How to reduce plastic waste from religious ceremonies? Post your comments here or propose a question.

Pandita

pandita

p xÒø t
  • first day of the 10-day week en
  • priest (Mider) (Noun) en
  • pendeta (Mider) (Noun) id
Andap
-
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
-
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Ring Dasawara, rahina sausanan Pandita inggih punika Pati.
No translation exists for this example.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Babad Brahmana Catur nuturang indik palampah Ida Dang Hyang Nirartha, pandita Hindu saking masa Majapahit pinih ungkur (1489 Masehi).

In English:   The Babad Brahmana Catur tells about the journey of Dang Hyang Nirartha, a Hindu priest from the late Majapahit era (1489 A.D.).

In Indonesian:   Sebagai seorang pemuka agama Hindu, Dang Hyang Nirartha mengemban misi mempertahankan ajaran suci itu agar tidak punah.

In Balinese:   Pinaka pamucuk pandita Hindune, Dang Hyang Nirartha ngambel swadharma pacang ngraksa ajah-ajahan suci punika mangda tan punah.

In English:   The Babad Brahmana Catur tells about the journey of Dang Hyang Nirartha, a Hindu priest from the late Majapahit era (1489 A.D.).

In Indonesian:   Sebagai seorang pemuka agama Hindu, Dang Hyang Nirartha mengemban misi mempertahankan ajaran suci itu agar tidak punah.

In Balinese:   Akeh para pandita, wadwa kadatuane, para menak lan sami prakangge Majapahit rauh ngaturang bhakti ring pratiman Ida Rajapatni Gayatri sane kalinggihang ring singgasana putih.

In English:   This Kakawin was written by Mpu Tanakung (not his real name) when King Hayam Wuruk committed a great holy sacrifice (Sraddha) addressed to his late grandmother, Dyah Rajapatni Gayatri, at Majapahit palace square.

In Indonesian:   Banyak pendeta, keluarga kerajaan, para bangsawan dan semua pejabat Majapahit hadir untuk melakukan persembahyangan dan penghormatan kepada arca Rajapatni Gayatri yang distanakan di sebuah singgasana putih.

In Balinese:   Wastan Desa Bebandem mangkin inggih punika kaambil saking parab I Gusti Bandem sane sampun kasub dados pandita (Dukuh Bujangga) miwah pinaka cihna ngwangiang ida, raris parab ida kadadosang wastan desa kasarengin antuk pangater 'Be' saking basa Sansekerta sane mateges genah malingih utawi meneng ring ajeng.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kacerita dugase pidan, ada pandita sakti mapesengan Bhagawan Domia.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pandita Lalaku ckc tundun meng ane bulune misi garis putih teked ka bungutne, muncuk ikuhne malilit, ento lakar ngaba wibawa baan ane ngelah

In English:  

In Indonesian:   Bujangga Amerta, kucing berbulu putih, kepalanya hitam, ujung ekornya bergulung, dapat mendatangkan manfaat bagi pemiliknya

In Balinese:   Ring abad kaping pitulas, Batuan miwah Bali sisi kelod kawawa olih kulawarga keraton kantos wenten pamastu saking pandita sane ngawinang kulawarga raja kelangan prabawa; pamuputne ida makasami kesah nuju sajeroning negara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   [BA]yaning ida dane dot pacang nyaksiang aratus-ratus pandita Hindu saking makudang wit genah rawuh sinarengan ngaturang pangastuti, irika ring Eka Dasa Rudra wantah galah pinih tepet.

In English:   Eka Dasa Rudra means ‘eleven Rudras’.

In Indonesian:   [ID]Apabila Anda ingin melihat ratusan pendeta Hindu berkumpul dari berbagai wilayah dan bersama-sama memanjatkan doa, maka Eka Dasa Rudra adalah saat yang tepat.
[[Word example text ban::[BA]yaning ida dane dot pacang nyaksiang aratus-ratus pandita Hindu saking makudang wit genah rawuh sinarengan ngaturang pangastuti, irika ring Eka Dasa Rudra wantah galah pinih tepet.| ]]

In Balinese:   Sasampun 300 warsa tan kamargiang, upacara puniki, sane ngerauhin aratus-ratus pandita lan siuan krama Hindu puniki kaprakarsa malih ring warsa 1963.

