I Ketut Rida

Saking BASAbaliWiki
Lanturang ka:navigasi, rereh
I Ketut Rida.jpg
Wasta Genap
I Ketut Rida
Wasta siosan
Photograph by
Link to Photograph
https://suara-sakingbali.blogspot.co.id
Website for biography
Genah
Klungklung
Related Music
Related Books
Related Scholars Articles


Wewehin panampen
BASAbaliWiki menerima segala komentar. Jika Anda tidak ingin menjadi seorang anonim, silakan daftar atau masuk log. Gratis.

Biodata


In English

The senior poet I Ketut Rida was born in Banjar Kanginan, Sulang Village, Dawan District, Klungkung, September 11, 1939. He finished school at SGA Stella Duce/ Kanisius Yogyakarta in 1958, then continued his B1 Indonesian Language at Dénpasar, but did not finish.

From 1960 to 1987 he was appointed a teacher at an elementary school. For about 20 years, I Ketut Rida has served as the Principal of an Elementary School. In addition, he was appointed as a supervisor for kindergarten, elementary and SDLB. In the village, it was also believed to be the traditional bendésa of Sulang Village

Ketut Rida said that he has been pursuing writing or composing since he was a child. Every day Ketut Rida gets stories from his grandmother. That's why Ketut Rida is feeling happy. After completing his B1 Language Department, his attention to writing activities grew, focusing on studying the Kawi language, especially in Adiparwa.

He has produced several new literary works of Balinese and Indonesian literature and has received several award certificates, such as:

In 1977–1978, Ketut Rida became the second winner of the Indonesian Language Writing Competition for Elementary School Teachers at the Bali Province. In 1979, he became the first winner of a prose writing competition at the Bali Arts Festival (PKB). In 1980, he won first place in the Balinese Novel Writing Competition in the framework of Language Month. In 1982, he became the second winner of Composing Geguritan at PKB. In 1991, he won first place in the Balinese Short Story Competition in the Bali Post daily. In 1995, he won the first prize in the Balinese Short Story Competition at PKB.

From 1970 to 1980, many of Ketut Rida's essays were published in the Bali Post. His collection of poems entitled “Nyiksik Bulu” was published by the Dénpasar Language Center in 2004. His Balinese novel entitled “Sunari” was published by the Obor Foundation, Jakarta in 1999. This novel “Sunari” earned I Ketut Rida the Rancagé Literature Prize from the Rancagé Cultural Foundation in Bandung in 2000. In 2014 Ketut Rida received Widya Pataka from the Governor of Bali with his book entitled “Lawar Goak”.

In Balinese

Pangawi senior Ketut Rida embas ring Banjar Kanginan, D sa Sulang, Kecamatan Dawan, Klungkung, duk 11 S pt mber 1939. Dan muputang sekolah ring SGA Stella Duce Kanisius Yogyakarta, warsa 1958, raris nglanturang B1 Bahasa Indon sia ring D npasar, sak wanten tan prasida puput.

Ngawit warsa 1960 ngantos 1987 dan kangkat dados guru pengajian ring Sekolah Dasar. Minab lanngkung kantos 20 warsa, I Ketut Rida ngambel jabatan dados Kepala SD. Siosan ring punika, dan kaangkat dados penilik utawi pengawas TK, SD lan SDLB. Ring d sa, taler naanin kajudi dados bend sa adat D sa Sulang.

Indik makekawian utawi nyurat, dan maosang sampun mentuk duk kantun alit, sangkaning ngarahina dan polih satua saking odah . Indike punika san ngawinang rasa oneng metu kantos mangkin. Sasampun nglanturang ring B1 Jurusan Bahasa, uleng kayunn ring kakawian raris nyansan tumbuh. Dan teleb pisan ring paplajahan basa Kawi sajeroning Adiparwa.

