How to reduce waste at school canteen? Post your comments here or propose a question.

Wana

wana

w n
  • forest (Alus mider) (Noun) en
  • hutan; tanah luas yang ditumbuhi pohon-pohon (biasanya tidak dipelihara orang); tumbuhan yang tumbuh di atas tanah yang luas (biasanya di wilayah pegunungan); yang tidak dipelihara orang; yang liar (tentang binatang dan sebagainya) (Alus mider) (Noun) id
  • nama punakawan golongan kanan dalam pewayangan (nama lain dr Merdah) (Mider) (Noun) id
Andap
alas
Kasar
alas
Alus sor
-
Alus mider
wana
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Sang Prabhu lunga ka tengahing wana sareng panjak-panjak idané.
The King went to the middle of the forest with his people.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Bali medue akeh pisan genah pariwisata sane sandang antuk kerauhin sekadi tanah lot, taman budaya garuda wisnu kencana, mandala suci menara wana lan akeh pisan tiosan.

In English:  

In Indonesian:   Bali memiliki banyak sekali tempat pariwisata yang layak untuk dikunjungi seperti tanah lot, taman budaya garuda wisnu kencana, mandala suci menara wana dan masih banyak lagi.

In Balinese:   Malarapan antuk Wikithon Partisipasi Publik - Bale Banjar, titiang Sekardianti, Dipta mieah Angga saking STT Wana Kusuma sayaga nangiang gegiras krama Bali utamannyané para anak istri mangda prasida migunayang balé banjar pinaka genah anggén ngembasang, ngembahang miwah ngupapira sarin-sarin pikayunan becik.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening pasisi, gunung, wana, desa, tukad, taler kahyangan pura ring Bali sida resik, resike punika ngawinang lestari.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kanti nenten uning dwipa ne sampun wana.

In English:   Issues of damage to mangrove forests, coral reefs and garbage still exist and seem to be being ignored.

In Indonesian:   Isu-isu kerusakan hutan mangrove, terumbu karang dan sampah masih ada dan seperti di abaikan.

In Balinese:   Tukad-tukad sane membah saking wana muah danu punika akehan nuju genah lor, kadi Tukad Unda, Tukad Petanu, Tukad Ayung, Tukad Pulukan, Tukad Loloan miwah sane lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sadurung mawasta bayunggede, duk riin genah puniki wantah padukuhan sane wenten ring tengahing wana, kramane wantah akidik pisan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening manahin malih, sayuakti sampun rikala mrana, wau eling mawali ring wana.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bali polih paica maduwe alam sane becik tur akeh genah wisata, minakadi segara utawi pesisir segara, tukad, danu, gunung, miwah wana.

In English:  

In Indonesian:   Kasus semacam ini mencuat, salah satunya di Karangasem, yakni pembangunan Detiga Neano Resort yang dibangun di Bukit Enjung Ngawit yang lokasinya berdekatan dengan kawasan suci pura Gumang.

In Balinese:   Mpu Yogiswara pangawi Kakawin Ramayana mrasa seneng ri tatkala nyurat kaluihan sekar tunjung ring telaga sane madaging toya ening punika: tunjung putih pwa ya ta tunjung abang sedeng rum/ kumbangnya ghurnita masabda umung sadarppa/ len manda maruta mirirya sugandha mambo/ Sang Rama Laksmana rikang ksana tusta de nya// “Sekar Tunjung Petk miwah Abang sedek kembang/ kumbangnyana pagrieng masuara/ taler angin sane ngesir ngura ambu mrik sumirik/ Sri Rama miwah Sang Laksmana ri tatkala punika seneng kabuatang// Kalengengan ring taman sane wenten ring wana punika, antuk telaga miwah sekar taler bramarannyane, manados sesuratan sane panjang ring kriya sastra kunane puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ida sareng sami madue amongan nyokong karahajengan krama Baline antuk ngraksa nemnem artha sane pinih utama sane kabaos sad kertih, inggih punika Girikṛti (gunung), Wanakṛti (wana), Sagarakṛti (segara), Ranukṛti (danu), Swikṛti (sawah), miwah Jagakṛti (tanah).

In English:   Their divine friends who accompany them reside at the square, cemetery, and rice fields.

In Indonesian:   Rekan-rekan mereka yang menemani mereka tinggal di alun-alun(perempatan), kuburan, dan sawah.

