What is your hope for 2024 in one word? Post your comments here or propose a question.

Utama

utama

  • main; major; prominent; eminent, principal, prime, special (Adjective) en
  • utama (Adjective) id
Andap
-
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
-
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect

Usage Examples

Ane paling utama, yen ‘kal ngae sambel matah: nganggo bawang, sera, tabia lan lengis nyuh. Eda ngengsap ngisinin lemo.
[example 1]
First and foremost, the ingredients that are used when making the raw chili sauce are onion, shrimp paste, chili and coconut oil. Don’t forget to put kaffir lime juice.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Wénten kakalih pamargi utama sané prasida kamargiang anggén ngirangin kemacetan.

In English:   Traffic jams occur because too many people use motorized vehicles or cars and also because many road users do not comply with traffic regulations.

In Indonesian:   Cara ini sederhana tetapi memang sulit untuk dilakukan.

In Balinese:   Ring BasaBali Wiki dados topik utama krana nguningang lan melatih jadmane indik daging ring platform niki ngawinang para jadma demen antuk mlajahin basa Bali lan budaya Bali.

In English:   For example, learning Balinese consistently will be able to open up job opportunities, namely as a Balinese language tutor.

In Indonesian:   Seperti salah satu contohnya yaitu mempelajari bahasa Bali secara konsisten akan dapat membuka peluang kerja yaitu sebagai guru les bahasa Bali.

In Balinese:   iriki iraga patut madue kesadaran sane utama indik mabuatnyane nyaga palemahan sane akeh pisan ngicenin pikobet ring kesehatan samian krama.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   sebagai Pendidik Utama ring Keluarga, patut iraga sareng sami ngicenin Peplajahan ring Alit-alite Napi nike Bersosial Media sane patut.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pemimpin sané jagi rauh ring Bali patut digelis nanganin pikobet palemahan miwah pariwisata sané dados prioritas utama.

In English:   Future leaders in Bali must immediately address environmental and tourism issues as top priorities.

In Indonesian:   Pemimpin yang akan datang di Bali harus segera menangani masalah lingkungan dan pariwisata sebagai prioritas utama.

In Balinese:   Nganggen sinar-tanah Bali sane sampun kaping pisan inggih suba kajangang, patut ring upacara pangawit, inggih punika panglipuran prasida ngaturang suci kaki-ditanah ring para pejuru ring kala puniki, ajengan para sulinggih, ajengan-ajengan sane pinih utama ngaptiang ring kramane nganutin sinar-tanah Bali sane sampun kaping pisan inggih suba.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Titiang mateges, silih tunggil pemimpin Bali mamurda mara, mangda makarya ring pangawit waras utama.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sane sering dados tatujon utama saking topik pikobet titiang puniki inggih punika sapunapi pamargi sane pinih becik mangda ipun polih jinah nenten majalaran antuk nunas nanging majalaran antuk ngalaksanayang pakaryan ipune.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring galahe sane becik sekadi mangkin, lugrayang titiang ngaturang pikobet sane patut kauratiang olih ida dane sareng sami miwah sane pinih utama majeng ring para pamimpin Bali ring galahe sane jagi rauh puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Peningkatan akses pendidikan, perhatian ring kesehatan masyarakat, miwah peningkatan peluang kerja miwah upah sane becik patut dados fokus utama majeng para pemimpin sane jagi rauh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yaning dados pemimpin, pacang matatujon sareng kewajiban pinaka utama punika nglaksanayang pangweruh sane mapastika mawasta ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tiang percaya indik nincapang kahanan palemahan inggih punika dasar utama antuk panglimbak sané lestari ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Antuk nincapang kaamanan miwah awig-awig sajeroning ngamargiang pariwisata ring Bali, titiang percaya Bali ring galah sané jagi rauh pacang tetep dados objek wisata utama miwah sayan akéh nyobiahang budaya miwah tradisi ring Bali sakéwanten taler setata ngajegang taksu miwah ajeg Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bantihan pinih utama saking Adi Parwa inggih punika carita indik metun Ida Sri Krishna, Hyang Widhi Wasa, tedun ring jagate puniki matetujon nyabdang kitab suci Weda Bhagavad-gita, silih sinunggil bantihan Weda sane pinih utama mantuka ring para jana Hindune sami.

In English:   It was stated that they were descendants of the Lunar Dynasty.

In Indonesian:   Dinyatakan bahwa mereka adalah keturunan Dinasti Bulan.

