Russian Village in Bali, how should we get cope with it? Post your comments here or propose a question.

Ngardi

ngardi

\(di
  • ngae, ngaryanang (Alus mider) (Verb) ban
  • make (Alus mider) (Verb) en
  • membuat; menciptakan (menjadikan, menghasilkan); membikin (Alus mider) (Verb) id
Andap
ngae
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
ngardi; ngarya
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Ngardi.jpg
Kéweh ngardi ané luung.
[example 1]
It's hard to make good.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Santukan sangkaning pabinayan, iraga sida ngardi kauripan sane ngulangunin tur becik.

In English:   Because with these differences we can create a beautiful and harmonious life.

In Indonesian:   Sejak dahulu, para leluhur dan tetua kita di Bali sudah memberikan pesan terkait dengan perbedaan dalam beragama ini.

In Balinese:   Sinarengan mautsaha nglimbakang prestasi, sukertaning pawongan, pariwisata, saha ngawerdhiang budaya ngardi Bali Padma Bhuana mikukuhin kamahardikan Indonesia Raya.

In English:   The whole community strives to improve performance, humanity, tourism, and cultural preservation to create Bali as the center of world civilization for the sake of upholding the spirit of the independence of the great Indonesia.

In Indonesian:   Segenap masyarakat berupaya meningkatkan prestasi, toleransi keharmonisan hidup, pariwisata, serta pelestarian budaya mewujudkan Bali Pusat Peradaban Dunia demi tegaknya spirit kemerdekaan Indonesia Raya.

In Balinese:   Duaning punika, saling ngajiang, saling raket masemeton sareng anak e sami, mangda sida ngardi jagate santhi.

In English:   Different religions do not mean we have different feelings

But in fact we are one, become one unit in the Republic of Indonesia, especially we in Bali.

In Indonesian:   Berbeda orang-orangnya Berbeda keinginan dan pemikiran Namun sesungguhnya kita satu rasa Demikian lah sesungguhnya

Berbeda-beda tetapi tetap satu jua.

In Balinese:   Bhatara Siwa kalih Bhatari Parwati ngardi jagate sami...

In English:   The two dynasties began from Lord Surya (the sun-god) and Lord Candra (the moon-god), so the quality of the kings of their descendants far exceeded those of ordinary humans.

In Indonesian:   Kedua dinasti itu dimulai dari Dewa Surya dan Dewa Candra, sehingga kualitas para raja keturunan mereka jauh melampaui kualitas manusia biasa.

In Balinese:   Beda agama boya ja iraga beda rasa Sakewanten sujatinyane iraga wantah nunggil, manados siki iriki ring panaraga Indonesia pamekas iraga ring bali.Duaning punika, saling ngajiang, saling raket masemeton sareng anak e sami, mangda sida ngardi jagate santhi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening kenten kenkenang apang ngidaang ngardi jagate shanti.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pacampuhan aon gunung miwah toyan danuné tan pariwangdé ngardi wewidangan ring panepin danuné manados gemuh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pabinayan karipta olih Ida Sang Hyang Parama Kawi mangdané iraga prasida saling negepin, nénten pinaka dados binih antuk ngardi biota pantaraning maagama, riantukan sampun pastika yéning suang-suang agama madué ajahan saha nuntun panjakné mangda prasida saling asah, asih, asuh sajeroning ngamargiang kahuripan.

In English:   But united in Bhinneka Tunggal Ika.

In Indonesian:   Namun dipersatukan dalam Bhineka Tunggal Ika.

In Balinese:   Sakewanten, duk kawentenan gering covid-19 nibenin aab jagate puniki, seni pagelaran nenten dados kapentasang duaning kawentenan uger-uger saking pemerintah mangda di rumah saja utawi nenten kadadosang ngardi karumunan.

In English:  

In Indonesian:   Namun, sejak adanya covid-19 yang menimpa, seni seni pertunjukan tidak boleh di pentaskan karena adanya peraturan pemerintah agar selalu diam dirumah saja atau tidak boleh berketumunan.

