Geguritan Dharma Sasana: Analisis Nilai Kauripan Parajana Ri Sajeroning Panglimbak Kebudayaan Nasional

From BASAbaliWiki
Title of Work
Geguritan Dharma Sasana: Analisis Nilai Kauripan Parajana Ri Sajeroning Panglimbak Kebudayaan Nasional
Type
Photo Reference
Location
Credit
Putu Krisna Paramartha
Reference
Background information


    Add your comment
    BASAbaliWiki welcomes all comments. If you do not want to be anonymous, register or log in. It is free.

    Summary


    In English

    In Balinese

    W nten malih

    ulah
    EnglishchaseIndonesianpentingkan
    kawastanan st ya
    EnglishtrueIndonesianbenar
    , masih
    EnglishtooIndonesianjuga
    cacakan sisip
    EnglishfaultIndonesiansalah
    , ulahing sajadma, tan
    EnglishnoIndonesiantidak
    w nten patut
    EnglishcorrectIndonesianpatut
    tulad
    EnglishimitateIndonesiantiru
    , mangd n doh
    EnglishfarIndonesianjauh
    ring
    EnglishatIndonesiandi
    kahyun sami
    Englishall togetherIndonesiansemua
    , ulah punika
    EnglishthatIndonesianitu
    , y n mrihang manah
    EnglishopinionIndonesian-
    suci
    EnglishpureIndonesianbersih, suci
    . Geguritan
    Englishbalinese's traditional poemIndonesiankarya sastra berupa puisi bali tradisional
    Dharma
    EnglishdutyIndonesiankebaikan
    Sasana, Pupuh
    EnglishmeterIndonesianbentuk lagu yang terikat oleh "padalingsa"
    IX Durma
    Englishone of the characters in the durma storyIndonesiansalah satu tokoh dalam cerita durma
     : 5

