Ngamah

From BASAbaliWiki
ngamah
Root
Other forms of "amah"
Definitions
  • eat (can be used for animals only) en
  • gray en
Translation in English
eat; gray
Translation in Indonesian
Synonyms
Antonyms
Related words
Puzzles
Origin
Word audio
Level of Speech Option
Mider
-
Kasar
-
Andap
ngamah
Alus sor
-
Alus madya
-
Alus mider
-
Alus singgih
-
Dialects
Bali Dataran
-
Bali Aga
-
Sentences Example
Balinese
Celeng tyange ames ngamah dagdag.
English
-
Indonesian
-
Balinese
Celenge liu ngamah luu.
English
Pigs eat a lot of garbage.
Indonesian
-
Usage examples pulled from the Community Spaces
Balinese
Pupa maggot dados kaanggén pakan ingon-ingon sané madaging protein sané becik santukan maggot ngamah limbah organik sekadi jangan miwah woh-wohan 3.
English
As a student, even in high school I was still taught by teachers to always care about the environment through the P5 program implemented at school.
Indonesian
Hal ini sangat berbahaya jika tidak diperhatikan, karena bisa membuat tempat yang rusak semakin parah.
Government "BUDI DAYA MAGGOT ANGGEN NEPASIN PIKOBET LUU RING KOTA DENPASAR"
Balinese
Sane kapertama, cacing sane ngranjing ka awak punika pacang ngambil nutrisi saking awak i rare, sane ngawinang i rare nenten sedeng ngamah.
English
-
Indonesian
Mulanya cacing yang masuk ke dalam tubuh akan menyerap nutrisi pada tubuh anak, lalu membuat nafsu makannya menurun.
Government Air bersih mencegah stunting
Balinese
Disubane neked di tukad dangin desa ditu lantas I Kerkuak nolih liu ada be, pesu lantas daya corahne I Kerkuak. “Yen ne dum ajak I Angsa sinah lakar bedik icang maan ngamah, krana basang icange cenik, jeg liunan I Angsa maan ngamah krana awakne gede liu ngidaang ngamah be,” keto krebeten kenehne I Kerkuak.
English
-
Indonesian
Setelah sampai di sungai sebelah timur desa kemudian di sana I Kerkuak melihat ada banyak ikan, kemudian timbullah pikiran buruknya I Kerkuak. “Jika ini dibagi berdua dengan I Angsa sudah pasti aku akan dapat makan sedikit, karena perutku kecil, I Angsa akan makan lebih banyak karena badannya besar bisa makan banyak ikan,” begitulah kegundahan hatinya I Kerkuak.
Folktale Angsa Teken Kurkuak
Balinese
Coba baang cicinge ngamah cepok gen, ia lakar setia tur eboh ngajak I raga.
English
-
Indonesian
-
VisualArt Asah asih Asu!
Balinese
Tusing ngamah muang nginem yeh.
English
-
Indonesian
Tidak makan, tidak minum.
Folktale Bojog Jegeg
Balinese
I raksasa pasti pedih tur ngamah cai makejang.
English
-
Indonesian
-
Folktale Bojog Mogbogin Raksasa
Balinese
Ada suba uling limang dina icang tusing nyidang ngamah.
English
-
Indonesian
Aku tidak bisa makan sejak beberapa hari.
Folktale Cicing Alas Ngalih Balian
Balinese
Icang suba uling limang dina tusing nyidang ngamah.
English
-
Indonesian
Tapi maaf, aku tidak bisa menolongmu.
Folktale Cicing Alas Ngalih Balian
Balinese
Buina tusing ngitungang apa-apa sajaba ngamah teken malali.”

Nyanan petenge buin I Cicing Gudig mabakti di Pura Dalem, mapinunas apang dadi okan Anak Agung. “Kaden cai aluh dadi pianak raja?”

