In your opinion, what impacts will the massive construction of large malls have on the local Balinese community? Post your comments here or propose a question.

Raja

raja

rj
  • king, king (chess piece) (Noun) en
  • eighth day of the 10-day week (Dasawara) (Noun) en
  • raja (Noun) id
  • nama salah satu kartu dalam permainan Ceki (Noun) id
Andap
raja
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
-
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Arya Tegeh Kori nika sane kapertama dadi raja ring Badung.
[example 1]
This Arya Tegeh Kori become the first king of Badung.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Raja kaping tiga Kadatuan Mengwi inggih punika Cokorda Nyoman Munggu (I Gusti Agung Nyoman Alangkajeng).

In English:   The third king of Mengwi Kingdom was Cokorda Nyoman Munggu (I Gusti Agung Nyoman Alangkajeng).

In Indonesian:   Pada kuartal kedua abad kedelapan belas (tahun 1700-an), Kerajaan Mengwi tampil sebagai kerajaan baru di Bali bagian tengah-selatan.

In Balinese:   Silih tunggil pura sane kapiara tur kabenahin olih Raja Cokorda Nyoman Munggu inggih punika Taman Ayun.

In English:   The third king of Mengwi Kingdom was Cokorda Nyoman Munggu (I Gusti Agung Nyoman Alangkajeng).

In Indonesian:   Pada kuartal kedua abad kedelapan belas (tahun 1700-an), Kerajaan Mengwi tampil sebagai kerajaan baru di Bali bagian tengah-selatan.

In Balinese:   Ring upacara punika, raja musti ngelarin sesolahan kusus sane praginane ngangge busana keraras.

In English:   In the ceremony, the king must perform a special dance in which the dancers wear costumes made of dried banana leaves.

In Indonesian:   Dalam upacara itu raja harus menggelar tarian khusus yang penarinya memakai kostum keraras.

In Balinese:   Pikayun becik luung para pemucuk jagate sekagi raja rihin, sekadi san sampun janten pikenoh wargan injilang titiang sekadi raja Gianyar ngew hang tanah setra ring umat islam mangda w nten genah nayn nguburang mayat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sadaweg Raja Dewa Manggis Kuning magingsir saking padukuhan d sa Beng Gianyar lantas ngawangun Puri ring delod desa B ng punika .

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Merasa ken dewek dadi raja, engsap ring bhatara, lan meparilaksana semena-mena.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Raja Ubud mapica tegak marupa tanah majeng ring Blanco kaanggen nyujukang umah tur studionyané magenah ring campuhan, Ubud, nepek ring campuhan tukad.

In English:   The King of Ubud gave Blanco a piece of land to set up his home and studio in Campuan, Ubud, at the confluence of two sacred rivers.

In Indonesian:   Raja Ubud memberi sepetak tanah kepada Blanco untuk mendirikan rumah dan studionya di Campuan, Ubud, pada pertemuan dua sungai suci.

In Balinese:   Pangriptan kakawin puniki kalaksanayang duk kaprabon Raja Airlangga.

In English:   There are many parts that do not fit the Mahabharata story according to the original as written by Maharsi Wyasa.

In Indonesian:   Ada banyak bagian yang tidak sesuai dengan kisah Mahabharata menurut aslinya sebagaimana yang ditulis oleh Maharsi Wyasa.

In Balinese:   Yan sampun katandes, tan pisan ida sayang ring raja brana, kantos telas artabranan idane anggen ida matoh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kacerita dugas pidan, wenten raja mautama mapesengan Sri Bagening.

In English:  

In Indonesian:   Pada zaman dulu, di Bali ada raja berkharisma bernama Sri Bagening.

In Balinese:   Kecap basa di lontare ento kuna pesan, mirip buka ne munggah di Raja Puranane.

In English:   The language used in the lontar literature is very ancient, perhaps as written in the King of the Puranas.

In Indonesian:   Bahasa yang digunakan pada pustaka lontar tersebut sangat kuna, mungkin seperti yang tersurat di Raja Puranane.

