How to reduce waste at school canteen? Post your comments here or propose a question.

Keberanian Dalam Menangkal Hoax

B2417003-5945-4415-BDB2-CEED2F23AD43.jpeg
Photo credit
Instagram @saturnais (@get_regrann)
Issue name
Year
Contributor
Ni Luh Putu Artayani
Author(s)


    Artayani

    36 months ago
    Votes 0++
    This story was good

    Putu Artaya

    36 months ago
    Votes 0++
    Maju terus, kembangkan kreativitas mu
    Add your comment
    BASAbaliWiki welcomes all comments. If you do not want to be anonymous, register or log in. It is free.

    Description


    English

    Balinese

    Om Swastiastu, perkenalkan parab tiang Emma, tuuh tyang 16 taun. Tityang dot nyeritayang pengalaman tyange 5 tiban ane sampul liwat, indik disinformasi sane taen tyang alami. Tyang tinggal ajak bapa lan memen tyange, keluarga cenik sane harmonis. Raga mekejang hidup ring desa ajak lingkungan sane kerta lan tentram, warganyane epeh tur saling mempercayai besik ajak sane lianan. Tityang ngerasa bagia hidup ring desa puniki. Sedek dina anu, wenten keluarga cenik megingsir tur megenah ring desan tyange. Meme lan pianak ipun sane bajang. Sepetekan nyane, warga epeh tur seneng nyambut keluarga puniki. Tityang mekenalan ngajak piyanaknyane, ipun wasta Elise. Elise solah nyane becik lan periang. Tityang demen pisan mepelalian sareng ipun, irage mekejang ngedil mecanda. Lemeng apang lemah, sadina dina memargi becik. Nanging, makejang berubah, ritatkala wenten rumor sane beredar parindikan keluarga Elise. Rumornyane ngorahan Elise lan memene mengidap penyakit menular sexual HIV AIDS. Penyakit puniki menular lan ngematikan adeng-adeng. Rumor puniki terus menyebar ring warga desa. Warga sane miragi rumor puniki merasa nyap-nyap tur jejeh tertular, nanging wenten masi warga ane ngaggap berita puniki sekedar gosip. Ring semeng sane cerah, dugas tyang mecanda ngajak Elise ring natah umah ne, jeg saget teka memene Elis, muane sebet tur peningalane meceh-ceh, sahase negak di amben umah ne. Elise ane nepukin parindikan ento mekesiyab nyagjagin tur metakon teken memene. Me, adi meme ngeling ,Elise metakon sahase medalem memene. Meme katundung ajak nak di peken . Pesaut memene. Adi keto, me , Petakon Elise sambilanga milu ngeling. Memene Elise langsung ngelut tur nungkulan pianakne. Tiang sane nepukin parindikan punika, terdiam tur kebingungan sing nawang unduk. Ritatkala tyang sedeng bengong, jeg ade ane ngedeng tur maid liman tiange, mare tolih yeh saget memen tiang pedidi. Eh meme? , ade ape Me? adi ngedeng liman tiyange? , petakon tyange sambil, mejugjag. Eda iluh buin mepelalian ngajak Elise, nah Bentak i meme, Kenapa meme, adi meme ngorang keketo . Tyang balik metakon. Luh, tusing nawang? , Elise lan memene kene penyakit HIV AIDS, meme jejeh iluh terlular , ucap memen tyange Ohhh, ento ane ngeranayang memene Elise katundung di peken? Pasaur tiyange, Luung sube keto, pang sing memene Elise nyebarin virus HIV AIDS di peken, nyen nawang ia bersin atau batuk, virusne bise milu nyebar liwat udara. Pasaur memen tiyange bangras. nyen meme ngorahin keto? , pitaken tityang. Liu anake ane ngoran keto , Pasaur I meme. Tyang sane ningeh ento saget lemes tur mulih ngajak I meme. Rumor puniki terus menyebar, apa buin ada warga taen nepukin perawat di umah keluarga Elise. Warga desa