Makudang-kudang kakawian sastra Bali anyar miwah sastra Indon sia san sampun kawedar luir cerp n, lan novel. Dan sampun umandel, turmaning sampun ngamolihang makudang-kudang piagam penghargaan. Penghargaan punika minakadi:

Warsa 1977 1978, dan polih pemenang II Sayembara Mengarang Basa Indon sia guru-guru SD Tingkat Provinsi Bali. Warsa 1979 dados pemenang I pacentokan mengarang Pacapaliring prosa sajeroning P sta Kesenian Bali PKB . Warsa 1980, polih juara I Sayembara Mengarang Novel Basa Bali kapakilitang ring Bulan Bahasa. Warsa 1982, dados pemenang II Mengarang Geguritan sajeroning PKB. Warsa 1991 ngamolihang Juara I Lomba Cerp n Basa Bali ring harian Bali Post. Warsa 1995, polih juara harapan I Lomba Cerp n Basa Bali ring PKB. Ngawit warsa 1970 ngantos 1980, makuw h kakawian dan san kawedar ring harian Bali Post. Pupulan puisi dan san mamurda Nyiksik Bulu kamedalang antuk Balai Bahasa D npasar warsa 2004. Novel basa Bali dan sane mamurda Sunari kamedalang antuk Yayasan Obor, Jakarta warsa 1999. Novel Sunari puniki ngawinang I Ketut Rida ngamolihang Hadiah Sastera Rancag saking Yayasan Kebudayaan Rancag Bandung warsa 2000. Lan ring warsa 2014 dan ngamolihang Widya Pataka saking Gubernur Bali antuk cakepannyan san mamurda Lawar Goak .

In Indonesian

Penyair senior I Ketut Rida lahir di Banjar Kanginan, Désa Sulang, Kecamatan Dawan, Klungkung, 11 September 1939. Dia menyelesaikan sekolah di SGA Stella Duce/ Kanisius Yogyakarta tahun 1958, lalu melanjutkan B1 Bahasa Indonesia di Dénpasar, namun tidak sampai tamat.

Mulai tahun 1960 sampai 1987 diangkat menjadi guru di Sekolah Dasar. Kurang lebih 20 tahunan, I Ketut Rida menjabat sebagai Kepala SD. Selain itu, diangkat menjadi pengawas TK, SD dan SDLB. Di désa juga pernah dipercaya menjadi bendésa adat Désa Sulang

Ketut Rida mengatakan, menekuni menulis atau mengarang sudah ada sejak masih kecil, setiap hari Ketut Rida dapat cerita dari neneknya. Itu sebabnya Ketut Rida merasa senang sampai sekarang. Setelah menyelesaikan B1 Jurusan Bahasa, perhatiannya pada kegiatan mengarang semakin tumbuh. Ketut Rida sangat tekun mempelajari bahasa Kawi khususnya di Adiparwa.

Beberapa karangan sastra Bali anyar dan sastra Indonésia yang sudah dihasilkannya, antara lain cerpén, dan novel. Ketut Rida sudah dipercaya , dan juga sudah mendapatkan beberapa piagam penghargaan, seperti :

Tahun 1977–1978, Ketut Rida menjadi pemenang II Sayembara Mengarang Bahasa Indonésia guru-guru SD Tingkat Provinsi Bali. Tahun 1979 menjadi pemenang I perlombaan mengarang prosa dalam Pésta Kesenian Bali (PKB). Tahun 1980, mendapat juara I Sayembara Mengarang Novel Bahasa Bali dalam rangka Bulan Bahasa. Tahun 1982, menjadi pemenang II Mengarang Geguritan di PKB. Tahun 1991 mendapatkan Juara I Lomba Cerpén Bahasa Bali di harian Bali Post. Tahun 1995, mendapat juara harapan I Lomba Cerpén Bahasa Bali di PKB.