In Balinese:   Tanggal punika kaambil saking prasasti Pura Kehen C sane kamedalang olih raja Sri Adikunti Ketana sane madue adikuasa ring Bangli duk 1126 warsa Saka utawi 1204 warsa Masehi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sang Raja taler nikaang mangda parajanane ngawi sentana sane akeh, ngicenin parajanane mukak alas dados carik utawi subak.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kaunikan Barong Landung inucap prasida kakatonang mawit karakter - karakter sane mapailetan ring mitologi Raja Bali lan pramiswarin idane sane mawit saking panegara Cina.

In English:   The uniqueness of Barong Landung can be seen from the characters that are associated with the mythology of the King of Bali with his Chinese princesses.

In Indonesian:   Keunikan Barong Landung dapat dilihat dari karakter-karakter yang dikaitkan dengan mitologi Raja Bali dengan istrinya seorang putri Cina.

In Balinese:   Raris ri sampune nglimbak, kalanturang olih sentanan ida sane maparab Ida Dalem Kepakisan taler warih wangsa raja pinih untat inggih punika Ida Dalem Ketut sane madue wewengkon keraton ring Kabupaten Klungkung.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Desa Bedulu naenin dados pusat pemerintahan Bali daweg Dinasti Warmadewa inggih punika ri kala pemerintahan Maharaja Sri Astasura Ratna Bumi Banten (Asta=kutus, Sura=dewa, Ratna=manik, Bumi Banten=tanah Bali), mateges raja sane mimpin kutus wewidangan ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kakawin puniki kakaryanin olih Mpu Panuluh daweg pamerintahan Raja Jayabhaya saking Panjalu (1135-1157 Masehi).

In English:   In the Mahabharata, the description of war begins in the Bhisma Parwa section.

In Indonesian:   Yang tak kalah menarik dari kakawin ini adalah kisah mengenai dihidupkannya kembali Pariksit yang meninggal di dalam kandungan.

In Balinese:   Niki dados kaarsayang duaning Kakawin Bharatayuddha inggih punika pujasastra (sasuratan sastra panyumbung) mantuka ring Raja Jayabhaya.

In English:   This is understandable because Kakawin Bharatayuddha is a pujasastra (praise literary work) for King Jayabhaya.

In Indonesian:   Ini dapat dimaklumi karena Kakawin Bharatayuddha adalah sebuah pujasastra (karya sastra pujian) bagi Raja Jayabhaya.

In Balinese:   Di tengah alas, Raja Bojog ningalin woh-wohan sarwa jaen.

In English:  

In Indonesian:   Makanan yang disergapnya ternyata jebakan yang dibuat manusia. “Tolong!

In Balinese:   Ipun tusing ngelah raja.

In English:  

In Indonesian:   Tak berapa lama seluruh penghuni hutan rimba berkumpul untuk memilih Raja yang baru.

In Balinese:   Makejang masemaya tusing tempal tekening pituduh raja.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring aab jagat kadi mangkin akeh anake sane buduh dadi raja utawi pamimpin, punika sane ngawinang akeh wenten kerajaan-kerajaan anyar ring panegara Indonesia puniki, minakadi kerajaan Sunda Empire.

In English:   It's crazy to be king, what's the crazy king?

In Indonesian:   Gila menjadi raja, atau rajanya yang gila?

In Balinese:   Buduh dadi raja, napi rajane sane buduh?

In English:   It's crazy to be king, what's the crazy king?

In Indonesian:   Gila menjadi raja, atau rajanya yang gila?

In Balinese:   Indike puniki kacihnayang antuk ogoh-ogoh Raja Buduh.

In English:   In an era like today, many people are crazy to want to be kings or leaders, this is what has made many new kingdoms emerge, such as the Sunda Empire.

In Indonesian:   Di zaman seperti sekarang, banyak orang yang gila ingin menjadi raja atau pemimpin, hal tersebut yang membuat banyak bermunculan kerajaan-kerajaan baru, seperti kerjaan Sunda Empire.

In Balinese:   Selanturipun istanane punika kawastan Singaraja sane maartos "Genah sang raja masinggahan".

