UPGRADE IN PROCESS - PLEASE COME BACK MID JUNE

Mpu

From BASAbaliWiki


mpu
Root
-
Definitions
  • priest; sage en
  • pendeta id
Translation in English
sage
Translation in Indonesian
Synonyms
Antonyms
Related words
Puzzles
Origin
Linked pages
Word audio
Level of Speech Option
Mider
-
Kasar
-
Andap
mpu
Alus sor
-
Alus madya
-
Alus mider
-
Alus singgih
-
Dialects
Bali Dataran
-
Bali Aga
-
Sentences Example
Balinese
-
English
-
Indonesian
-
Balinese
Mpu Yogiswara ngubah Rawanawada karya Bhattikawya saking India
English
-
Indonesian
-
Usage examples pulled from the Community Spaces
Balinese
Duk warsa 1019-1042, carita Arjuna matapa puniki kasalin basa tur kasurat marupa kakawin mabasa Jawi purwa olih Mpu Kanwa.
English
But Arjuna passed the test.
Indonesian
Namun Arjuna lulus dalam pertapaan itu.
Lontar Arjuna Wiwaha
Balinese
[BA] Silih sinunggil kakawin sane pinih bawak inggih punika Banawa Sekar, lumrah kabawos Banawa Sekar Tanakung duaning kasurat olih Mpu Tanakung duk warsa 1351 Masehi.
English
There are only 12 stanzas in this kakawin, divided into three chapters.
Indonesian
Bab kedua menjelaskan tentang beraneka macam persembahan dari banyak keturunan bangsawan Majapahit.
Lontar Banawa Sekar
[[Word example text ban::[BA] Silih sinunggil kakawin sane pinih bawak inggih punika Banawa Sekar, lumrah kabawos Banawa Sekar Tanakung duaning kasurat olih Mpu Tanakung duk warsa 1351 Masehi.| ]]
Balinese
Kakawin puniki kakaryanin olih Mpu Panuluh daweg pamerintahan Raja Jayabhaya saking Panjalu (1135-1157 Masehi).
English
In the Mahabharata, the description of war begins in the Bhisma Parwa section.
Indonesian
Yang tak kalah menarik dari kakawin ini adalah kisah mengenai dihidupkannya kembali Pariksit yang meninggal di dalam kandungan.
Lontar Bharatayuddha
Balinese
Daweg punika, manut dane, wenten sistem agama sane matiosan inggih punika wargi Bali Aga sane nganutin tradisi leluhuripun saking jaman Markandeya, Saptarsi miwah Mpu Kuturan, kalih sistem agama sane anyar saking Majapahit.
English
Chapter III, called Kembanging Langit, discusses Islamic teachings and their similarities to Hinduism.
Indonesian
Pada masa itu, menurutnya, terdapat kesenjangan keyakinan antara orang-orang Bali Aga yang menganut tradisi leluhurnya sejak masa Markandeya, Saptarsi dan Mpu Kuturan dengan sistem kepercayaan baru yang diperkenalkan oleh Majapahit.
Lontar Geguritan Sebun Bangkung
Balinese
Pur puniki kaadegang ring warsa 929 Saka utawi 1007 Masehi santukan kausulang olih Mpu Kuturan, pangarah ratu Anak Wungsu.
English
-
Indonesian
-
Place Goa Lawah
Balinese
Ring Kakawin Hariwangsa taler, Mpu Panuluh nyambat indike dane ngripta kakawin punika antuk titah lan palugrayan Raja jayabhaya.
English
The point of this story is Sri Krishna's marriage to Rukmini.
Indonesian
Karena itu, nama Mpu Panuluh pun bukanlah nama asli.
Lontar Hariwangsa
Balinese
Nika mawinan, pesengan Mpu Panuluh taler nenten pesengan asli.
English
The point of this story is Sri Krishna's marriage to Rukmini.
Indonesian
Karena itu, nama Mpu Panuluh pun bukanlah nama asli.
Lontar Hariwangsa
Balinese
Kruna ‘mpu’ maartos ‘sang sane kasinggihang’ lan nenten ja kaanggen ring pesengan pandita utawi rakawi kemanten.
English
Usually, almost all kakawin writing projects are sponsored by the king.
