What is your hope for 2024 in one word? Post your comments here or propose a question.

Dedoyan Nglebihin Tutur Boya Bekel Palekadan

FB IMG 1618053029778.jpg
Photo credit
Facebook Gosiph Attakker
Issue name
Year
Contributor
I PUTU SUWEKA OKA SUGIHARTA
Author(s)


    Add your comment
    BASAbaliWiki welcomes all comments. If you do not want to be anonymous, register or log in. It is free.

    Description


    English

    Balinese

    Dugas tiang enu cerik taen ada anak miteketin, Putu tusing dadi nutur bogbog miwah misuna. Yan mogbog wiadin ngae pisuna buin pidan bibihe bisa cungih. Dugas anake ento mamunyi keto tiang tuah jejeh. Suudan keto anake ento buin ngimbuhin, Yen tusing cungih buin pidan bisa mase lakar lekad dadi anak luh . Ningeh tuturane ento tiang makesiab laut matakon, Ngudiang bisa dadi anak luh ? . Disubane dadi anak luh lakar tuyuhan maan gae. Tuyuh magarapan di paon, ngae banten, miwah ne lenan , anake ento nyautin. Dugase ento tiang suba tuturina teken memen tiange yening manusane ane lekad jani tumitisan anake ane ipidan suba mati. Diastun enu cerik tiang ngresep pesan teken tuturane I Meme. Ulian tutur I Meme mase tiang dadi makeneh yening ipidan memen tiange anak muani ane demen nutur bogbog miwah ngae pisuna. Nanging di kenehe tusing menehang, wireh ane tawang tiang I Meme tusing demen mogbog apa buin nuturang anak. Ditu tiang buin matakon, Yan anak luh mogbog buin pidan lakar kenken ? Anu, lakar dadi anak luh cungih , Anake ento buka kamemegan nyautin. Mirib tusing kakeneh baana tiang lakar matakon nganti kemu. Sukat ento sabilang tiang nepukin anak nguluk-uluk tur nuturang anak. Marawat-rawat anake ento bibihne masiagan. Mulana liunan ane tepukin tiang nutur kangin kauh tuah luh-luhe. Ada mase anak muani kewala kapahan tepuk tiang. Sesubane tiang masuk di kampus, tiang mara kresep yening tuturan buka ane dingeh tiang dugas enu cerik kaadanin mitos. Tuturan ane kasorohang mitos musti pelutin malu kala ngartiang, kewala ada mase kawigunane. Dosen tiange taen nuturang yening mitose ento kakedengang baan aab jagate. Buka tuturan negakin galeng bisa makada busul. Miribang dugas tuture ento karikrik cerik-cerike tusing dadi tongbaanga negakin galeng. Yen uling pidan kaden mase anake luh-luh suba macolek pamor demen nyumbarang orta ane konden karuan beneh. Suba liu ngadakang ieg tur pisuna ulian anake luh-luh ngrembug boya-boya di makudang-kudang tongos tur kahanan. Buka senggake ane abesik bisa dadi dadua, ane dadua dadi tatelu, tur saterusa yan suba nganti kabasanin teken luh-luhe. To makrana parembugan luh-luhe orahanga nyolasin, dingomongne solas kruna tuah abesik ane misi. Karine tuah puyung. Ento makada luh-luhe pepesan kacampahin kala ngusul wiadin masadok ka prajuru desane. Yan kanti ada nak luh suba makurenan masadok sinah kaorahin matulak mulih tur ngaukin kurenane. Disubane kurenane ane ngomongang, ditu mara pasadokne bakal katampi. Keto mase lumrah pesan di paiegan kala muani paturu muani matemu-mapragat. Ane tusing demen nglantangang wicara pepesan ngomong, Raos anak luh kone bakat sangetang . Patakone, apake bikas luh-luhe buka keto mula aba-abaan palekadan ?. Diastun sukil bakal ngalih bunne nanging rasa-rasaang tiang tusing buka keto undukne. Solah demen ngimbuhin tutur sujatine maakah uli agole sawai-wai. Di satua-satuane katlatarang ada mase anak luh ane tusing demen ngimbuhin tutur. Sinalih tunggilne di satua I Bawang teken I Kesuna kalintihang bikas anak luh ane malenan. I Kesuna demen pesan nutur ngae-ngae. Ia tusing buungan misunaang nyamane padidi. I Kesuna masadu teken memene yening I Bawang lengit pesan magae. Apang memene ngugu munyine, awakne jelap kaporang-poreng buka anak katuyuhan. Pasadun I Kesuna ngae I Bawang Katundung baan memene. Ngutang-ngutang lampah I Bawang nganti teked di alase. Ditu ia matemu ngajak kedis Crukcuk Kuning. Kedise ento nakonin paundukan ane suba nibenin I Bawang. Kamulan I Bawang anak luh jujur, ia nuturang lamen benehne. Tusing kakuangin tur kalebihin. Buin kejepne sabilang I Crukcuk Kuning ngotol awakne I Bawang sagetan pesu panganggo mas-masan. Bungah pesan I Bawang mapayas sarwa mas ulian jujurne. Buin manine, I Kesuna makesiab nepukin embokne mapayas mas-masan. Ditu ia tusing ngidaang naenang kenehne apang ngelah panganggo mas-masan buka keto. Ia tusing kabil-bil matakon teken embokne paundukan uli dija panekan mas-masane ento. I Bawang tusing makulit-kulitan nuturang yening ento tuah bakatanga uli I Crukcuk Kuning dugas ia ngambul ka tengah alase. I Bawang enu mase jujur diapin suba kapisunaang. Teked jumahne I Kesuna ngomong pati kacuh