What is your hope for 2024 in one word? Post your comments here or propose a question.

Esai: Sekala Niskalaning Pamunah Korona

20200520 193204 0000-min.png
0
Vote
Title
Esai: Sekala Niskalaning Pamunah Korona
Year
Related Places
    Writer(s)
      Photographer(s)
        Reference
        https://dictionary.basabali.org/w/index.php?title=Literature_Sekala_Niskalaning_Pamunah_Korona&action=formedit
        Photo Credit
        Video Credit
        Wikithon competition
        Essay


        Add your comment
        BASAbaliWiki welcomes all comments. If you do not want to be anonymous, register or log in. It is free.

        Description


        In English

        In Balinese

        Mligbagang gering di Bali tusing dadi leb uli paundukan niskala, mapan makudang-kudang rontal medasang geringe ngelah pangangon uli kapetengan. Kala pangangon geringe brangti teken parilaksanan Manusa Baline ane murug tata titi sinah rerencange lakar kapituduh ngura wit gering. Ipidan dugas Gering Koronane konden nglahlah di Bali, liu mapanarka Gumi Baline tusing ja lakar kaduman gering wireh di Bali pangacin Widine tusing taen kapegatan. Ketogan Manusa Baline sumbar yening tusing ada tongos di jagate ane luihan teken Bali di unduk mayadnya. Ento makrana Gumi Baline setata kasihin Widi. Panagara Cina, tongos gering koronane katarka lekad kadalih lengit mapangaci, tusing buka di Bali. Kapantesang gumine ento ricu kauyak gering. Ada mase ngaba pangugu kadasarin baan tutur-tutur ilu ane tami katami. Sinalih tunggilne katuturan kalaning Betara Katon Anak Agung Oka Geg enu nyeneng, kocap Ida sida ngrerenang amuk gering tuah aji pangucap. Ida masabda di ajeng palinggih Prajapatine, Yen makejang panjak tiange ambil Embok, nyen mani puan lakar ngaturin embok canang tuh ? . Lacurne rasa subaktine ane nyimpir ngae anak Baline nyansan ngedig tangkah. Kadi rasa Widine sikut likad nedunang biseka di Bali. Atur-aturan pasaian nganti patgata kalane ka Widi kadadiang pangentek. Kabisan ngae canang sari atanding kadadiang pangagu. Buka tatas nawang yening panembahane bakal kamranan kalaning pegat katuran. Lenan teken ento Manusa Baline engsap nyuluhin dewek, tuah marasa di benehe dogenan. Pangargan piranti panyliksik internet ane nyansan mudah kerug sanget ngedengang Manusa Baline sepanan marasa ngelah panawang lebihan, sawatek ane tepukina ditu enggal kagugu. Mara tepukina ada anak ngorahang Virus Koronane tuah gering lemet lete, ento awanan tusing bakal mampuh ngusak-asik Manusa Indonesiane ane suba papal uyak gering kaweng cara demam berdarah, tipus, malaria, miwah ne lenan enggal kagugu. Ada mase tepukina rariptan yening Virus Koronane tusing mabayu di tongos ane tusing sanget gesit buka di Indonesia, tuturan ngambang buka keto enggal karesep. Nanging yan ada anak miteketin apang ngaggon camok masker miwah seleg ngumbah lima masabunan sepanan kacampahin. Keto suba bikas manusa Baline jani, enggal pesan nindihin tutur ane joh sawat sinambi ngematahang piteket ane sumekenan. Orat patine anggona maguyu-guyuan. Bikas ampahe tusing ja gelah kacerikane dogen. Mirib yen urati nylehin, rugrugan pamucuke ane ngewarang pasobiah apang ngwatesin pesu uli paumahan tusing sida ngemaang patulad. Pepesan sang panguger ngengkogin, nglompangin arah-arahne padidi. Kala gumine kawehan nyansan liu anake ngaku maan pawisik suung paundukan banten panempuran gering. Uli ne ngmel-mel di pekene kanti kalinggihan di pura-purane. Tusing teked ditu dogen, ngliunang jan banggul Widine ngaku maan pawuwus apang tapakan panembahane nglawang macecingak nyomia gering. Nabdabang pawuwus buka keto mase ketil pesan, kadi rasa tusing ada pajalan beneh. Ada dogen majlawatan keneh rundah yening pajalan ane kacumponin kadoriane bakal ngaba pangraran. Di pelihe baan ngentasin pamutus sinah grudugan kramane ane kenyeng tur tusing taen nyak naros pastika tuah bisa melihang dogen. Kacerikane ane marasa tusing ngelah panawang nyumingkin sengka, yan sanget karesepang kajerihin tuah munyin I Buta Mangigel ane mangoda nanging yan pucingin katakutin seken panikan Widi. Simalune makudang-kudang desa pakraman nyobiahang war-war mabinayan paundukan bebantenane ane sandang kaatur ka luur. Ada mase ane tusing mapangarah apa-apa. Pepesan kramane ane tusing maan pangarah sumeken milu-milu tuung nuutin arah-arah ane bakatanga uli sawitrane di dura desa, yen sing keto ulian baan mamaca di medsos. Sinah di soang-soang paumahan kapasang srana panangkal gering ane maendahan. Diastun alih-alihane sedek keweh, kramane nglasang pamupun gaene kasepih anggona meli lakaran banten. Nepasin unduk buka keto pamrentahe masawala patra ka Bandesa Agung miwah para Bandesa