Munggah

Saking BASAbaliWiki
Lanturang ka:navigasi, rereh
munggah
Akar
munggah
Indik sane lianan"munggah" (m)
Definitions
  • to ascend en
  • naik id
Translation in English
to ascend; to lift
Translation in Indonesian
naik; ke atas
Indik sane pateh
Indik sane lianan
  • tedun (h)
  • Kruna sane mahubungan
    Puzzles
    Origin
    Word audio
    Level of Speech Option
    Mider
    -
    Kasar
    menek
    Andap
    Munggah
    Alus sor
    -
    Alus madya
    -
    Alus mider
    -
    Alus singgih
    -
    Dialects
    Bali Dataran
    -
    Bali Aga
    -
    Sentences Example
    Balinese
    ngiring munggah santukan montore jagi gelis matulak.
    English
    Let's get in as the bus will soon depart.
    Indonesian
    Marilah naik karena mobilnya akan segera berangkat.
    Balinese
    Di jembatan, munggah buin kidik ampun…ampun manggihin, Pak
    English
    At the bridge, go up again a little until you will see...
    Indonesian
    Di jembatan, naik lagi sedikit sudah…sudah, Pak, lihat
    Usage examples pulled from the Community Spaces
    Balinese
    Contone inggih punika sesai mlajahin basa Bali dados munggah peluang gawe inggih punika sakadi guru les basa Bali.
    English
    So, it is necessary to hold training sessions to train and motivate them to learn more about the Balinese language and Balinese culture.
    Indonesian
    Maka, perlu diadakannya pelatihan-pelatihan untuk melatih serta memotivasi mereka untuk mempelajari lebih dalam tentang bahasa Bali maupun budaya Bali.
    Literature "Pengembangan Platform BasaBali Wiki Di Kalangan Masyarakat Bali"
    Balinese
    Taler sampun munggah ring Pancasila sila pertama sane mawosang “Ketuhanan Yang Maha Esa”.
    English
    As stated in the first principle of Pancasila reads "Belief in the One and Only God".
    Indonesian
    Sebagaimana tercantum pada sila pertama Pancasila berbunyi “Ketuhanan Yang Maha Esa”.
    Intercultural "Ge-Gambelan" as a Guide to Religious Life Towards Unity in Differences
    Balinese
    Manut saking napi sane munggah ring Lontar Aji Pari, prasida katarka indik bibit padi sane wenten ring Bali sujatine mawit saking Jawi, tepetnyane ring jaman Airlangga utawi sadurungnyane.
    English
    Aji Pari in general contains mantras about the greatness of rice from the time it is planted to post-harvest.
    Indonesian
    Aji Pari secara umum berisikan mantra-mantra tentang keagungan padi mulai dari ketika ditanam hingga pascapanen.
    Lontar Aji Pari
    Balinese
    Indik kawentenan rahina Anggara kliwon sane kamargiang olih kramane munggah ring makeh sastra suci Wedane.
    English
    About why the day of Anggara kliwon is celebrated is contained in various parts of the Vedic scriptures.
    Indonesian
    Anggara kasih juga disebut hari Anggara kliwon dan berulang setiap tia puluh lima hari sekali.
    Holiday or Ceremony Anggara Kasih (Anggara Kliwon)
    Balinese
    Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani. Oleh Para Calon Pemimpin Bali
    Balinese
    Ri sampuné rauh ring Badung, ring pura sané wénten ring Satria sampun kajangkepin olih I Gusti Pucangan alias Jambe Pule sané raris munggah ka singasanan dados Raja Badung Dinasti I (mabiseka Prabhu Bendana), ngarepin Ngurah Raden ka Puri, nyihnayang ragané kautus mawali olih sang aji Arya Dalem Bansuluk Tegehkori (VII).
    English
    The king of mengwi then ask Gusti Made Tegeh who he really is.
    Indonesian
    Shri Prabu Astasura Ratna Bumi Banten adalah nama Raja Bedahulu.
    Biography of Arya Tegeh Kori
    Balinese
    Gatra sane nenten becik puniki sering pisan munggah ring media sosial, minakadi Twitter, Facebook, Instagram, utawi Whatsapp.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government BLACK CAMPAIGN
    Balinese
    Raris, manut Prasasti Gobleg (cingak entri “Prasasti Gobleg”) munggah indik desa sane wenten ring sisin danune duk satawarsa kaping dasa nyantos kaping pat welas.
    English
    One interesting thing in Babad Indu Gobed is about the legend of Tamblingan Lake which was used to cure various types of diseases.
    Indonesian
    Kemudian, dalam Prasasti Gobleg (lihat entri “Prasasti Gobleg”) dinyatakan bahwa pada abad kesepuluh berdiri sebuah desa di tepi Danau Tamblingan yang bernama Desa Tamblingan.
    Lontar Babad Indu Gobed
    Balinese
    Nanging nyang adiri tuara nyidayang negesin kecap sane munggah di lontare ento.
    English
    However, no one has been able to translate the contents of the lontar.
    Indonesian
    Namun satu pun tidak ada yang bisa menerjemahkan isi dari lontar tersebut.
