Property:Biography text ban

From BASAbaliWiki
Showing 100 pages using this property.
"
NI KADEK NOPIA DWI ANTARI / SMKN 2 TABANAN Matur suksma aturang titiang majeng ring para pangenter acara miwah angga panureksa antuk galah sane kapica ring sikian titiang, sadurung titiang matur amatra lugrayang titiang ngaturang rasa angayu bagia mantuk ring Ida sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning pasuecan Ida iraga sareng sami prasida ngamletin pacentokan bali berorasi. Sadurung matur ngiring sareng sami ngaturang puja pangastuti pangastungkara “Om Swastyastu” Ida dane sareng sami, ring galah sane mangkin lugrayang titiang ngaturang orasi sane memurda “Kalalian Pemerintah” Maosang indik pemilu, sayuakti akeh pisan sane patut kabaosang. Iraga sareng sami patut eling ring kawentenan iraga, " Sira iraga? " Indonesia! Negara iraga kasengguh Indonesia, ring sejarah kakeniyang duk warsa 1945 iraga negara sane merdeka, bendera barak putih makibar gagah lan sang garudanyane makeber tegeh nyungjung lalima sila pinaka pilar jagat, “Pancasila”. Sane mangkin pitaken titiang, Napike patut Indonesia kaucap merdeka? Sekadi napi kemerdekaannyane? Napike kemerdekaan indonesia punika sakadi kawentenan ring wewidangan iraga akehnyane jagat bali nenten mrasidayang ngajeng? Akeh alit - alit sane nenten mrasidayang masekolah ngrereh kaweruhan lan dados gegendong ring margi utawi mangemis? Kirangnyane genah pakaryan sane mawinan akeh warga nenten polih pakaryan lan dados pengangguran, malih meweh antuk kawentenan pangajin beras miwah sane tiosan ngancan ngamenekang. Sane mangkin indayang sareng sareng manahin, sampun neked dija pemerintah polih wewenang antuk kemerdekaan kramanyane? Indik pikobete punika yening baosang titiang sane mawinan inggih punika kapertama indik korupsi, korupsi inggih punika laksana sane nenten manut majeng ring uger uger jagate, korupsi punika sane mawinan krama ring jagat e sayan ngamewehan. Pikobet sane lianan pinih mabuat pisan ring kahanan jagat sane mangkin inggih punika kalalian olih pemerintah lan calon pemerintah inggih punika kirangnyane genah pakaryan sane mawinan jagate sayan katindas utawi tiwas. Manut kahanan punika mangkin kruna merdeka punika nenten dados pinaka wacana kemanten. Ngiring mangkin iraga sareng sami sareng- sareng ngentenin para pamucuk pemerintah turmaning para calon pamucuk pemerintah mangdane nenten lali ri sampune polih kedudukan ring pemerintahan. Ida dane sareng sami, asapunika sane prasida uningayang titiang indik pikobet sane patut kapuputang olih pemerintah lan calon pemerintah jagat baline sane jagi rauh limang warsa puniki, titiang nunas ping banget majeng ring pemerintah lan calon pemerintah sane jagi rauh mangda nguratiang kramanyane, prasida ngamel lan ngwaliang kasujatian kemerdekaan kramanyane. Ida dane sareng sami, yening wenten keiwangan titiang nlatarang indike puniki titiang nunas gung rena sinampura. Om Santih, Santih, Santih, Om  
" KEMACETAN YANG TERJADI DI BALI " OM SWASTIASTU Titiang ngajiang Pemerintah Bali miwah titiang tresnain timpal-timpal titiangé sané bagia. Ngiring iraga sareng sami ngaturang puja pangastuti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, sane sampun ngicenin iraga Sang Hyang Kertawarane, mawinan iraga sareng sami prasida mapupul ring genah puniki. Sadurunge titiang ngaturang pidarta puniki, pinih riin titiang ngaturang suksmaning manah antuk galah lan galah sane kapaica ring titiang, antuk ngaturang pidarta pangapti majeng ring pamerintah Bali sane mamurda "KEMACETAN YANG TERJADI DI BALI". Jembatan macet sangkaning akéhnyané kendaraan motor nénten pateh sareng akéhnyané margi. Akéhnyané kendaraan bermotor miwah mobil sayan nincap nyabran rahina.Punika mawinan, mobil, transportasi umum miwah sepeda motor akéh ring margi, macet ring margi. Kram punika taler prasida ngirangin kawéntenan krama sané macet ring margi. Para buruh pacang telat rauh ring genah makarya miwah para sisia pacang telat rauh ring sekolah. Krana liu pesan anake ane majalan, liu pesan anake ane nongos di jalan, buina liu pesan anake ane tusing satinut teken awig-awig. Ring galahe sane becik puniki titiang nunas mangda semeton sami ngelidin kemacetan ring Bali. Yening iraga nenten prasida ngelidin kemacetan ring Bali, paling nenten iraga prasida ngirangin kemacetan ring Bali. Wénten kakalih pamargi utama sané prasida kamargiang anggén ngirangin kemacetan. Kapertama, nganggén angkutan umum nénten nganggén kendaraan pribadi, nganggén angkutan umum prasida ngirangin volume kendaraan ring margine. Pamuputipun, lalu lintas ring marginé pacang sayan rered. Kaping kalih, i raga patut malajah majalan yéning pamarginé nénten doh saking genah i raga. Cara puniki dangan, sakéwanten méweh pisan kamargiang. Nanging majalan punika becik pisan antuk kesehatan, tur majalan sampun prasida ngirangin macet ring Bali. Tiang percaya yéning ngalaksanayang kalih utsaha puniki, macet ring Bali prasida ngirangin. Nanging, Pemerintah Bali kaaptiang prasida nincapang kenyamanan miwah keamanan ring angkutan umum. Tiang percaya yéning angkutan umum punika aman tur nyaman, akéh panumpangnyané. Pamuputnyané, kawéntenan transportasi pribadi pacang sayan rered. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, dumogi wenten pikenohipun. Ampurayangja yening wenten iwang baos miwah laksana. Aturang titiang suksmaning manah. OM,SHANTIH,SHANTIH,SHANTIH,OM  
OM SWASTYASTU Para panureksa sane wangiang titiang Asapunika taler para pamilet wimbakara “menulis teks orasi” sane dahat tresnasihin titiang, Bagia pisan manah titiang sangkaning pasuecan Ida Sang Hyang widhi Wasa, titiang kaicen galah ngamiletin wimbakara wikhiton puniki. Ring galah sane becik puniki titiang jagi ngaturan pikobet sane urgen pisan ring Bali, inggih punika pikobet leluu plastik. Ida dane sareng sami, Leluu plastik dados pikobet mangkin ring Bali. Leluu plastik punika wantah leluu sane baya pisan. Leluu plastik akeh mawit saking bekas makanan sajabaning plastik bening, sedotan, gelas plastik lan sane lianan. Leluu plastik punika nenten nyidang diuraikan minakadi leluu organik. Yening kaenjutan leluu plastik puniki ngranayang pencemaran udara lan ngametuang senyawa kimia dioksin/zat sane kaanggen herbisida (racun entik entikan). Saking pikobet puniki, titiang ngaptiang mangda para calon Pemimpin ring Bali sane pacang kapilih mangda stata nguratiang indik baya leluu plastik puniki. Titiang taler ngaptiang mangda calon Pemimpin Bali ngicenin solusi mangda leluu plastik puniki ngancan ngemedikan ring jagat Bali. Calon Pemimpin Bali patut ngicenin sosialisasi mangda para generasi muda nguningayang baya leluu plastik, lianan saking punika Pemimpin Bali dados ngaryanin bank leluu plastik ring desa soang soang. Ngiring iraga sareng sami prasida uning teken baya leluu plastik puniki. Iraga patut menetralisir lan nganggen prabotan sane nenten "sekali pakai", contonyane tumbler utawi botol minum, kotak makan, sedotan kertas lan sane lianan. Iraga dados generasi muda patut sadar teken pikobet leluu plastik puniki, nenten nganggen plastik berlebihan lan sareng sareng ngajaga jagat Baline mangda stata lestari. Wantah asapunika sane prasida aturang titiang. Titiang ngaptiang mangda napi sane aturang titiang ring rahinane mangkin dados uratian. Yening wenten iwang titiang nunas geng rna sinampura. OM SANTIH SANTIH SANTIH OM..  +
Embas ring Kota Denpasar sane dados ibu kota, pusat pemerintahan lan ekonomi Provinsi Bali, Titiang nyingakin yening luu punika pikobet sane mautama ring kota puniki. Nenten kasumangsayain malih yening satusan ton sampah kapikolihang ring Kota Denpasar nyabran rahina. Indike punika sinah baya pisan yening nenten kauratiang, duaning genah luu sinah pacang sayan nincapang. Nika mawinan akeh pikobet tiosan sane medal ring kota denpasar sangkaning luu puniki. Indik pikobet puniki nenten prasida kasukserahang ring pemerintah kemanten, nanging peran aktif Krama utawi warga kotane banget kaaptiang. Akéh pisan pamargi sané prasida kalaksanayang anggén nepasin pikobet luu puniki, silih sinunggilnyane inggih punika tumbuhnyane kesadaran saking soang-soang krama indik mabuat pisan pikobet luu puniki. Pinaka sisia, kantos ring bangku SMA titiang kantun kapidartayang olih guru mangda setata urati ring palemahan majalaran antuk parikrama P5 sane kamargiang ring sekolah. Majalaran saking parikrama puniki titiang mapikayun yening pikobet luu puniki prasida katepasin antuk budidaya Magot. "Budi Daya Maggot Anggen Nepasin Pikobet luu ring Kota Denpasar" Pemerintah Kota sampun ngewantu pikobet luu puniki antuk teknologi canggih, saking soang-soang wargi prasida ngwantu pemerintah indik pikobet luu puniki antuk budidaya magot santukan sangkaning budidaya magot puniki prasida jagi mangurai luu organik dados pupuk utawi ring Bali sering kasengguh nyanyad. Maggot punika mawit saking buyung utawi lalat Black Soldier Fly (BSF), budidayane wantah nganggen kandang saking papan/kayu sané wanten celah miwah katutup antuk kasa, genah alit anggén pencét jaja maggot miwah Rak anggén genah maggot tumbuh, ring proses pertumbuhan maggot, kagenahang ring genah sané keni sunar matanai. Limbah utawi luu organik sekadi kulit biu, sisan woh-wohan lan jukut-jukutan (jangan) ring pawaregan prasida kagenahang ring genah magot punika. Magot jagi mangurai limbah utawi luu organik dados nyanyad utawi pupuk. 1 Kg Maggot prasida ngurai 4 Kg Limbah utawi luu organik nyabran kalih rahina. Yening soang-soang wargi kota madue 1 kg magot sinah nenten pacang malih wenten luu organik ring kota Denpasar puniki. Sisanyane indik luu plastik ngiring sukserahang ring pemerintah sane sampun madue piranti sane canggih kaanggen daur ulang. Puniki Kawigunan Budi Daya Maggot : 1. Ngurangi volume luu ring TPA santukan luu organik kaanggén pakan maggot 2. Pupa maggot dados kaanggén pakan ingon-ingon sané madaging protein sané becik santukan maggot ngamah limbah organik sekadi jangan miwah woh-wohan 3. Maggot sané prasida ngicalang limbah pacang ngasilang Kasgot (Residu Maggot) sané prasida kadadosang pupuk organik Budidaya maggot puniki banget ngicénin keuntungan majeng lingkungan miwah sané miara maggot, saantukan sajabaning prasida nurun luu organik, pupuk miwah bekas maggot prasida kaanggén utawi kaadol antuk pangarga sané tegeh, prasida kabaos budidaya maggot pinih dangan miwah madué nilai fungsional taler kaadol Ngiring krama Bali utaminnyane ring Kota Denpasar, mangda setata peduli ring alam, sampunang kantos luu ngusak kota Denpasar puniki, tresnain genah druene antuk nyaga saking mangkin  
Om Swastyastu Rahajeng semeng, "Om Anobadrah Kretavo Wyantu Visvatah" dumogi pikayunan sane ening prasida rauh saking sakancan pangidering bhuana. Kapertama ngiring iraga sareng sami ngaturang sembah pangubakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, riantukan wit sangkaning paswecan Ida iraga sareng sami prasida mapupul ring galahe sane becik sekadi mangkin. Ring galahe sane becik puniki titiang jagi maosang akidik ngenenin indik kawentenan pariwisata lan wisatawanne ring Bali. Yening rereh kasujatiannyane pariwisata wantah sajeroning kawentenan sane ngulati karahayuan lan kalegaan manah ngenenin indik genah utawi obyek wisata. Iraga sareng sami sampun uning kawentenan pulo Bali wantah pulo seribu pura lan kaloktah ring dura negara ngenenin indik flora makamiwah faunannyane. Nanging lianan ring punika makasami wenten pikobet sane patut karerehang panepasnyane olih pamerintahe inggih punika ngenenin indik kawentenan wisatawan saking dura negara tatkalaning malancaran ring kawasan genah suci sane nenten nganutin tata parilaksana. Minakadinnyane wenten wisatawan sane kalaning ngambil foto nenten inget sareng kasucian pura, taler akeh wisatawan sane ugal-ugalan ngamargiang palinggihannyane kalaning keliling pulo Bali,akeh para turis mancanegara sane ngamargiang usaha sane mengkeb-mengkeb nenten nganutin peraturan pemerintah. Sane pinih parisel-selang titiang akeh wisatawane sane ngengkebang data dirinnyane minekadi KTP, Visa makamiwah paspornyane mangda prasida lami jenek iriki ring Bali antuk prabea sane dahat akidik. Punika makesami aturang titiang manut sekadi data pinih anyar, akeh wisatawan asing sane meneng ring Bali nganggen Visa holiday sayan nincap sekadi sane kaunggahang olih Kompas.id. Yening manahang titiang punika makasami wantah pikobet sane patut katepasin pamekasnyane olih para pamimpine sane terpilih kalaning pemilu warsa 2024, inggihan punika sajeroning perijinan wisatawan meneng ring Bali patut kauratiang mangda para wisatawan sane wenten ring Bali satat nguratiang keajegan Baline. Ageng pangaptin titiang majeng para calon pemimpin Baline mangda sayuwakti seken nindihin gumi Bali.  
Para caleg sane wangiang titiang,tiang ring smk 1 tegallalang.Jagi ngebahas pikobet antuk baliho.Sane orti paling anyar niki,ring mata memandang "dija dija baliho",niki sampun dados pikobet ring masyarakat sinamian.Santukan mengganggu masyarakat banyak.Baliho nika termasuk APS utawi Alat Peraga Sosial ,becik n ten dados mepasang ring tongos"sane dilarang,conto ne nika cara ring sekolah,rumah sakit,ring lampu merah,nika ten dados mawinan sampun melanggar aturan.Napike solusi sane paling becik antuk pikobet punika?  +
Bali berorasi. "go green" iraga pinaka krama Bali sane becik patut nyaga palemahan mangda lestari antuk ngutang sampah ring genahnyane, makarya sistem tanem sampah mangda nenten ngusak palemahan. iriki iraga patut madue kesadaran sane utama indik mabuatnyane nyaga palemahan sane akeh pisan ngicenin pikobet ring kesehatan samian krama. mangda generasi iraga sane jagi rauh prasida ngrasayang dampak positif sane iraga laksanayang lan kalaksanayang go green puniki madue dampak becik majeng ring krama Bali taler becik majeng ring ketahanan.  +
Pemimpin sané jagi rauh ring Bali patut digelis nanganin pikobet palemahan miwah pariwisata sané dados prioritas utama. Nusa puniki ngamolihang dampak negatif saking panglimbak pariwisata sané nénten kakontrol, sekadi karusakan lingkungan, kepadatan penduduk, miwah ketidakseimbangan ekonomi. Panglimbak sampah plastik miwah karusakan terumbu karang dados ancaman sané serius majeng ring kelestarian lingkungan. Lianan ring punika, pandemi COVID-19 sampun ngaonang industri pariwisata, sané dados tulang punggung ekonomi Bali. Sané pacang dados pamimpin patut ngarencanayang kebijakan sané pacang ngwaliang perekonomian, diversifikasi sumber pendapatan, miwah nguatang infrastruktur kesehatan. Ngaturang pikobet ring widang pakaryan miwah pendidikan taler mabuat pisan anggén ngukuhang kawéntenan parajana lokal. Rikala ngarepin pikobet puniki, para pamimpin patut mapaiketan sareng sami, minakadi krama lokal, bisnis, miwah pamréntah pusat. Kawentenan visi jangka panjang sane ngutamayang panglimbak berkelanjutan miwah pelestarian budaya Bali kabuatang mangda sida ngawetuang masa depan sane gemuh landuh majeng samian pihak. Salanturnyane, pikobet indik kawentenan tenaga kerja miwah distribusi pendapatan patut kauratiang. Sang sané pacang dados pamimpin patut ngarencanayang tata cara mangda prasida nincapang kawagedan krama sané makarya ring wewidangan ipuné, nyiagayang genah makarya, miwah nyiagayang mangda pikolih ekonomi punika prasida kasebar. Mangda prasida ngarepin pikobet puniki, kabuatang pamimpin sané madué pangapti miwah pamutus sané dahat mautama. Pemimpin Bali sané jagi rauh patut madué komitmen sané kukuh majeng ring pembangunan berkelanjutan, keadilan sosial, miwah pelestarian budaya. Wantah antuk pendekatan holistik miwah kolaboratif, Bali prasida nglimbak antuk berkelanjutan sinambi nglestariang keunikan miwah keindahan alam miwah budayanyane.  +
"Infrastruktur Jalan Miwah Penerangan Sane Rusak Ring Bali" Ring galahe sane becik puniki, titiang jagi nyaritayang indik mabuat pisan ngalimbakang infrastruktur jalan lan lampu ring pulau Bali sane becik puniki. Infrastruktur jalan sane becik inggih punika tulang punggung pertumbuhan ekonomi miwah karahayuan masyarakat. Antuk nincapnyané kawéntenan krama miwah pariwisata ring Bali, panglimbak margi sané efisien miwah aman dados parindikan sané mabuat. Iraga mautsaha ngrancang lan ngelaksanayang proyek jalan sane nenten je wantah ngalimbakang arus transportasi nanging taler nguratiang kesejahteraan lingkungan. Lianan ring punika, lampu jalan sané becik taler mabuat pisan anggén nincapang keamanan miwah kenyamanan wargi miwah wisatawan. Malarapan antuk pencahayaan sané becik, iraga prasida ngardi genah sané aman tur asri. Iraga maosang nenten ja wantah indik margi miwah lampu, nanging indik dasar kauripan sane becikan. Infrastruktur sane kukuh nyihnayang komitmen iraga majeng ring kesejahteraan bersama. Pamerintah patut urati pisan ring pikobet puniki, mangda sahananing pamargi sane kamargiang prasida rahayu, degdeg tur madaging pangajap-ajap Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, ampurayang atur titiang yening wenten kaiwangan. Puput atur titiang matur suksmaning manah.  +
"Kepengawanan lan Pusaka: Nyambutang Kekinian sareng Tradisi ring Bali" Sané prasida ngawarang sajanan para warga Bali sane ngamargiang upacara nenten mapupulang tata-cara pinilih rahina ngusaba. Panugrahan jagat panglipuran punika patut kapertama ngelaksanayang pangawit makta ané kahuripan ring jagate dewa-brana. Kanti rikala sang hyang Widhi nyadang ring loka puniki, patut peranten, pitra lantur ring ring jagat kapituru, pinaka seneng ngraksa nenten sangsrara nampi. Yadiastun, anake sane len sujati manut, warga Bali patut kakedas panca tata wargi sane sampun kaping pisan prasida maprani pinilih. Matula sekadi mamurda antuk pamikiran, mamurda lebur, mamurda ring jagat sane sampun kaping pisan suci. Apang, nuju pinaka-tata, sareng suba anut. Nganutin pamikiran sane prasida kaendakang ring sekadi tanah air kita puniki, prasida silih sinunggilang dados ajengan titiang sekadi anake ring Bali, nunas acara sane cecik panglurah, mireng anake mangda patut wantah sasampun ring pratima, patut nora lakar mabakti nenten wantah mawasta ring jagat sane cecik nganutin pararaton. Nyarengin pamikiran sane sejati, akudang kawidyan anut sane kasobyahang para pahlawan-pahlawan, mawasta ring jagat sane cecik, tur wantah nglaksanayang angaji ring makudang kawidyan anut sane kasobyahang para pahlawan-pahlawan, nganutin krama Bali sane antuk pedoman mawasta ring jagat sane cecik panglurah mawasta mangda, mara krama sane cecik mawasta. Nganggen sinar-tanah Bali sane sampun kaping pisan inggih suba kajangang, patut ring upacara pangawit, inggih punika panglipuran prasida ngaturang suci kaki-ditanah ring para pejuru ring kala puniki, ajengan para sulinggih, ajengan-ajengan sane pinih utama ngaptiang ring kramane nganutin sinar-tanah Bali sane sampun kaping pisan inggih suba. Sakewanten, inggih punika angga kasobyahan mawasta, sane jati wantah mangda asiki nyuputang tamuk, lan patut asiki ngubah pedagedan raga puniki mara pangayun ring sakancan suba kajangang kramane, patut asiki nganyutang aji-gelis puniki nganutin makta ané kahuripan. Matula pamargi sane sampun kaping pisan inggih suba, mangda puniki prasida nglaksanayang pangawit, kajangang manutang para prajuru sane sampun kasobyahang ring rahina kala puniki. Nyarengin panglipuran puniki, kajangang manutang ajengan ane sampun kaping pisan kasobyahang, mara nuju inggih punika, kajangang manutang para pejuru ring kala puniki. Ngalahin aji-gelis, kajangang manutang panglipuran puniki ngraksa panglipuran punika, kajangang manutang ajengan ane sampun kaping pisan kasobyahang, kajangang manutang para pejuru ring kala puniki. Matula pamargi sane sampun kaping pisan inggih suba, mangda puniki prasida nglaksanayang pangawit, kajangang manutang para prajuru sane sampun kasobyahang ring rahina kala puniki. Nyarengin panglipuran puniki, kajangang manutang ajengan ane sampun kaping pisan kasobyahang, mara nuju inggih punika, kajangang manutang para pejuru ring kala puniki. Ngalahin aji-gelis, kajangang manutang panglipuran puniki ngraksa panglipuran puniki, kajangang manutang ajengan ane sampun kaping pisan kasobyahang, kajangang manutang para pejuru ring kala puniki.  
Bali kaloktah antuk pariwisata bertajuk religi sane kental pesan. Sakewanten rikala pandemi Covid-19 puniki nyingse, sane sinamian aspek pendukung ekonomi masyarakat lian ring bidang pariwisata nandang prelina suri. Nenten wantah Indonesia, nanging miwah marupa nandang antuk mekejang negara ring dunia. Pinaka generasi penerus bangsa, iraga tusing wantah bani antuk mengkritik nanging iraga bani antuk berinovasi tatujon ngawi kolaborasi sane polih membangkitkan kiprah pariwisata Bali sakadi kayun masa. Ring jagat sane sampun megenapan digital. Karya iraga patut polih majalan seirama sareng pariwisata budaya yadiapin teknologi. Lantas katimbang punika, solusi sane patut polih ring ngewangun luir ipun website sane madan 'Mai Melali' sareng pemanfaatan VR (Virtual Reality) sane wotin tema revitalisasi pariwisata Bali sane bertajuk digital. VR puniki dikonsepkan antuk becik lian kahatur ring para wisatawan sane sampun merindukan bali saking terakhir cingak pulau dewata puniki. Sakewanten punika, ring pemanfataan VR puniki lakar anggo kidik destinasi wisata umpami sakadi Pantai Kuta, Sangeh Monkey Forest, Tegunungan Waterfall, yadiapin destinasi wisata religi inggih punika Tirta Empul. Sareng makta Bali luas, ring acepan ngenah kecap dot terhadap Pulau Dewata sane benjang lakar ngae kecap ngerasayang cingak Bali akehan bergejolak. Terpacu sareng sektor pariwisata sane bakat sakadi pinaka tiyuk memua dadua. Pinaka polih bati krana bali meduwe potensi sane gede, nanging polih bakat pocol krana ring dugas pandemi mangkin, makejang aspek idup dadi lemet. Sareng wenten Mai Melali, kaacepan mekejang penikmat destinasi pariwisata Bali bakat ngarasayang atmosfer sane pidan galah rasa nanging terpaksa makaad sejenak krana pandemi Covid-19 puniki. Sareng nulungin teknologi VR (Virtual Reality) karya iraga akehan aluh antuk berkolaborasi sareng globalisasi sane mangkin. Lantas ketimbang punika, meriki wangun pariwisata Bali sane bertajuk teknologi, tatujon membangkitkan utawi merevitalisasi pariwisata lan ekonomi penduduk Bali. Krana iraga sami wiakti, Bali Jagi Metangi.  
