Wayah

Saking BASAbaliWiki
Lanturang ka:navigasi, rereh


wy;
wayah
Akar
-
Definitions
  • mature; not quite ripe; old en
  • grandfather en
  • tua; kakek id
Translation in English
mature; ripe; old
Translation in Indonesian
tua; kakek
Indik sane pateh
Indik sane lianan
Kruna sane mahubungan
Puzzles
Origin
Linked pages
Word audio
Level of Speech Option
Mider
-
Kasar
-
Andap
wayah
Alus sor
-
Alus madya
-
Alus mider
-
Alus singgih
-
Dialects
Bali Dataran
-
Bali Aga
-
Sentences Example
Balinese
Padi kuning suba wayah.
English
Rice turns yellow when it is ripe.
Indonesian
-
Balinese
Kacang suba wayah.
English
"Peanuts are already old". Sounds sort of like: Basang suba layah = Stomach is hungry. So, if you are hungry, you can say that peanuts are already old, and someone will know what you mean.
Indonesian
-
Balinese
Ia ngorta makatak wayah.
English
He talks like an old frog. (Proverb) ‘Wayah’ here means old, or hard, or rough skinned. An old frog is a toad. The word for toad is ‘dongkang’. A word that rhymes with ‘dongkang’ is ‘nongkang-nongkang’, meaning ‘jump and skip’. Thus a person is said to talk ‘nongkang-nongkang’ if he talks in a disconnected way, so that he cannot follow what he is saying.
Indonesian
-
Balinese
Mulih ke desane wayah.
English
Go home to the original (old) village. This is a euphemism for dying.
Indonesian
-
Usage examples pulled from the Community Spaces
Balinese
di Bali ade kone ajian cambra berag, ento ajian pangleakan ane wayah, ngidang ngubah dewekne dadi kuluk berag awakne telah matatu misi berek di baongne.
English
in Bali it is said that there is ajian cambra berag, it is a tall ajian pangelakan, can turn himself into a thin dog his body is all rotten wounds on his neck.
Indonesian
di Bali konon ada ajian cambra berag, itu merupakan ajian pangleakan yang tinggi, bisa mengubah dirinya menjadi anjing kurus tubuhnya semua terluka busuk di lehernya.
VisualArt "Ajian Ki Cambra Berag"
Balinese
Mangkin gumine nak ngancan wayah ngancan mase ngendah ,sepatutne Pemerintah ngancan Trepti ,lan iraga ajak mekejang dados semeton patut taat tekening awig-awig,APANG NYAK ADUNG APANG TAKSUNE MUNGGAH MELAH LAN LUUNG!
English
-
Indonesian
Sekarang bumi ini sudah semakin tua semakin nyeleneh,sepatutnya Pemerintah Lebih siaga dan gercep ,dan kita semua sebagai masyarakat harus taat terhadap peraturan.
VisualArt "HYANG AJI TAKSU"
Balinese
Taen sing iraga makeneh yen keketo gumine ulian suba wayah ?
English
-
Indonesian
-
Literature "Tidak Bisa Ditebak"
Balinese
ngancan wayah gumine ngancan ngendah,ne pidan ngelah ne jani tuara ngelah,i pidan merasa cara maca paling wayah ne jani macan ane pawah.
English
The longer the earth is getting more and more chaotic, those who used to have treasures now have nothing.
Indonesian