    Folktale Babaung Teken Be Jagul
    Balinese
    Indayang uratiang yening sabehe bales rauh, ring desa-desa toyane munggah, blabar ageng boya ja wantah ring kota kemanten nanging sampun nyluksuk rauh ka desa.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Merdeka Saking Luu Plastik
    Balinese
    Seket varian Delta COVID-19 panggih ring Indonesia, kasus ring Indonesia munggah drastis.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Bali dalam Menghadapi Pandemi COVID-19
    Balinese
    Conto sane pinih kongkret turis sane sane nenten nganggen busana munggah ring taru suci sane magenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wenten masi kasus turis sane nenten nganggen celana ring puncak Gunung Agung e.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Bali nika Genah Suci, Nenten Genah Prostitusi
    Balinese
    Sakadi munggah ring Bhagavad Gita Sloka 21 Sahananing sane kalaksanayang olih pamucuk, pastika taler kalaksanayang olih kramane lianan"., napi sane dados pamutus pastika katinutin.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Becikang Makarya Pamutus
    Balinese
    Kapiwelasan Ida Hyang Bhagawan nyingak Sang Utamaniu, lantas kawantu kanti sida munggah uli semere.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Folktale Begawan Domia
    Balinese
    Carita puniki taler munggah ring Hariwangsa lan Bhagawata Purana.
    English
    This Kakawin Bharatayuddha is a shortened version of Bhisma Parwa, Drona Parwa, Karna Parwa, Salya Parwa to Swargarohana Parwa.
    Indonesian
    Kakawin Bharatayuddha ini adalah versi singkat dari Bhisma Parwa, Drona Parwa, Karna Parwa, Salya Parwa hingga Swargarohana Parwa.
    Lontar Bharatayuddha
    Balinese
    Tlataran ring Kakawin Bharatayuddha ngedas pateh saking tlataran payudan sane munggah ring Mahabharata kasurat olih Ida Bhagawan Krishna Dvaipayana Vedavyasa sawetara 5.000 warsa sane sampun lintang.
    English
    Then war broke out between the Pandavas and the Kauravas.
    Indonesian
    [ID] Kakawin Bharatayuddha mengisahkan tentang peperangan selama 18 hari di medan perang Kuruksetra.
    Lontar Bharatayuddha
    Balinese
    Sane mangkin hoax punika kewastanin watra palsu sane sering munggah ring internet lan madue tetujon jagi nyebarang kepanikan itawi ketakutan masal.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Womens Spirit bijaksana ngangen sosial media
    Balinese
    Unteng ajah-ajahan sane munggah ring Brati Sasana inggih punika ajah-ajahan Yama miwah Niyama Brata, Dasa Sila, Dasa Dharma, ajah-ajahan ngedohang raga saking parilaksana sane tan patut, ajah-ajahan indik parilaksana waspada, taler indik sasana kaparamartan nuju kalepasan.
    English
    The main points of the teachings in the Brati Sasana include the teachings of Yama and Niyama Brata, Dasa Sila, Dasa Dharma, teachings to abstain from despicable actions, teachings on alertness, and teachings on spiritual ethics to achieve liberation.
    Indonesian
    Teks Brati Sasana tergolong ke dalam lontar sasana, atau etika.
    Lontar Brati Sasana
    Balinese
    Manut sarjana Belanda punika, sujatine wenten limang pada mantra sakewanten ring lontar punika wantah munggah petang pada pinaka gantin Catur Wedane.
    English
    Usually, this Catur Weda Sirah is chanted after performing the Argya Patra, or purifying oneself with holy water before starting to chant the main holy mantras for specific purposes.
    Indonesian
    Biasanya, Catur Weda Sirah ini dikumandangkan seusai sulinggih melakukan Argya Patra, atau menyucikan diri dengan air suci sebelum mulai mengucapkan mantra-mantra suci.
    Lontar Catur Weda Sirah
    Balinese
    Catur Weda Sirah inggih punika pulpulan mantra-mantra unteng sane munggah ring Catur Weda tur kaanggén pinih sering olih para sulinggih ring Bali.
    English
    Catur Weda Sirah is a collection of the main mantras contained in Catur Weda and used most often by the sulinggih (priests) in Bali.
    Indonesian
    Namun, dua orang sejarawan Belanda, yaitu Bermund dan Kern menemukan bahwa mantra-mantra tersebut bercampur dengan bahasa Jawa kuno (Kawi) dan digunakan sebagai mantra awal dalam ritual-ritual besar di Bali.
    Lontar Catur Weda Sirah
    Balinese
    Sane nguni, desa puniki mawasta Desa Gunung Sari Munggah Tapa.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Place Desa Sidetapa
    Balinese
    Yadiastun mangkin sampun munggah wacana "new normal", kewala gek koronane tusing ja ical ngantos mangkin.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Covid Foto - Diastun Sebet Kèwala Aget - Doni Suryawan
    Balinese
    Disinformasi puniki ngranayang akeh pikobet sane nenten munggah ring arsa minakadi pencemaran nama baik utawi nyemerang linggih, pesengan anak sane lianan.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Womens Spirit Disinformasi
    Balinese
    Lontar puniki karipta olih silih sinunggil warih ida (minab Ida Pedanda Ler) duaning sira sujatine sane ngripta nenten munggah ring lontar puniki.