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening mapikayun dados raja, sampunang ngarasa dewek pinih mawisesa mangda ngicalang pikayun minakadi “Tri Guna” (Sattwam, Rajas, Tamas), napi malih mapikayun sane ngandapang sareng jatma sane siosan.

In English:  

In Indonesian:   Jika menjadi raja, jangan merasa diri paling berkuasa harus hilangkan sifat tri guna (satwam, rajas, tamas) apalagi, merendahkan orang lain.

In Balinese:   Genah puniki kawangun olih Raja Anak Wungsu, oka pinih alit saking Raja Udayana Warmadewa sane kaloktah miwah Ratu Gunapriya Dharmapatni saking Keraton Bali Kuno.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Genah puniki nguni kawangun pinaka Wihara Buda ring warsa 989 M olih Raja Udayana miwah Ratu Gunapriya Dharmapatni.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kenken ben ngitungang gumine apang kerta raharja, ngenehang apang panjake satinut teken raja.

In English:  

In Indonesian:   Dewi Durga muncul dan bertanya kepada si anjing. “Wahai kau anjing kudisan, kenapa kau datang lagi.

In Balinese:   Panjake sami pada girang pakedek pakenyung duaning suud ngayahin raja buduh.

In English:  

In Indonesian:   Aku akan mengantar beliau ke istan".

In Balinese:   I Cupak masaut elah, “ah raja belog kalahang Benaru.

In English:  

In Indonesian:   adik saya kemana?" Kemudian ayahnya berkata, "Adikmu sudah ayah pukuli dan sudah ayah usir dari rumah.

In Balinese:   Gede Cupak kaadegang agung dadi Raja Gobangwesi masanding ajak putrin gelahe dadi pramiswari,” malih runtuh wacanan sang prabu.

In English:  

In Indonesian:   I Cupak tak menjawab.

In Balinese:   Di bale paseban, kasaksiang antuk Raden Putri, Pepatih, lan bhagawanta, Gusti Prabu masabda.

“Gede Cupak, manut semaya sayemwarane, yen wong lanang nyidang ngalahang satru purine, kaadegang agung dadi raja.

In English:  

In Indonesian:   Di balai pertemuan, disaksikan oleh Raden Putri, patih, dan penasehat, sang raja bersabda.

“Gede Cupak, sesuai sayembara, jika lelaki yang berhasil mengalahkan mush kerajaan maka diangkat jadi raja.

In Balinese:   Ia tusing enu ngrangsuk busana raja.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Isitawa: Mawatek raja diraja

7.

In English:   The eight-leaf lotus is called Asta Dala as a symbol of the omnipotence of God Almighty called Asta Aiswarya, namely:

1.

In Indonesian:  

In Balinese:   Dugas Ratu Ayu Kencana Wungu dadi raja di Puri Majapahit, ada kadipaten Blambangan di Banyuwangi.

In English:  

In Indonesian:   Pada saat Ratu Ayu Kencana Wungu bertahta di kerajaan majapahit, tersebutlah sebuah daerah bernama Blambangan yang terletak di Banyuwangi.

In Balinese:   Ring abad kaping pitulas, Batuan miwah Bali sisi kelod kawawa olih kulawarga keraton kantos wenten pamastu saking pandita sane ngawinang kulawarga raja kelangan prabawa; pamuputne ida makasami kesah nuju sajeroning negara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bale Adat Kembar ring Puri Agung Kesiman,Denpasar Bali nenten je wantah wangunan kembar sane dados praciri keagungan lan arsitektur keraton sane gumanti unik,nanging taler marupa genah ngalaksanayang upakara utama ritepengan upacara Pitra Yadnya mantuka ring para leluhur sane sampun lebar.Panyuratan puniki mitatasin eksotisme,wentuk,kawigunan lan sasuduk Bale Adat Kembar Puri Agung Kesiman pinaka silih sinunggil saking kawentenan tiga keraton utama sane manados pengelantur pemadegan Raja Badung.

In English:   The twin traditional buildings (Bale Adat Kembar) at the Great Palace of Kesiman, Denpasar, Bali, is not only a twin building marking the majesty and unique architecture of the palace but also a place to carry out the important ritual of Pitra Yadnya for deceased ancestors.

