How to reduce plastic waste from religious ceremonies? Post your comments here or propose a question.

Munggah

munggah

  • to ascend en
  • naik id
Andap
Munggah
Kasar
menek
Alus sor
-
Alus mider
-
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

ngiring munggah santukan montore jagi gelis matulak.
[example 1]
Let's get in as the bus will soon depart.

Di jembatan, munggah buin kidik ampun…ampun manggihin, Pak
[example 2]
At the bridge, go up again a little until you will see...

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Contone inggih punika sesai mlajahin basa Bali dados munggah peluang gawe inggih punika sakadi guru les basa Bali.

In English:   So, it is necessary to hold training sessions to train and motivate them to learn more about the Balinese language and Balinese culture.

In Indonesian:   Maka, perlu diadakannya pelatihan-pelatihan untuk melatih serta memotivasi mereka untuk mempelajari lebih dalam tentang bahasa Bali maupun budaya Bali.

In Balinese:   Taler sampun munggah ring Pancasila sila pertama sane mawosang “Ketuhanan Yang Maha Esa”.

In English:   As stated in the first principle of Pancasila reads "Belief in the One and Only God".

In Indonesian:   Sebagaimana tercantum pada sila pertama Pancasila berbunyi “Ketuhanan Yang Maha Esa”.

In Balinese:   Manut saking napi sane munggah ring Lontar Aji Pari, prasida katarka indik bibit padi sane wenten ring Bali sujatine mawit saking Jawi, tepetnyane ring jaman Airlangga utawi sadurungnyane.

In English:   Aji Pari in general contains mantras about the greatness of rice from the time it is planted to post-harvest.

In Indonesian:   Aji Pari secara umum berisikan mantra-mantra tentang keagungan padi mulai dari ketika ditanam hingga pascapanen.

In Balinese:   Indik kawentenan rahina Anggara kliwon sane kamargiang olih kramane munggah ring makeh sastra suci Wedane.

In English:   About why the day of Anggara kliwon is celebrated is contained in various parts of the Vedic scriptures.

In Indonesian:   Anggara kasih juga disebut hari Anggara kliwon dan berulang setiap tia puluh lima hari sekali.

In Balinese:   Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ri sampuné rauh ring Badung, ring pura sané wénten ring Satria sampun kajangkepin olih I Gusti Pucangan alias Jambe Pule sané raris munggah ka singasanan dados Raja Badung Dinasti I (mabiseka Prabhu Bendana), ngarepin Ngurah Raden ka Puri, nyihnayang ragané kautus mawali olih sang aji Arya Dalem Bansuluk Tegehkori (VII).

In English:   The king of mengwi then ask Gusti Made Tegeh who he really is.

In Indonesian:   Shri Prabu Astasura Ratna Bumi Banten adalah nama Raja Bedahulu.

In Balinese:   Gatra sane nenten becik puniki sering pisan munggah ring media sosial, minakadi Twitter, Facebook, Instagram, utawi Whatsapp.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Raris, manut Prasasti Gobleg (cingak entri “Prasasti Gobleg”) munggah indik desa sane wenten ring sisin danune duk satawarsa kaping dasa nyantos kaping pat welas.

In English:   One interesting thing in Babad Indu Gobed is about the legend of Tamblingan Lake which was used to cure various types of diseases.

In Indonesian:   Kemudian, dalam Prasasti Gobleg (lihat entri “Prasasti Gobleg”) dinyatakan bahwa pada abad kesepuluh berdiri sebuah desa di tepi Danau Tamblingan yang bernama Desa Tamblingan.

In Balinese:   Nanging nyang adiri tuara nyidayang negesin kecap sane munggah di lontare ento.

In English:   However, no one has been able to translate the contents of the lontar.

In Indonesian:   Namun satu pun tidak ada yang bisa menerjemahkan isi dari lontar tersebut.