Indonesian
Biasanya, hampir semua proyek penulisan kakawin disponsori oleh raja.
Lontar Hariwangsa
Balinese
Nika mawinan para mpu utawi rakawi (pangawi kakawin) biasane polih upah nulis saking raja marupa tanah, emas tur jaminan salami urip.
English
Therefore, a mpu or rakawi (author of kakawin) usually gets royalties from the king in the form of land, gold or life insurance.
Indonesian
Karena itu, seorang mpu atau rakawi (pengarang kakawin) biasanya mendapatkan royalty dari raja berupa tanah perdikan, emas atau jaminan kehidupan.
Lontar Hariwangsa
Balinese
Mpu Panuluh ngaripta Kakawin Hariwangsa pinaka saduran saking Cakepan Hariwangsa mabasa Sanskerta.
English
The existence of sponsorship of poets and writers proves that the kings of ancient Java had great attention to literacy.
Indonesian
Para rakawi atau pujangga biasanya tidak memakai nama asli.
Lontar Hariwangsa
Balinese
Om swastiastu Uningayang wastan titiang Made Ariyana saking STAHN Mpu Kuturan Singaraja.
English
-
Indonesian
Om Swastiastu Perkenalkan nama saya Made Ariyana dari kampus STAHN Mpu Kuturan Singaraja.
Womens Spirit Kadong Tuman Demen Ngerumpi
Balinese
Kakawin puniki kasalin antuk basa Jawi purwa (Kawi) olih Mpu Yogiswara duk masan kaprabon Sang Prabu Airlangga.
English
The compilation is translated into old Javanese (Kawi) language by Mpu Yogiswara during King Airlangga’s reign.
Indonesian
Kakawin ini diterjemahkan ke dalam bahasa Jawa Kuno (Kawi) oleh Mpu Yogiswara pada zaman Airlangga.
Lontar Kakawin Ramayana
Balinese
Mpu Yogiswara pangawi Kakawin Ramayana mrasa seneng ri tatkala nyurat kaluihan sekar tunjung ring telaga sane madaging toya ening punika: tunjung putih pwa ya ta tunjung abang sedeng rum/ kumbangnya ghurnita masabda umung sadarppa/ len manda maruta mirirya sugandha mambo/ Sang Rama Laksmana rikang ksana tusta de nya// “Sekar Tunjung Petk miwah Abang sedek kembang/ kumbangnyana pagrieng masuara/ taler angin sane ngesir ngura ambu mrik sumirik/ Sri Rama miwah Sang Laksmana ri tatkala punika seneng kabuatang// Kalengengan ring taman sane wenten ring wana punika, antuk telaga miwah sekar taler bramarannyane, manados sesuratan sane panjang ring kriya sastra kunane puniki.
English
-
Indonesian
-
Folktale Kembang miwah Kumbang
Balinese
Kawentenan indik yoga puniki, ajahan sane kamargiang olih para yogi, ngalangenin pisan kasuratang olih Mpu Yogiswara manados kawentenan ring taman, ri tatkala sekar miwah bramarane matunggilan sangkaning keberan angin sane lengut. (terjemahan oleh @YesiCandrika)
English
-
Indonesian
-
Folktale Kembang miwah Kumbang
Balinese
Mpu Yogiswara pangawi Kakawin Ramayana mrasa seneng ri tatkala nyurat kaluihan sekar tunjung ring telaga sane madaging toya ening punika: tunjung putih pwa ya ta tunjung abang sedeng rum/ kumbangnya ghurnita masabda umung sadarppa/ len manda maruta mirirya sugandha mambo/ Sang Rama Laksmana rikang ksana tusta de nya// “Sekar Tunjung Petk miwah Abang sedek kembang/ kumbangnyana pagrieng masuara/ taler angin sane ngesir ngura ambu mrik sumirik/ Sri Rama miwah Sang Laksmana ri tatkala punika seneng kabuatang// Kalengengan ring taman sane wenten ring wana punika, antuk telaga miwah sekar taler bramarannyane, manados sesuratan sane panjang ring kriya sastra kunane puniki.