In Balinese:   [BA] Wenten makudang-kudang upacara yadnya sane mapailetan ring nem soroh kertih ring jagate, minakadi upacara Wana Kertih sane matetujon nglestariang alas sane kamargiang akudang sasih sane sampun lintang ring Batukaru.

In English:   Unfortunately, the implementation of the Labuh Gentuh ceremony is often not accompanied by education for the community, especially to stop cutting the forest and trees irresponsibly.

In Indonesian:   Sayang sekali, pelaksanaan upacara Labuh Gentuh sering tidak disertai pendidikan bagi masyarakat agar tidak menggunduli hutan dan menebang pohon sembarangan.
[[Word example text ban::[BA] Wenten makudang-kudang upacara yadnya sane mapailetan ring nem soroh kertih ring jagate, minakadi upacara Wana Kertih sane matetujon nglestariang alas sane kamargiang akudang sasih sane sampun lintang ring Batukaru.| ]]

In Balinese:   Desa Pohsanten inggih punika sinalih tunggil desa ring Kecamatan Mendoyo,Kabupaten Jembrana sane wenten ring sajeroning margi saking denpasar rauh gilimanuk.Punika wantah margi ageng sane dados margi utama.Genahnyane becik pisan sane kaapit antuk makudang –kudang desa,Ring sisi kelod Desa Mendoyo Dangin Tukad,Sisi kaler Inggih punika wana/alas Panegara antuk ceburan toyo Yeh Mesehe,Ring sisi Kangin inggih punika tukad desa pergung lan ring sisi kauh Desa Mendoyo Dauh Tukad.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mpu Yogiswara pangawi Kakawin Ramayana mrasa seneng ri tatkala nyurat kaluihan sekar tunjung ring telaga sane madaging toya ening punika: tunjung putih pwa ya ta tunjung abang sedeng rum/ kumbangnya ghurnita masabda umung sadarppa/ len manda maruta mirirya sugandha mambo/ Sang Rama Laksmana rikang ksana tusta de nya// “Sekar Tunjung Petk miwah Abang sedek kembang/ kumbangnyana pagrieng masuara/ taler angin sane ngesir ngura ambu mrik sumirik/ Sri Rama miwah Sang Laksmana ri tatkala punika seneng kabuatang// Kalengengan ring taman sane wenten ring wana punika, antuk telaga miwah sekar taler bramarannyane, manados sesuratan sane panjang ring kriya sastra kunane puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Wana utawi alase punika wantah genah makejang kahuripan sane nenten pisan dados kalaliang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Paketan asri wana sareng palemahan dados genah wit toyane puniki prasida ngicenin iraga kahuripan ring seisin jagate.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sat Kerthi nike wenten nenem soroh inggih punika Atma Kerthi, Segara Kerthi, Danu Kerthi, Wana Kerthi, Jana Kerthi, Jagat Kerthi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakadi sane sampun munggah ring Kakawin Nitisastra, singhā raksakaning halas halas ikāngrakṣakeng hari nityaśa/ singhā mwang wana tan patūt paḍa wirodhāngdoh tikang keśari/ rug brāṣṭa ng wana denikang jana tinor wrěkṣanya śirņāpadang/ singhānghöt ri jurang nikiang těgal ayūn sāmpun dinon durbala (singa punika sang sane ngraksa alas, sakewanten ipun taler karaksa olih alas, yening alas punika jagi karusak olih i manusa, makasami tarune kaenteb, singane raris mengkeb ring jurang, ring tengahing uma kakepung ngraris kamatiang).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Puncak Bon pinaka genah ngaturang sembah Pangubakti Krama Hindu baline,,ritatkala jagi nangkil nuju Pucak luhur,,ring sisin Margi kantun Wenten wana sane asri pisan ngantos ring luhur,,AKEH pisan kramane sane rauh merika,Wenten sane ngaturang sembah Pangubakti Wenten taler sane mendaki.

In English:   Bon Peak, is a place of worship which is located at the top of the Bon right at its peak.

In Indonesian:   Judul : Puncak Bon

In Balinese:   Manut Gubernur Bali Wayan Koster, PKB XLIII 2021 puniki ngametuang téma “Purna Jiwa: Prananing Wana Kerthi”.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sadurung maboros, para wargine ngawit ngaturang bakti ring pura, nunas ica ring Ida Batara sane nyeneng ring wana mangda prasida ngicen kidang aukud pacang kadadosang yadnya.

