What is your hope for 2024 in one word? Post your comments here or propose a question.

Danu: Bélong Ageng Ngembahin Kahuripan

20220428T152416019Z731653.png
Title
Danu: Bélong Ageng Ngembahin Kahuripan
Affiliation
Author(s)
    Category
    -
    Year
    Photo Credit/Source
    Video Credit/Source
    I Putu Suweka Oka Sugiharta
    School/Org (if applicable)
    UHN IGB Sugriwa
    Location
    Bangli


    Add your comment
    BASAbaliWiki welcomes all comments. If you do not want to be anonymous, register or log in. It is free.

    In English

    In Balinese

    Dos n Fak Brahma Widya UHN IGB Sugriwa Kaw ntenan danu ring Jagat Balin kawirasayang pinaka paican Widi san mautama pisan. Danun madu makatah kawigunan sekala miwah niskala. Pangwirasan makadi punika majanten kadasarin antuk pupulan pangweruh san tasak. Unteng danun pastika marupa toya, y ning tanpa toya sinah n nten pangus kaaranin danu. Catur danu san magenah ring Bali karawatang sakadi b long ageng. Toyan b long raris ngembahin aungan utawi niis manados sahananing klebutan san w nten ring sakatah genah. Sak ng riin Manusa Balin sampun tatas y ning ngaptiang toya san ening ring teb nan, wenang katawengin sak ng duluan. Toyan belong san manados bantang kauripan manusan , riastun taler kadadosang srana pangresikan boya ja mateges n nten dados cemer. Sujatin dasar panglokikan punika saderana pisan tur dangan antuk ngresepang. Samaliha yan uratiang, n nten w nten manusa san prasida su nanggehang kasatan. Punika makawinan manusan raris mataki-taki mret nin parilaksanan mangda n nten kantos nyemerin toya. Makadi krama ring panepin Danu Batur kantos mangkin ak han maosang n nten purun mecikang bawi. Yan rerehang ring sekalan pastika katangarin bacin bawin pacang nyemerin toyan danun . Parilaksanan san sampun tegteg kadi punika salanturnyan katamiang ring pratisentanan kapungkur. Danun manados kamimitan makudang-kudang mretan urip minakadi toya ening, sawatek jejanganan, soroh ulam, srana tetamban, piranti makarya prabot, miwah san tiosan. Antukan mak h pisan sih danun ring kauripan manusan , sang wikan ngraris mingitang toyan danun san mamargi tur niis kantos ka segara. Kraman n nten kadadosang ngutang luu, ngwarih, mabacin, miwah maparilaksana romon san tiosan ring margin toyan . Kasumekenan Wong Balin nitenin toya kasu n-su n ngwetuang pakilitan san kawastanin Subak. Toyan kapangarga waluya mas, makadi Ida Betari Dewi Danu taler mabis ka Ratu Ayu Mas Membah. Manut kecap Rontal Bhama Kretih katitahang mangda Manusa Balin ngw ntenang aci mapag toya nyabran sasih Kapat lan Kaulu. Dadosn pretakjanan n nten ja ngagol ngangg n toya tur setata mautsaha ngemit kasuciannyan . Danun kaparagayang mapawayangan anak istri listuayu san tan pariwangd naut kayun sang mangaksi. Ak h pisan san ngaptiang. Doning asapunika, embahan toyan danun patut katabengin sak ng parilaksana san kaw sa antuk wisaya drowaka. Kasurupan Dewi Danun n nten ja l p makadi anak istri san manados sekar natar. Panylont n danun kasengker antuk kawis san panembahan . Sakadi ring kecap babad kabaosang y ning Betari Danu wantah okan Ida Betara Pasupati san maparhyangan ring Giri Mahamerun . Duk jagat Bangsul kantun sengara, Ida Bhatari D wi Danu kautus olih ajin Idan mangda dados pangrajeg ring Bali. Ida Betari tedun kasarengin antuk sameton Idane san mapas ngan Ida Betara Hyang Putrajaya miwah Ida Betara Gnijaya. Sasampun rauh ring jagat Wangsul, Ida Betara Hyang Putranjaya maparhyangan ring Gunung Agung, Ida Betara Gnijaya magenah ring Gunung Lempuyang, tur Ida Bhatari Dewi Danu malingga ring ulun Danu Batur. Sujatin kahanan giri miwah danun nyihnayang panegteg kahuripan sarwa pranin san magenah irika, rumasuk manusa. Yan tan w nten gunung, bukit, miwah danu majanten kahuripan pacang sengara. Manusa Balin narka yening gunung miwah danune madu pakilitan san nampek pisan. Sering makakalih punika katlatarang pinaka purusha pradhana sane glantur ngwetuang kahuripan. Paiketan gunung miwah danun m tel ring panamp n pangweruh anyar . Manut daging saseleh para wikan , duk nguni ring jagat wangsul kabaosang ngadeg kalih gunung san dahat maprabawa inggih punika Gunung Batur Purwa miwah Beratan Purwa. Kasu n-su n gunung-gunung punika macedar tur tan surut-surut ngwetuang lahar. Letusan san ageng tur su punika ngawinang anggan gunung susud tur ngantunang kawah dalem-dalem. Kasu n-su n kawah-kawah punika karasukin toya kantos m r s. Sakadi Danu Batur mawit sak ng ceduran Gunung Batur Purwan , sapunika taler Danu Beratan, Buyan, miwah Tamblingan kawetuang olih keplagan Gunung Beratan Purwan . Pacampuhan aon gunung miwah toyan danun tan pariwangd ngardi wewidangan ring panepin danun manados