In Balinese:   Sekadi sane kaloktah kebaosang, para yowana mangda tetep semangat manut ring tetujon daging kemerdekaan, taler mabuat sekadi yowana sane ngardi kemajuan lan prasida dados "agent of change".

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Teked ditu I Sigur ia matur, “Ratu Bhatara Surya, Ratu reko ngardi titiang, mawinan wenten titiang sapuniki, mrupa tan genep masikian, mangkin titiang rauh nangkilang dewek ring Bhatara, mangda cokor I Dewa ngaksi titiang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Teked ditu I Sigur ia matur, “Ratu Bhatara Surya, Ratu reko ngardi titiang, mawinan wenten titiang sapuniki, mrupa tan genep masikian, mangkin titiang rauh nangkilang dewek ring Bhatara, mangda cokor I Dewa ngaksi titiang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Niki ngardi yuda ageng.

In English:   This results in great war.

In Indonesian:   Ini menyebabkan peperangan besar.

In Balinese:   Manut sekadi visi lan misi BASAbali Wiki puniki, inggih punika ngardi basa Bali punika keren, lan iyab teruna ngajegang basa miwah budaya sane mapaiketan majeng Bali nganggen media digital.

In English:  

In Indonesian:   Sesuai dengan visi dan misi BASAbali Wiki ini, yaitu menjadikan Basa Bali itu keren, dan generasi muda melestarikan bahasa serta budaya yang berkaitan dengan Bali melalui media digital.

In Balinese:   sekancan kebijakan minakadi PSBB, PPKM nyangsan suwe nyangsan ngardi masyarakat waneh.

In English:  

In Indonesian:   Segala kebijakan seperti PSBB, PPKM semakin lama semakin membuat masyarakat menjadi bosan.

In Balinese:   Nika sane ngawinang perangé puniki ngardi krisis énergi makadi minyak ring Ēropa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Duaning punika ngiring iraga sareng-sareng nginutin awig-awig sane sampun kasobyahang olih manggala panagaran druene mangda iraga sareng-sareng slamat nenten keni pikobet saking virus Corona tur mangda sida ngardi jagate santhi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ratu Sang Hyang Siwa, i ratu sane ngardi awig-awig jagat, yan masolah becik polih linggih sane becik, yan masolah kawon polih linggih sane kawon.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Lianan punika yéning iraga pacang ngupira paguyuban makrama désa, sapatutné prasida ngawigunayang panglimbak téknologi sakadi mangkin antuk ngunggahang parindikan sané nudut manah krama ngardi kahuripan adung maagama kapungkur wekas.

In English:   Apart from that, if we want to maintain social harmony, we should be able to take advantage of current technological developments to disseminate things that attract people's attention to lead a life in harmony with inter-religious communities in the future.

In Indonesian:   Selain itu, apabila kita ingin memelihara kerukunan bermasyarakat, seharusnya dapat memanfaatkan perkembangan teknologi seperti sekarang untuk menyebarluaskan hal-hal yang menarik perhatian masyarakat untuk menjalani kehidupan yang rukun dengan antar umat beragama hingga nanti.

In Balinese:   Sayuwakti sami punika mabinayan, sakewanten ngiring sane mabinayan punika angge titi pangancan tur angge sasuluh ngardi jagat rahayu, sagilik saguluk salunglung sabayantaka, paras paros sarpanaya, manyama braya ring jagate puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kekalih widang ilmu (sastra lan sains) sane nanenin katelebang dados bantang rikala dane ngardi gegambaran sane nyapuhang pikayunan lan wicara-wicara sosial.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kapisaratang pangelimbak peran (wantuan) pecalang ritepengan ngardi katreptian lan kasentosan prajanane sane kalaksanayang olih Tim Gugus Tugas Pencegahan Pandemi Covid-19.

In English:   It is necessary to optimize the role of the pecalang in helping to organize common order and public order organized by the Covid-19 Pandemic Prevention Task Force Team.

In Indonesian:   Diperlukan optimalisasi peran pecalang dalam membantu penyelenggaraan ketertiban umum dan ketentraman masyarakat yang diselenggarakan oleh Tim Gugus Tugas Pencegahan Pandemi Covid-19.