In Balinese:   Indayang uratiang yening sabehe bales rauh, ring desa-desa toyane munggah, blabar ageng boya ja wantah ring kota kemanten nanging sampun nyluksuk rauh ka desa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Seket varian Delta COVID-19 panggih ring Indonesia, kasus ring Indonesia munggah drastis.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Conto sane pinih kongkret turis sane sane nenten nganggen busana munggah ring taru suci sane magenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wenten masi kasus turis sane nenten nganggen celana ring puncak Gunung Agung e.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakadi munggah ring Bhagavad Gita Sloka 21 Sahananing sane kalaksanayang olih pamucuk, pastika taler kalaksanayang olih kramane lianan"., napi sane dados pamutus pastika katinutin.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kapiwelasan Ida Hyang Bhagawan nyingak Sang Utamaniu, lantas kawantu kanti sida munggah uli semere.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Carita puniki taler munggah ring Hariwangsa lan Bhagawata Purana.

In English:   This Kakawin Bharatayuddha is a shortened version of Bhisma Parwa, Drona Parwa, Karna Parwa, Salya Parwa to Swargarohana Parwa.

In Indonesian:   Kakawin Bharatayuddha ini adalah versi singkat dari Bhisma Parwa, Drona Parwa, Karna Parwa, Salya Parwa hingga Swargarohana Parwa.

In Balinese:   Tlataran ring Kakawin Bharatayuddha ngedas pateh saking tlataran payudan sane munggah ring Mahabharata kasurat olih Ida Bhagawan Krishna Dvaipayana Vedavyasa sawetara 5.000 warsa sane sampun lintang.

In English:   Then war broke out between the Pandavas and the Kauravas.

In Indonesian:   [ID] Kakawin Bharatayuddha mengisahkan tentang peperangan selama 18 hari di medan perang Kuruksetra.

In Balinese:   Sane mangkin hoax punika kewastanin watra palsu sane sering munggah ring internet lan madue tetujon jagi nyebarang kepanikan itawi ketakutan masal.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Unteng ajah-ajahan sane munggah ring Brati Sasana inggih punika ajah-ajahan Yama miwah Niyama Brata, Dasa Sila, Dasa Dharma, ajah-ajahan ngedohang raga saking parilaksana sane tan patut, ajah-ajahan indik parilaksana waspada, taler indik sasana kaparamartan nuju kalepasan.

In English:   The main points of the teachings in the Brati Sasana include the teachings of Yama and Niyama Brata, Dasa Sila, Dasa Dharma, teachings to abstain from despicable actions, teachings on alertness, and teachings on spiritual ethics to achieve liberation.

In Indonesian:   Teks Brati Sasana tergolong ke dalam lontar sasana, atau etika.

In Balinese:   Manut sarjana Belanda punika, sujatine wenten limang pada mantra sakewanten ring lontar punika wantah munggah petang pada pinaka gantin Catur Wedane.

In English:   Usually, this Catur Weda Sirah is chanted after performing the Argya Patra, or purifying oneself with holy water before starting to chant the main holy mantras for specific purposes.

In Indonesian:   Biasanya, Catur Weda Sirah ini dikumandangkan seusai sulinggih melakukan Argya Patra, atau menyucikan diri dengan air suci sebelum mulai mengucapkan mantra-mantra suci.

In Balinese:   Catur Weda Sirah inggih punika pulpulan mantra-mantra unteng sane munggah ring Catur Weda tur kaanggén pinih sering olih para sulinggih ring Bali.

In English:   Catur Weda Sirah is a collection of the main mantras contained in Catur Weda and used most often by the sulinggih (priests) in Bali.

In Indonesian:   Namun, dua orang sejarawan Belanda, yaitu Bermund dan Kern menemukan bahwa mantra-mantra tersebut bercampur dengan bahasa Jawa kuno (Kawi) dan digunakan sebagai mantra awal dalam ritual-ritual besar di Bali.

In Balinese:   Sane nguni, desa puniki mawasta Desa Gunung Sari Munggah Tapa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yadiastun mangkin sampun munggah wacana "new normal", kewala gek koronane tusing ja ical ngantos mangkin.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Disinformasi puniki ngranayang akeh pikobet sane nenten munggah ring arsa minakadi pencemaran nama baik utawi nyemerang linggih, pesengan anak sane lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Lontar puniki karipta olih silih sinunggil warih ida (minab Ida Pedanda Ler) duaning sira sujatine sane ngripta nenten munggah ring lontar puniki.

In English:   Based on that finding, it can be temporarily concluded that Dwijendra Tattwa manuscript was not written by one person, but by several people at different times.