“Aluh nika paduka betari.
English
-
Indonesian
Beliau memerintahkan agar aku kembali ke istana.
Folktale Cicing Gudig
Balinese
Yen sing nyidang cai nadah kola, kola ane lakar ngamah cai!” keto I Cupak gelur-gelur nangtangin.
English
-
Indonesian
-
Folktale Cupak Pahlawan Gobangwesi
Balinese
Critayang di jalan tepukina I Jaran sedek ngamah padang.
English
-
Indonesian
-
Folktale Dukuh Janggaran
Balinese
yening padange baat sing ngidang tiang ngootang pedidi, ape buin tusing ade anak marengan ngootang, nyungkil tiang padang di pundukane ungkat-ungkit ngangsang pang ngidang je tiang nyuun padange aba ke kubu ne apang maan dogen ngamah sampine, disubane sube mesuun abe tiang ke kubu serasa ngetel yeh peningalan tiange krana baat sajan padange, buin pundukane belig krana suud ujan dibi sanje serad-serod batis tiange mejalan dipundukane, mekeneh tiang pedidi “ hidup mula keras tiang harus semangat, yen sing megae sing ngidang medaar, ape buin alihan-alihan ne keweh care jani”, tingalin tiange sampi ne milu ngeling ngetel yeh mata ne, mirib Ia sedih krana tiang berjuang ngalihang Ia maman.
English
-
Indonesian
-
Covid Foto- Ngeling Tumben Ngeling Ulian COVID-19 - Luh Kadek Satriasih
Balinese
Ditu lantas I Raksasa pedih tekening jitne ane suba ngamah sakayane makejang.
English
-
Indonesian
-
Folktale Galuh Pitu
Balinese
Tinglis tingalina lelipi gede ngamah godogan.
English
-
Indonesian
-
Folktale Godogan lan Arta Brana
Balinese
Buka kuluk ngamah bubuh, mirip kuluk-kuluk nak buduh kasambat.
English
-
Indonesian
-
Womens Spirit Hoax Lan Disinformasi
Balinese
Disubane pepekan baan ngamah, mara lantas I Kedis Puuh buin ka sebune.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Alu Teken Kedis Puuh
Balinese
Krana benne jaen-jaen, teka lanats mengne kumahan meten tur ngamah benne ento.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Belog Nganten Ajak Bangke
Balinese
I Semal lega pesan atine jani lakar ngamah susu maliah atiing buluh didiana.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Bikul lan I Semal
Balinese
Lautang makejang ginane soang-soang, ane ngamah be lautang maboros, ane ngamah umbi-umbian lautang nglumbih, ane ngamah padang lautang ka tegale, ane ngamah woh-wohan bareng ajak icang.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Bukal Pesu Peteng
Balinese
Konden buin ia nagih ngamah sabilang wai,” keto panikan jro kelian marep I Celempung. “Sampunang ngandika sakadi punika jro kelian.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Celempung
Balinese
Yen Iba nyak nulungin kai, kai sing ja ngamah manusa kayang ka wekas,” keto munyinne I Macan.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Cita Maprekara
Balinese
Cicing teka ngamah bangken Ni Limbure kanti telah.
English
-
Indonesian
Sebenarnya lebih baik saya mati daripada hidup sengsara.” Setelah mendengar sabda ibunya, Raden Smarajaya dan Raden Jayasmara menerangkan riwayat mereka dari awal sampai akhir.
Folktale I Dempu Awang
Balinese
Di alase bet madurgama, katuturan ada Gajah ane meawak gede, tegeh, kulitne tebel kakah, tur kereng pesan ipun ngamah.
English
-
Indonesian
Gajah tak bisa lagi cara makan dan air minum sendiri.
Folktale I Gajah Nyapa Kadi Aku
Balinese
Nglangi di telagane, ngamah padang lan don-donan gadang.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Goak Dot Mabulu Putih
Balinese
Pajalane alon sakadi anak tua, awakne cenik cara buron sing taen ngamah,” keto ia makeneh.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Kancil lan I Siput
Balinese
Makejang isin alase nyeh ajak I Macan Poleng sawireh ia sesai pesan ngamah beburon ane cenik-cenik.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Kidang Ngalahan I Macan
Balinese
Icang suba uling makelo tusing ngamah, ane jani cai lakar amah kai, ha…..
English
-
Indonesian
Siapa yang mau mengantarmu pulang?
Folktale I Lelipan Kacunduk Kedis Cetrung
Balinese
Kacarita I Lutung bengil betek ngamah nyambu lantas ia malali ka alas warsa Mandalane.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Lutung Ngencak Taluh
Balinese
Sedeng iteha I Lutung ngamah biu, lantas teka I Kaki Perodong ngaba tumbak lanying tur ngomong, " Bah, ne I Lutung ngamah biune, jani lakar matiang!".
English
-
Indonesian
