Pandita

Saking BASAbaliWiki
Lanturang ka:navigasi, rereh


p xÒø t
pandita
Akar
pandita
Indik sane lianan"pandita" (m)
Definitions
  • first day of the 10-day week en
  • priest (Mider) en
  • pendeta (Mider) id
Translation in English
priest
Translation in Indonesian
pendeta
Indik sane pateh
Indik sane lianan
Kruna sane mahubungan
Puzzles
Origin
Word audio
Level of Speech Option
Mider
Kasar
-
Andap
-
Alus sor
-
Alus madya
-
Alus mider
-
Alus singgih
-
Dialects
Bali Dataran
-
Bali Aga
-
Sentences Example
Balinese
Ring Dasawara, rahina sausanan Pandita inggih punika Pati.
English
-
Indonesian
-
Usage examples pulled from the Community Spaces
Balinese
Babad Brahmana Catur nuturang indik palampah Ida Dang Hyang Nirartha, pandita Hindu saking masa Majapahit pinih ungkur (1489 Masehi).
English
The Babad Brahmana Catur tells about the journey of Dang Hyang Nirartha, a Hindu priest from the late Majapahit era (1489 A.D.).
Indonesian
Sebagai seorang pemuka agama Hindu, Dang Hyang Nirartha mengemban misi mempertahankan ajaran suci itu agar tidak punah.
Lontar Babad Brahmana Catur
Balinese
Pinaka pamucuk pandita Hindune, Dang Hyang Nirartha ngambel swadharma pacang ngraksa ajah-ajahan suci punika mangda tan punah.
English
The Babad Brahmana Catur tells about the journey of Dang Hyang Nirartha, a Hindu priest from the late Majapahit era (1489 A.D.).
Indonesian
Sebagai seorang pemuka agama Hindu, Dang Hyang Nirartha mengemban misi mempertahankan ajaran suci itu agar tidak punah.
Lontar Babad Brahmana Catur
Balinese
Akeh para pandita, wadwa kadatuane, para menak lan sami prakangge Majapahit rauh ngaturang bhakti ring pratiman Ida Rajapatni Gayatri sane kalinggihang ring singgasana putih.
English
This Kakawin was written by Mpu Tanakung (not his real name) when King Hayam Wuruk committed a great holy sacrifice (Sraddha) addressed to his late grandmother, Dyah Rajapatni Gayatri, at Majapahit palace square.
Indonesian
Banyak pendeta, keluarga kerajaan, para bangsawan dan semua pejabat Majapahit hadir untuk melakukan persembahyangan dan penghormatan kepada arca Rajapatni Gayatri yang distanakan di sebuah singgasana putih.
Lontar Banawa Sekar
Balinese
Wastan Desa Bebandem mangkin inggih punika kaambil saking parab I Gusti Bandem sane sampun kasub dados pandita (Dukuh Bujangga) miwah pinaka cihna ngwangiang ida, raris parab ida kadadosang wastan desa kasarengin antuk pangater 'Be' saking basa Sansekerta sane mateges genah malingih utawi meneng ring ajeng.
English
-
Indonesian
-
Place Bebandem
Balinese
Kacerita dugase pidan, ada pandita sakti mapesengan Bhagawan Domia.
English
-
Indonesian
-
Folktale Begawan Domia
Balinese
Pandita Lalaku ckc tundun meng ane bulune misi garis putih teked ka bungutne, muncuk ikuhne malilit, ento lakar ngaba wibawa baan ane ngelah
English
-
Indonesian
Bujangga Amerta, kucing berbulu putih, kepalanya hitam, ujung ekornya bergulung, dapat mendatangkan manfaat bagi pemiliknya
Lontar Carcan Meong
Balinese
Ring abad kaping pitulas, Batuan miwah Bali sisi kelod kawawa olih kulawarga keraton kantos wenten pamastu saking pandita sane ngawinang kulawarga raja kelangan prabawa; pamuputne ida makasami kesah nuju sajeroning negara.
English
-
Indonesian
-
Place Batuan
Balinese
[BA]yaning ida dane dot pacang nyaksiang aratus-ratus pandita Hindu saking makudang wit genah rawuh sinarengan ngaturang pangastuti, irika ring Eka Dasa Rudra wantah galah pinih tepet.
