In your opinion, what impacts will the massive construction of large malls have on the local Balinese community? Post your comments here or propose a question.dismiss
Nguni
nguni
\uni- ago; formerly; in the past (Alus mider) (Adverb) en
- dahulu; dulu (Alus mider) (Adverb) id
Andap
pidan;ipidan
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
dumun; nguni
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-
Usage Examples
Nggih, wastane lontar usada taru pramana. Siosan punika taler titiang polih kaweruhan saking tetamian para leluhure sane nguni.
[example 1]Yes, it’s called an herbal manuscript. I inherited the knowledge also from my ancestors.
⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces
In Balinese: Museum Samsara inggih punika genah asri anggen mlajahin indik adat, tradisi miwah budaya Bali sane kasarengin antuk prabot, wewangunan pateh sakadi jaman nguni.
In English: The Samsara Museum is a beautiful place to learn about Balinese customs, traditions and culture which is supported by ancient equipment and buildings.
In Indonesian: Museum Samsara adalah tempat yang asri untuk belajar mengenai adat, tradisi, dan budaya Bali yang didukung dengan peralatan dan bangunan-bangunan seperti zaman dahulu.
In Balinese: Basa Bali inggih punika basa sané ketah kaanggé olih krama Bali duk masa nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Lianan ring punika, taler sangkaning panglimbak masa mawinan akeh generasi muda sane keni panglalah antuk panglimbak masa lan ngutang budaya sane sampun kawarisin saking nguni.
In English: In addition, also because of the development of the times so that many young people are affected by the progress of the Times and leave a culture that has become a legacy since ancient times.
In Indonesian: Selain itu, juga karena faktor perkembangan zaman sehingga banyak generasi muda terpengaruh dengan kemajuan zaman dan meninggalkan kebudayaan yang sudah menjadi warisan sejak zaman dulu.
In Balinese: Genah puniki nguni kawangun pinaka Wihara Buda ring warsa 989 M olih Raja Udayana miwah Ratu Gunapriya Dharmapatni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Candi tebing kocap kabaos olih kramane pinaka genah masemadi utawi matapa saking nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Manut daging saseleh para wikané, duké nguni ring jagat wangsulé kabaosang ngadeg kalih gunung sané dahat maprabawa inggih punika Gunung Batur Purwa miwah Beratan Purwa.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Desa Banyuning nguni mawit saking wasta Monaspatika, Mona mateges toya miwah Stika mateges ening.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Sane nguni, desa puniki mawasta Desa Gunung Sari Munggah Tapa.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Ida nglelana nglintasin akeh gunung, pucak bukit, miwah tukad santukan nguni durug wenten margi ageng sakadi mangkin.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Ring wewidangan bekas Pelabuhan Buleleng kawangun monumen Yudha Mandala pinaka cihna genah payudhan kramane nguni nglawan Belanda.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Para kelincine matur ring sang prabu mangda sareng sami matilar saking genahe ditu. “Da ngenduk keto, iraga mustine ngrunguang tur nyaga danu tetamian panglingsire nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Gili Putih Sumberkima inggih punika genah sane sampun wenten saking nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Wit gamelan puniki nenten kauningin, sakemaon gamelan puniki sampun kagamelang ri kala upakara nyabran warsa ring Pura Puseh saking nguni.
In English: The origins of this gambelan are unknown, but this gambelan has been performed during the annual temple ceremony at Puseh Temple since time immemorial.
In Indonesian: Tak hanya itu, orkestra ini juga dipercaya sebagai perwujudan dari dewata yang berstana di Pura Puseh, sehingga sebelum gong ini dimainkan, sebuah upacara penyucian harus dilakukan baik terhadap alat-alat musiknya maupun terhadap kedelapan belas orang pilihan yang bertugas memainkannya.
In Balinese: Sawireh umahne ento tuah tetamian anak lingsirne uli nguni, tetep ia marasa bagia yadin tusing ngelah arta brana.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Utsaha ring rana bangsa Indonesia nenten taler saking nguni.
In English: The struggle of the Indonesian people is not only from the past.
In Indonesian: Perjuangan bangsa Indonesia tidak hanya dari masa lalu.
In Balinese: Para leluhur Hindu, Islam miwah Kristen saking nguni sampun saling ngajiang lan saling hormat, ring sajeroning ngamargiang upacara agama miwah upacara adat.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Sane nguni, wewidangan Kabupaten Karangasem nenten doh malenan sareng wewidangan kerajaan Karangasem.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Krama sane sampun waneh mamegeng di pakubon, mangdane nenten sumingkin waneh, kapatutang pisan sareng-sareng nincapang uratian ring kahanan geringe, mangda geringe gelis mamargi, yen geringe ical, sinah dabdabang alon-alon tata titi sekadi nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Lianan ring punika, taler sangkaning panglimbak masa mawinan akeh generasi muda sane keni panglalah antuk panglimbak masa lan ngutang budaya sane sampun dados warisan saking jaman nguni sekadi tradisi makepung khas Jembrana.