In Balinese:   Akeh tamu mancanegare berlomba-lomba ngerauhin jagi nyingakin keindahan pulau dewata bali.Irage sane bali asli patutkeh ngedengaang teken tamu sane Rauh , sapunapi tata karme sane sampun terkenal becik ne ring bali lan sapunapi beragam keindahan sane pulau bali duenang , budaya tradisional sane unik-unik pastike tamu seneng nyingakin.Irike irage dadi anak agama Hindu ring bali patut ngedengang sapuniki keasrian pulau dewata bali.Nenten nyen irage nyarengin gaya dari luar, sareng ngangge kuace sane terbuka , irage patutne ngedengnag anak bali pastike sopan lan ramah.Santukan punike sane mangkin irage patut melajahin tata karme saking alit ,uning budaye,irike jagi ngemolihang kewentenan pare alit-alit trune truni sane madue pemikiran sane patutne laksanayang.Malih siki ring bali puniki patut ngajegang bahasa bali alus , pang nenten megenah ring bali nenten midep base bali.Lan sane utama irage patut nyage kebersihan ring Bali, nenten ngutang luu sewenang wenang mangde gumine setate asri.Santukan punike ngiring saking mangkin ajegang lan lestariang napi Nike budaye tradisional, berbase bali,lan jage kebersihan keasrian pang tercipane bali sane becik lan maju mangde terkenal Bali ring mancenegare.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Dané taler naanin dados Kepala SPG Saraswati Gianyar, Kepala SMA Saraswati Gianyar, Anggota Madya Désa Pakraman Kabupatén Gianyar, Tim Penyeleksi Penerimaan Penghargaan Wija Kusuma Kabupatén Gianyar, Tim Penyuluh Bahasa Bali Kabupatén Gianyar, Tim Pembina Utama Dharma Gita Kabupatén Gianyar, lan Tim Pembina Nyastra Kabupatén Gianyar.

In English:   He graduated with a degree from ASTI and a Bachelor of Hindu Religion and worked as a teacher at PR Saraswati Gianyar.

In Indonesian:   Beliau juga sempat menjadi Kepala SPG Saraswati Gianyar, Kepala SMA Saraswati Gianyar, Anggota Madya Kabupaten Gianyar, Tim Penyeleksi Penerimaan Penghargaan Wija Kusuma Kabupaten Gianyar, Tim Penyuluh Bahasa Bali Kabupaten Gianyar, Tim Pembina Utama Dharma Gita Kabupatén Gianyar, dan Tim Pembina Nyastra Kabupatén Gianyar.

In Balinese:   Lontar Aji Pari ngungkab parindikan krama Bali lan Jawine dumunan banget nyuksmayang kawentenan padine makadi wit ajeng-ajengan sane pinih utama ring sahananing pakraman agraris.

In English:   This indicates that there was a better breeding of rice species in East Java at that time, which was later developed in Bali as well.

In Indonesian:   Lontar Aji Pari mengungkap bahwa masyarakat Bali dan Jawa tradisional sangat menghormati tanaman padi sebagai sumber makanan yang paling utama dalam masyarakat agraris.

In Balinese:   Sasampun punika, dané dados kepala perguruan tinggi utama Bali ring Sanglah miwah ngwantu ngwangun Fakultas Kedokteran ring Universitas Udayana ring Denpasar.

In English:   Dr Djelantik wrote papers on Balinese culture and a book on Balinese paintings which covers Balinese art history as well as Balinese aesthetics.

In Indonesian:   Setelah itu, ia menjabat sebagai kepala perguruan tinggi utama Bali di Sanglah dan membantu mendirikan Fakultas Kedokteran di Universitas Udayan di Denpasar.

In Balinese:   Deriki peran anak istri dados pinaka benteng sane utama ritatkala menghadapi hoax, sapisanan pinaka duta literasi media sosial santukan sujatinyane anak alit punika raket sareng sosok ibu.

In English:   Information is very easy to access even for young children.

In Indonesian:   Informasi sangat mudah untuk dapat diakses bahkan untuk anak usia dini sekalipun.

In Balinese:   “Anak Istri Benteng Utama Nglawan Panglimbak Hoax”

Ring aab jagat globalisasi sekadi mangkin, akeh informasi sane ngewantu taler sane mapikenoh anggen masyarakat, nanging wenten taler infomasi sane iwang lan sisip sane kasobyahang olih anak anak sane nenten bertanggung jawab sane ngawinang mara baya yening kasobyahang ring masyarakat.

In English:   Women As The Main Role of Ward Off The Fake News In the world of globalization today, all people are faced with an extremely fast flow of information.

In Indonesian:   Peran Perempuan dalam Melawan Berita Hoax

Di dunia era globalisasi seperti saat ini, masyarakat semua sedang dihadapkan dengan arus informasi yang sangat cepat.

In Balinese:   Otak mamalia atau sistem limbik adalah kontrol utama menangkap informasi dari indera penglihatan, pendengaran, sensasi tubuh, indera peraba, dan penciuman.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kaweruhan lan kasumekenan makarya maka kalih ipun ngawetuang pikolih sane pinih utama ring kauripan para istri.