sumingkin percaya Elise lan memene pengidap penyakit ento. Tityang sedih pisan sane miragi indik punika. Tityang ngeling di kamar tur setata metaken, kenapi warga desa ne percaya indik Virus HIV AIDS menyebar liwat udara? Terus tityang kepikiran laut tityang sirep. Buin mani semeng ne, tityang enten uliang munyine Elise sane ngelunin tityang uli sisi. Tityang malaib pesu tusing sabar lakar mapelalian ngajak Elise. Satonden tyang mukak jelanan, saget meme lan bapan tiange nyegat tur ngelarang tyang macanda ngajak Elise. Tityang terus memelas teken reraman tiyange, naging bapa lan meme tetep kekeh tusing ngebang tyang pesu. Raris tityang majalan ke kamar tur nyingakin Elise uling jendela kamar sane masih ngelunin tityang. Prajani tityang terpaku nolih a kelompok anak cerik cerik sane nampekin Elise. Anak pelacur Murahan Memen cai pelacur Basa ani kasar ento terus nyorcor ke Elise sambilang entungine kerikil teken anak cerik cerik ento. Ia tekejut ningeh munyi munyi kasar ento, ia raris ngeling tur malaib ngejoh. Tusing sengguhina teken i Elise ada mobil liwat lan nambrak Elise kanti labuh ka jalane. Anake sane nolih kejadian ento, tusing ada ane bani nulungin, ulian jejeh tertular virus HIV AIDS. Tityang langsung malaib pesu, sing peduli ape orahan teken reramane. Tityang tuah dot nulungin I Elise sane lemes lan kanin ring jalane. Beruntung, supir mobil ne kayun nulungin Elise tur ngajak ipun ka rumah sakit. Tityang lantas malaib ka umah Elise tur nyeritayang kejadian ento teken memene Elise. Saget tengkejut memen ipun miragi ortan tityang, raris memen ipunyane nyusul Elise ka rumah sakit. Saking dina ento, tityang tusing taen buin nepukin Elise. Dina ka dina terus mamargi, kawantenyane mala. Para pisaga ngawit magosip antuk keluarga Elise. Keluarga Elise puikina teken warga desane, liu anak cerik ka umah Elise tuah ngentungan kerikil lan makian. Tityang amat sedih mirengan kabar ento uli meme lan bapan tyange. Tityang terus menerus mikirin kawentenan keluarga Elise kanti uyun lan kehilangan kesadaran. Sekilas tityang nyingakin bapan la memen tyange panik tur jejeh, sami sakadi gelap. Ritatkala Tityang sampun enten, saget suba dapetan awak tityange masare ring kasur rumah sakit. Wenten Dokter sane memeriksa keadaan tiyange lan reraman tiyange setata setia nongosin tyang.Tityang pingsan krana terlalu kepikiran, raos dokternyane. Peteng ne tityang sampun dipersilahkan pulang teken Dokter ipun, nangin tityang harus beristirahat lan tusing banyak pikiran. Reraman tiyange sane miragi ento laut inang. Sadurung mulih tityang mataken teken Dokternyane indik penyakit HIV AIDS. Dokter uning teken penyakin menular sexual sane madan HIV AIDS,? Pitaken tityang. Tengkejut remaman tityang miragi pitaken tityang ento. Inggih dik, adik uning napi kepanjangan HIV AIDS? Balik pitaken dokter ne. Tityang kitak kituk sane tusing nanwang apa, Dokternyane makenyem tur ngeraos. HIV inggih punika singkatan dari Human Immunodeficiency Virus, sedangkan AIDS inggih punika singkatan dari Acquired Immune Deficiency Syndrome. Virus HIV niki menyerang sistem kekebalan tubuh manusia, akibatnyane tubuh iraga lemah lan rentan terserang penyakit . Raos Dokternyane. Sampun wenten obatnyane dok? , pitaken tityang semakin penasaran. Durung dik, nanging Virus HIV puniki dados diperlambat sareng mengkonsumsi