In English:   After being forgotten for about 300 years, this massive ceremony which includes hundreds of priests and thousands of people was reestablished in 1963.

In Indonesian:   Setelah sekitar 300 tahun tidak dirayakan, upacara yang melibatkan ratusan pendeta dan ribuan umat Hindu ini kembali dilakukan tahun 1963.

In Balinese:   Bab kaping sia madaging kritik indik urip para pandita.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Selami ida dados pandita ring Gelgel, ida akudang galah ngawentenang dharmayatra ngiterin jagat Bali, Lombok lan Sumbawa matetujon ngajegang Hindune.

In English:   Hanyang Nirartha is a “pujasastra”.

In Indonesian:   Hanyang Nirartha adalah sebuah pujasastra.

In Balinese:   Ida rauh ring Bali duk warsa 1489 tur kaangkat dados purohita (pandita utama) ring Gelgel daweg kaprabon Ida Dalem Waturenggong.

In English:   According to Hanyang Nirartha, the balance of nature will affect the balance of humans.

In Indonesian:   Pujasastra berarti sebuah karya sastra yang bertujuan untuk memuji seseorang atau sesuatu.

In Balinese:   Kruna ‘mpu’ maartos ‘sang sane kasinggihang’ lan nenten ja kaanggen ring pesengan pandita utawi rakawi kemanten.

In English:   Usually, almost all kakawin writing projects are sponsored by the king.

In Indonesian:   Biasanya, hampir semua proyek penulisan kakawin disponsori oleh raja.

In Balinese:   Makudang-kudang cakepan sastra Baline maosang indik Kawi Wiku utawi pandita sane nyurat sastra ring genah-genah sane luih, ngawi kalangen.

In English:   Ida Wayan Eka Werdi Putra or who is often called Gus Eka is the initiator of SAGARAGIRI Outdoor.

In Indonesian:   Ida Wayan Eka Werdi Putra atau yang sering disapa Gus Eka adalah penggagas SAGARAGIRI Outdoor.

In Balinese:   Ring Sargah II katlatarang indik sang Panca Pandita sane pinaka panditaning jagat Bali sane pinih kapertama.

In English:   Then in the third Chapter, there is a narration about creation of six divine gods known as Dewata Sadkṛti.

In Indonesian:   Kemudian pada bab ketiga terdapat narasi tentang penciptaan enam dewa yang dikenal dengan Dewata Sadkṛti.

In Balinese:   Ring Babad Brahmana nyritayang antuk pandita Hinduné, ida mapesengan Dang Hyang Nirartha sané ngambel swadharma pacang ngraksa ajah-ajahan suci, Babad nikinuturang indik palampah Ida Dang Hyang Nirartha, pandita Hindu saking jaman Majapahit.

In English:  

In Indonesian:   Pada babad Brahmana menceritakan tentang pendeta Hindu, Beliau bernama Dang Hyang Nirartha yang memegang swadharma akan menyebarkan ajaran-ajaran suci, Babad ini menceritakan tentang perjalanan Ida Hyang Nirartha, pendeta Hindu dari zaman Majapahit.

In Balinese:   Antuk rasa sumbungnyane, para yowane Wangsa Yadu puniki mapikayun yening napi sane kalaksanayang punika kasuen-suen pastika kicen pangampura santukan sampun sering ngwantu para pandita.

In English:  

In Indonesian:   Mereka pun tidak berkeinginan untuk mengubah kutukan sang wiku.