Semakin lama bumi semakin kacau, yang dulu mempunyai harta sekarang tidak mempunyai apa - apa.
Literature Semoga Bali Cepat Kembali
Balinese
Jani suba tua, sinah enggal ngalahin pianak cucu ka tanah wayah.
English
-
Indonesian
-
Folktale Angsa Tua di Telaga Rawit
Balinese
Dugas zaman Jani, tusing wantah melalui lontar, nyurat Aksara Bali ring bukune akeh sane durung lancar, nyumu anak alit neked sane wayah.
English
If we don't innovate, then we shouldn't be influenced by the times.
Indonesian
Jika kita tidak berinovasi, maka kita tidak boleh terpengaruh oleh perkembangan zaman.
Literature TRADISI BUDAYA BALI YANG SEMAKIN PUNAH SEIRING DENGAN PERKEMBANGAN ZAMAN
Balinese
Gumi cara jani nyansan wayah, jlemane masih milu ngwayahang.
English
-
Indonesian
Saat ini bumi semakin hebat, manusianya juga ikut bertambah hebat.
Literature Terlalu percaya diri
Balinese
Yén suba ngancan wayah guminé, isin guminé nyangetang milu ngancan wayah.
English
-
Indonesian
-
Covid Buin pidan? ( Ni Luh Murniasih)
Balinese
Don selasawi punika nyabran awuku alap e tur adole ka peken, yening jae lan kunyit punika nyantos ia wayah, wawu mresidayang ngadol tur ngamolihan jinah, yening don selasawi punika nyanbran awuku sampun ngemolihan jinah yening adol ka peken.
English
-
Indonesian
-
Literature bertanam sebagai membangun perekonomian bali
Balinese
Yadiastun idupe benyah, sepatutnyane iraga jengah, tuutang kenehe ane wayah, sakadi pawarah ring basa Indonesia iragane inggih punika masa depan anak kita masih cerah, jangan pernah menyerah.
English
-
Indonesian
-
Covid Foto-Idupe Nyansan Gudig krana Virus Corona ring Jaman Kali Ugug-I Putu Heri Ramanda
Balinese
Punika durung amunapi ngae bayu kesyor-kesyor, sawetara sasih Maret-April akeh orti ring TV, koran, lan social media maosang indik gering agung Covid-19, uling indike pasien sane positif, anake sane sungkan rahat ulian panyakit puniki, akeh pasien mawali ke tanah wayah, nyantos orti kaluwarga ring dura negara sane mawali ke Bali nenten katerima olih masyarakat.
English
-
Indonesian
-
Covid Foto-Pokokne Tiang Curhat-Ni Komang Dyah Asri Astini
Balinese
Jani gumine sube wayah.
English
-
Indonesian
-
Covid Foto-(Tuturan Cutet Ulian Corona)-(Ni Komang Wangi Asih)
Balinese
Makudang jatma sampun mulih ke gumi wayah.
English
Too many human has passed away.
Indonesian
Entah berapa nyawa sudah pergi kepada Tuhan.
Covid Gumi Gering, Gumi Gerit
Balinese
Pemuput nyane kawentenang pertempuran wayah ring pinanggal 15 SEPTEMBER 1906 ring Desa Sanur.
English
-
Indonesian
-
Literature Situs lan Tongos Bersejarah Indik Puputan Badung
Balinese
Di alase wayah ane lintang madurgama tur serbi, liu ada beburonan nongos ditu.
English
-
Indonesian
-
Folktale I Kidang Ngalahan I Macan
Balinese
Ide Sang Hyang Widhi Wasa ngicenin iraga

