How to reduce plastic waste from religious ceremonies? Post your comments here or propose a question.

Taru

taru

  • tree en
  • wood en
  • kayu, pohon id
Andap
punyan
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
taru
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Wau tiang polih manggihin ring arep, wenten wit sarwa taru usada.
[example 1]
A while ago I saw in the front yard, many herbal plants.

Kedis-kedise ento matinggah di punyan jepunne sabilang wai.
No translation exists for this example.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Ring era gempuran pariwisata puniki wénten akéh pelecehan majeng ring makudang-kudang spot objek wisata ring Bali olih para wisatawan asing utaminnyané ring objek-objek sané kasucénin olih umat Hindu sakadi pelinggih, taru, miwah sané lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Akehan sane ngeniang pikobet sajeroning pikayunan mental sangkaning diskriminasi mresidayang mewali kenak waras yening sampun polih panepas lan pikamkam riinan (Fadli, 2019) Umpamiyang kadi I taru sane setata mentik kaiterin don yadiastun naenin aas, diskriminasi lan pikayun social janten Kantun wenten semaliha pacang ngebekin yening nenten kakedasin nyantos ke akah ipune.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Aji Pari ngranjing ring kategori sane pateh saking lontar-lontar pertanian minakadi Usada Taru Pramana, Aji Janantaka, Usada Carik, miwah sane siosan.

In English:   This indicates that there was a better breeding of rice species in East Java at that time, which was later developed in Bali as well.

In Indonesian:   Lontar Aji Pari mengungkap bahwa masyarakat Bali dan Jawa tradisional sangat menghormati tanaman padi sebagai sumber makanan yang paling utama dalam masyarakat agraris.

In Balinese:   Lontar Aji pari ngupamiang padi pinaka entik-entikan suci, paragon Ida Bhatara Sri (dewaning karahayuan) marupa taru.

In English:   Aji Pari in general contains mantras about the greatness of rice from the time it is planted to post-harvest.

In Indonesian:   Aji Pari secara umum berisikan mantra-mantra tentang keagungan padi mulai dari ketika ditanam hingga pascapanen.

In Balinese:   Kaiterin antuk entik-entikan sarwa kembang, carik lan taru bingin nayuhin sanggahnyané.

In English:   Both of his parents were Spanish, a fact that Blanco believed linked him geographically and spiritually to Miro and Salvador Dali.

In Indonesian:   Ia amat mengagumi pulau ini dan terperangkap oleh kharismanya.

In Balinese:   Wit punika wenten minakadi anak lingsir istri sane matuwuh siya dasa tiban kantun kapicayang dande wit saking nyamet taru, sakewale mawali rikala dande punika nampekin jatma-jatma sane nuenang murdaning jagat, wiadin ngelanggar awig sane kapidabdabin majanten tingkah durjane sane dahat abot minakadi korupsi, Sakewanten ngamolihang dande sane dangananan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Genah sane kakwasayang antuk Gusti Panji Sakti ngancan nglimbak kantos ring genah sane akeh tumbuh taru Buleleng.

In English:  

In Indonesian:   Kerajaaan I Gede Pasekan semakin berkembang, hingga ke daerah yang banyak ditumbuhi pohon Buleleng.

In Balinese:   Conto sane pinih kongkret turis sane sane nenten nganggen busana munggah ring taru suci sane magenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wenten masi kasus turis sane nenten nganggen celana ring puncak Gunung Agung e.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Babi guling utawi be guling inggih punika soroh ajeng-ajengan sané kakaryanin saking babi muani utawi betina sané wetengnyané kaisi antuk bumbu miwah sayur-sayuran sekadi daun ketela taru raris kaoreng sambilanga kaanyut kantos mateng.

In English:   Babi Guling or Babi Guling is a kind of food made from female or male piglets whose stomachs are filled with spices and vegetables such as cassava leaves and then roasted while rotating them until cooked, marked by a change in skin color to brown and crispy.

In Indonesian:   Babi guling atau be guling adalah sejenis makanan yang terbuat dari anak babi betina atau jantan yang perutnya diisikan dengan bumbu dan sayuran seperti daun ketela pohon dan lalu dipanggang sambil diputar-putar sampai matang dengan ditandai dengan perubahan warna kulit menjadi kecokelatan dan renyah.