Sedang asyiknya iya makan pisang, kemudian datang I Kaki Peroding membawa tombak runcing dan berkata, "Bah, ini dia I Lutung makan pisangnya, sekarang akan dibunuh!".
Folktale I Lutung Teken I Kakua
Balinese
Demen kenehne lakar ngamah biu nasak, laut ia masaut enggal, " Aguh Sang Lutung, yen keto apa kaden melahne, nanging kenken kema, sawireh pondoke ento joh, tukad cengcenge linggah, buina keweh pesan ngliwat".
English
-
Indonesian
sebulan yang lalu aku sempat lewat sana.
Folktale I Lutung Teken I Kakua
Balinese
I Lutung kaliwat demen kenehne ngamah biu nasak, tusing tau teken ketekan baya, iteh ngamah biu nasak di punya.
English
-
Indonesian
I Lutung terlanjur senang memakan pisang enak, tidak tahu datangnya bahaya, asyiknya memakan pisang di pohonnya.
Folktale I Lutung Teken I Kakua
Balinese
Di tengah alase, I Kancil ngilag ngamah padang ane suba tuh.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Lutung Teken I Kancil
Balinese
I Macan awakne gede, kereng ngamah, kewala belog.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Meng Teken I Macan
Balinese
Kai ngamah iba.” I Papaka ngencangang plaibne.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Papaka lan Wenari
Balinese
Cicing alase ento masih tusing ngamah be, tusing galak, maimbuh anteng ngijeng di pasraman.
English
-
Indonesian
Di antara hewan-hewan itu, yang paling setia mendampinganya adalah seekor anjing bernama si Belang.
Folktale I Poleng Nunas Urip
Balinese
Tajeg surya, ri kala beburone iteh ngamah, I Sampi glalang gliling nanggehang sakit.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Sampi Masuwitra Ajak Goak
Balinese
Ia negak nyleleg di bongkol punyan gede sambilanga mapineh-pineh ngalih selah apang nyidang ngamah.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Semut tekén I Nyawan
Balinese
Ia negak nyleleg di bongkol punyan gede sambilanga mapineh-pineh ngalih selah apang nyidang ngamah.
English
-
Indonesian
Ia duduk bersandar di pangkal pohon yang besar sambil berpikir-pikir, mencari celah agar bisa makan sesuatu.
Childrens Book I Semut tekén I Nyawan
Balinese
Kacrita I Raksasa nu joh suba ningeh munyin jlema suryak-suryak makuug, kendel ia ngenggalang malaib nyagjagin. “Jani ingong betek ngamah manusa suba mapunduh liu.” I Raksasa sambil majalan ia ngelur, gregeh-gregeh, noos angkihanne.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Sigir Jlema Tuah Asibak
Balinese
Kacrita I Raksasa nu joh suba ningeh munyin jlema suryak-suryak makuug, kendel ia ngenggalang malaib nyagjagin. “Jani ingong betek ngamah manusa suba mapunduh liu.” I Raksasa sambil majalan ia ngelur, gregeh-gregeh, noos angkihanne.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Sigir, Jlema Tuah Asibak
Balinese
Sedeng iteha tonyane ngamah udang matah, I Ubuh ngisi tur ngedeng jenggotne.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Ubuh Dadi Ratu
Balinese
Sedek dina anu, ia ningalin lutung ngamah buah di sisin tukade.
English
-
Indonesian
-
Folktale Jantung Lutung Kecag di Punyan Kayune
Balinese
Ngamah panak kambing, kucit, siap, muang ubuh-ubuhan kramane.
English
-
Indonesian
Memangsa anak kambing, anak babi, ayam, dan ternak lainnya.
Folktale Jero Ketut
Balinese
Teked di carike, ia nepukin sampi sedeng ngamah padang.
English
-
Indonesian
Lho, kamu kok kalah melawan aku yang kecil ini?”
Folktale Kakul Ngalahang Kidang
Balinese
Yadiastun jengah waleka buka keto, nanging I Sampi tusing ngisinin pangidihne I Kidang. “Icang sedeng layaha, da gugula icang ngamah padang!” keto I Sampi nyautin.
English
-
Indonesian
Dikisahkan, pada tengah malam warga Siput sawah berkumpul membahas tantangan si Kijang. “Kamu cari gara-gara saja, kenapa kau ladeni tantangan si Kijang.
Folktale Kakul Ngalahang Kidang
Balinese
Sedeng itehe ngamah, Ni Wingsali makasiab nepukin buron tawah.
English
-
Indonesian
Cerita ada Kambing bernama Ni Mesaba dan Ni Wingsali.
Folktale Kambing Takutin Macan
Balinese
Kedise ento ngamah kanjine. “Nyam….
English
-
Indonesian
-
Folktale Kedis Kenari Layahne Capleng
Balinese
Ipun nyambatang pianakne mati. “Cen leake ane ngamah panak icange, tujuhin jep, jani kal jambal matane matah-matah,” keto munyine I Pondal.
English
-
Indonesian
-
Folktale Ki Balian Batur - Gerubug Desa Cau
Balinese
Kewala semengan ento, I Kokokan pangenahne sumbung.