- Bekel SUKA, mangda prasida ngrasaang bagia ring kahuripan. - Bekel DUKA tuah rasa sebet. - Bekel LARA wantah ngerasaang keweh ring kahuripan.

- Bekel PATI (kematian) tuah bekel sane ngawinang irage eling jagi mawali ka tanah wayah.
English
We need to realize that these four provisions always come and go, are impermanent and are pseudo or included in.
Indonesian
Perlu kita sadari ke empat bekal tersebut selalu datang silih berganti, tidak kekal dan bersifat semu atau termasuk dalam.
VisualArt KALLA MAYA TATTWA
Balinese
Mangda ngawawa ilmu Leak Ajian Kereb Akasa puniki misaratang pisan madue papineh miwah pidabdab sane wayah.
English
-
Indonesian
-
VisualArt Kereb Akasa
Balinese
Adane gen layah, mula wayah.
English
-
Indonesian
-
Womens Spirit Kone, Men Seken
Balinese
Para rerama masih maan galah nuturin panak-panakné indik manis pait idupé ané suba taén karasa, apanga panak-panakné ngelah bekel nuju tuuh ané wayah.
English
-
Indonesian
-
Covid Kulawarga Mapupul Ulian Corona
Balinese
Nganti ka gumi wayah
English
-
Indonesian
Ngengsap tuuhe kadehdeh tua
Literature AMORING ACINTYA, NYOMAN TUSTHI EDDY
Balinese
Jeg negakin montor di jalane ngaap kanti peningalan ne ulian kene yus wayah kebus e.
English
-
Indonesian
-
Literature BUMI BALI PANAS
Balinese
Gumine jani ngangsan wayah, akeh pikobet lan bencane sane keadepin olih jadmane, idupe buka cangcang, ten dados makumpul sareng sawitra lan nyame braye.
English
-
Indonesian
-
Literature Bali dan Kebijakannya di Masa Pandemi
Balinese
Gumi baline sube wayah bek sajan lulune mekacakan sakiwale Jani anake pade bengkung sing nyak nuutin peraturan ,amen sube banjir paling anake.
English
-
Indonesian
-
Literature Bali jani
Balinese
Jalan jani iraga semeton Bali ajak makejang, cenik bajang, nguda wayah, makasami patut eling ring angga soang-soang tekening unduk utama ngelestariang palemahan sane sampun katamiang olih leluhur iraga.
English
-
Indonesian
-
Literature DIJA BALI ANE PIDAN?
Balinese
Yén suba ngancan wayah guminé, isin guminé nyangetang milu ngancan wayah.
English
-
Indonesian
-
Literature Guminé Sepi Ulian Ada Tamiu Uli Joh
Balinese
Jeg mekejang boye mekejang tidong, ne pelih to pelih asane, men kujang men gumi sube wayah, mirib ane ene adanina jaman kali kading tetua pidan, jaman now ne mirib jaman kali.
English
-
Indonesian
-
Literature Kebijakan Bersifat Holistik Dan Berbasis Kesadaran Hidup
Balinese
Ring perkembangan aabe mangkin, gumine ngangsan wayah.
English
-
Indonesian
-
Literature Kebijakan Menangani Virus Covid 19 di Bali
Balinese
Para rerama masih maan galah nuturin panak-panakne indik manis pait idupe ane suba taen karasa, apanga panak-panakne ngelah bekel nuju tuuh ané wayah.
English
-
Indonesian
Semua orang bekerja dari rumah, para siswa belajar dari rumah, dan melakukan aktivitas sembahyang pun dari rumah.
Literature Kulawarga Mapupul Ulian Corona
Balinese
Wayah kéék daging matérinyané yéning saihang sareng pédagogik sisiané.
English
The content of the material is very difficult when compared to the ability of students.
Indonesian
Isi materinya sangat sukar jika dibandingkan kemampuan siswa.
Literature Ngulang Aluh Tan Pasuluh
Balinese
Yen wayah baan nuturang, minab ené karma wasanan iraga numadi kamarcapada ané patut ayahang.
English
-
Indonesian
-
Literature Nyen Nawang!
Balinese
Pandemi ne mangkin sekadi grubug sane wayah, tusing ada anak ane nawang lakar wenten pandemi puniki.
English
-
Indonesian
-
Literature Pandemi Sepi Gering
Balinese
Don cemcem sane kaanggen inggih punika don sane nguda tur sane sampun wayah.
English
Loloh is a traditional herbal medicine that is usually consumed by Balinese people to maintain body freshness.
Indonesian
Loloh produksi Desa Penglipuran sudah merambah ke luar desa.
Cuisine Loloh Cemcem
Balinese
Ring warsa sane sampun wayah puniki napi sane sampun kabuat, nika wantah iraga sane uning pacawisnyane.
English
-
Indonesian
-
Comics Madan Kenyem Mangle
Balinese
Gumine suba wayah,