In English:
In Indonesian: Namun, budaya kesenian bali akan berakhir menyedihkan jika kita sebagai generasi penerus bali tidak ingin melestarikan budaya kita sendiri.
In Balinese: I Bikul majarang indike nguni ring Tegal Kuru wenten anak tiwas ngaturang yadnya sane pinih luih, doh nglangkungin yadnya sane jagi kalaksanayang olih Sang Yudistira.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Yening saking nguni pemerintah ngelaksanayang awig-awig sane teges lan kadulurin antuk bantuan logistik sane patut, pastika angka kasus positif ring Indonesia prasida nyenikang.
In English:
In Indonesian: Jika dari awal pemerintah melaksanakan peraturan yang tegas dan ditambah dengan bantuan logistik yang benar, maka dipastikan angka kasus positif di Indonesia akan mengecil.
In Balinese: Raris parinama Desa Jong Karem mauwah malih, indike puniki wenten ring Pustaka Lontar Kundalini Tattwa lembar 13.b (tigang welas) puniki dagingnyane : “..., hana ta paksi maliwis ngarania, wit sangkyeng pradesa Kanangdyah, mambur satiba para, samantara dhateng ing pradesa Sama Tengah, nga, Mengwi, ri enjingnia, manih mambur, tiba pwa hoyeng nista mandhalaning kahyangan Dhalem Bangun Sakti ing pradesa Jong Karem, pan hlarnia kaempal, duking mangkana ginentosaken haran Desa Jong Karem ika, inaranan Kaempal, ri kaswenia, kaloktah kadinatah Pradesa Kapal, mangkana tattwania nguni. ...”.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Punika mawinan pariwisata ring bali mangda prasida kukuh sekadi nguni, masa covid19 ring pulo Bali akeh ngametuang pikobet, kapertama akidik wisatawan sane malilacita ring Bali, kaping kalih PAD bali sayan ngidikan, kaping untat ekonomi ring bali sayan lambat.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Pangajap-ajap titiang mangda budaya Bali prasida sayan nglimbakang tur parajanana Bali prasida nglestariang budaya lan tradisi sane sampun wenten saking nguni.
In English:
In Indonesian: Harapan saya kedapannya adalah supaya budaya bali dapat lebih berkembang lagi dan seluruh masyarakat bali dapat menjaga budaya dan tradisi yang sudah di jalankan sejak dulu.
In Balinese: Kumbakarna maosang indik laksana kaon Rahwana saking nguni makadi: nenten kayun ngamargiang piteket-piteket becik; wantah kayun sane kaon nyusup ring ati; nenten naenin ngega anak lingsir; nenten bakti tekening anak sane patut kabaktinin; rasanyapa kadi aku miwah loba nyusup ring angga; gelis brangti tur seneng mapisuna; taler rasa sayang, satya miwah laksana becik sampun suwe ical.Kumbakarna ngrasayang yudane puniki sampun ngrusak negara santukan akeh ngamademang anak tan padosa, akeh wadua miwah patih sane padem.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Rasa tresna tekening negara patut katincapang olih parajanane mangda prayojanan negara sane sampun karincikang saking nguni prasida kapolihang.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Indike punika pinaka imba kawentenan parajana ring aab jagat mangkin sane nenten malih ngresepang kapurwan negarannyanenapi malihurati ring laksana para panglingsire nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Tiosan punika, agama Hindune ring Bali sampun saking nguni madue tata cara pacang nginggilang kawentenan buron, utaminnyane ingon-ingon inggih punika sarwa buron, sato, mina, paksi, patik, kebo, aswa, banteng, asti, miwah bawi.
In English:
In Indonesian: Akan tetapi, di sisi lain ia juga dapat memberikan kehidupan (amreta) bagi kehidupan manusia.
In Balinese: Raris saking data Dinas Pariwisata Kabupaten Badung gebogan pangrawuh para wisatawané ring bulan Februari warsa 2020 (Kalih Tali Duang Dasa) sawetara 361.440 diri utawi kirang 0, 42 % saking papalihan pengrawuh para wisatawané sané nguni antuk gebogan 451.436 diri.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Pustaka lontar warisan Majapahit nguni ento nlatarang unduk kahanan guminé yéning sayan sayah, gering mrana tan pegat, manusané telah ngebus dingin, mati nadak tan sida katulungin, Sang Aji Bali patut ngaturang guru piduka ring Hyanging Basukih, Hyanging Sagara, miwah Panghulun Danu.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Sapasira sane padem ring payudan pacang ngamolihang Suargan ((prasasta sira nguni sampun tapa, gahan ta sira cakrawartting jagat, pejah sir ataman surud ring rana, asing mati mamuk ya moksatmaka).