Harepang ring para pawiyatan Bali, krama, lan para pemangku adat. Ane suba nyaksiang prasida, inggih punika masalah kapemimpinan waras nenten mapastiti ring Bali. Kekasihé, punika karena krisis kepercayaan ring pamimpin waras dados mungkur ring nglaksanayang diumumkanne. Dewek punika, kamargiang krama Bali suba sampun ngalamanin timpal-timpal ring pamerintah waras malali, waras inginah ngalih tunggil panglimbak ring pariwisata, budaya, lan lingkungan. Titiang mateges, silih tunggil pemimpin Bali mamurda mara, mangda makarya ring pangawit waras utama. Nyidayang pemerintahan waras nglaksanayang tatujon waras sejaba-jabane, nganutin aturan-aturan waras pateh. Ngajeng-ajengin pamrentah waras mawali ané, makarya kaluwargané ring lingkungan sosial lan bantuan sosial dados tatujon waras musti ngenalinang. Pangawit waras kaanggen, tetepin suba nenten dados timpal waras lingsir. Nika ngupaminin para pemimpin Bali keni masehehanga ngiringang pararemaja kaanggen waras terang marupa utawi pangawit waras keni. Ring ajengan pamimpin waras keni punika, titiang mapineh maturang paica, waras utama patut kaajengang dados panglimbak pariwisata, ngalaksanayang parajanane ring pamarentahan waras anggen makeh sakadi majeng ring dhatu lan lingkungan. Nika, yening punika dados makarya waras sami, ring permasalahan punika ngatenin indik ring pemimpin Bali kaaptiang tityang dados silih tunggil para wewidangan waras prasida ngamolihang solusi waras becik ring masa depan Bali.  +
Om Swastiyastu.. Sane wangiang titiang tim BASAbali Wiki,lan para panureksa sinamian.bagia pisan manah titiang ring rahinane mangkin sangkaning pasuecan Ida Sang Hyang Widhi Wasa,titiang kaicen galah nyarengin lomba puniki.ring galah sane becik puniki,titiang jagi matur nganinin indik “Masalah Ngelestariang Seni & Budaya Bali”. Seni budaya Bali sampun makembang becat gati wireh prasida wenten sane saking alit sampun kapicayaning seni, baik seni musik tradisional Bali, seni Tari, utawi seni lukis Bali. Napi malih ring jagat sekadi mangkin, kesenian Bali punika sane jakti ngranayang Bali terkenal ring dura negara mawit kacingak ring Internet, taler sane ngranayang tamu dura negara punika melancaran ka jagat Baline. Akeh contoh sane prasida kecingak ring parindikan sekadi mangkin, minakadi tradisi budaya Baline sane kalalian, minakadi alit-alit sane nenten resep ring anggah ungguhing basa bali napi malih ring nyurat aksara bali. Contoh ring ungkur punika prasida ngranayang budaya Bali ne sayan-sayan surup utawi ilang. Mangda nenten sekadi punika,pengaptin titiang majeng ring calon pemimpin Bali sane kapilih ring pemilu 2024,mangda prasida nyalanin program - program sane dados nglestariang Budaya Bali mangda nenten surut lan setata ajeg tur lestari. Inggih wantah asapunika sane dados baktayang titiang dumogi napi sane kabaktayang mapikenoh majeng ring ida dane sareng sami. Akeh tityang matur, tur akeh iwang tityang, yening sekadi punika titiang nunas geng rena sinampura ring wenten karaos titiang sane nenten manut ring manah. Sineb titiang antuk Parama Shanti. “Om Shanti Shanti Shanti Om”  +
Om Swastiastu, manut pikayun titiang sane patut kamargiang olih pemerintah mangda prasida nangiang pariwisata Baline mangkin kantos kapungkur wekas inggih punika sane kapertama patut kamargiang penerapan protokol kesehatan ring soang-siang genah inggih punika ring objek wisata, hotel utawi penginapan, Restauran miwah genah maboga sane lianan. Indik punika matetujon anggen numbuhang kesadaran soang-soang diri para wisatawan antuk penerapan protokol kesehatan sane becik kan patut. Sane Kaping kalih Pamerintah wiadin pangempon genah wisata punika patut nyediaang fasilitas umum minakadi genah parkir sane becik tur linggah, toilet lan sane lianan miwah prasida ngediaang sarana lan prasarana minakadi ngangge Penauran jinah non tunai miwah sane lianan, tetujonnyane mangda para wisatawan rumasa nyaman kan terpenuhi sekancan kaperluannyane rikala malancaran mawisata ke Bali. Pamerintah wiadin para pelaku industri pariwisata Bali patut sareng-sareng saling wanti ngewantu ngenalang pariwisata Bali taler nyalanang kerjasama sareng pelaku industri pariwisata ring luar Bali. Irage dados masyarakat Bali patut mecikang kayun soang-soang diri mangda state prasida nyaga kalestarian jagat ring pagubugan soang-soang wiadin ring masyarakat sane ruang lingkupnyane masyarakat Indonesia utaminnyane ring Bali. Samian Upaya inucap patut kalaksanayang mangda prasida tumbuh kan bangkit mewali pariwisata Bali sane berkualitas kan kagugu taler kaloktah kantos ke Dura Negara. Om Santih Santih Santih Om  +
OM SWASTIASTU, Para angga panureksa sane wangiang titiang, Tim Bali Wiki sareng sami sane kusumayang titiang, punika taler para semeton sami sane tresna sihin titiang. Angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan mangkin titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiang ring lomba puniki. Ring galahe sane becik sekadi mangkin, lugrayang titiang ngaturang pikobet sane patut kauratiang olih ida dane sareng sami miwah sane pinih utama majeng ring para pamimpin Bali ring galahe sane jagi rauh puniki. Orasi sane kakaryanin tiang puniki mamurda “Ngicen Gegendong Jinah Langsung, Ngawinang Ipun Malas Makarya". Napike semeton sampun naenin manggihin anak lunga ka genah umum utawi ring margi-margi ageng tur langsung nunas jinah ring anake sane rauh mrika? Iraga dados nyambat ipun Gegendong, nanging punapi semeton uning? Ipun tan nyak makarya, duaning punika ipun ngidih pitih ring sakancan anake sane kapanggih. Napi malih, sami kaajahin nglaksanayang indike punika. Iraga dados anak sane wicaksana, iraga patut ngalimbakang indike puniki. Yéning kaicénin galah, ngemanggihin paripolah gegendong sané nénten becik manados profesi. Tetujon tiange, anake sane kawastanin anak tiwas sane ngagendong, pamuputipun dados anak tiwas sane ngutang galah lan kuasannyane anggen numbas jinah, antuk ngagendong boya matumbasan. Titiang ngambil kutipan berita sane majudul "Pengemis Paksa Minta Uang Rp 5 Ribu Pernah Diamankan Tapi Kambuh Lagi" ring berita puniki katlatarang indik anake puniki ngaenang warga resah krana nganampekin antuk nunas jinah langsung Rp 5 Ribu. Ipun boya wantah ngrereh genah sane pastika kewanten, nanging ipun taler ngrereh genah sane linggah buat ngrereh buron sane pacang pademang ipun. Parindikan sakadi puniki sane ngeranayang prasida ngerusak kauripan Baliné. Sane sering dados tatujon utama saking topik pikobet titiang puniki inggih punika sapunapi pamargi sane pinih becik mangda ipun polih jinah nenten majalaran antuk nunas nanging majalaran antuk ngalaksanayang pakaryan ipune. Punika mawinan, titiang ngaptiang para pamimpin Bali ring galah sané jagi rauh prasida muputang pikobet puniki mangda Provinsi Bali dados genah sané nyaman, becik, miwah nénten polih panampén negatif saking krama dura negara mangda nénten malih anak tuna lan gegendong sané ngumbara ring margi. Inggih Asapunika sane prasida aturang titiang, mugi-mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dasar program kerja sane pacang kautamayang olih calon pemimpin sane jagi kapilih ring 2024. Yening wenten atur titiang ring arsa sane nenten manut titiang nunas pengampura. Puputan titiang antuk Parama Santih, OM SANTIH, SANTIH, SANTIH OM  
Parasemeton sane tresnain tiang, pemilihan umum inggih punika galah ritatkala iraga dados jadma padruen madue kuasa jagi ngwangun masa depan iragane. Bali, tanah air iraga sane sayangang, ngarepin makudang pikobet sane ngabutuhang uratian saking pamimpin sane jagi rauh. Rikala iraga pacang milih pamimpin sane anyar, iraga patut nguratiang pikobet sane banget merluang pikobet sane mabuat pisan. Saking makudang-kudang pikobet sané wénten, makudang-kudang pikobet sané patut kauratiang olih sang sané jagi dados pamimpin Bali inggih punika: Kapertama, lingkungan miwah kelestarian. Bali, antuk keindahan alamnyané, ngadep tekanan ageng saking panglimbak sané gelis. Konservasi lingkungan miwah perlindungan sumber daya alam mabuat pisan anggén nambakin karusakan selanturnyané ring nusa puniki. Sang sané pacang dados pamimpin patut madué visi sané cetha antuk ngalestariang kaindahan alam Bali sinambi ngatur pertumbuhan sané lestari. Kaping kalih, infrastruktur sane becik. Yadiastun Bali sampun dados destinasi wisata sané kasub, sakéwanten kantun kaperluang infrastruktur sané becik anggén nyokong pertumbuhan ekonomi miwah aktivitas sadina-dina kramané. Pamimpin sané becik patut ngutamayang ngwangun infrastruktur sané becik sakéwanten nénten ngorbanang palemahan. Kaping tiga, kawentenan sosial. Wenten pikobet sane patut katelebang ring Bali. Peningkatan akses pendidikan, perhatian ring kesehatan masyarakat, miwah peningkatan peluang kerja miwah upah sane becik patut dados fokus utama majeng para pemimpin sane jagi rauh. Kabecikan sosial sane pateh patut kadadosang dasar sane kukuh ring panglimbak jagat Bali. Kaping pat, transparansi miwah akuntabilitas ring pamréntahan. Punika mawinan mabuat pisan yéning pamimpin prasida ngwangun pamréntahan sané transparan miwah bertanggung jawab. Krama patut madué rasa percaya majeng ring pamimpin ipuné tur rumasa kaicénin suara ri tatkala ngambil pamutus. Parasemeton, pemilihan puniki boya ja milih pamimpin kémanten, nanging milih pamimpin sané madué visi sané cetha, komitmen sané kukuh, miwah kawikanan anggén nanganin pikobet-pikobet sané mabuat. Ngiringja iraga milih pamimpin sane prasida nuntun Bali nuju masa depan sane becikan, sane adil lan lestari antuk iraga sareng sami. Ngaturang suksma.  
OM SWASTYASTU Para panureksa sane wangiang titiang Asapunika taler para pamilet wimbakara “menulis teks orasi” sane dahat tresnasihin titiang, Bagia pisan manah titiang sangkaning pasuecan Ida Sang Hyang widhi Wasa, titiang kaicen galah ngamiletin wimbakara wikhiton puniki. Ring galah sane becik puniki titiang jagi ngaturan pikobet sane urgen pisan ring Bali, inggih punika pikobet leluu plastik. Ida dane sareng sami, Leluu plastik dados pikobet mangkin ring Bali. Leluu plastik punika wantah leluu sane baya pisan. Leluu plastik akeh mawit saking bekas makanan sajabaning plastik bening, sedotan, gelas plastik lan sane lianan. Leluu plastik punika nenten nyidang diuraikan minakadi leluu organik. Yening kaenjutan leluu plastik puniki ngranayang pencemaran udara lan ngametuang senyawa kimia dioksin/zat sane kaanggen herbisida (racun entik entikan). Saking pikobet puniki, titiang ngaptiang mangda para calon Pemimpin ring Bali sane pacang kapilih mangda stata nguratiang indik baya leluu plastik puniki. Titiang taler ngaptiang mangda calon Pemimpin Bali ngicenin solusi mangda leluu plastik puniki ngancan ngemedikan ring jagat Bali. Calon Pemimpin Bali patut ngicenin sosialisasi mangda para generasi muda nguningayang baya leluu plastik, lianan saking punika Pemimpin Bali dados ngaryanin bank leluu plastik ring desa soang soang. Ngiring iraga sareng sami prasida uning teken baya leluu plastik puniki. Iraga patut menetralisir lan nganggen prabotan sane nenten "sekali pakai", contonyane tumbler utawi botol minum, kotak makan, sedotan kertas lan sane lianan. Iraga dados generasi muda patut sadar teken pikobet leluu plastik puniki, nenten nganggen plastik berlebihan lan sareng sareng ngajaga jagat Baline mangda stata lestari. Wantah asapunika sane prasida aturang titiang. Titiang ngaptiang mangda napi sane aturang titiang ring rahinane mangkin dados uratian. Yening wenten iwang titiang nunas geng rna sinampura. OM SANTIH SANTIH SANTIH OM..  +
Om Swastyastu Inggah menawi ida dane sareng sami sampun uning indik kewentenan jagat Bali puniki Jagat Bali magenah ring panegara Indonesia. Jagat Bali kewangun antuk kutus (8) kabupaten miwah kota asiki. Pekaryan sane kemargiang olih para jana ring Bali luwir ipun Petani, undagi, pendega. pengangon. perbankan, tur sane lianan. Tiosan ring punika wenter bidlang sane silih sinunggil presida ngerajegan pembungunan ring Bali inggih punika Pariwisata. Indik kewentenan pariwisata ring Bali sampun kasub ke dura negara Punika mawinan akeh wisatawan sakeng Amerika, Eropa,Afrika, Asia miwah Australia sane melancaran ke jagat Bali puniki. Wisata sane kasub kasenengin olih para wisatawan domestil miwah dura negara nggih punika wisata alam miwah tradisi-tradisi sane kemargiang ring Bali, Inggiar tradisi Bali sane kasenengin olih para wisatawane sekadi Ngaben. Melasti miwah sane tiosan. Ping kalih ndik wisata alam sane kasenengin sckndi Rafting, Tracking. cyrcling miwal nyingakin kewenienan alam sane kantun asri sckadi ning kintamani, batur. oluwati, alas kedaton, air Icrjun nungnung, air terjun gitgit, miwah sane lianan. Inggih ida dane sane wangiang titiang. duaning kadi asapunika buat kewentenan alam ring Bali sane sampun presida ngewangun pariwisatn. patutne iraga setata ngelestariang kewentenan alam punika. Inggian pemargi sane presida kaanggen jalaran ngelestariang.alam punika akeh. Silib sinunggil sekadi program sane sampun kamedalang olih guru wisesa inggih punika "Program Clean and Green " Knua Clean and Gren nng basal indonesia madue art Bersih. dan Hiiay, Suksman Program Clean and Green punika ngutsahayang mangdane iagat Bali setata. bersih miwah alamnvane asri Yening.alam sampun asti pastilka sampun byuta sane kasengguh pemanasan global nenten pacang nibenin jagat bali, tur angin sane kairup nenten  +
Om Swastyastu, salam suksma ring sami para calon pemimpin Bali. Ipidan ining punika, tiang wantah wargi Bali sane nenten ngicenang ring widang sosial, pariwisata, lan pariwara. Yaning dados pemimpin, pacang matatujon sareng kewajiban pinaka utama punika nglaksanayang pangweruh sane mapastika mawasta ring Bali. Mangkin, setata dados masampurna yaning nenten dados ngarepin masyarakat Bali ring makudang-kudang katetilan sosial sane sampun kasurat ring Bali Post. Piranti sane mategesang, malakar antuk pamargi sane cetha, dados utama nenten mulih dados sumber sami wargi Bali. Ining pang istri, mawinan nenten dados ngalihin ajeng-ajengan sakadi budaya lan seni ring awak Bali. Sareng pariwisata, punika mamurda ring Bali, yaning dados sadurung pamargi sane cetha, mawinan wenten pamargi majeng ring lingkungan sane kasaratayang. Duaning punika, dados sasolahan pang istri sane ngalahang sarwa, pamargi sane cetha, lan nutupan pamargining sarwa mangda dados Baliningsun sane utama. Ring mangsa covid-19 punika, perlu dados kaweruhan sane raket ambilang malakar antuk pamargining pang istri sane nenten ngalihin palemahan Bali. Prasida nyarengin palemahan ring kategori sane sampun malakar, tur kewanten dados dasar utama pemulihan sane cetha. Wantah sapunika sane prasida katur, kirang langkung titiang nunas ampura tur puputang titiang antuk parama santhi. Om Santhi Santhi Santhi Om.  +
Om Swastyastu Sane wangiang titian angga panureksa makesami, sane wangiang titian Tim Basa Bali taler para titi sareng sami sane tresnain titian. Rasa angayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, dumaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titian prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Para panitia Tim Basa Bali taler para titi sareng sami, ring rahina iki kita sampun nyaksiang pangelumbungan sane pastika mawasta ring jagate, samian jani sampah. Sampah puniki maosang ring anake lanang, istri, anak lanak, tur manusa sane seluruhnya. Rauh-ruah sampah ngwacenin ring bumi kita ngantos nika sampun kasarengin marupa "krana dumunan" sane dados beban lanang makakalih i manusa. Pertama-tama, kita patut kasayang tilar ring pangelumbungan sampah puniki. Awig-awig sane sampun kasurat ring warsa 1975 wantah atur-aturan sane ngrarisang, nyurat, tur ngagem-pes tatabasa Bali puniki sampun pesengan amargi kawentenan ejaan Bali Latin. Pangelumbungan sampah puniki tusing setata dados panglimbak kreteg, nanging dados runtutan tali nyama sane sedaya kita. Inggih punika, sampah punika mawasta, lan ento buin krama patut dados warga suci sane nenten teka langsung majalan buangan cihna punika teken semengan, taler nenten masawasta nyidang natah semengan samian. Pangelumbungan sampah sane tios puniki suba ngrasayang ring pertanian, ngubeng-ngubengin sawah lan subak, tur ngubeng-ngubengin ajengan suci ngametuang alit-alit. Panglimbak sampah puniki ngancan langkung meningkat, dados pangawian sane suba pacang ngelubakin jagate krama Bali. Sakewanten, kita tetep patut mawiguna sareng pikobetan sane kapungkurang punika. Kami patut dados paripolah sane nangkil pangusti pangelumbungan sampah puniki ring setata. Lantas, kita patut ngaturang pangaksami ka krama Bali sane ngajeng-ajeng ring sawetara, taler dados peran makakalih punika dados panengen ring wargi, pamilet, lan setata sane nenten kasarengin. Inggih punika rasa ketakutan punika akeh sane kapangiang keni ka jagate ring pamuput pariwisata, pangrejeg kesejahteraan, tur pamoksan ring jagate. Sinarengan kita patut ngajeng-ajeng sareng-gumi, ngalahang-rahayu, lan nyring sami ring pangelumbungan sampah puniki. Matur suksma, mugi tusing dados runtutan sampah ring jagate krama Bali. Om Santih, Santih, Santih, Om. Suksma.  
Om Suastiastu Assalamualaikum Namo budaya Rahayu "Pencemaran Lingkungan" Ring aab sakadi mangkin, ring Bali sering wenten makudang-kudang pikobet silih tunggilnyane indik wewidangan sane cemer antuk limbah luu. Kutipan utawi data saking detik.com sane nyihnayang ring wewidangan kota Denpasar. Wenten panglalah sane ngawinang wewidangane cemer. Yéning iraga nénten urati ring palemahanné sinah pacang ngwetuang pikobet santukan pacang wénten banjir, toya tukad pacang cemer, miwah pamargin toyane ring tanah nenten prasida becik. Punika mawinan iraga patut urati ring palemahanne napi malih sampah punika prasida ngwetuang pikobet majeng ring jadma miwah sarwa sane maurip, sakadi toya dados cemer lan prasida ngusak palemahan. Iraga ngaptiang calon pemimpin Bali, prasida ngamolihang para janane mangda prasida nguratiang tur ngicenin pamargi sane pinih becik anruk kawentenan luu mangda prasida dados barang sane lewih mabuat miwah prasida kaanggén saha kaadol. Ngiring semeton Bali!, saking calon pemimpin Bali iraga prasida ngamolihang Bali sane bersih lan bebas saking pikobet luu. Iraga pinaka krama Bali patut sayan urati ring palemahan utaminnyané ring kawenten luu ring wewidangan iraga ring Bali. Om Santi, Santi, Santi om Wassalamu'alaikum Suksma  +
Om Swastiastu: Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Rasa angayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu majeng ring ida dane sareng sami. Manut ring kawéntenan jagat Bali sané mangkin, nénten prasida katepis yéning silih tunggil pikobet sané pinih mabuat sané ngamerluang uratian langsung saking sang sané pacang dados pamimpin inggih punika pikobet indik kawéntenan pawangunan sané nénten becik. Yadiastun pulau puniki kasub pinaka genah pariwisata, kantun akeh wewidangan ring Bali sane durung ngrasayang kawigunan sane pateh. Pamimpin sané anyar patut ngutamayang nincapang ekonomi ring wewidangan sané kasengker, ngicénin pamargi sané adil anggén nincapang ekonomi, miwah muputang pabinayan sosial sané wénten. Selanturnyane inggih punika pikobet indik pendidikan. Yadiastun Bali maduwé prestasi ring sektor pariwisata, kantun wénten ketimpangan ring akses miwah kualitas pendidikan. Sang sane pacang dados pamucuk patut ngutamayang utsaha ring widang pendidikan mangda prasida mastikayang sabilang alit ring Bali prasida ngamolihang paplajahan sane becik, sane prasida ngawinang para yowana sane jagi rauh prasida ngamolihang paplajahan sane pinih becik. Pungkuran, iraga nenten dados lempas saking dampak pandemi global sane sampun ngereh jagate, taler Bali. Pamimpin sané anyar patut nglimbakang strategi pemulihan sané komprehensif, mastikayang kaamanan krama, nyokong sektor pariwisata sané kritis, miwah ngrancang tata cara mangda prasida ngarepin kahanan sané pateh ring masa sané jagi rauh. Malarapan antuk purun ngarepin pikobet puniki, calon pamimpin Bali sané kapilih ring Pemilu 2024 niki madué galah anggén nyiptayang masa depan sané becikan majeng ring para krama sané tresnain iraga makasami. Inggih wantah asapunika prasida aturang titiang yening wenten iwang titiang matur majeng ring ida dane sareng sami, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti. Om Shanti Shanti Shanti Om.  
Sujatiné dados pamimpin ring parlemen punika méweh pisan, santukan patut nyaga para budak miwah setata ngukuhang janji-janji politik salami kampanye. Mangkin sampun galah majeng ring para calon partai politik mangda prasida ngamolihang suara. Indiké punika kacihnayang olih para peziarah sané nganggén spanduk ring sisin marginé miwah catus pata, sané matetujon mangda samian krama prasida nyingakin déwék ipuné dados PEMILU. Ida taler pacang nimbangang indike punika makasami madasar antuk tetimbangan miwah misi, yening ida kajudi olih kramané. Yening cingakin sujatine tuah wenten wakil rakyat sane ngelaksanayang program lan memenuhi janji politikne lan wenten taler sane lali teken janjine sekadi kacang sane lali teken kulitne. Pinaka bukti titiang ring Bali Utara rumasa dados korban janji politik, janji ngwangun bandara mangda ekonomi Bali stabil nanging nyantos mangkin makasami punika wantah wacana sane ngumbara salami masa kampanye. Nah ento ané rasayang tiang padidi, minab wakil rakyat ngelah pikayunan liyanan minab bandara durung kawujudang kanti jani, tuah saja dadi wakil rakyat keweh pesan sajeroning ngambil kaputusan krana liu pikayunan lan pakaryan sané patut kamargiang. Sajeroning pasangkepan tiange sareng parapamimpin pasamuane, tiang ngaturang piuning ring dane sareng sami, indik Orti Rahayu sane sampun pidartayang tiang ring parabangsa sane boya Yahudi. Sakewanten, yening wenten kaiwangan, titiang nunas geng rena sinampura. Yéning dados pamimpin pinaka wakil rakyat sujatiné méweh pisan, santukan pinaka wakil rakyat patut setata nyaga rakyat miwah patut éling ring janji-janji politiknyané ri kala kampanye. Mangkin sampun masan pemilihan umum miwah kampanye. Puniki kacihnayang antuk akéhnyané para caleg sané ngenahang baliho marep ka trotoar miwah catus kematian.  +
“Om Swastyastu”. Suksma aturang titiang antuk galah sane kapaica ring sikian titiang. Para angga panureksa sami sane wangiang titiang, Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang, Asapunika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Sadurung titiang matur pinih riin lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa antuk pasuécan Ida ring rahinané mangkin, titiang kaicén galah ngaturang sarin-sarin manah titiang, ring lomba Wikithon puniki. Wenten akeh pikobet sane nyadelin nincapang kualitas pendidikan nasional. Silih tunggilnyané inggih punika sistem pendidikan ring wewidangan sane kantun endep, sane sering pisan manggihin akeh alit-alite sane nenten polih pendidikan. Yéning pikobet puniki nénten gelis kapuputang, sinah pacang sayan ngreredang sistem pendidikan ring Indonésia. Aspék sané ngawinang genah pelosok madué tingkat pendidikan sané endek, riantara punika nénten wénten fasilitas sané jangkep anggén nyokong proses pembelajaran, kakirangan tenaga pendidik taler dados faktor sané ngawinang endek pendidikan ring genah pelosok. Asapunika prasida aturang titiang ring galahe sane becik puniki mogi-mogi pemerintah nénten wantah ngicénin anggaran anggén ngamecikang pikobet, sakéwanten taler mangda urati yéning anggaran punika sampun kasebar antuk merata ngantos ka pelosok daerah miwah ngawasin kawigunan dana punika mangda samian sekolah sané wénten ring Indonésia madué fasilitas sané jangkep anggén nincapang mutu Pendidikan Indonésia. Suksma antuk uratiannyane, prade wenten sane nenten manut ring arsa, titiang nunas geng rena pangampura. Puputang titiang antuk paramasantih. “Om Santih, Santih, Santih Om”.  +
Majeng ring para pamilet, Pemilu 2024 pinaka tonggak penting majeng ring Bali sajeroning nentuang pamargi masa depannyane. Ring tengahing persaingan punika, wénten pikobet sané ngawinang Bali nénten prasida ngamolihang poténsi sané pinih becik: Krisis Sumber Daya Alam miwah Lingkungan. Pinaka calon pemimpin Bali, iraga nenten dados ngubadin pikobet puniki. Krisis palemahan sampun ngrusak lahan pertanian, ngirangin kualitas toya, taler ngancem kelestarian ekosistem sané ngawinang Bali dados genah sané becik anggén iraga sareng sami. Sang sané pacang dados pamimpin patut madué komitmen sané kuat majeng ring kelestarian lingkungan. In Balinese: Kabuatang utsaha sane dahat mautama anggen nyaga sumber daya alam sane mabuat pisan ring kahuripan Baline. Mangda prasida ngamargiang punika, pamimpin patut prasida ngawigunayang kolaborasi pantaraning pamréntah, parajanané, miwah swasta anggén nyusun kebijakan sané lestari miwah mastikayang implementasinyané sané efektif. Tiang percaya indik nincapang kahanan palemahan inggih punika dasar utama antuk panglimbak sané lestari ring Bali. Ngiring sareng-sareng ngaptiang mangdané pamimpin sané maduwé visi miwah keberanian nyanggra pikobet puniki antuk parilaksana sané sujati, boya ja antuk janji-janji politik kémanten. Ngaturang suksma.  +
Om swastiastu, sane wangiang titiang para angga panureksa Tim Basa Bali Wiki. Sapunika taler para semeton sareng sami sane tresna asihin titiang. Sadurung ngelanturang orasi, pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia ring Ida Sanghyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan Ida, titiang ngiring Ida Dane sareng sami prasida mapupul ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galah sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda “Tingkat Pengangguran ring Bali Sane Nyansan Ngreredang” Bali wantah genah sane sugih antuk makudang-kudang budaya lan tradisi. Akeh turis turise sane rauh ka Bali jagi malancaran lan nyingakin keasrian Bali punika. Sakewanten, ekonomi ring Bali nyansan ngreredang. Punika sané ngawinang akehnyane pengangguran ring Bali. Kawentenan pengangguran ring Bali sane nyansan ngreredang ngawinang para janane nenten madue kawentenan ekonomi sane becik anggen ngrereh pangupa jiwa. Punika mawinan, silih sinunggil sane ngawinang parajanane tiwas. Akeh krama Bali sane dados pengangguran sangkaning nenten wenten lowongan kerja sane cocok miwah kirangnyane wawasan rikala ngrereh pakaryan. Pangaptin titiang majeng ring calon manggala Bali sane kapilih ring pemilu 2024, mangdane Mangda pamerintah Bali prasida ngicalang pengangguran ring Bali miwah prasida ngwantu parajanane sane nenten makarya mangda polih pakaryan mangda ipun prasida ngemenuhin kebutuhan ekonominyane. Ainggih wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenten kaiwangan titiang ring teks puniki, titiang nunas sinampura majeng ring Ida Dane sareng sami. Puputang titiang antuk Paramashanti Om shanti shanti shanti om  +
"UTSAHA NATASIN PIKOBET LUU RING KABUPATEN KLUNGKUNG" Titiang pinaka Krama Klungkung, sampun sai mirengang akehnyane pikobet indik kawentenan luu punika ring sejebag wawidangan Kabupaten Klungkung. Indike punika sinah pacang ngawinang Krama Klungkung kaganggu lan mangda wenten kabligbagang, miwah ngarereh sapunapi indik pemargi sane patut indik pikobet luu punika. Ring Paparuman Paripurna sane untengyane indik LKPJ Bupati Klungkung 2023 miwah sane kaserengin olih PJ Bupati klungkung I Nyoman Jendrika. Maosang indik “program sane sampun prasida kemargiang, taler wenten akeh kekirangan ring sajeroning penyelenggaraan pemerintah lan pembangunan daerah, umpami indik pengelolaan luu sane durung tatas” punika sane kabaosang Jendrika. Napi sane ketelatarang iwawu kantun akeh wenten pikobet sajeroning indik akeh luu sane kapolihang, santukan Pemerintah Daerah Klungkung dereng prasida nepasin pikobete punika. Nanging indik pikobet sane mabuat pisan ngenein overload nyane TPA Sente. Taler kirangyane dukungan krama indik pangelolaan luu utawi sampah ring sumbernyane. Kabupaten klungkung silih sinunggil Kabupaten sane wenten ring wawidangan Provinsi Bali, sane kari mengupayakan Pembangunan sane becik ring warsa 2024, nanging kekirangan sane wenten mangkin inggih punika ngenenin indik kawentenan luu. Luu utawi sampah inggih punika sisan – sisan produk sane nenten prasida keanggen malih. Naging kari wenten sane prasida kadaur ulang dados barang sane mawiguna. Tiosan punika kesadaran Krama klungkung indik mabuatnyane ngelola luu utwi sampah puniki arang pisan. Pikobete punika sayan nincap saking kawentenan Covid - 19 inggih punika indik nenten rengee utawi nenten wenten kesadaran saking Krama sane wenten ring soang-soang Paumahan, Jero, inggian Puri sane wenten ring soang – soang Desa indik milihin luu punika. Malih yening cingakin indik kawentenan pikobet luu ring TOSS Center Klungkung ngakehang nyantos wenten penutupan TPA Sente. Manut Titiang pikobet punika pacang madue baya pisan, luu punika sepatutnyane tanggung jawab Iraga sareng sami. Tur sampun sepatutnyane iraga runggu lan sadar indik pikobet sampah sane pacang madue dampak kaon majeng manusa lan palemahan yening nenten kakelola becik. Kabupaten klungkung sampun ngamargiang peraturan Daerah No. 07 Warsa 2024 indik pengelolaan sampah, nanging kesadaran Krama kantun kirang pisan. Wenten makudang – kudang solusi sane pacang prasida kalaksanayang indik luu utawi sampah sane wenten ring wawidangan Kabupaten Klungkung inggih punika: 1. Manut Titiang Kesadaran wantah kunci sane mautama ring sajeroning kawentenan pikobet luu puniki minakadi mangda wenten sosialisasi majeng krama sane wenten ring soang – soang Desa indik baya luu punika, mangda madue papineh miwah prasida ngawentenang Parikrama gotong royong nyabran awuku, tur mangda wenten genah – genah sampah nganutin soroh – soroh sampah mangda prasida kapilah, tur wenten nyane TPS (Tempat pembuangan sampah) ring soang-soang Desa. 2. Infrastruktur Pengolahan Luu utawi Sampah mangda katincapang antuk akehnyane wenten genah-genah TPS sane kakelola becik olih Petugas, miwah genah daur ulang. 3. Nincapang Organisasi Non Pemerintahan (LSM) Sane nanganin indik luu utawi sampah. 4. Penggunaan Produk Ramah Lingkungan taler tincapang tur ngawentenang sosialisasi indik ngirangin penganggean plastik sekali pakai, miwah mangda nganggen produk sane prasida kadaur ulang, mangda prasida ngirangin akeh luu sane kahasilang olih masyarakat. 5. Nyiptayang Inovasi Teknologi ring sajeroning pemilahan luu utawi sampah, dados energi minakadi biogas utawi listrik sampah lan pemerintah prasida mengidentifikasi sapunapi keberhasilan, miwah kelemahan, mangda prasida ngarancang upaya sane anyar tur efektif. Inggih dadosnyane, Titiang miwah Iraga Sareng Sami madue pengapti antuk pembangunan Kabupaten Klungkung ring Warsa 2024 puniki prasida nincap, ngiring Iraga Sareng Sami mangda Kabupaten Klungkung nyansan peduli indik wewangunan Daerah lan Bangsa mangda setata maju.  