English
-
Indonesian
-
Literature Kembang miwah Kumbang
Balinese
Kawentenan indik yoga puniki, ajahan sane kamargiang olih para yogi, ngalangenin pisan kasuratang olih Mpu Yogiswara manados kawentenan ring taman, ri tatkala sekar miwah bramarane matunggilan sangkaning keberan angin sane lengut. (terjemahan oleh @YesiCandrika)
English
-
Indonesian
-
Literature Kembang miwah Kumbang
Balinese
Mpu Tanakung ring kriya sasran idane inggih punika Kakawin Wrettasancaya maosang indik sungsut kayun Sang Dewi sane katinggalin olih jiwatmannyane inggih punika Sang Kawi (mango): mas ningwang toh diwasa tekaping mangwalanglang kalangwan/ tolih ranten rasika kari tibrangarang kandehan kung/ sokagring ring taman agulingan ring hebing nagapuspa/ mandakranta bhramara manangis ring ruhur darpa manghreng// “Uduh jiwatman titiange, sampun sue dados pangawi (mango) ngumbara alanglang kalangwan/ cingakin titiang sane ngajap-ajap/ sungsut, lara ring telenging taman, nylempang ring soring taru nagasari/ ring duhure makebertiosan sinambi nangis ngrieng// Parikan kakawin ring teks baduur punika muatang kruna mango taler lango.
English
-
Indonesian
-
Literature Lango taler Mango
Balinese
Mpu Kanwa nyuratang lengkara punika ring manggala kriya sastra Kakawin Arjunawuwaha, sane dados kriya sastra kapertama sane karipta ring Jawa Timur.
English
-
Indonesian
-
Literature Niwatakwaca
Balinese
Mpu Kanwa raris nyurat: ambek niscaya sawalepa magawe rupa larapan ikang patin teka, nyapa kadi aku miwah nglemekin anak tiosan ngawinang engsap ring raga, punika sane dados jalaran padem (terjemahan @Yesi Candrika)
English
-
Indonesian
-
Literature Niwatakwaca
Balinese
Mpu Kanwa rumasa jagi nyaihang makakalih tokoh puniki.
English
-
Indonesian
-
Literature Niwatakwaca
Balinese
Payudannyane Niwatakwaca kapining Sang Arjuna kabaosang ageng pisan olih Mpu Kanwa.
English
-
Indonesian
-
Literature Niwatakwaca
Balinese
Yening ring manggala kriya sastra Mpu Kanwa nyihnayang detya sakti Niwatakwaca, punika mawinan salanturnyane sang pangawi nyihnayang ksatria sane teguh ring sajeroning tapa, inggih punika Sang Arjuna.
English
-
Indonesian
-
Literature Niwatakwaca
Balinese
Nagarakretagama inggih punika kakawin pujasastra majeng ring Sang Prabu Hayam Wuruk, kasurat olih Mpu Prapanca ring warsa 1365.
English
Nagarakretagama is a compilation of praises to King Hayam Wuruk written by Mpu Prapanca in 1365.
Indonesian
Nagarakretagama adalah sebuah kakawin pujian kepada raja Hayam Wuruk oleh Mpu Prapanca yang ditulis pada tahun 1365.
Lontar Nagarakretagama
Balinese
Pura Erjeruk kawastanin pinaka Pura Dang Kahyangan santukan ring pura puniki wenten Menjangan Saluwang genah ngaturang bakti ring ida maraga suci Mpu Kuturan, miwah wenten Meru Tumpang Tiga genah ngaturang bakti ring Dang Hyang Nirartha.
English
-
Indonesian
-
Place Pura Erjeruk
Balinese
Mangkin dane kacatet aktif pinaka dosen tetap ring Institut Pariwisata dan Bisnis Internasional ring Denpasar Bali, taler naenin dados dosen luar biasa miwiah dosen tamu ring akudang kampus lianan minakadi IHDN Denpasar, IKIP PGRI Bali, Universitas Mahasaraswati Denpasar, STIE BIITM Denpasar, Politeknik Negeri Bali, Politeknik Internasional Bali, STAHN Mpu Kuturan Singaraja, miwah The London School of Public Relations (LSPR) Jakarta.
English
Most of his works explore educational practices in religious traditions and local wisdom (ethnopedagogy), some of which are “Barong Brutuk, Guardians of the Soul from the Land of Ancient Bali” (published in 2019) and “Mongah, Learning the Value of Life from Fern Men” (published in 2020).
