How to reduce waste at school canteen? Post your comments here or propose a question.

Geguritan Dharma Sasana: Analisis Nilai Kauripan Parajana Ri Sajeroning Panglimbak Kebudayaan Nasional

Title of Work
Geguritan Dharma Sasana: Analisis Nilai Kauripan Parajana Ri Sajeroning Panglimbak Kebudayaan Nasional
Type
Photo Reference
Location
Credit
Putu Krisna Paramartha
Reference
Background information


    Add your comment
    BASAbaliWiki welcomes all comments. If you do not want to be anonymous, register or log in. It is free.

    Summary


    In English

    In Balinese

    W nten malih ulah kawastanan st ya, masih cacakan sisip, ulahing sajadma, tan w nten patut tulad , mangd n doh ring kahyun sami, ulah punika, y n mrihang manah suci. Geguritan Dharma Sasana, Pupuh IX Durma : 5

    Punggelan saking pupuh durma san kaketus ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana ring ajeng y ning ngamargiang swadharma pamimpin n nten dados ngamaling. Ngamaling san kabaosang inggih punika manados jadma san satwika miwah mawibawa ri tatkala kaic nin lingga san pinih ageng ri sajeroning kauripan. Pamimpin patut ngic nin piteket miwah imba majeng ring jadma san ak h. Pabuat san patut angg n tulad mangda prasida ngamolihang sukla ring manah san sampun kaaptiang. Geguritan Dharma Sasana inggih punika kriya sastra san karipta olih pahlawan nasional saking Bali san sampun ketah kauningin inggih punika I Gusti Ngurah Mad Agung. I Gusti Ngurah Mad Agung embas tanggal 5 April 1876 ring Puri Agung D npasar Bali, miwah Ida pinaka Raja Badung san kaping pitu ring warsa 1902. Ida lebar ri sajeroning payudhan sareng Wong Welanda ring tanggal 20 Sept mber 1906. Riantukan lebar ring payudhan punika, Ida kaic nin bakti pungkusan Ida Batara Mantuk Ring Rana. Salantang tuwuh kauripan Raja Badung san kaping pitu punika n nten naenin cumpu majeng ring Wong Welanda. Ngamarginin kriya-kriya sastra Ida prasida nincapang semangat perjuangan. Ri sajeroning kriya sastra Ida inggih punika Geguritan Loda, Geguritan Niti Raja Sasana, Geguritan Dharma Sasana, Geguritan Hredaya Sastra, Geguritan Nengah Jimbaran, Geguritan Purwa Sanghara, miwah Kekawin Peta Bumi. Kriya sastra Geguritan Dharma Sasana san maurip ring Bali pateh sakadi kriya-kriya sastra san lianan pinaka akahnyan n nten wantah parilaksana susastra san mawinan ri sajeroning angga kapracaya, adat-istiadat, yadnya, laksana, miwah san kaang n angga kauripan ri sajeroning sosial-budaya lianan. Ring krama Bali purwa paiketan sastra miwah agama Hindu san n nten prasida lempas. Sastra kadadosang sarana maagama, punika mawinan kakalih madu fundamental san pateh inggih punika nilai pangrasa san luhur san satata ngresepang makakalih. Wangun naskah lontar Dharma Sasana inggih punika puisi Bali purwa. Geguritan san kasurat ngangg n aksara Bali, mabasa Bali kapara miwah mabasa Jawa Kuna. Geguritan punika kawangun antuk makudang-kudang pupuh makadi pupuh Ginanti, Semarandana, Sinom, Pucung, Mijil, Kumambang, Dandang, Girisa, Durma, Juru Demung, miwah Megatruh. Nilai-nilai san kapolihang inggih punika laksana pamimpin san mautama ring naskah Geguritan Dharma Sasana ring kauripan parajana san ak hnyan madu agem-ageman ring ajah-ajahan agama Hindu. Nilai-nilai san kadasarin antuk tuntunan kauripan parajana punika san kapolihang ring Geguritan Dharma Sasana makadi nilai kapamimpinan, mulat sarira, tata susila miwah san lianan. Tutunan urip san prasida kapolihang ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana ngeninin indik solah san patut kalaksanayang miwah taler san n nten patut kalaksanayang. Nilai-nilai san w nten ri sajeroning lontar Geguritan Dharma Sasana lumrahnyan