English
Eka Dasa Rudra means ‘eleven Rudras’.
Indonesian
[ID]Apabila Anda ingin melihat ratusan pendeta Hindu berkumpul dari berbagai wilayah dan bersama-sama memanjatkan doa, maka Eka Dasa Rudra adalah saat yang tepat.
Holiday or Ceremony Eka Dasa Rudra
[[Word example text ban::[BA]yaning ida dane dot pacang nyaksiang aratus-ratus pandita Hindu saking makudang wit genah rawuh sinarengan ngaturang pangastuti, irika ring Eka Dasa Rudra wantah galah pinih tepet.| ]]
Balinese
Sasampun 300 warsa tan kamargiang, upacara puniki, sane ngerauhin aratus-ratus pandita lan siuan krama Hindu puniki kaprakarsa malih ring warsa 1963.
English
After being forgotten for about 300 years, this massive ceremony which includes hundreds of priests and thousands of people was reestablished in 1963.
Indonesian
Setelah sekitar 300 tahun tidak dirayakan, upacara yang melibatkan ratusan pendeta dan ribuan umat Hindu ini kembali dilakukan tahun 1963.
Holiday or Ceremony Eka Dasa Rudra
Balinese
Bab kaping sia madaging kritik indik urip para pandita.
English
-
Indonesian
-
Lontar Geguritan Sebun Bangkung
Balinese
Selami ida dados pandita ring Gelgel, ida akudang galah ngawentenang dharmayatra ngiterin jagat Bali, Lombok lan Sumbawa matetujon ngajegang Hindune.
English
Hanyang Nirartha is a “pujasastra”.
Indonesian
Hanyang Nirartha adalah sebuah pujasastra.
Lontar Hanyang Nirartha
Balinese
Ida rauh ring Bali duk warsa 1489 tur kaangkat dados purohita (pandita utama) ring Gelgel daweg kaprabon Ida Dalem Waturenggong.
English
According to Hanyang Nirartha, the balance of nature will affect the balance of humans.
Indonesian
Pujasastra berarti sebuah karya sastra yang bertujuan untuk memuji seseorang atau sesuatu.
Lontar Hanyang Nirartha
Balinese
Kruna ‘mpu’ maartos ‘sang sane kasinggihang’ lan nenten ja kaanggen ring pesengan pandita utawi rakawi kemanten.
English
Usually, almost all kakawin writing projects are sponsored by the king.
Indonesian
Biasanya, hampir semua proyek penulisan kakawin disponsori oleh raja.
Lontar Hariwangsa
Balinese
Ida inggih punika rohaniawan/ pandita/ randa Hindu ring Geria Bajing, Kesiman.
English
He was a Hindu clergyman/priest/preacher at Geria Bajing, Kesiman.
Indonesian
Ia adalah seorang rohaniawan/pendeta/peranda Hindu di Geria Bajing, Kesiman.
Biography of Ida Bagus Gede Ngurah Rai -
Balinese
Lianan ring ngamargiang kahuripan dados pandita, dané kasub pinaka undagi (arsitek tradisional Bali).
English
Apart from devoting his life as a priest, he was known as an undagi (traditional Balinese architect).
Indonesian
Selain mengabdikan hidupnya sebagai pendeta, ia dikenal sebagai undagi (arsitek tradisional Bali).
Biography of Ida Pedanda Gede Oka -
Balinese
Makudang-kudang cakepan sastra Baline maosang indik Kawi Wiku utawi pandita sane nyurat sastra ring genah-genah sane luih, ngawi kalangen.
English
Ida Wayan Eka Werdi Putra or who is often called Gus Eka is the initiator of SAGARAGIRI Outdoor.
Indonesian
Ida Wayan Eka Werdi Putra atau yang sering disapa Gus Eka adalah penggagas SAGARAGIRI Outdoor.
Biography of Ida Wayan Eka Werdi Putra Gus Eka
Balinese
Ring Sargah II katlatarang indik sang Panca Pandita sane pinaka panditaning jagat Bali sane pinih kapertama.
English
Then in the third Chapter, there is a narration about creation of six divine gods known as Dewata Sadkṛti.
Indonesian
Kemudian pada bab ketiga terdapat narasi tentang penciptaan enam dewa yang dikenal dengan Dewata Sadkṛti.
