I Gusti Gedé Djelantik Santha

Saking BASAbaliWiki
Lanturang ka:navigasi, rereh
10560431 1445764945695189 1547205170172202147 o.jpg
Wasta Genap
I Gusti Gedé Djelantik Santha
Wasta siosan
Djelantik Santha
Photograph by
Link to Photograph
Website for biography
Genah
Selat
Related Music
Related Books
Related Scholars Articles


Wewehin panampen
BASAbaliWiki menerima segala komentar. Jika Anda tidak ingin menjadi seorang anonim, silakan daftar atau masuk log. Gratis.

Biodata


In English

I Gusti Gedé Djelantik Santha is one of the senior writers who has championed modern Balinese literature. He was born in Désa Selat Karangasem on August 12th, 1941. He had already come to enjoy writing while attending elementary school (Sekolah Rakyat, 1949). Djelantik Santha writes many kinds of poetry, short stories, and novels, and has released a few books in the form of novels and collections of short stories.

In 1979 his story entitled "Gamia Gamana" placed second in story composition during the Bali Arts Festival. In 2001 he received the "CAKEPAN" award from Majalah Sarad for his dedication in the field of modern Balinese literature. In 2002 he received the Rancage Literary Award for the novel "Sembalun Rinjani". In 2003 he also got second place as a contender in a novel writing competition held by Bali Post for the novel entitled "Di Bawah Letusan Gunung Agung".

His published books are: Tresnané Lebur Ajur Setondén Kembang (Novel, 1981), Sembalun Rinjani (Novel, 2000), Gitaning Nusa Alit (Novel, 2002), Di Bawah Letusan Gunung Agung (Indonesian-languuge novel, 2003), Suryak Suwung Mangmung (Novel, 2005), Benang-Benang Samben (Novel, 2014), Vonis Belahan Jiwa (Indonesian-language novel, 2015), Kacunduk ring Besakih (collection of short stories, 2015).

The following link connects to one of his essays, a short story entitled "Majogjag".

In Balinese

I Gusti Ged Djelantik Santha wantah silih sinunggil pangawi s nior san nindihin sastra Bali Mod ren. Dan embas ring D sa Selat Karangasem, tanggal 12 Agustus 1941. Sampun seneng ngripta sastra daweg kantun masekolah ring Sekolah Rakyat 1949 . Djelantik Santha ngripta makudang-kudang puisi, satua cutet, miwah nov l, lan sampun ngamedalang makudang-kudang cakepan marupa nov l lan pupulan satua cutet.

Warsa 1979 satua cutet dan san mamurda Gamia Gamana polih juara II mengarang cerpen rikala P sta Kesenian Bali. Warsa 2001 dan ngamolihang penghargaan cakepan saking Majalah Sarad antuk d dikasin ring sastra Bali mod ren. Warsa 2002 dan ngamolihang hadiah Sastra Rancag antuk nov l san mamurda Sembalun Rinjani. Lan warsa 2003 dan taler polih juara harapan II ring lomba penulisan novel san kaselenggaraang olih Bali Post antuk nov l san maurda Di Bawah Letusan Gunung Agung . Cakepan-cakepan san sampun kamedalang luir :

Tresnan Lebur Ajur Setond n Kembang Nov l, 1981 , Sembalun Rinjani Nov l, 2000 , Gitaning Nusa Alit Nov l, 2002 , Di Bawah Letusan Gunung Agung Nov l mabasa Indon sia, 2003 , Suryak Suwung Mangmung Nov l, 2005 , Benang-Benang Samben Nov l, 2014 , Vonis Belahan Jiwa Nov l mabasa Indon sia, 2015 , Kacunduk ring Besakih Pupulan Satua Cutet, 2015 .

Niki wantah silih sinunggil kakawian dan san marupa satua cutet mamurda Majogjag.

In Indonesian

I Gusti Gedé Djelantik Santha salah satu penulis sénior yang membela sastra Bali Modéren. Ia lahir di Désa Selat Karangasem, pada 12 Agustus 1941. Menulis sastra sudah disenanginya saat masih bersekolah di Sekolah Rakyat (1949). Djelantik Santha menulis bermacam-macam puisi, cerita pendek, dan novél, dan sudah mengeluarkan beberapa buku, berupa novél dan kumpulan cerita pendek.

Tahun 1979 cerpennya yang berjudul “Gamia Gamana” mendapat juara II mengarang cerpen saat Pésta Kesenian Bali. Tahun 2001 ia mendapatkan penghargaan “CAKEPAN” dari Majalah Sarad karena dédikasinya di sastra Bali modérn. Tahun 2002 iia mendapatkan hadiah Sastra Rancagé dengan novél yang berjudul “Sembalun Rinjani.” Tahun 2003 ia juga mendapat juara harapan II lomba penulisan novel yang diselenggarakan Bali Post dengan novel yang berjudul “Di Bawah Letusan Gunung Agung”.