In Balinese:   Wenten sekar gadung, tunjung, taru kancana, sanggalangit, menuh, gumitir miwah sane lianan.

In English:   He offered a boat made from a variety of colorful flowers.

In Indonesian:   Beliau mempersembahkan sebuah perahu yang terbuat dari bermacam-macam bunga berwarna-warni.

In Balinese:   Yan umpamiang titiang budaya Baliné sakadi taru ageng.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tutur punika ngeninin indik teknik matetambaan, soroh-soroh prana utawi angkihan urip, dewata sane nyejer ring jejeron manusa, aksara-aksara suci ring suang-suang jejeron, makudang-kudang ceciren pinyungkan miwah tambannyane, upacara nulak pinyungkan, miwah makudang-kudang soroh taru tamba.

In English:   The dialogue reveals about healing techniques, types of prana or vitality, gods that reside in the organs of the human body, sacred syllables that exist in the organs, the human body, various symptoms of disease and its treatment, rituals to repel reinforcements (illness) and various types of medicinal plants.

In Indonesian:   Sebagian dari teks Boda Kacapi adalah teks mengenai divinitas atau unsur-unsur dewata dalam tubuh manusia.

In Balinese:   Manuk sané meneng ring carang taru, yadiastun ipun prasida makeber ring dija ja ipun meled, ipun kantun merluang umah utawi genah anggén masandekan, sané ring gambar puniki tiang gambarang antuk carang taru.

In English:   A bird perched on a tree branch, even though a bird can fly to and fro wherever it wants, it still needs a home or a place to rest which in this work I describe with a tree branch.

In Indonesian:   Burung yang bertengger pada ranting pohon, meskipun burung dapat terbang kesana kemari kemanapun ia mau, ia tetap memerlukan rumah atau tempat untuk bersinggah yang pada karya ini saya gambarkan dengan ranting pohon.

In Balinese:   Punika mawinan Desa Pelaga akeh madue taru sane ngawinang genah punika asri tur doh saking napi sane kawastanin polusi udara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Wenten sane mangkin pinunas titian mangdane pemerintah merencanakan indik solusi BALI GARING PUNIKI, sapunapi carane mangda ring masan panas ( musim kemarau) Bali nenten GENTING KERING, tiang madue manah/pendapat mangda pemerintah mekarya waduk ring Bali sane darurat kekeringan, wangunan waduk puniki pinake genah nyimpen toya ujan, rehabilitasi saluran Irigasi mangda toya punika nenten makutang, ngalaksanyang sosialisasi berkesinambungan indik toya ring masyarakat, mangda nyage sumber toya, irit ngangen toya, lan sane kaping untat pinaka utsaha sane mautama, inggih punika reboisasi Alas/hutan sahe nanur taru ring margi-margi ageng pinaka genah merarian rikala panes sane kalintang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kewentenan puniki mawinan akeh wenten pikobet-pikobet indik ring masyarakat minekadi, kirang ipun toya sane bersih, buron lan taru akeh sane padem, lahan pertanian nenten polih toya sane tegep angge irigasi, palemahan sane cemer lan makeh malih pikobet sane wenten awinan Bali Garing.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nyepeg taru sakitan ye ne.

In English:   Cutting trees indiscrimately.

In Indonesian:   Menebang pohon semaunya.

In Balinese:   Dané prasida ngambar indik gaginan ngarahina, taru lan buron, satua, para alit-alit, fantasi, semara, miwah indik sadarhana sane nudut kayunnyané.

In English:   His mother, Gusti Niang Rai, was an expert in making lamak (decoration for offerings).

In Indonesian:   Mokoh menilai, terkadang lukisan seperti itu dipakai untuk menyamarkan ketidakbecusan pelukisnya dalam mengggarap bidang gambar.

In Balinese:   Titiang maosang kadi punika duaning sering sampun kecingak wenten anak sane kantun ngrusak palemahan sakadi ngebah taru tanpa izin miwah ngentosin carik dados wewangunan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Jatiluwih inggih punika désa wisata, antuk panorama sané becik kasarengin antuk sawah sané madaging taru.

In English:   Jatiluwih is a tourist village, with a beautiful panorama accompanied by terraced rice fields.