    Punggelan saking

    pupuh
    EnglishmeterIndonesianbentuk lagu yang terikat oleh "padalingsa"
    durma
    Englishone of the characters in the durma storyIndonesiansalah satu tokoh dalam cerita durma
    san
    EnglishveryIndonesiansangat
    kaketus ri
    EnglishatIndonesianpada
    sajeroning
    Englishat the timeIndonesiandalam lingkup
    Geguritan
    Englishbalinese's traditional poemIndonesiankarya sastra berupa puisi bali tradisional
    Dharma
    EnglishdutyIndonesiankebaikan
    Sasana ring
    EnglishatIndonesiandi
    ajeng
    Englishin frontIndonesiandepan
    y ning
    EnglishclearIndonesiansunyi
    ngamargiang
    EnglishrunIndonesianmenjalankan
    swadharma
    EnglishdutyIndonesiankewajiban
    pamimpin
    EnglishleaderIndonesianpemimpin
    n nten dados
    EnglishmayIndonesianboleh
    ngamaling
    EnglishstealIndonesianmencuri
    . Ngamaling
    EnglishstealIndonesianmencuri
    san kabaosang inggih
    EnglishyesIndonesianiya
    punika
    EnglishthatIndonesianitu
    manados jadma
    EnglishpersonIndonesianorang
    san satwika
    EnglishhonestIndonesianjujur
    miwah
    EnglishandIndonesiandan
    mawibawa ri tatkala
    EnglishwhenIndonesianketika
    kaic nin lingga
    EnglishpositionIndonesiankedudukan
    san pinih
    EnglishfirstIndonesianpaling
    ageng
    EnglishbigIndonesianbesar
    ri sajeroning kauripan. Pamimpin
    EnglishleaderIndonesianpemimpin
    patut
    EnglishcorrectIndonesianpatut
    ngic nin piteket
    EnglishadviceIndonesiannasehat
    miwah imba
    Englishgood exampleIndonesiancontoh
    majeng
    English-Indonesian-
    ring jadma san ak h. Pabuat san patut angg n tulad
    EnglishimitateIndonesiantiru
    mangda
    Englishso thatIndonesianagar
    prasida
    EnglishsuccessfullyIndonesianselesai dengan baik
    ngamolihang
    EnglishgetIndonesianmemperoleh
    sukla
    EnglishunusedIndonesiansuci
    ring manah
    EnglishopinionIndonesian-
    san sampun
    EnglishalreadyIndonesiansudah
    kaaptiang
    English-Indonesian-
    . Geguritan Dharma Sasana inggih punika kriya sastra
    EnglishknowledgeIndonesianpengetahuan
    san karipta olih
    Englishby means ofIndonesianoleh
    pahlawan nasional saking Bali
    EnglishbaliIndonesianbali
    san sampun ketah
    EnglishwidelyIndonesianumum
    kauningin
    EnglishknownIndonesiandiketahui
    inggih punika I
    Englishname, kind of aIndonesiansang
    Gusti Ngurah
    Englishdesignation for certain clans in balinese societyIndonesiansebutan untuk klen tertentu dalam masyarakat bali
    Mad Agung
    EnglishexaltedIndonesianbesar
    . I Gusti Ngurah Mad Agung embas
    EnglishbornIndonesianlahir
    tanggal
    EnglishcalendarIndonesian-
    5 April 1876 ring Puri
    EnglishpalaceIndonesianistana
    Agung D npasar Bali, miwah Ida
    Englishgod, kind of aIndonesiandia
    pinaka
    EnglishasIndonesiansebagai
    Raja
    EnglishkingIndonesianraja
    Badung
    Englisha tree whose fruit is round as big as a tomato, yellow, and has a sour tasteIndonesianpohon yang buahnya berbentuk bulat sebesar tomat, berwarna kuning,dan rasanya masam
    san kaping
    Englishword that denotes a levelIndonesiantingkat
    pitu
    EnglishsevenIndonesiantujuh
    ring warsa
    EnglishyearIndonesiantahun
    1902. Ida lebar
    EnglishdeadIndonesianmeninggal
    ri sajeroning payudhan sareng
    EnglishjoinIndonesianikut
    Wong
    Englishpeople fromIndonesianorang
    Welanda ring tanggal 20 Sept mber 1906. Riantukan
    EnglishbecauseIndonesiankarena
    lebar ring payudhan punika, Ida kaic nin bakti
    EnglishrespectIndonesianhormat
    pungkusan