Mulai tahun 1970 sampai tahun 1980, banyak karangan Ketut Rida yang dimuat harian Bali Post. Kumpulan puisinya yang berjudul “Nyiksik Bulu” diterbitkan Balai Bahasa Dénpasar tahun 2004. Novel bahasa Balinya yang berjudul “Sunari” diterbitkan Yayasan Obor, Jakarta tahun 1999. Novel “Sunari” ini membuat I Ketut Rida mendapatkan Hadiah Sastera Rancagé dari Yayasan Kebudayaan Rancagé Bandung tahun 2000. Tahun 2014 Ketut Rida mendapatkan Widya Pataka dari Gubernur Bali dengan bukunya yang berjudul “Lawar Goak”.

Wimba Kekaryan

Matemu Ring Kutampi
Sang Hyang Suryané wau medal saking toyan segarané warnané barak ngendih, totané sakadi aorin kesumba ngaléncok makelém ngawinang ulap sang angantenang. Ambuné mapiakan saksat langsé wau ampakang ngawéhin Ida Sang Rawi mijil sakeng pakoleman, nyunarin jagaté sami. Doh sawat jukung pamelasané ring tengah segarané marérod-rérod asri kanten sakadi bulun ayamé tajerang kaampehang antuk angin ngasirsir aris.

Sakéng soan Banjar Biasé maserét jukung “Nusantara” nganggén mesin Johnson ngalod kanginang nasdas lacuté sané nambakin pamargin ipun. Toyané makeprét nyipratin para panumpangé sané wénten ring duur jukungé tangkejut mecikang linggih, raris ngalanturang ortannyané soang-soang malih.

Ring ungkur sareng bendégané malinggih A.A. Mayun kairing antuk I Wayan Lagas sami makta bedil BSA. Ida lunga ka Nusa gumanti nagingin pinunasnyané Madé Punduh mangda kayun rauh malancaran, ngiket pasuitran sané raket kantun alit. Sapunika taler arepé ring I Wayan Lagas. Pulo Nusané kantun masaput sayong, gunungnyané masroét-sroét jingga keni sunaran surya wau mijil.

Kirang langkung ajam tengah ring pantaraning margi, kancit rauh ring soan Mantiginé. Irika sampun ramé anaké sané jaga lunga ka Kusamba ngunggahang barang-barang ka jukungé. Sekaa sorog jukungé masuryak misadia jagi nyorog jukungé ka tengah yadin sané wau rauh ka tepi. Wau jukungé mencegan ring biasé, sami panumpangé pakecos tedun mangda jukung punika tan bes sarat kasorog. Sasampuné ngambil barang, raris lunga manut tetujon soang-soang.

Anak Agung Mayun sareng I Wayan Lagas nadtad tas miwah bedil jumujug ka umah Madé Punduh dauh pasar Mentiginé. Pasaré sedeng bek pisan, sepéda motoré pasliwer nganginang wiadin ngawangang ngawewehin karaméané semeng punika. Ngatabtab masebeng bingar Madé Punduh nyagjagin sang rauh sareng kalih, “Yéh, Anak Agung sareng Pak Wayan wau rauh, raris..... raris mariki! Sapunapi selamet ring margi? Malinggih dumun!” sambil ipun nyorog kursi, ngaturin tamiuné mangda malinggih. Sapunika taler kurenané madengokan sakéng paon, “Rarisang malinggih dumun!”

“Nggih, nggih,” kenyem-kenyem sareng kalih ngenahang tas miwah nyédérang bedik ring kursiné, tumuli malinggih.

“Sapunapi dados wau cokor I Déwa sareng Pak Wayan rauh, titiang mitaén nénten durus jaga tedun. Sakéng limang rahina jantos titiang,” Madé Punduh ngawitin.

“Napi, kadung wénten karya adat ring banjar, tan becik rasané yén kaonin,” sapunika I Wayan Lagas. “Tiang masih sing nyak luung majalan padidian,” pangandikan Anak Agung Mayun, “sajabaning kéto sedeng melaha jani tekén buin mani libur, kadulurin buin puan Redité. Dadi maan maalonan bedik.”

“Sandang becik pisan,” I Madé manggutan.