    English
    Based on that finding, it can be temporarily concluded that Dwijendra Tattwa manuscript was not written by one person, but by several people at different times.
    Indonesian
    Berdasarkan temuan ini, dapat disimpulkan sementara bahwa lontar Dwijendra Tattwa tidak ditulis oleh satu orang, melainkan beberapa orang di masa-masa yang berbeda.
    Lontar Dwijendra Tattwa
    Balinese
    Majeng ring Bapak/Ibu sane munggah ring Ekseklutif tur ring Legislatif sane wenten ring Pemerintahan Daerah Provinsi Bali.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government EKONOMI BALI
    Balinese
    Nanging, parindikan upacara puniki sane anyaran tur lewihan munggah ring cecakepan duk masan kaprabon Ida Dalem Waturenggong.
    English
    A more valid historical record, however, was written during King Waturenggong’s reign.
    Indonesian
    Jika saat ini Anda berusia 50 tahun, maka berdoalah agar Anda diberikan usia 120 tahun untuk bisa melihat lagi upacara Hindu terbesar di Indonesia itu di tahun 2079.
    Holiday or Ceremony Eka Dasa Rudra
    Balinese
    Bebaosan lianan sane munggah ring lontar Ganapati Tattwa puniki inggih punika indik wit aksara omkara miwah aksara-aksara suci sane lianan minakadi dasa aksara tur tri aksara.
    English
    Ganapati Tattwa is a lontar manuscript containing dialogs between Lord Iswara (Shiva) and his son, Ganapati (Ganesha).
    Indonesian
    Bagian lain dalam Ganapati Tattwa ini memuat tentang asal mula aksara omkara dan aksara-aksara suci lainnya seperti dasa aksara dan tri aksara.
    Lontar Ganapati Tattwa
    Balinese
    Munggah irika, napi ja sane wenten ring jagat ageng puniki taler wenten ring anggan i manusa.
    English
    There is also an explanation of the gross and subtle elements that make up the universe.
    Indonesian
    Ada juga penjelasan mengenai elemen-elemen kasar dan halus yang membentuk alam semesta.
    Lontar Ganapati Tattwa
    Balinese
    Napi malih, bebas ma-agama punika sampun munggah ring Pasal 29 Ayat 2 UUD RI 1945 inggih punika Negara menjamin kemerdekaan tiap-tiap penduduk untuk memeluk agamanya masing-masing, dan untuk beribadat menurut agama dan kepercayaannya.
    English
    Even the right to freedom of religion is also guaranteed in Article 29 paragraph two of the 1945 Constitution of the Republic of Indonesia, which states "The state guarantees the freedom of each resident to embrace their own religion and to worship according to their religion and beliefs." From the diversity of religions, of course, everyone must have awareness within themselves in order to maintain inter-religious harmony.
    Indonesian
    Bahkan hak kebebasan beragama juga dijamin dalam Pasal 29 ayat dua UUD RI 1945, yang menyatakan “Negara menjamin kemerdekaan tiap-tiap penduduk untuk memeluk agamanya masing-masing, dan untuk beribadat menurut agama dan kepercayaannya.” Dari keberagaman agama tersebut, tentunya setiap orang harus memiliki kesadaran dalam dirinya agar bisa menjaga kerukunan antar-umat beragama.
    Intercultural HARMONY THROUGH ASAH, ASIH, AND ASUH
    Balinese
    Ring galah saha pamargi sane becik puniki lugrayang tityang ngaturang orasi sane mamurda “Hak Pilih Disabilitas Intelektual” Ratu Ida Dane para sameton Bali sareng sami, kawentenan alit-alit utawi para jana panyandang disabilitas intelektual nenten munggah maka pemilih ri sajeroning Pilkada 2017, 2018 miwah ring Pemilu warsa 2014 miwah 2019.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Hak Pilih Disabilitas Intelektual
    Balinese
    Munggah ring kakawin puniki, Dang Hyang Nirartha ngagungang kawisesan Hyang Widhi sane mamurti ring sahananing kaluwihan bhuwanane minakadi pasisi, karang, sekar, lan angin sane tis.
    English
    One of the kakawin poems he wrote was Hanyang Nirartha, which he wrote on palm leaves.
    Indonesian
    Salah satu kakawin yang beliau tulis adalah Hanyang Nirartha, yang ditulisnya pada daun lontar.
    Lontar Hanyang Nirartha
    Balinese
    Rauh ida ditu, lantas pendaka teken isin praune, tur iring munggah ka praune.
    English
    -
    Indonesian
    Bilamana hamba telah pergi, janganlah Tuanku tinggal di sini, tetapi carilah ibu Tuanku.
    Folktale I Dempu Awang
    Balinese
    Puisin ragané “Bulan di Kamar Transparan” munggah ring “Antologi Puisi Getar II”, Kota Batu, Malang (1996).
    English
    His poem “The Moon in a Transparent Room” was included in the “Anthology of Vibrating Poetry II”, Kota Batu, Malang (1996).
    Indonesian
    Puisinya “Bulan di Kamar Transparan” masuk dalam “Antologi Puisi Getar II”, Kota Batu, Malang (1996).