In Balinese:   Majeng ring Bhatara Indra sane nyihnayang angga pinaka pandita ring Sang Arjuna raris ngandika:..”nghulun atiki katalyan dening bhakti lawan asih/ hana pinka kakangkwan Sri Dharmatmaja/ sira ta pinatapaken mahyun digjaya wijaya// Harep ayasa mahaywang rat lawan kaparahitan/ jugara putu maharsin pamrih nrih mataki-taki/ yatan anumata sang hyang tade matya tan uliha/…titiang kaiket antuk rasa bhakti miwah tresna kapining rakan titiange Sang Dharmawangsa/ majeng ring ida, titiang ngabdi, matapa mangda ida polih kadigjayan, ngawisesaning jagat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Salanturnyane, wenten taler satua mabasa Bali Alus santukan nganutin tokoh-tokoh sane wenten ring carita sakadi tokoh pandita sane ngranjing ring satua Katuturan Yuyu Malaksana Melah, Pandita Baka, miwah sane lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Punika sane kanggen olih I Yuyu ri tatkala kacunduk Sang Pandita.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Salanturnyane, wenten taler satua mabasa Bali Alus santukan nganutin tokoh-tokoh sane wenten ring carita sakadi tokoh pandita sane ngranjing ring satua Katuturan Yuyu Malaksana Melah, Pandita Baka, miwah sane lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Rakyat Badung sane jagi ngamargiang puputan, mapangge sarwa putih taler mapupul ring puri, inggih punika raja, pandita, para patih, kulawarga raja, miwah kramane sane uleng pacang nyiatin penjajahe nyantos padem.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sesampune punika, Ida raris nlatarang indik solas bacakan solah para ratu sane sampun madeg nata sakadi asih ring warga daridra (miskin), asih ring sang pandita, bakti ring Widhi, nenten surud ring sasana, nyelehin wadwa bala rauhing anak-rabinipun mangda suka lila, wibhuhing mretha sakala pinaka ajengan balane sami, miwah sane lian-lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   ida sane katunasin rauh olih ida sang pandita antuk yoga mangda ngicenin panugraha ring toya sane suci magenah ring wadah utawi kabaos swamba.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Indik ajeng-ajengan sane katur majeng ring para wiku umpaminnyane, sakadi sane sane munggah ring lontar Wrati Sasana (teks sasana indik pandita sane ngamargiang brata), sahananing sarwa pangan sane kasadanayang patut kauratiang utaminnyane sang sane kabaoas siddhanta inggih punika sane ngamargiang brata suci (tan yogya ika bhaksan de snag siddhanta suddha brata).

In English:  

In Indonesian:   Mengenai makanan bagi seorang pendeta (orang suci) misalnya, seperti yang diuraikan dalam lontar Wrati Sasana (teks sasana untuk seorang pandita dalam menjalankan brata) bahwa segala jenis makanan yang dimasukkan ke dalam tubuh sangatlah penting untuk diperhatikan terutama penganut siddhanta yang melaksanakan brata suci (tan yogya ika bhaksan de sang siddhanta suddha brata).

In Balinese:   Pandita kaulemin mangda rauh tur ngater upacarane, lan makudang-kudang artha brana kapuniaang ring anake suci.

In English:   Garbhadhana means ‘seed-giving ceremony’ when a father gives seed into the mother’s womb.

In Indonesian:   Garbhadhana berarti ‘upacara pemberian benih’, ketika si ayah memberi benih kepada ibu.

In Balinese:   Pamuputnyane nunas penuntun majeng ring ida pandita, mangdane para janane ngaturang yadnya antuk nyomiang para bhutane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Para pandita HIndune nguncarang panunas ica mangda i rare ngamolihang bayu saking pertiwine, kapiara olih pertiwine, tur tinuwuh olih pertiwine.

In English:   The Hindu priests chant prayers for the baby to receive energy from the Earth, nurtured and grown by the Earth.

In Indonesian:   Upacara ini adalah rangkaian upacara untuk seorang bayi yang berusia genap tiga bulan menurut kalender pasaran Bali.

In Balinese:   Ajian puniki kabaos nerang ujan, tur biasane kawawa olih balian (kiwa tur tengen), pandita, utawi makudang-kudang anak biasa.

In English:   Normally, their powers could only function within a radius of one village.

In Indonesian:   Ilmu ini disebut nerang ujan, dan biasanya dikuasai oleh paranormal, penyihir (hitam maupun putih), pendeta atau bahkan beberapa kalangan orang biasa.

In Balinese:   Nenten sami anake kadiksa dados pandita.

In English:   Not all initiated people will become priests.

In Indonesian:   Tidak semua orang yang didiksa akan menjadi pendeta.

In Balinese:   Kawentenan pura puniki nenten sida lempas saking kapurwan Pandita Siwa Sidanta sane rauh inggih punika Danghyang Nirartha (Ida Pedanda Sakti Wawu Rawuh) ring abad ke-15, ri kala pemerintahan Dalem Waturenggong ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring prasasti sane kamedalang duk sapamadeg Ratu Maruhani Sri Udayana Warmadewa puniki ngandikayang "mpungku di kasogatan ida dicanggini dang upadhyaya sudhar" sane mateges "pandita Budha sane wenten ring Canggini maparab Dang Upadhyaya Sudhar...." Ring prasasti Sawan C warsa 1098 caka taler munggah kruna "canggi".