    EnglishdegreeIndonesiangelar
    Ida Batara Mantuk
    Englishgo homeIndonesianpulang
    Ring
    EnglishatIndonesiandi
    Rana
    EnglishbattlefieldIndonesianmedan perang
    . Salantang
    Englishas long asIndonesiansepanjang
    tuwuh kauripan Raja Badung san kaping pitu punika n nten naenin
    EnglisheverIndonesian-
    cumpu
    Englishappropriate fitIndonesiancocok, sesuai
    majeng ring Wong Welanda. Ngamarginin kriya-kriya sastra Ida prasida nincapang
    EnglishupgradeIndonesianmeningkatkan
    semangat perjuangan. Ri
    EnglishatIndonesianpada
    sajeroning kriya sastra Ida inggih punika Geguritan Loda, Geguritan Niti
    EnglishstatecraftIndonesianilmu kenegaraan
    Raja Sasana, Geguritan Dharma Sasana, Geguritan Hredaya
    EnglishheartIndonesianhati
    Sastra
    EnglishknowledgeIndonesianpengetahuan
    , Geguritan Nengah
    Englishname, kind of aIndonesiansebutan untuk anak yang kedua atau keenam
    Jimbaran, Geguritan Purwa
    EnglishpreviousIndonesianlama, kuno
    Sanghara, miwah Kekawin
    Englishbalinese literary works are a kind of poetry bound by the song teacher and the number of syllables and the number of lines in one stanzaIndonesiankarya sastra bali sejenis puisi yang terikat oleh guru lagu dan jumlah suku kata dan jumlah baris dalam satu bait
    Peta
    EnglishtalkIndonesiankata
    Bumi. Kriya sastra Geguritan Dharma Sasana san maurip ring Bali pateh
    EnglishsimilarIndonesiansama
    sakadi
    EnglishasIndonesian-
    kriya-kriya sastra san lianan
    EnglishbesidesIndonesianlain
    pinaka akahnyan n nten wantah
    EnglishonlyIndonesiansaja
    parilaksana susastra san mawinan
    Englishbecause ofIndonesiansebabnya
    ri sajeroning angga
    EnglishbodyIndonesianbadan
    kapracaya, adat-istiadat, yadnya
    EnglishceremonyIndonesianpersembahan
    , laksana
    EnglishbehaviorIndonesianperilaku
    , miwah san kaang
    EnglishcoralIndonesiankarang, batu
    n angga kauripan ri sajeroning sosial-budaya lianan. Ring krama
    Englishcustomary lawIndonesianadat istiadat
    Bali purwa
    EnglishpreviousIndonesianlama, kuno
    paiketan sastra miwah agama
    EnglishreligionIndonesianagama
    Hindu san n nten prasida lempas
    EnglishdenyIndonesianingkar
    . Sastra kadadosang sarana
    EnglishmaterialIndonesiansarana
    maagama, punika mawinan kakalih
    EnglishtwoIndonesiandua
    madu
    EnglishcompetitionIndonesian-
    fundamental san pateh inggih punika nilai pangrasa
    EnglishfeelingIndonesianperasaan
    san luhur san satata
    EnglishalwaysIndonesianselalu
    ngresepang
    EnglishunderstandIndonesianmemahamkan
    makakalih
    EnglishbothIndonesiankeduanya
    . Wangun
    English-Indonesianbentuk
    naskah lontar
    EnglishlontarIndonesiandaun lontar yang bertuliskan huruf bali
    Dharma Sasana inggih punika puisi Bali purwa. Geguritan san kasurat ngangg n aksara
    EnglishletterIndonesianhuruf
    Bali, mabasa
    Englishto spice somethingIndonesianberbumbu
    Bali kapara
    EnglishsayIndonesianlumrah
    miwah mabasa Jawa
    EnglishmilletIndonesian-
    Kuna
    EnglisholdIndonesian-
    . Geguritan punika kawangun antuk
    EnglishwithIndonesianoleh
    makudang-kudang
    EnglishsomeIndonesianbeberapa
    pupuh makadi
    EnglishlikeIndonesian-
    pupuh Ginanti, Semarandana, Sinom
    EnglishcasketIndonesian-
    , Pucung
    EnglishpucungIndonesianpucung
    , Mijil
    EnglishmeterIndonesian-
    , Kumambang
    EnglishfloatIndonesian-
    , Dandang, Girisa, Durma
    Englishone of the characters in the durma storyIndonesiansalah satu tokoh dalam cerita durma
    , Juru
    Englisha professionalIndonesianjuru