In English:  

In Indonesian:   Pendidikan dan etos kerja secara parsial berpengaruh positif dan signifikan terhadap kualitas hidup perempuan.

In Balinese:   Variabel sane madrebe pikenoh utama katiwasan ring Kabupaten Karangasem tan sios ngeninin investasi.

In English:  

In Indonesian:   Variabel yang memiliki pengaruh dominan terhadap kondisi Kemiskinan di kabupaten Karangasem adalah variabel investasi.

In Balinese:   Tedun manumadi dados jadma pinaka rariptaan sane utama duaning iraga madue sane kabaos Tri Pramana, inggih punika Sabda, Bayu, lan Idep.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring pemilu 2024 punika dados harapan krama Baliné antuk revitalisasi pemerintah sané anyar ring perbaikan lan pengembangan masyarakat sané kamulai ring permasalahan utama inggih punika permasalahan jalan.

In English:  

In Indonesian:   Dengan pemilu 2024 ini tentu saja menjadi harapan masyarakat agar terjadi revitalisasi pemerintah yang baru dalam perbaikan dan pengembangan masyarakat yang dapat dimulai dari masalah utama yaitu jalan.

In Balinese:   Kewantanan pariwisata ring bali akeh ngemolihang pikenoh minakadi akeh parajanane ngemolihang pekaryan, akeh kewangun hotel, restoran, miwah genah-genah obyek pariwisata, taler sane pilih utama pariwisata ngardinin ekonomi ring bali dadoh becik miwah landuh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Undagi jaman purwa nénten purun medal saking konsep sané sampun kagaris olih para leluhurnyané, kantos kauningin wénten konsep tata ruang Tri Loka utawi Tri Angga, inggih punika ngepah areal hunian manados tiga inggih punika nista, madya miwah utama utawi bhur, bwah miwah swah sané pamuputnyané manados konsep Tri Hita Karana miwah pamuputnyané ngembasang konsep orientasi kosmologi sané mawasta Nawa Sanga utawi Sanga Mandala, ngantos konsep keseimbangan kosmologi sané mawasta Manik Ring Cucupu.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Simbolis wangun selepa punika sampun kaukir ring puncak silih tunggil wangunan utama ring Pura Dalem Benculuk.

In English:   Arya Kenceng then carried out the adopted ceremony according to the mandate of Ida Dalem.

In Indonesian:   Simbolis bentuk selepa itu telah terukir di puncak salah satu bangunan utama di dalam Pura Dalem Benculuk.

In Balinese:   Yéning payudan punika wantah pamargi sané utama, panglimbak kawagedan manusané pacang setata kacemerin antuk rah, dendam miwah pidukan.

In English:   The pupetter's family then making a well hole for him to take shelter in.

In Indonesian:   Amat heran pikiran I Bendesa melihat kejadian yang aneh dan ajaib itu.

In Balinese:   Suksman Ida Bhatara miwah pamutus saking Raja Bali inggih punika modal utama sané kapolihang olih Kiyayi Pucangan (Merik) sajeroning ngamolihang jayanti ngamolihang kuasa.

In English:   This spear is called Lelemon, it has great authority.

In Indonesian:   Tombak ini namanya Lelemon, khasiatnya besar kewibawaan.

In Balinese:   Tatujon idane mayasa sane pinih utama wantah mrasidayang jaya sajeroning makaklecan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yadiastun pulo Bali manados genah pariwisata, punika nenten ja gatra sane utama nanging, asapunapi pakeweh-pakeweh sane mabuat pisan ring sajebag gumi Bali.

In English:   Thanks to Him, we can gather here with happiness at the Bali Public Participation Wikithon with orations, which carries the theme, Election 2024: what are the most urgent problems to be addressed by Bali's prospective leaders ?

In Indonesian:   Walaupun Bali sebagai tujuan destinasi wisata hal ini bukan menjadi topik pembicaraan utama, tetapi bagaimana masalah-masalah yang berdampak signifikan di Bali.

In Balinese:   Inggih Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, yening cingak aab jagate mangkin pastika sampun mabinayan ring aab jagate duke riin, napi malih mangkin akeh pakeweh sane wenten ring Bali, pakeweh sane pinih utama rerehang panepas inggih punika kawentenan palemahan Bali sane sayan lami sayan ngancan telas kawangun antuk genah-genah pariwisata, puniki prasida mabuatang palemahan gumi baline sayan nyupitang lan sayan rered.

In English:   Happy attendees, if I conclude it is related to the problems in Bali, so that Balinese leaders can provide solutions related to problems: the transfer of land or the environment to become tourist attractions and the rampant waste which has not received special attention from the government.