In Indonesian:   Berdasarkan temuan ini, dapat disimpulkan sementara bahwa lontar Dwijendra Tattwa tidak ditulis oleh satu orang, melainkan beberapa orang di masa-masa yang berbeda.

In Balinese:   Majeng ring Bapak/Ibu sane munggah ring Ekseklutif tur ring Legislatif sane wenten ring Pemerintahan Daerah Provinsi Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nanging, parindikan upacara puniki sane anyaran tur lewihan munggah ring cecakepan duk masan kaprabon Ida Dalem Waturenggong.

In English:   A more valid historical record, however, was written during King Waturenggong’s reign.

In Indonesian:   Jika saat ini Anda berusia 50 tahun, maka berdoalah agar Anda diberikan usia 120 tahun untuk bisa melihat lagi upacara Hindu terbesar di Indonesia itu di tahun 2079.

In Balinese:   Bebaosan lianan sane munggah ring lontar Ganapati Tattwa puniki inggih punika indik wit aksara omkara miwah aksara-aksara suci sane lianan minakadi dasa aksara tur tri aksara.

In English:   Ganapati Tattwa is a lontar manuscript containing dialogs between Lord Iswara (Shiva) and his son, Ganapati (Ganesha).

In Indonesian:   Bagian lain dalam Ganapati Tattwa ini memuat tentang asal mula aksara omkara dan aksara-aksara suci lainnya seperti dasa aksara dan tri aksara.

In Balinese:   Munggah irika, napi ja sane wenten ring jagat ageng puniki taler wenten ring anggan i manusa.

In English:   There is also an explanation of the gross and subtle elements that make up the universe.

In Indonesian:   Ada juga penjelasan mengenai elemen-elemen kasar dan halus yang membentuk alam semesta.

In Balinese:   Napi malih, bebas ma-agama punika sampun munggah ring Pasal 29 Ayat 2 UUD RI 1945 inggih punika Negara menjamin kemerdekaan tiap-tiap penduduk untuk memeluk agamanya masing-masing, dan untuk beribadat menurut agama dan kepercayaannya.

In English:   Even the right to freedom of religion is also guaranteed in Article 29 paragraph two of the 1945 Constitution of the Republic of Indonesia, which states "The state guarantees the freedom of each resident to embrace their own religion and to worship according to their religion and beliefs." From the diversity of religions, of course, everyone must have awareness within themselves in order to maintain inter-religious harmony.

In Indonesian:   Bahkan hak kebebasan beragama juga dijamin dalam Pasal 29 ayat dua UUD RI 1945, yang menyatakan “Negara menjamin kemerdekaan tiap-tiap penduduk untuk memeluk agamanya masing-masing, dan untuk beribadat menurut agama dan kepercayaannya.” Dari keberagaman agama tersebut, tentunya setiap orang harus memiliki kesadaran dalam dirinya agar bisa menjaga kerukunan antar-umat beragama.

In Balinese:   Ring galah saha pamargi sane becik puniki lugrayang tityang ngaturang orasi sane mamurda “Hak Pilih Disabilitas Intelektual”
Ratu Ida Dane para sameton Bali sareng sami, kawentenan alit-alit utawi para jana panyandang disabilitas intelektual nenten munggah maka pemilih ri sajeroning Pilkada 2017, 2018 miwah ring Pemilu warsa 2014 miwah 2019.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Munggah ring kakawin puniki, Dang Hyang Nirartha ngagungang kawisesan Hyang Widhi sane mamurti ring sahananing kaluwihan bhuwanane minakadi pasisi, karang, sekar, lan angin sane tis.

In English:   One of the kakawin poems he wrote was Hanyang Nirartha, which he wrote on palm leaves.

In Indonesian:   Salah satu kakawin yang beliau tulis adalah Hanyang Nirartha, yang ditulisnya pada daun lontar.

In Balinese:   Rauh ida ditu, lantas pendaka teken isin praune, tur iring munggah ka praune.

In English:  

In Indonesian:   Bilamana hamba telah pergi, janganlah Tuanku tinggal di sini, tetapi carilah ibu Tuanku.

In Balinese:   Puisin ragané “Bulan di Kamar Transparan” munggah ring “Antologi Puisi Getar II”, Kota Batu, Malang (1996).