“Dé luung pesan suba umah Madéné jani,” Anak Agung ngandika malih sambilang Ida macecingak. “Sakéwanten puput ratu, kanggéang,” atur I Madé sada kimud. “Béh niki Pak Madé madué ulam poléng-poléng becik pisan,” I Wayan Lagas nudingang akuarium sané wénten ring bucu. Anak Agung Mayun mersihin perainé antuk saput tangan, I Wayan epot mailih.” “Panes, kalimangkin sampun opek pisan.”

“Nunas lugra,” anak luh daha ngranjing ngaturang wédang, kagenahang duur méjané. Tamiuné kenyem manggutan. Sadurungé ngandika, Madé Punduh sampun matur, “Puniki pianak titiang pinih kelih, wau kelas tiga SMP iriki,” matolihan ring pianakne, “Ning tunas tas tekén bedilé lautang aba ka kamar.” Tan pasaur pianakné ngamargiang pituduh i bapa.

“Anak Agung sareng Pak Wayan, rarisang wédangé mangda sampun gelisan gesit,” I Madé matur dabdab pisan. Sinarengan sang kalih manggutan, “nggih, nggih!”

Titirané masuara saling sautin ring ambéné, risatsat sareng ngaturin tamiuné mangda arsa ring sang katur.

“Demen masih Madé ngubuh titiran,” Anak Agung Mayun macingak ka ambéné. “Anggén titiang nyaruang manah, tur anggén ngarenain umahé,” I Madé nyaréré paksiné magantung. Sakadi daut I Wayan sareng matolihan nguratiang titirané saling anggutin sareng timpalipuné.

Tan rumasa manawi wénten sampun kalih jam mabebaosan ngangin kauh, ngélingang sapariindiké daweg kantun alit sareng masekolah, indik pakaryan dados pagawé, yadin usahan Madé Punduh ngetangang jukung mesin malér kelod Kusamba – Mentigi. Akéh sané ngawinang mabriag ica, yadin madeepan santukan iwang pamargi. Wantah lampahé riin banget nundunin kayun mangunang kalangutan matutur-tuturan. Sedeng itep maguyonan sareng tiga sagét rauh kurenanipun Madé Punduh tur mapajar alon, “Beli tiang sampun suud, lautang iringang Ida sareng Pak Wayan ngajengang,” tumuli makiles kasisian.

“Inggih ratu sareng Pak Wayan, punggel dumun baosané amunika ngiring mangkin majengan, malis jebos ngiring lanturang.”

“Ah, né tiang ajak dadua ngarépotin pesan Madé dini.”

“Nuju wénten lédangang, yan tan prasida ampurang.” Sareng tiga raris matangi, ngaranjing ka kamar makan. Irika sampun nyantos kurenan sareng pianak Madé Punduh misadia ngayahin tamiuné.

“Pak Madé niki dados cara mapésta gedé,” I Wayan Lagar mapajar, “yan Pak Madé ngalérang tiang tan nyidayang kadi punika.”

“Wénten kémaon baosang Pak Wayan, inggih dong rarisang sareng sami, kirang langkung ampurang,” sapunika atur I Madé ngandap pisan. “Rarisang,” sinarengan kurenan sareng pianaké matut.

“Dé, yan nyanan maan mabedilan, méméné tundén ngalebengin, sing madaya Madé ngelah kurenan duég malebengan. Mirib sekat ada PKK ané ngranayang,” pangajum Anak Agung Mayun.

“Sinampurayang ratu, kéwanten puput antuk tasik,” atur sané kaajum makenyem kimud. Suaran gong lelambatan sakéng kasété rasa-rasa nutdut kayun ngawinang sayan énak ngajengang, kaselag-selag antuk baos sané nyihnayang lédangé sami.