In Indonesian:   Jatiluwih merupakan desa wisata , dengan panorama yang indah disertai dengan sawah berundak.

In Balinese:   Titiang maosang kadi asapunika duaning sering sampun kecingak wenten anak sane kantun ngerusak alam sekadi nebang taru tanpa ijin miwah ngentosin carik dados wewangunan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Inggih ida dane sareng sami sane banget suksmayang titiang, mangdane byuta kadi punika nenten nibenin Bali iraga patut sungkem tur sareng-sareng ngemargiang Program Clean and Green punika mangkin iraga sekadi mebersih ring pekarangan, mebersih ring margi sane wenten ring ajeng genah iragane tur patutune nandur taru ring sisin margi miwah ngelestariang carik utawi penegalan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Waringin utawi bingin punika kebaosan taru wandira sane wenten ring suargan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Napi malih nenten nanem taru sane anyar, janten sampun ngwetuang banjir.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Atmane katanemin punyan andong, puring lan taru sane masekar miik.

In English:   Once, he was allowed to meet Vairocana (Lord Buddha).

In Indonesian:   Karena Purnawijaya dan Kunjarakarna tekun dalam pertobatan mereka sebelum mati, Purnawijaya akhirnya hanya disiksa di neraka selama sepuluh hari, lalu dihidupkan kembali.

In Balinese:   Akéh kramané sané durung madué pikayunan nyaga palemahan minakadi ngutang sampah, ngubadin sampah, ngusak taru miwah sané tiosan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kaon pisan, pamargin upacara Labuh Gentuhe nenten kasarengin antuk pangajahan mantuka ring alit-alite mangda nenten setata ngalgal alas tur ngebah taru kadi sapakahyun.

In English:   Unfortunately, the implementation of the Labuh Gentuh ceremony is often not accompanied by education for the community, especially to stop cutting the forest and trees irresponsibly.

In Indonesian:   Sayang sekali, pelaksanaan upacara Labuh Gentuh sering tidak disertai pendidikan bagi masyarakat agar tidak menggunduli hutan dan menebang pohon sembarangan.

In Balinese:   Baligrafi puniki mapatitis palemahan utawi pelestraian lingkungan antuk wangun buana, taru, miwah tangan manusa.

In English:   This baligraphy has the theme of preservation of the environment with the shape of the earth, trees and human hands.

In Indonesian:   Baligrafi ini bertemakan palemahan atau pelestarian lingkungan dengan bentuk bumi, pohon, dan tangan manusia.

In Balinese:   Ditu tiang nyingakin liu taru mabuah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Aran desa pohsanten kaambil saking makudang-kudang raos.Kaping siki inggih punika saking aran taru (Punyan Poh) sane wenten elule punika sane kasenengin olih kramane ritatkala lunya ka tegale anggen ngikalang bedak tur kaanggen masaputan ritatkala nedeng mabuah.Kasuwen-suwen Pohsanten raris kasungguh Pohsanten.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Krama sane padem ring desa trunyan nenten kependem utawi kakremasi, sakewènten kagenahan ring sor taru wangi,sane prasida ngicalang bau mayat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mpu Tanakung ring kriya sasran idane inggih punika Kakawin Wrettasancaya maosang indik sungsut kayun Sang Dewi sane katinggalin olih jiwatmannyane inggih punika Sang Kawi (mango): mas ningwang toh diwasa tekaping mangwalanglang kalangwan/ tolih ranten rasika kari tibrangarang kandehan kung/ sokagring ring taman agulingan ring hebing nagapuspa/ mandakranta bhramara manangis ring ruhur darpa manghreng// “Uduh jiwatman titiange, sampun sue dados pangawi (mango) ngumbara alanglang kalangwan/ cingakin titiang sane ngajap-ajap/ sungsut, lara ring telenging taman, nylempang ring soring taru nagasari/ ring duhure makebertiosan sinambi nangis ngrieng// Parikan kakawin ring teks baduur punika muatang kruna mango taler lango.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Indiké puniki prasida ngawinang akéh kramané mangda prasida meneng ring Bali mawinan tanah Bali sané dumun becik tur sepi sané kapupulang antuk taru miwah carik raris kagentosin antuk wangunan paumahan, villa, hotel, genah hiburan, miwah makudang-kudang properti tiosan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Umat Hindune ring Bali, sanget pesan nguratiang kahanan soroh Sarwa taru Lan nyaga kaseimbangan alam, teken manusia misalne, ada canang(sesajen) samping punyan ne, to artine bentuk syukur iraga teken punya punyanane to.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Inggian trading Bali sane kasenengin olih para wisatawane sakadi ngaben,melasti wiwah sane tiosan.ping kalih indik wisata alam sane kasenengin sekali rafting,tracking,miwah sane liaban.duaning kadi asapunika kawentenan alam ring Bali sane sampun prasida ngwangun pariwisata,patut iraha satata ngelestariang kawentenan alam punika.ngutsahayang mangdane jahat Bali Stata bersih miwah alamnyane asri.yening alam sampun asri pastika sampun byuta sane kasengguh pemanasan global nenten Padang nibenin jahat Bali,tur angin sane kaurip nenten kene polusi duaning kawentenan asep miwah gas sane berbahaya sampun kasaring olih taru taru sane wenten