In English:
In Indonesian: Setiap orang yang gugur dalam pertempuran mendapatkan sorga (prasasta sira nguni sampun tapa, gahan ta sira cakrawartting jagat, pejah sir ataman surud ring rana, asing mati mamuk ya moksatmaka)..
In Balinese: Indikne punika wantah tata-titi para jana Bali ring aab nguni ngicenin wastan / utawi nama mangdane wastan / utawi nama punika marupa suksman sane ngelingang panjak-panjaknyane ring genah punika indik napi-napi sane naenin wenten ring desane soang-soang.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Montor sane nguni akeh pasliwer ring margi-margi, toko-toko sane satata rame, miwah toris sane akeh malancaran rahinane dumun, mangkin sahasa kasampatang baan ombak.
In English:
In Indonesian: Jalan-jalan yang dulu dipadati parkir kendaraan, toko-toko cendera mata, dan wisatawan yang berlalu-lalang, kini seperti tersapu ombak.
In Balinese: Wastan genah iraga maurip miwah mapagubugan utawi ngamargiang swadharma sadina-dina taler pinaka tetamian saking kahanane nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Akéh sameton saking dura Bali sane rauh raris jenek ring pulau Bali taler akéh sane sampun saking nguni ngempi ring Bali.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Upacara puniki kalaksanayang wantah pinaka tetamian leluur umat Hindu di Bali saking nguni.
In English: This ceremony is carried out from generation to generation by Hindus until now.
In Indonesian: Upacara ini dilakukan secara turun temurun oleh umat Hindu sampai saat ini.
In Balinese: Salanturnyane kamargiang parikrama nampah bawi sane kalaksanayang wantah olih krama sane sampun kacumponin, sane sampun kacumponin saking nguni taler nenten dados kawakilin utawi kagentinin.
In English: Then proceed with slaughtering pigs, which is only carried out by special residents who are appointed from generation to generation and cannot be represented or replaced.
In Indonesian: Kemudian dilanjutkan dengan pemotongan babi yang hanya dilakukan oleh warga khusus, yang ditunjuk secara turun temurun dan tidak bisa di wakilkan atau di ganti.
In Balinese: Saking mangkin mangda pemerintah miwah ida dane sarengsami ngiring ngajegang malih tri hita karana sane sampun ketah saking nguni, melarapan nitenin ring dija dados ngawangun wewangunan sane kaanggen genah pariwisata, ring dija kaangen genah paumahan miwah genah pura utawi wangunan suci.
In English: MEMEDI In this year's Nyepi, Nyepi year Saka 1945 to be exact, Titiang raised the theme or story, namely MEMEDI. , where parents in ancient times fetched water for cooking.
In Indonesian: MEMEDI Dalam Nyepi tahun ini tepatnya Nyepi tahun saka 1945 Titiang mengangkat tema atau cerita yaitu MEMEDI Cerita ini saya kutif berdasarkan cerita orang tua terdahulu, tutur nak tua yang mengatakan dimana pada saat mereka pergi kesuatu tempat untuk mengambil air atau istilah balinya yang sering disebut dengan Kayeh, dimana orang tua pada zaman dahulu mengambil air untuk memasak.
In Balinese: Monumen puniki wenten ring sisi kaler Lapangan Puputan sane nguni dados genah maperang, ri kala Perang Puputan Badung duk warsa 1906, ri kala Belanda nyerang Denpasar.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Wangunan puniki dados cihna pamargin kapuran Bali saking nguni kantos mangkin.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Para yowanane mangkin kaaptiang mangda dados yowana sane prasida setata ngajegang lan ngalestariang sakancan budaya lan tradisi sane sampun katami saking nguni ring Bali, mangda budaya lan tradisi punika nenten sayan rered olih jaman lan prasida kaloktah ring dura negara.
In English: Today's teenagers are expected to always be able to maintain and preserve all the cultures and traditions that have existed in Bali for a long time, so that these cultures and traditions do not become extinct due to the times and can be known abroad.
In Indonesian: Para remaja saat ini diharapkan agar bisa selalu menjaga dan melestarikan seluruh budaya dan tradisi yang sudah ada dari dulu di Bali, supaya budaya dan tradisi ini tidak semakin punah karena jaman dan bisa dikenal hingga ke luar negeri.
In Balinese: Menyama Braya inggih punika tradisi krama Bali sané sampun kalaksanayang saking nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: yening karasayang tambis-tambis telas sakaya sane kapolihang tur kapupulang saking nguni sane telas ring masan pandemi puniki.
In English: If you feel you are slowly running out of wealth that has been obtained and collected from the past, which is now running out in the pandemic era.
In Indonesian: Jika dirasakan perlahan habis harta kekayaan yang didapatkan dan dikumpulkan dari sejak dulu yang kini habis di era pandemi.