    Biography of I Gusti Ayu Putu Mahindu Dewi Purbarini
    Balinese
    Kakawian-kakawiannyané naenin munggah ring Majalah Éksprési, Majalah Satua, Bali Orti (Bali Post), Bali Post, Pos Bali, Médiaswari (Pos Bali), lan Dénpost.
    English
    His articles have been published in ksprési Magazine, Satua Magazine, Bali Orti (Bali Post), Bali Post, Pos Bali, Médiaswari (Pos Bali), and Dénpost.
    Indonesian
    Karangan-karangannya pernah diterbitkan di Majalah Éksprési, Majalah Satua, Bali Orti (Bali Post), Bali Post, Pos Bali, Médiaswari (Pos Bali), dan Dénpost.
    Biography of I Putu Gedé Raka Prama Putra
    Balinese
    Ring Susastra Hindu Cahandogya Upanishad munggah Tat Twam Asi, sane mateges samian pateh, ragane punika tityang, tityang punika ragane.
    English
    It is explained in the sacred literature of the Hindu Cahandogya Upanishad, namely Tat Twam Asi which means that all are the same, you are me, you are him, and he is them.
    Indonesian
    Dijelaskan dalam susastra suci Hindu Cahandogya Upanishad, yaitu Tat Twam Asi yang mengandung arti semua adalah sama, engkau adalah aku, engkau adalah dia, dan dia adalah mereka.
    Intercultural Internalization of the Asah, Asih, Asuh Concept in Maintaining Religious Harmony
    Balinese
    Sakadi sane sampun munggah ring Pancasila Sila ka ping tiga, iraga patut ngraketang tur nincapang persatuan utawi pasikian.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Intercultural Interpret the Third Principle
    Balinese
    Yening wenten atur titiang sane menten munggah ring pikayun titiang nunas gang rena sinampura.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government KEKIRANGAN TOYA NGAWINANG KRAMANE JEJEH
    Balinese
    Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Biography of Kadek Rasya Andika
    Balinese
    Gatra sane nenten becik puniki sering pisan munggah ring media sosial, minakadi Twitter, Facebook, Instagram, utawi Whatsapp.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Kampanye Hitam Menyesatkan Calon Pemimpin
    Balinese
    Pinunas titiang mangda, para calon pemimpin gelisang rungu tur cumpu pacang mumupatang pikobet puniki, sampunang kantos kelem ring danune tan mresidayang munggah tur nepasin arus.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Kebesan Berpendapat jadi Tolak Ukur Kemajuan Negara
    Balinese
    Dikenkene Ida Sang Prabu munggah pedau ring telaga tengahing taman.
    English
    -
    Indonesian
    Kadang-kadang raja naik sampan di sungai yang membentang di tengah-tengah taman.
    Folktale Kebo Matanduk Emas
    Balinese
    Mari nganutin pilihan dengan penuh kesadaran, lan nyujukang pemimpin sane sampun dados pangalus, dados panglimbak sane ngaweruh malakar majeng Bali munggah.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Kualitas Fasilitas Sane Sampun Tersedia Ring Bali
    Balinese
    Manut para krama irika yéning ujan lewih saking ajam, toyané pacang munggah, santukan toya sané wénten ring bendungan sampun nglimbak.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Banjir Bandang
    Balinese
    Lianan ring Virus Corona, ring Bali sampun akéh wénten grubug utawi sasab mrana sané sampun munggah ring lontar-lontar drué panglingsir Baliné.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Ciri-Ciri Wabah Cacar dalam Lonta Usadha Kacacar
    Balinese
    Indike puniki munggah ring Geguritan Yadnya ring Kuruksetra pada kaping pitu sane masuara “Sampunang pisan ngangobang, yadnyane kadi puniki, yadian prabea katah, akueh nelasang wiyakti, yan boya saking sujati, wenten kanirmalan kayun, nirgawe yadnya punika, tan paaji nyang akedik, titiang sanggup, ngaturang bukti ne sinah.”.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Geguritan Yadnya di Kuruksetra: Yadnya Sederhana Paling Utama
    Balinese
    Lianan ring punika, wenten taler kapurwan Desa Kesiman sane munggah ring Babad Wangayah sane nyaritayang indik Ida Dalem Watu Ireng kaserang olih Wong Majapahit inggih punika silih tunggil patihnyane sane mapesengan Gajah Mada kasarengin Arya Wang Bang, Arya Damar, miwah Arya sane lianan duk warsa 1262 (siu satak nem dasa kalih) M (candra sengkala rwa rsi pangapit tunggal).
    English
    -
    Indonesian
    Para patih Ida Dalem Watu Ireng bisa dikalahkan oleh Wong Majapahit, itulah sebabnya Ida Dalem Watu Ireng berkelana dan moksa di tepi We Ayung yang saat ini disebut Tukad Ayung.
    Literature Kapurwan Parinama Desa Adat Kesiman
    Balinese
    Sakadi sane munggah ring Koran Kompas duk Bulan Juni warsa 2020 sane sampun lintang, kabaosang wenten solas basa daerah sane sampun punah utawi nenten malih kanggen mababaosan olih krama sane nuenang basa daerah punika, sakadi sane magenah ring Papua, Maluku, miwah Maluku Utara.