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening katilik saking basa sane kaanggen, Purwabhumi Kamulan karipta duk abad pertengahan, duaning ngawit jaman punika wenten kelompok pandita brahmana, bhujangga miwah resi.

In English:   Analyzed from the language, Purwabhumi Kamulan was written in the Middle Ages, because starting from the Middle Ages there was a division of the Brahmana, Bhujangga and Rishi priests.

In Indonesian:   Purwabhumi Kamulan berarti asal-usul alam semesta.

In Balinese:   "Para pandita lan pemangku ring Bali tan punika maosang pedukutan antuk 'sampah' ring aji lan mawiguna ring pangider jagat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kacerita ne jani, mataken lantasan Dewa Kunti, “Naweg, nawegang titiang Ratu Pedanda, presangga wiakti titian purun matur, napi mawinan Singgih Pedanda maswabawa sungsut kadi puniki?” Ngandika Sang Pandita, “Ibu sang maraga datengan, kalintang luih Idewa, mataken indik kabyaparan tiange.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Punika rerincian sadhaka saking aguron-guron Siwa, utamannyane saking Dang Acarya Pandita sane agung, Sri Gurupata, Dang Upadhyaya, Pitamaha, Prapitamaha, Bhagawanta miwah sapunika kawentenannyane makasami.

In English:   Brati Sasana is a palm-leaf manuscript containing rules for a spiritual student.

In Indonesian:   Ada juga pembahasan mengenai syarat-syarat menjadi pendeta atau seorang acarya.

In Balinese:   Lontar puniki spesifiknyane madaging tata titining urip sadina-dina majeng ring para pandita miwah ida sane nelebin ajah-ajahan kadewatan (aguron-guron).

In English:   Then, it also states the requirements for a sadhaka or someone who wants to become a priest.

In Indonesian:   Ada jenis lontar sasana, atau aturan tingkah laku.

In Balinese:   Raris, irika taler munggah indik pisyarat anake dados sadhaka utawi sane pacang dados pandita.

In English:   Then, it also states the requirements for a sadhaka or someone who wants to become a priest.

In Indonesian:   Ada jenis lontar sasana, atau aturan tingkah laku.

In Balinese:   Rsi Sasana madaging tata laksana majeng ring pandita.

In English:   It is also stated that if a person is purified or accepted as a spiritual disciple by a qualified acarya, he will become pure and free from sorrow.

In Indonesian:   Dinyatakan juga bahwa apabila seseorang disucikan atau diterima sebagai siswa kerohanian oleh acarya yang berkualifikasi, maka ia akan menjadi suci dan bebas dari duka nestapa.

In Balinese:   Para pandita, sami reramaning jagat puniki patut nyantosang ngawentenang wargi sane turutsareng pratima Tri Hita Karana ring dudonan jagat puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring galahe punika kapuput olih Ida Pandita.

In English:   A total of 38 Jempana (Ida Betara's sacred throne) descended during the "Pamedal" ceremony, plus Ida Betara Ratu Gede Sakti (in the form of a Barong).

In Indonesian:   Total ada 38 Jempana (singgasana suci Ida Betara) yang tedun (turun) saat upacara "Pamedal" tersebut, ditambah Ida Betara Ratu Gede Sakti (berwujud Barong).

In Balinese:   Kaping kalih, Sarati tan dados lali ngaturang dana punia ring sang wiku (sang pandita).

In English:   A sarati is a person in charge of making banten (offerings) in various types of ceremonies.

In Indonesian:   Kedua, Sarati tidak boleh lupa berdana punia kepada seorang brahmana (orang suci).

In Balinese:   Tapini taler inggih punika puspatan rabin ida pandita sane maduwe kawidyan tur wikan ngaryanin sekancan soroh banten.

In English:   Last but not least, Sarati should not gossip when making offerings.

In Indonesian:   Yang terakhir adalah, Sarati hendaknya menjaga kata-kata saat sedang membuat banten.