Sarasa makejang anake mapi ngelah,

Gengsi.....
English
-
Indonesian
-
Folktale Negara Konsumtif
Balinese
Pariwisatané kena masan sayah, sabilang wai suba cara tanggal wayah, basangné layah, kréditané masih tusing taén mabayah.
English
-
Indonesian
-
Childrens Book Ngalap Tresnan Punyan Nyuh
Balinese
Kakawian marupa puisi

Ganda Sari (1973, sareng Made Sanggra) Joged Bumbung (1975) Pantai (1978) Mara-mara (1994) Tiang (1995) Kalangen ring Batur SAB (Singgah di Bencingah Wayah) (2000) Puputan Badung (2000) Niti Titi Puttaparthi (2000) Suung Luung (2003) Tiang (2004) Yen (2004) Nyongkok di Bucu (2006) Kuuk (2006) Kabar-kabar Surat Kabar (2006) Swara Cakra Kurushetra (2006) Puisi ring majalah Canang Sari No. 24 minakadi Topeng Keras, Ada Sinar Galang, Setata Megonjakan ring Angin, Ampurayang Titiang dan Manahe Mabesikan (2006) Gerip Maurip Gridip Makedip

Ngintip
English
-
Indonesian
-
Biography of Nyoman Manda
Balinese
Iraga lanta kiah-kiah, kebyah-kebyah, yan tolak seng kuasa cara pemerintah, ngansan wayah dadi matah.
English
-
Indonesian
-
VisualArt Paksi Ireng
Balinese
" Panegara Indonesia mangkin sampun Mahardika kaping 77 tiban"

Yening nirgamayang sekadi imanusa sampun mayusa 77 tiban,sinah sampun nyaluk " wayah" Wayah ring sajeroning aab jagat kaliyuga" Sang guru Wisesa sampun ngewangun Margi,jembatan tol sane prasida nyambung tur ngelancaran transportasi!

" Garuda Pancasila " pinaka pralambang anggen nyikiang Kayun tur ngerumaketang rasa sutindih lan rasa wirang mabela Pati ring Panegara Indonesia.
English
-
Indonesian
-
Comics Panegara Indonesia mangkin sampun mahardika kaping 77 tiban
Balinese
" Panegara Indonesia mangkin sampun Mahardika kaping 77 tiban"

Yening nirgamayang sekadi imanusa sampun mayusa 77 tiban,sinah sampun nyaluk " wayah" Wayah ring sajeroning aab jagat kaliyuga" Sang guru Wisesa sampun ngewangun Margi,jembatan tol sane prasida nyambung tur ngelancaran transportasi!

" Garuda Pancasila " pinaka pralambang anggen nyikiang Kayun tur ngerumaketang rasa sutindih lan rasa wirang mabela Pati ring Panegara Indonesia.
English
-
Indonesian
-
Comics Panegara Indonesia mangkin sampun mahardika kaping 77 tiban
Balinese
Makudang bage kesenian minakadi Tari Legong, Sendratari Ramayana,Tari Barong lan Keris, Tari Kera, Tari Topeng Wayah lan Tari Wayang Kulit sampun ketah dados bebalihan seni ring Bali.
English
Some kinds of art such as Legong Dance, Ramayana Ballet, Barong and Keris Dance, Monkey Dance, Face Mask Dance, and Shadow Puppet Dance have been being main menu of art spectacle in Bali.
Indonesian
Beberapa jenis kesenian seperti Tari Legong, Sendratari Ramayana, Tari Barong dan Keris, Tari Kera, Tari Topeng Wajah, dan Tari Wayang Kulit telah menjadi menu utama tontonan seni di Bali.
Scholars Room Postmodern Aesthetic Idioms in Bali Tourism Performance
Balinese
Jani liu urug tanah

Mulih ka gumi wayah Krana tamiu tusing ngenah Gobané tusing wayah Nanging tekané ngéndah Mémé tusing ngundang tamiu mai Nanging tamiuné teka pedidi Teka mai ngaé pianak mémé mati Matiné akatih tusing dadi Ané dadi matiné apang magenti Mémé ngeling pedih Pianak mémé makejang mulih