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Industri pariwisata mangda nguratiang popularitas woh-wohan lokal santukan niki maka ceciren tetamian asil jadma pribumi sane kawentenannyane sampun kauningin samian jadma pribumi.minab ring taru nyane genah tetamian woh-wohan lokal punika sampun lumrah kacingak.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pamargian puniki wantah pamargin ngubur sawa antuk ngenahang sawa ring sor punyan taru menyan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Inggian trading Bali sane kasenengin olih para wisatawane sakadi ngaben,melasti wiwah sane tiosan.ping kalih indik wisata alam sane kasenengin sekali rafting,tracking,miwah sane liaban.duaning kadi asapunika kawentenan alam ring Bali sane sampun prasida ngwangun pariwisata,patut iraha satata ngelestariang kawentenan alam punika.ngutsahayang mangdane jahat Bali Stata bersih miwah alamnyane asri.yening alam sampun asri pastika sampun byuta sane kasengguh pemanasan global nenten Padang nibenin jahat Bali,tur angin sane kaurip nenten kene polusi duaning kawentenan asep miwah gas sane berbahaya sampun kasaring olih taru taru sane wenten

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Purna jiwa inggih punika wastan taru sane dados angge tamba.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Jembatan pegat lan taru tumbang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Jembatan pegat lan taru tumbang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Minakadi taru utawi entik-entikan sane becik anggen sarana tamba sakadi sane munggah ring lontar Usada Taru Pramana.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nganutin lontar Usada Taru Pramana miwah Aji Janantaka punika sujatine sarwa palemahanne akeh madue kawigunan ring kauripan imanusa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ngantos mangkin, gatra indik reboisasi utawi nandurin sarwa taru ring genah-genah punika durung wenten munggah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Minakadi taru utawi entik-entikan sane becik anggen sarana tamba sakadi sane munggah ring lontar Usada Taru Pramana.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tiang raris nggugah mémé mangda gelis ngambel taru punika, raris gelis ujan ring genah tiangé.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Karya-karya muktahirnya sane maceciren dekoratif akeh maosang ngenenin indik palemahan sane mapaiketan ring konsep Tri Hita Karana, inggih punika paiketan bakti manusa ring dewa, asih ring paturu manusa, lan asih ring palemahan (buron lan taru).

In English:   In 2000, Wayang Visual Arts, the Culture of Violence, Returned to Emptiness in the parking lot of Udayana University.

In Indonesian:   Antara lain Pameran Sketsa dan Lukisan “Nungkalik” di rumah kos, pameran di Galery Hadiprana Jakarta (2002), “Perempuan” di Jenggala Keramik Jimbaran Bali, “Melody & Beauty From the Paradise Island di Galery Hadiprana Jakarta (2004), pameran di Montiq Galery Jakarta (2007), pameran “ Third Solo Exhibition” di Galery Hadiprana Jakarta (2008), pameran di Art Village Gallery Malaysia (2009), Tree Of Life di Hadiprana Gallery Jakarta (2014), “Garis Bali “ di AMBIENTE Jakarta (2015), Tree of Life at Hadiprana Gallery Jakarta (2018).