In Indonesian:   Bangunan tradisional kembar (Bale Adat Kembar) di Puri Agung Kesiman, Denpasar, Bali, bukan hanya bangunan kembar yang menandai keagungan

dan arsitektur keraton yang unik tetapi juga tempat untuk melaksanakan

ritual penting dari Pitra Yadnya untuk leluhur yang telah meninggal.

In Balinese:   Tembang dolanan wénten 12, lan Mars miwah Hymne wénten 10 sekadi Mars TP 45, Singa Ambara Raja, Porda Bali, msl.

In English:  

In Indonesian:   Tembang Dolanan sebanyak 12, dan Mars serta Hymne ada 10 seperti mars TP 45, “Singa Ambara Raja”, “Porda Bali”, dsb.

In Balinese:   Dumun daweg Kadatuan Karangasem pacang ngrejeg Kadatuan Silaparang ring Lombok, raja Karangaseme nitahang mangda anom-anome saking Seraya dados wadwa prajurit pangarep.

In English:   In this ritual, two young men fight with a stick and a round woven bamboo shield.

In Indonesian:   Anda dapat menyaksikan ritual menarik ini setiap bulan Oktober-November di lapangan Desa Seraya atau tempat khusus lain yang disediakan oleh otoritas setempat.

In Balinese:   I Gusti Ngurah Madé Agung embas tanggal 5 April 1876 ring Puri Agung Dénpasar Bali, miwah Ida pinaka Raja Badung sané kaping pitu ring warsa 1902.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Dramatari puniki nyritayang indik kawentenan Raja Jenggala sane tresna sareng Putri Daha.

In English:  

In Indonesian:   Setidaknya tercatat lima daerah yang mempunyai alat menyerupai Genggong.

In Balinese:   Gong Raja Due inggih punika piranti gamelan kuno sane kasimpen ring Pura Puseh Bale Agung Desa Adat Sepang, Kecamatan Busung Biu, Kabupaten Buleleng, Bali.

In English:   Gong Raja Due is an ancient orchestral set kept at Puseh Bale Agung Temple, Sepang Traditional Village, Busung Biu District, Buleleng Regency, Bali.

In Indonesian:   Gong Raja Due adalah seperangkat orkestra kuno yang disimpan di Pura Puseh Bale Agung Desa Adat Sepang, Kecamatan Busung Biu, Kabupaten Buleleng, Bali.

In Balinese:   Piranti gamelan pingit Gong Raja Due makadi kendang apasang, gong apasang, sompret kuno, miwah piranti saking besi sane kagedig anggen nginggilang tempo gamelan.

In English:   Gong Raja Due is an ancient orchestral set kept at Puseh Bale Agung Temple, Sepang Traditional Village, Busung Biu District, Buleleng Regency, Bali.

In Indonesian:   Gong Raja Due adalah seperangkat orkestra kuno yang disimpan di Pura Puseh Bale Agung Desa Adat Sepang, Kecamatan Busung Biu, Kabupaten Buleleng, Bali.

In Balinese:   Sempati nguningayang Dewi Sita kaplegandang olih raja raksasa sakti Rahwana.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kakawin puniki karipta duk kaprabon Raja Jayabhaya saking Kediri.

In English:   The point of this story is Sri Krishna's marriage to Rukmini.

In Indonesian:   Karena itu, nama Mpu Panuluh pun bukanlah nama asli.

In Balinese:   Ring Kakawin Hariwangsa taler, Mpu Panuluh nyambat indike dane ngripta kakawin punika antuk titah lan palugrayan Raja jayabhaya.

In English:   The point of this story is Sri Krishna's marriage to Rukmini.

In Indonesian:   Karena itu, nama Mpu Panuluh pun bukanlah nama asli.

In Balinese:   Lumrahnyane, ngedas sami proyek pangriptan kakawin kasponsorin olih raja.

In English:   Usually, almost all kakawin writing projects are sponsored by the king.

In Indonesian:   Biasanya, hampir semua proyek penulisan kakawin disponsori oleh raja.