Sausan majengan Madé Punduh matur, “Ratu sareng Pak Wayan, rainané puniki titiang nénten polih nyarengin lunga, santukan titiang wénten karya buat ring batu Mulapan irika matuan titiang. Yéning cokor I Déwa jaga lunga punika sepéda motor titiangé anggén, yén jaga sirep rarisang, menawi bénjang titiang polih ngiring lunga ka gunung,” madekesan sambilang ipun nlektekang tamiuné makekalih.

“Depin tiang lakar malali ajak dadua,” Anak Agung Mayun nimbalin, “Apa buin kéné panes nyanding gulem, ongkeb pesan. Lautang suba Madé luas.” Makebyur angingé sakéng jendélané ngalédangin kayun sang rumaos.

Nrundut gerungan Hondané maserét ring marginé kalinggihin sareng kalih. Panesé tan kaarsén malih santukan anginé aris ngasirsir sakéng segara. Ombaké kaplés-kaplés nyapuhin biasé putih, masriok nampug kaangé sané nganjo ka segara toyannyané muncrat pakritis. Ring tengah lancuté saksat kapas magulung-gulung nyujuh ka pasisi Elangé sakadi panah macepol nanceb ka toyané ngander ulam. Sarauhé ring Sental, motoré raris kagenahang ring sor wit asemé, sang kalih mangsegan tan mari macecingak munggah, manawi wénten paksi matinggah ring carang taruné.

“Yan, jalan ditu delodné sig punyan bunuté ngarembun.”

“Ngiring,” cutet I Wayan matur, laut mamargi sareng kalih dengang-dengéng. Kaiderin wit bunuté sareng kalih, nanging nénten wénten paksi kapanggih. Anak Agung Mayun malinggih duur batuné sambilang ida kantun maritiaksayang manawi wénten paksi mengkeb ring selagan dauné. I Wayan Lagas ngragas abing masulub ring sor wit perasiné krasak-krosok. Crukcuké makesiab nambung saking sebunipun, I Wayan kagiat nolih tan taén ring ngenjek batu ganjih, raris ipun nyerod magrudugan bedilé katungkedang.

“Ha......ha......hahaha,” Anak Agung Mayun ica ngakak, “Adéng-adéng Yan!” I Wayan ngajengit klinyam-klinyem sambilang ipun manteg-mantegin celanané daki nampekin Anak Agung.

“Ratu ngiring ngawanang malih kidik, iriki tan wénten paksi”.

Sareng kalih sampun maserét malih ring marginé. Kantos rauh ring wewengkoning pura Penataran Péd, satunggil taru ngarebun katuréksain taler nénten wénten paksi kacunduk.

“Biasané dini liu ada kukur, kénkén tumbén jani tusing nepukin apan-apan.”

“Wiakti, sakadi wénten ngengkebang paksiné sami,” sapunika I Wayan nyaurin kantun kipak-kipek. Kalér kauh ngrudug langité mapanta-panta, ciri sabehé jaga tedun. Jagat Baliné nénten kanten malih, ical katangkeb antuk sayong, masepuk sabehé deres.

“Yan, jalan malipetan dogén suba, mirib dini masih lakar ujan,” Anak Agung Mayun ngandika ring I Wayan. Tan pangucap I Wayan ngetutwuri pamargan Anak Agung Mayun gagéson ka marginé. Hondané mesat nganginang rasa-rasa nglayang. Nincap Désa Kutampi sabehé masriyok deres, sang kalih mararyan tur masinutan ring dagang wédangé. Kenyem manis dagangé matur, “Pak, napi karyanang tiang?”

“Wédang kalih,” I Wayan nyaurin.

“Dagingin tiang susu?”

“Dados,” I Wayan masaur malih tumuli ipun ngémpos pisang. Anak Agung ngambil lanjaran. Sedeng itep sareng kalih sagét wénten anak lanang rauh numbas lanjaran.

“Man, ada roko jarum?” pitakéné dabdab.