In Balinese:   Yening sistem pertanian tradisional nenten malih kaanggen, pastika sampun upacara-upacara sane mapailetan sareng toya, taru miwah pertanian pacang nenten mamargi.

In English:   Therefore, a culture cannot be seen from ritual alone.

In Indonesian:   Karena itu, suatu budaya tidak bisa dilihat dari ritual saja.

In Balinese:   Titiang maosang kadi asapunika duaning sering sampun kecingak wenten anak sane kantun ngerusak alam sekadi nebang taru tanpa ijin miwah ngentosin carik dados wewangunan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Inggih ida dane sareng sami sane banget suksmayang titiang, mangdane byuta kadi punika nenten nibenin Bali iraga patut sungkem tur sareng-sareng ngemargiang Wewidang Resik Lan Gadang punika mawit saking iraga sekadi mebersih ring pekarangan, mebersih ring margi sane wenten ring ajeng genah iragane tur patutune nandur taru ring sisin margi miwah ngelestariang carik utawi penegalan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Malarapan antuk upacara puniki sampun kajantenang olih warga sami yening taru duren pastika prasida gemuh raris mabuah nged ri pungkur wekas.

In English:   Through this ceremony, it is believed that the durian tree will grow thickly in the future.

In Indonesian:   Melalui upacara ini diyakini bahwa pohon durian akan tumbuh lebat dikemudian hari.

In Balinese:   Tiosan punika, awig-awig puniki ngicen pikayun ring wargine mangda mamula taru yadnya suang-suang minakadi kelapa, sekar, umbi-umbian miwah sane lianan.

In English:   In addition, this rule gives awareness to the people to plant ceremonial trees such as coconuts, flowers, tubers and so on.

In Indonesian:   Selain itu, aturan ini memberikan kesadaran kepada warga untuk menanam sendiri pohon-pohon upakara seperti kelapa, bunga-bungaan, umbi-umbian dan sebagainya.

In Balinese:   Suang-suang wargi sane polih amongan punika tuah kalugra ngambil lakar upakara saking taru apuun manten, nenten dados lebih.

In English:   Each person may only take material from one tree and no more than that.

In Indonesian:   Setiap orang hanya boleh mengambil bahan dari satu pohon dan tidak boleh lebih daripada itu.

In Balinese:   Ring sasih september sane sampun lintang, wenten warga ring Desa Melaya maosang wenten anak saking desa punika sane ngaonang taru ring alas Lindung tur kawedarang sang sane ngaonang taru punika sampun mamargi salami siki kalih sasih sane lintang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yéning kaselehin indik dampak utawi dampak sané pacang kapolihang saking pemotongan taru liar punika prasida ngicalang kasuburan tanah sané wénten ring wewidangan alas, prasida ngawinang bencana sekadi tanah longsor, banjir, erosi, miwah sané lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Minab sangkaning pakibeh jagat lan sangkaning parilaksana I manusa sane lobha, akeh pisan ngrusak segara, ngracunin ulam sane wenten ring segara, ngeruk pasir kaadol, taru-taru sane wenten ring pasisi segara katebang, sakewanten nenten kasarengin antuk utsaha nandur malih taru punika sane kabaos “ Reboisasi” , raris wenten sabeh ngranayang banjir ngawetuang sekadi loloan tukade kaanyudin leluu ngantos palemahan segara akeh madaging leluu tur terumbu karange benyah, ngranayang kaasrian lan kasuciannyane rered nenten mataksu malih.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nenten wantah punika, kari akeh imba sane lianan, inggih punika wisatawan sane nenten mabusana ngingel ring pentas tari pendet Puri Saraswati lan Pura Gunung Batur, wisatawan sane mafoto nenten nganggen busana ring taru kayu putih suci ring kabupaten Tabanan, wisatawan sane melinggih ring pelinggih Pura Teratai Bang, wisatawan sane meditasi nenten nganggen busana ring Denpasar.

In English:   In order to be implemented, the 2024 leader can provide guide services under the auspices of the government that can be used by tourists.