In Indonesian:   Hadirin yang berbahagia, jika dilihat kehidupan sekarang tentu sudah berbeda dengan kehidupan terdahulu, terlebih lagi dengan masalah-masalahnya, permasalahan yang paling utama adalah berkaitan dengan lingkungan dan lahan pulau Bali yang habis dibangun dan dijadikan tempat obyek wisata, hal ini yang akan membuat pulau bali dari segi lahan dan lingkungannya akan semakin menyempit, jika semua lahan dan lingkungan yang ada di Bali dijadikan obyek wisata, dimana kita (manusia), hewan dan yang lainnya akan tinggal dan menjalankan kehidupan sehari-hari?

In Balinese:   Bali inggih punika genah wisata sane pinih utama karauhin olih para wisatawan lokal miwah mancanegara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Santukan punika, kawentenan pemerintah pinaka pionir sane mimpin kramane puniki manados utama pisan ngrerehang pamargi puniki sagelisnyane.

In English:  

In Indonesian:   Calon pemimpin sudah sepatutnya memiliki tanggung jawab untuk menyusun langkah-langkah penanggulangan kegawatan ini.

In Balinese:   Maka perlu wenten dukungan utawi sokongan saking Sang Ngembel Jagat sane marupa tetep ngelaksanayang penyuluhan Aksara Bali anggon lontar ring setiap sekolah sane utama ring SMP miwah SMA, lan ngicenin fasilitas marupa balai latihan nyurat Aksara Bali, miwah tetep ngelaksanayang lomba nyurat aksara Bali ring lontar pada Bulan Bahasa Baline.

In English:   I hope that the younger generation who live in this millennial generation can write Balinese, especially writing Balinese script on ejection.

In Indonesian:   Saya harap para generasi muda yang hidup di generasi milenial ini, bisa nulis Bali terutama nulis Aksara Bali di lontar.

In Balinese:   Akeh calon pemimpin sane sampun ngawigunayang TV, media sosial, miwah handphone pinaka komponen utama miwah strategi kampanye calon pemimpin antuk ngamolihang pikayunan kramane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Visi punika matetujon mangda prasida ngungsi Bali Era Baru antuk ngenenin indik dasar miwah komprehensif pembangunan Bali sané ngeranjing tigang aspek utama inggih punika alam, krama miwah budaya Bali madasar antuk nilai Tri Hita Karana sané madasar saking kawicaksanan lokal Sad Kerthi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sajeroning nitenin linggihe pinaka daerah tatujon wisata, Bali ngemanggehang Pariwisata Budaya pinaka daya tarik wisatawane sane pinih utama.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening kesenian lan budaya baline mawali sinah akeh para turis manca negara ke bali awinan kesenian bali sane dados daya tarik utama ring bali sinah tamu pacang merase kahibur yening nyingakin pertunjukan seni lan budaya bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Punika mawinan Bali dados genah wisata utama majeng para wisatawan dura negara, santukan Bali bek madaging budaya, tradisi miwah genah wisata sane menarik.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bali puniki kasengguh dados genah destinasi wisata sane pinih utama ring jagat puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Faktor utama sané ngawinang budaya punika ical inggih punika kirangnyané minat para yowana malajahin miwah nglestariang budaya punika.

In English:   It is possible to study a foreign culture.

In Indonesian:   Sebenarnya boleh saja mempelajari budaya asing.

In Balinese:   Nanging pasisi punika dados daya tarik utama pariwisata.

In English:   According to Melati, the participation of the Balinese themselves is unusually high.

In Indonesian:  

In Balinese:   Makudang-kudang media utama, minakadi The Guardian, CNN, miwah National Geographic, sampun sering nyihnayang indik wisatawan dura negara sané ngelingin indik sampah, miwah indik pikobet Bali sajeroning ngatasi sampah.

In English:   To the extent that not a few tourists who call Bali as “the Island of Trash”.

In Indonesian:  

In Balinese:   Krama Indonésia, utaminnyané Bali, dumun rumasa bangga santukan niskala punika sampun dados genah wisata sané pinih utama ring jagaté ring daftar Traveler Choice Award versi Trip Advisor warsa 2021.

In English:   The 6th " Bali Biggest Clean-Up”, which was held in February this year and as part of the waste Care Day commemoration, managed to collect 88,000 pieces of plastic in 130 locations and involved about 4,000 people, including domestic and foreign tourists.

In Indonesian:  

In Balinese:   Bali inggih punika genah wisata utama ring Indonésia sané kasub ring sajebag jagat.

In English:  

In Indonesian:   Bali merupakan daerah tujuan wisata andalan di Indonesia yang sangat terkenal di dunia.