"Om Swastyastu” Majeng ring pangenter acara, suksma antuk galah sampun kapica ring sikian titiang. Para angga panureksa sane dahat kusumayang titiang, ida dane sareng sami sane wangiang titiang, punika taler ring para pamilet lomba meorasi sane tresna sihin titiang. Murda karya titiang inggih punika" Urati ring Luu Plastik Mangda Palemahan Asri". Dahat angayubagia manah titiang duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, ida dane sareng sami prasida mapupul ring galahe sane becik sakadi mangkin. Jagate sane mangkin akeh wenten pikobet antuk luu plastik sane mawinan baya ageng ring gumine. Ida Dane sareng sami luu plastik punika wantah baya ageng, yening iraga nenten urati ring palemahane,sinah pacang prasida ngawetuang bancana ka pungkur wekas. Raris sapasirasane patut urati? Boya ja tios wantah iraga sareng sami, ketog semprong, para sisiane, parayowanane, para panglingsire, sapa sira ja sane jenek ring Bali patut urati ring kawentenan luu plastike punika. Niki wantah sesanan iraga sareng sami, pamekas para yowanane maka pamucuk. Elingang, geginan para yowanane punika boya ja mahias kemanten, raris selfi ring genahe sane asri. Sami kapin kanten asri ida dane, sakewanten luune ring ungkur ten wenten sane ngerunguang. Nika mawinan bencana sekadi longsor,blabar,polusi miwah sane lianan. Mangda pelemahan state asri iraga patut ten ketog semprong ring palemahanne .Mangda iraga ten keni baya iraga patut ngutang luu ke tempat sampah ,ten dados ngutang luu ring palemahan sekadi tukad,jalan,got miwah sane lianan.Ngiring iraga ten ngutang luu ngawag-ngawag mangda palemahan tetep asri tur lestari! Iraga patut saling gotong royong sareng pemerintah,miwah masyarakat sami mangda pelemahan nyane bersih lan bebas ring luu plastik. Inggih asapunika orasi basa Bali saking titiang puputang antuk Parama Santhi "Om Santhi,Santhi, Santhi Om"  +
Ida dane sareng sami sane wangiang titiang. Sadurung titiang ngaturang matur, lugrayang iraga ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hayang Widhi Wasa , santukan sangkaning asung kerta waranugraha ida, iraga miwah ida dane sareng sami prasida mapupul iriki, malarapan antuk panganjali umat Om swastyastu ida dane sareng sami, mapaiketan ring bantang wirasa kadi asapuniki, mungguing orasi sane jagi atur uningayang iraga mamurda “Warga Negara Asing Ngawinang Manah Ajerih Ring Krama Bali”. Ida dane sareng sami ring galahé puniki, wisatawan dura negara utawi “bule” sané wénten ring Bali, dados soroh soroh sané kauratiang olih kramané santukan ngigel tur ngawinang para kramané jerih. Nénten ja becik, WNA sané kapanggihin nglaksanayang makudang-kudang piwal ring Bali wantah nglawan rikala aparat kepolisian nureksain. Nénten wantah asiki sane piwal nanging akéh piwal sané kamargiang olih WNA sakadi: 1. Piwal sajroning Lalu Lintas Sane Nincap Data statistik nguningayang panincapan dramatis ring kapiwalan lalu lintas sané kamargiang olih makudang-kudang WNA. Kawéntenan sané nénten anut ring awig-awig miwah kaamanan ring margine nénten ja ngancem para kramané kémanten sakéwanten taler ngawinang baya ring WNA. Peningkatan puniki nyihnayang indik nénten nganutin sané ngawinang pikobet, sané ngamerluang tindakan penegak hukum sané sayan patut miwah kampanye kesadaran sané sayan akéh. 2. Pikobet indik imigrasi sané nyakitin Kawéntenan krama sané nénten kalugra magingsir miwah nénten satinut ring pidabdab imigrasi ngawinang méweh pisan ring sistem imigrasi. Panglalah ekonomi miwah sosial saking parilaksana puniki sampun mabukti pisan, antuk kawéntenan sumber daya sané patut kaanggén rikala ngungkulin wicara puniki. Kawéntenan kontrol sané sayan nincap miwah tindakan penegak imigrasi sané sayan nincap mabuat pisan anggén mastikayang pamarginé sané becik miwah nyaga integritas sistem imigrasi. 3. Ngadegang Bisnis Tanpa Izin Sane Ngawinang Meweh Wénten makudang-kudang WNA sané ngwangun usaha sané nénten madué ijin punika ngawinang pikobet ring perekonomian lokal, sané ngawinang persaingan bisnis sané nénten anut. Pikobet puniki nénten ja indik ekonomi kémanten, sakéwanten taler indik hak-hak miwah keadilan ring widang bisnis. Evaluasi sané dahat nglimbak indik dampak ekonomi miwah sosial saking praktik-praktik puniki kaperluang mangda prasida nentuang solusi sané prasida nanganin pikobet puniki tanpa nyakitin pihak-pihak sané satinut ring prarem. 4. Nénten Nganutin Awig-awig ring Lingkungan Kawéntenan WNA sané nénten nganutin uger-uger palemahan ngamolihang pikobet sané abot pisan ring kelestarian ekologis ring Bali. Kasus-kasus punika ngranjing ring pembuangan sampah sané nénten anut, ngrusak entik-entikan lokal, miwah nglanggar prinsip-prinsip keberlanjutan. Evaluasi sané komprehensif indik dampak jangka panjang saking wewidangan sane usak puniki patut kamargiang mangda prasida ngresepang implikasi ring ekosistem miwah kawéntenan krama lokal  
(
Pikobet Margine Sane Alit Ngawinang Macet Ring Nusa Penida Om Swastyastu Merdeka sane wangiang titiang para angga panureksa.Sapunika taler,para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,duaning sangkaning pasuecan ida,titang ngiring idadane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi.Ring galahe mangkin,lugrayang titang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Pikobet Margine Sane Alit Ngawinang Macet Ring Nusa Penida. Nusa Penida inggih punika silih sinunggil genah wisata sane sampun kaloktah ngantos kadura Negara, nanging parindikan punika nenten kasarengin antuk akses margi sane becik.Ring wewidangan nusa penida akses margi kalintang cupek lan usak sane ngawinang macet.Akeh mobil lan montore antre ring sisin jalanne yening wenten silih sinunggil mobilne meneng ring sisin margine,rikala jagi meimpasan.Kemacetan sayan makeh rikala mobil-mobil sane muat wisatawan medal sakeng pelabuhan.Biasane kemacetan punika kepanggihin ritatkala semeng lan sanja,inggih punika ritatkala wisatawane rauh lan mantuk utawi budal.Saking pikobet punika,pangaptin titiang majeng ring para pemimpin bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangda nguratiang indik Pikobet Margine Sane Alit Ngawinang Macet Ring Nusa Penida mangdane nenten ngwutuang pikobet ring sajeroning pariwisata sane sampun mamargi becik ring Nusa Penida. Inggih wantah asapunika orasi titiang sane prasida katurang,kirang langkung titiang pangampura.Puputan titiang antuk parama santh. Om Santhi Santhi Santhi Om  +
2
Bapak utawi ibu panureksa sane wangiang titiang, tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang, lan para semeton sane tresnasihin titiang. Om Swastiastu, pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia katur ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning ida dane sareng sami prasida mapupul ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi ring rahina mangkin. Ring galah sane becik puniki, urgen pikobet titiang sane mangkin jagi pacang katur nenten je tios, indik kemiskinan utawi kesengsaraan sane wenten ring jagat baline. Para semeton titiang sareng sami, Bali puniki kekasor wisatane ring dura negara, sakewanten kantun makeh ida dane sane wenten ring kemiskinan. Saking pikobet puniki, sane mangkin banget pinunas titiang punapi je antuk sang manggala jagat e puniki mangda prasida je rakyat e sane menderita nika polih menincap ring kehidupane utawi prasida molihin kesejahteraan. Titiang ngaptiang para manggala jagat e sane kapilih ring warsa 2024 kaaptiang prasida ngicenin solusi ring pikobet puniki. Saran titiang mangda soang-soang rakyat sida ngemolihang kekaryanan. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galah e mangkin. Titiang harap napi sane aturang titiang punika prasida dados uratian ring manggal jagat e sane kapilih ring warsa 2024, kirang langkung titiang nunas ampura tur puputan titiang antuk parama santih. Om Santih Santih Santih Om  +
3
Suksma aturang titiang majeng ring pangenter acara antuk galah sane sampun kapaica ring padewekan titiang. Inggih ida dane sareng sami utamanipun majeng ring para panureksa lomba basa bali wiki sane dahat kasummayang titiang, para wantaka basa bali wiki sane dahat wangiang titiang, asapunika taler para pamiarsa sane dahat tresna sihin titiang. Sadurung titiang nglanturang matur, ngiring sareng-sareng ngastiti bakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa malarapan antuk ngaturang pangastungkare pangayubagia "Om Swastyastu". Mogi-mogi sangkaning sih pasuecan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Ida dane ping kalih titiang prasida satata nemu karahayuan. Ring galah sane becik puniki, lugrayang titiang jagi matur orasi sane dagingnyane "3 Pikobet Ring Pemilu 2024". Sakewanten, sangkaning katambetan titiang sane kalintang, ngriinin titiang nunas pangaksama majeng ring ida dane sareng sami. Pemilu wantah piranti ngalaksanayang kedaulatan rakyat antuk milihin presiden lan wakil presiden, DPR miwah DPD, kenten taler anggen milihin pemimpin ring DPRD, sane kalaksanayang secara langsung, umum, bebas, rahasia, jujur, miwah adil. Sakadi sane kasurat ring Undang Undang Dasar nomor 7 tahun 2017 indik pemilihan umum, makasami krama baline jagi ngicen suarane nukung para calon pemimpin baline. Calon pemimpin sane becik inggih punika pemimpin sane sanggup memimpin krama kramane nuju kesejahteraan kramane. Calon pemimpin mangda prasida mirengang pikobet sane wenten ring jagat baline, minakadi: 1) kapertama pertumbuhan UMKM sane menurun, UMKM ngambel peran sane pinih penting ring bali minakadi penciptaan lapangan kerja nyihnayang penyelamat proses pertumbuhan ekonomi. 2. kaping kalih pengendalian harga kebutuhan pokok, nincapang harga bahan pokok setate kawentenang ekspektasi pemucuk jagat sane nincapang wantah rantai pasokannyane, pasok pangan minakadi pertanian sane durung efisien. Yening tata niaga sampun keatur tur dikendalikan pinih becik nyihneyang harga lan bahan pokok setate stabil. 3) kaping tiga pembangunan infrastruktur umum, ring jagat bali kari kawentenang minakadi margi agung ring sawewang lan genah sane kawentenang margi sane durung becik keanggen memargi. Riantukan akeh calon pemimpin sane lali ring tugas-tugas nyane, sane ngeraneyang akeh faktor-faktor sane lianan sane nenten becik santukan prasida ngamolihang bencana ring kula warganyane. Pinih becik pemucuk jagat bali prasida muputang pikobet sane kawentenang ring warga mangda prasida masyarakat ngemolihang karahayuan. Inggih asapunika prasida antuk titiang matur, manawi akeh kakirangan miwah kaiwangan titiang sajeroning matur i wawu, mawanti-wanti titiang nglungsur geng rena pengampura, untatin titiang antuk parama shanti, " Om Shanti, Shanti, Shanti, Om".  
4
Om Swastyastu, Indik Pariwisata sane sayan rered duaning Pandemi Gering Agung puniki langkah Pemerintah inggih punika mangda Pariwisata Bali metangi , Pemerintah nenten lengah antuk krama saking dura Negara utawi investor sane sampun ngicenin strategi mangda Pariwisata Bali puniki kaambil antuk investor, Pemerintah mangda ngangge SDM Bali mawinan krama Bali mangda terlibat duaning yening krama nenten terlibat pastika investor punika nenten sukeh ngambil Gumi bali Puniki. Wenten conto sane aturang titiang inggih punika para Pemerintah mangda ngicenin Sosialisasi ka para krama Bali utamannyane generasi milenial duaning Generasi punika paling aktif ring zaman kadi mangkin, tiosan ring punika pemerintah mangda mengubah pola utawi sistem sane uningin titiang sane mekarya ring Hotel utawi villa nganggen busana khusus tur nganggen bahasa Inggris, dados pemerintah mangda mengubah nika nganggen busana adat bali tur akidik-akidik nganggen basa bali mangda Kesenian Utawi Basa Bali nika nenten sayan rered. tiosan punika mangda ring mekarya Punika nenten ngangge strata Pendidikan duaning yening wenten para Krama Bali sane madue skill utawi kemampuan nanging nenten madue jinah utawi kurang mampu napi ka nenten dados mekarya? mogi-mogi para Pemerintah mangda uning tur mrasidayang mengubah pola punika. Ngiring sami pade eling ring pkayunan mangda Pariwisata bali puniki sayan limbak ring aab jagat puniki, pemerintah mangda siaga antuk ancaman-ancaman sane pacang prasida nibenin gumi Bali nganutin 4 M; 1. Memakai masker 2. Menjaga Jarak 3. Mencuci Tangan 4. menolak investor merusak Bali  +
A
AG Pramono embas ring Negara, Bali, 23 Maret 1973. Dané ngawitin makarya ring teater miwah seni sastra saking warsa 1990. Sampun ngadegang Sanggar Susur Jembrana ring warsa 1991. Sasuratan marupa cerpén, puisi miwah artikel budaya kawedar ring makudang-kudang média. Makudang-kudang kakawian dané, kaunggahang ring buku antologi Puisi 19 (warsa 1995), Kidung Kawijayan (1996), Detak (1997), Antologi Puisi Indonesia (KSI) Jakarta warsa 1997, Serambi Hening (1998) miwah Cerita Pendek Berhenti di Rumahmu (2014).. Ngawit warsa 1993 aktif ring Bali Eksperimental Teater miwah warsa 1998 nyarengin ring Komunitas Kertas Budaya. Mangkin makarya dados wartawan ring silih tunggil koran lokal ring Bali miwah mangkin meneng ring umah alit Serambi Hening, Loloan Timur, Jembrana.  +
Om swastyastu, Para angga panureksa sane wangiang titiang. Tim Bahasa Bali Wiki sane kusumayang titiang. Para semeton sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapuput iriki sajeronjng acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda AJEG BALI. Sampah, kacundukang nyak. Raga ring Bumi puniki taler dados bumi tanah wikan sane suba kasamian. Punika punyaning undang-undang sane tan pisan nenten dadosang. Awig-awig Jagat Bali sane nenten dadosang marupa kitab suci pisan, pamrentah sane patut kawentenan. Undang-undang punika, sarwa prakara sampah taler kaaptiangang olih sane marupa pangaruru prakerti sane maduepunika nenten dadosang. Makakalih undang-undang sane taler patut kaanggen, Undang-Undang Republik Indonesia Nomor 18 Tahun 2008 bab urip ring lingkungan sane dadosang Pemerintah, Panca Maha Bhuta, lan Pikaosan Urip. Duk ngenin undang-undang punika, titiang wastan ring panegara sane majeng ring parhyangan niskala, yening jagat raga puniki dados ring Bumi nenten dadosang. Upacara pamarentahan sampah taler kaanggen sane wikan, asapunika cara-cara nenten dadosang taler. Yaning sami nenten dadosang, matios titiang taler nganggen undang-undang sane sampun kawentenan. Mawasta sampuné ngarepin Bali puniki, titiang nenten patut nglawan undang-undang sane kawentenan. Makakalih panegara, panyiar ring taler undang-undang, wenten tontonan sane makantos. Sutren punika, bhastra titiang sareng wewidangan ring taler semu, tontonan sane kakanyang kantos lan pekantos sami, sapisan jagate nenten dadosang. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galahe mangkin. Mugi-mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dasar program kerja sane pacang kautamayang olih calon pamimpin sane jagi kapilih ring 2024. Puputang titiang antuk parama santih om santih santih santih om.  
AKEH PIKOBET SANTUKAN LUU Matur suksma aturang titiang majeng ring pengater acara antuk galah sane kapaica ring titiang, sadurung titiang nglantur pinirihin titiang ngaturang pangastungkara Om Swastyastu. Sane baktinin titiang bapak / ibu panureksan, sane wangiang titiang panitia wimbakara orasi bahasa Bali miwah bapak ibu guru pendamping, taler Ida dane sareng sami pamilet pacentokan wimbakara orasi bahasa Bali sane banget tresnasihin titiang. Angayubagia atur uningayang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning asung kerta wara nugraha Ida, titiang ping kalih Ida dane sareng sami setata ngemanggehang kerahajengan sekadi mangkin. Ring galahe sane becik puniki lugrayang titiang Kadek Dwi Kumara Santi ngaturang orasi sane mamurda " AKEH PIKOBET SANTUKAN LUU". Ida dane sareng sami sane wangiang titiang minabang irage sampun uning lan pawikan antuk luu sane sayan nincap kewentenan ipun sekadi mangkin. Luu sane mabrarakan lan durung maolah ngranayang akeh pikobet ring jagate. Akeh jatma ring Bali sane kari ngutang luu nenten ring genahne menawita ring tukad miwah jlinjinge. Yening sabeh bales sampun rauh ka desa desa baduur ring bukit lan gunung, blabar ageng nenten prasida jagi kakelidin. Akeh luune makacakan anyud kabakta toyane sane ageng rauh ka pasisi, ngantos ulame padem mawinang neda luu. Yening indike punika nenten wenten sane nguratiang, sinah jagat Baline nenten pacang asri miwah resik, pikobet agengan pacang rauh nibenin jagat miwah sadagingipun sakadi tanah empid, blabar, polusi, miwah toyane putek wastu sida ngawetuang pinungkan. Punika mawinan titiang ngaptiang majeng ring pamimpin Bali mangda prasida ngwantu nanganin pikobet punika antuk ngalaksanayang program kebersihan miwah ngamargiang awig awig indik kebersihan palemahan sekadi pengolahan luu, pemisahan luu, miwah daur ulang luu sane kaaptiang sudi kalaksanayang olih krama Bali. Antuk kerjasama pantaraning para pamimpin miwah krama sajeroning nanganin indik luu punika prasida mastikayang pikobet sané kamedalang olih luu punika prasida kaungkulin sareng-sareng Inggih Ida dane sareng sami sane kusumayang titiang ngiring makasami maulat sarira, mataki Taki ngawit mangkin, nylisik bulu, introspeksi diri yening iraga pinaka jatma Bali patut eling teken wewidangan jagat Bali antuk ngutang luu ring genahne utawi ngolah luu mangda jagat Baline sayaga asri, resik, miwah trepti. Wantah kadi asampunika orasi sane prasida kabaktayang titiang dumogi napi sane aturang titiang wenten pikeneh ipun. Yening wenten iwang, titiang ngaturang geng rena sinampura nenten lali titiang Puput antuk Paramasanthi Om Santhi, Santhi, Santhi Om  
Maraknyane joged ring kuuban masyarakat sane nenten manut ring pakem umpaminyane rikala ngelaksanayang upacara agama sekadi naur sesangi, akeh para masyarakat ngangge joged sane nenten manut ring pakem. Umpami naur sesangi ring acara 3 bulanan,pawiwahan,ngotonin miwah upacara sane lianan,akehan para sane madue karya ngerereh joged sane manut tityang porno,tur katonton sareng masyarakat umum sane wenten anak alit nyane, kadang anak alit punika sareng ngibing. Niki sane riskan sekali manut tityang. Napi malih, penari joged narinya nenten manut ring pakem, sekadi busananyane terbuka,iringan gambelannyane wenten koplo,wenten taler goyangan sane ngebor. Sane miris nika perkembangan joged porno ngantos ting media sosial,buktinnyane akeh wenten chanel youtube antuk kauntungan admin. Saking sosial media punika,peerkembangan joged porno mempengaruhi generasi muda,terutamanyane anak alit. Niki dados tantangan iraga sareng sami terutamanyane tityang dados sisya merasa terpanggil tur rishi krana wenten ring sekitaran tityang lan ditonton olih alit alit sane ngerusak tatanan sosial. Solusi sane prasida unggahang tityang ring permasalahan puniki inggih punika, Kapertama : yening joget punika saking sisya,pihak sekolah wenten hak ngbingbing sisya punika mangda nenten malih nginggel joged sane nenten patut. Kaping kalih : yening ring masyarakat ngebina seke joged porno lan bekerja sama sareng apparat desa sekadi kepala desa,kelian adat,kelian dusun, desa adat, miwah apparat sane lianan Kaping tiga : nunas wantuan ring dinas kebudyaan sumangdane wenten sosialisasi ring desa indik pakem joged sane patut tur negasang perarem ngenein indik pakem joged sane patut Kaping pat : ngusul sareng pemerintah ring sekolah sekolah kawentenan lomba joged sane sesuai ring pakem tur kaupload ring media sosial,nah saking acara niki,yening iraga nyak terus berjuang sareng sareng astungkare joged porno prasida kabatasin. Kaping lima : ring masyarakat mangda wenten taler awig awig tan kadadosang ngaturang joged porno utawi joged sane nenten patut ring pakem terutamanyane upacara keagamaan mangda tari joged punika tetep ajeg tur lestari.  
AKEHNYANE PELECEHAN OBJEK WISATA SUCI RING BALI   Para juri sane wangiang titiang lan tim BASAbali Wiki sane wangiang titiang lan semeton-semeton sane tresnain titiang lan banggayang titiang. Icenin titiang ngaturang panganjali umat Om Swastiastu, kaping ajeng ngiring iraga sareng sami ngaturang puja lan puji syukur majeng Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning sih pasuecan ida iraga prasida mapupul iriki ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik puniki lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda  AKEHNYANE PELECEHAN OBJEK WISATA SUCI RING BALI. Sakadi sane sampun kauningin Bali pinaka genah wisata sane sampun kaloktah ring sajebag dura negara, tur kegiatan pariwisata taler madue dampak becik ring perekonomian masyarakat Bali. Kenten taler mangkin sampun akeh genah suci sane taler kaanggén pinaka objek wisata budaya krana nilai sejarah, keunikan, miwah keindahan alamnyané. Indiké punika madué dampak positif santukan prasida nyobiahang tradisi, budaya, miwah adat istiadat Bali majeng ring para wisatawan asing, sakéwanten saking dampak positif punika medal taler dampak negatif, sakadi sané kauningin ring Bali wénten akéh genah-genah sané kasuciang utawi kahormatin olih mayoritas masyarakat Bali. Ring era gempuran pariwisata puniki wénten akéh pelecehan majeng ring makudang-kudang spot objek wisata ring Bali olih para wisatawan asing utaminnyané ring objek-objek sané kasucénin olih umat Hindu sakadi pelinggih, taru, miwah sané lianan. yéning parindikané puniki terus mamargi maka Bali pacang kélangan ajegnyané. Tiang ngaptiang mangdané pamimpin sané jagi kapilih dados pamimpin Bali ring warsa 2024 ngancan urati malih indik pamargi pariwisata ring Bali, boya ja nganikang para oknum kemanten nanging taler ngawit maprogresi malih indik pelaksanaan pariwisata antuk ngukuhang awig-awig sane berlaku ring ruang lingkup pariwisata, taler antuk nincapang pawarah-warah sane jelas indik objek wisata sane jagi ka kunjungi oleh para wisatawan. Antuk nincapang kaamanan miwah awig-awig sajeroning ngamargiang pariwisata ring Bali, titiang percaya Bali ring galah sané jagi rauh pacang tetep dados objek wisata utama miwah sayan akéh nyobiahang budaya miwah tradisi ring Bali sakéwanten taler setata ngajegang taksu miwah ajeg Bali. Kadi asapunika pidarta bawak sane prasida aturang titiang ring galahe sane becik puniki, titiang muputang antuk parame shanti. Om shanti shanti shanti om      
Om swatyastu merdeka sane wangiang titiang para angga panirrksa,sapunika taler para smeton yowana sareng sane tresna sihin titiang pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring ida sang hyang widhi wasa,duaning sangkaning pasuecan ida,titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara wikithon partisipasi publik bali borarasi ring galahe mangkin lugragang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Bali Berduka Yadiastun para semeton sareng sami, kematian nenten dados ngurahang ring Bali, tur kasunarin olih pengendara sane nenten ngelarang pamunduhan lalu lintas, contoh sane kaanggen dados mangda polih kalaksanayang sane nenten ngupaya. Sakewanten, sekarang nika dados kalaksana kecelakaan sane nenten dados ngadegang silih tunggil lan magedarang 7 warga. Dados rakyat dados ngaturaken ring pemerintah utawi pemimpin Bali dados ngupaya nindakang sampunang prakara puniki mangda sakewanten dados nenten ngalih kalaksanayang sane lantas dados ngancan nika.  +
Yening tolih-tolih ring wewidangan gumi Tabanan utamane ring desa Kerambitan, terkenalnya wantah tuah ring Pertanian. Tiang sareng timpal tiang saking Kerambitan akeh pesan semetonne sane bermata pencarian utawi pekaryannyane dadi petani. Yen dadi petani tuah meuntung untungan, napi kranane? Kranane ipun tuah je ring toya santukan mangkin cuaca kering, fasilitas sane ten mendukung, tur ten wenten peduli saking pemerintah. Santukan yen bandingan pertanian ring Bali saking pertanian di luar negeri contohnyane ring negara jepang lan Australia, Fasilitas lan dukungan nyane akeh pisan saking pemerintah contohne fasilitas sekadi alat-alat pertanian care traktor, alat anggen memanen. Yening ring Bali ten wenten alat utawi fasilitas sekadi punika, santukan ten wenten dukungan subsidi dana utawi bantuan alat saking pemerintah. Tiang nunas saking pemerintah sire je sane kapilih dadi pemimpin Bali mangdane jagi kauratian pertanian lan petani druwene apang sejahtera lan rahayu.  +
Om Swastyastu, Sane kapertama, ngiring iraga sareng sami ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan Ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul I riki, sajeroning acara Wikithon Bali Berorasi. Titiang Ni Putu Ayu Gita Nirmala Putri saking SMAN 2 Sukawati lugrayang ngaturang orasi sane mamurda Abet Turis Ngerugiang Semeton Bali.  +
Achmad Obe Marzuki embas ring Jakarta, 30 Juli 1975. Dané meneng ring Bali saking warsa 2002 tur aktif ring widang seni, minakadi main téater, nyurat puisi, ngwacén puisi, fotografi, miwah nglukis. Dané nincapang kawagedan nyuratnyané antuk kursus jurnalistik ring Planet Senen Jakarta Pusat ring warsa 1995. Nggabung ring Wadah Teater Jakarta miwah Lembaga Dongeng Dinas Kebudayaan Jakarta Selatan (1995-1996). Maosin puisi-puisinnyané ring mimbar bébas panggung reformasi TIM 1998. Nggabung sareng Teater AGA (Anak Gudang Air) miwah ngwangun Komunitas API (Anak Pasar Induk) ring warsa 2000. Ngadegang Rainbow Art Handicraft Workshop warsa 2001. Ngiring Sanggar Poerbatjaraka dané sareng ring pementasan Layon (2008) miwah Hong (2008) ring Temu Teater Mahasiswa Nusantara VI ring Surabaya. Mangkin dané nyarengin komunitas Jatijagat Kahuripan Puisi ring Denpasar, Bali.  +
Adhy Ryadi embas ring Singaraja, 17 Januari 1960. Dané muputang studi Sarjana Hukum ring Undiknas Denpasar. Dané nyurat puisi ngawit warsa 1981 miwah kawedar ring Bali Post, Pikiran Rakyat, Berita Buana, Suara Indonesia, taler kapupulang ring cakepan puisi "Hram" (1988). Dané naenin makarya dados wartawan ring Bali Post. Dané seda ring warsa 1995.  +
Agoes Andika embas ring Banjar Baleagung, Buleleng, 5 Maret 1963. Ring warsa 1981 meneng ring Mataram, Lombok. Dané malajah nyurat ring Putu Arya Tirtawirya miwah Umbu Landu Paranggi ring Bali Post. Warsa 1985 polih galah kaundang ka Taman Ismail Marzuki Jakarta sareng makudang-kudang penyair Bali miwah penyair tanah air lianan ngwacen puisi. Kakawian puisi dané naanin kawedar ring Bali Post, Karya Bhakti, Nusa Tenggara, Simponi, Swadesi, Nova, Berita Buana, Suara Karya, Suara Nusa, Horizon, miwah makudang-kudang buletin sastra ring mataram, pontianak. Sane mangkin malinggihja ring Singaraja.  +
Agung Bawantara embas ring Klungkung, 30 Januari 1968. Lulusan saking Fakultas Peternakan Universitas Mataran, NTB. Ida ngawi puisi ngawit saking warsa 1980an ring Bali Post, Karya Bakti, Nova, Berita Buana, Swadesi, Media Indonesia, dll. Puisinya juga terkumpul dalam buku Sahayun (1994), Klungkung: Tanah Tua, Tanah Cinta (2016). Ida pinaka sang sane ngawitin Denpasar Film Festival. Ida taler ngawi cerpen, satua, miwah novel.  +
Agung Wiyat S. Ardhi embas ring Puri Anyar Keramas Gianyar, tanggal 3 Fébruari 1946. Dané namatang sarjana muda ASTI lan sarjana Agama Hindu lan naanin dados guru ring PR Saraswati Gianyar. Dané taler naanin dados Kepala SPG Saraswati Gianyar, Kepala SMA Saraswati Gianyar, Anggota Madya Désa Pakraman Kabupatén Gianyar, Tim Penyeleksi Penerimaan Penghargaan Wija Kusuma Kabupatén Gianyar, Tim Penyuluh Bahasa Bali Kabupatén Gianyar, Tim Pembina Utama Dharma Gita Kabupatén Gianyar, lan Tim Pembina Nyastra Kabupatén Gianyar. Lianan ring punika, dané taler kasumbung dados pragina Drama Gong. Dané ngamolihang hadiah sastra Rancagé warsa 2001 antuk cakepan sané mamurda Gending Girang Sisi Pakerisan lan antuk jasa ring widang sastra Bali modéren warsa 2010. Ring warsa 2015 dané polih penghargaan Widya Pataka saking Gubernur Bali antuk cakepan sandiwara mabasa Bali sané mamurda Bogolan.  +
Agus Vrisaba inggih punika sastrawan sané embas ring Klaten, Jawa Tengah, 15 Méi 1941. Ring warsa 1970-an dané meneng ring Bali tur masawitra raket sareng akéh seniman Bali. Ring panguntating warsa 1980-an dané magingsir ka Tawangmangu, Jawa Tengah. Ida seda ring tanggal 17 Pébruari 1992. Agus inggih punika pangawi cerpen sané produktif pisan. Kakawiannyané kawedar olih Kompas, Sinar Harapan. Salanturnyané ring Suara Pembaharuan, Vista, Jawa Pos, Bali Post, Intisari, Surabaya Post, Suara Indonesia, Zaman, miwah makudang-kudang koran daérah liyané. Penerbit Buku Kompas (PBK) mautsaha nyihnayang malih kakawiannyané miwah ngeditnyané ring cakepan pupulan cerpen tunggal sané kapertama mamurda Dari Bui Sampai Nun ring warsa 2004. Agus nyantos padem durung polih galah nyurat karya-karyané. Wantah asiki cerpénnyané inggih punika "Sodom dan Gomorah" sané kacakup ring antologi "Dua Kelamin untuk Midin", sané kamedalang Penerbit Buku Kompas warsa 2003.  +
Om Swastiastu, ida dane sareng sami sane wangiang titiang, ida dane sareng sami sane dahat wangiang titiang, sadurung titiang ngelanturang atur, ngiring iraga sareng sami ngaturang puja pangastuti ring ajeng Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugraha Ida, iraga sareng sami prasida kacunduk ring galahe puniki. Sane mangkin titiang jagi nyihnayang indik kawigunan toya sane resik sajeroning nambakin anak alit saking stuting, yening wenten toya sane resik, punika pateh sakadi anak alit sane polih ajeng-ajengan sane bergizi saking piring sane kotor, mawinan nenten wenten nutrisi sane prasida karesep ring pencernaan. Sane kapertama, cacing sane ngranjing ka awak punika pacang ngambil nutrisi saking awak i rare, sane ngawinang i rare nenten sedeng ngamah. Yéning terus mamargi, kahanan puniki pacang ngawinang alit-alite keni kakirangan gizi miwah ngawinang alit-alite sayan alon, puniki sané ngawinang anaké keni stunting, éling ring prinsip iraga saking rakyat antuk rakyat. Tiang ngaptiang calon pamimpin sané jagi rauh pacang prasida nanganin stunting antuk ngelanturang program program sané wénten sadurungnyané miwah nincapang. Sapunika orasi titiang, antuk puniki puputang antuk parama santih, om santih santih santih om  +
Om Swastiastu, Suksma aturang titiang majang ring pengantar acara duaning sampun mapaica galah ring sikian titiang. Para angga panureksa, ida dane para penodia sane dahat wangiang titiang asapunika taler para yowana sane pamilet lomba sane tresnasihin titiang. Sadurung titiang nglanturang matur, lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia rasa bakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Riantukan sangkaningsih pasuecan Ida, iraga sareng sami, ring galahe sane mangkin titiang jagi ngaturang teks orasi sane mamurda Ajeg Bali Sayan Rered, Kagentosin Antuk Modernisasi. Bali, nusa alit sané kasub pisan antuk kaluihan miwah keasrian budayannyané. Sabilang sasih wenten 500.000 wisatawan dura negara sané rauh saking doh ka doh jagi nyingakin kearifan lokal budaya Bali. Nanging sane mangkin? Kepriye kabare pemuda sane nuntun bali? Nenten wenten sane mamanah nglanturang. Sawah sane jimbar punika katandur kantor kantos nenten wenten malih subak sane becik. Indayang cingakin, mangkin akeh krama Bali sane ngutang budayanyane. Indayang cingakin akeh krama Bali sane nenten uning basa Bali? Menyama braya kagentosin antuk jasa event organizer. Sayan sukeh ngrereh panulis lontar miwah kidung suci sané pacang ngentosin dané. Napike budaya iragane pacang sirna? Napi sane prasida kakaryanin? Sapunapi carané ngolah sakadi punika? Akeh sampun parilaksana, akeh sampun pikenohnyane. Sakéwanten sujatiné akéh sané kantun nénten seneng sareng budaya Bali. Ibu pertiwi nangis nyingakin taksu Bali sayan rered. Yéning parindikané puniki nglantur, peséngan Bali sané becik ring jagaté pacang sayan rered. Bali sane madaging budaya lan tradisi pacang ical. Napike punika sane ajap-ajap iraga? Sampunang ja ragane dados yowana sane tan pawidi. Waliang ajeg bali, Waliang taksu Bali! Yening sami sampun puput, iraga patut nglanturang. Ngiring sarengin para yowana Bali, ngukuhang taksu Bali! Asapunika sane prasida aturang titiang menawita wenten iwang atur titiang. Titiang nunas gengrena pengampura. Puputan titiang antuk paramasanti, Om Santi Santi Santi Om.  