rejimen anti-retroviral ARV untuk memperlambat bertambah parahnya penyakit nika serta mencegah infeksi sekunder lan komplikasi. Pasaur dokter ne. Tityang sane penasaran buin metaken. Dok, virus HIV nika dados menyebar lewat udara? Pitaken tityang sane polosne, dokter ipun kendel miragi pitaken tityang ento. Tityang sumingkin bingung, laut dokter ipun nyelasang. Ahh ten dik, ten mersidayang keto Saur dokter ipun, Sapunapi cara penyebarane dok? Anake saking desan tyange liu pisan ngorahan keto , pitaken memen tiyange sane milu bingung. Virus HIV puniki, ten mersidayang ditularkan melalui udara bu, informasi sane ibu terima lan percayai tusing beneh, nika informasi sane iwang utawi disinformasi. Yadiastun pengidap HIV AIDS bersin utawi batuk ring ajeng iraga, iraga tusing lakar tertular, virus puniki memerlukan media untuk menyebar ke tubuh iraga , pasaur dokter ipun sareng ketegasan. Misalnyane. kaping pertama, Virus HIV dados ditularkan melalui darah sakadi penggunaan jarum suntik sane bergilir sareng pengidap HIV AIDS utawi mendapat tranfusi darah sane durung steril. Kaping kalih, penggunaan peralatan pribadi sane durung disterilkan lan taen kaanggon olih pengidap HIV AIDS, contonyane alat cukur jenggot lan peralatan tato. Kaping tiga, berhubungan intim sareng pengidap HIV AIDS tanpa pengaman, umumnya niki menjadi resiko tertinggi penularan HIV AIDS, hubungan intim sane dilakukan secara oral, jarang menyebabkan tertular HIV, kecuali wenten luka terbuka ring cangkep sakadi; sariawan dan sebagainya. Kaping pat, virus HIV dados tertular melalui ibu hamil ke janin dalam kandungan, tur virus HIV punika dados ditularkan melalui persalinan lan ibu menyusui. . Pesaur dokter ipun. Mimih dewa ratu Iraga sampun percaya teken informasi palsu, tityang matur suksma teten bapak dokter sane sampun ngemaang informasi sane patut . Ucap memen tyange sangat menyesal. Ainggih bu, yening iraga mendapat suatu informasi, alangkah baiknya iraga mencari tau dulu kebenarannyane, sampunang iraga langsung menerima informasi ento mentah mentah, apabuin sumbernya durung jelas , Sambung dokter ipun. Reraman tyange wau mengerti lan buin Matur suksma teken dokter ipun. Peteng ne, tityang laut mantuk sareng reraman tityange. Neked di desa, iraga tengkejut nepukin warga desane gemuh ring ajeng umah ne Elise. Wenten bapak kepala desane sane mencoba nenangin warga ipun.Warga desane matbat mamunyi kasar teken Elise lan memene. Elise sane didekap olih memene tuah ngeling sigsigan, tityang sane mirengan ento raris malaid ka kerumuna ento, reraman tiyange nutug saking ungkur. Sampunan tundung Elise lan memene . Ucap tityang. Ia lakar nularin penyakitne ring desa puniki, iraga patut bertindak . Ucap salah satu warga desane. Niki informasi sane iwang . Pasaur bapan tityange ngebelanin tityang, memen tyange teka laut meluk dewek tityange. Bapak sareng ibu mohon tenang nggih, iraga patut ngerereh solusi sane melah, ten mersidayang ngangge cara kekerasan. Ucap bapak kepala desane berusaha nenangin warga ipun. Bapak, ibu sareng sami, penyakit HIV AIDS ten mersidayang ditularkan memalui udara . Pesaur tityang berusaha meyakinkan warga desane, warga desa kacingak kebingungan mirengan ucapan tyange. Raris tityang ngejelasin apa sane raosan teken dokter ne ring rumah sakit wusan. Sesampune ngejelasin, keadaan