“Ada beli, niki napi,” saur i dagang banban. Ngatabtab tengkejut anaké lanang punika ring I Wayan, “Yéh, Pak Wayan, pidan rauh sakéng kalér? Sareng kuda mriki tur napi wénten karya?” sapunika pitakéné nrigtigang ring I Wayan Lagas. I Wayan Lagas kagiat sumaur, “Tiang, tiang tuni semengan ngiring Ida Anak Agung,” sambilang ipun nudingang Anak Agung Mayun, “Pak Nengah, niki Anak Agung Mayun sakéng Puri Satria.” Anak Agung Mayun makenyem tur ngawehang tangané, raris sareng kalih masalaman. Ida wau uning ring sané sauh punika mawasta I Nengah Ngales. Girang pisan I Wayan sareng I Nengah matuturan, saantukan nembé katemu sasampuné lawas tan kapanggih. I Wayan nguningang ring Anak Agung, riin daweg masuk ring SMP Klungkung, I Nengah pecak magenah ring jumah ipun. Sasampuné I Wayan usan nyatua, I Nengah Nales matur dabdab alon, “Ratu Anak Agung sareng Pak Wayan, mumpung cokor I Déwa suéca, titiang nunas mangda cokor I Déwa kayun tedun ring pondok titiangé sareng kalih sané mangkin.”

Anak Agung ngaksi I Wayan, ipun tangeh turnuli nulurin matur, “Ngiring ratu mumpung i riki mangda uningin!”

Anak Agung Mayun ngambil jinah jaga matauran, raris kagébég antuk I Nengah. “Banggiang, titiang muputang, sampunang cokor I Déwa naur”. Sabé sampun nget, jagaté masriak galang. Hondané katitipang ring dagangé, Anak Agung Mayun kairing sareng kalih lunga ka umah I Nengah Ngales tan doh saking irika.

Anak Agung Mayun malinggih tan mari ngaksi potrékan ageng “anak lingsir sedek magecel” magantung ring témboké. Ring kamar kapireng wénten anak odah nyangkrimang raré. I Nengah éncol ngambil lanjaran kaaturang ring tamiuné, laut ipun macebur malih ngojong ka paon. Tan asué ipun rauh malih kasarengin antuk kurenan ipun makta sajeng tigang botol miwah gelas maduluran kacang tanah magoréng.

“Ratu, Pak Wayan rarisang, sajeng puniki pakaryan titiang.”

“Nah, sedeng becika,” I Wayan mapajar.

“Tiang ja kéwala milu-milu tuung,” Anak Agung Mayun ngandika, masemu ica. Tumuli raris sareng sami ngagem gelasnyané soang-soang. Sambil ngajengang kacang magoréng Anak Agung Mayun ngandika, “matuakan cara jani inget tiang tekén ida i aji dugasé enu malinggih dini di Telaga. Ida seneng pesan ngunggahang sajeng, seneng matulupan. Yén nuju polih kukur peragat dadi lagaran sajeng.”

“Yéh, cokor I Déwa naanin malinggih i riki?” I Wayan kagiat.

“Tiang anak lekad dini, i mémé uli Toya Pakeh.”

“Nénten pisan titiang mitaén,” atur I Wayan malih.

“Punika Jero Gambir, bibin cokor I Déwa dong saking i riki dané?”

“Ten nika mémé tumin, sakéwanten ragané tusing madué oka, sangkan anaké tusing nawang kadéna tiang okané,” sapunika ida ngandika raris ngambil lanjaran.

“Napiké bibin cokor I Déwa sampun séda?” sumeken pisan atur I Nengah Ngales nelektekang Anak Agung Mayun.

Jatiné lek titiang nuturang lacur, sakéwala kadong suba bakat sambat lakar ceritaang masih,” pangandikané alon.