Buku- buku yang sudah diterbitkan adalah: Tresnané Lebur Ajur Setondén Kembang (Novél, 1981), Sembalun Rinjani (Novél, 2000), Gitaning Nusa Alit (Novél, 2002), Di Bawah Letusan Gunung Agung (Novél berbahasa Indonesia, 2003), Suryak Suwung Mangmung (Novél, 2005), Benang-Benang Samben (Novél, 2014), Vonis Belahan Jiwa (Novél berbahasa Indonésia, 2015), Kacunduk ring Besakih (kumpulan cerita pendek, 2015).

Berikut ini salah satu karangannya, berupa cerita pendek yang berjudul “Majogjag.”

Wimba Kekaryan

MAJOGJAG
MAJOGJAG

(Djelantik Santha)

Wayan Sentana alon-alon nytandar motorné di samping balé dauhé apang tusing pirenga tekén reramanné ané sedeng iteha ngorta padaduanan di ampiké sambil ngopi.

“Om Swastyastu,” sapanné Wayan Sentana alon sada masalin munyi.

“Om Swastyastu,” pasaut bapannē matolihan. “Béh, cai Yan, kadén bapa nyén ané teka, tumbén nganjali? Biasanné jeg nylonong,” pasaut bapanné matadah tengkejut.

“Nggih Pa, Mé. Gumanti ja tiang meled nyugjugin, napi salam krama Baliné nyak nyambung marakyat nganti teked ka désa-désa. Ané biasanné koh ngomong?” “Nah, ajanian suba sayan ada perubahan. Nanging mara di sangkepan, di upacara lan acara adat né matadah resmi. Cara mapepadikan, nrima tamiu dines muah ané lénan.” “Sing kénkén Pa, mula sukil ngawitin ngaé ané melah. Tiang masih jani malajah ngomong basa Bali ané madan beneh, sawiréh jani basa Baliné suba sayan nglimbak.” “Nah mungpung Wayan ngoraang basa Baliné sayan limbak, mémé masih ajak bapan ceningé mara sedeng ngortaang basa Bali ané dadi pajogjag dané Gusti Mangku Ngurah ngajak okan-okanné di jeronné ibi sanja,” raos méménné nyelag maketur. “To kénkén ané dadi bantang pajogjagé? Kadén Gusti Mangku dané mula wikan?” “Baané saking wikanné, dané marasa tusing ngerti tekén tata caran anaké ngajahin anak cerik ngomong cara janiné. Cara cening uli cerik mara ngedat suba urukang mémé ngomong mabasa Bali. Apa jani cening marasa kéweh mabasa Bali?” patakon méménné. “Yén tiang tusing kéweh ngomongang basa padidi.Yén basa Inggris, basa Jerman mara kéweh. Patuh cara anak cerik Amérika, Australi ngomong Inggris sing marasa kéweh. Yén ia ajak mabasa Indonésia, Bali, mara kéweh. I raga masih yén malajah mawirama mara kéweh, sawiréh i raga mara majumu malajahin sasubané i raga gedé,” pianakné negesang.

“Ento suba ané nikaanga tekén Gusti Mangku i tuni semengan. Raganné masadu marasa nyelsel ngelah oka dadua pada wikan nyastra lan mabasa Bali, Kawi, nanging tusing nyidang ngurukang oka padidi mabasa Bali. Taén putunné ané di Dēnpasar mantuk ngiring ajinné. Pekakné nakonin baan basa Bali, nanging sautina baan basa Indonésia. Mara takonina okanné, Gusti Putu Raka pasaurné ngandang, ngampar. ”Béh aji bas kuna, pénter mabasa Bali ten nekaang napi. Samaliha ngomong basa Bali sulitan tekén basa Inggris. Misi anggah-uingguh, ten ja abesik cara basa Indonésia lan basa Inggris utawi Jerman. Nika mawinan tiang ngurukang basa Indonésia lan basa Inggris dumun mangda nénten kuciwa ring timpal-timpalné di sekolahan. Malah sampun kurukang basa Jepang.” I poan okanné ané dadi pegawé bank di Jawa, Gusti Madé Rai mantuk, masih ngajak putunné ané maanjar ajak putunné ané di Dénpasar. Masih takonina baan basa Bali alus utawi sagét kasar. Makejang sautina baan basa Bali alus tekén putunné. Lantas okanné takonina kénkén dadi bisa mabinaan piuningné mabasa Bali. Pasaur okanné lan mantunné tuah yén di jero raganné setata ngurukang okanné ngraos baan basa ibu, mabasa Bali. Kocap yadiapin raganné malinggih di Lombok, ané wewidanganné ngomong Sasak, di Jawa ané ngomong Jawa lan basa Indonésia, nanging di jeronné raganné tetep mabasa Bali. Dadi patuh cara prisip bapané, ngurukang raré patut nganggon basa ibu, basa Bali. Basa ané lénan pastika lakar kabakatang di sekolahan utawi makursus. Yén basa Bali dija ngalih kursus, yén sing di asrama utawi di umahé padidi? Yén kanti i pianak tusing bisa mabasa Bali, ané pelih boya ja i pianak, nanging i rerama ané ngutang basa ibuné padidi, sok géngsi nguber bukité ejohin. Kadirasa anaké uli Belanda nguber malajah basa Bali.