    English
    -
    Indonesian
    Alasannya karena bahasa Bali sebagai suatu sistem memiliki tata etika berbahasa yang disebut dengan anggah-ungguh basa Bali yang mengajarkan tentang norma kasantunan.
    Literature Kawigunan Basa Ibu ring Sajeroning Pendidikan Karakter
    Balinese
    Sakadi sane wenten ring sajeroning carita runtuhnyane Kerajaan Dwarawati sane munggah ring teks sastra Mosala Parwa inggih punika parwa ane pinih bawak ring Astadasaparwa.
    English
    -
    Indonesian
    Berbicara mengenai putra yang suputra atau sadu gunawan, maka sosok remaja yang dapat dijadikan teladan dalam kisah Mahabaratha, yaitu Abimanyu putra dari Arjuna dan Subadra.
    Literature Laksana Para Yowana miwah Rusaknyane Negara: Nlatarang Tetuek Utama Mosala Parwa
    Balinese
    Sakadi pikobet sane wenten ri tatkala mapagubugan, inggih punika nyiarang gatra sane ten patut (hoax), doleg kapining anak tiosan sakadi sane munggah ring media-media sosial, korupsi, miwah laksana uripwesi sane ngawinang cidra ring sajeroning angga sarira miwah ring pikayunan.
    English
    -
    Indonesian
    Konon, orang yang terbiasa melatih pikiran (manah) dengan cara fokus dan berkonsentrasi penuh, maka ia akan mendapatkan sesuatu yang ia harapkan.
    Literature Mahardikaning Aguron-Guron ring Cerita Adiparwa
    Balinese
    Dampak siat ring Ukraina majeng ring panegara lianan ngawenang perekonomian dunia menados usak, akeh penagara penagara liat utamanyane Eropa merasa keweh, saantukan sumber-sumber energi makanan makeh mawit saking Ukraina makada taler akeh panegara sane ekonomi keuanganyane inflansi tinggi tur suku bunga munggah.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Membela Musuh Menyerang Temen
    Balinese
    Inggih punika cerita sane munggah ring cerita Tantri Kamandaka wenten kaceritayang indik snag brahmana sane maparab Sadnyadarma miwah pande besi sane mapesengan Suwarnangkara.
    English
    -
    Indonesian
    Dalam salah satu kisah yang termuat dalam cerita Tantri Kamandaka terdapat kisah tentang seorang brahmana yang bernama Sadnyadarma dan pandai besi yang bernama Suwarnangkara.
    Literature Ngiket Tali Tresna Pantaraning Manusa Kalawan Sarwa Buron: Nyuksmayang Rahina Tumpek Kandang ri Sajeroning Pandemi Covid-19
    Balinese
    Ri sajeroning pamargi upacara Tumpek Kandang utawi Tumpek Uye puniki, patut kasuksmayang sakadi sane sampun munggah ring Lontar Sundarigama inggih punika ngarastitiang sarwa sato taler nunas kaslametan majeng ring Sang HYang Rare Angon (astawakna ring sanggar, mangarcana ring Sang Hyang Rare Angon).
    English
    -
    Indonesian
    Seperti yang termuat dalam Kakawin Nitisastra, singhā raksakaning halas halas ikāngrakṣakeng hari nityaśa/ singhā mwang wana tan patūt paḍa wirodhāngdoh tikang keśari/ rug brāṣṭa ng wana denikang jana tinor wrěkṣanya śirņāpadang/ singhānghöt ri jurang nikiang těgal ayūn sāmpun dinon durbala//(singa adalah penjaga hutan, akan tetapi selalu dijaga oleh hutan, hutannya akan dirusak oleh manusia, pohon-pohonnya semua ditebang, singa lari bersembunyi dalam jurang, di tengah-tengah ladang diserbu orang dan dibinasakan).
    Literature Ngiket Tali Tresna Pantaraning Manusa Kalawan Sarwa Buron: Nyuksmayang Rahina Tumpek Kandang ri Sajeroning Pandemi Covid-19
    Balinese
    Pamargi punika naler munggah ring pustaka lontar Rogha Sanghara Gumi.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Nyepi Caka 1942 Pinaka Srana Nangluk Mrana
    Balinese
    Akeh nyane kapanggih murdan-murdan Cerita Tantri ring sajebag jagat, nyihnayang yening satua-satua sane munggah ring cerita punika madue cecerin sane mabuat pisan kauningin.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Nyuksmayang Basa Nincapang Rasa: Satua Bali Pinaka Suluh Urip
    Balinese
    Silih tunggil tema cerita inggih punika indik manusa sibak (manusia sigaran), sakadi satua-satua sane kapupulang olih Hooykass duk warsa 1948, sane munggah ring bukunnyane mamurda Balische Verhalen van den Halve.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Nyuksmayang Basa Nincapang Rasa: Satua Bali Pinaka Suluh Urip
    Balinese
    Indik basa Alus sane munggah magenah ring pangawit cerita, “Sane riin weten reke yuyu padem, kaurip antuk Ida Padanda”.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Nyuksmayang Basa Nincapang Rasa: Satua Bali Pinaka Suluh Urip
    Balinese
    Minakadi, sane munggah ring Kakawin Sutasoma sane nugesang indik tresna asih ritatkala mimpin, Geguritan Niti Raja Sasana sane muatang indik suksman manados pamimpin, Udyogaparya, Arjunawiwaha, miwah sane tiosan.