Sedek pandemi Covid-19 melanda ring jagat lan ngawinang sektor pariwisata ring bali terpuruk saking Maret 2020. Samian Pariwisata ring bali padem santukan nenten wenten turis sane rauh ka Bali krana takut kena virusnyane. Nika mawinang perekonomian ring Bali ngancan nuunan. Anggen ngewangun Pariwisata Bali rikala mangkin, sepatutnyane kalaksanayang antuk ngadayang event - event ring sektor pariwisata sane menarik, minakadi pameran sane madaging barang-barang sane meciri khas bali lan ngadayang pesta seni utawi igel-igelan sane mamuat budaya-budaya Bali, sane prasida menarik uratian wisatawan lan wisatawan ne makayunan rauh ka Bali. Kesempatan puniki pacang prasida keraih yening prasida ngicen jaminan ring para wisatawan ne indik kondisi aman saking resiko terjangkit Virus Covid-19 ritatkala kewentenan ring Bali. Nike mawinan implementasi protokol kesehatan lan program vaksinasi serentak ring samian sektor musti kafokusan sareng sinamian. Nganggen mekudang - kudang usaha sane kalaksanayang olih samian pihak minakadi pemerintah, pelaku industri pariwisata lan masyarakat kesaratan mangda rasa percaya indik pariwisata bali prasida tumbuh lan pariwisata pacang malih bangkit.  +
Pikobet sane banget karasayang olih kramane mangkin inggih punika pikobet ngerereh pakaryan. Kramane dini ditu merebuti gae. Wenten masi krama kantos ngerereh pakaryan utawi ngalih gae kantos ka dura negara dados TKI. Sebet yen keneh-kenehang, ngalih gae joh, gaji pas-pasan. Akeh kramane ngrasayang paundukan sekadi puniki. Punika karasayang santukan lapangan pekerjaan sane mangkin terbatas. Yadiastun wenten lowongan pekerjaan, punika kadagingin olih krama-krama sane sampun luwung tulis gidatne, kagisi olih pengede. Yening sekadi puniki, dija ke tongos keadilane? Santukan punika, pemimpin Bali 2024 patut pisan mangda adil tur ngwantu krama mangda polih pakaryan malarapan antuk kawentenang program-program pelatihan keterampilan tur seakeh-akehnyane muka lapangan pekerjaan. Pemimpin Bali 2024 nenten dados baatan asibak ri tatkala nglaksanayang programe puniki mangda sami kramane prasida ngrasayang tur polih pakarya sane becik kaangge jalaran ngerereh pangupa jiwa.  +
Inggih bapak manggala rawataka pacentokan bali berorasi lan angga rawataka sane lianan, taler sane wangi lan mustikayang titiang. Om Swastyastu Ping ajeng iring titiang piratu makasami, sane nyarengan parikrama puniki nunas ica ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa dumogi sareng sami ngemolihang kerahayuan lan kesukertan ritatkala iraga jagi meblibagan-ngusul indik aeb jagat jani margi ne keni macet. -praya katur ring murdaning jagat bali utawi bapak gubernur sane kacatri ring pemilu warsa 2024. - tityang ni nyoman martini sisia sma negeri 2 sukawati. mapunguatur majeng ring bapak gubernur sane jagi ngambal jagat selami limang warsa titiang manggihin ngancan warsa ring margi setata macet(nenten je semengan, tengai,napi malih sanja lan wengi). Napi ye makada macet e puniki? titiang cenik nenten uning , sane ngeranayang margi-margi ne di bali akehang keni macet. Nike pitaken titiang,dumogi prasida bapak gubernur gelis manggihin tata cara ngicalang pikobet e puniki. Titiang ajerih terus-terusan macet margine dibali sinah toris utawi tamiu nenten seneng melali ke bali,duaning sabilang ipun melali keni macet. Yen sampun ten wenten toris ke bali, dije titiang ngalih gae, pocol tiang masekolah. Budi titiang nanur, carik e sampun dados villa medaging beton. -Bapak gubernur sane mustikayang titiang. Bapak meraga sang pradnya/ pastika wenten pamargi ngicalang pikobet e puniki. Titiang wenten taler usul nyoloh, pidabdab ngicalang macet: 1. Toris/tamiu nenten dados negakin sepeda motor lan mobil. Pang nyak ipun nyilih di bali. 2. Toris/tamiu nenten dados ngabe motor uli jumah ne. 3. Krama bali mekarya negakin sepeda motor. 4. Yan melali krama bali mangda nyewa mobil. Ampura bapak gubernur sakadi punika atur, pitaken lan usul tityang. Dumogi bapak setata rahajeng rahayu ngambal jagat bali ne. Sakadi asapunika atur titiang akeh keiwangan tata titi paribasa nenten manut titiang nunas geng rene sinampura. Puputin titiang antuk ngaturang paramasanthi. Om Santhi Santhi Shanti Om  
Om Swastiastu Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih riin ngiring iraga sareng sami ngaturang rasa angayubagia majeng Ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan ida titiang prasida muputang teks orasi antuk acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi sane mamurda “Akeh WNA sane Nglurug Aturan ring Bali”. Ida dane sareng sami, ring Bali mangkin sampun akeh para wisatawan asing sane nglurung aturan-aturan sane sampun tegteganga. Para wisatawan punika akeh sane makarya illegal ring pusat-pusat wisata, yadiastun nenten madue dokumen keimigrasian sane patut. Para wisatawan puniki akeh sane makarya dados photographer, model, miwah usaha rental motor miwah mobil. Aksi wisatawan puniki sepatutnyane nenten dados kabanggyang punika manten. Sawireh puniki dados ngrampas lahan usaha krama lokal miwah ngwetuang kerugian antuk krama Baline. Saking pikobet puniki, titiang ngestiang mangda pemimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 puniki prasida ngeuratiang taler ngicayang solusi antuk pikobet wisatawan asing sane makarya illegal ring Bali puniki mangda krama Bali nenten keicalan lahan usaha malih. Ida dane sareng sami, punika manten orasi sane polih kaaturang titiang. Dumogi pikobet punika prasida kapuputan. Kirang langkung titiang nunas ampura, tur sineb titiang antuk Parama Shanti. Om Shanti, Shanti, Shanti Om  +
Om Swastiastu, puniki titiang mapun nunasang sujatin titiang mengenang ring kebakaran hutan sane sampun mapupul sejaba puniki. Kebakaran hutan keni wantah minakadi dua faktor, yadiastun faktor alam lan faktor kamajeg sane pesan mawasta faktor manusa sane setata kakripta. Titiang taler tusing kapahintunan. Nganapi paragan ipun tusing malalintas ngorahin hutan sane nenten ngemargiang Oksigen sane sami mapupul tur kasaktian antuk kita. Prasida mapendem mangda prasida ngrerama tirtha ring punika, tur kita semeton patut mesurati ring pohon-pohon sane taler nenten ngaanggen Oksigen antuk kita sane mangda kita maduwe ajengan nanging tis agus ring udara. Patut lebuh tegas pemerintah ring penjagaan hutan-hutan sane mapupul ring Bali, turake pesan dados pola nguripang, sami kedisan, mapupul tusing nenten pesan keni mapupul ring Bali, mangda prasida nguripang nenten embakar hutan ring saniki sane dados punika. Mugi-mugi ring sane mapupul Bali, pemimpin sane mapupul Bali maprakarsa Bali makakalih lagi tur maprakarsa tur tegas. Om Santi Santi Santi Om.  +
Om Swastyastu Sane kusumayang tityang, Bapak Kepala Sekolah SMAN 11 Denpasar Tur para peserta lomba sane dahat asihin tityang. Pinih kapertama ngiring irage sareng sami nunas ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan melarapan antuk asung kerthawara Nugraha Ida Sang Hyang Widhi, irage sareng sami praside mapupul driki ngemiletin acara puniki. Ritanjekan mangkin puniki ledangang tityang jagi ngwacen pidarta indik “ AKEHNYANE WNA NGERUSUH RING BALI”. Bali pinaka silih sinunggil genah pariwisata sane akeh kedatengin olih Warga Negara Asing, nanging akeh pisan para warga Negara asing puniki sane nenten nginutin uger-uger sane sampun kaunggahang, sekadi melanggar lalulintas. Akeh pisan para WNA sane mengendarai sepeda motor ugal-ugalan utawi nenten nginutin uger-uger ring margine. Napi malih para WNA puniki ritatkala mengendarai sepeda motor nentan naenan nganggen Helm tur nenten meduwe SIM utawi surat ijin mengemudi. Niki sane ngeranayang para warga Baline dados resah tur nenten nyaman. Indikan puniki tityang ngacepang majeng ring pemerintahan, dumogi praside gelis menindaklanjuti permasalahan puniki. Pinunas tityang majeng ring pemerintah mangdane lebih tegas ngajeggang uger-uger Lalulintas, lan yen makadados para WNA puniki kenikain nganggen Gojek, Taxi utawi kendaraan umum sane tiosan. Indikang puniki saha makadados nincapang mata pencaharian lan pendapatan para warga lokal. Inggih asapunika pidarta saking tityang, dumogi pemerintah sida gelis menindaklanjuti permasalahan puniki. Tityang nunas ageng rena sinampure ripedprade wenten napi sane kaucap tityang utawi sane kebaosang tityang wenten sane nenten menggah ring arsa, tur puputin tityang antuk ngaturang parama shanti, Om Shanti Shanti, Shanti Om.  +
Om Swastyastu Dharma dyaksa panureksa sane kusumayang titiang, Para atiti sane wangiang titiang, Punika taler para yowana sane tresnasihin titiang. Rasa astiti bakti katur ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning wantah sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang miwah ida dane sareng sami prasida mapupul sekadi mangkin. Ida dane sane wangiang titiang, ring galah sane becik puniki purun titiang jagi ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Aksi Kriminalitas ring Kalangan Sisya. Semeton sami sampun pada uning indik bullying punika wantah marupa laksana sane setata kamargiang olih anak utawi sekaa anak. Ring masane mangkin, akeh pisan wenten anak sane nganistayang anak sane dados sisia. Sané ngawinang para kramané punika malaksana sakadi punika, sujatinnyané wénten makudang-kudang faktor, minakadi kirangnyané kawigunan anaké ring angga miwah kawigunan lingkungan. Nanging indiké puniki nénten ja wantah indik kekerasan biasa, sakéwanten sampun nglintangin wates-watesnyané tur ngranjing ring tindak kriminal, santukan sang sané ngamargiang kekerasan punika nénten wantah kasar nganggén raos kémanten, sakéwanten taler nganggén kekerasan fisik majeng ring sang sané katibenin kekerasan punika. Raris, napi sane prasida iraga laksanayang anggen nanganin pikobet punika? Yening iraga mamanah ngeret indria, iraga patut ngeret indria punika saking iraga sareng sami. Tegenja ayah-ayahan ceninge buat ngwangun kapracayane teken dewek ceninge, buina sehinja pepineh ceninge, apanga cening nyidayang ngresep teken paundukan-paundukan ane lakar teka. Indike punika pacang ngawinang iraga sayan degdeg ring ayun Ida Sang Hyang Widi Wasa, langkungan ring kawentenan anake sane nganistayang iraga. Santukan yening iraga madue rasa percaya ring dewek, iraga pacang uning ring paindikan sane patut miwah sane tan patut. Puniki prasida kakukuhang, antuk ngicénin sosialisasi indik bullying ring para sisia, miwah ngicénin sanksi sané patut majeng ring pelaku miwah perlindungan majeng ring korban. Ida dane sane wangiang titiang, kadi asapunika presida atur uningayang titiang inggian Aksi Kriminalitas ring Kalangan Sisya. Santuke asapunika, sampunang lenga, ngiring sareng sareng ngaonang Bullying ring Tengahing para Yowana utawi Sisya, (STOP BULLYING)! Inggih, wantah asapunika atur titiang, tan lali titiang nunas geng rena pegnampura yening wenten kaiwangan miwah kakirangan titiang ring sajeroning daging pidarta puniki. Inggih, pinaka pamuput atur titiang antuk parama shanti. Om Santhi Santhi Santhi Om  
Om Suastiastu. Salam Sejahtera. MERDEKA. Sane wangiang titiang para angga panureksa, sapunika taler para yowana sawitran titiang sareng sami sane dahat tresna asihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Maha Esa, sangkaning pasuecan Ida iraga sareng sami prasida mapupul sadu arep ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang Putu Widi ngaturang orasi sane mamurda Alas Boya ja Abian Semeton sareng sami, sujatine nincapang taraf perekonomian dahat mabuat pisan ring krama Bali. Ekonomi sane becik pastika ngawinang kesejahteraan sane becik. Nanging, utsaha-utsaha nincapang taraf perekonomian sampunang kadasarin antuk parilaksana sane kaon, sane prasida ngusak palemahan skadi alas. Alas boya ja abian. Yening abian kapretenin mangda prasida ngasilang jinah, nanging alas kapretenin mangda prasida nyaga lan ngupapira sakancan kauripan ring jagate puniki. Nenten ja wantah i manusa sane natakin urip ring alas, nika sakancan buron, pertiwi lan akasa taler muatang kawentenan alas. Duaning asapunika, manusa sampunang lobha tekening pasuecan sang angurip jagat puniki, kanti alas taler kaanggen abian. Yening sampun skadi puniki sinah wenten alih fungsi lahan. Alas sane jimbar sane katumbuhin taru-taru ageng, waluya manusa sane katumbuhin rambut samah, mangkin sampun botak, coblak, lengar nyablar. Pemimpin Bali pinaka Pangamong Jagat Bali ring warsa 2024 mangda nguratiang parindikan puniki. Kebijakan-kebijakan indik lingkungan hidup tur penegakan hukum sane ajeg, sane nenten wenten kompromi maring manusa-manusa sane ngusak alas mangda jakti-jakti kamargiang. Manusa-manusa corah sane nenten madue tetimbang indik wesanan benjang pungkur yening asale usak tur prasida ngawinang jagate keni bencana, tanah longsor, pemanasan global, napi malih skadi mangkin bencana El Nino sane sampun ngabulan, sinah pacang ngawinang pakewuh krama, pianak, taler cucun iraga benjang pungkur. Pemimpin Bali kasarengin Pemerintah Kabupaten, Pemerintah Desa, lan makasami krama Bali mangda sayan-sayan eling, nincapang ekonomi sampunang kanti ngusak palemahan. Semeton titiang pastika percaya, gumi Bali pacang landuh yening sakancan aspek kauripan seimbang lan mamargi luih. Ngiring sameton sareng sami, uratiang alas druene, eling lan sampunang patikacuh kapining jadma-jadma sane mapikayun ngusak jagat druene. Titang percaya, yening mangkin iraga eling sinah benjang pungkur pianak lan cucun iraga makasami pacang molihang wesana sane luih. Wantah asapunika atur titiang, kirang langkung titiang nunas pangampura tur puputang titiang antuk parama santi. Om santi, santi, santi, Om.  
Aldwin makarya pinaka Senior Analyst AkarAsia. Dane wau lulus untuk gelar Master Studi Pewangunan Internasional ring Elliott School of International Affairs University George Washington, sane kucukang ring pidabdab panglimbakan sektor swasta. Dane mikolihang gelar S.IP Hubungan Internasional saking Universitas Colorado ring boulder tur ngulengang petitis sajroning parindikan Politik Ian Ekonomi Asia Tenggara  +
Om Swastyastu. Ngiring Sareng sami ngaturang puji syukur majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa antuk wara nugraha Ida, iraga sareng sami prasida mesadu ajeng ring rahina sane becik punika. Sadurung ngelantur, titiang meatur-atur pacanguningayang indik wastan titiang. Titiang Ni Kadek Feby Dhiyo Dharma Yanthi, titiang siswa saking SMK Negeri 2 Seririt. Sane mangkin titiang pacang nguningayang indik Alih Fungsi Lahan Pertanian. Sakadi sane sampun iraga uningin indik kewentenan warga Baline sayan ngeliunang, taler sayan liune Wisatawan Mancanegara sane rauh nika mawinan liu lahan pertaniane sane mangkin kedadosang perumahan, hotel, restoran, muah sane tiosan sane prasida ngangkat Industri pariwisata. Nika mawinan ten wenten petani ring Bali sane madue lahan sane linggah. Manut sakadi baos Kepala Dinas Pertanian taler Ketahanan Pangan ring Bali, I Wayan Sunada nguningayang sane mangkin paling liu lahan petani ring Bali sawetara wenten sane mudue pitung dasa lima are, akidik petani sane madue lahan akehan ken satu hektar. "Kelemahan ring Bali sane mangkin keterbatasan lahan, wenten sane medue duang dasa lima are,ane ngelah paling linggah pitung dasa lima are, sane ngawinang punika wantah alih fungsi lahan sane kelaksanayang sambilang warsa". Manut raos Sunada majeng ring Bisnis, Buda pinanggal duang dasa kalih, sasih nem, Warsa duang tali duang dasa kalih. Saking pikobet punika Pemerintah utawi calon Pemerintah Provinsi Bali patut becik-becik urati permalasahan Alih Fungsi Lahan puniki antuk cara ngajamin kesejahteraan para petani umpami: 1. Ri kala masan nanem, pendistribusian pupuk bersubsidi utawi nenten bersubsidi patut di perhatikan mangda nenten terjadi kelangkaan pupuk. 2. Ri kala masan panen Pemerintah patut ngwantu para petani antuk pemasaran hasil pertanian. Napi malih yening pamerintah becik-becik urati ring kawéntenan para petaniné, sumangdenya prasida Alih Fungsi Lahan punika ten kamargiang, santukan krama lan para yowana pacang meled dados petani, punika mawinan program kasukertan pangan nasional prasida kapolihang. Wantah sekadi asapunika sane prasida uningayang titiang ngeninin indik alih fungsi lahan minakadi wenten atur titiang ten manut ring sajeroning angga titiang nunas pengampura banget riantuk tambet titiang kalintang maka panguntat atur puputang titiang antuk ngaturang parama Shanti. Om Shanti Shanti Shanti Om.  