In Balinese:   Tari, tabuh lan ajengan sane dados pesona utama ring pulau bali puniki, kewala kari ibek sane menyia nyiakan peluang daya tarik puniki.

In English:  

In Indonesian:   Tari, tabuh dan makanan menjadi pesona utama dari pulau ini, tetapi masih banyak yang menyia-nyiakan peluang daya tarik tersebut.

In Balinese:   Sane pinih utama indik kawentenan tamiu saking dura negara sane sampun janten kawentenan ipune lian sareng masyarakat Bali indik tingkah laku budaya lan adat istiadat.

In English:  

In Indonesian:   Dengan makin banyak nya wisatawan luar negri masuk ke bali yang berasal dari adat istiadat dan agama yang berbeda, untuk itu kami sangat mengharapkan pemimpin yang terpilih benar benar bisa melaksanakan aturan yang menjadi kesepakatan masyarakat Bali dan mampu mengarahkan, memberi petunjuk dan contoh generasi muda yang taat pada agama.

In Balinese:   Dumogi Bali tetep dados surga tersembunyi yang mendunia lan prasida dados destinasi tetujon wisata sane pinih Utama ring dura negara ring panglimbak pariwisata, sepatutnyane Bali tetep nguratiang aspek-aspek mabuat sekadi kaselamatan, keamanan, lan kenyamanan wisatawan sane rauh ke Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sane utama Bali mangde pateh sekadi adane Bali (bersih, aman, lestari, indah).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Genah wisata sané utama inggih punika Kuta miwah genah sané nampek sakadi Legian miwah Seminyak.

In English:   The main tourist sites are Kuta and its surrounding areas such as Legian and Seminyak.

In Indonesian:   Lokasi wisata yang utama adalah Kuta dan sekitarnya seperti Legian dan Seminyak.

In Balinese:   Piteges madue kawigunan utama ritepengan nyobyahang data riantuk basa.Dados ipun pamiteges boya ja wantah mitegesang basa nanging taler mitatasin budaya.Parindikan puniki kakatonang rikala ngawastanin pariboga asli Bali sapunapi penyambat pariboga nganutin loka dresta ring Bali.

In English:   Translation plays an important role in transferring the data among languages.

In Indonesian:   Terjemahan memainkan peran penting dalam mentransfer data antar bahasa.

In Balinese:   Sane pinih utama inggih punika para seniman miwah seni sane sampun kasub ring para janane sami.

In English:   The point is that artists and arts are given more attention by all levels of society.

In Indonesian:   Intinya pelaku seni dan kesenian lebih diperhatikan oleh segala lapisan masyarakat.

In Balinese:   Dumogi sangkaning pasuecan Ida Sang Hyang Widhi Wasa mawinan setata ajeg budaya druene pinaka dasar ngamolihang kauripan pariwisata sane utama pinaka dasar ngamolihang pangupajiwa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Silih tunggil sane dahat utama inggih punika "Utsaha Ulam Banten".

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kruna ‘banyu pinaruh’ mawit saking basa Jawi purwa sane maartos ‘toyan kaweruhan sane utama’.

In English:   The phrase ‘banyu pinaruh’ is an old Javanese phrase which means ‘water of ultimate knowledge’.

In Indonesian:   Kata ‘banyu pinaruh’ adalah frasa Jawa kuno yang berarti ‘air pengetahuan utama’.

In Balinese:   Kawéntenan basa Inggris miwah basa-basa tiosan taler mabuat pisan nénten wantah pinaka piranti komunikasi internasional, sakéwanten taler ring sektor pariwisata sané dados sumber pendapatan utama krama Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Iriki penambahan konten-konten informasi mendidik taler pinaka fokus utama.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mangkin sane utama nenten je ruang utawi galah sane dados hal utama saking masyarakat mangda prasida aktif berpartisipasi sareng isu-isu public.

In English:   Now the main thing is not a space or a container so that people can actively participate in public issues.

In Indonesian:   Sebagai platform yang memiliki tujuan tersebut website Basabali Wiki belum sepenuhnya memberikan akses yang mudah dan efektif kepada masyarakat sebagai pengunjung atau yang ingin berpartisipasi melalui website Basabali Wiki.

In Balinese:   Pikobet sané utama ring widang pertanian inggih punika petani sané nganggén pestisida sané akéh utawi kirangnyané tenaga kerja miwah produktivitas tanah sané sayan rered.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sané mangkin, sané dahat utama pisan kalaksanayang inggih punika pemerintah patut mapaica pawarah-warah majeng ring pelaku wisata utamanyané jasa réntal motor mangda miceketin tamiu asing sané nyéwa motor antuk uger-uger lalu lintas ring Bali.