    Demung, miwah Megatruh. Nilai-nilai san kapolihang inggih punika laksana pamimpin san mautama ring naskah Geguritan Dharma Sasana ring kauripan parajana
    EnglishsocietyIndonesianmasyarakat
    san ak hnyan madu agem-ageman
    Englishhow to holdIndonesiancara memegang
    ring ajah-ajahan agama Hindu. Nilai-nilai san kadasarin antuk tuntunan kauripan parajana punika san kapolihang ring Geguritan Dharma Sasana makadi nilai kapamimpinan, mulat sarira
    EnglishbodyIndonesiantubuh
    , tata
    EnglishorderIndonesianaturan
    susila
    EnglishethicsIndonesian-
    miwah san lianan. Tutunan urip
    EnglishritualIndonesianhidup
    san prasida kapolihang ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana ngeninin indik
    EnglishaboutIndonesianperihal
    solah
    EnglishdeedIndonesiantabiat
    san patut kalaksanayang
    Englishto cause to happen, to execute a planIndonesiandilaksanakan
    miwah taler
    EnglishalsoIndonesianjuga
    san n nten patut kalaksanayang. Nilai-nilai san w nten ri sajeroning lontar Geguritan Dharma Sasana lumrahnyan maunteng antuk ajah-ajahan agama Hindu. Yadiastun
    EnglishalthoughIndonesianmeski
    sapunika
    Englishlike thatIndonesianbegitu
    , Geguritan Dharma Sasana n nten masoroh ri sajeroning Smertti Agama
    EnglishreligionIndonesianagama
    . Nilai-nilai punika landasan-landasan san madasar saking tuntunan parilaksana ri sajeroning kauripan manusa
    Englishceremony, kind ofIndonesianorang
    ring wewidangan
    EnglishareaIndonesianwilayah
    parajanane. Nilai-nilai san kadasarin mapapineh antuk tuntunan parilaksana san madasar ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana ri tatkala nyakupang
    EnglishpressIndonesian-
    nilai-nilai tuntunan ri sajeroning kapamimpinan, mulat sarira, miwah kaw ntenan nilai tata susila. Kebijakan ri sajeroning panglimbakan kebudayaan nasional mawit
    Englishto come fromIndonesianasal
    saking akahnyan taler nyakupin upaya-upaya nyikiang dados siki
    EnglishoneIndonesiansatu
    ring wangun
    English-Indonesianbentuk
    kebudayaan. Ring lumrahnyan dados kabaosang nilai-nilai punika san madaging
    Englishto containIndonesianberisi
    ring Geguritan Dharma Sasana san mapaiketan
    EnglishrelatedIndonesianberkaitan
    miwah madu linggih
    EnglishhouseIndonesiantempat tinggal
    ri sajeroning panglimbak
    EnglishdevelopmentIndonesianperkembangan
    kebudayaan nasional punika. Nilai Kapamimpinan san kaw ntenan ipun
    EnglishheIndonesiania
    ring Geguritan Dharma Sasana sakirang-kirangnyan w nten lalima
    EnglishfiveIndonesianlima
    prinsip pinih utama
    EnglishmainIndonesianutama
    san nganggarang
    EnglishbrandishingIndonesianmengacungkan
    matuk ring asas paiketan inggih punika parilaksana san langgia
    EnglishdisobedientIndonesiandurhaka
    ksatriyan , keadilan utawi
    EnglishorIndonesianatau
    kepatutan yogia
    English-Indonesianpatut
    , pascad
    EnglishintelligentIndonesiancerdas
    , kasadarana, miwah laksana masilur
    EnglishtradeIndonesian-
    panampen
    EnglishopinionIndonesianpendapat
    utawi mapaparuman. Upaya
    English-Indonesianupaya
    san kapiteketin ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana inggih punika mulat sarira inggih punika san nyakupin kaw ntenan utsaha-utsaha manusa mantuka ring kapradangin miwah apisan
    EnglishonceIndonesiansekali
    ngimpasin
    EnglishavoidIndonesianmenghindari
    miwah ngan ntenang tulud-tuludan kama
    EnglishdesireIndonesiannafsu
    makadi san w nten ri sajeroning padewekan
    English-Indonesiandiri
    soang-soang. Luir
    EnglishconsistsIndonesianbagai