In Indonesian:   Tidak hanya itu, masih banyak contoh lainnya seperti wisatawan yang tidak berbusana saat pementasan Tari Pendet di Pura Saraswati dan Pura Gunung Batur, wisatawan yang berfoto tanpa busana di Taru Kayu Putih Suci yang ada di Kabupaten Tabanan, wisatawan yang duduk di tugu Pura Teratai Bang, wisatawan yang meditasi tanpa busana di Denpasar.

In Balinese:   Tiang ngarepang pemanasan global puniki prasida usan antuk bantuan saking pamrentah sekadi taru utawi punyan punyanan ketanem ring pemukiman utawi genah nongos masyarakat lan polih ngewantu masyarakat mangda ten terdampak pikobet saking pemanasan global puniki pamrentah prasida ngeyakinang masyarakat mangda ten resah utawi panik majeng pikobet pemanasan global puniki.

In English:   If this problem of global warming can be resolved with assistance from the government in the form of trees to be planted around people's residential areas and it can help people not be affected by the problem of global warming, the government will be able to convince people not to be too worried or panic about this global warming problem.

In Indonesian:  

In Balinese:   Pungkuran puniki tanah carik utawi tegal ring Bali, pemekasne ring genah sane nampek saking kota, akeh sane sampun kadadosan paumahan, pikobet punika presida metu dados blabar ritatkala masan sabeh riantukan genah resapan toya sayan surut, lan akeh taru sane kekawoanang ritatkala ngwangun genah paumahan anyar, taler sane ngewetuang pemanasan global.

In English:   What will happen if agricultural land, the source of basic necessities for the Balinese people, continues to be converted into residential areas, coupled with an influx of newcomers requiring them to build dwellings?

In Indonesian:   Alih fungsi lahan di daerah Bali sangat marak terjadi belakangan ini, hal ini ditandai dengan beberapa fenomena seperti berkurangnya lahan produktif pertanian.

In Balinese:   Sekadi mangkin, ring galahe mangkin, utsaha nandur taru sampun ngawit kamargiang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring desa Petulu, wenten potensi-potensi sane prasida kalimbakang, sakadi wisata ekologi, duaning makeh pisan wenten paksi kokokan ring taru sane wenten ring sisin margi desane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Rikala nyantosang rabin ida sareng pepitu okan ida sane jagi rauh, Danghyang Nirartha ngetis ring taru ancak.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kapikayun olih ida unduke ento angapa krama, ngletehin jagat, mawastu ida sahasa ngamademang Ula Deles, Sang Naga Gini katigtig di taru tangine.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   I Raksasa Baka ngabut taru ane gede, kanggon nglempag Sang Bima, masi Ida sing ja rungu, iteh Sang Bima ngajeng, kukuh sing obah malinggih, tusing ngrasang katigtig.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring Genah puniki mejanten Iraga pacang akeh manggihin bojog lan taru Sane ageng2 Sane kabaos taru pala.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mapupul karya gambar selem putih olih Man Butur sane kasobyahang antuk makna lan nilai taru punika.

In English:   A collection images in black and white by ManButur dedicated to the meaning and value of Trees.

In Indonesian:   Kumpulan gambar hitam putih oleh ManButur yang didedikasikan untuk makna dan nilai Pohon.

In Balinese:   Sajeroning ring makudang-kudang babligbagan ngenenin indik kesaktian lan kawentenan Taru ring kahuripan manusa.

In English:   A collection images in black and white by ManButur dedicated to the meaning and value of Trees.

In Indonesian:   Kumpulan gambar hitam putih oleh ManButur yang didedikasikan untuk makna dan nilai Pohon.

In Balinese:   Agroforestri, inggih punika sistem pertanian sané ngapukang entik-entikan pertanian sareng entik-entikan alas, sekadi taru, semak, miwah padang rumput.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Lontar puniki maosang saparindik cara nabdabang lan nganggen taru usada Bali sekadi ring sor.

In English:   This lontar addresses the preparation and administration of the following Balinese medicinal plants.

In Indonesian:   Lontar ini membahas cara penyiapan dan penggunaan tanaman obat Bali berikut ini.