In Balinese:   Ring suang-suang kakawin, sang pangawi biasane nyurat pesengan raja sane dados sponsor kakawian punika.

In English:   The existence of sponsorship of poets and writers proves that the kings of ancient Java had great attention to literacy.

In Indonesian:   Para rakawi atau pujangga biasanya tidak memakai nama asli.

In Balinese:   Hidimba ento raja raksasa di alas Kamyaka.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Penjajah welanda nangih ganti rugi majeng Raja Badung wantah 3000 ringgit.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Perisriwa punika kapimpin olih raja Badung I Gusti Ngurah ring pinanggal 20 September 1906.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ia dot pesan nganten ajak putrin sang raja.

In English:   He dreamed of wanting to marry the king's daughter.

In Indonesian:   Ia bermimpi ingin menikahi putri raja.

In Balinese:   I Gusti Ngurah Made Agung embas 5 April 1876 indik jagi Raja Bdung sane ke VII lan jagi tokoh pahlawan perjuangan sane nentang utawi tusing demen teke pemerintah hindia belanda ring bali I Gusti Ngurah Made Agung sampun keangkat dados pahlawan nasional infonesia olih Presiden Joko Widodo pinanggal 5 november 2015.

In English:   I Gusti Ngurah Made Agung (5 April 1876 – 22 September 1906) was the King of Badung VII and a fighter who helped the Dutch East Indies government who was appointed a National Hero of Indonesia by President Joko Widodo on November 5, 2015.

In Indonesian:   I Gusti Ngurah Made Agung (5 April 1876 – 22 September 1906) adalah Raja Badung VII dan seorang pejuang yang menentang pemerintahan Hindia Belanda di Bali yang diangkat sebagai Pahlawan Nasional Indonesia oleh Presiden Joko Widodo pada tanggal 5 November 2015.

In Balinese:   Ida nentang penjajah dura negara hindia belanda saking karya-karya sastra nyane indik punika geguritan dharma sasana, niti raja sasana, nengah jimbaran, kidung loda, kekawin atlas miwah geguritan hredaya sastra.

In English:   His literature, such as Geguritan Dharma Sasana, Geguritan Niti Raja Sasana, Geguritan Nengah Jimbaran, Kidung Loda, Kakawin Atlas, and Geguritan Hredaya Sastra

In Indonesian:   Dia menentang penjajahan Belanda melalui karya sastranya, seperti Geguritan Dharma Sasana, Geguritan Niti Raja Sasana, Geguritan Nengah Jimbaran, Kidung Loda, Kakawin Atlas, dan Geguritan Hredaya Sastra

In Balinese:   Rikala pemerintahan Raja Jembrana I Gusti Gede Seloka ring (awal abad kaping 19, ipun ngadegang puri anyar anggen pusat pemerintahan tur kawastanin Puri Agung Negeri - sane selanturnyane kaloktah dados Puri Agung Negara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sang sane nyeneng dados raja kapertama ring Puri Gede Jembrana inggih punika I Gusti Ngurah Jembrana.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ida punika dados manusa, dados bhuta miwah dados dewa Bayi sané embas pinaka cihna "manusa ye"Catur Sanak/Kanda Pat Bhuta inggih punika Anggapati, Mrajapati, Banaspa lan Banaspati Raja sakadi simbol "bhuta ye", Linggih Panca Aksara Sang, Bang, Tang, Ang, Ing dan Aksara Swalalita yang dilengkapi pengangge sastra berupa Windu, Ardhacandra, Nada pinaka china Tri Murti / "dewa ye".

In English:   Kanda Pat Bhuta is what can eliminate good qualities in humans.

In Indonesian:   Kanda Pat Bhuta tersebut yang dapat menghilangkan sifat-sifat baik pada manusia.

In Balinese:   Pirengang, wenten raja sane pinih luwih lan kasub, kasumbung ring jagate tur kawangiang olih satrun ida, satata jayanti, kalih wikan ring sahananing kaweruhan, sane mapesengan Dasaratha sang tanpa saih.