Lontar Kuttara Kanda Dewa Purana Bangsul
Balinese
Ring Babad Brahmana nyritayang antuk pandita Hinduné, ida mapesengan Dang Hyang Nirartha sané ngambel swadharma pacang ngraksa ajah-ajahan suci, Babad nikinuturang indik palampah Ida Dang Hyang Nirartha, pandita Hindu saking jaman Majapahit.
English
-
Indonesian
Pada babad Brahmana menceritakan tentang pendeta Hindu, Beliau bernama Dang Hyang Nirartha yang memegang swadharma akan menyebarkan ajaran-ajaran suci, Babad ini menceritakan tentang perjalanan Ida Hyang Nirartha, pendeta Hindu dari zaman Majapahit.
Literature Kapurwan Desa Gulingan
Balinese
Antuk rasa sumbungnyane, para yowane Wangsa Yadu puniki mapikayun yening napi sane kalaksanayang punika kasuen-suen pastika kicen pangampura santukan sampun sering ngwantu para pandita.
English
-
Indonesian
Mereka pun tidak berkeinginan untuk mengubah kutukan sang wiku.
Literature Laksana Para Yowana miwah Rusaknyane Negara: Nlatarang Tetuek Utama Mosala Parwa
Balinese
Majeng ring Bhatara Indra sane nyihnayang angga pinaka pandita ring Sang Arjuna raris ngandika:..”nghulun atiki katalyan dening bhakti lawan asih/ hana pinka kakangkwan Sri Dharmatmaja/ sira ta pinatapaken mahyun digjaya wijaya// Harep ayasa mahaywang rat lawan kaparahitan/ jugara putu maharsin pamrih nrih mataki-taki/ yatan anumata sang hyang tade matya tan uliha/…titiang kaiket antuk rasa bhakti miwah tresna kapining rakan titiange Sang Dharmawangsa/ majeng ring ida, titiang ngabdi, matapa mangda ida polih kadigjayan, ngawisesaning jagat.
English
-
Indonesian
-
Literature Niwatakwaca
Balinese
Salanturnyane, wenten taler satua mabasa Bali Alus santukan nganutin tokoh-tokoh sane wenten ring carita sakadi tokoh pandita sane ngranjing ring satua Katuturan Yuyu Malaksana Melah, Pandita Baka, miwah sane lianan.
English
-
Indonesian
-
Literature Nyuksmayang Basa Nincapang Rasa: Satua Bali Pinaka Suluh Urip
Balinese
Punika sane kanggen olih I Yuyu ri tatkala kacunduk Sang Pandita.
English
-
Indonesian
-
Literature Nyuksmayang Basa Nincapang Rasa: Satua Bali Pinaka Suluh Urip
Balinese
Salanturnyane, wenten taler satua mabasa Bali Alus santukan nganutin tokoh-tokoh sane wenten ring carita sakadi tokoh pandita sane ngranjing ring satua Katuturan Yuyu Malaksana Melah, Pandita Baka, miwah sane lianan.
English
-
Indonesian
-
Literature Nyuksmayang Basa Nincapang Rasa: Satua Bali Pinaka Suluh Urip
Balinese
Rakyat Badung sane jagi ngamargiang puputan, mapangge sarwa putih taler mapupul ring puri, inggih punika raja, pandita, para patih, kulawarga raja, miwah kramane sane uleng pacang nyiatin penjajahe nyantos padem.
English
-
Indonesian
-
Literature Puputan
Balinese
Sesampune punika, Ida raris nlatarang indik solas bacakan solah para ratu sane sampun madeg nata sakadi asih ring warga daridra (miskin), asih ring sang pandita, bakti ring Widhi, nenten surud ring sasana, nyelehin wadwa bala rauhing anak-rabinipun mangda suka lila, wibhuhing mretha sakala pinaka ajengan balane sami, miwah sane lian-lianan.
English
-
Indonesian
-
Literature Purnama Kapat: Purna Geguritan Niti Raja Sasana olih Cokorda Denpasar
Balinese
ida sane katunasin rauh olih ida sang pandita antuk yoga mangda ngicenin panugraha ring toya sane suci magenah ring wadah utawi kabaos swamba.