    English
    -
    Indonesian
    Pemimpin sering kali menjadi figur keteladan bagi masyarakat yang dipimpinnya.
    Literature Pamimpin: Catraning Jagat
    Balinese
    Puisi Bali Anyar ngawit medal duk warsa 1959, sane kacihnayang antuk kamedalang pupulan puisi pakaryan Suntari PR sane mamurda “Basa Bali” sane munggah ring majalah Medan Bahasa Yogyakarta.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Panglimbak Kesusastraan Bali Anyar
    Balinese
    Sekadi pepatah ngenikaang dije ibu pertiwi kepijek drike akasa munggah.
    English
    -
    Indonesian
    Terlihat dari meningkatnya kedatangan turis yang berkunjung ke bali, baik turis lokal maupun mancanegara.
    Literature Pariwisata Bali
    Balinese
    Tunas titian majeng ring pemimpin sane mapilih kayang pemilu 2024 sepatutnyane menahin indik kemiringan jalan sane anggen munggah ke halte bus, mangda semeton sane keni disabilitas ten miweh yening jagi nganggen fasilitas umum
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Pembenahan Infrastruktur untuk saudara yang terkena disabilitas
    Balinese
    minab tiang nyingakin ring gatra-gatra sane munggah ring sosmed, wenten sane keni positif covid, yadiastun ragan ipun sampun mavaksin.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Pemikiran Si Sinting
    Balinese
    Sami taler ngajumahang pemimpin Negara Indonesia ring warsa 2024 tur sawetara tuah suba mangkin patut ngawisampaang masalah sane munggah ring nusa, pacangkene kemiskinan, pendidikan, perilaku Sumber Daya Manusia, lan ngalihang perkembangan populasi.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Pemimpin yang merakyat
    Balinese
    Overmacht munggah di Kitab Undang-Undang Hukum Pidana(KUHP)Pasal28, ane mamunyi kene: “Nyen ja maparilaksana tusing manut hukum ulian daya paksa, tusing kapidanda.” Daya paksa artine yen situasi tur kondisi suba gawat tur ngancem urip.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Potong Gaji Pejabat Demi Kasi Makan Rakyat Selama Pandemi Covid-19
    Balinese
    Saluir Krama sane jagi Munggah KA luhur wenang sareng-sareng nyaga karesikan palemahan pelinggih taler wanane antuk nenten ngentungang Luu plastik taler Luu sane tiosan,,sumangdane Pucak Bon stata asri sekala LAN niskala
    English
    before we get to the top we go through a densely forested road, many people climb there or even climbers who come there.
    Indonesian
    sebelum sampai diatasnya kita melalui jalan yang berhutan nan lebat, banyak orang yang tangkil kesana atau pun pendaki yang datang kesana.
    Literature Puncak Bon
    Balinese
    Pinunas titiang ring sang murdaning jagat, sapa sira ugi benjangan munggah indik jaga ngenterang kapemerintahan jagat baline, sampunang kantos lali ring daging wecana kampanyene, seantukan para sisiane ring sor nenten sami belog-belog.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature REMBUG WICARA NGENENIN INDIK PENGAPTI RING PARA MURDANING JAGAT
    Balinese
    Yening sabehe bales rauh ka desa-desa toyane munggah, blabar ageng boya ja wantah ringkota kemanten nanging sampun nyluksuk rauh ka desa.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Sampah plastik musuh manusia bali
    Balinese
    Kriya sastra sane kasurat sawetara awarsa sadurung Puputan Badung puniki mamargi (ring tanggal 10 Spetember 1906), sakadi murdan kriya sastra sane munggah puniki muatang indik pralayan jagad (sanghara).
    English
    -
    Indonesian
    Namun ia yang berperahukan kesusilaan budi akan dapat menyebranginya dengan selamat.
    Literature Sanghara Sagara
    Balinese
    Sane mangkin titiang matur ring dane murdaning jagat, minakadi ngrencanayang indik silih sinunggil prarem sumangdane munggah ring cakepan dane murdaning jagat indik tata titi icendala utawi penyandang disabilitas.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Semoga para pemimpin yang terpilih nanti lebih memperhatikan penyandang disabilitas
    Balinese
    Rikanjekan pemilu duang tali empat likur 2024, ritatkala sampun munggah sane dados murdaning jagat, mangda persida ipun ngrencanayang sane napi tata titi melarapan antuk icendala utawi penyandang disabilitas.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Tata Titi I Cendala
    Balinese
    Sakadi sane munggah ring Nitisastra indik ajeng-ajengan sane becik ring sajeroning angga sarira, ngawetuang panarka yening sasab marana sane kawastanin Covid-19 mawit saking sarwa boga sane nenten becik.