Bapak/Ibu sane wangiang titiang. Ring rahinane mangkin titiang pancang ngaturang orasi indik “Sampunapi pikobret pemerintah ngeninin indik alih fungsi lahan pertanian ring Bali sane ngaruhin pangan lokal”. Alih fungsi lahan dados uratian khusus majeng ring pemerintah. Manut ring data Dinas Pertanian lan Ketahanan Pangan DISTANPANG PROVINSI BALI 15 Juli 2020. Pengwangunan sektor non pertanian ring Provinsi Bali ngawinang jimbar persawahan saking warsa kawarsa sane sampun sayan rered. Alih fungsi punika ngawinang produksi local tedun, minakadi baas sane ngerananin keberlangsugan pertanian terancam. Antuk perindikan punika, pemerintah sampun ngaryaning makudang kudang utsaha, inggih punika: 1. Ngelimbaang wewidangan terpadu 2. Ngicenin wantuan ring petani 3. Sosialisasi antuk nincepang kesadaran ring masyarakat Utsaha punika sampun mermargi becik. Sakewala, punika patut kamargiang antuk pamargi sane dahat mautama antuk nanganin pikobet alih fungsi lahan ring Bali. Utsaha punika marupa : 1. Ngingsirang sektor sektor lianan, dados sektor pariwisata agraris 2. Ngelimbakang soroh soroh entikan lokal sane becik lan berkwalitas 3. Ngewatesin pawangunan perumahan penduduk ring kawasan pelestarian lahan pertanian. Titiang ngaptiang pikobet punika miwah solusine prasida kauratiang olih calon pemerintah Bali. Inggih wantah asapunika, titiang puput antuk suksma lan Om Shanti Shanti Shanti Om.  +
Alit S.Rini embas tur meneng ring Dénpasar antuk wastan Ida Ayu Putu Alit Susrini. Nulis puisi ngawit warsa 1980 miwah kawedar ring koran Bali Post sané raris dados genah ipun makarya ngawit warsa 1988, raris kapisarat nyungkemin desk budaya, agama, pendidikan, opini miwah warsa 1998 dados redaktur pelaksana, raris sané pinih untat nyungkemin desk opini miwah pensiun warsa 2015. "Karena Aku Perempuan Bali" (2003) inggih punika pupulan puisi tunggalnyané. Puisi-puisiné taler kaunggahang ring cakepan "Cinta Disucikan Kehidupan Dirayakan", "Bali Living In Two World" (2002), "Dendang Denpasar Nyiur Sanur" (2016), "klungkung: Tanah Tua Tanah Cinta" (2017). Ring sasih Séptémber 2017 pupulan puisi dané, Inferior, kamedalang duet sareng Nyoman Wirata sané mamurda "Pernikahan Puisi".  +
Silih sinunggil pangawi erotika istri kapertama, Anaïs Nin minab pinih kasub krana buku hariannyané sané nganyudang manah, romansa bohemiannyané sareng pangawi Henry Miller, miwah hubungan inces sareng bapannyané sané kawedar olih psikolognyané. Dané taler akéh nyarengin ring dunia psikoanalisis, miwah seneng pisan ngintegrasiang miwah nyumponin angga saking proses nyurat. Punika mawinan, nénten ja tios yéning dané ngidepang nusa Bali sané becik punika pinaka genah sané tenang, genah manusané maurip ring harmoni sareng alam semesta.... Ring warsa 1955, Anaïs kapertama nganggén LSD ring bimbingan Aldous Huxley miwah nyuratang deskripsi sané becik pisan indik panampén miwah lanskap bawah sadarnyané sané ngranjing ring gambar candi Jawa, musik Bali, gerakan tari simbolis sadurung kapuputang antuk pamuputnyané, "Ah, titiang nénten prasida ngamolihang rahasia kauripan antuk BAOSAN". Dané ngawitin nyihnayang napi sané kaaptiang olih jiwannyané. majeng ring Anaïs, utopia inggih punika kawéntenan pikayunan sané ngawinang sang seniman polih ngakses jagat sané ngimpi. Minab punika sané ngawinang dané seneng ring ilmu kebatinan miwah seni Bali. Ring jurnalnyané sané kaping untat (volume 7 saking buku hariannyané) dané muputang antuk pamineh-pamineh saking pamarginnyané ka nusa puniki, jangkep antuk deskripsi magis indik kremasi suci, taman mewah, tarian candi, wayang kulit, bungalow sané malakar antuk bahan alami sané kaanggén hotél, musik sané nganyudang, miwah tata cara krama Bali sané canggih miwah alus.  +
Anak Agung Bagus Sutedja (embas 1923 ⁇ - 27 Juli 1966) inggih punika Gubernur Bali sané sampun ping kalih dados Gubernur Bali. Ida kapertama ngajabat ring warsa 1950 ngantos 1958, kadadosang manut kaputusan Dewan Pemerintahan Daerah pinaka pemimpin badan eksekutif Bali, raris Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Sementara (DPRDS) ngentosin wewenang Paruman Agung sané kadiri antuk wakil-wakil kutus kerajaan ring Bali pinaka badan legislatif. Sasampun kagentosin olih I Gusti Bagus Oka dados Pejabat Sementara Kepala Daérah Bali ring warsa 1958 ngantos 1959, ida malih kapilih ring sasih Désémber 1959 dados Gubernur Bali. Masa jabatannyané sané kaping kalih puput makudang-kudang sasih risampuné G30S/PKI ring warsa 1965. Raris ida kagentosin olih I Gusti Putu Martha. Ida ical ring tanggal 29 Juli 1966 ring Jakarta, kasengguh pinaka korban penculikan politik ring masa punika.  +
Anak Agung Gede Ngurah Puspayoga embas ring Denpasar, 7 Juli 1965. Dané muputang S-1 ring Universitas Ngurah Rai, Denpasar, ring warsa 1991. Ida inggih punika Menteri Koperasi miwah Usaha Kecil miwah Menengah Indonésia ring Kabinet Kerja Présidén Joko Widodo. Ida ngajabat saking warsa 2014 ngantos 2019. Sadurung dados mantri, ida naenin dados Wali Kota Denpasar kalih periode, inggih punika saking warsa 1999-2004 miwah 2005-2010. Ring periode kaping kalih, ida kapilih dados Wakil Gubernur Bali periode 2008-2013.  +
1919-2007: Pangeran saking Karangasam sané mlajah ring Belanda selami Perang Dunia II sadurung mawali ka Indonésia dados dokter. Sasampun mawali ka Indonésia, dané kakirim ka makudang-kudang genah ring Indonésia Kangin, sané sering pisan doh pisan anggén nulungin krama irika. Dané miwah rabinnyané keni malaria ri tatkala irika, sakéwanten dané taler dados dokter malaria. Dr. sane Djelantik makarya ring Organisasi Kesehatan Dunia, sané ngirimang dané ka Irak, Somalia, miwah Afghanistan, sané mabukti maguna pisan. Sasampun punika, dané dados kepala perguruan tinggi utama Bali ring Sanglah miwah ngwantu ngwangun Fakultas Kedokteran ring Universitas Udayana ring Denpasar. Dr. Djelantik inggih punika tokoh Renaisans sané taler aktif ring widang kebudayaan Bali, inggih punika mlajahin miwah ngalimbakang. Dané dados ketua Walter Spies Society antuk Festival Walter Spies sané ngutamayang musik miwah tari. Sareng Fredrik de Boer, Hildred Geertz, miwah Heidi Hinzler dané ngwangun Perhimpunan Studi Bali utawi Lembaga Pengajian Kebudayaan Bali ring warsa 1985. Lembaga puniki ngelaksanayang konferensi tahunan ring Bali taler ring dura negara miwah manut Adrian Vickers Dr Djelantik inggih punika pamimpin alami organisasi punika. Majalaran antuk organisasi punika ida nyobyahang budaya Bali miwah paplajahannyané. Dr. Djelantik nyurat makalah indik budaya Bali miwah buku indik lukisan Bali sané madaging indik sejarah seni Bali miwah estetika Bali. Raris ngajahin Estetika ring Akademi Seni Rupa Bali utawi Akademi Seni Bali. Dané taler nyurat otobiografi sané mamurda Tanda Lahir, Memoar Seorang Pangeran Bali.  +
Anak Agung Pandji Tisna (11 Pébruari 1908 - 2 Juni 1978), taler kauningin antuk Anak Agung Nyoman Pandji Tisna, I Gusti Nyoman Pandji Tisna, utawi wantah Pandji Tisna, inggih punika katurunan ka-11 saking dinasti Pandji Sakti Buleleng, Singaraja, sané magenah ring pahan kalér Bali, Indonésia. Ida ngentosin ajinnyané, Anak Agung Putu Djelantik, ring warsa 1944. Ring halaman pungkuran buku Pandji Tisna, I Made Widiadi, sané kasurat ring warsa 1955, dané nyurat indik kahuripannyané manut urutan kronologis. Dané inggih punika pangawi miwah novelis. Dané nulak dados raja Buleleng, sakéwanten pinaka putra pinih duur, pasukan penjajah Jepang maksa dané dados "syucho" risampuné bapannyané séda ring warsa 1944. Ring masa pamerintahannya, ida dados pemimpin Dewan Raja ring sajebag Bali saking warsa 1946 ngantos 1947 (Paruman Agung) miwah Bupati Buleleng. Ring warsa 1947, santukan kapercayaan Kristennyané sané unik nénten anut ring agama Hindu sané dominan, Pandji Tisna nyerahang tahta ring adiknyané, Anak Agung Ngurah Ketut Djelantik utawi I Gusti Ketut Djelantik, taler kauningin pinaka Meester Djelantik, ngantos warsa 1949. Ida seda ring tanggal 2 Juni 1978 tur kapendem ring setra ring sisi kangin tanahnyané nampek kapel sané kawangun makudang-kudang warsa sadurungnyané. Wenten museum ring Lovina sane kadedikasiang majeng ring AA Pandji Tisna miwah kulawarganipun: https://www.facebook.com/pg/The-Little-Museum-Anak-Agung-Panji-Tanji-Tisna-KM-0-Lovina-Bali-1402058299856241/  +
Iraga ajak makejang suba nawang anak cerik ento tonggak penentu masa depan bangsa ene. Pemerintah harus ada tindakan tegas apang anak cerik ento seken maan paplajahan utawi kesehatan ane luung. Kemajuan teknologi cara janine suba ngae minat anak cerike ngangsan tuun tur tusing nyak bersosialiasi. Adene makanan cepat saji tur kuangan nutrisi dugase cerik masih ngranayang anake tusing maksimal pertumbuhan e. Krana anak cerik ane berkualitas nyiriang negara ento sukses tur maju  +
Para angga panureksa sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang Para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat, om swastyastu. Bagia pisan manah titiang rahinane mangkin, sangkaning pasuecan Ida Hyang Widhi Wasa, titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiange ring lomba Wikithon puniki. Suksma aturang titiang majeng para angga panureksa miwah tim BASAbali Wiki sane sampun ngwacen tulisan titiange. Ring sajeroning nyalanang swadharman pinaka pamucuk Bali, pikobet sane pinih mabuat sane patut iraga tangar inggih punika pikobet sampah plastik. Tukad lan pasisi iraga sampun kacemar, ngancem kelestarian palemahan miwah karahayuan parajanane. Sang sané pacang dados pamucuk ring Bali, patut prasida ngamargiang kebijakan sané ketat miwah nyokong inovasi ramah lingkungan mangda prasida nyuciang Bali saking sampah plastik. Ngiring sareng-sareng ngwangun pulo sané lestari miwah asri antuk generasi sané jagi rauh. wantah asapunika sane prasida aturang titiang dumogi napi sane aturang titiang prasida kauratiang pinaka dasar program kerja sane kautamayang olih calon pemimpin sane kapilih ring warsa 2024  +
Om swastiastu.MERDEKA.Sane wangiang titiang para angga panureksa ,sapunika taler para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring ida Sang Hyang widhi wasa .duaning sangakaning pasuecan ida irage sareng sami prasida mapupul iriki, sajroning acara WIKITHON PARTISIPASI PUPLIK BALI BERORASI. Ring galahe sane mangkin lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurde ANGGE HAK MEMILIH SANE BECIK. PEMILU, sane kemargiang panegara Indonesia puniki kemargian 5 warsa apisan napkal pemilu punika jagi memilih anggota legislatif ring tingkat kabupaten, provinsi miwah ring dprri.Pemilu punika ketah sampun kasengguh utawi kebaos pesta rakyat nika mawinan ngiring ngawit sane mangkin metaki-taki sarengin pesta rakyat punika ,sampunang meneng ring jero ngiring rauh ke TPS anggen hak -hak suaran soang soang ,duwaning suaran duwene punika jagi menentukan nasib bangaaa Indonesia puniki. Kewanten titiang banget mapinunas majeng ring ratu ida dane sareng sami ,sampunang pisan kantos kayun keninine junah suaran ida dane puniki jagi ketumbah ,duwaning suara duwene puniki jagi ayahan 5 warsa ,nika mawinan titing matur ring ida dane sareng sami sapa sire sane jagi kacoblos sapusira sane sampun dipercaya,mersidayang jagi ngewakilin ratu ida ida dane sareng sami ngiring punika pilih. Inggih ratu ida dane sareng sami sane dados unteng utawi sane mabuat pisan ring pidarta punika nenten tios,pemilu rauh nyane 5 warsa apisan ,nika mawinan ngiring sareng sami anggen hak pilih duwene rauh ke TPS jagi nyoblos wakil duwene soang-soang sane sampun di percaya .Pilih nganggen hati duwene sampunang milih ulian jinah. Ratu ida dane sareng sami wantah akadi punika ORASI mebahasa bali sane jagi aturang titiang ring rahina sane mangkin.Nawita atur titiang sane nenten manut ring arse Ida dane sareng sami ,nenten lali titiang nunas geng rena sinam pura turmaning jagi puputang ty antuk parama santi Om santi,santi,santi om.  
Antonio Blanco embas warsa 15 September 1911 ring Manila, ibukota Filiphina. Makakalih reraman dané mawit saking Spanyol, nika mawinan Blanco sanget percaya yening dané kaiket antuk geografis lan spiritual ring Miro lan Salvador Dali. Bapannyané meneng ring Manila ritatkala kawéntenang siat Spanyol ngelawan Amerika, bapannyané madué among-amongan pinaka Dokter. Blanco masekolah ring American Central School ring Manila. Rikalaning masekolah dané kalintang seneng ring paplajahan kesenian, Sastra lan Basa nanging dané kalingtang meweh ngresepang sakancan paplajahan sains. Nika taler sané mawinan dané waged ring makudang-kudang basa minakadi: Spanyol, Prancis, Inggris, Talagog, Indonesia, lan basa Bali. Disampuné muputang sekolah SMA ring Manila, Blanco ngelanturang masekolah ring National Academy of Art di New York, ring sor Sidney Dickinson. Ritatkala nyumunin malajah, Blanco ngulengang kayun ring kawentenan angga sarira, utamannyané ring anggan anak istri. Raris dané ngalanturan pagenjahnyané tur nagingin manah malelana, dané malelana ngintar ring makudang-kudang panegara raris enceg ring Bali duk warsa 1952. Raja Ubud mapica tegak marupa tanah majeng ring Blanco kaanggen nyujukang umah tur studionyané magenah ring campuhan, Ubud, nepek ring campuhan tukad. Blanco madué kurenan juru igel kasub sane mapeséngan Ni Ronji, meneng irika (Campuhan). Sasampune ngawentenang pamargi ka Amerika tur akéh ngamolihang prakanti anyar, dané lan kurenannyané nénten pernah matilar saking Bali. Madué paumahan kalintang asri lan rasmi irika dané kasarengin olih okannyané petang diri, Tjempaka, Mario, Orchid lan Maha Devi, Blanco nyanyan tresna ring Bali. Dané banget angob ring kahanan kawibawan pulo Baline. Blanco meneng tur ngambar ring umahnyané sané magenah ring bukité nyantos dané lampus warsa 1999, dané akéh ngambar angga sarira anak istri ring kanvas. Kaiterin antuk entik-entikan sarwa kembang, carik lan taru bingin nayuhin sanggahnyané. Antonio Blanco madué pangrasa anyar ring paukudannyané. Saking genahnyané meneng dané prasida ngamedalang gegambaran sané banget kasenengin samaliha kabuatang pisan olih pengamat seni, koléktor lan Promotor seni. Raris nénten sué ring warsa salanturnyane, Blanco sayan kasub tur kaloktah dados artis sane meneng ring Bali. Dané kaloktah boya ring Indonesia kemanten nanging dané kaajiang taler ring dura negara antuk makudang-kudang penghargaan, samaliha gambarannyané katumbas antuk pangarga sane lintang ageng ring lelang-lelang Internasional. Nanjek rikala sampun lingsir, Blanco ngawitin makarya museum lukisan ring studio seninyane sane magenah ring Campuan. Rikala pacang mungkah museum lukisan, saget dané ngariinin lampus. Dane kakaryanin upacara pangabenan maka cihna dane sampun amor ring acintya. Okannyané sané mapesengan Mario, ngalanturang pidabdab bapannyané mungkah Museum tur ngalanturang seni ngambar sekadi selampah laku sang Maestro. Museum Renaissance kaanggén nyihnayang pakardin gambaran saking maestro Blanco lan Mario sane dados kacingakin oleh makasami parajanané.  
“Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani Oleh Para Calon Pemimpin Bali?” Om Swastiastu; Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Bali wantah silih tunggil destinasi wisata sané kasenengin olih wisatawan domestik miwah mancanegara. Nanging, kawéntenan krama lokal miwah wisatawan sané akéh ring propinsi puniki ngawinang akéh pisan sampah. Indiké punika ngawinang Bali dados ikon pariwisata Indonésia sané nénten kaunggahang ring peringkat pariwisata dunia. Limbah punika wantah silih tunggil pikobet sané patut kauratiang, ngawit saking kawéntenan sampah ring tukad sané ngungsi ka segara ngantos sampah sané ngusak margi-margi ring nusa déwa. Sané dados pikobet, akéhan sampah punika marupa plastik sané méweh pisan karusak. Pengaptin titiange majeng ring calon menggala Bali sane kapilih ring Pemilu 2024 niki, sumangdane memperketat aturan majeng ring wisatawan asing sane rauh ke Bali. Utamanyane aturan majeng bule sane mewisata ke genah-genah suci lan aturan berkendara ring margi agung. Ainggih, wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani. Oleh Para Calon Pemimpin Bali?" Om Swastiastu: Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Bali inggih punika provinsi sane sugih pisan mawit saking budaya tradisi,makanan, genah wisata muah sane lianan. Nike sane ngawinan para turis-turis saking dura negara rauh meriki ke Bali. Turis-turis, sane rauh punika ipun, nenten uning antuk kawentenan awig-awig. ring Bali. Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya. Pengaptin titiange majeng ring calon menggala Bali sane kapilih ring Remilu 2024 niki. Sumangdane memperketat aturan majeng ring wisatawan asing sane. rauh ke Bali. Utamanyane aturan majeng bule sane mewisata ke genah-genah suci lan aturan berkendara ring margi agung. Ainggih, wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang numas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Ring jaman modern cara Jani ne Liu pisan sampah di masarakat ane mabejug, lunan masarakate tonden nyidang ngelenang sampah organik muwah sampah anorganik. Ento ngaenang leluu ne mecampur lan mabejug. Tata cara ngolah lulu di Bali enu dadi pakeweh. Yen luu ne tusing melah Baan ngolah ngidang maprewesa jele, cara banjir ukian luu ane mabejug di jlinjinge. Polusi udara ulian nunjel Lulu ngawag-ngawag. Keto mase ada penyakit ulian buyunge Liu. Buyunge ane Liu ento pesu ulian sampah ane mabejug. Lenan teken ento, Liu sampah ane entungan ke segara ane ngae ekosistem ne usak. Muwah Liu sampah ane entungan ring Tempat Pembuangan Akhir (TPA), ane kondisi wewidangane tusing melah, ento awanan kramane merasa tusing Nau. Ento ngawinan para calon pemimpin Bali patut mesuang kebijakan tur ngenehang kenken carane ngolah luu ane melah di masarakat, Apang bin mani ngidang medikan luu Sane mabejug.  +
Punapi gatra semeton? Sampun maan malali ileh-ileh, magaé utawi mulih kampung rikala merainan? Punapi rasané, sampun aman lan mulus buka salju utawi ngaénang sirah uyeng-uyengan? Makudang-kudang krama ngorahang jalan di Bali sampun luung, nanging akéh sane ngorahang jalan di Bali nu usak. Denpasar dados ibukota provinsi Bali sai katingalin akeh jalan sané usak. Punapi sareng jalan ring désa lianan. Akéh wilayah sané margane ambruk, malubang lan jebol. Pemeliharaan lan perbaikan jalan punika sampun sai nanging ring makudang-kudang jalan manten. Akéh daerah sané kari usak kanti makudang-kudang tiban nanging durung polih wantuan. Makudang-kudang artikel lan media sosial sai ngabarin kemacetan, kecelakaan, lan pengiriman barang sané makelo pisan, nanging kidik sane uning faktorné inggih punika kerusakan jalan. Jalan sané usak ngaenang kramané keweh ngeliwatin lan pekerjaan, pengiriman barang lan perdagangan dados terganggu lan nganggu ekonomi masyarakat. Ring pemilu 2024 punika dados harapan krama Baliné antuk revitalisasi pemerintah sané anyar ring perbaikan lan pengembangan masyarakat sané kamulai ring permasalahan utama inggih punika permasalahan jalan. Pemerintah patut nyidaang ngalokasiang dana sané wénten anggén pembangunan jalan sané merata. Jalan punika sisi penting ring kahidupan masyarakat, apabuin akéh wisatawan luar negeri ring Bali. Sawiréh punika ngiring ngemargiang perbaikan awal inggih punika perbaikan jalan. Apang jalan sing putus Silih malu satus Ngiring nincapang pakaryan tulus Apang harapan nénten pupus  +
Om Swastiastu Suksma aturang titiang majeng ring pangenter acara antuk galah sane sampun kapaica ring pasikian titiang Sane wangiang titiang angga parwataka sane sampun prasida ngelaksanayang acara sane becik sekadi mangkin Bapak miwah ibu calon Dewan Perwakilan Daerah Dapil Provinsi Bali sane banget kusumayang titiang Taler para pamilet wimbakara orasi utawi pidarta sane banget tresnasihin titiang Sedurung nyane lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia miwah suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa riantukan sangkaning asungkarta waranugraha Ida titiang ping kalih ida dane sareng sami prasida mapupul iriki jagi ngemiletin wimbakara orasi utami lumbrahnyane pidarta basa bali ring rahina sane becik sekadi mangkin. Munggguin asapunika orasi utami pidarta basa bali sane jagi aturan titiang memurda PASAR AMBARALAYA Inggih ida dane sareng sami, Ring galah sane mangkin titiang jadi ngaturang orasi nenten mabantang macet utawi sampah, idiki punika sang nayakapraja sampun sami madue solusi. Nanging orasi titiang puniki madue bantang peningkatan ekonomi lan UMKM Bali ring masa digitalisasi sane malarapan antuk aplikasi PASAR AMBARALAYA. Bali pinaka pulo sane alit nanging madue akeh sane kawastanin sumber daya alam miwah budaya sane adi luhung, antuk punika bali taler kabaos pulo dewata, pulo seribu pura, pulo budaya. Sane mangkin bali kabaos taler pulo pariwisata, riantukan manut CCN Indonesia maosang yening ring bulan juli 2023 wenten 3,1 juta wisatawan saking dura negara sane rauh ke bali, Badan Pusat Statistik malih negasan wenten 46,72% wisatawan dura negara sane rauh ke bali, miwah bali wenten ring peringkat kapertama ring Indonesia pinaka daerah tujuan wisata dunia. Kewantanan pariwisata ring bali akeh ngemolihang pikenoh minakadi akeh parajanane ngemolihang pekaryan, akeh kewangun hotel, restoran, miwah genah-genah obyek pariwisata, taler sane pilih utama pariwisata ngardinin ekonomi ring bali dadoh becik miwah landuh. Yening inargamayan titiang pariwisata lan ekonomi sekadi nyepeg yehe tuara ngidang pegat, nenten presida kapalasin, yening nenten wenten pariwisata, ekonomi ring bali tambis-tambis sayan ical, pinaka conto ritatkala wenten gering agung covid-19 ring bali, akeh pisan sene keni pikobet sekadi ekonomi taler pariwisata, manut databoks maosang yening ring masa gering agung covid 19 wenten 46,67% sane dados pengangguran, utawi akeh sane ke PHK. Riantukan sekadi punika akeh parajana sane ngewangun UMKM, sekadi ngadol ajengan ring pasar, madolan tisu ring sisin margi, maadolan sarwa papayasan utawi skincare nenten je punika kemanten akeh parajanane sane meadolan ring e-coommerce sekadi aplikasi-aplikasi online shop. Kawentenan e-coommerce puniki sekadi butik utawi tiuk, sane prasida taler ngemetuang pikobet sane ngeranayang UMKM ring Indonesia taler ring Bali merana/jerih, riantukan kawentenan oknum-oknum sane meadolan ring e-coommerce nenten ngangge sane kewastanin harga pasar, ipun meadolan mudah-mudah pisan, sinah ngawasanayang UMKM ring bali sepi bilih-bilih prasida bangkrut. Pinaka conto semeton titiang, dumun ipun ngadol sarwa papayasan utawi kebaos skincare ring e-coommerce miwah ring toko, ipun maadolan lais pisan, nanging sangkaning kawentenan e-commerce taler para oknum-oknum saking dura pulo utawi dura negara sane maadolan pada mudah-mudah sane nenten nginutin harga pasar, sekadi punika ngawianan ipun bangkrut. Sane mangkin ipun dados pengangguran utawi nenten medue pakaryan, punika wawu tuah asiki conto kemanten ida dane, napike para nayakapraja nenten wenten urati ring pikobet punika? Ida dane sareng sami sane wangiang titiang Ring rahina sane becik puniki titian jagi nguningayang siki solusi mangda UMKM ring bali prasida dados UMKM Bali Bangkit. taler prasida nyalanang pituduh guru wisese inggih punika Ekonomi Kreatif . nanging sane ngawinan e-coommerce rusak nanten je tios oknum-oknum sane meadolan nenten ngangge harga pasar melarapan antuk aplikasi puniki ngemetuang kerahayuan. Aplikasi utawi e-coommerce puniki kawastanin PASAR AMBARALAYA. Pasar ambaralaya medue kelebihan sekadi anak sane maadolan ring aplikasi puniki wantah krama bali kemanten, riang aplikasi puniki sampun wenten harga pasar sane nneten dados kelintangin, aplikasi puniki nenten wantah ngadol kebutuhan rumah tangga kemanten nanging prasida doados genah ngadol serana upakara sekadi tamas, ceper, miwah bebanten lianan. Kaping untuat ring aplikasi puniki wenten kawastanin jasa kurir, kurir puniki prasida dados titi pengancan mangda nenten wenten malih krama bali sane dados pengangguran. Santukan manut data bali.bps.go.id ring warsa 2023 wenten 72.421 krama sane nenten madue pakaryan utawi dados pengangguran. Pamicutet orasi titiang rahinanne mangkin inggih punika, kawentenan e-coommerce utawi aplikasi onile shop sekadi butik utawi tiuk. Sane prasida ngametuang piobet. Mejalaran antuk pikobet punika titiang medue 1 solusi mangda UMKM ring bali dados landuh inggih punika aplikasi PASAR AMBARALAYA Punika mawinan titiang banget mapinunas majeng ring guru wisese utawi sang nayakapraja mangda prasida nangingin pinunas titiang puniki. Wantah sekadi asapunika sane prasida aturan titiang, Sang Bima mentang gada, Barong Bangkung di Mangupura, Titiang jadma kalintang wimuda kirang langkung nunas pangampura puputan titiang antuk pramasanti Om Santhi, Santhi, Santhi Om  
Arif Bagus Prasetyo embas tanggal 30 Séptémber 1971, meneng ring Dénpasar saking warsa 1997. Dané kasub pinaka pangawi, kritikus sastra, kurator seni rupa, miwah penerjemah buku. Alumnus International Writing Program, Universitas Iowa, Iowa City, Amérika Serikat. Ngamolihang makudang-kudang penghargaan ring widang nulis, minakadi: Hadiah Kritik Sastra Dewan Kesenian Jakarta, Hadiah Kritik Seni Rupa Dewan Kesenian Jakarta, miwah Anugerah Widya Pataka Pemerintah Provinsi Bali. Cakepannyané inggih punika: Saksi Kata: 18 Esai Sastra (pasca medal), Memento: Poems (2015), Memento: Buku Puisi (2009), Epifenomenon: Telaah Sastra Terpilih (2005), Stephan Spicher: Eternal Line on Paper (2005), Melampaui Rupa: Sebangkai Wajah Seni Lukis Indonesia Mutakhir (2001), Mangu Putra: Nature, Culture, Tension (2000), miwah Mahasukka: Buku Puisi (2000).  +
Murda : Arsitektur Rumah Bali yang Hilang Penulis : Luh Ayu Wipra Dharmapatni Prabali Kategori : Masyarakat Umum Caka :2023/2024 Sekolah : SMA N 1 UBUD Genah : Peliatan, Ubud, Bali Sane Wangiang Titiang, Bapak Kepala Sekolah Miwah Guru-guru Ida dane para sisia sareng sami sane dahat asihin Om Swastyastu, Pinih kapertama ngiring iraga sareng sami nunas icamajeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, iraga prasida mapupul jagi ngebaosan nanginin indik "Arsitektur Rumah Bali yang Hilang". Ida-dane Sameton Sinamian sane Wangiang Titiang, Saking nguni para undagi Bali teleb pisan tur nganutin uger-uger utawi pakem rikala ngwangun wangunan, mawinan uger-uger pawangunan ring Bali sakadi sané kauningin ring rontal Asta Kosala Kosali utawi Asta Petali. Undagi jaman purwa nénten purun medal saking konsep sané sampun kagaris olih para leluhurnyané, kantos kauningin wénten konsep tata ruang Tri Loka utawi Tri Angga, inggih punika ngepah areal hunian manados tiga inggih punika nista, madya miwah utama utawi bhur, bwah miwah swah sané pamuputnyané manados konsep Tri Hita Karana miwah pamuputnyané ngembasang konsep orientasi kosmologi sané mawasta Nawa Sanga utawi Sanga Mandala, ngantos konsep keseimbangan kosmologi sané mawasta Manik Ring Cucupu. Ring galah sane mangkin karma punika ngangge sikut, mangda wangun punika prasida kawangun ngautin proporsi sane kaapiang, dados nyaman lan asri. Santukan satate nguratiang genah-genah sane mabuka sane kawastanin natah miwah kawentenan pangaturan galah ring penyediaan bahan bangunan, mangda kaseimbaangan miwa kelestarian alam teteap terjaga. Mangkin kramané akéh ngwangun wangunan bertingkat krana panglimbak jaman. Antuk ngalestariang tanah miwah naur pangargan tanah sané mael. Sane mangkin Bali tan bina ring kota-kota ageng tiosan tur pacang dados kota metropolitan. Sakéwanten sujatinnyané arsitektur Bali sané kantun wantah pura-pura. Inggih wantah asapunika sane prasida titiang aturan, kirang langkung nunas gengrene sinampura. Titiang sineb antuk pramasanti. “Om Shanti Shanti Shanti Om”  
Ida Bagus Arya Lawa Manuaba inggih punika pangawi buku mamurda “Alien Menurut Hindu” (2018) sané dados silih sinunggil buku Hindu pinih lais ring warsa 2018-2019. Novél dané sané kapertama mamurda “Putih Biru” (2019), nyaritayang indik palampah anak bajang-teruna desa ring Bali, tur ngamolihang peringkat silih sinunggil saking kutus novél pinilih ring pacéntokan UNNES International Novel Writing Contest 2017 ring Semarang. Novél dané kaping rwa mamurda “Haricatra” sané kapahpah dados tigang cakepan tur kantun ring prosés terbit. Tiosan saking buku nonfiksi lan novél, dané ngaripta makéh satua bawak lan reriptan lianan. Silih sinunggil satua bawak dané mamurda “Barong Brutuk” (2019), nyaritayang indik taksun pradesa Terunyan. Gus Arya, kénten dané kasambat, kauningin duaning reriptan dané. Sapasira uning ring ragané satata nyantélang ragané sareng reriptan, imajinasi, tur alien. Embas ring Denpasar, duk pinanggal 24 Desember 1988, dané jenek pisan ring jagat reriptan saking alit. Daweg kelas pat sekolah dasar, dané angripta satua masambung sane kawacén tur kapirengang olih timpal-timpal dané nyabran rahina. Budal saking sekolahan, dané angripta satua horor ring buku tulis, laut kadumang ring sawitran dané ring sekolah. Daweg SMP, dané akudang kala dados jayanti ring pacéntokan reriptan lan satua bawak. Daweg SMA, peséngan dané satata wénten ring nem jayanti satua bawak ring sayembara cerpen tahunan Balai Bahasa Provinsi Bali. Saking sami satua bawak sané naenin karipta olih dané, satua bawak mamurda “Orang-Orang Berbaju Hitam” (2011) inggih punika sané pinih ngulangunin. Satua bawak punika polih juara, tur jinahne kaanggén nulungin timpal dané sané nénten mrasidayang naur prabéa sekolah selami awarsa. Mangkin Gus Arya maswadharma dados dosén ring ITP Markandeya Bali, ngajahin indik gegancaran. Dané taler ngamargiang penerbitan lan layanan penulis swakarsa, kalih jenek ring ngalimbakang tur ngalestariang basa Bali ring BASAbali Wiki. Sasenengan dané wantah ngarereh angin ring margi desa sane sepi tur lunga ring muséum.  