ngawit terkendali, bapak kepala desa ne nyuruh warga desa ipun antuk membubarkan diri lan mantuk ka umah masing-masing. Suksma luh sampun nulungin bapak Raos bapak kepala desa ne sambilanga makenyem. Buin manine, bapak kepala desa ngumpulan warga ring balai desa, ida ngundang beberapa petugas saking puskesmas antuk memberikan edukasi indik penyakit menular sexual sareng wargane. Bapak Kepala desa menegaskan, yening iraga dalam menerima suatu informasi, lebih baik mencari tau kebenaranya terlebih dahulu saking sumber sane jelas tur becik lan terpercaya. Lebih memperkaya literasi apang iraga tusing aluh tertipu ajak informasi palsu utawi hoax. Ring dina sane mangkin, Elise lan memene ngelaksanayang tes antibodi HIV AIDS ring puskesmas. Dina ka dina terus mamargi, hasil tes ipun sampun keluar lan menyatakan indik Elise lan memene tusing terjangkit penyakit HIV AIDS. Apang lebih pasti ia ngelaksanain tes sane kaping kalih madan tes PCR Polymerase Chain Reaction lan hasilnyane muah negatif. Selama ini, Elise lan memene tusing taen terjangkit lan mengidap penyakit ento. Niki tuah gosip sane sengaja disebarkan olih jadma sane tusing bertanggungjawab. Nanging sira perawat sane taen berkunjung ka umah Elise? Ipun punika adalah saudara Elise sane kebetulan berkunjung sepulang ia magae. Miragi fakta ento warga desa makasami ngerasa bersalah tur gelip. Ia laut ka umah Elise nunas pengampura. Beruntung memene Elise kayun memaafkan warga desane, yadiastun nyisain kesedihan ring hati Elise lan memene. Tityang sareng keluarga rauh ka umah Elise. Bu, dados tyang matemu ajak Elise? Pasaur tiyange. Ampura gek, jagi Elise tusing ngidang bertemu sareng nyen nyen Ucap memene Elise sareng mua ane sedih. Sapunapi bu? Pitaken tityang, Elise mengalami depresi ulian trauma ipun gek, ia jejeh antuk bertemu orang lain Pesaur memene Elise, tityang sedih mirengan kabar ento raris mantuk mulih. Sadina dina kawentenan Elise terus memburuk. Memene mutusin antuk pindah, tityang sedih uning berita ento. Lantas tityang berinisiatif ka umah Elise sadurung ia pindah. Tityang ngemang gelang ka memene Elise lan mebesen, Bu, nika gelang baang Elise anggen kenang-kenangan uling tityang Memene Elise makenyem tur meluk tityang. Ipun matur suksma teken tityang laut macelep ka mobil sane ditengah ne sampun wenten Elise. Ia ninggalin desa sane liu kenangan liang lan duka ring hati ipun. Tityang inget ritatkala iraga mecanda lan dekek sareng sareng. Tyang tusing kal ngensapin ragane Elise, tityang lakar ngerinduin kamu selamanya.

    Puput

    Inggih sampunika katuturanne pengalaman tityange antuk disinformasi. Sejak saat itu tityang lan warga desa makasami lebih berhati hati dalam menerima informasi.

    Saking pengalaman tiyange ento, iraga dados pilih pembelajaran, bahwa iraga sekadi generasi muda, khususnyane antuk kaum perempuan, sampunan kayun ditipu olih informasi palsu, sampuna mau menerima informasi sane iwang utawi hoax, rereh informasi sane melah saking sumber terpercaya, iraga patut bisa membedakan informasi sane becik lan informasi sane iwang. Iraga dados mencegah disinformasi dengan memberikan informasi sane patut lan jelas. Iraga dados membantu orang lain apang tusing terjerumus olih informasi palsu. Disinformasi tuah ngawinan benyut.

    Indonesian

    Other local Indonesian Language ( )