    English
    -
    Indonesian
    Sehubungan dengan ulasan yang termuat dalam Nitisastra bahwa makanan yang baik sebagai salah satu sumber kesehehatan tubuh, maka ada kemungkinan pula bahwa salah satu timbulnya wabah Covid-19 yang sedang menyerang manusia bersumber dari makanan yang tidak baik.
    Literature Taur Katur ring Gumi miwah Angga - Utsaha Nepasin Sasab Marana Covid-19 Anut ring Daging Sastra
    Balinese
    Sakadi gatra sane sampun munggah ring berita duk sasih Mei 2019 sane sampun lintang, Pasih Lebih ring Gianyar sampun keni abrasi santukan nenten wenten entik-entikan sakadi entik bakau sane sida nambakin toya pasih ageng.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Tumpek Wariga: Maupacara ring Sakala miwah Niskala
    Balinese
    Ngantos mangkin, gatra indik reboisasi utawi nandurin sarwa taru ring genah-genah punika durung wenten munggah.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Tumpek Wariga: Maupacara ring Sakala miwah Niskala
    Balinese
    Minakadi taru utawi entik-entikan sane becik anggen sarana tamba sakadi sane munggah ring lontar Usada Taru Pramana.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Tumpek Wariga: Maupacara ring Sakala miwah Niskala
    Balinese
    Nika mawinan makueh warga cendalane ten tatas ring paindikan punika.ritatkala dane murdaning jagat sampun cumpu munggah, mangda uratian dane kadi mangkin metaki taki mangda ngerecabayang warga cendala medue prarem lan uger uger ring warga cendala.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Uger-uger Warga Cendala
    Balinese
    Nunas panugrahan ida betara sami mangda jagaté mewali dedeg tur kerta raharja sakadi daging stawa sané munggah ring “stawa mrtyunjaya” (pujian kehadapan penakluk kematian).
    English
    -
    Indonesian
    -
    Literature Upakara Pawiwahan tatkala Mrana Corona ring Bali
    Balinese
    Indayang ja uratiang yening sabehe bales rauh ke desa desa toyane munggah.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Luu plastik ring palemahan
    Balinese
    Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government MASALAH YANG MENDESAK MENGENAI PEMILU
    Balinese
    Punika patutne dados pumucuk, sakadi munggah ring Asta Brata inggih punika Surya Brata.
    English
    Maha kala teja is the Rwa Bhineda form of the Light.
    Indonesian
    Begitulah seharusnya menjadi pemimpin, seperti yang tertera dalam Asta Brata yaitu Surya Brata.
    VisualArt Maha Kala Teja "Sinar Suci Kahuripan"
    Balinese
    Sane munggah ring Lontar Purwa Bhumi Kamulan lan kaketus mawit saking Tantra Bhairawa.
    English
    -
    Indonesian
    -
    VisualArt Maha Kala
    Balinese
    Pacang wenten anak lanang kalih munggah ring puncak krucut juane punika tur nyaru-nyaru masiat.
    English
    Two youths would climb to the top of the cone and fight.
    Indonesian
    Padahal awalnya hanya disebut dengan Ngrebeg saja.
    Holiday or Ceremony Makotek ring Munggu
    Balinese
    [BA] Ritatkala anake munggah teruna kelih, reraman ipun ngaryanang upacara mapandes.
    English
    Rubbing the tips of six teeth so that they are flat is a sign that maturity means controlling six enemies in a person.
    Indonesian
    Saat upacara mapandes, anak muda yang akan diberikan pemberkatan dihias dengan baik dan diberikan hadiah.
    Holiday or Ceremony Mapandes, Matatah, Masangih
    [[Word example text ban::[BA] Ritatkala anake munggah teruna kelih, reraman ipun ngaryanang upacara mapandes.| ]]
    Balinese
    Munggah ring sastra, para dewa hyange nyantosang ring arep kori sadurung ida sinamian mawali ring pitraloka.
    English
    The masuryak tradition is also known by outsiders as the harvest of money, because in this ceremony, the residents spread sheets of money into the air while cheering, then being taken over by the residents.
    Indonesian
    Masyarakat percaya bahwa para leluhur datang kembali ke dunia fana ini ketika Galungan, dan kembali ke Pitraloka (alam para leluhur) pada tengah hari di hari Kuningan.
    Holiday or Ceremony Masuryak
    Balinese
    [BA] Upacara Matimpugan kalaksanayang nyabran warsa ring Tenganan Pagringsingan, Karangasem, lan dados upacara paminget munggah bajang ipun anak lanang lan istri.
    English
    [EN] Matimpugan tradition is held every year in Tenganan Pegringsingan village and is a part of rites of passage for dahas (girls) and terunas (boys) to enter adulthood.
    Indonesian
    Dalam tradisi Veda, kotoran sapi disebut sebagai benda yang suci dan menjadi bahan utama dalam upacara penyucian atau prayascitta.
    Holiday or Ceremony Metimpugan
    [[Word example text ban::[BA] Upacara Matimpugan kalaksanayang nyabran warsa ring Tenganan Pagringsingan, Karangasem, lan dados upacara paminget munggah bajang ipun anak lanang lan istri.| ]]
    Balinese
    Duaning ring Wedane munggah indike toya segarane madaging toya suci Gangga sane maembah saking jagat Bharata Warsa, nika mawinan krama Hindune ngalaksanayang panyucian ring segara.