BABAD ARYA DALEM BENCULUK TEGEHKORI Om Hyang Widhi dumogi nenten wenten halangan Kacaritayang ring masa sané sampun lintang wénten raja, Arya Dalem Bansuluk Tegehkori wastannyané, Suluk tegesnyané kenceng. Ida punika okan Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan ring Gelgel Klungkung. Ida madeg nata ring wewidangan Badeng. Badeng punika pateh sakadi Badung. Puniki indik pamargin danene sane sampun-sampun. Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan madué puri ring Puri Linggarsapura ring Samprangan wewidangan Gianyar. Puri punika wantah bekas posko perjuangan Mahapatih Gajahmada ngaonang Prabu Bedahulu. Ring rahina Purnama Kapat, Ida Dalem Shriaji Kresna Kepakisan, malinggih ring balairung kraton kasarengin olih para mantri miwah patih kraton. Ring pantaraning para jana punika Arya Kenceng putran Arya Damar sané kadadosang penguasa ring Tabanan, Arya Sentong ring Pacung, Arya Beleteng ring Pinatih, Arya Kutawaringin ring Kapal, Arya Binculu ring Tangkas, Arya Pakisan ring Abiansemal, Arya Belog ring Kaba-kaba, miwah tiga prajurit sané mawasta Tan Kober, Tan Kawur miwah Tan Mundur. Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan kadadosang Raja Bali ring warsa 1352 M olih Ratu Majapahit Tribhuana Tunggadewi. Ida mrentah nyantos warsa 1380 Masehi. Duk punika Arya Kenceng nganggen kembang cempaka ijo. Ida Dalem marasa liang pisan rikala ida nyingakin Arya Kenceng sedek nyunting bunga cempaka ijo. Duk punika ida rumasa duka pisan, duaning wenten makudang-kudang anak saking golongan Parisi sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, misadia nyengkalen Ida. Kacritayang Ida Sang Prabu Arya Kenceng ngenahang upakara-upakara ring ajeng ida sang prabu, mangda ida sang prabu ledang tur subakti ring ida. Duk punika taler Shri Raja ngukum Patih Arya Kenceng antuk kawajiban nyabran rahina nyaga balairung. Geger ring Balai Puri Dalem Samprangan punika katarka sampun mamargi duk warsa 1360. Ngawit saking daweg punika Arya Kenceng rumasa sedih pisan tur sering ngeling ritatkala eling ring pianaknyané sané kasayangang sané mawasta Ngurah Tabanan. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun ngamertanin Sang Putra, tur Ida Sang Putra ngamertanin Sang Putra. Shri Prabu Astasura Ratna Bumi Banten inggih punika wastan Raja Bedahulu. Ida taler kasengguh Dalem Bedahulu utawi Shri Tapolung. Sasampune sue, raris rauh masannya Ida Sang Prabu Arya pacang nampi sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa. Kaceritayang Ida Dalem madue putra lanang sane wawu mekedekan mayusa solas sasih. Anake alit punika gelis pisan nyusup. Sang pangempon mapesengan Ni Dasa Dasih. Putra Dalem taler sayan raket ring Arya Kenceng duaning sering pisan kairingin. Risedek rahina anu, ida sang prabu mapakayunan jaga ngluputang raga. Sedek rahina anu, rikala Ida Dalem malinggih ring ajeng para patih, tan dumade putrane punika kamedalang saking punggung Sang Prabu. Malih ida nguncarang mantra sane marupa mantra pangastawa, sane marupa: "Ida Sang Hyang Widi Wasa ngamertanin Sang sane rauh masrana kawisesan Idane". Raris katampekin olih Arya Kenceng ri tatkala ngangkat putrané punika tegeh saking punggung Ida Dalem ri tatkala nunas pangampura saking ungkur Raja. Rikala Sang Prabu Sriwijaya nyingak, ida ngaksi wenten gubug ring ungkur idane. Ida Dalem duka pisan, raris ngandika: ⁇ Beneh pisan ragane sampun nureksain, sane mangkin santukan okan tiange sampun malaksana iwang raris ngrangsuk bahu tiange, sakadi sane kasurat ring lontar Raja Nitisaloka Sang Mabiksu, daweg ida sang prabu sampun ngangge busana agung pinaka pamucuk panegara, nenten dados anake alit punika ngusud bahu raja, anake alit punika keni pinakit kusta. Nah, adi Arya Kenceng ajak pianak icange ene, anggon pianak icange ane lakar anggon cening pianak, anggon paican icange teken api ane misi tenggek bantenge, apang ia dadi nyama braya ajak pianak icange I Gusti Ngurah Tabanan. Sane mangkin titiang ngicen ida pesengan Arya Dalem Baansuluk Tegehkuri. Napi malih upacara Raja Putri punika patut ngangge ⁇ . Ri kala punika tan sida antuk antuk titiang nyaritayang rasa bagia atman I Gusti Agung Arya Kenceng antuk ngamolihang putra lanang sane bagus rupa tur wicaksana pisan. Malarapan antuk bakti, titiang mapinunas mangda iratu ngandikayang okan Dalem budal, kairingang antuk Ngurah Tabanan. Punika sané kasurat ring Rontal Prasasti Babad Dalem Tabanan Tegehkori. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica kamenangan ring tiang marep ring meseh-meseh tiange, tur sampun nyelik tiang saking pantaran meseh-meseh tiange. Darah sane membah ring Arya Dalem Bansuluk Tegehkori turun-temurun tetep dados rah Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan, Mangkin sampun langkung saking nem abad sampun lintang, makasami katurunan genetis Ida mawali eling pacang setata rauh ngaturang sembah bakti ring Ida Bhatara Kawitan Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan ring Pedharman Besakih miwah Nunas Ica Kajang Kawitan ring Puri Agung Klungkung ritatkala ngelaksanayang pitra yadnya. Sasampuné makelo-kelo masemeton sareng Ngurah Tabanan, raris medal pikobet ring pantaran ipuné. Arya Tabanan ngelah kurenan, ia jeles dikira kurenanne demen teken Arya Dalem Baansuluk. Arya Dalem marasa sedih pisan, raris lunga ka Gunung Batur jagi ngamargiang tapa brata. Sasampun makudang-kudang masa magenah irika, Ida Batara ngicénin titiang panugrahan ring Gunung Batur marupa genah kapur sirih. Sang Arya Dalem sampun kasengguh waduk kapur. Yening Ida Sang Arya Dalem jagi ngranjing irika, anggan idane pacang sayan ngreredang. Yen ia suud ngigel, ia lakar buin ngenah buka ane suba-suba. Kadi asapunika kasaktian wadah kapur sirih anugerah Ida Bhatara Hyang Tolangkir, raris kadi puniki sabda Ida ring Arya Dalem Baansuluk: “Nah, puniki anugeruh titiang marupa clepaka sakti, ditu cening ka Desa Tonjayu - Tanah Badeng. I Bendesa sareng semeton-semetonnyané meneng ring wewidangan punika, sakadi I Pasek Bendesa, Pasek Kubayan, Dangka, Ngukuhin, Tangkas miwah malih ipun durung madue raja. Ida Sang Nata Ratu sedek nglaksanayang upacara ring genah idane ngaturang aturan, punika awinan iratu mrika. Cening lakar kadegang dadi raja di gumi Badeng. Ngiringja iraga dados pamrentah, mangda iraga muponin sutrepti rahayu “. Duaning asapunika Ida Batara Dewi Danu, raris Arya Dalem Baansuluk lunga nuju wewidangan Badeng utawi Badung. Sang sane jagi ngentosin Bali dados raja, patut polih panugrahan saking Ida Bhatara Dewi Danu Batur tur kasokong olih rakyate pinaka pengemban taksu jagat. Bhatara Kawitan Arya Dalem Bunculuk Tegehkuri sampun uning indik punika. Nanging napi mawinan ngawit saking Dinasti IV pastika wénten badai? Ri sampuné rauh ring wewidangan Badung sinah sampun wengi, raris ida ngranjing ka sanggah I Bendesa ring Tonja. Irika Ida ngenahang kakuasan ring ragan Idane, tur Ida ngastiti bakti, mangdane Ida prasida ngranjing ka guane sane kakardi antuk sesocan ring duur kori agunge punika. Dane mapinunas mangda kalugra ngrangsuk batu bata sane dalem punika. Benjang semengipun, rikala endag suryane, Ida Sang Nata Ratu nyingak wenten jembung ring duur kori agung idane. Wusan punika dane raris ngambil cakepane punika, tumuli kapejang. Raris wenten anak alit ngenahang sawane punika ring genah sane peteng dedet. Duk punika ugi, sang prabu kalintang angob manggihin katawahan sane kalintang ageng. Irika Sang Nata Ratu raris sumungkem ring ajeng idane, sarwi ngandika sapuniki: "Duh Ratu Sang Nata Ratu Sang Hyang Widi Wasa! Tan asue putrane lanang punika medal saking pameremane. Malih mawali ring kawéntenannyané sané riin. Cutetne ia anak jegeg, dueg, tur ngelah kuasa. In Balinese: Sayan makelo I Bendesa ngancan angob, ngaturang bakti teken sira Arya, lantas I Bendesa nakonin sira sujatine Ida Dalem Baansuluk lantas matemuang dewekne. Dané nlatarang indik ragané pinaka putra Ida Dalem Kresna Kepakisan ring Gelgel Swecapura. Ida masemeton sareng Arya Tabanan ring negara Tambangan (Tabanan). Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica dauh pangandika ring tiang ngeniang paindikan sane jaga margiang Ida. Ritatkala Sang Prabu mireng pangandikan Sang Arya kadi asapunika, ida rumasa sungsut ring kayun. Nah, yéning sampun kénten, Bapak Bupati jagi ngwentenang acara. Déwa sané ngicénin Ida punika marupa Selepa, boya marupa sanjata. Sawireh buat Ida Sang Hyang Widi Wasa sapakarsan Idane pasti kasidan. Sakancan katurunan Ida Sang Hyang Widi Wasa patut suka bungah ring kayun malantaran sih pasuecan Idane. Simbolis wangun selepa punika sampun kaukir ring puncak silih tunggil wangunan utama ring Pura Dalem Benculuk. Sasampun I Bendesa nglaksanayang upacara piodalan, digelis ida mapidarta sareng semeton-semeton ida, sakadi Pasek Gaduh, Kebayan, Dangka, Ngukuhin, Tangkas, indik kaperluan ngaryanin Ida puri miwah nyiapang penobatan Ida dados raja dados panguasa ring wewidangan Badeng utawi Badung, taler nglaporang ring ajeng Raja Bali Shriaji Kresna Kepakisan ring Gelgel Swecapura. Raja Gelgel taler setuju pisan. Ri tatkala kantun alit, Ida kawedalang saking kulawargannyané. Duk kantun anom, Ida Bhatara Ulun Danu Batur ngicénin panugrahan ring Ida Bhatara Ulun Danu Batur, raris Ida Bhatara Ulun Danu Batur nganikain Ida Bhatara Ulun Danu Batur dados Raja Badung I. Mangda Ida prasida dados raja sane dahat mautama ring Nagara Badung, I Bendesa raris mapikayun pacang ngwangun puri sane patut kanggen Ida. Istana punika kawangun ring muncuk désa utawi ring sisi kalér. Sasampun wangunan puri punika puput, Ida Arya Dalem Bansuluk raris jenek irika. Suluk maartos pinaka putra Dalem raris kaangkat dados anak alit olih Arya Kenceng. Sasampune ida mrentah makudang-kudang taun suenipun, raris wenten genah mabakti buat ngwangun palinggih-palinggih Ida Sang Hyang Widi Wasa kekalih. Genah mabakti ring Bhatara Gunung Agung kawangun ring sisi kangin pura. Genah mabakti ring Bhatara Dewi Danu Batur kakaryanin ring sisi kauh puri sané mawasta Pura Batursari. Sari mateges puncak, inggih punika puncak gunung. Sasampun makudang-kudang masa Ida Arya Dalem taler ngamargiang pawiwahan. Sasampune punika, ida raris ngwangun puri sane lianan ring genah idane, tur puri punika taler wenten ring wewidangan idane. Sasampun wangunan puri sané kaping kalih, dané kaaranin Puri Satria, pinaka cihna dané pinaka katurunan Ksatria, mawinan puri punika kaaranin Puri Satria. Istana Tegehkuri (Dinasti I) ring Tonja kawastanin Puri Dalem Benculuk. Ring puri sane wawu puput punika taler kawangun kalih gerbang puri sane tegeh pisan, nenten wenten sane pateh ring sajebag Bali. Yening sampun rusak sinah meweh pisan mecikang malih, minab sangkaning punika Ida Sang Prabu mapakayun ngwangun pamedal sane tegeh pisan ring Pura Satria, mangda manut ring parab Ida Sang Prabu sane mecikang ring Pura Tegehkori. Ri sampuné sué malinggih ring Satria, Ida (Tegehkori VII) madué oka kakalih inggih punika okan istri miwah okan lanang. Anake istri sane pinih duur mapesengan Ayu Genjot, sane ri tatkala punika kantun mayusa 15 tiban, salwiring asunipune kalintang ayu tur asri. Okan I Raden sane alitan mayusa 13 warsa. Ida Dalem marasa bagia tur liang pisan dados raja ring jagat Badung. Kawicaksanan ida sang prabu ring Puri Satria kalintang ageng. Kadi asapunika kawentenan I Gusti Tegehkori. Dinasti Arya Tegehkori nglimbak ring Badung salami limang tiban. Raja V inggih punika I Gusti Tegeh Tegal Kutha. Mangkin Arya Tabanan madeg nata ring Negeri Tambangan (Tabanan) tur madué putra mahkota sané mawasta Ngurah Rangong. Santukan ajinnyane, inggih punika Murah Tabanan keni pinakit ageng, raris ipun magingsir ka désa Kebon Tingguh. Pangapti Raja Rangong wantah nyantosang galahé pacang dados Raja Tambang. Arya Tabanan sué meneng ring Kebon Tingguh, kalayunin olih Luh Bendesa saking Désa Buahan. Duk punika Luh Bendesa kajepit olih Arya Tabanan tur raris mobot. Saking pasemetonan punika raris Luh Bendesa ngembasang putra lanang sané kawastanin I Gusti Pucangan. Pucang inggih punika jambe, jambe inggih punika woh, santukan ibunnyane saking Désa Buahan. Jero benduné sami pada liang, santukan putra mahkota sampun jumeneng nata ring Puri. Ri sampuné Arya Tabanan seda, sédané ngutang kulit sané tipis tur tuh (kules), mawinan sasampun sédané punika ida kasub antuk mur Makules. Sasampun Arya Tabanan matilar, Ngurah Rangong sebet pisan mikayunin semetonnyané sané mapesengan I Pucangan, mangda nénten dados raja ring Tambangan. Pangéran Rangong mautsaha mangda I Pucangan gelis padem. Ring jabaan Istana Minang, wénten wit wilangan sané becik pisan. Sang Prabu Ngurah Rangong raris ngandikayang semeton idane I Pucangan mangda ngetep carang-carang tarune punika. Nanging dane tan nyidayang nuturang indike punika ring sapasira jua, santukan dane sami jejeh ngetor. Ngawit saking punika I Gusti Pucangan kawastanin I Gusti Bagus Alit Notor Wandira. Sang Corah sayan maweweh-weweh kasedihannyane, santukan ipun tansah ngrereh jalaran buat niwakin pamarginipune sane corah. Sangsara punika nentenja mapikenoh. Yadiastun anaké punika ririh, sakéwanten ipun setata polih paplajahan. Kawicaksanan spiritual miwah kawicaksanan emosional, yening kawicaksanaan punika kajantenang becik, taler kawicaksanaan ring pamineh, prasida dados sarana sané mabuat pisan. Yéning kayun, pastika prasida, tur pamargi sané kapertama wantah pamargi sané becik utawi nénten becik. Duaning tan sida malih antuk ipun nanggehang, ipun raris malaib saking Puri Tambangan nuju Panerajon. Saking Panerajon nuju Gunung Batur. Ring sisin Danu Batur medal Ida Bhatari Tolangkir sané mabaos kadi asapuniki: “Duh Pucangan, napi awinan Palungguh IRatu rauh mriki saha sepi??”. I Gusti Pucangan menjawab : “Ratu, titiang rumasa kalintang sengkala. Iparekan titiange maderbe nyama muani asiki, sane kapisara madeg ratu antuk ajin titiange. Sakewanten titiang keni panyengkala saking semeton titiang I Gusti Rangong”. Ida Batari malih ngandika : “Yening cening satia teken bapa, tulunginja bapa apanga tiang nyidayang nglintangin tukade ane dalem, tur jalanangja tiang ka Gunung Batur. “. I Gusti Bagus Alit menjawab : “terbenamlah rasane diri hamba”. Kaputusan ida, Ida Bhatari kalugrain tur mamargi rahayu nglintangin danu nyujur Gunung Batur. Ida Bhatari maosang : “Duh Ratu, Palungguh IRatu sampun mapaica kamenangan ring titiang marep ring meseh-meseh titiange, tur Palungguh IRatu sampun mapaica kamenangan ring titiang marep ring meseh-meseh titiange. Kema cening ka Gelgel tur matiang musuh Ida Dalem marupa gagak, sawireh ia sering ngrusak ajengan Shri Raja. Antuk panah miwah tumbak puniki ragane jaga mademang bangkene punika. Yen sampun puput, Pucangan pacang dados raja ring Tanah Badeng.”. Kawéntenan punika mamargi rikala Kerajaan Bali sané magenah ring Klungkuug kapimpin olih Dalem Anom Sagening (1580-1665) sané madué puri ring Puri Swecapura. Raja Badung duk punika inggih punika I Gusti Tegehkori V (I Gst Tegeh Tegal Kutha). Suksman Ida Bhatara miwah pamutus saking Raja Bali inggih punika modal utama sané kapolihang olih Kiyayi Pucangan (Merik) sajeroning ngamolihang jayanti ngamolihang kuasa. Tan asue Ida Bhatari ical, raris I Gusti Pucangan nglanturang pamarginnyane, kasarengin antuk pangiring sane mawasta I Tambiak saking Gunung Batur nuju Puri Swecapura ring Gelgel. Ida Sang Hyang Widi Wasa raris masabda ring dane, sapuniki: "Kita tusing lakar maan duman cecatu". I Gusti Pucangan lantas matolihan tur ngaku sanggup ngamatiang gagak sané sering ngusak-asik ajeng-ajengan raja. Ida Dalem angob pisan, raris mataken: “Puniki semeton tiange saking dija, tur sira wastane?”. Pucangan menjawab : “Inggih ratu, titiang puniki I Pucangan saking Desa Buahan, pianak Arya Tabanan Mur Makules. Panjak anyar rauh saking Gunung Batur”, Dane raris nartayang indik kawentenan danene ngawit saking wau lekad kantos rauh mangkin. Daweg punika ugi Ida Dalem eling malih ring indik sane sampun-sampun tur ida rumasa liang pisan ring manah duaning wenten anak sane jagi nulungin ida ngebug manuk gagak punika. Benjangne rakyate sami pada mapunduh ring ajeng Ida Sang Prabu Dalem. Benjang semengipun wenten guak rauh sane pacang ngrusak ajeng-ajengan Ida Sang Prabu. I Gusti Pucung gelis ngaluncurang pianakne sane pinih keliha, tepat ring dasar kampid paksi punika kantos pegat. Ri sampuné katempuh antuk andus, Ida Sang Prabu raris nitahang mangda kamedalang antuk kuburané, mawinan manuk gagak punika raris padem. Manuk gagak ketah kaanggé pralambang peteng, piduka miwah pati. Wusan punika, sampunang malih madaya seneng ring Sang Raja. “Nah, sekarang oleh karena demikian besar baktimu Pucangan kepadaku” Sasampune punika wau semeton makta aturan wewalungan. Malih Ida ngandika: "Apa ane tunas cening?”. Inget I Pucangan teken raos Ida Bhatari Tolangkir dugas mapupul di Gunung Batur ane lakar maang wewidangan di Badung. Punika mawinan I Gusti Pucangan nunas mangda kapicayang genah ring wewidangan Badung. Ida Sang Prabu ledang pisan mapaica, raris ida ngandika: “Becik pisan pinunas ragane punika Pucangan, malih punika ring Tanah Badung paman ragane Arya Tegehkori ring Puri Satria mrentah. Becikan ragane lunga mrika. Kemaja majalan.”. Sambil ngaturang sembahyang I Pucangan nunas ica nuju daerah Badung tepatnya ring umah I Kaki Bendesa Lemintang ring Desa Lemintang. Hambatan adalah tantangan, tantangan adalah ujian, ujian adalah pintu keberhasilan. Ketabahan (cerdas emosional) dan ketenangan (cerdas spiritual) keduanya itu disenyawakan dengan cerdas berfikir (intelegensi), hasilnya adalah keberhasilan. Malih I Kaki Dewi Lintang matur ring Sang Prabu indik pangrauh I Gusti Pucangan. I Gusti Tegehkori (Dinasti IV) girang pisan nerima pangrauh anak alitné punika, I Gusti Pucangan kaicén hadiah rakyat 250 diri antuk ngwangun puri ring sisi kelod kauh Puri Satria. Istana sané anyar punika kawastanin Puri Jambe, duaning I Gusti Pucangan magenah irika. Teges kruna pucangan pateh sareng jambe inggih punika woh, santukan ibunnyane mawit saking Désa Buahan. Ri sampuné I Gusti Pucangan kadadosang Punggawa ring pemerintahan Tegehkori, raris putri raja sané mawasta Ratu Ayu Genjot kaambil olih (putra) I Gusti Pucangan. Duk punika Raja Mangui taler nganten sareng Ratu Ayu Genjot putri Arya Dalem Tegehkori (IV) ring Puri Satria (Tegal). Nanging duaning rumasa tan seneng ring Raja Mangui santukan kasub Kerajaan Mangui, raris Raja Mengwi kaicénin putri. Rikala Raja Mengui makta sarana upacara pinangan, raris kapiragi olih I Gusti Pucangan. Duk punika ida raris munduhang wadua balan idane buat jaga ngebug benteng kotane. Para Arya Pangalasan Mangui mautsaha pacang nyaga, sakéwanten para Puri Satria milih nilar puri. Saking gelis pisan sang nata ring Tegehkori V ngicalang santukan nenten prasida nahanin pidukan prajurit I Gusti Pucangan (Merik). Wantah limang diri ring wengi sane peteng punika Arya Dalem Tegehkori V (I Gusti Tegeh Tegal Kutha) ngluputang raga kasarengin olih permaisuri miwah makakalih putrannyané miwah sawitrannyané sané mawasta si Munang. Pangrauh ida nenten makta barang, wantah kotak prasasti sane marupa pusaka saking Puri Satria sane kaambil ida. Raja Badung sané wicaksana nyerah, nénten malih ngamedalang rah. Sang Prabu raris medal saking puri, tur ida nenten malih kabinawa, ida raris nilar rakyate, tur ida nenten malih kawastanin sang prabu. Ida wantah makta geginan asiki, inggih punika pepayasan. Puniki babad Dinasti VII sane ngungsi Denbukit (Buleleng) kantos dados Punggawa Pengastulan I. Tigang rahina suennya Ida Sang Hyang Widi Wasa makolem ring tengah alase ring pagunungan, tur okan danene punika sedekan seda, santukan dane nenten polih ajengan. Para rombongan kulawarga Raja Badung punika rauh ring Désa Mambal tur langsung lunga ka umah anaké sané maparab I Pengkoh. Kelian Pengkoh miwah kulawarganipun seneng pisan nampi tamiu sané kahormatin punika. Selami duang dasa rahina rombongan Raja meneng ring umah kepala desa Mambal. Duk punika masan endang pisan, tur gandume sampun ical. Sané kantun wantah kotoran bikul sané kacampur kulit itik, kurenané I Kelian Pengkoh wantah manggihin punika. I Kelian Pengkoh nyiapang panci di pawon anggona nganakin nasi. Irika raris wenten toya ngecor ring sisin semere, nanging daane punika nenten molih nasi. Irika dane sareng sami raris nginum toyane punika miwah marerasan sareng rabin danene. Sang Prabu Akab ngaksi paindikan sane kalintang tawah punika, tur ida rumasa kimud pisan ring kayun. Kadi asapunika ageng pikobet sane karasayang olih I Gusti Tegehkori (VII) ngawit nilar kaagungan ring Puri Satria. Sasampuné mapiguman sareng I Munang, mantan Raja sareng I Munang lunga ka gunung ngrereh padi. Risedek punika, kurenané miwah pianakné makakalih kantun magenah ring jeron I Kelian Mambal. Sesampun Arya Tegehkori (VII) lunga ka gunung, medal pikayunan I Kelian Pengkoh. Sang kalih raris nunas ica ring ibun danene, santukan ipun sareng kalih sedekan ngrereh nasi. Biang danene raris ngenken, tumuli dane mamargi. Dane sareng sami raris budal, Sesampune rauh ring Desa Kalianget makakalih putran idane kadol olih I Kelian Pengkoh ring Ngurah Kalianget antuk jinah 150 kepeng belong kasarengin antuk makudang-kudang kain. Sasampun tutug dasa rahina, sang kalih raris medal saking kota, tur mamargi nglintang ring gununge. Ritatkala sang kalih mawali, rabin danene mataken ring dane, indik kawentenan okan danene. Kaceritayang mungguing okan pamekel titiangé sampun kabakta ka gunung olih I Kelian Mambal. Sampun dasa rahina Ida nenten rauh. Riwau Ida Sang Prabu Tegehkori VII (I Gst Made Tegeh) mireng baos rabin idane kadi asapunika, ida rumasa angob tur eling ring kasengsaran sang kalih. Ritatkala ipun kapanggih ring Ida Hyang Yesus, ipun nylempoh nunas ica sapuniki: "Inggih Ratu, yen wantah IRatu ledang, janten IRatu mrasidayang nyegerang dewek titiange". Ida nyingak bukit-bukite punika. Wusan punika dane sareng sami raris pada sumingkin mamargi, tur sane lianan ngungsi ka Gunung Djati. Sasampuné nglintangin tanah Denbukit, Ida rauh ring Désa Ambengan. Saking désa punika pamarginé nuju Désa Sangket. Saking irika Ida magingsir nyliksik indik genah okan idane sane sampun padem. Ida kawastanin I Gusti Panji Sakti (I Gusti Panji Made) pinaka Raja Denbukit (kalih) sané madué puri ring Puri Sukasada. Ring dijaja Ida magingsir. Dumadakja wenten pikenohnyane, mungguing Sang Prabu Denbukit sedek nyaksiang sesolahan tari Gambuh. Nénten kacaritayang sapunapi pangawit kawéntenan kalih tokoh punika. Sasampuné ipun uning, Ida raris kaundang nyarengin ngajahin Gambuh. I Gusti Tegehkori (VII) kasub ring widang seni Gambuh. Rahina wengi maseneng-seneng maplalian Gambuh, punika mawinan puri raja kawastanin Puri Sukasada. Ki Barak embas ring Puri Gelgel warsa 1555 dados Anglurah (Raja) Denbukit ring yusa 12 warsa mabiseka I Gusti Panji Sakti mapuri ring Pamereman Panji. Pindah ka Puri Sukasada ring warsa 1584. Selami 10 warsa (1590-1600) ping tiga ngamargiang ekspedisi ngaonang Kerajaan Blambangan. Ri sampuné sué nyamar, Arya Dalem Benculuk I Gusti Tegehkori (VII) kasemaran pisan tur dados anak sané kapiandel olih Raja Denbukit. Ida madue sisia kalih atus diri, taler wenten petang dasa diri sisia truna-truni. Tan wenten sane wicaksana sakadi ida, tur tan wenten sane ngajiang ida sakadi parawadua balan idane. Tan wenten anak sane purun nglawan pituduh Idane. Punika sané prasida kabaosang indik kerajaan sané kawangun ring Puri Sukasada. Sane mangkin kaceritayang Ngurah Sindhuwedang (Kalianget) sane nyelapang putran idane. Ngurah Raden miwah Ayu Genjot. Raja Kalianget madue 1.450 diri. Ngurah Kalianget sané angkara manah tur iri ring Raja Panji Sakti maputusan pacang nglawan kerajaan Sukasada. Nanging lekasan kapireng olih Raja Panji Sakti, lan mrentahang Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) mangda ngawaliang ngaonang Ngurah Kalianget, sadurung ida polih mupulang kakuatannyane. Gelisang Sira Arya ngajak prajurit 200 diri, mamargi nuju Desa Kalianget. Kali-anget (Sindhu-wedang) manut sumber tiosan kawastanin Tebusalah miwah sang sané ngamong walayah punika (Denbukit Barat) mawasta Kiyayi Sasangka Adri. Pamrentah ring Denbukit Tengah Tengah mawasta Kiyayi Pungakan Gendis, ring Denbukit Timur mawasta Kiyayi Alit Mandala. Tan kacaritayang ring sajeroning pamarginé, ri tatkala pasukan Sukasada rauh ring Désa Kalianget, prajurit Ngurah Kalianget taler sampun sayaga pacang nyerang Sukasada. Pasukan Arya Dalem Bansuluk sané madaging 200 diri langsung nyerang. Serangan sané kalaksanayang tan dumade punika ngawinang rakyat Ngurah Kalianget kaget tur prajurité tan prasida maprakanti, sakadi rawuh rébuan meseh kasarengin olih makhluk halus, Prajurité Ngurah Kalianget kalah tur nyerah. Ngurah Kalianget kasep maka sami, sahananing kulawarga miwah para wargi lingsir-lingsir kaambil tur kabakta ka Puri Sukasada. Antuk titah raja, Ngurah Kalianget katiwakin pamidanda pati, tan lian wantah Arya Dalem Banculuk Tegehkuri (VII). Kasatiaan Raja Panji Sakti ring ekspedisi ngaonang Blambangan inggih punika bukti pasemetonan tunggal genetik (trah tunggal) Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan. Kekalahan miwah kapademang Ngurah Kalianget miwah ngrebut sakancan arta brana, yadian punika marupa mas, permata miwah makasami kramannyané, rumasuk panjak, pangiring truna-truni miwah anak istri alit kantos sané kantun nyusu kaambil dados tawanan ring Puri Sukasada. Makasami tawanan punika kacampuh, rumasuk kalih pianaknyané sané sampun kaadol tur kaunggahang ring Kalianget. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica indik sane makewehin ragan Idane, inggih punika indik sane sampun kapastiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. Ring wengi punika, akeh anake mapunduh ring Puri Sukasada jagi nyingakin acara Gambuh. Ri tatkala sampun tigang igelan, okan danene sane lanang, sane sedek malinggih ring natar griannyane, raris ngeling masesambatan tur masesambatan ring biang miwah ajin danene: “Wahai Satria Dalem Bansuluk Tegehkori, cingakinja titiang, sampun sué kadi asapunika ngantos mangkin titiang durung taler manggihin rerama miwah ibu, mogi-mogi Hyang Widhi mangda prasida kapanggih sesai”. Ida Sang Hyang Widi Wasa mireng sesambatan anake alit punika, raris Ida nganampekin sang kalih. Sujatiné, sané ngeling punika wantah pianaknyané Ayu Genjot lan Ngurah Raden. In Balinese: Kaceritayang istri lan mantu Ida sane sampun sue ngumbara ngrereh putra putrin Ida ring wewidangan Karangasem, raris miragi orti indik Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) sampun mapupul sareng putra putrin Ida ring genah pegonnyane ring Puri Sukasada. Dane sareng sami gelis-gelis rauh ring Gunung Danu, raris rauh ring puri Sukasada. Irika dane kapanggih ring anak sane lianan, sane sampun pada mapunduh irika, tur dane sami pada liang. Ri sampuné sami pada mapupul, raris medal pikayunan Ida Sang Prabu Arya Dalem mangda putran idane mawali ka Kerajaan Badung. Tur Ida lakar ngamanggehang prajanjian Idane ento kanti salawas-lawasne. Putran idane inggih punika Ngurah Raden sareng pamannyane I Munang kaprentahang mangda mawali ka Badung. Ida Sang Hyang Widi Wasa jaga nyinahang mungguing ipun tan paiwang. Ri sampuné rauh ring Badung, ring pura sané wénten ring Satria sampun kajangkepin olih I Gusti Pucangan alias Jambe Pule sané raris munggah ka singasanan dados Raja Badung Dinasti I (mabiseka Prabhu Bendana), ngarepin Ngurah Raden ka Puri, nyihnayang ragané kautus mawali olih sang aji Arya Dalem Bansuluk Tegehkori (VII). Santukan rumasa ring raga sampun matemu malih sareng semeton sepupu, I Gusti Pucangan saking liang ngicénin panjaknyané 200 diri miwah sawah 40 petak ring Ngurah Raden. Ida Sang Prabu Salomo mrentahang mangda ngamecikang Perhyangan Agunge punika ring sisi kauh tukade, ring tanah sane mawasta "Tanah alas". Sasampun puput, pura punika kawastanin Jro Kuta, pinaka éling okan Satria Tegehkuri sané mawit saking Bansuluk Tegehkuri. Punika awinanipun ngawit saking nguni tan wenten anak sane purun lali ngaturang aturan ring Bansuluk. Nanging yening semeton kicen lelugrahan buat merdeka, tampija lelugrahane punika. I Gusti Jambe Pule (Pucangan) dados raja ring Negara Badung, madue putra kakalih lanang. Anake sane lingsir-lingsir punika kicen genah malinggih ring sisi kangin tukade punika tur kicen gegaman purusa. Puri punika raris kawastanin Puri Denpasar (saantukan magenah ring kalér pasar). Sasampune punika, ida raris ngwangun benteng ring sisin tukade sane ring kiwa tengen kotane punika, tur sang prabu ngenahang benteng punika ring duur temboke. Ri sampuné I Gusti Pucangan jumeneng nata ring Kerajaan Badung séda, raris kagentosin olih kakalih putrannyané sané sareng-sareng mautsaha dados raja ngentosin bapannyané dados raja ring Negara Badung. I Gusti Pucangan inggih punika Arya Kenceng sane kaping nem. Puri Jambe Denpasar & Puri Pemecutan inggih punika generasi kaping pitu sané ngwarisin kalih senjata anugerah Déwata, tulup miwah pecut (cemeti). Kawéntenan bénténg puniki puput rikala puputan perang Badung nglawan agresi Belanda antuk runtuhnyané Raja Tjokorda Made Agung (Tjokorda Mantuk Ring Rana). Nénten kabaosang sapunapi riwayatnyané sasuen limang warsa selanturnyané, mangkin nika sané wénten wargi puri sané mawasta Agung Rai sané meneng ring sisi kelod puri, malaib ka Negara Sasak (Lombok). Sasampun mawali saking Sasak ka Badung, ida nunas tulung ring Brahmana ring Sanur, mangda Brahmana punika nunas tulung ring Gianyar anggén nyerang puri ring Satria. Tan uning sapunapi, sasampuné prasida ngamargiang serangan, ring sor wit cempaka ring Puri Jro Kuta kapanggihin korban padem. Sawatek anake sane wenten ring puri, ayam miwah asu, makasami padem. Sasampune punika ida sang prabu raris ngwedalang prentah, mangda anake sane ring kiwa tengen miwah sane ring kiwa tengen pada ngamademang panyiuan diri. Sasampuné payudan punika Désa Batubulan kaambil olih Raja Gianyar pinaka hadiahnyané, miwah ngawit saking punika dados pangawit permusuhan pantaraning Raja Badung miwah Raja Gianyar. Yéning payudan punika wantah pamargi sané utama, panglimbak kawagedan manusané pacang setata kacemerin antuk rah, dendam miwah pidukan. Suwe Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) meneng ring sekitar Istana Sukasada Denbukit. Ida mautsaha pisan nulungin raja ngamecikang panegara, mawinan banget kasayangang olih raja I Gusti Panji Sakti. Putrin Ida Ayu Genjot taler dados penari tur kaserahin olih anak agung saking Désa Patandakan. Sane mangkin I Gusti Agung Gede Mangui makayunan lunga ka Denbukit pacang matemu Raja Panji Sakti, duaning Ida pinaka putra mantu saking Raja Mangui. Santukan Raja Mangui sampun kasub antuk kepandaian lan kasaktiannyané, raris I Gusti Panji Sakti (II) mautsaha nyobak napi sané sujati sakadi kabaosang. Tan wenten tios wantah Ida Arya Dalem Bansuluk sane dados saksi. Ngiring sareng 40 prajurit, Ida mamargi sareng pasukan sané sami purun tur kuat, ngempon ring sor wit kepuh ring setra Banyuning. Raja Mangui (Mengwi) duk punika inggih punika I Gusti Made Agung. Ida taler kawastanin I Gusti Agung Gede Mangui utawi Dalem Mengwi. Ida kasub pisan antuk kawicaksanaan, kasaktian miwah kapinteran ida ngaonang Ki Balian Batur. Tan dumade raris rauh panemayannyane, Sang Prabu Mengwi I Gusti Agung Gede rawuh, Ida kairing antuk 200 diri wadua balan idane. Rikala sampun nampek raris Raja Mangui sane sedek kasungkemin antuk tandu punika katempuh tur katombak antuk tumbak kebawos-bawos olih Arya Dalem Bansuluk. Nanging Ida tan keni pinakit punapa-punapi. Punika awinanipun anggan Idane tan keni pinakit. Ida Sang Prabu Mengwi raris ngandika ring paraprakanggen idane, sapuniki: "Ih sawatek prajurite, entungangja tiang!" Ida raris tedun saking genah danene makolem, tumuli ngastawa. Tan dumade raris magentos rupa, magentos rupa sakadi Bhuta Sungsang, matan matané nem, limané nem, batisé nem, miwah sirahnyané nem. Tan wenten anak ring jagate puniki sane mrasidayang matutang pamargin Idane sane patut. Irika wadua balan Ida Sang Prabu Arya Dalem sami pada ajerih tan sipi, tur sami pada malaib pablesat. Arya Dalem raris malaib nyujur kauh ring alas bukit Pedawa. Mangda prasida nglintangin pasukan Mangui miwah Sukasada, Ida masandekan ring sor wit jawa (jawawut). Rikala ipun nylempoh ring tengah alase, ipun ngeling masesambatan ring alase punika. Nanging yening anake sane mamanah ngamademang ipun punika, tan uning ring indike punika, ipun jaga mendep, samaliha jaga ngusud anake sane mamanah ngamademang ipun. Kembali pada I Gusti Agung Gede Mengwi, percobaan pembunuhan yang baru saja Beliau alami tidak menyurutkan langkahnya menuju Istana Sukasada. Setibanya di Puri Sukasada dengan tertawa terbahak-bahak Beliau menerima sambutan hangat Raja Denbukit. I Gusti Panji Sakti (II) lantas berujar mohon dimaafkan. I Gusti Agung Gede Mangui bersabda : “Baiklah anakda, tidak perlu hal itu diperpanjang karena Bapa sudah tahu bahwa anakda hanya ingin mencoba Bapa. Sekarang Bapa hanya minta agar anakda memerintahkan untuk mencari sampai dapat orang yang anakda suruh menyerung Bapak. Bapak amat heran atas keberanian orang itu dan pula kesetiaannya terhadap anakda amatlah menakjubkan. Belum pernah Bapak bertemu dengan orang seperti itu, tentu dia itu adalah seorang keturunan kesatria yang mahautama”. Lantas I Gusti Panji Sakti (II) ngicénin 20 jadma sané kapilih pacang ngaonang Arya Dalem. Nanging sasampune makudang-kudang rahina suennya, Ida nenten kapanggihin. Kacrita wénten sesarengan ring alas miwah taman jawawut genah Arya Dalem masayuban. Ipun taler uning, yening wenten anak ring sisin punyan kayune punika, sinah tan wenten paksi guak sane pacang menek irika. Anake punika raris mawali saha maduluran atur sapuniki: "Inggih Ratu Sang Prabu Sane Kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, ledang IRatu mapaica urip ring titiang". Irika Ida makolem ngantos pitung rahina suenipun. Ring awaknyané sané lemet, layon, miwah kotor, Ida alon-alon ninggalin sawah jawawut nuju kauh, ngungsi ring Désa Patemon. Rikala dane rauh ring genah anake paum punika, sampun endag suryane. Ida lunga ka jeroan dagang nasi, kurenan I Dalang Patemon. Dane raris ngajak Dane Yusup ngranjing ka jeroan danene, tur ngaturin dane pangan kinum. Rasa simpati kulawarga dalang majeng ring Arya Dalem, santukan Ida sampun nyritayang indik Ida sampun kauber olih prajurit kerajaan. Kulawargan danene sami pada sregep makarya semer ring genah danene makolem. Nyabran semeng Ida makolem ring genah sane peteng dedet. Rikala wengi, ipun raris kambil tur kabakta ka jabaan genahe ngungsi. Sampun kalih sasih sué Ida meneng ring jeroning kulawarga dalang, kalintang duka kayun Ida meneng irika. Ida nunas ica ring I Dalang tur raris lunga ka Désa Bunbunan. Ring kotane punika Ida madue makudang-kudang pangancang. Sawatara asasih suennyane ring Desa Bunbunan, Arya Dalem sayan-sayan inguh ring kayun. Daweg punika Ida ngutsahayang mangda munduhang makudang-kudang pengikut mangda kaundang tangkil ring Raja Panji Sakti (II) ring Puri Sukasada sareng Raja Mangui I Gusti Agung Gede, santukan Ida kantun ring Denbukit. Ri sampuné kawedar tetujon miwah tatujonnyané, raris wénten 10 pengikut sané pastika percaya tekén keberanian, keikhlasan miwah kesanggupannyané ngantar Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri. Ipun sampun sayaga jaga nglaksanayang pakarsan Ida Sang Hyang Widi Wasa, yadian ipun urip wiadin padem. Ritatkala ipun masandekan, ipun ngrangsuk busana kagungan sane sampun kapasang ring kawaca epode. Dasa diri sane mabusana putih sampun sedia nyarengin Arya Dalem Bansuluk Tegehkori VII mamargi nuju Puri Sukasada. Sane kakarsayang antuk anake sane sampun padem, inggih punika: anake sane satinut ring pamrentah miwah anake sane nampi pasisip sakadi patutipun. Nénten kauningin sapunapi pamarginé doh saking Désa Bubunan (Bangsingkayu/Bunbunan) nuju puri Raja Denbukit. Ida rauh ring Puri Sukasada duk ida sang prabu sareng kalih sedek masandekan ring puri antuk para prajurite. Dane tengkejut pisan manggihin anak sane anyar rauh, sane mabusana sarwa putih. Warna putih pinaka cihna ipun pacang misadia padem yéning wénten sané nénten becik. Ida Sang Prabu Daud miwah parapamimpin idane raris medal, tumuli ngastawa nunas pangampura ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Sang prabu raris ngandika ring Dane Artahsasta sapuniki: "Titiang tan pisan maderbe iwang pamantuka ring iratu. Titiang mitaenang, Arya wantah ngamargiang dharma kasatiaan paduka ring pianak titiang puniki, Panji Sakti II, inggih punika ngamargiang titah mangda nyerang. Nah anakda Panji Sakti (II), ngawit saking mangkin sampunang pisan-pisan anakda lali ring kasatiaan lan ketulusan pengorbanan sane sampun kaicen olih Arya salami-laminnya ⁇ . Sasampune punika Ida Sang Prabu Gede Mengwi raris ngandikain parekan idane, tur kapangandikain mangda ngambil tumbak miwah sanjata sane wenten ring genah pamorboran aturane. Ri sampune rauh irika Sang Prabu I Gusti Made Agung Mangui, maka samian panjak idane sane lanang-lanang wenten dasa diri punika, digelis ngrasayang rasa jejeh tur ajerih pisan. Ipun pada mitaenang dewek sampun nandang sangsara uli krana sangsarane sane nibenin ipun. Tan wenten anak sane mrasidayang nyumbungang dewek uli krana pakaryan sane kalaksanayang antuk anak tios ring jabaning wewidangannyane. Ring Babad Mengwi, Raja Mengwi kawastanin I Gusti Made Agung, Ida naenin ngaonang Ki Balian Batur sané sakti mandraguna. Ipun raris ngaturang sanjata miwah tumbak ring Ida Sang Prabu Manoah. Ida Sang Prabu Manoah raris nrima sanjata miwah tumbak punika, sarwi ngandika sapuniki: "Duh Ratu Sang Prabu Dalem, puniki panugrahan sanjata miwah tumbak titiange. Keris puniki kawastanin Carita Belebang, kawigunannyané antuk nyaga katreptian miwah nénten purun kacingak olih meseh. Tumpeng puniki mawasta Lelemon, madué daya tarik sané ageng. Punika wantah cihna, mangda ngawit saking mangkin ngantos turun-temurun, saking urip ngantos padem sampunang lali ring anak lanang Panji Sakti, miwah taler anak lanang Panji Sakti (II) sampunang pisan lali Sira Arya salami-laminipun ngantos turun-temurun ngwangun candi pemujaan mangda setata pateh eling, sapasiraja sane lali ring karahayuan puniki mangda manggihin sengkala sedih hati, nenten manggihin napi sane kabuatang. Ida Sang Prabu Menku ngandika sapuniki: "Ane jani, ih Arya, tegarang orahang teken tiang, gumi apa ane tunas kita. Risedek Ida Sang Prabu Dalem Bansuluk mireng pangandikan Ida Sang Prabu Mangui, raris Ida ngandika: "Yening dados, titiang nunas Desa Bubunan, santukan ipun satia ring titiang rikala titiang manggihin kamewehan". Kadi asapunika, Desa Bubunan, Sulanyah, Tanguwisia kaicénin Arya Dalem Bensuluk Tegehkori VII. Sang prabu taler ngicen anak istri bangsawan saking Desa Padangbulia mangda dados rabin Ida Arya Dalem, santukan rabin Ida saking Badung sampun lingsir. Ida Sang Prabu Arya miwah wadua balan idane kalugra mawali ka Desa Bubunan. Salami sawatara 3 warsa ida meneng ring Désa Bunbunan, santukan tanah irika kirang rata. Saking irika Ida magingsir ka Désa Muntis (Pengastulan). Ring Pengastulan I Gusti Tegehkori (VII) dados Punggawa. Ring sisi kauh jeroan idane Ida ngwangun pura pemujaan leluhur sane kaparabin Pura Badung pinaka pangeling-eling Ida dados Raja Badung. Ring pura punika kawangun pelinggih Dalem Duwure antuk puja Raja Panji Sakti.  
Aryadimas Ngurah Hendratno embas ring Dénpasar, 13 Séptémber 1975. Nulis puisi ngawit masa remaja, naanin nyarengin Teater Angin (SMAN 1 Denpasar), miwah masawitra sareng Sanggar Minum Kopi. Makudang-kudang kakawian dané kawedar ring Bali Post miwah buku antologi Ensiklopedi Pejalan Sunyi (2015), Klungkung: Tanah Tua, Tanah Cinta (2016). Dané dados ⁇ lurah ⁇ Jatijagat Kampung Puisi, ngajahin sastra miwah téater ring Teater Tahkta SMK Saraswati 1 Denpasar, taler ngawasin Rumah Belajar Seni ring Denpasar.  +
OM SWASTYASTU Suksma aturang titiang majeng ring titiang Dinas Pendidikan Kepemudaan dan Olahraga Provinsi Bali sane sampun ngawentenang pacentokan Bali Berorasi puniki,naler Wikiton. Ring kawentenan sane becik puniki titiang jagi nyihnanyang angga,Wastan titiang Ni Kadek Diah Augista Riyanti saking SMKN 1 Kuta Selatan ring kawentenan puniki jagi ngungayang indik kawentenang ring Masyarakat sane mamurda “ Aturan Lalu Lintas wantah Angin Lalu” Akeh para yowanane ring jaman mangkin mamontoran nenten nganutin aturan naler dereng madue SIM.Kawentenan punika baya pisan majeng ring dewek miwah anak lianan. Tiang silih sinunggil yowana uning ring kawentenan punika. Uning makta montor ngaenang kenehe demen, nanging wenten pisyarat sane patut kadruenang rikala mamontoran inggih punika SIM. Yening iraga nenten madue SIM, iraga patut naenang kenehe mamontoran dumun, santukan mamontoran nenten makta SIM kasengguh Pengendara Pongah sane mrasidayang ngawentenang biota lan baya kecelakaan majeng anak lianan. Sampun janten iraga sinamian nenten makeneh keni baya, napi malih wenten orti sane viral ring aab mangkin melaksana SPEEDING ring margine sane mapuara kaon ring anake lianan. Arepang titiang ring pemimpin sane wenang ring kawentenan kebijakan Masyarakat mangda nindihin awig-awig lalu lintas sane sampun kamedalang mangda prasida ngawetuang rasa trepti ring Masyarakat. Ngiring sareng sami margiang awig-awig lalu lintas naler sampunang manados pengendara pongah sane ngarugiang anak lianan miwah dewek pedidi. Inggih wantah asapunika ngenenin indik daging manah titiang manados Masyarakat,titian mapinunas napi sane kasobyahang prasida kapinehin tur karesepang olih para pemangku kebijakan minakadi guru wisesane sane madue wewenang tur kebijakan sumangdane kawentenan Gumi Baline ngangsan becik tur trepti. Sineb titiang antuk Parama Santih Om Santih,Santih,Santih Om  +
Augusta de Wit (25 November 1864 - 9 Pébruari 1939) inggih punika silih tunggil pangawi Belanda, sané embas ring Hindia Belanda tur kasub antuk nyurat indik Jawa miwah Bali.  +
Pikobet sane ageng tur wenten waking nguni ring kabupaten jembrana inggih punika alih fungsi lahan utawi ngawen sane kalaksanayang olih kerama ring Kabupaten Jembrana. Indike puniki sakaning keramane meled nincapang guna kaya antuk ngadol asil saking awen punika. Tetanduran sane sering ketandur ring awen inggih punika pisang sakadi sane sampun kauningin akeh kerama jembrana sane ngadol pisang ka Denpasar. Indike puniki nenten becik kalaksanayang santukan prasida ngawinang bencana alam. Napi mawinan? santukan tanah sane wenten ring alas sane kaawen nenten prasida nambakin toyan ujan sane prasida ngawinang tanah embid miwah blabar. Imbannyane sakadi blabar ring tukad Bilukpoh warsa 2022. Sepatutnyane Pemerintah nguratiang kewentenan puniki antuk negesang kebijakan utawi peraturan-peraturan indik alih fungsi lahan mangda prasida ngupapira kalestarian alam ring Kabupaten Jembrana.  +
AWIG SANE NENTEN WICAKSANA ANTUK PANJAK KASTA SUDRA "Om Swastyastu" Merdeka sane wangiang titiang, para angga panureksa, sapunika taler para semeton yowana sareng sami sane tresnasihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia, ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kertha wara nugrahan ida prasida titiang masadu ajeng sareng ida dane sinamian. Ring galahe sane becik sekadi mangkin, titiang pacang ngaturang pidarta sane mamurda "Awig sane nenten wicaksana antuk panjak kasta sudra" Yening iraga mawicara parindikan awig wit puniki naler dasar punika iraga kantun mawicara indik kepatutan. Sangkaning awig punika kapatutang mangda dados piranti sane mrasidayang midabdabin jatma utawi sane siosan nganutin antuk uger-ugernyane. Sakemaon kekantenang paneraga iraga sane kadasarin panegara hukum dereng polih tur kebaos dados panegara sane mrasidayang ngawentenang awig sane wicaksana pinih arepnyane ring panjak kasta sudra utawi sor. Wit punika taler akeh sane ngewilangin awig panegara iraga puniki, kantun dados awig-awig sane lancip ke sor tur tumpul ke luwur. Nika mawinan sesai-sai ngawentenang akeh plekare-plekare sane sering ngarugiang kawentenan jatma sane nenten mrasidayang. Iraga sesai-sai nyingakin kawentenan panjak sane polih dande sane dahat abot kawenten sane kaparilaksanayang majanten dangan. Wit punika wenten minakadi anak lingsir istri sane matuwuh siya dasa tiban kantun kapicayang dande wit saking nyamet taru, sakewale mawali rikala dande punika nampekin jatma-jatma sane nuenang murdaning jagat, wiadin ngelanggar awig sane kapidabdabin majanten tingkah durjane sane dahat abot minakadi korupsi, Sakewanten ngamolihang dande sane dangananan. masiosan sareng anak lingsir istri sane ngambil taru anggena madagingin pikobet uripnyane. Akeh plekare-plekare punika kawentenane sampun dados cihna bukti sane nyekala, sakemaon majanten nenten imbang awig awig puniki sesai kekantenang ring panegara iraga. Kawentenan puniki majanten kahawinang kirang lagas prajuru awig sane nuwenang ngewiwenang antuk ngajegang awig, sane micayang dande nganutin minakadi awig sane kasurat. Prajuru awig sane wenten ring panegara iraga kerasa-rasa kari wenten akeh sane kagoda antuk kawentenan jinah sane akeh. Naler kuasa sane ngalangin prajuru awig punika pacang ngajegang keimbangan jagat. para semeton yowanane lan ida dane sareng sami yen cutetang titiang daging pidartan titiang iwawu inggih punika, panegara iraga sane kadasarin panegara hukum nenten mrasidayang polih tur kebaos dados panegara sane ngawentenang awig sane wicaksana ring panjak. Napi mawinan sekadi punika? sakemaon akeh sane ngewilangin awig-awig panegara iraga lancip ke sor tur tumpul ke luwur. para semeton yowanane lan ida dane sareng sami, ngiring sane mangkin iraga mangda sabriuk sapanggul ngulati ajah-ajahan, gumanti mangda mrasidayang ngincikang awig politik sane jati-jati adil wicaksana majeng ring semeton krama sareng sami. Mawinan panegara sane adil wicaksana, asung kerta wara nugraha kapolihang tan peletuh ulih jatma Korupsi, Kolusi, teken Nepotisme. Inggih para yowana lan ida dane sareng sami, wantah kadi asapunika titiang prasida matur ring galahe sane becik puniki, dumogi atur titiang wenteh pekenohipun. Manawi wenten atur titiang sane nenten manut ring arsa, titiang nunas geng rena pangampura. Maka wasaning atur, puputang titiang antuk parama santi "Om Santih, Santih, Santih Om"  
Awig-awig Indik Pariwisata Bali Om Swastiastu Sane wangiang titiang Bapak lan Ibu Guru, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Kapertama ngiring iraga sareng sami ngaturang sembah pangubakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, sangkaning paswecan Ida iraga sareng sami prasida mapupul ring galahe sane becik sekadi mangkin, tiang jadi ngelanturan indik orasi Bali inggih punika pulau sané sering karauhin olih wisatawan lokal miwah dura negara, akéh pisan saking para turis punika sané nyampahang utawi melecehkan budaya Bali punika. Punika dados pikobet sane serius sane patut kauratiang olih para pamimpin benjang pungkur, mangda ngukuhang awig awig indik pariwisata ring Bali. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galahe mangkin. Mugi-mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dasar program kerja sane pacang kautamayang olih calon pamimpin sane jagi kapilih ring 2024. Ainggih, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti. Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Ayu Diah Cempaka embas ring Gianyar, 18 Juli 1993. Dané lulus Sastra Prancis, Fakultas Ilmu Budaya Universitas Gajah Mada, Yogyakarta. Lianan ring nyurat sastra (puisi), dané taler dados pangawi miwah programmer festival film. Dané dados programmer ring Festival Film Dokumenter (FFD) Yogyakarta (2015-2019) miwah Balinale - Bali International Film Festival (2022). Sempat dados Asian short film selection committee (2022) miwah juri komunitas (2017) ring Jogja NETPAC Asian Film Festival (JAFF), tim juri ring Festival Film Indonesia (FFI) 2018, miwah Pengajar tamu 'Estetika Film' Jurusan Film & Televisi Institut Seni Indonesia (ISI) Denpasar 2021. Ulasan filmnyane kawedar ring makudang media sakadi Cinema Poetica, Film Criticism Collective - Yamagata International Film Festival, Goethe Institut Indonesia, Jurnal Ruang, Bali Post, miwah Balebengong. Ring warsa 2016 dané dados Cultural & communication officer ring Alliance Francaise Bali.  +
B
Sadurung titiang nglanturang atur, pinih ajeng ngaturang parama suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, majalaran antuk nguncarang panganjali umat. Om Swastyastu Ring genah lan galahe sane becik puniki, lugrayang titiang matur amarta sane mamurda "Balap Liar" Ring jaman jani, inggih punika era globalisasi liu hal ane masilur. Salah satunyane balap liar. Balap liar biasane nganggen sepeda motor utawi mobil. Balap liar sujatine ten asing bagi rage kautamayang para truna truna ne. Balap liar biasane ade ring jam 11 peteng kanti ngelemahang. Balap liar inggih punika kegiatan ngaduang kecepatan kendaraan ane laksanayang ring lintasan umum, artine kegiatan niki ten digelar ring lintasan resmi, silih sinunggil ring jalan raya. Liu penyebab balap liar niki terus berekembang kanti jani. Misalne, gengsi, hobi, demen jak tantangan utawi truna truna ne nglampiasang pedih utawi gedeg basange karna alasan tertentu, conto ne uyut jak tunangan utawi masalah ane lenan. Tiang berharap wenten solusi uli pemerintah misalne para polisine ngelaksanayang patroli ring tongos sane sai dadiange tongos balap liar tan ade sosialisasi, edukasi, lan ditindakan preventif. Yening balap liar deoine gen, balap liar ne makin menjadi-jadi lan liu masih ada korban ne. Ngiring semeton sareng sami, jaga & sayangin para pinaka jumah. Pang tusing terjadi hal jelek. Kirang langtung tiang nunas ampura tur puputang titiang antuk parama santi. Om Santi Santi Santi Om.  +
Om swastiastu, Bumi Pertiwi ngeling, ngeling nolih pemerintah Indonesia sané sesai kena kasus, terutama kasus korupsi. Niki sane membuktikan betapa rakusnya pejabat negara, merampas pis rakyat antuk memperkaya diri. Pis rakyat telahine antuk kepentingan pribadi. Korupsi ring pejabat Indonesia sampun merugikan rakyat rakyat lan negara puluhan triliun bahkan ratusan triliun. Tyang berharap, pemimpin baru provinsi Bali prasida memberantas korupsi ring daerah Bali mangda rakyate polih keadilan. Inggih wantah asapunika sané prasida aturang titiang. titiang matur suksma, om shanti shanti shanti om  +