In English:   Currently, the most important step is that the government must provide advice to the main operators of motorbike rental services to warn foreigners who rent motorbikes with traffic regulations in Bali.

In Indonesian:   Saat ini, langkah yang paling terpenting adalah pemerintah harus memberikan himbauan-himbauan kepada operator utama jasa rental motor untuk memperingatkan orang asing yang menyewa motor dengan peraturan-peraturan lalu lintas di Bali.

In Balinese:   Tetujon utama empelan puniki kakaryanang wantah mangda ngwantu wang tani ring masan panes utawi sayah ri kala kakirangan toya.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Akéh panegara ngandelang produksi miwah konsumsi beras pinaka sumber utama ajengan miwah pangupa jiwa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Besakih kaloktah antuk pura sane utama ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kaon pisan, Kakawin Bharatayuddha nenten muat ajah-ajahan suci lan pinih utama puniki kewanten akehan midartayang indik payudan kemanten.

In English:   Unfortunately, Kakawin Bharatayuddha does not contain this most important teaching and is more focused on warfare.

In Indonesian:   Sayang sekali, Kakawin Bharatayuddha tidak memuat ajaran penting ini dan lebih terfokus pada peperangan saja.

In Balinese:   Kramanyane madue among-amongan sane dahad utama ring jagate sajeroning jagat duene ageng, inggih punika mrasida ngalaksanayang pabinayan agama punika kaanggen dasar maswadarma sane becik.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Buin besikne, yening numitis ka mercapada lakar dadi manusa utama.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mangkin, iraga dados jatma pinaka pinih utama ring kahuripan tur madue manah anggen mapikayunan, sepatutne sida nuutin sulur saking pamrentah puniki, sampunan bengkung, kalu, tur setata nglawan.

In English:   Now, we as beings who have more knowledge should obey the appeal that has been conveyed by this government, not to disobey and violate it.

In Indonesian:   Sekarang, kita sebagai makhluk yang memiliki pengetahuan yang lebih agar sepatutnya menaati himbauan yang telah disampaikan oleh pemerintah ini, jangan membangkang dan melanggarnya.

In Balinese:   Sane pinih utama agama ring panegara Indonesia kakepah antuk nenem agama inggih punika agama Hindu, Islam, Budha, Kristen Protestan, Katolik dan Konghucu.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bali sané kasengguh Pulau Seribu Pura inggih punika silih tunggil destinasi wisata utama ring Indonésia sané kasub ring sajebag jagat.

In English:   The younger generation also tends to be less familiar with Balinese culture and prefers foreign culture, therefore so that Balinese culture is not abandoned by the younger generation, namely teaching children at an early age to get to know culture in Bali such as learning Balinese dances, Balinese traditions and so on.

In Indonesian:   Siapa yang tidak kenal Bali?

In Balinese:   Yadiastun kadi asapunika, manusane kantun merluang kulawarga waras setata ngrasayang becik pinaka genah mawali, umah pinaka genah masandekan, timpal-timpal waras setata goen pinaka sistem dukungan, tur waras pinih utama inggih punika agama utawi kepercayaan pinaka dasar iraga mangda setata mamargi ring margi waras patut , santukan sujatine napija pamargin manusane pamuputne pacang mawali ring Ida Sang Hyang Widhi.

In English:   But even so, humans still need a family that is always warmly welcomed as a place to go home, home as a place to rest, friends who are always there as a support system, and of course the main thing is religion or belief as our foothold to step so that we always walk the right path. , because the essence is that no matter how far humans go, they will eventually return to God.

In Indonesian:   Namun walau begitu, manusia tetap memerlukan keluarga yang selalu hangat menyambut sebagai tempat untuk pulang, rumah sebagai tempat beristirahat, sahabat yang selalu ada sebagai support sistem, dan tentunya yang utama ialah Agama atau kepercayaan sebagai pijakan kita untuk melangkah agar selalu berjalan di jalan yang benar, karena hakikatnya sejauh apapun manusia berjalan pada akhirnya akan tetap kembali pada Tuhan.

In Balinese:   Faktor ekonomi inggih punika faktor utama sané ngawinang kirangnyané pendidikan, kirangnyané kawruhan rerama indik kawigunan pendidikan.

In English:  

In Indonesian:   Pemerintah dapat mengatasi tingkat pendidikan yang rendah melalui langkah-langkah seperti peningkatan anggaran pendidikan, peningkatan kualitas guru, pengembangan kurikulum yang relevan, dan penyediaan akses pendidikan yang lebih luas.