In English:   Kakawin Ramayana is anarration about Lord Rama who kills an evil king, Ravana.

In Indonesian:   Kakawin Ramayana menceritakan tentang sejarah Sri Rama yang membinasakan Asura Ravana.

In Balinese:   Ida Sri Rama wantah oka sane pinih duur tur kalaca jagi kadadosang raja.

In English:   Rama is the oldest son and is going to be the next king.

In Indonesian:   Sri Rama adalah putra tertua dan dicalonkan menjadi raja.

In Balinese:   Wanen cai ngajak raja.

In English:  

In Indonesian:   Ada ditugaskan di bawah, di pinggang gunung, lambung gunung, dan pucak gunung.

In Balinese:   Nyapa kadiaku, ngaku-ngaku dadi raja di alase.

In English:  

In Indonesian:   Mengaku sebagai raja hutan.

In Balinese:   Ningeh munyin I Kidang buka keto, masaut I Lelipi sambilanga nyeledet ka tongos I Kidang majujuk. “Icang sing dot dadi raja.

In English:  

In Indonesian:   Dikisahkan, pada tengah malam warga Siput sawah berkumpul membahas tantangan si Kijang. “Kamu cari gara-gara saja, kenapa kau ladeni tantangan si Kijang.

In Balinese:   Apang cai nawang, uling jani wake dadi raja Kopi Pahit.

In English:  

In Indonesian:   Namun si Ular tidak menghiraukan ajakan itu, dia fokus mengincar mangsa di depannya.

In Balinese:   Cai mara ked dini maimbuh nyumbungang raga dadi Raja Kopi Pahit.

In English:  

In Indonesian:   Kaki Lingsir bagikan tugas kepada warga Siput sawah.

In Balinese:   Apang cai nawang, wake ane maadan I Kidang, raja di alas Kopipahit.

In English:  

In Indonesian:   Kau tidak tahu, aku adalah hewan berbisa.

In Balinese:   Ia jani ngaku-aku dadi Raja Agung Sejagat.

In English:  

In Indonesian:   Ada ditugaskan di bawah, di pinggang gunung, lambung gunung, dan pucak gunung.

In Balinese:   Sing buungan liu lakar ngelah panjak, kai kal dadi raja dini.

In English:  

In Indonesian:   Ada ditugaskan di bawah, di pinggang gunung, lambung gunung, dan pucak gunung.

In Balinese:   Ring para raja punika kermargiang sekadi raksasa ten medaging tangan lan cokor, sane madue pengarti ten purun sampun praside pasiatan punika memargi.

In English:   The leader is described as a giant without arms and legs, which means that without direct intervention they can make the war happen.

In Indonesian:   Pada pemimpin digambarkan sebagai raksasa tanpa tangan dan kaki, yang bermakna tanpa turun tangan secara langsungpun mereka bisa membuat perang itu terjadi.

In Balinese:   Patih lan panjak idane raris ngnampekin. “Gelah raja ane drohaka, paman.

In English:  

In Indonesian:   Kalau air itu sampai terminum, pastilah keracunan,” kata lelaki pemburu.

In Balinese:   Pamangku sapatutnyane ngresepin Tattwadewa, Dewa Tattwa, Kusumadewa, Raja purana, miwah Purana Dewa Dharma kahyangan.

In English:   Lontar Kusumadewa is a lontar containing Gegelaran Pamangku, or a procession carried out by a pamangku (priest) in a piodalan ceremony at a temple.

In Indonesian:   Lontar Kusumadewa adalah lontar yang memuat Gegelaran Pamangku, atau prosesi yang dilakukan seorang pamangku dalam sebuah upacara piodalan di pura.

In Balinese:   Tiang meweh ngrereh tetadan.”

“Oh patekan caine mai lakar ngamah panjak-panjak manirane?” Raja Godogan cenidra.

“Ampura Gusti Prabu.

In English:  

In Indonesian:   Mataku buta dan badanku sangat lemah.

In Balinese:   Calonarang kaambil saking carita jaman Raja Airlangga saking Kerajaan Kahuripan sane sampun naenin ngadeg ring Jawa Timur.