“Icang tusing suka ngamah be cenik-cenik,” keto kenehne I Kokokan. “Sosod wibawan icange yen ngamah be cenik buka keto.” Ane jani, ada be gedenan teken be ane lenan masliuk paek I Kokokan. “Sing,” keto I Kokokan ngrenggeng. “Won atie tuyuh ngenganggang bungut nyaplok be amun montone.”

Ri kala matan aine ngancan tengai, soroh be ane nglangi di sisin telabahe magedi.
English
-
Indonesian
Sang Bangau yang tidak melihat ikan lagi, terpaksa harus puas dengan memakan siput kecil di pinggiran sungai.
Folktale Kokokan Sumbung
Balinese
Rajan bojoge setata nuturin panjak-panjakne. “Cai nyai ajak makejang dadi ngamah buah pohe sakita keneh, kewala yatnain da kanti buah pohe ulung ka tukade!” Panjak-panjak bojoge satinut tekening tutur lan titah rajane.
English
-
Indonesian
Pohon yang paling digemari kera-kera itu adalah pohon mangga.
Folktale Kreteg Wanara
Balinese
Kucite gede-gede jani, ulian tiang seleg ngemah ngamah, pindan dugas konden ade corona, kucit tiang kapah merunguang, nanging sesukat corona, geginan tiang ngemang kucit ngamah apang enggal ia gede.
English
-
Indonesian
-
Covid Kucit corona
Balinese
Pan Koncreng lan Men Koncreng kesiab ningalin bungut kuluke magetih.

“Iluh….” keto Pan Koncreng lan Men Koncreng makraik.

“Kuluke ngamah pianake!” keto Men Koncreng nyerit sambilanga ngeling.
English
-
Indonesian
Pak Koncreng melepaskan beban yang diangkutnya lalu mengambil sebatang kayu bakar.
Folktale Kuluk Ngempu Rare
Balinese
Tiang meweh ngrereh tetadan.”

“Oh patekan caine mai lakar ngamah panjak-panjak manirane?” Raja Godogan cenidra.

“Ampura Gusti Prabu.
English
-
Indonesian
Mataku buta dan badanku sangat lemah.
Folktale Lelipi Ngandong Godogan
Balinese
Yen bisa dadi kapah kapah baang ngamah kuluke nto, tapi yening ten nyidayang ten kenapi masi.
English
-
Indonesian
-
Literature Anjing Bali, Tertindas di Rumah Sendiri
Balinese
Terus to, sube tusing ngelah umah, tusing ade maang ngamah, buin masi ada anak beler sane demen ngencanin kuluk.
English
-
Indonesian
-
Literature Anjing Bali, Tertindas di Rumah Sendiri
Balinese
Tiosan punika, basa Bali kabaos unik sangkaning madue makudang-kudang kosa basa, sakadi kruna ‘makan’ ring basa Indonesia yening terjemahang ring basa Bali, inggih punika ‘neda’, ‘ngamah’, ‘ngaleklek’, ‘madaran’, ‘nunas’, ‘ngajeng’, ‘ngrayunang’.
English
-
Indonesian
Lebih lanjut, mengacu pada pendapat para ahil tersebut dapat diperoleh suatu pemahaman bahwa, untuk mencetak dan membentuk manusia yang berakal budi atau dalam hal ini berkarakter, maka nilai kelokalan melalui bahasa dan aksara Bali sangat penting ditanamkan sejak dini.
Literature Kawigunan Basa Ibu ring Sajeroning Pendidikan Karakter
Balinese
Apo buin dipasih nak tongos sarwa be idup, yen jani ngawag ngutang leluu be ne pasti bakal ngamah leluu ane ada ditu, lan ekosistem di tengah pasih masi lakar usak.
English
-
Indonesian
-
Literature PASIH PUNIKA GENAHE TOYA NENTEN JE GENAHE LELUU
Balinese
Tusing cara i pidan dugas celenge ngamah dagdag, amah-amahan celenge jani makejang meli, jani liunan celeng lan sampine ngamah konsentrat ane beli aji pipis.
English
-
Indonesian
-
Literature Sekat COVID-19 Ada di Bali
Balinese
Katikne entunganga.