In English:   His poem “The Moon in a Transparent Room” was included in the “Anthology of Vibrating Poetry II”, Kota Batu, Malang (1996).

In Indonesian:   Puisinya “Bulan di Kamar Transparan” masuk dalam “Antologi Puisi Getar II”, Kota Batu, Malang (1996).

In Balinese:   Kakawian-kakawiannyané naenin munggah ring Majalah Éksprési, Majalah Satua, Bali Orti (Bali Post), Bali Post, Pos Bali, Médiaswari (Pos Bali), lan Dénpost.

In English:   His articles have been published in ksprési Magazine, Satua Magazine, Bali Orti (Bali Post), Bali Post, Pos Bali, Médiaswari (Pos Bali), and Dénpost.

In Indonesian:   Karangan-karangannya pernah diterbitkan di Majalah Éksprési, Majalah Satua, Bali Orti (Bali Post), Bali Post, Pos Bali, Médiaswari (Pos Bali), dan Dénpost.

In Balinese:   Ring Susastra Hindu Cahandogya Upanishad munggah Tat Twam Asi, sane mateges samian pateh, ragane punika tityang, tityang punika ragane.

In English:   It is explained in the sacred literature of the Hindu Cahandogya Upanishad, namely Tat Twam Asi which means that all are the same, you are me, you are him, and he is them.

In Indonesian:   Dijelaskan dalam susastra suci Hindu Cahandogya Upanishad, yaitu Tat Twam Asi yang mengandung arti semua adalah sama, engkau adalah aku, engkau adalah dia, dan dia adalah mereka.

In Balinese:   Sakadi sane sampun munggah ring Pancasila Sila ka ping tiga, iraga patut ngraketang tur nincapang persatuan utawi pasikian.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening wenten atur titiang sane menten munggah ring pikayun titiang nunas gang rena sinampura.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Gatra sane nenten becik puniki sering pisan munggah ring media sosial, minakadi Twitter, Facebook, Instagram, utawi Whatsapp.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pinunas titiang mangda, para calon pemimpin gelisang rungu tur cumpu pacang mumupatang pikobet puniki, sampunang kantos kelem ring danune tan mresidayang munggah tur nepasin arus.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Dikenkene Ida Sang Prabu munggah pedau ring telaga tengahing taman.

In English:  

In Indonesian:   Kadang-kadang raja naik sampan di sungai yang membentang di tengah-tengah taman.

In Balinese:   Mari nganutin pilihan dengan penuh kesadaran, lan nyujukang pemimpin sane sampun dados pangalus, dados panglimbak sane ngaweruh malakar majeng Bali munggah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manut para krama irika yéning ujan lewih saking ajam, toyané pacang munggah, santukan toya sané wénten ring bendungan sampun nglimbak.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Lianan ring Virus Corona, ring Bali sampun akéh wénten grubug utawi sasab mrana sané sampun munggah ring lontar-lontar drué panglingsir Baliné.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Indike puniki munggah ring Geguritan Yadnya ring Kuruksetra pada kaping pitu sane masuara “Sampunang pisan ngangobang, yadnyane kadi puniki, yadian prabea katah, akueh nelasang wiyakti, yan boya saking sujati, wenten kanirmalan kayun, nirgawe yadnya punika, tan paaji nyang akedik, titiang sanggup, ngaturang bukti ne sinah.”.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Lianan ring punika, wenten taler kapurwan Desa Kesiman sane munggah ring Babad Wangayah sane nyaritayang indik Ida Dalem Watu Ireng kaserang olih Wong Majapahit inggih punika silih tunggil patihnyane sane mapesengan Gajah Mada kasarengin Arya Wang Bang, Arya Damar, miwah Arya sane lianan duk warsa 1262 (siu satak nem dasa kalih) M (candra sengkala rwa rsi pangapit tunggal).

In English:  

In Indonesian:   Para patih Ida Dalem Watu Ireng bisa dikalahkan oleh Wong Majapahit, itulah sebabnya Ida Dalem Watu Ireng berkelana dan moksa di tepi We Ayung yang saat ini disebut Tukad Ayung.