maunteng antuk ajah-ajahan agama Hindu. Yadiastun sapunika, Geguritan Dharma Sasana n nten masoroh ri sajeroning Smertti Agama. Nilai-nilai punika landasan-landasan san madasar saking tuntunan parilaksana ri sajeroning kauripan manusa ring wewidangan parajanane. Nilai-nilai san kadasarin mapapineh antuk tuntunan parilaksana san madasar ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana ri tatkala nyakupang nilai-nilai tuntunan ri sajeroning kapamimpinan, mulat sarira, miwah kaw ntenan nilai tata susila. Kebijakan ri sajeroning panglimbakan kebudayaan nasional mawit saking akahnyan taler nyakupin upaya-upaya nyikiang dados siki ring wangun kebudayaan. Ring lumrahnyan dados kabaosang nilai-nilai punika san madaging ring Geguritan Dharma Sasana san mapaiketan miwah madu linggih ri sajeroning panglimbak kebudayaan nasional punika. Nilai Kapamimpinan san kaw ntenan ipun ring Geguritan Dharma Sasana sakirang-kirangnyan w nten lalima prinsip pinih utama san nganggarang matuk ring asas paiketan inggih punika parilaksana san langgia ksatriyan , keadilan utawi kepatutan yogia, pascad, kasadarana, miwah laksana masilur panampen utawi mapaparuman. Upaya san kapiteketin ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana inggih punika mulat sarira inggih punika san nyakupin kaw ntenan utsaha-utsaha manusa mantuka ring kapradangin miwah apisan ngimpasin miwah ngan ntenang tulud-tuludan kama makadi san w nten ri sajeroning padewekan soang-soang. Luir ipun nilai kapamimpinan san w nten ring Geguritan Dharma Sasana w nten ak h nilai-nilai ri sajeroning kauripan parajanane. Nilai mulat sarira inggih punika nilai san kaw ntenan ipun ring Geguritan Dharma Sasana san madu lingga linggih ipun ri sajeroning panglimbak parilaksana miwah kapribadian bangsa san nyunjung unteng pikayun saking manusa san maparisolah becik, miwah sapisanan taler manados akah san kawangun parilaksana san becik san w nten ri sajeroning padewekan. Parilaksana punika san banget saratang pisan, salangkungnyan ri sajeroning marepin aab jagat globalisasi san nimpenin gumine sakadi mangkin. Ring Geguritan Dharma Sasana san naening nilai tata susila ngangge ajah-ajahan san mawasta : Dasakramaparamartha, Dasa Dharma, miwah Asta Pangradana. Eling ring ajah-ajahan tata susila ring Geguritan Dharma Sasana punika n nten pastika sinalih tunggil awig-awig san nguasa-nguasi mawinan patut nilai tata susila punika matampak ak h san prasida kaambil miwah ngiketin ring aab kauripan san mangkin. Utawi y ning tiosan sakadi punika, nilai-nilai tata susila san w nten ri sajeroning Geguritan Dharma Sasana lumrahnyan kantun prasida mapaiketan sareng kaaptiang ring parilaksana manusa sakadi aab jagate mangkin. Pamuput ipun, ajah-ajahan miwah parindikan san prasida kaambil miwah ngiketin san kaw ntenan ipun ring Geguritan Dharma Sasana nganinin indik nilai kauripan parajanane ri sajeroning panglimbak kebudayaan nasional inggih punika nilai kapamimpinan, nilai mulat sarira, miwah nilai tata susila. Ri sajeroning indik punika, Geguritan Dharma Sasana ngic nin pangeweruh taler ajah-ajahan miwah san nyinahang taler maktayang kauripan ring pabuat san becik. Makasami nilai ring Geguritan Dharma Sasana punika patut kalaksanayang olih parajanan mangdan budaya san sampun w nten saking dumun n nten pegat miwah rered. Para yowanan patut malajahin kebudayaan lokal silih tunggilnyan sareng ngamargiang swadharma ngrajegang kebudayaan sakadi nyarengin acara Bulan Bahasa Bali san mabuat pisan angg n nglestariang budaya utamannyan aksara, basa, miwah sastra Bali.

    In Indonesian

    Text Excerpt


    Bahasa Kawi/Kuno


    In English

    In Balinese

    In Indonesian

    Index