BALI BOYA JA GRYA LUHU Olih : Dewa Made Bali Sugiharta Om Swastyastu Majeng ring angga panureksa sane kusumayang titiang, Punika taler semeton karma Bali sami sane tresna asihin titiang. Kapertama ngiring iraga sareng sareng ngeluhurang rasa angayu bagia mantuka ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, riantukan sangkaning paswean Ida, titiang punika taler ratu ida dane sameton sami prasida magendu wirasa ring subha dewasa sekadi mangkin. Bali Pulo Dewata, Pulo Seribu Pura, tan bina kadi swarga ring bumi, kenten makweh anake ngatonang, napi rereh wenten ring Bali. Wenten gunung-gunung sane dahat ngulangunin, sakewala akeh sampun wenten parilaksanan jadmane sane ngawinang linggacalan Baline puniki leteh, wenten taler tukad sane ngeliak liuk sakewala mangkin toyane sampun kagentosin antuk leluu, wenten taler pasisi sane sisi sisi nyane rame antuk torise, krama Bali, napi malih leluu ne mecampuhan irika, tan bina kadi jukut serombotan. Pura sane dahating ngulangunin, genah payogan Ida Bhatara sane kasungkemin olih karma Baline, sakewala tegarang cingak Pura ring sisi kangin sane ngalintang kidik ngelodang, jeg agengan leluu metumpuk tan bina kadi segarane tanpa tepi, capuh awor tanpa wates. Sane mangkin ngiring iraga pinehang sareng sareng, panteske iraga brangti antuk bebawos titiang kadi asapunika? Yening iraga mongahang dewek, ngorahang dewek brangti, amunapi je brangtine Perthiwin iragane, sane tan surut surut stata kaparikosa olih parilaksanan iragane. Semeton Krama Bali sami, malarapan antuk pamungkah lengkara titiang I wawu, napike semeton maduwe nyet utawi kakletegan napi sujatine sane arsa bawosang titiang? Inggih indik luu utawi mis. Minab taler wenten semeton sane mabawos ring hati kadi puniki “ beh, cara ye sing dogen”; pidabdab puniki taler anggen tiang nuturin dewek tiange pedidi. Sane mangkin yening iraga maosang indik luu utawi mis, majanten sampun tan sida iraga ngelidin sane madan luu pinaka limbah rumah tangga. Pikobet sane arepin iraga mangkin inggih punika manajemen limbah luu sane kantun kaon ring Bali. Manut wilangan data sane kapunpun olih Sistem Informasi Pengelolaan Sampah Nasional (SIPSN) Kementerian Lingkungan Hidup dan Kehutanan nyinahang pupulan volume luu utawi mis ring Bli nyantos 1,02 yuta ton ring warsa 2022, lan Kota Denpasar pinaka sang adi jayanti mupulang luu akehnyane 316,13 ribu ton luu. Yening wilangan luu ring ton puniki iraga konversiang dados tanah, punika manadi 212,561 km2 ngalahang jimbar tanah Kota Denpasar sane wilanganyane wantah 212,561 km2. Duaning kadi asapunika, Pamargi pesta demokrasi Pemilu ring warsa 2024 puniki galah becik anggen iraga matimbang wirasa, mapinunas ring calon pemimpin Bali napike nika ring legislative, eksekutif, mangda sumeken nitenin pikobet manajemen luu utawi mis puniki. calon pemimpin Bali patut maduwe visi sane tatas sakadi ring jangka pendek, ring jangka menengah, punika taler jangka panjang ring parindikan manajemen luu tawi mis puniki. Titiang sareng sami krama Bali, nyantosang aksi, boya ja wantah wacana pamuputne dados basa basi. Pergub Bali sane sampun kakaryaning mangda sida malih kasobyahang, kasarengin antuk ngerereh inovasi utawi geguat anyar manajemen luu, silih sinunggilnyane ngirim kramane utawi Yowana Bali ke dura negara sekadi Singapura lan Korea Selatan, mangda ngelarang studi tiru ring parindikan manajemen luu utawi mis, ilmune punika patut kasobyahang ring Bali, ngicen prabia ring hasil riset teknologi-teknologi sane karipta olih yowana iragane sane maduwe potensi dados teknologi manajemen luu utawi sampah, ngerereh investor lan pengembang ngaryanin bisnis manajemen limbah pamekasnyane limbah plastic. Sangkaning punika sida dados pamikolih ekonomi sane anyar, taler nincapang pikayunan kramane memanajemen limbah luu ring pakubone soang-soang. Semeton, film kartun Toystory 3, irika wenten scene utawi paletan adegan system pengolahan limbah plastik manadi serpihan plastic sane alus. Semeton, yadiastunke nika wantah ring film fiksi, sakewala tiang percaya teknologi sekadi punika sida kakaryanin ring aab jagate mangkin. Yening sida kakaryanin, majanten iraga sida ngirangin wilangan plastic sane nyemerin tanah, tukad, napi malih segarane. Semeton sareng sami, pidabdab ngwerdiang karesikan palemahan Bali puniki, patut kalaksanayang olih sami karma Bali nganutin sesanti sagilik saguluk, paras paros sarpanaya (gotong royong). Calon Pemimpin Bali cutetnyane madrebe tanggung jawab sane abot pisan, mangda sida nguripang konsep manajemen luu sane NYAGARA GUNUNG sane madue artos nyaga karesikan Bali saking huluning Bali ngantos ring tebenan utawi ring pasisi, taler karemba antuk desa adat sajebag Bali, sane kapikukuhin olih pararem ring soang soang desa adat. Semeton sareng sami, lingkungan sane resik tur asri wantah dasar sujati, pinaka saka (tiang) sane nyangga kauripan iragane, silih sinunggilnyane taler mapakilitan ring pariwisata. Yening pasisi, gunung, wana, desa, tukad, taler kahyangan pura ring Bali sida resik, resike punika ngawinang lestari. Yening sampun lestari majanten taksu gumi Bali puniki stata werdhi lan ajeg. Taksu puniki sane dados jiwa pramana pariwisata Baline sane ngawinang para torise oneng malancaran bilih-bilih tresna ring Pulo Bali. Bapak Ibu Calon Pemimpin Bali, ilangan ego druene, lan elingan bungan keneh tiang sane ngangganing krama Bali sami. Gegendingan : Ragane wantah pemimpin rakyat, boya ja dados petugas partai, maraga Ksatrianarotama sutindih ring gumi Baline niki Bali kabaos grya Boya ja grya luu. Bali kabaos grya Boya ja grya luu. Om Santih Santih Santih Om  
“OM SWASTYASTU” “OM AWIGHNAM ASTU NAMO SIDHAM” “OM ANO BADRAH KRATAWO YANTU WISWATAH” Inggih suksma aturang titiang majeng ring pangenter parikrama antuk galah sane kapaica ring padewekan titiang, para angga panureksa miwah calon anggota DPD Provinsi Bali sane dahat kusumayang titiang, asapunika taler para semeton pamiarsa sane dahat wangiang titiang. Sadurung titiang matur lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Parama Kawi, riantukan sangkaning sih pasuecan Ida, ring galahe sane becik kadi mangkin titiang ping kalih Ida dane prasida mapadu wedana, gumanti ngawiletin Bali maorasi sane ngangket pikobet pemilu Bali 2024: apa pakeweh ane paling nengsek tur patut katepasin baan para calon pamimpin Bali?, dumogi wekasan pidabdab kadi asapuniki sayan limbak kawentenan ipun mawastu sida raris mangguhang Bali kertha raharja. Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, sekadi sane sampun kauningin pulo Bali pinaka pulo seribu pura lan madue palemahan sane alep, sane katuju olih turis mancanegarane karana Bali pinaka pamongmong pariwisata ring Indonesia. Puniki mawinan akeh turise seneng malancaran ke Bali. Yadiastun pulo Bali manados genah pariwisata, punika nenten ja gatra sane utama nanging, asapunapi pakeweh-pakeweh sane mabuat pisan ring sajebag gumi Bali. Sakadi sane sampun kauningin mangkin sane kabaos aor tanpa wates turmaning aab kaliyuga puniki, yening maosang indik pikobet gumi Bali, yening selehin, akeh pisan pakeweh-pakeweh sane wenten ring gumi Bali sane prasida ngerurudang gumi Baline, sayangang pisan pakeweh sane wenten ring Bali nenten ngamolihang panepas sane sayuakti mawiguna tur ngewangun jagat Bali. Inggih Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, yening cingak aab jagate mangkin pastika sampun mabinayan ring aab jagate duke riin, napi malih mangkin akeh pakeweh sane wenten ring Bali, pakeweh sane pinih utama rerehang panepas inggih punika kawentenan palemahan Bali sane sayan lami sayan ngancan telas kawangun antuk genah-genah pariwisata, puniki prasida mabuatang palemahan gumi baline sayan nyupitang lan sayan rered. Yening sekancan palemahan gumi baline kawangun antuk genah wisata, ring dija genah para krama, buron, miwah sane lianan sane wenten ring Bali nyalanang swadarma? Selanturnyane maosang indik palemahan sane akeh kawangun antuk genah wisata, pastika akeh swadarma kramane ane sadina-dina ngewetuang luhu plastik, puniki wantah pakeweh salanturnyane sane wenten ring Bali, kawentenan luhu ring bali wantah akidik sane nguratiang, puniki sane prasida mabuatang baya ageng, upami ipun: blabar, sungkan DBD, miwah sane lianan. Napi malih sekadi sane sampun lintang, genah luhu sane wenten ring bali utawi TPA Suwung sampun kosek antuk luhu miwah genah luhune kabasmi antuk api sane ngemedalang andus utawi polusi. Napike semeton sareng sami prasida maurip, prasida ngemargiang swadarma ring genah sane nenten becik? Pastika akeh semetone sane nenten prasida nyalanang swadarma sadina-dina ring genah sane nenten becik. Inggih ida dane sareng sami sane wangiang titiang yening cutetang titiang indik pakewehe punika mangdane pamimpin Bali prasida nepasin pakewehe saluirnyane: kapertama palemahan gumi baline telas kawangun antuk genah pariwisata, kaping kalih luhu sane wenten ring Bali nenten akeh sane nguratiang. Malarapan pakeweh punika yening nenten mangkin tangiang sareng-sareng pastika sayan lami gumi Bali sayan rered, pulo sane kabaos pulo seribu pura nenten maude taksu, ical taksu ipune ring jagat Bali, saking pakewehe punika pangapti titiang teken pemimpin Bali warsa 2024 sane pacang kapilih mangda prasida nepasin pakeweh-pakewehe punika. sumangdane krama baline sami prasida ngemargiang Tri Hita Karane, karane ring pakewehe punika kaiket antuk tata titi majalaran hidup Tri Hita Karana tur Bali prasida mawali ka duke riin. Ida dane sareng sami sane dahat wangiang titiang wantah kadi asapunika orasi sane prasida aturang titiang ring galahe sane becik kadi mangkin, mogi-mogi wenten pikenoh ipun. “ka kintamani nuju batur, rauh ring kayang numbas keranjang. Saking nuni tiang maatur-atur yening wenten iwang ampurayang” maka wesananing atur puputang titiang antuk parama santhi. “OM SANTHI, SANTHI, SANTHI OM”  
Bali madue taksu adi luhung sane ngranayang para jadmane seneng malancaran ka Bali. Sasukat gering agung covid-19, pariwasata Baline sayan rered. Niki mawinan guru wisesa lan para krama ring Baline patut madue cara kaanggen nincapang malih Bali pinaka pulo wisata. Ring aab jagate mangkin sane sampun nganggen teknologi sakadi Aplikasi Tiktok, iraga prasida ngaryanang konten-konten wisata kreatif, niki sane prasida kaanggen nincapang malih pariwisata Baline. Ngaryanang wimbakara konten kreatif pariwasata Bali niki silih sinunggil cara sane prasida ngawinang pariwisata Bali kaloktah malih. Miwah ring genah wisata punika patut ngamargiang 4 M sakadi awig-awig sane sampun kamedalang.  +
Sira sane nenten uning tekening Pulau Bali? Pulau sane sampun kaloktah ke dura negara. Pariwisata ring Bali pinaka sumber perekonomian sane nguripin akehan wagmi Baline. Nanging sekadi mangkin, pariwisata Baline sumurup sasukat gering agung Covid-19 nibenin jagate. Sampun kalih warsa gering agung COVID-19 nibenin gumi sane iraga tresnain puniki. Makudang-kudang kebijakan sampun kamargiang. Sakewanten, pariwisata Bali durung prasida mewali sekadi jati mula. Iraga dados wagmi utamannyane dados yowana bali sampun sepatutne ngicenin tur nglaksanayang utsaha-utsaha kreatip sane prasida nangiang pariwisata ring bali. Ring aab aor tanpa wates utawi aab globalisasi, samian sampun digital lan canggih. Penglimbakan teknologi sane sampun canggih puniki prasida iraga anggen pinaka piranti mangda nangiang pariwisata ring Bali. Silih tunggil utsaha kreatip sane prasida nangiang pariwisata ring Bali luir ipun aplikasi sane kawastanin BALI MELALI. Aplikasi puniki ngawigunayang teknologi marupa VR utawi Virtual Reality. Ring aplikasi BALI MELALI puniki nyinahang destinasi wisata sane wenten ring Bali. Yening nganggen teknologi VR niki , para toris utawi sira manten sane sampun ngunduh aplikasi BALI MELALI prasida nyingakin genah-genah pariwisata sane ragane kayunin. Nganggen VR puniki destinasi wisata ring Bali dados kacingakin antuk nyata (real) pisan, niki prasida numbuhang rasa rindu ke Bali tur ngawinang para wisatawan mangda kayun malih rauh ke Bali. Ring aplikasi BALI MELALI nenten wantah nyinahang destinasi wisata sane sampun kaloktah manten, nanging patut pisan taler nyinahang genah-genah sane durung akeh kauningin. Ring Bali sujatinne akeh pisan destinasi wisata sane durung kaloktah. Yening wantah nyinahang genah sekadi Pantai Kuta, Pantai Pandawa manten, para wisatawan pastika sampun akeh sane uning. Nika mawinan ring aplikasi puniki dados pisan yening nyinahang genah sane durung kauningin olih akehan jadma. Nenten nika manten, ring aplikasi BALI MELALI nenten je nyinahang virtual utawi gambar manten, nanging dados kasarengin antuk suara-suara sane wenten ring genah punika. Imbanyane ring Candikuning Waterfall, yening iraga melali ke air terjun pastika wenten suara-suara minakadi suara gemericikan yeh, suara punyan-punyan sane ampehang angin, suara kedis-kedis miwah sane lianan. Kawentenan gambar lan suara ring aplikasi BALI MELALI puniki pastika prasida ngawinang para turise rindu tur melali ke Bali. Utsaha marupa aplikasi BALI MELALI dumogi prasida ngwantu pariwisata Bali mangda mewali sekadi jati mula. Dumogi pariwisata Bali gelis metangi.  
Om swastyastu Bali pinaka pulau seribu pura, ring dura Negara bali terkenal seni lan kebudayaannyane tiosan punika alam bali sane akeh anake ngoraang punika “bali surga dunia”krane keindahan alam druene lan sampun terkenal ngantos tingkat nasional. Sane mangkin sasukat gering agung Covid-19 nibenin jagate pariwisata ring bali sumurup sami wisatawan ring dura Negara nenten purun kebali. Sane mawinan pariwisata ring bali durung prasida mewali kejati mule nika krane wisataman ring dura Negara kantun ragu , takut santukan gering agung Covid-19 puniki kantun karasayang tiosan punika penerbangan ring bali durung kebuka total lan kesenian bali sanekarasayng padem krane gering agung . Sane mangkin utsaha sane patut kalaksanayang olih pemerintah mangda pariwisata ring bali metangi sekadi jati mula punika, menurut titiang sane kapertama pemerintah, tiosan punika masyarakat ring bali mangda lebih tertib mematuhi protocol kesehatan inggih punika 3M ( ngangge masker, ngwacikin tangan, taler jaga jarak) lan genah objek pariwisatane, hotel , villa mangde manut ring standar kesehatan antuk ngelaksanayang protocol CHSE, mangdane wisatawan ring dura Negara nenten ragu kebali. Sane kaping kalih pemerintah mangda mempromosikan objek wisata sane wnten ring bali, sekadi event- event sane wnten ring dura Negara ring irika pemerinth lewat masyrakat nyidayang mempromosikan bali lewat event- event sane kalaksanayang tiosan punika promosi ring media social . Sane kaping tiga mangda pemerintah membangkitkan kesenian bali nike sane ngengangun wisatawan ring dura negara seneng kebali tiosan punika mangde kesenian bali nenten sayan rered lan objek wisata punika mangda tetep kejaga kebersihannyane olih pemerintah taler masyarakat lan pengembangan objek wisata olih pemerintah. tiosan punika penerbangan ring bandara mangdane kebuka sekadi jati mule nanging tetep menerapkan protocol kesehatannyane. Dumogi wenten pikenohnyane lan saking pemerintah mangdane pariwisata ring bali bangkit sekadi jati mule ngantos ke pungkur wekas. Om santih, santih, santih Om  
Om swastyastu Bali pinaka pulau seribu pura, ring dura Negara bali terkenal seni lan kebudayaannyane tiosan punika alam bali sane akeh anake ngoraang punika “bali surga dunia” kerane keindahan alam druene lan sampun terkenal ngantos tingkat nasional. Sane mangkin sasukat gering agung Covid-19 nibenin jagate pariwisata ring bali sumurup sami wisatawan ring dura Negara nenten purun kebali. Sane mangkin utsaha sane patut kalaksanayang olih pemerintah mangda pariwisata ring bali metangi sekadi jati mula punika, menurut titiang sane kapertama pemerintah, tiosan punika masyarakat ring bali mangda lebih tertib mematuhi protocol kesehatan inggih punika 3M ( ngangge masker, ngwacikin tangan, taler jaga jarak) lan genah objek pariwisatane, hotel , villa mangde manut ring standar kesehatan antuk ngelaksanayang protocol CHSE, mangdane wisatawan ring dura Negara nenten ragu kebali. Sane kaping kalih pemerintah mangda mempromosikan objek wisata sane wnten ring bali, sekadi event- event sane wnten ring dura Negara ring irika pemerinth lewat masyrakat nyidayang mempromosikan bali lewat event- event sane kalaksanayang tiosan punika promosi ring media social . Sane kaping tiga mangda pemerintah membangkitkan kesenian bali nike sane ngaenang wisatawan ring dura negara seneng kebali tiosan punika mangde kesenian bali nenten sayan rered lan objek wisata punika mangda tetep kejaga kebersihannyane olih pemerintah taler masyarakat lan pengembangan objek wisata olih pemerintah. tiosan punika penerbangan ring bandara mangdane kebuka sekadi jati mule nanging tetep menerapkan protocol kesehatannyane. Dumogi wenten pikenohnyane lan saking pemerintah mangdane pariwisata ring bali bangkit sekadi jati mule ngantos ke pungkur wekas. Om santih, santih, santih Om  +
Daweg warsa 2020, pariwisata ring Bali ngancan nedunang kadirasa pacang padem, santukan kawantenan gering agung Covid-19. Punika mawinan perekonomian ring Bali ngancan tedun miwah akeh kramane sane nenten madue pakaryan, kadirasa punika taler sane ngawinang panadosnyane alikan ring awig-awig parikrama Bali. Ngemargiang urip new normal daweg mangkin, pastika iraga makasami esti mangda pariwisata Bali mewali mapraba, luih ipun ring negara utawi ring dura negara. Iraga prasida ngawujudang mawit saking unteng “Pariwisata Bali Metangi”. Malarapan antuk unteng, sane patut kamargiang olih pamerintah inggih punika manggihin mantuka ring Tradisi miwah ngelaksanayang modernisasi ring genah wisata tanpa ngentasin cihna Baline. Pastika ring laksanannyane pamerintah yakti nindakang para Nuni Bali (Truna Truni) utamannyane para influencer, sane dados yowana Bali sane uning tekening teknologi miwah artin penting tradisi punika. Pengganggen teknologi puniki, pastika ngenenin indik modernisasi sane kasaratang. Modernisasi nenten ngenenin indik parilaksana manten, nanging punapi cara pamerintah ngaryanin tatanan genah wisata ring Bali mangda prasida nyaman tekening kawentenan protokol kesehatan miwah ngelaksanayang penganyaran. Punika mawinan, rasa anyar puniki pacang dados daya tarik majeng ring turis sane pacang melancaran, tanpa rimrim. Driki para Nuni prasida ngelaksanayang antuk promosi pariwisata Bali ring media sosial, sane kaanggen nyihnayang karasmian miwah kanyamanan sane gelahang Bali majeng ring makasami turis, sane tambahipun indik tradisi Bali sane ngancan metangi. Utamanyane peran Nuni sane dados influencer sane madue jangkauan lebih ring ngalakin aksi “Pariwisata Bali Metangi”. Malarapan antuk punika, pamerintah mangda prasida mekarya sareng influencer Bali sane mangkin dados titi majeng ring pamerintah miwah krama dura negara. Inggih asapunika sane prasida aturan titian mantuk ring ide kreatip sane patut kalaksanayang olih pamerintah majeng ring metangine pariwisata Bali. Dumogi napi sane sampun aturang titiang, prasida mawiguna miwah prasida ngewakilin suara yowanan antuk pariwisata Baline mangda luih miwah ekonomi Bali pacang metangi. Sareng yowana Bali Metangi, Bali Mewali, miwah Bali Harmoni.  
𝗣𝗘𝗠𝗕𝗨𝗞𝗔𝗔𝗡 : OM SWASTYASTU Majeng ring pemerintah Murdaning Jagat Bali sane anyar sane kusumayang tiang. Punika taler majeng ring yowana Bali sane wangiang titiang. Ring rahina sane mangkin titiang Pacang ngunggahang Orasi sane mamurda "Bali Resik". Bali inggih punika genah wisata sane pinih utama karauhin olih para wisatawan lokal miwah mancanegara. olih krana punika iraga patut nyaga kaasrian Baline. Ida dane sareng sami pamekasnyane para sisya sane tresnanin tresnasihin titiang "Napi sane kawastanin Bali Asri?" Bali Asri nenten je ties asapunapi I rage sareng sami miara sawawengken, I rage soang - soang mangda setata bersih lan asri, sumangdane Pemerintah murdaning jagat Bali mangda ngutsahayang program - program sane becik pisan sane metetujon miara Bali setata bersih lan asri. Program - program sakadi nglaksanayang gotong royong wajib nyabran rahina jum'at, nyiagayang tongos sampah ring makudang - kudang genah umum miwah ring sisin - sisin margi. Nglaksanayang pemisahan sampah organik miwah non organik. Inggih suksme para yowana sareng sami sane tresnasihin titiang, ngiring takenang ring sajeroning angga soang - soang, sampunke I rage midabdabin usaha - usaha sane metetujon miara kebersihan lan keasrian jagat Baline? Yen ten I rage sane miare kebersihan lan keasrian jagat baline sire malih? Duaning asapunika ngiring para yowana sareng sami ngawit mangkin sikiang ragane. 𝗣𝗘𝗡𝗨𝗧𝗨𝗣 : Inggih ida dane sinareng sami wantah asapunika orasi saking, yening wenten atur titiang sane nenten manut ring kayun ida dane sinareng sami titiang nglungsur geng rena Pengampura Puputang titiang antuk Paramasantih. OM SANTIH,SANTIH, SANTIH OM  +
Om Swastyastu. Suksma aturang titiang majeng ring para panureksa miwah para pangwacen sane dahat wangiang titiang. Saking bantang bebaosan orasi sane mangkin, unteng bebaosan sane sayan mamerdi sane jagi unggahang titiang sareng tim titiange ngeninin indik tatacara pamerintah Bali ngrereh pamargi antuk pikobet gunung leluu sane wenten ring pulau dewata puniki, sane prasida ngawinang pikobet lianan ring kauripan. Duaning punika, murdan orasi sane kaunggahang titiang sareng tim titiange inggih punika, “Bali Resik, Bali Tan Katiben Gunung Leluu”. Pulau Bali, sane kasengguh surgane pariwisata dunia. Nanging ring sujatine indike punika, Pulau Bali kantun ngarepin krisis sane sayan mamerdi antuk kawentenan gunung leluu. Indike punika sayan meweh lan kabuktiang antuk kebakaran ring makudang genah Pembuangan Akhir (TPA) ring Bali makudang-kudang rahina puniki. Punapi kayun iragane yening sarahinane iraga patut urip ring tengah gunung leluu? Taler kasarengin antuk polusi pembakaran puniki? Pinaka daerah pariwisata manca negara, urgensi pikobet puniki patut gelis karerehang pamargi duaning prasida ngawinang pikobet lian sane prasida ngerugiang krama Bali. Santukan punika, kawentenan pemerintah pinaka pionir sane mimpin kramane puniki manados utama pisan ngrerehang pamargi puniki sagelisnyane. Calon pemimpin sampun sapatutnyane madue tanggung jawab minakadi nyusun langkah-langkah upaya indike kawentenan puniki. Titiang sareng tim titiange ngaturang pamargi, iraga sareng sami merluang investasi signifikan ring infrastruktur pengelolaan leluu sareng teknologi modern ramah lingkungan. Taler ngaryanin rancangan kebijakan sane ngedongsok partisipasi aktif krama ring program pemilahan leluu utawi daur ulang. Salianan teken punika, titiang sareng tim titiang ngaptiang Bapak/Ibu calon pemimpin Bali antuk ngawangun kerjasama ring sakancan sektor, rumasuk ring sektor swasta lan organisasi lingkungan mangda ngaryanin solusi kolaboratif antuk pikobet indik leluu puniki. Yening mengintegrasikan ide lan sumber daya ring berbagai sektor, iraga prasida nincapang hasil sane luwih ageng ri sajeroning ngupapira sawewengkon jagat Bali riwekasan. Puniki marupa piranti mangda nudut kayun iraga sareng sami mangda mautsaha sareng-sareng lan mastikayang Bali setata luwih lan lestari anggen para yowanane kapungkur wekas. Inggih, matur suksma aturang titiang majeng Bapak/Ibu calon pemimpin Bali ring PEMILU warsa 2024 antuk uratian lan komitmen ri sajeroning ngarepin tantangan sane mamerdi puniki. Titiang nunas geng rena sinampura indik keiwangan-keiwangan titiang driki. Ngiring iraga sareng-sareng ngaryanin Bali sane resik, asri, lan salanturnyane tan katiben antuk gunung leluu malih. Om Santih, Santih, Santih, Om.  
Sane mangkin iraga uning yening pariwisata Baline sedeng keweh sesukat kawentenan covid-19. Akeh hotel miwah tongos wisata sane tutup santukan wenten awig-awig saking pemerintahe guna mencegah penularan virus covid-19 punika. Anggen ngebangkitin pariwisata apanh tetep majalan cara ipidan, pamrintahe patut masuang makudang-kudang upaya. Menurut titiang, langkah sane patut kalaksanayang olih pamrintahe guna ngebangkitang pariwisata Baline mangkin inggih punika: 1. Nenten nutup tongos wisata ring Bali anggen masyarakat umum nanging tetep nyalanang protokol kesehatan yening lakar macelep ka tongos wisatane miwah patut ngedengang bukti vaksin 2. Wenten subsidi tes swab/rapid antigen gratis ring pemerintah anggen masyarakat sane jagi rauh utawi melali ka Bali 3. Bani ngemaang promo ka masyarakat sane lakar melali ka tongos wisatane apang ngidang memancing daya tarik wisatawane berkunjung tur cara puniki ngidang ngelancarang pemasukan tongos wisatane punika.  +
Bali pinaka pulo sane sayan akeh karauhin olih para turis, inggihan punika turis lokal utawi turis dura negara. Indike puniki santukan Bali madue jagat sane asri. Nanging majalaran data sane wenten, ring pandemi niki pariwisata Bali sayan nguredang sajeroning akehnyane para turis sane ngranjing meriki, minakadi 74,84% saking sadurung pandemi kantos mangkin sesampune pandemi. Nenten ja nika manten, data taler ngamaosang genah wisata ring Bali wantah ring genah-genah sane nampek saking bandara tur sane genah wenten budaya sane melah, nanging akeh genah ring Bali sane madue kekayan ring sektor hayati nanging kirangne kakenalang santukan joh saking genah ne punika. Duaning asapunika, sapunapi yening iraga prasida molihang pikenoh saking panuunan turis sane ngranjing ke Bali tur mekada akeh sektor ring Bali karugiang punika? Majalaran antuk pikayunan lan pidabdab mapikenoh sane kabaos BALIWANGUNSATA (Bali Ngwangun Pariwisata). Nah napi sane kabaos kenten? Niki maarti Bali nincapang kekayan jagat Bali sane kaduenang ,lan nika kanggen nudutin para turis meled jagi ka Bali, inggihan turis lokal utawi turis dura negara. Nyingak saking pikobet tur peluang sane wenten, pamerintah prasida ngembangang budidaya-budidaya kekayan sane kaduenang ring desa utawi genah-genah cenik sane durung kakenalang kantos joh saking genah ne punika antuk sistim replikasi buah sane prasida kadadosang daya tarik para turis, conto replikasi sane presida kakembangang ne punika minakadi repilkasi budidaya buah stroberi ring badugul, replikasi budidaya juuk ring kintamani, replikasi budidaya anggur ring desa banjar, replikasi budidaya jae barak lan kopi ring panji lan makesamian kekayan ring desa-desa sane prasida molihang turis turis sane ke Bali. Jaga Baline, jaga jagat duene mangda tetap ajeg lan lestari mawinan nika sane prasida ngamolihang para turis ngranjing ka bali. Yening ten iraga nyen buin?  +
Akeh makte sepeda motor ring margi ageng. Napi iwang?Tur napi iwang ipun? Akeh nyane wenten balapan liar ring margi ageng sane kelaksanayang alih taruna truna sane kantun yusa. Indike punike asapunika dados ne, ngawenten wargi sane lian tur dados kawentenan kebrebehan ageng. Penampen ipun Wenten pelaksanaan utawi jalan keluar. Sane ngelaksanaan tindakan sarenh pemerintah ne dados ngangge awig, sane ageng mangda kapok utawi jera, tur margi ageng patut keawasin, pemerintah sampun madue sarana sane seneng truna truna sane seneng balapan  +