In Balinese:   Sakadi sane munggah ring Koran Kompas duk Bulan Juni warsa 2020 sane sampun lintang, kabaosang wenten solas basa daerah sane sampun punah utawi nenten malih kanggen mababaosan olih krama sane nuenang basa daerah punika, sakadi sane magenah ring Papua, Maluku, miwah Maluku Utara.

In English:  

In Indonesian:   Alasannya karena bahasa Bali sebagai suatu sistem memiliki tata etika berbahasa yang disebut dengan anggah-ungguh basa Bali yang mengajarkan tentang norma kasantunan.

In Balinese:   Sakadi sane wenten ring sajeroning carita runtuhnyane Kerajaan Dwarawati sane munggah ring teks sastra Mosala Parwa inggih punika parwa ane pinih bawak ring Astadasaparwa.

In English:  

In Indonesian:   Berbicara mengenai putra yang suputra atau sadu gunawan, maka sosok remaja yang dapat dijadikan teladan dalam kisah Mahabaratha, yaitu Abimanyu putra dari Arjuna dan Subadra.

In Balinese:   Sakadi pikobet sane wenten ri tatkala mapagubugan, inggih punika nyiarang gatra sane ten patut (hoax), doleg kapining anak tiosan sakadi sane munggah ring media-media sosial, korupsi, miwah laksana uripwesi sane ngawinang cidra ring sajeroning angga sarira miwah ring pikayunan.

In English:  

In Indonesian:   Konon, orang yang terbiasa melatih pikiran (manah) dengan cara fokus dan berkonsentrasi penuh, maka ia akan mendapatkan sesuatu yang ia harapkan.

In Balinese:   Dampak siat ring Ukraina majeng ring panegara lianan ngawenang perekonomian dunia menados usak, akeh penagara penagara liat utamanyane Eropa merasa keweh, saantukan sumber-sumber energi makanan makeh mawit saking Ukraina makada taler akeh panegara sane ekonomi keuanganyane inflansi tinggi tur suku bunga munggah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Inggih punika cerita sane munggah ring cerita Tantri Kamandaka wenten kaceritayang indik snag brahmana sane maparab Sadnyadarma miwah pande besi sane mapesengan Suwarnangkara.

In English:  

In Indonesian:   Dalam salah satu kisah yang termuat dalam cerita Tantri Kamandaka terdapat kisah tentang seorang brahmana yang bernama Sadnyadarma dan pandai besi yang bernama Suwarnangkara.

In Balinese:   Ri sajeroning pamargi upacara Tumpek Kandang utawi Tumpek Uye puniki, patut kasuksmayang sakadi sane sampun munggah ring Lontar Sundarigama inggih punika ngarastitiang sarwa sato taler nunas kaslametan majeng ring Sang HYang Rare Angon (astawakna ring sanggar, mangarcana ring Sang Hyang Rare Angon).

In English:  

In Indonesian:   Seperti yang termuat dalam Kakawin Nitisastra, singhā raksakaning halas halas ikāngrakṣakeng hari nityaśa/ singhā mwang wana tan patūt paḍa wirodhāngdoh tikang keśari/ rug brāṣṭa ng wana denikang jana tinor wrěkṣanya śirņāpadang/ singhānghöt ri jurang nikiang těgal ayūn sāmpun dinon durbala//(singa adalah penjaga hutan, akan tetapi selalu dijaga oleh hutan, hutannya akan dirusak oleh manusia, pohon-pohonnya semua ditebang, singa lari bersembunyi dalam jurang, di tengah-tengah ladang diserbu orang dan dibinasakan).

In Balinese:   Pamargi punika naler munggah ring pustaka lontar Rogha Sanghara Gumi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Akeh nyane kapanggih murdan-murdan Cerita Tantri ring sajebag jagat, nyihnayang yening satua-satua sane munggah ring cerita punika madue cecerin sane mabuat pisan kauningin.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Silih tunggil tema cerita inggih punika indik manusa sibak (manusia sigaran), sakadi satua-satua sane kapupulang olih Hooykass duk warsa 1948, sane munggah ring bukunnyane mamurda Balische Verhalen van den Halve.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Indik basa Alus sane munggah magenah ring pangawit cerita, “Sane riin weten reke yuyu padem, kaurip antuk Ida Padanda”.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Minakadi, sane munggah ring Kakawin Sutasoma sane nugesang indik tresna asih ritatkala mimpin, Geguritan Niti Raja Sasana sane muatang indik suksman manados pamimpin, Udyogaparya, Arjunawiwaha, miwah sane tiosan.