In Balinese:   Ring galah sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang pikobet sane ugren pisan ring Bali mangkin sane mamurda CAMPUH TANGAN "ORANG DALAM" SAJERONING NGEREREH SEKOLAH Ida Dane sareng sami, sampun ten asing teken orang dalam, punika wantah pikobet sane sampun suwe ring wewidangan jangat Bali, utama nyane ring wewidangan pendidikan lan pemerintah

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Taler sane pinih utama kirangin ngangge sarana plastik ring sajeroning kauripan, minakadi nenten ngangge pamungkus plastik utawi tas kresek rikala matumbasan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Puniki wantah genah pinih ageng kadagingin antuk 5 genah utama.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring warsa 1970an, kawangun patung Catur Muka pinaka lambang genah puunika Catus Pata Utama sane wantah poros kota Denpasar.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nika mawinan, Catur Weda Sirah suksmanipun wantah mantra-mantra sane pinih utama sane kaketus saking Catur Weda.

In English:   Usually, this Catur Weda Sirah is chanted after performing the Argya Patra, or purifying oneself with holy water before starting to chant the main holy mantras for specific purposes.

In Indonesian:   Biasanya, Catur Weda Sirah ini dikumandangkan seusai sulinggih melakukan Argya Patra, atau menyucikan diri dengan air suci sebelum mulai mengucapkan mantra-mantra suci.

In Balinese:   Yening parindikan puniki tan kaparidabdab, pastika pacang sayan ngalimbak panglempas pangawigunan pakarangan sane tan nganutin uger uger pangawigunannyane sane mapuara ngawetuang biota lan pikobet rikalaning maridabdab wawidangan inucap.Panyuratan puniki maduwe tatujon mitelebin paobahan pangawigunan pakarangan ring wawengkon Konsolidasi Lahan ring Desa Seminyak lan separiindikan utama sane makaawinan paobahan pangawigunan inucap.Metoda kualitatif kawigunayang ritepengan mitatasin paobahan pangawigunan pakarangan lan parindikan parindikan utama inucap.

In English:   The phenomenon of land use that occurs in this region tends to ignore the spatial planning that has been determined by the government.

In Indonesian:   Fenomena penggunaan lahan yang terjadi di kawasan ini cenderung mengabaikan tata ruang yang telah ditetapkan oleh pemerintah.

In Balinese:   Paling utama masih nginem susu.

In English:  

In Indonesian:   Saat hujan, dayang-dayang dengan cekatan memayungi dari kehujanan.

In Balinese:   Parindikan sane utama ngeninin wawangunan ring panegara sane wau tumbuh tan sios kantun akeh kasingsalan ngeninin ketunan pekarayaan lan katuaraan.

In English:   Main development problem in developing country is the contradiction between unemployment and poverty.

In Indonesian:   Masalah utama pembangunan di negara berkembang adalah tingginya ketimpangan antara pengangguran dan kemiskinan.

In Balinese:   Ekadaya natingin parindikan sane utama inggih punika tatas ring parindikan tur pageh ring pikayun.

In English:   Using coping strategy becomes an effort of a single mother to develop their SWB in order to improve their life quality.

In Indonesian:   Strategi coping yang baik yaitu problem - focused coping dan emotion - focused coping.

In Balinese:   Tenaga kesahatan pastika dadi kunci utama di tahap nenenan.

In English:   The government must ensure the availability of vaccines in order for the Vaccination Program to be realized soon.

In Indonesian:   Dengan demikian program vaksinasi akan segera terealisasi.

In Balinese:   Sekat wenten virus corona (Covid-19) di Bali irage masyarakat bali punang lali teken meyadnya krana yadnya nike ane utama miwah sane penting pisan .

In English:   Since the time when there was the Corona virus (covid-19) in Bali, we, the Balinese, never forget the meyad because the Yad is the most important and very important.

In Indonesian:   Sejak saat ada virus Corona (covid-19) di Bali kita masyarakat Bali jangan pernah lupa dengan meyadnya karna Yadnya itu paling utama dan sangat penting.

In Balinese:   sane sampun kaaturang inggih punika cihna pamimpin sane becik, napi malih yening sampun prasida ngamargiang nenten ja wantah baos kewanten.Nglaksanaang tugas lan tanggung jawabnyane pinaka oknum pemerintah sane jujur inggih punika kunci utama dados oknum pemerintah sane bersih.

In English:   governing their duties and responsibilities as government officials and being honest is the main key to being a clean government member.

In Indonesian:   Menjalankan tugas dan tanggung jawabnya sebagai oknum pemerintahan serta jujur adalah kunci utama menjadi seorang oknum pemerintah yg bersih.

In Balinese:   TPA sane puun punika nurunang Citra Bali sane dados andalan utama Sektor Pariwisata ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pura Beratan utawi Bratan Pura inggih punika pura miwah candi toya ageng ring Bali, Indonésia - candi utama toya tiosan inggih punika Pura Ulun Danu Batur.