In English:  

In Indonesian:   Kisah ini juga sering dibawakan dalam pertunjukan drama atau kesenian di Bali.

In Balinese:   Gumi sane kertha raharja, antuk seni budaya pinaka tetamian lan raja brana utama sane ngawinang jagat puniki kajaloka lan nudut kayun para janane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pinaka tedung jagat Badung utawi Raja Badung, I Gusti Ngurah Made Agung teleb ngwacen sastra-sastra Jawa Kuna.

In English:  

In Indonesian:   I Gusti Ngurah Made Agung atau Cokorda Mantuk Ring Rana merupakan Raja Badung yang memimpin puputan saat melawan penjajah Belanda pada tanggal 20 September 1906.

In Balinese:   Pinaka raja sane nyastra, ida ngembasang utawi ngaripta makudang-kudang kriya sastra.

In English:  

In Indonesian:   Maksudnya, sebagai seorang pemimpin yang nyastra, beliau telah melahirkan sejumlah karya sastra, di antaranya Geguritan Nengah Jimbaran, Geguritan Niti Raja Sasana, Geguritan Dharma Sasana, Geguritan Hrdaya Sastra, dan Geguritan Purwa Sanghara.

In Balinese:   I Gusti Ngurah Made Agung wantah silih tunggil Raja Badung sane dados pamucuk ri tatkala krama Baline ngamargiang puputan nglawan Kolonial Belanda ring tanggal 20 September 1906.

In English:  

In Indonesian:   I Gusti Ngurah Made Agung atau Cokorda Mantuk Ring Rana merupakan Raja Badung yang memimpin puputan saat melawan penjajah Belanda pada tanggal 20 September 1906.

In Balinese:   Minebang panglingsir-panglingsir Desa Adat Pemogan, Daweg Bali kaperintah olih Raja Waturenggong rauh maharsi sane madharmayatra nuju Bali sane maparab Dang Hyang Dwijendra utawi Pedanda Sakti Wawu Rauh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Babad Dalem nyaritayang indik para raja sane naenin madeg nata jagat Baline.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Gamelan puniki kabaosang mawit saking pamerintahan Raja Bali sane mawasta Sri Wira Dalem Kesari ring abad ka-10.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Desa Bungaya punika wenten kabaosang ri tatkala pamerintahan Raja Bali sane mawasta Dalem Bekung ring Gelgel.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kawentenan desa Tejakula pinaka silih tunggil desa sane pinih purwa malarapan antuk piagam Raja Janasadhu Warmadewa sane ngadeg dados ratu ring warsa 975 Masehi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pustaka lianan taler madaging wasta indik desa Tejakula sakewanten mabinayan sareng hiliran sakadi punggelan Prasasti Kintami D duk 1200 Masehi sakadi puniki:

“ring wintang ranu adagang mare les, paminggir, buhundalem, julah purwasidhi, indrapura, bulihan, manasa yaka sidha tan pamisinggih isa rasaning, raja prasasti anugrahanira paduka sri maha raja i karamaning cintamani”

Teges saking punggelan ring ajeng wantah krama saking Desa Lintang Danu Batur madolan ka Desa Les, Paminggir, Buhundalem, Julah Purwasidhi, Indrapura, Bulihan dan Manasa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Arya Ularan punika Patih jaman Pemerintah Raja Dalem Watu Renggong (Raja Klungkung).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Wenten carita oka lanang saking raja Tabanan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Raja Badung, I Gusti Ngurah Jambe Pule kacunduk anak alit ring margi sane sujatinnyane pratisentana saking Dalem Sagening.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Taler manut ring geguritan punika, kesehatan pinaka kasugihan sane pinih utama sekadi punggelan ring pada kaping kutus sane masuara “Kesehatan taler dados umpamayang, padruwen pinih luih, kasugihan ne utama, langkungan ring raja brana, keakuin sareng sami, sampun kabuktiang, rikala manandang sakit.”.

In English:  

In Indonesian:   Isi Geguritan Kesehatan dimulai dengan bentuk kesehatan yang tidak memiliki rupa namun diharapkan oleh semua manusia.