sajebag Bali. Isin sawala patrane apang pamucuk desa pakramane sida ngarahin kacerikane ngunggahang banten pajati miwah bungkak ane kajejerang nganti geringe magedi. Di lebuh kaaturang nasi wong-wongan ane ulam, warna, miwah wangune suba kaiket baan uger-uger apang tusing sanget muara tempang. Nanging liu kramane ngae wangun nasi wong-wongan soleh, mirib mamarna mabanyolan laut kaedengang di medsos. Pamuputne nasi wong-wongan ane miwalin uger-uger ento dadi kakedekan gumi, tusing abedik ane mariceda. Sabanen nyepi, saupan truna-trunane ngrenggeng apan ogoh-ogohne buung kaigelang di pangrupukane, ada ane ngambul nunjel ogoh-ogohne di patongosan. Pamrentahe adanina tusing ngajiang karajegan seni budayane. Yan slehin buin, pepesan paseed truna-trunane di pangrupukane tusing ja ngalih smertin ogoh-ogoh pinaka musuh-musuh di awak ane wenang basmi. Liunan nyumpuang lakar mamunyah, ngidupang salon mamunyi ngempengin, kanti ngedegang bayu gede napkala nyuriakang ogoh-ogoh ne pepesan ngundang ieg. Lumrahne bikas manusane tusing ja liu masalin sasuban ogoh-ogohe katunjel. Kramane ane lenan mapariselsel wireh tusing dadi nglaksanaang yadnya ane makobyohan, marame-rame. Sedek pujawali pamedeke ane maturan ka pura-pura kawatesin, makudang-kudang karya agung kabuungan, kakirigang . Diastun ada mase murug, tetep mujawali kadi patut kewala pamedeke tusing kadadiang ngaba hape. Tetujone apang orta pujawaline ane tetep ngramia tusing teked ka dura desa. Yen ada kalayusekaran pratekan sawane nyemak sulur ane paling ringkes. Keto mase pula-pali pawiwahane karamenin baan braya pangarep dogenan. Liu nyimbing anake nganten masan gering tuah daya ngintik. Kenehe ane kuang nyumpuang pula-pali yadnya maorten ringkes nyiriang liunan Manusa Baline konden cacep nyalanang yadnya ngunteng, pepesan enu baatan ka teben. Gae nistane kaadanin tiwas, tusing karesep yening nista ento maakah uli kruna Basa Sansekerta ista ane maarti unteng. Taen mase ada pangrancana uli sinalih tunggil pamucuk kramane apang Gumi Baline majumu nyipeng di sasih kadasane. Sang ngragrag nyenarang parikramane ento kadasarin baan wiweka,apang sekalane sida megatang palahlah geringe lan niskalane kramane sida ngening-ening uli paumahan soang-soang, ngemaang galah soroh bebutane magarapan. Reragragane ene pastika ada ane menehang miwah melihang. Ane menehang liunan kramane ane suba ngelah alih-alihan netep, diastun tusing pesu uli pomahan tetep magajih. Kabalikane ane melihang tusing len tuah kramane ane makuli di rurunge, yen tusing pesu tusing maan upah. Panampen ane maimpas buka keto nyihnayang Manusa Baline enu kamemegan minayang utsaha sekala kalawan niskala kala nyusudang palahlah gering. Di sastrane mula ada kasurat sekalane madasar niskala. Iketan sekala niskalane wenang jemak uli sulur sekala malu. Buka ngalih yehe ane nasarin tanah wenang tanahe kacongcong riin. Ento awanan kala Presiden Sukarno nyumunin nlatarang wangun Pancasilane 1 Juni 1945 , paundukan ka niskala lakuna ketuhanan yang berkebudayaan kapejang paling duri. Ririgan ane buka keto tusing ja singsal, mapan yen konden pragat baan medasang paileh di gumi sekala sinah keweh nyujur niskala. Buka jani liu pesan biuta sekalane ane sandang dabdabin riinan. Tusing ngalih imba joh, parikrama nyemprotang disinfektan liunan singsal. Enu ketah nyemprotang disnfektan nganti ngentegin kulit wiadin ngetikin mua. Reke wisian disinfektane ento sida ngwetuang gering len yen kanti nyiam wiadin ngetikin paukudan. Keto mase enu liu magae goroh, nyemprot aspal miwah bet-bet. Kramane ane ngmol-mol wireh marasa kawatesin mabraya baan uger-uger pamrentahe, mabalik ngelung pabrayan ulian ngugu orta di rurunge. Nyamane ane mara mulih uli dura negara kacadang, kadalih ngaba gering agrobag. Brayane ane kageringan sedek majalan nuju tongos maubad katambakin di margane. Lacurne ketian tuah bisa nundung wiadin nambakin nanging tusing mampuh ngemaang pajalan luungan. Panyama brayane patutne ubuhin baan keneh rungu teken anak len. Ane ngelah lebihan patut ngumpanin brayane ane tunaan. Tusing ja ane ngelah mabalik pripit, setata ngedotang ane lebihan. Enu liu pegawe pamrentahe tusing las mara ada pangrancana asil pagaene lakar kasepih anggona ngencanin gering. Keto mase juru gaene ane ngelah sepelan liu madaya linyok mapi-mapi tiwas, milu ngintip wantuan anak kalaran. Panglahlah geringe patutne sida nganehang momone ane suba makelo nyusupin awake. Pangrasa ajume ulian ngelah brana lebihan suba wenang enyatin. Gumine ane suba sanget kacemerin mase wenang sumekenang mratekain apang sida mawali resik. Yen suba aketo sinah niskalane lakar ledang mapaica panempuran gering.

        In Indonesian