In English:  

In Indonesian:   Pemimpin sering kali menjadi figur keteladan bagi masyarakat yang dipimpinnya.

In Balinese:   Puisi Bali Anyar ngawit medal duk warsa 1959, sane kacihnayang antuk kamedalang pupulan puisi pakaryan Suntari PR sane mamurda “Basa Bali” sane munggah ring majalah Medan Bahasa Yogyakarta.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sekadi pepatah ngenikaang dije ibu pertiwi kepijek drike akasa munggah.

In English:  

In Indonesian:   Terlihat dari meningkatnya kedatangan turis yang berkunjung ke bali, baik turis lokal maupun mancanegara.

In Balinese:   Tunas titian majeng ring pemimpin sane mapilih kayang pemilu 2024 sepatutnyane menahin indik kemiringan jalan sane anggen munggah ke halte bus, mangda semeton sane keni disabilitas ten miweh yening jagi nganggen fasilitas umum

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   minab tiang nyingakin ring gatra-gatra sane munggah ring sosmed, wenten sane keni positif covid, yadiastun ragan ipun sampun mavaksin.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sami taler ngajumahang pemimpin Negara Indonesia ring warsa 2024 tur sawetara tuah suba mangkin patut ngawisampaang masalah sane munggah ring nusa, pacangkene kemiskinan, pendidikan, perilaku Sumber Daya Manusia, lan ngalihang perkembangan populasi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Overmacht munggah di Kitab Undang-Undang Hukum Pidana(KUHP)Pasal28, ane mamunyi kene: “Nyen ja maparilaksana tusing manut hukum ulian daya paksa, tusing kapidanda.” Daya paksa artine yen situasi tur kondisi suba gawat tur ngancem urip.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Saluir Krama sane jagi Munggah KA luhur wenang sareng-sareng nyaga karesikan palemahan pelinggih taler wanane antuk nenten ngentungang Luu plastik taler Luu sane tiosan,,sumangdane Pucak Bon stata asri sekala LAN niskala

In English:   before we get to the top we go through a densely forested road, many people climb there or even climbers who come there.

In Indonesian:   sebelum sampai diatasnya kita melalui jalan yang berhutan nan lebat, banyak orang yang tangkil kesana atau pun pendaki yang datang kesana.

In Balinese:   Pinunas titiang ring sang murdaning jagat, sapa sira ugi benjangan munggah indik jaga ngenterang kapemerintahan jagat baline, sampunang kantos lali ring daging wecana kampanyene, seantukan para sisiane ring sor nenten sami belog-belog.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening sabehe bales rauh ka desa-desa toyane munggah, blabar ageng boya ja wantah ringkota kemanten nanging sampun nyluksuk rauh ka desa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kriya sastra sane kasurat sawetara awarsa sadurung Puputan Badung puniki mamargi (ring tanggal 10 Spetember 1906), sakadi murdan kriya sastra sane munggah puniki muatang indik pralayan jagad (sanghara).

In English:  

In Indonesian:   Namun ia yang berperahukan kesusilaan budi akan dapat menyebranginya dengan selamat.

In Balinese:   Sane mangkin titiang matur ring dane murdaning jagat, minakadi ngrencanayang indik silih sinunggil prarem sumangdane munggah ring cakepan dane murdaning jagat indik tata titi icendala utawi penyandang disabilitas.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Rikanjekan pemilu duang tali empat likur 2024, ritatkala sampun munggah sane dados murdaning jagat, mangda persida ipun ngrencanayang sane napi tata titi melarapan antuk icendala utawi penyandang disabilitas.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakadi sane munggah ring Nitisastra indik ajeng-ajengan sane becik ring sajeroning angga sarira, ngawetuang panarka yening sasab marana sane kawastanin Covid-19 mawit saking sarwa boga sane nenten becik.