    English
    However, some areas do Melasti ritual after Nyepi day.
    Indonesian
    Namun ada juga beberapa daerah di Bali yang melakukan upacara Melasti sesudah Nyepi.
    Holiday or Ceremony Melasti
    Balinese
    Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Memperketat aturan majeng ring wisatawan asing
    Balinese
    Tiosan punika, wenten taler sane munggah ring layon punika.
    English
    In fact, some even climbed the corpse.
    Indonesian
    Bahkan, ada yang sampai menaiki jenazah.
    Holiday or Ceremony Mesbes Bangke
    Balinese
    Yening sampun munggah saking rehabilitasi, pecandu sane sampun sembuh patut malih ring kehidupan normal.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government NARKOTIKA
    Balinese
    Pet prade wenten atur titiang sane nenten munggah ring arsa, titiang nunas pangampura, punika majanten boya gumanti titiang makarya iwang, punika wantah sangkaning katambetan titiang.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government NGUYAH NYANSAN RERED RING BALI
    Balinese
    Sekadi sane munggah ring UU no 13 warsa 2003 ngeninin indik ketenaga kerjaan sane maosang inggih punika soang-soang jadma sane ngerereh pakaryan madue pikolih sane pateh ten dados ngamolihang diskriminasi.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government INCAPANG KESETARAAN SANGKANING BURSA KERJA
    Balinese
    Mantra-mantra puniki munggah ring lontar saking satawarsa kaping nem welas tur kabaos Lontar Nawa Dewata Stuti.
    English
    Hinduism in Bali in the Middle Ages strongly emphasized the worship of Tri Murti, namely Brahma as the creator, Vishnu as the preserver and Shiva as the fuser.
    Indonesian
    Mantra-mantra ini termuat dalam sebuah lontar dari abad keenam belas yang dikenal sebagai Nawa Dewata Stuti.
    Lontar Nawa Dewata Stuti
    Balinese
    Manut Cakepan Suci Wedane, munggah irika indike toya suci Gangga kacampuh sareng toya segara.
    English
    Ngelungah comes from the word 'kelungah', a young coconut but has not yet produced pulp.
    Indonesian
    Jika si anak meninggal setelah periode gigi tanggal, dia dikremasi seperti layaknya orang dewasa.
    Holiday or Ceremony Ngelungah lan Ngelangkir
    Balinese
    Yening wenten iwang ring atur nenten munggah ring arsa, titiang nglungsur geng rena pangampura.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Nglestariang Basa lan Budaya Bali
    Balinese
    Indayang ja uratiangyening sabehe bales rauh ka desa-desa toyane munggah, blabar ageng boya ja wantah ring kota kemanten nanging sampun nyluksuk rauh ka desa.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Ngolah Barang Bekas
    Balinese
    Ring wesananing atur, banget titiang nglungsur geng rena pengampura pet wenten atur titiang sane nenten munggah ring arsa.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Ngrajegang Budaya Bali
    Balinese
    Titiang panggih ring media sosial, wenten sane munggah ring palinggih, wenten munggah ring gedong meru lan sane lianan.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Ngrajegang Ketaksuan Jagat Bali
    Balinese
    Yening maosang indik ngupapira karesikan jagat punika sujatine sampun munggah ring sastra agama hindune sane kabaos tri Hita Karana inggian ring widang palemahan.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Ngupapira keresikan jagat
    Balinese
    Yening maosang indik ngupapira karesikan jagat punika sujatine sampun munggah ring sastra agama hindune sane kabaos tri Hita Karana inggian ring widang palemahan.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Ngupapira Keresikan Ring Jagat.
    Balinese
    Yening wenten basa basita, atur titiang sane nenten munggah ring kayun, “Klungkung Semarapura, Kirang Langkung Titiang Nunas Pangampura”.
    English
    -
    Indonesian
    -
    Government Ngwangun Bali antuk Diversifikasi Ekonomi
    Balinese
    Makudang-kudang puisinyane naenin munggah ring Kompas, koran Tempo, Media Indonesia, Suara Merdeka, Suara Pembaruan, Balipost, Majalah Sastra Horison, Jurnal Block-Not Poetry.
    English
    A number of his poems have been published by Kompas, Koran Tempo, Media Indonesia, Suara Merdeka, Suara Pembaruan, Bali Post, Horison Literature Magazine, Block-Not Poetry Journal.
    Indonesian
    Sejumlah puisinya pernah dimuat Kompas, Koran Tempo, Media Indonesia, Suara Merdeka, Suara Pembaruan, Bali Post, Majalah Sastra Horison, Jurnal Block-Not Poetry.
    Biography of Ni Wayan Eka Pranita Dewi
    Balinese
    Akeh taler anak modern nunas pituduh niskala yening madue pikobet sane tan munggah ring logika.
    English
    Many modern Balinese also ask for spiritual guidance when they encounter problems beyond logic.
    Indonesian
    Jero Dasaran atau Balian ini biasanya telah memiliki kemampuan supranatural baik karena belajar, mendapatkan warisan ilmu atau karena bawaan lahir.
    Holiday or Ceremony Nunas Baos