In Balinese:   Pakinkin sane kamargiang olih BasaBaliWiki puniki becik pisan anggen nincapang ring para yowana miwah pretakjana sami, sajeroning jagra ring kawentenan orti sane tan yukti sane prasida ngardi biota.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Raris, Ida ngardi panca mahabhuta tur planet-planet ring akasane.

In English:   Then, God created the natural elements and heavenly bodies.

In Indonesian:   Kemudian, Tuhan menciptakan elemen-elemen alam dan benda-benda langit.

In Balinese:   Santukan punika, samian sane wenten ring jagate puniki maduwe karumaketan soang-soang ngardi jagat rahayu tur sutrepti malarapan Tri Hita Karana.

In English:   So it can be understood that everything in the universe has an attachment to others and establishes harmony with all beings according to the teachings of Tri Hita Karana.

In Indonesian:   Jadi dapat dipahami bahwa segala yang ada di alam semesta memiliki keterikatan dengan sesama serta menjalin keharmonisan dengan seluruh makhluk sesuai ajaran Tri Hita Karana.

In Balinese:   Duaning punika, saling ngajiang, saling raket masemeton sareng anak e sami,mangda sida ngardi iagate santhi

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ngardi suasana sane nyaman lan kondusif anggen ngawetuang paiketan sane harmonis ring pantaraning umat agama Beda agama boya ja iraga beda rasa sakewanten sujatinyane iraga wantah nunggil, manados siki iriki ring panaraga Indonesia pamekas iraga ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Adung ri kala ngamargiang kahuripan inggih punika swadharma sané patut kalaksanayang olih parajanané makasami, riantukan saking kawéntenan rasa adung masameton puniki prasida ngardi nagarané rahayu.

In English:   Harmony is an obligation that must be realized by all mankind, because harmony can advance a country.

In Indonesian:   Kerukunan merupakan kewajiban yang harus diwujudkan oleh seluruh umat manusia, karena dengan adanya kerukunanlah dapat memajukan suatu negara.

In Balinese:   Nulak keanekaragaman punika mateges ngapus kakuasan Ida Sang Hyang Widi Wasa pinaka sane ngardi makasami sane wenten ring jagat puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manados pahan saking krama praja Indonesia, sampunang iraga jenek tur bungkem tekening kawentenan sekadi punika mangda pikobet niki nenten sue makrana tur prasida ngardi aag encah pasikian bangsa Indonesia.

In English:  

In Indonesian:   Hal yang bisa dilakukan adalah mengambil solusi jalan tengah dalam kehidupan beragama yang disebut dengan moderasi beragama.

In Balinese:   Wenten akeh cara sane prasida kalaksanayang yening pacang ngemargiang toleransi beragama saluiripun gotong royong, tusing malian-lianan manusa manut agamanyanne, hormat teken agama lianan sane ngemargiang ibadahnyanne, lan saling ngajiang mangda sida ngardi jagate santhi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Keragaman punika prasida kaanggen ngardi kerukunan beragama ring kauripan pakraman.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ida sane ngardi matan ai, ngardi gumi, ngardi entik-entikan, Ida taler ngardi sarwa sato di jagate.

In English:  

In Indonesian:   Beliau yang menciptakan matahari, bumi, dan tumbuh-tumbuhan.