In English:   Tigawasa Village is indeed a unique Bali Aga village on the slopes of North Bali Hill.

In Indonesian:   Perburuan kijang ini hanya dilakukan setahun sekali saat upacara di Pura Desa.

In Balinese:   Wargi Desa Tigawasa sutresna pisan kapining wana desa tur parasparan jagat irika.

In English:   Tigawasa Village is indeed a unique Bali Aga village on the slopes of North Bali Hill.

In Indonesian:   Perburuan kijang ini hanya dilakukan setahun sekali saat upacara di Pura Desa.

In Balinese:   Lianan saking kaunikan wana desane sane tenget tur suci (cingakin entri “Nedunang kayehan Sanghyang”), desa puniki taler madue malih asiki tradisi sane malianan, inggih punika maboros kidang.

In English:   They never allow hunting and logging for any purpose other than religious rituals.

In Indonesian:   Mereka adalah ahli berburu dan ahli pemasang perangkap.

In Balinese:   Kalestarian aci-acian utawi upacara-upacara puniki nenten prasida lempas saking kalestarian palemahan, tanah, toya, wana miwah pertanian.

In English:   In Sekardadi, this tradition is carried out in conjunction with the Macaru Tibanan Splinting Ceremony.

In Indonesian:   Lestarinya ritual-ritual ini tergantung pada lestarinya alam, tanah, air, hutan dan pertanian, sehingga ada sinergi dan saling taut antara alam dan bagaimana masyarakat memanfaatkan sumber daya alam.

In Balinese:   Ring wewidangan wana bojog ring Sangeh Wenten pura sane mawasta Pura Bukit Sari.

In English:   in the monkey forest area in Sangeh there is a temple called Pura Bukit Sari.The existence of the holy place indicates that this place is sacred.

In Indonesian:   di kawasan hutan monyet di Sangeh ini terdapat sebuah pura bernama Pura Bukit Sari.Keberadaan tempat suci tersebut menandakan tempat ini disakralkan.

In Balinese:   Para wargine madue pagugon, Puakan wantah genah kapertama Ida Rsi Markandeya ngrabas wana pacang kadadosang sawah lan tegalan.

In English:   In the past, in these sacred forests there were baths for holy people.

In Indonesian:   Masyarakat percaya bahwa Puakan adalah tempat kali pertamanya Rsi Markandeya membuka hutan untuk lahan pertanian.

In Balinese:   Dumunan, irika ring wana tenget punika wenten genah masiram para sulinggih utawi sang sane suci.

In English:   In the past, in these sacred forests there were baths for holy people.

In Indonesian:   Masyarakat percaya bahwa Puakan adalah tempat kali pertamanya Rsi Markandeya membuka hutan untuk lahan pertanian.

In Balinese:   Upacara sabha ring wewidangan wana Tigawasa sane tenget puniki inggih punika conto pailetan agama lan palemahan.

In English:   Nedunang Kayehan Sanghyang is actually one of the core processions of the Sabha ceremony.

In Indonesian:   Nedunang Kayehan Sanghyang sesungguhnya hanya salah satu prosesi inti dari upacara Sabha.

In Balinese:   Alit-alit sane mayusa 5 nyantos 10 warsa makta papah jaka pinaka lambang wana, lianan punika para yowanane sane mayusa 10 nyantos 17 warsa makta kulkul.

In English:   On the day of Ngedeblag, several sacred barongs in the village are paraded around the village.

In Indonesian:   Suara-suara keras akan menimbulkan vibrasi di udara, yang akan menghalau makhluk-makhluk mikroskopis termasuk para ‘hantu’ yang mengganggu masyarakat.

In Balinese:   Ngawit sekolah TK Wana Kumara Banjar Bun, Denpasar, Ayus sampun seneng malajah ngigel.

In English:  

In Indonesian:   Sejak sekolah di TK Wana Kumara Banjar Bun, Denpasar, Ayus sudah senang belajar menari.

In Balinese:   Pura Batukaru puniki pinaka pangraksa kalestarian elemen wana ring Bali.