In Balinese:   Sang Taru Permana ngajahin indik mabuatnyane nglestariang harmoni pantaraning manusa sareng palemahan

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sang Taru Permana taler ngajahin indik mabuatnyane nglestariang kahuripan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakadi taru sane tumbuh lan makembang, pamerintah patut prasida makarya kebijakan sane lestari, sane nenten wantah ngicenin pikenoh jangka pendek nanging taler jangka panjang majeng masyarakate lan lingkungan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakadi taru, pamerintah taler patut madue akar sane kukuh sane nyokong kebijakan sane kamargiang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   mangda nenten wenten sampah ring dija-dija, nandur taru teduh pinaka pelindung alam, taler nglestariang sakancan satua miwah buron mangda nenten punah.

In English:   how not to throw garbage anywhere, plant shady trees to protect nature, also protect all animals and animals so they don't become extinct.

In Indonesian:   caranya tidak membuang sampah di sembarang tempat, menanam pohon rindang sebagai pelindung alam, juga melindungi semua satwa lan binatang agar tidak sampai punah.

In Balinese:   Lukisan puniki nyinahang indik kalih anak lanang sane ngebah taru nganggen kapak.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Taru punika banget kasakralang olih warge Bali khususnyane Tabanan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Conto sane kocap viral ring jagat Bali inggih punika Turis sane nenten madue manah ngemunggahin taru sane kasakralang ring Tabanan Bali .

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakewanten, ring Desa Trunyan anak sane sampun padem nenten katanem utawi kaabennag, nanging layonne punika kagenahang ring sor Taru Menyan, sane prasida ngicalang ambun saking layon.

In English:   However, in Trunyan Village, people who have died there are not buried or cremated but are only placed under the Taru Menyan tree, which is able to get rid of the smell of corpses.

In Indonesian:   Namun, di Desa Trunyan orang yang telah meninggal di Desa Trunyan tidak dikubur atau dikremasi, tetapi hanya diletakkan di bawah pohon Taru Menyan, yang mampu menghilangkan bau jenazah.

In Balinese:   Ada nyuh, taru sane ngamedalang kawigunan sane akeh , uling bongkol akah nganti muncuk done ane madan busung ngabe kamertan ring jagat Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nyabran rahina , irage mirage orti ring televisi,majalah, koran taler ring media sosial sane lianan, indik penebangan liar utawi penebangan taru ring wana sane nenten anut ring tata titi pelestarian lingkungan hidup utamaning pelestarian wana punika.Tarune kapungkatang olih jatma duratmaka sane nenten sutindih tur rungu tekening kelestariang lingkungan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   In Balinese: Krama Bali sajeroning ngaurip budaya masama braya nyihnayang indik kahuripan sosial sane plural ring paiketannyane sekadi taru.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Punah taru wantah Punah taru ring wewidangan alas sane kamargiang nenten kadadosang lan nenten manut ring awig-awig lan awig-awig sane wenten, mawinan alas pacang ical fungsi utamanyane pinaka paru-paru jagat.Minakadi kasus sané wénten ring Bali Banjir bandang sané wénten ring Kabupatén Jembrana makta puluhan utawi kantos ratusan kubik kayu sané akéh pisan.Makudang-kudang krama, rumasuk bupati Jembrana, raris ngega ngarusak alas sané wénten ring hulu tukad pinaka sané ngawinang karusak olih banjir sané kakaryanin olih alas dibali gundul sangkaning akéh wénten pemotongan alas utawi geni alas.Angka deforestasi sané tegeh nyabran warsa pacang ngawinang kakirangan lahan alas sané ageng sané prasida ngicénin dampak sané kaon ring keberlanjutan palemahan manusa ring Bali.Napi sane ajap-ajap titiang inggih punika mangda akeh kramane uning indik kawigunan palemahan, santukan wantah ipun sane prasida miara palemahan sane magenah ring ipun.Lan iraga patut ngelingang kramane mangda peduli ring alas santukan alas punika paru-paru jagat.

In English:   WHAT I HOPE IS more people should be aware of the importance of the environment around them, because only they can take care of the environment they live in.

In Indonesian:   YANG SAYA HARAPKAN ADALAH harusnya lebih banyak manusia sadar akan pentingnya lingkungan di sekitar,karna hanya mereka lah yang dapat merawat lingkungan yang mereka tempati sendiri.Dan sebaiknya menyadarkan orang orang untuk peduli dengan hutan karna hutan itu paru paru dunia.
  1. BASAbali Software