In Balinese:   Jadmane patut ngawangun paiketan sane becik sareng ring sesama manusa, sareng ring Sang sane ngardi ipun, tur setata ngwangun paiketan sane becik sareng ring jagat raya.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Jadmane patut ngawangun paiketan sane becik sareng ring sesama manusa, sareng ring Sang sane ngardi ipun, tur setata ngwangun paiketan sane becik sareng ring jagat raya.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Duaning punika, saling ngajiang, saling raket masemeton sareng anak e sami, mangda sida ngardi jagate santhi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tangiang tradisi manyama braya, maplalian sareng-sareng, lan nglaksanayang aktivitas budaya minakadi majejaitan,Kewala krama Bali tusing ja engsap manyama braya, satata inget asah asih asuh,Manyama braya lan suka duka di Bali jani suba lén, pidan ramé anaké matulungan, jani ané matulungun ngidaang baan meték,Irika tiang matemu lan madue timpal timpal baru saking sekolah lianan, irika malih tiang dilatih sareng tentara, polisi lan polih kaweruhan antuk hidup manyama braye sareng timpal timpal,Ri sampune viruse sampun jakti-jakti Ical, irika iraga malih mapupul sareng kulawarga, mapupul manyama braya, mecikang karma, saling nunas iwang, saling ngampurayang,Yadiapin keto tusing taen ia engsap manyama braya, satata inget teken pitutur bapane muah ajah-ajahan Jero Dukuh,Yadiastun ia tusing manyama teken iraga, patut masih saling tulungin,Krama ring panepi siring sane kaloktah antuk manyama braya taler meweh saling matetulung pantaraning krama,Ané pidan ngelah ipah saling mamisuh, jani bisa raket manyama, adung saling tulung ngaé banten apang kulawargané makejang rahayu,Taler,titiang nunas mangda nyama iraga makadadua puniki enggalang balik manyama sakadi sampun,Covidé ené ngaé cupit krana para krama Baliné ané geginané sabilang wai di jalan sakadi manyama braya, ngalih pangupa jiwa, ngayahang sekaa, tur ané lénan tusing nyidayang magarapan.Manyama braya lan suka duka di Bali jani suba lén, pidan ramé anaké matulungan, jani ané matulungun ngidaang baan meték,Yan di manyama tugelan suba seken mulané iraga saling kébék, maiyegan, bisa-bisa mapuikan ngewai ulian ada dogén pakerahanga,Minab gering di gumine jani mula titah Hyang Widhi apang i raga ajak makejang inget teken kulawarga, inget ngelah rerama, inget ngelah panak, inget saling asah asih asuh manyama braya,Para krama sane lianan pastika sampun asih tur ngajak para pengungsi sane wenten saking negara lianan pamekas ngawangun rasa manyama braya.Krama ane sabilang wai cara manyama braya ajak turise krana pepes tepuk tur nyatua bareng-bareng jani orahina ngoyong jumah krana nyeh kena mrana, uli dija maan pipis yen kene unduke?Pandemi COVID-19 ene dadi entitas utawi pikobet ane ngranaang anake bingung di pantaraning anake manyama braya.manahang titiang, ring Bali khususnyane pinaka daerah sane ngajegang rasa manyama braya, antuk pengungsi punika kadadosang dumun mengungsi ka Indonesia,Tata titi punika pinaka dados dasar antuk makrama, tur manyama braya ring wewidangan desa sane kagenahin.Rasa anake manyama suba tusing ada ulian corona, seka bedik enceb care gumine jani, liu anake mati ulian corona ,Olasin ja dewek icange, kaden iraga manyama melah.Sakewala makanggo-kanggoang, tiang manyama ngajak liu apa ada ento daar.sami punika mabinayan, sakewanten ngiring sane mabinayan punika angge titi pangancan tur angge sasuluh ngardi jagat rahayu, sagilik saguluk salunglung sabayantaka, paras paros sarpanaya, manyama braya ring jagate puniki.Iraga taler ngajakin para semetone mangda setata nincapang rasa manyama braya, jengah makarya, lan setata nganutin pakibeh jagate, pamekasnyane teknologi sane sayan nglimbak,Iraga dadi nak Bali suba sepatune luung-luung manyama braya, saling menghormati lan mengasihi,Kéné suba, bakat nguberin arta kanti engsap manyama,Ipun malajah matimpal lan manyama braya.Majalaran antuk parikrama punika iraga sareng sami prasida ngukuhang rasa manyama braya miwah rasa persatuan sane pinih utama, sane dados unteng tetujon mangda negara Indonesia sayan kuat lan maju.Sing ngidaang buin makenyem bungah Tusing ngidaang malali ngalimurang manah

In English:  

In Indonesian:  
  1. Tim Penyusun Kamus Bali-Indonesia Beraksara Latin dan Bali, 2016: KAMUS BALI-INDONESIA BERAKSARA LATIN DAN BALI EDISI II, Denpasar-Badan Pembina Bahasa, Aksara, dan Sastra Bali Provinsi Bali.