In English:  

In Indonesian:   Sehubungan dengan ulasan yang termuat dalam Nitisastra bahwa makanan yang baik sebagai salah satu sumber kesehehatan tubuh, maka ada kemungkinan pula bahwa salah satu timbulnya wabah Covid-19 yang sedang menyerang manusia bersumber dari makanan yang tidak baik.

In Balinese:   Sakadi gatra sane sampun munggah ring berita duk sasih Mei 2019 sane sampun lintang, Pasih Lebih ring Gianyar sampun keni abrasi santukan nenten wenten entik-entikan sakadi entik bakau sane sida nambakin toya pasih ageng.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ngantos mangkin, gatra indik reboisasi utawi nandurin sarwa taru ring genah-genah punika durung wenten munggah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Minakadi taru utawi entik-entikan sane becik anggen sarana tamba sakadi sane munggah ring lontar Usada Taru Pramana.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nika mawinan makueh warga cendalane ten tatas ring paindikan punika.ritatkala dane murdaning jagat sampun cumpu munggah, mangda uratian dane kadi mangkin metaki taki mangda ngerecabayang warga cendala medue prarem lan uger uger ring warga cendala.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nunas panugrahan ida betara sami mangda jagaté mewali dedeg tur kerta raharja sakadi daging stawa sané munggah ring “stawa mrtyunjaya” (pujian kehadapan penakluk kematian).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Indayang ja uratiang yening sabehe bales rauh ke desa desa toyane munggah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Punika patutne dados pumucuk, sakadi munggah ring Asta Brata inggih punika Surya Brata.

In English:   Maha kala teja is the Rwa Bhineda form of the Light.

In Indonesian:   Begitulah seharusnya menjadi pemimpin, seperti yang tertera dalam Asta Brata yaitu Surya Brata.

In Balinese:   Sane munggah ring Lontar Purwa Bhumi Kamulan lan kaketus mawit saking Tantra Bhairawa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pacang wenten anak lanang kalih munggah ring puncak krucut juane punika tur nyaru-nyaru masiat.

In English:   Two youths would climb to the top of the cone and fight.

In Indonesian:   Padahal awalnya hanya disebut dengan Ngrebeg saja.

In Balinese:   [BA] Ritatkala anake munggah teruna kelih, reraman ipun ngaryanang upacara mapandes.

In English:   Rubbing the tips of six teeth so that they are flat is a sign that maturity means controlling six enemies in a person.

In Indonesian:   Saat upacara mapandes, anak muda yang akan diberikan pemberkatan dihias dengan baik dan diberikan hadiah.
[[Word example text ban::[BA] Ritatkala anake munggah teruna kelih, reraman ipun ngaryanang upacara mapandes.| ]]

In Balinese:   Munggah ring sastra, para dewa hyange nyantosang ring arep kori sadurung ida sinamian mawali ring pitraloka.

In English:   The masuryak tradition is also known by outsiders as the harvest of money, because in this ceremony, the residents spread sheets of money into the air while cheering, then being taken over by the residents.

In Indonesian:   Masyarakat percaya bahwa para leluhur datang kembali ke dunia fana ini ketika Galungan, dan kembali ke Pitraloka (alam para leluhur) pada tengah hari di hari Kuningan.

In Balinese:   [BA] Upacara Matimpugan kalaksanayang nyabran warsa ring Tenganan Pagringsingan, Karangasem, lan dados upacara paminget munggah bajang ipun anak lanang lan istri.

In English:   [EN] Matimpugan tradition is held every year in Tenganan Pegringsingan village and is a part of rites of passage for dahas (girls) and terunas (boys) to enter adulthood.

In Indonesian:   Dalam tradisi Veda, kotoran sapi disebut sebagai benda yang suci dan menjadi bahan utama dalam upacara penyucian atau prayascitta.
[[Word example text ban::[BA] Upacara Matimpugan kalaksanayang nyabran warsa ring Tenganan Pagringsingan, Karangasem, lan dados upacara paminget munggah bajang ipun anak lanang lan istri.| ]]

In Balinese:   Duaning ring Wedane munggah indike toya segarane madaging toya suci Gangga sane maembah saking jagat Bharata Warsa, nika mawinan krama Hindune ngalaksanayang panyucian ring segara.

In English:   However, some areas do Melasti ritual after Nyepi day.