In Balinese: Sane nguni, kasaktian tetiga tapel punika kocap kaloktah sajebag jagat Bali kantos kapireng olih silih tunggil Pedanda maparab Ida Pedanda Abiansemal.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Gatra indik kawentenan Pura Dalem Ped utawi Pura Penataran Ped nguni kantun magaluran.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Astiti bhakti nreptiang jagat Bali saking nguni
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Manut ring data arkeologi sane wenten ring natah ajeng Pura Ulun Danu Bedugul puniki, wenten tetamian marupa barang-barang nguni sakadi Sarkofagus batu miwah papan batu sane minab sampun wenten duk jaman megalitik.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Malih maharaja Kangsa nguni
Karusakane sami punika Ten wénten malih liyané Ring tangan wangsa Yadu Mangké keni sapaning resi Papasen ring susila Mangden langgong kukuh Sucining kulina jadma Éling-eling musuh manah lan ring bumi Pada-pada mabuwat Sucining kulina jadma Éling-éling musuh manah lan ring bumi
Pada-pada mabuwat.In English: Gaguritan Purwa Sanghara is one of the literary works written by I Gusti Ngurah Made Agung (1876-1906), the seventh king of the Kingdom of Badung who died during the Puputan Badung incident on September 20, 1906.
In Indonesian: Gaguritan Purwa Sanghara adalah salah satu karya sastra yang ditulis oleh I Gusti Ngurah Made Agung (1876-1906), raja ketujuh Kerajaan Badung yang tewas ketika peristiwa Puputan Badung 20 September 1906.
In Balinese: Relief Bitera wantah seni ukir nguni ring Kabupaten Gianyar sane masrana antuk batu.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Kadi asapunika taler paraleluur iragane nguni nenten nglugrain oka-okan danene sirep rikala ipun sedekan masandekan.
In English: Apart from that, parents in ancient times also forbade their children to sleep during the skits.
In Indonesian: Selain itu, orangtua zaman dulu juga melarang anak-anaknya untuk tidur saat sandikala.
In Balinese: Lanjaran utawi roko sampun ketah saking nguni kaanggen paisengan, ri kala ngwedang, utawi panganget raga.
In English: Make sure where you are, whether the person around you smokes or not, and whether the smoke is about affect someone else.
In Indonesian: Konon katanya, rokok ada juga manfaatnya.
In Balinese: Iraga sareng sami pinaka krama bali sampun sepatutnuane ngajegang seni miwah budaya bali sane sampun ketami saking nguni saking para leluhur.Silih sinunggil ring indik mapaguruan aji sastra.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Iraga sampun saking nguni nampi sabda sane sapuniki: "Santukan iraga puniki maraga tunggal".
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Gotong royong utawi kepahingan puniki sampun wenten sakeng nguni turmaning sampun dados ceciren sakeng nilai-nilai kebudayaan sakeng krama bali ne.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Taman Werdhi Budaya Bali utawi sane ketah kauningin mawasta Art Centre, kawangun antuk tetujon pinaka genah nglimbakang seni, nglestariang budaya miwah nyaga tetamian panglingsire saking nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Tanting Mas inggih punika silih tunggil widang ilmu panyerangan pinaka panugrahan saking Bhatari Durga sané duk nguni Tanting Mas inggih punika ratu Prabhu Dirah, sané saking duka rabinnyané nénten kayun ngangkat pianaknyané sané nangis, duk paseban agung, dados duka tur nyingakin rabinnyané antuk tajam miwah sang prabu padem ring genahé punika.
In English: The government should not imitate Tanting Mas, who misunderstood the knowledge he has and is arbitrary about his power.
In Indonesian: Sebaiknya pemerintah tidak meniru Tanting Mas yang keliru dengan ilmu yang di milikinya dan semena mena akan kesaktian dan kekuasaannya.
In Balinese: Ring Bali manut sekadi ajahan igama Hindune konsep kerukunan punika sampun kalaksanayang saking nguni, sane sampun ketah saking dumun inggih punika Tri Hita Karana.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Genah punika kawastanin wewidangan Dauh Tukad Badung olih krama adat nguni.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Ngusaba guling puniki sampun wenten saking nguni tur kapiletin olih krama Desa Timbrah pinaka sarana bhakti majeng ring Ida Bhatara Durga sane malinggih tur kasungsung ring Pura Dalem Desa Timbrah.
In English:
In Indonesian:
In Balinese: Budaya masama braya sampun mentik ring kahuripan krama Bali saking nguni.
In English:
In Indonesian:
- ↑ BASAbali Software
Root
nguni
Other forms of "nguni"
—Antonyms
—Puzzles
—
Background information
Translations
English
ago; formerly; in the past
Indonesian
dahulu; dulu
Origin
—
Linked pages
—