English
-
Indonesian
-
Literature Sastra Sakala Gunaning Janma
Balinese
Indik ajeng-ajengan sane katur majeng ring para wiku umpaminnyane, sakadi sane sane munggah ring lontar Wrati Sasana (teks sasana indik pandita sane ngamargiang brata), sahananing sarwa pangan sane kasadanayang patut kauratiang utaminnyane sang sane kabaoas siddhanta inggih punika sane ngamargiang brata suci (tan yogya ika bhaksan de snag siddhanta suddha brata).
English
-
Indonesian
Mengenai makanan bagi seorang pendeta (orang suci) misalnya, seperti yang diuraikan dalam lontar Wrati Sasana (teks sasana untuk seorang pandita dalam menjalankan brata) bahwa segala jenis makanan yang dimasukkan ke dalam tubuh sangatlah penting untuk diperhatikan terutama penganut siddhanta yang melaksanakan brata suci (tan yogya ika bhaksan de sang siddhanta suddha brata).
Literature Taur Katur ring Gumi miwah Angga - Utsaha Nepasin Sasab Marana Covid-19 Anut ring Daging Sastra
Balinese
Pandita kaulemin mangda rauh tur ngater upacarane, lan makudang-kudang artha brana kapuniaang ring anake suci.
English
Garbhadhana means ‘seed-giving ceremony’ when a father gives seed into the mother’s womb.
Indonesian
Garbhadhana berarti ‘upacara pemberian benih’, ketika si ayah memberi benih kepada ibu.
Holiday or Ceremony Magedong-gedongan
Balinese
Pamuputnyane nunas penuntun majeng ring ida pandita, mangdane para janane ngaturang yadnya antuk nyomiang para bhutane.
English
-
Indonesian
-
VisualArt Malajah Mapitungan Saking Ogoh-ogoh Pakaryan ST. Sari Sabana
Balinese
Para pandita HIndune nguncarang panunas ica mangda i rare ngamolihang bayu saking pertiwine, kapiara olih pertiwine, tur tinuwuh olih pertiwine.
English
The Hindu priests chant prayers for the baby to receive energy from the Earth, nurtured and grown by the Earth.
Indonesian
Upacara ini adalah rangkaian upacara untuk seorang bayi yang berusia genap tiga bulan menurut kalender pasaran Bali.
Holiday or Ceremony Matelu Bulanan
Balinese
Ajian puniki kabaos nerang ujan, tur biasane kawawa olih balian (kiwa tur tengen), pandita, utawi makudang-kudang anak biasa.
English
Normally, their powers could only function within a radius of one village.
Indonesian
Ilmu ini disebut nerang ujan, dan biasanya dikuasai oleh paranormal, penyihir (hitam maupun putih), pendeta atau bahkan beberapa kalangan orang biasa.
Holiday or Ceremony Nerang Ujan
Balinese
Nenten sami anake kadiksa dados pandita.
English
Not all initiated people will become priests.
Indonesian
Tidak semua orang yang didiksa akan menjadi pendeta.
Holiday or Ceremony Padiksaan
Balinese
Kawentenan pura puniki nenten sida lempas saking kapurwan Pandita Siwa Sidanta sane rauh inggih punika Danghyang Nirartha (Ida Pedanda Sakti Wawu Rawuh) ring abad ke-15, ri kala pemerintahan Dalem Waturenggong ring Bali.
English
-
Indonesian
-
Place Pura Ponjok Batu
Balinese
Ring prasasti sane kamedalang duk sapamadeg Ratu Maruhani Sri Udayana Warmadewa puniki ngandikayang "mpungku di kasogatan ida dicanggini dang upadhyaya sudhar" sane mateges "pandita Budha sane wenten ring Canggini maparab Dang Upadhyaya Sudhar...." Ring prasasti Sawan C warsa 1098 caka taler munggah kruna "canggi".
English
-
Indonesian
-
Place Pura Puseh Canggi
Balinese
Yening katilik saking basa sane kaanggen, Purwabhumi Kamulan karipta duk abad pertengahan, duaning ngawit jaman punika wenten kelompok pandita brahmana, bhujangga miwah resi.
English
Analyzed from the language, Purwabhumi Kamulan was written in the Middle Ages, because starting from the Middle Ages there was a division of the Brahmana, Bhujangga and Rishi priests.