In Indonesian:   Namun ada juga beberapa daerah di Bali yang melakukan upacara Melasti sesudah Nyepi.

In Balinese:   Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tiosan punika, wenten taler sane munggah ring layon punika.

In English:   In fact, some even climbed the corpse.

In Indonesian:   Bahkan, ada yang sampai menaiki jenazah.

In Balinese:   Pet prade wenten atur titiang sane nenten munggah ring arsa, titiang nunas pangampura, punika majanten boya gumanti titiang makarya iwang, punika wantah sangkaning katambetan titiang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sekadi sane munggah ring UU no 13 warsa 2003 ngeninin indik ketenaga kerjaan sane maosang inggih punika soang-soang jadma sane ngerereh pakaryan madue pikolih sane pateh ten dados ngamolihang diskriminasi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mantra-mantra puniki munggah ring lontar saking satawarsa kaping nem welas tur kabaos Lontar Nawa Dewata Stuti.

In English:   Hinduism in Bali in the Middle Ages strongly emphasized the worship of Tri Murti, namely Brahma as the creator, Vishnu as the preserver and Shiva as the fuser.

In Indonesian:   Mantra-mantra ini termuat dalam sebuah lontar dari abad keenam belas yang dikenal sebagai Nawa Dewata Stuti.

In Balinese:   Manut Cakepan Suci Wedane, munggah irika indike toya suci Gangga kacampuh sareng toya segara.

In English:   Ngelungah comes from the word 'kelungah', a young coconut but has not yet produced pulp.

In Indonesian:   Jika si anak meninggal setelah periode gigi tanggal, dia dikremasi seperti layaknya orang dewasa.

In Balinese:   Yening wenten iwang ring atur nenten munggah ring arsa, titiang nglungsur geng rena pangampura.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Indayang ja uratiangyening sabehe bales rauh ka desa-desa toyane munggah, blabar ageng boya ja wantah ring kota kemanten nanging sampun nyluksuk rauh ka desa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring wesananing atur, banget titiang nglungsur geng rena pengampura pet wenten atur titiang sane nenten munggah ring arsa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Titiang panggih ring media sosial, wenten sane munggah ring palinggih, wenten munggah ring gedong meru lan sane lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening maosang indik ngupapira karesikan jagat punika sujatine sampun munggah ring sastra agama hindune sane kabaos tri Hita Karana inggian ring widang palemahan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening maosang indik ngupapira karesikan jagat punika sujatine sampun munggah ring sastra agama hindune sane kabaos tri Hita Karana inggian ring widang palemahan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening wenten basa basita, atur titiang sane nenten munggah ring kayun, “Klungkung Semarapura, Kirang Langkung Titiang Nunas Pangampura”.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Makudang-kudang puisinyane naenin munggah ring Kompas, koran Tempo, Media Indonesia, Suara Merdeka, Suara Pembaruan, Balipost, Majalah Sastra Horison, Jurnal Block-Not Poetry.

In English:   A number of his poems have been published by Kompas, Koran Tempo, Media Indonesia, Suara Merdeka, Suara Pembaruan, Bali Post, Horison Literature Magazine, Block-Not Poetry Journal.

In Indonesian:   Sejumlah puisinya pernah dimuat Kompas, Koran Tempo, Media Indonesia, Suara Merdeka, Suara Pembaruan, Bali Post, Majalah Sastra Horison, Jurnal Block-Not Poetry.

In Balinese:   Akeh taler anak modern nunas pituduh niskala yening madue pikobet sane tan munggah ring logika.

In English:   Many modern Balinese also ask for spiritual guidance when they encounter problems beyond logic.

In Indonesian:   Jero Dasaran atau Balian ini biasanya telah memiliki kemampuan supranatural baik karena belajar, mendapatkan warisan ilmu atau karena bawaan lahir.

In Balinese:   Ipun nyobiahang video sane ngicen gatra kocap pacang wenten tsunami ring Buleleng mawinan toya sagarane punika sampun munggah.

In English:  

In Indonesian:  
  1. I Gusti Made Sutjaja, Concise Balinese Dictionary: Tuttle 2009
  2. I Ketut Tumbuh, Banjar Selat Tengah, Putu Eka Guna Yasa