apanga memene brangti tur nigtig dewekne. Sesubane keto ia ngambul ka tengah alase ngalih-ngalihin I Crukcuk Kuning. Di arepan I Crukcuk kuning ia mapi-mapi kalara, ngambul ulian tusing ngelah pelih. Solehne sabilang kagotol awakne I Kesuna teken I Crukcuk Kuning, tusing ja mas-masan ane pesu nanging soroh gumatat-gumitit ane mawisia. Diastun I Bawang ajak I Kesuna tulia getih abungbung nanging ane besikan demen mogbog, ane besikan tuon pesan. Lenan teken ento yen ada anak muani demen ngimbuhin tutur tur menyel bakal kaorahang mabibih luh. Di satuane ada katuturang anak muani buka keto, adane I Cupak. Ia tuah anak muani lengit ane malenan pesan teken adine, I Grantang. Patuh buka di satua Bawang Kesunane, I Cupak misunaang adine lengit magae tur madaar gasa teken reramane. Apang munyine mamanik ia morehang endut di awakne buka anak katuyuhan di carike. To makada I Grantang katundung baan meme bapane. Tuture ene buin nglebengang yening sujatine bikas demen nutur bogbog tur ngimbuhin tutur sujatine tusing ngitung luh muani. Panampene buka keto kabenehang olih para sujanane, sinalih tunggilne madan Barbara Pease ngajak Allan Pease di bukune ane majudul Why Men Don t Listen and Women Can t Read Maps 1998 . Majalaran bukune ento Barbara teken Allan ngemaang tetimbang yening luh-luhe dadi tuman ngomongang anak ulian kahanan pagaenane. Unduke ento suba majalan sukat ilu pesan. Dugase ento anake muani-muani luas ka alase maboros nanging anake luh-luh ngijeng di pumahan. Sambilanga ngijeng tur magarapan, ditu luh-luhe liu maan selah marembugan kangin kauh ajaka timpal tur pisagane. Wireh jani suba tawang yening solah numan ngimbuhin tutur tusing ja babekelean lekad, luh-luhe musti saat mretenin dewek. Apang makelo-kelo paliat anake dadi masilur. Tusing ja salah tampi dogenan kala ada nalih demen ngimbuhin tutur nanging tetep tusing ngidaang ngundukang omongan. Ane simalu unteng pesan tuutin sabilang mapupul paturu luh apang suud pesan nuturang kajelekan anak lenan. Diastun mula seken-seken jelek nanging tusing pantes kajelekan anake ane kasambat. Enu liu luungne ane sandang sambat tur tulad. Yadiapin ja tusing bakat ban nuturang luungne, benehne carane nuturang ane sandang kitukang abedik. Contone yening ada anak kadapetan mamitra selingkuh . Ane sandang tuturang tusing ja unduk daki-dakin tundun anake dogenan kewala tusing sida ngamaang panepas. Pastika yen tuturang kajelekan anake dogenan tusing ja lakar nekaang tatuek apa-apa. Bisa-bisa mani puan dewekne yadin kulawargane padidi ane lakar nepukin unduk buka keto. Anake tua-tua miteketin apang tusing bes sanget yen nuturang jelek anak. Prade mani puan unduke ento nibenin deweke, sinah bakal karasanin. Yan badingang jani kenken carane ngalihang panepas apang solah mamitrane tusing buin ada di palemahane ditu sinah dadi malenan rasa basane. Tusing musti nyambat adan, kajelekan, apa buin kanti nglebihin tutur. Yen suba ngidaang keto sinah metu kaluihan raose. Ane kaping dua luh-luhe musti nginget-ngingetang raga teken piteket-piteket agamane. Di tatua-tatua agamane nutur ane boya-boya kaadanin ujar ala tur rajapisuna . Ngiasaang raga tusing nutur ala tur ngae pisuna bakal ngukuhang kasucian yadnyane ane kajalanin. Lumrah pesan sambilanga ngae srana yadnya di pura miwah di pomahan istri-istrine masambilan ngortaang kajelekan anak len. Pastika parilaksanane buka keto ngae tongos tur srana yadnyane dadi cemer. Ane kaping telu ngidaang makelid uli pangancuk anake ane makeneh tusing rahayu. Sujatine katumanan anake luh-luh ngimbuhin tutur ngamokohang anak di kalidituan. Disubane tawanga luh-luhe demen teken soroh ane buka keto, nglaut tusing mareren kagaenang satua ane boya-boya. Buka di tv, facebook, media online, miwah ne lenan liu pesan tuturan-tuturan bogbog ane jelap kasumbarang. Anake ane ngae liu maan pipis wireh pada seed pesan anake mabalih tur ngamaca. Ada mase ulian ada ngupah apanga tetujon plitik anake ngupah majalan. Kacerikane dadi grimutan, sebet, ngetelang yeh mata, masengitan paturu nyama, tur tusing buungan saling siatin ulian tutur bog-bog. Kaping pat luh-luhe ngelah kaluihan ane tusing gelahanga teken muani-muanine. Anake luh ngidaang ngadut tur ngamretanin pianakne uling enu mumah di tengah awakne. Sesubane lekad akejepne duang tiban pianakne lakar ngidih yeh nyonyon memene. Ento makada liunan anake cerik dadi kamemen-memen. Sayangan teken memene katimang bapane. Reh keto anake luh patutne ngidaang nuturin pianake aji piteket-piteket ane nuek. Ngajahin apang ngelidin solah mogbog wiadin nglebihin tutur.

    Indonesian

    Other local Indonesian Language ( )