    ipun nilai kapamimpinan san w nten ring Geguritan Dharma Sasana w nten ak h nilai-nilai ri sajeroning kauripan parajanane. Nilai mulat sarira inggih punika nilai san kaw ntenan ipun ring Geguritan Dharma Sasana san madu lingga linggih ipun ri sajeroning panglimbak parilaksana miwah kapribadian bangsa
    EnglishnationIndonesianbangsa
    san nyunjung unteng
    EnglishnucleusIndonesianinti
    pikayun saking manusa san maparisolah becik
    EnglishgoodIndonesianbaik
    , miwah sapisanan taler manados akah
    EnglishrootIndonesianakar
    san kawangun parilaksana san becik san w nten ri sajeroning padewekan. Parilaksana punika san banget
    EnglishveryIndonesiansangat
    saratang
    Englishto demandIndonesiantanyakan
    pisan
    EnglishveryIndonesianamat
    , salangkungnyan ri sajeroning marepin aab
    EnglishcustomsIndonesiankebiasaan
    jagat
    EnglishworldIndonesiandunia
    globalisasi san nimpenin gumine
    Englishthe earthIndonesianbumi ini
    sakadi mangkin
    EnglishnowIndonesiansekarang
    . Ring Geguritan Dharma Sasana san naening nilai tata susila ngangge
    EnglishuseIndonesianmemakai
    ajah-ajahan san mawasta
    EnglishnamedIndonesianbernama
     : Dasakramaparamartha, Dasa
    EnglishtenIndonesiansepuluh
    Dharma, miwah Asta
    EnglisheightIndonesiandelapan
    Pangradana. Eling
    EnglishrememberIndonesianingat
    ring ajah-ajahan tata susila ring Geguritan Dharma Sasana punika n nten pastika
    Englishmust beIndonesianpasti
    sinalih tunggil
    English-Indonesiansatu
    awig-awig
    Englishtraditional customary rules of conductIndonesianperaturan
    san nguasa-nguasi mawinan patut nilai tata susila punika matampak
    EnglishappearIndonesianmuncul
    ak h san prasida kaambil
    EnglishderivedIndonesiandiambil
    miwah ngiketin ring aab kauripan san mangkin. Utawi
    EnglishorIndonesianatau
    y ning tiosan
    Englishanything elseIndonesianyang lain
    sakadi punika, nilai-nilai tata susila san w nten ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana lumrahnyan kantun
    EnglishstillIndonesianmasih
    prasida mapaiketan sareng kaaptiang ring parilaksana manusa sakadi aab jagate
    Englishthe environtmentIndonesianlingkungan
    mangkin. Pamuput ipun, ajah-ajahan miwah parindikan
    English-Indonesian-
    san prasida kaambil miwah ngiketin san kaw ntenan ipun ring Geguritan Dharma Sasana nganinin indik nilai kauripan parajanane ri sajeroning panglimbak kebudayaan nasional inggih punika nilai kapamimpinan, nilai mulat sarira, miwah nilai tata susila. Ri sajeroning indik punika, Geguritan Dharma Sasana ngic nin pangeweruh taler ajah-ajahan miwah san nyinahang
    Englishthe reflection ofIndonesiancerminan
    taler maktayang kauripan ring pabuat san becik. Makasami
    EnglishallIndonesiansemua
    nilai ring Geguritan Dharma Sasana punika patut kalaksanayang olih parajanan mangdan budaya san sampun w nten saking dumun
    EnglishaheadIndonesiandahulu
    n nten pegat
    EnglishcutIndonesiantali
    miwah rered
    Englishloom partsIndonesiansurut
    . Para
    English-Indonesianpara
    yowanan patut malajahin kebudayaan lokal silih
    EnglishborrowIndonesianpinjam
    tunggilnyan sareng ngamargiang swadharma ngrajegang kebudayaan sakadi nyarengin
    EnglishfollowIndonesianmengikuti
    acara
    EnglishplanIndonesianacara
    Bulan
    EnglishmonthIndonesianbulan
    Bahasa Bali san mabuat pisan angg n nglestariang budaya utamannyan aksara, basa
    EnglishspiceIndonesianbumbu
    , miwah sastra Bali.

    In Indonesian

    Text Excerpt


    Bahasa Kawi/Kuno


    In English

    In Balinese

    In Indonesian

    Index