“Malu tiang sareng ida i aji jumenek di Telaga. Ida madué tanah abedik delod marga. Yén suba usan ngalap nyuh, karyan idané sing ja lén tekén matulupan, sing taén pasah tekén sajeng. Sedek dina anu tiang ngiring ida matulupan. Tan mapikolih lungané, sawiréh tusing pesan ada kedis kacunduk, patuh tekén luasé né mara. Raris mantuk ida, tiang ngiring kitil-kitil. Buka gawé lepeté dapetang i mémé nutur madesek ngajak Pan Kereng di ambén gedongé. Pan Kereng ento anak balu ngelah pianak adiri madan I Kereng,” Anak Agung Mayun madekesan cingak I Wayan sareng I Nengah.

“Raris sapunapi malih?” Wayan Lagas nyelag.

“Pan Kereng jag macebur mapamit, ngoraang ngisidang sampi. Tuah ja ia biasa ngayah nyemuh nyuh yadian magaé di amel ajak Pan Lenyoh.”

“Nén..... nénten, nénten titiang jagi mapamit,” kéto aturné sambil kabilbil mapamit pesu. I mémé katakénin olih i aji, apa ané katuturang busan madesek ngajak Pan Kereng, tusing nyidaang matur, kramak-krumuk tusing karoan. Ajin tiang duka, mémén tiang kadukain tur katundung prajani,” Anak Agung mangsegan cacingaké sawat.

“Lantur ipun sapunapi?” I Nengah misekenang.

“Pan Lenyoh rereh ida kanikaang ngatehang tur ngaluyang Jero Sandat, mémén tiang ka Toya Pakeh. Tiang sawiréh nu cerik, inget gelur-gelur ngeling nagih nutug, sakéwala kagamel antuk i aji. Gelisang carita sawetara abulan makeloné, lantas Pan Kereng nyuang mémén tiang,” panyingakané ngembeng-ngembeng. Wayan Lagas sareng I Nengah nguntul makakalih. Ida nglanturang malih, “ajin tiang érang kayuné, raris ida mobos mantuk ka Satria. Tanahé kaserahang tekén Pan Lonyoh apang adepa. Dugas ento tiang sawetara mara 6 tiban, yén sing pelih 1944 dugas jaman Jepangé.”

Nyingak I Nengah, “Ngah, apa Nengah nawang nu mirib idup Pan Kereng jani?” I Nengah Ngalés kiad-kiud kabilbil, “Sampun padem ratu.” Duk punika makeblés anak luh odah sakéng kamar boknyané sampun uban, kulitipuné kelkel, tumuli matedoh ring ajeng Anak Agung Mayun.

“Ratu Anak Agung, madaging pisan pangandikan cokor I Déwa tedun mariki, mawinan titiang kapangguh malih cokor I Déwa. Sakéng riin titiang ngajap-ngajap mangda prasida kapanggih. Ampurang pisan kaiwangan titiangé sané nguni. Dumadak sané mangkin I Déwa tan salit arsa malih. Puniki I Ngales pianak titiang sané menengah, belinipun sampun padem daweg kantun alit. Samaliha bapanipun taler nénten kantun,” yéh paningalané nrébés deres. Anak Agung engsek tan medal pangandika, semuné kecud kemengan. Mén Ngales nglanturang malih, “yéning wantah cokor I Déwa arsa, kawiaktiané I Ngales punika semeton cokor I Déwa ring jaba, titiang méménipun, bibin cokor I Déwa,” tanmari ngelut cokor Anak Agung Mayun, “mangkin arsa sampun titiang mamangguh swragan, galang manah titiangé jaga padem,” slegut-slegut sisigan.

Anak Agung Mayun age ngambel Mén Ngales mangda negak sareng ring kursiné, “nah mémé, mula sakéng pituduh Ida Sang Hyang Widi Wasa ngawinang apang tiang matemu buin tekén mémé, matemu tekén I Ngales. Ané suba liwat jalan engsapang uling jani,” semuné kawelasan.

I Wayan Lagas sareng I Nengah Ngales bengong kamemegan nénten mrasidayang mapajar punapa-punapi. Mablengek engsek! Sabehé ngribis nyiratin jagat satmaka tirta panglukatan sané katiwakang antuk Sang Wiku Lewih.

Sulang, Maret 1979