“Saja ento Bapa, Mé, tiang masih dugasé tundéna survey tekén doséné di Buléléng ané tepukin di masyarakaté mula tuah buka kéto. Liunan para janané ngurukang pianakné baan basa Indonésia, malah mabading mara malajah basa Bali di sekolahan. Sinah sukil tan bina cara malajahin basa Inggris. Ento ngranayang basa Balin anaké jani kaku, sawiréh nyalin uli basa Indonesia ka basa Bali. Conto: “Sapi saya akan saya sembelih” kabasabaliang dadi “Sampi tiang lakar tiang gorok.” Patutné “Sampin tiangé lakar gorok tiang.” “Sajaba ento yén titénin basa Baliné gumanti ngelah anggah ungguh basa, sawiréh ngelah basa kasar, madia lan alus. Ada masih alus sor, alus mider, satmaka ngurukang para janané apang bisa ngalap asor ané numbuhang budi suci adiluhung mawit ulian basa. Hormat tekén sang catur guru. Tekén rerama, guru pangajian, guru wisésa, muang guru swadyaya saking mabasa alus. Apang tusing alpaka guru. Bani nyagur rerama, guru, misuh pemimpin. Ulian basa, bani ma-kamu, macai, maicang tekén sang guru cara basa Inggris lan Indonésiané pragat you…, kamu, engkau, aku yadian tekén Hyang Widi Wasa.” “Saja Pa, anaké uli dura negara masih ngomongang kéto. Basa Baliné sujatinné ba sarasa, basa budaya ané numbuhang sopan santun. Kruna-krunanné masih komplit. Cuma yén di Buléléng, tiang kayang jani kari majogjag indik kaja lan kelodé. Cara Buléléng kaja artinné arah ke gunung dadinné ka selatan. Kelod artinné arah ke laut dadinné ka utara. Yén cara i raga ané ketah kaja, kelod, kangin, kauh ento tuah mata angin, utawi pangider buana, patuh tekén bahasa Indonésiané: utara, selatan, timur, dan barat. Boya ja arah kaja lan kelodé ané maarti ka gunung lan ka laut ané dadi gentinin aji kruna ka ulu lan ka tebén. Kayang kamus Bali-Indonésiané masih rancu, basa Baliné ten ngelah mata angin, padahal nawang pangider buana komplit kayang déwa nawasanga, warna, lan uripnné yén macaru. Miribang saking mula salah kaprah,” raosné Wayan Sentana ngacuh, mimbuh bingung. “Dadi masih orahang kéto. Yén selehin miribang uli pangawit malajah ngomong raréné di Buléléng orahina gunungé kaja lan pasihé kelod, pinaka basa ibu. Tuara ngitung mata angin cara janiné. Apa buin ada kompas, ada kar utawi peta anggon uger mata angin. Éééh, nguda dadi mingungang kaja kelod suba nawang ulu tebén?” raos bapanné teges. “Saja Pa, Mémé. Tekan tiangé mulih sujatinné lakar morahan yén kayang lulusé ené tiang payu ngantén ajak gélan tiangé Setyowati. Nanging ia sing nyak magama Hindu. Yén dadi cara Jawa, tiang ajakina milu gaman raganné. Yén sing kéto melahan pada tetep ngaba agamané soang-soang. Ibu lan bapakné setuju kéto. Cara janiné beneh masih kéto. Nanging tiang kari ngantiang pituduh lan papineh mémé lan bapané. Kénkén Bapa, Mé?” “Badah…, né ja cai sajaan tusing nawang kaja kelod. Tusing ada wét buka kéto. Cai jumah muani padidi, yadiapin pada tetep tekén agamané padidi. Lantas kénkén tata upacara pawiwahané? Kénkén nerapang bebanten ardanaréswari ngajak anak ané tusing magama Hindu? Undang-undang RI No. 1 Tahun 1974 masih tusing matutang buka kéto. Apa buin yén kanti cai paid bangkung. Yén dadi melahan kelidin,” pasaut bapanné sengit. “Nguda kéto Pa, tiang tusing lakar ngalahin sentanané jumah dini. Yadin kurenan tiangé malénan agama, kadén Tuhané ané kasembah masih patuh?” raosné Yan Sentana. “Ooh, yén saja ia nganggap Tuhané patuh, nguda ia tusing nyak milu tekén cai? Yén cara i raga mara kéto. Ékam Évam Adwityam Brahman. Mawinan anaké luh ngantén nutug anaké muani, nganutin adat ka purusa. Apang sajaan masaanggama sekala lan niskala. Yén cara anaké malayar apang dadi aperahu nuju pulo harapan,” pitutur bapannē

“Mimiiih Wayan… Yan. Precuma cai masekolah tegeh-tegeh. Kadén mémé ja lakar sayan ngerti. Nyatané cai mula tusing nawang kaja kelod, apa buin kangin kauh,” kénten raos méménné nyelag. Wayan Sentana bengong, tumbén majogjag ngajak reramanné.


https://suara-sakingbali.blogspot.co.id/2016/02/igg-djelantik-santha_96.html