gemuh. Sahananing tumuuh miwah beboron sagrehan magenah irika. Indike kadi sapunika ngawinang manusan taler meled masuuk magenah irika. Para wikan taler ngeniang layud-layudan prabot miwah pomahan kuna ring panepin danun . Makadi panepin Danu Batur katarka sampun kagenahin olih manusan sak ng Aab Purwa. Irika kapanggihin piranti-piranti san ketah pisan kawigunayang ring kauripan manusa purwan makadi makatah wilangan dapak kuna. Sapunika taler ring d sa-d sa san magenah ring panepin Danu Buyan kapanggihin peti batu san lumrah kaangg n ngenahang sawan manusa purwan . Katarka palemahan irika sampun kagenahin lintangan ring kalih tali warsa. San sandang pisan uratiang sak ng kaw ntenan pacanggahan-pacanggahan let san magenah ring panepin-panepin danun , manusan iriin setata nyumbung tur miara kapiitan danun . Satian manusa kunan ngemit danun kacihnayang olih utsaha nangiang genah-genah suci ring panepin danun . Makadi mapaiketan ring kaw ntenan Danu Batur w nten kecap Pretasti Turunyan AI indik t l wecanan sang murb ng jagat san nglugra Krama Trunyan nangiang palinggih Bhatara Da Tonta ring panepin danun . Salanturnyan kraman taler katitahang mangda miara parhyangan punika. Maka pasilurnyan Krama Trunyan kadadosang n nten naur pajeg. Makudang-kudang parhyangan taler kapanggihin ring wewidangan panepin Danu Beratan makadi Pura Batu Maringgit, Pura Candi Mas, Pura Bukit Sangkur, miwah san tiosan. Daging parhyangan irika mararas kuna tur katarka sampun kaadegan sakeng riin pisan. Makadi kaw ntenan bebaturan kuna, arca-arca kuna, lingga kuna, miwah san tiosan. Mangkin indik nungkalik, panepin danun san sapatutnyan kapingitang sampun mak h kadadosang genah pacanggahan kantos patinggahan toris. Danun sampun sering naler nengerin, upami toyan meluab tur ngembengin wewangunan san katangiang miwalin wates. Panglokinan manusan san masekolah saling pategehin tulia tampu. Sakadi n nten tatas y ning ngrusak tur ngusak-asik danu miwah toyan tan tios wantah pacang nyengkal n kauripannyan n w k lan nerus ka pratisentanan kapungkur wekas. Samaliha ritatkala aab jagat sayan kaon, ngemit toyan wantah kapitegesang dak n, pinaka pangaci-aci k manten. Kasuksman san limbaran n nten malih kaincepang. Majant n upakara tanpa pakayunan san santeb n nten pacang mapikolih. Sak ng iriin sujatin sampun kapiteketang ring carita-carita kunan y ning toyan n nten wantah wenang katunas k manten. Pinaka panaurannyan , manusan san sampun polih paica toya wenang mab la pati ngemit karesikan toyan . Makadi Ida Ratu Ayu Mas Membah kacaritayang nglawang madolan toya ka satungkub Bali. Sang sira ja ngawigunayang toya wenang matauran , nanging n nten ja masrana jinah k mant n. Naur toyan danun utaman prasida kalaksanayang antuk mapangayah-ayah ring toyan . Makadi danun ketah pisan kacemerin kuluban. Irika manusan patut mareresik mangda toyan danun tetep ening. Mangkin kaw ntenan doh mabinayan, satios sampun lali ngresikin kuluban danun , manusan taler mabuaka nyemerin toyan danun antuk rabuk, wisian mrana, nyanyad pomahan, minyak prau, bangk n beburon, miwah san tiosan. Prad toyan danun sampun sayan cemer sak ng duluan ngantos ka teb n nyihnayang y ning manusan sampun piwal magama Tirta. Mangkin anak sayan ak h nguberin genah-genah malukat pingit ngantos ka l k -l k n . Sapunika taler karya pangacin Widin tan putus-tutus katangiang tur kadulurin mendak tirta sak ng makudang-kudang genah pingit, kantos ka dura Bali. Sol hnyan embahan-embahan toyan kantos ka kawitan ring danun tan mararian kacemerin. Sekala niskala sujatin pamargin manusan sampun iwang. Tulia manusan ling nyalud toyan b long k manten, nanging lali nit nin karesikan . Samaliha makatah parilaksanan manusan sampun ngwisianin toyan b longe. Sujatin nit nin toyan danun mateges miara angga sariran soang-soang. Pamargin punika musti kadulurin utsaha niskala sekala. Niskalan nguratiang malih daging agaman san sujatin setata nandanin mangda miara kasucian danu miwah toyan . Sak ng dasar agaman taler ngwetuang parisolah san n nten romon tur mautsaha ngukuhang kasukertan jagat. Mangkin Manusa Balin dahat kapanesin olih kahanan toyan san sampun cemer tur ngindayangin makudang-kudang pamargi sekala ngeningang toya. Akehan utsahan masrana piranti sane mael tur n nten mararas Bali. Sapatutn Manusa Balin banget rangsukin jengah santukan wantah prasida nyemerin b long k manten, nanging durung midep ngeningang. Mangda n nten su meratin, Manusa Balin musti gelis prasida makarya piranti ngeningang toya mararas Bali. Riastun b njang pungkur utsahan punika sampun prasida lanus, tetep musti kadulurin pangunadika nitenin parilaksanannyan soang-soang mangda tan malih nyemerin toya.

    In Indonesian