In English:   This mountain is the highest peak of the ancient Lesung-Sanghyang Pohen volcanic group in the southwestern Beratan caldera.

In Indonesian:   Gunung ini adalah puncak tertinggi dari gugus gunungapi purba Lesung-Sanghyang Pohen di kaldera Beratan bagian barat daya.

In Balinese:   Nangun Sat Kerthi Loka Bali madué tetujon sané mapaiketan sareng nglimbakang pariwisata bali, sané madaging 6 sumber utama inggih punika, atma kerthi, segara kerthi, danu kerthi, wana kerthi, jana kerthi, jagat kerthi sané madué artos anggén kesejahteraan kauripan manusa ring soang-soang kepahannyané.

In English:   Nangun sat kerthi loka bali itself has goals related to advancing Bali tourism, where there are 6 main sources, namely, atma kerthi, segara kerthi, danu kerthi, wana kerthi, jana kerthi, jagat kerthi which means for the welfare of human life in each part.

In Indonesian:   Nangun sat kerthi loka bali sendiri memiliki tujuan yang berhubungan dengan memajukan pariwisata bali, dimana terdapat 6 sumber utama yaitu, atma kerthi, segara kerthi, danu kerthi, wana kerthi, jana kerthi, jagat kerthi yang memiliki arti untuk kesejahteraan hidup manusia di setiap bagiannya.

In Balinese:   Ento mekejang ulian virus corona

Né ngaé hidupé sangsara Ulian corona hidup serasa kuangagn Ulian corona hidup serasa pedidi Yén selehin serasa hidup di tengaahin wana Tusing ada ajak makengan Mekejang serba didian

Kadi biyuné tasak di kampilé !

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ento mekejang ulian virus corona

Né ngaé hidupé sangsara Ulian corona hidup serasa kuangagn Ulian corona hidup serasa pedidi Yén selehin serasa hidup di tengaahin wana Tusing ada ajak makengan Mekejang serba didian

Kadi biyuné tasak di kampilé !

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakewanten, genahnyane ilid santukan doh ka tengah wana konservasi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tegal mateges wana utawi alas, Tugu mateges Candi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Titiang lempe, nenten prasida ngasorang gusti pinaka raja ring tengahing wana sane sampun kasub kaweng mawisesa,” keto Ketut Nyamprut nyautin.

In English:  

In Indonesian:   Lelaki tua itu berkaki dua, bertangan dua, jalannya tegak. “Pastilah manusia,” pikir harimau.

In Balinese:   Sedek dina anu, Ida Anak Agung nitahang Sidatapa lunga ka pasraman Ida Bhagawan Tamba Petra ring tengah wana giri.

In English:  

In Indonesian:   Karena itulah Sri Tanjung memiliki paras yang luar biasa cantik jelita.

In Balinese:   Sinalih tunggil turis asing (Gary Benchegib) ngunggahang ring akun Instagramnyane mapaiketan kecunduk sareng gunung luu tegehnyane 50 meter sane makehan olih luu plastik kewentenannyane ring tengahing wana.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Para atiti sane dahat kusumayang titiang

Taler semeton sinamian sane tresnasihin titiang

Angayu bagia atur titiang sekadi mangkin sangkaning pasuecan lang Asung Kertha Wara Nugraha Ida Sang Hyang Widhi Wasa prasida titiang ngiring ida dane sareng sami ngemangguhang kerahayuan lan kerahajengan.Ring genah lan galahe sane becik puniki lugrayang titiang ngaturang orasi basa bali sane mamurda utsaha ngelestariang wana kerthi ring jagat bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Wana sane gundul puniki satmaka ngranayang bencana utamane banjir lan tanah longsor yen sampun musim hujan rauh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manut saking napi sane kagugu olih para wargine, para wanara puniki inggih punika sanak-putun wanara sane dumun nujuin margi ri sedek Ida Dang Hyang Nirartha lunga ngintasin alas Merbuk (wana ring Bukit Jembrana-Buleleng).

In English:   In accordance with local belief, these monkeys are descended from monkeys who helped Dang Hyang Nirartha when he wandered in the Merbuk Forest (a forest in the hill of Jembrana-Buleleng).

In Indonesian:   Terlepas dari sisi sejarah dan spiritual, upacara Ini adalah salah satu bentuk jalinan keharmonisan antara manusia dengan alam.