In Balinese:   Sutasasana, inggih punika anak alit sane kantun mayusa limang warsa patut kaupapira sakadi raja, saptangwarsa ritatkala mayusa pitung warsa patut kaajahin nuut raos, sapuluhing tahun inggih punika anak alit patut kaajahin ngwacen, sodasawarsa inggih punika enem welas warsa patut kadadosang sakadi prakanti saha mangda alon-alon nyihnayang kaiwangannyane, wus putra suputra inggih punika yening sampun madue anak alit patut kacingakin manten taler ngicenin imba anggen paplajahan.

In English:  

In Indonesian:   Pada saat dalam kandungan Abimanyu pun telah mendapatkan pendidikan prenatal dari ayahnya, Arjuna.

In Balinese:   Wenten raja Detia sane maparab Niwatakwaca, sampun kasub ngawisesang jagad.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Punika sane kamargiang olih Raja Badung miwah krama Badunge sami ring tanggal 20 September warsa 1906.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Raja Badung sane naler kabaos Cokorda Mantuk Ring Rana punika mimpin perang puputan ritatkala nglawan penjajahan Welandane ring tanggal 20 September 1906.

In English:  

In Indonesian:   Pemimpin sering kali menjadi figur keteladan bagi masyarakat yang dipimpinnya.

In Balinese:   Ida Sang Rama muji Rahwana sane malaksana luih ritatkala ngamargiang tapa taler kasub pinaka raja mawisesa ring jagate sane nenten jerih yening seda ring rananggana.

In English:  

In Indonesian:   Kakawin Nitisastra telah mempertegas hal tersebut bahwa kewajiban seorang raja memberi pelajaran kepada segenap rakyatnya, dari golongan utama, madya, nista sekalipun.

In Balinese:   Tiosan punika, kawisesan I Gusti Ngurah Made Agung pinaka raja Badung, madue kawisesan sane nenten ja wantah magenah ring Badung, sakewanten ring sajebag jagad Bali.

In English:  

In Indonesian:   Teks-teks ini memberikan rujukan penting untuk para pemimpin dalam memangku tanggung jawabnya.

In Balinese:   Minakadi, sane munggah ring Kakawin Sutasoma sane nugesang indik tresna asih ritatkala mimpin, Geguritan Niti Raja Sasana sane muatang indik suksman manados pamimpin, Udyogaparya, Arjunawiwaha, miwah sane tiosan.

In English:  

In Indonesian:   Pemimpin sering kali menjadi figur keteladan bagi masyarakat yang dipimpinnya.

In Balinese:   Kakawin Nitisastra sampun nugesang indike punika yening swadharma raja pinaka pamimpin ngicenin tuntunan majeng ring makasami rakyatidane, ngawit saking sane utama, madya, miwah nista.

In English:  

In Indonesian:   Kakawin Nitisastra telah mempertegas hal tersebut bahwa kewajiban seorang raja memberi pelajaran kepada segenap rakyatnya, dari golongan utama, madya, nista sekalipun.

In Balinese:   Ki Barak Panji, utawi I Gusti Anglurah Panji Sakti inggih punika raja sane kauningin antuk prajurit sane mawasta “Taruna Gowak”, sanjata-sanjata sane kadruwenin, taler kasaktian Ida adiri.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Wastan Desa Pemaron mapaiketan saking satua Ki Barak Panji Sakti, Raja Buleleng sane kapertama.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sang Prabu utawi raja punika maparab Sang Raja Maruhani Sri Dharmodayana Warmadewa utawi Raja Udayana.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Duk riin, raja utawi prabu ngangge sastra-sastra pinaka geguat ritatkala ngemargiang jagate, silihtunggil sastra sane keanggen inggih punika Asta Brata ngenenin indik parilaksana dados manggala utawi raja, taler Niti Sastra indik tata negara ring Agama Hindu.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Raja Badung sane ketah taler kauningin antuk pesengan Cokorda Mantuk Dirana inggih punika raja sana nelebang sastra agama.

In English:  

In Indonesian:  
  1. BASAbali software