Indonesian
Purwabhumi Kamulan berarti asal-usul alam semesta.
Lontar Purwabhumi Kamulan
Balinese
"Para pandita lan pemangku ring Bali tan punika maosang pedukutan antuk 'sampah' ring aji lan mawiguna ring pangider jagat.
English
-
Indonesian
-
Government SAMPAH DI PULAU BALI
Balinese
Kacerita ne jani, mataken lantasan Dewa Kunti, “Naweg, nawegang titiang Ratu Pedanda, presangga wiakti titian purun matur, napi mawinan Singgih Pedanda maswabawa sungsut kadi puniki?” Ngandika Sang Pandita, “Ibu sang maraga datengan, kalintang luih Idewa, mataken indik kabyaparan tiange.
English
-
Indonesian
-
Folktale Sang Bima Dados Caru
Balinese
Punika rerincian sadhaka saking aguron-guron Siwa, utamannyane saking Dang Acarya Pandita sane agung, Sri Gurupata, Dang Upadhyaya, Pitamaha, Prapitamaha, Bhagawanta miwah sapunika kawentenannyane makasami.
English
Brati Sasana is a palm-leaf manuscript containing rules for a spiritual student.
Indonesian
Ada juga pembahasan mengenai syarat-syarat menjadi pendeta atau seorang acarya.
Lontar Siwa Sasana
Balinese
Lontar puniki spesifiknyane madaging tata titining urip sadina-dina majeng ring para pandita miwah ida sane nelebin ajah-ajahan kadewatan (aguron-guron).
English
Then, it also states the requirements for a sadhaka or someone who wants to become a priest.
Indonesian
Ada jenis lontar sasana, atau aturan tingkah laku.
Lontar Siwa Sasana
Balinese
Raris, irika taler munggah indik pisyarat anake dados sadhaka utawi sane pacang dados pandita.
English
Then, it also states the requirements for a sadhaka or someone who wants to become a priest.
Indonesian
Ada jenis lontar sasana, atau aturan tingkah laku.
Lontar Siwa Sasana
Balinese
Rsi Sasana madaging tata laksana majeng ring pandita.
English
It is also stated that if a person is purified or accepted as a spiritual disciple by a qualified acarya, he will become pure and free from sorrow.
Indonesian
Dinyatakan juga bahwa apabila seseorang disucikan atau diterima sebagai siswa kerohanian oleh acarya yang berkualifikasi, maka ia akan menjadi suci dan bebas dari duka nestapa.
Lontar Siwa Sasana
Balinese
Para pandita, sami reramaning jagat puniki patut nyantosang ngawentenang wargi sane turutsareng pratima Tri Hita Karana ring dudonan jagat puniki.
English
-
Indonesian
-
Government Tetap Mewartakan Budaya Tri Hita Karana: Peran Penting Petani dalam Harmoni Lingkungan dan Spiritualitas
Balinese
Ring galahe punika kapuput olih Ida Pandita.
English
A total of 38 Jempana (Ida Betara's sacred throne) descended during the "Pamedal" ceremony, plus Ida Betara Ratu Gede Sakti (in the form of a Barong).
Indonesian
Total ada 38 Jempana (singgasana suci Ida Betara) yang tedun (turun) saat upacara "Pamedal" tersebut, ditambah Ida Betara Ratu Gede Sakti (berwujud Barong).
Holiday or Ceremony Usaba Sri Desa Adat Sibetan, Bebandem, Karangasem
Balinese
Kaping kalih, Sarati tan dados lali ngaturang dana punia ring sang wiku (sang pandita).
English
A sarati is a person in charge of making banten (offerings) in various types of ceremonies.
Indonesian
Kedua, Sarati tidak boleh lupa berdana punia kepada seorang brahmana (orang suci).
Lontar Yadnya Prakerti
Balinese
Tapini taler inggih punika puspatan rabin ida pandita sane maduwe kawidyan tur wikan ngaryanin sekancan soroh banten.
English
Last but not least, Sarati should not gossip when making offerings.
Indonesian
Yang terakhir adalah, Sarati hendaknya menjaga kata-kata saat sedang membuat banten.
Lontar Yadnya Prakerti