Nyén jani pelih?
English
-
Indonesian
-
Covid Tamiuné Ngaé Mémé Gelem Olih: Gedé Astrawan
Balinese
Lebian ampah tuara ngresep gumi wayah

Lebian punyah ngae pikenoh bah Lebian campah mamunyi tawah-tawah Ahhh

Nandan jengah pamuputne mulih ka gumi wayah
English
-
Indonesian
-
Covid Tawah (I Wayan Kuntara)
Balinese
Titiang sampun nyukserang raga

Titiang werih Uripe ngangsan wayah

Corona ngawinang samian pelih tetujon
English
-
Indonesian
-
Covid Urip Sengsara Olih: Putu Anggariani
Balinese
Yaning ragane naenin nganggen GPS ritatkala nelusurin margi, Lontar Putru Saji Tarpana taler pinaka petunjuk margi antuk sang atmane sane jagi ngawit pamargi nuju gumi wayah.
English
The death ceremony can only help the spirit journey to reach Yamaloka's court, but it cannot erase his bad deeds during life.
Indonesian
Petunjuk jalan ini berisi juga bekal yang harus diberikan oleh roh itu kepada makhluk-makhluk astral yang ditemuinya.
Lontar Putru Saji Tarpana
Balinese
Sakancan eteh-eteh, ajengan lan toya sane kaaturang ring sang sane seda matetujon mangda sang atma ngamolihang angga sarira sane anyar ring loka sane wayah, kewanten nenten ngapus dosan ipun.
English
Yamaloka is the gate of the court of spirit, where every deed will be weighed according to the provisions of the Dharma law.
Indonesian
Yamaloka adalah gerbang pengadilan bagi roh, di mana setiap perbuatannya akan ditimbang sesuai dengan ketentuan hukum Dharma.
Lontar Putru Saji Tarpana
Balinese
Niki cecirin gumine sampun wayah.
English
It was the kind of the earth was old.
Indonesian
Ini merupakan sebuah ciri bahwa alam semesta sudah tua.
Comics Raket Maiket Kemerdekaan
Balinese
Disekolah genah malajah,

Ngasah awake apang melah, Disubane ngalih selah, Apang tusing benyah,

Apang dadi anak wayah,
English
-
Indonesian
-
Folktale Sekolah
Balinese
Ten kerasa gumine sane mangkin suba nyansan wayah, rahina mangkin pinanggal 17 Agustus 2022 Indonesia genep mayusa pintung dasa pitu tiban.
English
-
Indonesian
-
Comics Siu rerame tuah mresidayang mangipi, nanging aukud yowana dados nyiurin gumi. Merdeka!!
Balinese
Apabuin gumi suba canggih cara jani, Fb, Ig, Line, Wa, miwah ané lenan, megenapan endah adanné, nyanget-nyangetang wayah tutur anaké ditu.
English
-
Indonesian
-
Womens Spirit Suud Hoaxs
Balinese
Anggapan Niki terbukti ring keluarga titiang, meme tyang maduwe panak telu lan maketelu Luh mekonyangan keluarga titiang mengharapkan meme titiang beling buin di umur sane sampun wayah nanging, meme titiang menegaskan bahwa panak Luh lan Muani patuh.
English
-
Indonesian
-
Womens Spirit Wanita Dalam Penjara Kepercayaan bali
Balinese
Gumi sane ngancan wayah tur ngancan benyah.
English
-
Indonesian
-
Literature Maulat-ulatan untuk kebutuhan Hidup dan menjalankan Tradisi pada Masa Covid
Balinese
Ditu Sang Yamadipati lakar ngadilin iraga di tanah wayah.
English
In the afterlife, the Yamadipati will give justice.
Indonesian
Di akhirat nanti, Sang Yamadipati akan memberi keadilan.
VisualArt Yamadipathi