In English:   pura Beratan or Bratan Pura is a large water temple and temple in Bali, Indonesia - the other main water temple being Pura Ulun Danu Batur.

In Indonesian:   Pura Beratan atau Bratan Pura merupakan sebuah pura dan candi air besar di Bali, Indonesia - candi utama air lainnya menjadi Pura Ulun Danu Batur.

In Balinese:   Pura Beratan utawi Bratan Pura inggih punika pura miwah candi toya ageng ring Bali, Indonésia - candi utama toya tiosan inggih punika Pura Ulun Danu Bratan.

In English:   pura Beratan or Bratan Pura is a large water temple and temple in Bali, Indonesia - the other main water temple being Pura Ulun Danu Batur.

In Indonesian:   Pura Beratan atau Bratan Pura merupaka[1]n sebuah pura dan candi air besar di Bali, Indonesia - candi utama air lainnya menjadi Pura Ulun Danu Bratan.

In Balinese:   Degradasi lahan punika prasida ngae pengaruh ring perekonomian umat Bali sane atenga umat nyane megae dados dadi petani, tiang sane dados silih sinunggil umat Bali ngerasa sebet ningehang ento yadiastun tanah sane pidan prasida ngewangun perekonomian utama Bali mangkin malinge olih pembangunan pariwisata.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Desa puniki wantah genah utama gegambaran sane kasokong antuk makudang-kudang galeri seni miwah sekaa seni koperasi sane dados juru kunci ri kala ngunngayang kawentenan seni Batuan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sane pinih utama ring Desa Kertalangu wantah kalanguan desa sane kantun asri.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening wenten turis sane seneng mamargi nglintasin margi ring sisin carik miwah tukad, genah busungbiu cocok pisan kadadosang genah mawisata sane utama.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tri Mandala inggih punika tetiga wates desa, luire: 1) Utama Mandala, inggih punika genah pinih suci sane magenah ring sisi kaler desa tur madaging candi. 2) Madya mandala, inggih punika genah krama murip tur masia krama. 3) Nista Mandala, inggih punika genah sema.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pikolihan panyuratan mitatasang inggihan sesambat ngeninin genah mawisatane mapuara dahat becik lan utama ring kapracayan ipun para wisatawane ledang rauh mewali.

In English:   The results show that tourism attributes have a positive and significant effect on tourist trust revisit intentions.

In Indonesian:   Hasil penelitian menunjukkan bahwa atribut pariwisata berpengaruh positif dan signifikan terhadap kepercayaan wisatawan untuk berkunjung kembali.

In Balinese:   Sane pinih utama inggih punika pikobet sampah ring Kota Denpasar.

In English:   He then brought a red giant to life because of his wrath.

In Indonesian:   Kemudian Beliau menghidupkan raksasa merah karena kemurkaannya.

In Balinese:   Panyelehan puniki taler ngamedalang pamaridabdab sekadi ring sor; Guru Wisesa dados nutup sajebag negara utawi wantah wewidangannyane, sakewanten kasarengin antuk kawicaksanaan nagingin tur negepin napi sane dados pisarat utama para wargi sakadi boga utawi ajeng-ajengan, jaringan komunikasi, listrik, lan toya, mawastu para wargi jenek ring paumahan, nenten medal ka jaba ngruruh pangupa jiwa.

In English:   The purpose of this study is to analyze how effective is the impact of government policies on the implementation of physical distancing as social-ethical behavior of Balinese people in responding to these policies.

In Indonesian:   Sejumlah responden juga menyatakan bahwa Covid-19 mengancam mata pencaharian mereka terutama karena Bali sangat bergantung kepada sektor pariwisata.

In Balinese:   Manut panyelehan punika, uger-uger saking Guru Wisesa durung prasida paripurna katelebang tur kaanutin olih para wargi, napi malih ring Bali pariwisata dados pengupa jiwa sane utama.

In English:   The purpose of this study is to analyze how effective is the impact of government policies on the implementation of physical distancing as social-ethical behavior of Balinese people in responding to these policies.

In Indonesian:   Sejumlah responden juga menyatakan bahwa Covid-19 mengancam mata pencaharian mereka terutama karena Bali sangat bergantung kepada sektor pariwisata.

In Balinese:   Anak luh sanē utama gumanaang malajah mēdia digital lan mēdia sosial.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sané dumunan, krama Bali satata gemuh mawit saking ékonomi sané dados pangupa jiwa sané utama.

In English:  

In Indonesian:   Karena tidak diperbolehkan keluar melaksanakan kegiatan maupun bekerja.

In Balinese:   Paindikan punika inggihan prioritas utama antuk nglanturang keberlangsungan idup manusa.

In English:  

In Indonesian:  
  1. BASAbali software