“Ih Macan, kanggoang iba ngamah katikne dogen!”

I Macan nulengek mabalih I Lutung ngamah sate.
English
-
Indonesian
-
Folktale Lutung Teken Macan
Balinese
Tusing ngamah padang.
English
-
Indonesian
-
Folktale Matekap
Balinese
Kenken ja pedeman caine, apang keto masi pedeman jaranne, tur amah-amahanne keto masi, yan cai naar nasi misi be, jaranne ngamah nasi misi be masi.
English
-
Indonesian
-
Folktale Nang Bangsing Teken I Belog
Balinese
Sampiné demen pesan krana pepekan maan ngamah, tiang masih liang maan maroman ngajak anak macapil totonan.
English
-
Indonesian
-
Childrens Book Ngalap Tresnan Punyan Nyuh
Balinese
Nanging adi care timpal ngamah timpal, adi liu anake ulian iri hati bisa ngae anake hidup sengsara?adi jeg mekejang nganggo jurus pangleakan?
English
-
Indonesian
-
VisualArt Nini Wegig
Balinese
Sing kenyel-kenyel cai nongkak di desan anake, sing betek-betek cai ngamah tuah sambilang nutur mokak-mokak.
English
-
Indonesian
-
Folktale Pan Brengkak
Balinese
Kendel atine Pan Mangut ningalin sampi miwah godelne ngamah.
English
-
Indonesian
-
Folktale Pangangon Sampi
Balinese
Ngamah, pules, keto dogen gaine jani ento makada I Kedis Cangak ngamokohang.
English
-
Indonesian
-
Folktale Pedanda Baka
Balinese
“Men pekak Cangak jani teka mai, tusing ngamah ebe kal ngemang ceramah?”
English
-
Indonesian
-
Folktale Pedanda Baka
Balinese
Wadih ngamah be, kak?”
English
-
Indonesian
-
Folktale Pedanda Baka
Balinese
Kae mapi-mapi dadi peranda apang aluh ban kai ngamah iba.
English
-
Indonesian
-
Folktale Pedanda Baka
Balinese
Ia enu mineh-minehin sawireh tusing makita ngamah yuyu.
English
-
Indonesian
-
Folktale Pedanda Baka
Balinese
Suud ngamah ebe telung ukud, I Kedis Cangak lantas pules.
English
-
Indonesian
-
Folktale Pedanda Baka
Balinese
Men sing dadi ngamah ebe, apa kal ajeng kak, ental?”
English
-
Indonesian
-
Folktale Pedanda Baka
Balinese
“Pekak kena kolesterol ulian demen ngamah ebe.
English
-
Indonesian
-
Folktale Pedanda Baka
Balinese
Ane lakar ngamah ukudan caine.
English
-
Indonesian
-
Covid Awake Boya Leak!!
Balinese
Ia kapepekin ngamah, setata parek tekén Sang Prabu.
English
-
Indonesian
-
Folktale Rakrek Sakti
Balinese
Mapan Sang Mong beburon galak tur ames ngamah beburon lenan.
English
-
Indonesian
Cepatlah menyembah.
Folktale Sang Mong Nangtang Manusa
Balinese
Saget magrudug seratine leb uli kandangne, bareng magarang ngamah jagung.
English
-
Indonesian
-
Folktale Siap Sangkur Mataluh Emas
Balinese
Calon Pemimpin Bali taler patut nincapang jagi ngutang luu ring genahnyane antuk makarya sanksi pidana lan dande majeng ring krama sane ngutang luu nenten ring genahnyane riantukan setios ngawinang wewidangan cemer, taler ngawinang beburon sane ngamah luu plastik riantukan ipun memanah luu plastik punike pinaka amah-amahan ipune.
English
-
Indonesian
-
Government Taksu Bali Nista Riantukan Parindikan Luu Mekabehan
Balinese
Baan pekpek maan ngamah, I Tuma enggal mokoh.
English
-
Indonesian
Pastilah Tuan berlimpah makanan.
Folktale Tuma Teken Titih
Balinese
Ada ane ngalih amah-amahan, ngamah lumut batu.
English
-
Indonesian
-
Folktale Tusing Dadi Naar Be Deleg
Balinese
Hewan hewan ane ngoyong ditu ngamah luu plastik dadin liu hewan sane mati ulian ngamah plastik.
English
-
Indonesian
-
Literature bumi kotor