Indonesian
lahir di Singaraja, Buleleng, Bali pada tanggal 14 Agustus 1987.
Biography of Putu Sabda Jayendra Sabda
Balinese
Sang Hyang Kamahayanikan inggih punika lontar mabasa Jawi purwa sane karipta duk satawarsa kaping dasa, daweg kaprabon Raja Mpu Sindok (929-947 Masehi).
English
The existence of the Sang Hyang Kamahayanikan text is very close to the existence of the Borobudur Temple which at that time became the center of worship and teaching of Buddhism.
Indonesian
Keberadaan teks Sang Hyang Kamahayanikan ini sangat erat dengan keberadaan Candi Borobudur yang pada saat itu menjadi pusat persembahyangan dan pengajaran Agama Buddha.
Lontar Sang Hyang Kamahayanikan
Balinese
Kakawin puniki kasurat olih Mpu Dharmaja daweg masan kaprabon Raja Kameswara ring Kediri duk satawarsa ping 12.
English
He uses flower arrows to make Lord Shiva's heart remember sexual intercourse.
Indonesian
Kakawin ini ditulis oleh Mpu Dharmaja pada masa pemerintahan raja Kameswara di Kediri pada abad ke-12.
Lontar Smaradahana
Balinese
Lenan ento masih ada pengaruh uli Hindu ane teka ka Bali sekat jaman Mpu Kuturan kanti Dang Hyang Nirartha, ane ngeranaang ada makudang-kudang tafsiran.
English
-
Indonesian
Upacara jenis ini, sangat lazim dilakukan.
Lontar Soroh Upacara Ngaben
Balinese
Mpu Monaguna wantah ngripta pesengan abiseka ‘sang sane dados gurunida ring sajeroning paplajahan nyastra’.
English
On Earth, their kingdom was ruled by Dasaratha, who later had the son named Rama who was famous throughout the ages.
Indonesian
Harini memohon kepada Trinabindu agar menghapus kutukan itu karena dia memiliki suami di surga.
Lontar Sumanasantaka
Balinese
Kakawin Sumanasantaka inggih punika silih sinunggil kakawin pinih dawa sasampun Bhomantaka, karipta olih Mpu Monaguna duk jaman Kediri.
English
Aja and Indumati have had many adventures, which are discussed in detail in this kakawin.
Indonesian
Aja kemudian mengakhiri hidupnya di perpaduan sungai Sarayu dan Gangga.
Lontar Sumanasantaka
Balinese
Kruna Sumanasantaka nenten munggah ring reriptan asli Kalidasa, tur nenten pinaka murda asli mahakawya pikaryan Mpu Monaguna puniki.
English
Aja and Indumati have had many adventures, which are discussed in detail in this kakawin.
Indonesian
Aja kemudian mengakhiri hidupnya di perpaduan sungai Sarayu dan Gangga.
Lontar Sumanasantaka
Balinese
Semboyan puniki inggih punika kakaryanin olih Mpu Tantular uli kitabne inggih punika kitab Sutasoma.
English
-
Indonesian
-
Intercultural TAKING CARE OF INTERRELIGIOUS HARMONY
Balinese
Kacerita dugasiIpidan, Mpu Lalumbang masemeton sareng Mpu Langgia.
English
-
Indonesian
-
Folktale Tusing Dadi Naar Be Deleg
Balinese
Sekadi ring kakawin sutasoma karangan Mpu Tantular "Bhineka Tunggal Ika Tan Hana Dharma Mangrwa" sane artinnyane yadiastun mapabinaan nanging asiki , nenten wenten kebenaran sane kekalih.
English
-
Indonesian
-
Intercultural Unite Every Difference in Religion
Balinese
Sakadi sane kasebutin ring kakawin Sutasoma sane kekaryanin olih Mpu Tantular “Bhineka Tunggal Ika Tan Hana Dharma Mangrwa” sane tegesnyane: malenan nanging besik, nenten wenten kasujatian sane kadua.
English
-
Indonesian
-
Intercultural What is Religious Tolerance
Balinese
Kakawin Wrttasancaya (Wrttayana) karipta olih Mpu Tanakung sawetara duk satawarsa kaping pat welas.
English
This Kakawin explains poetry meters in detail, adopted from Sanskrit poetry meters.
Indonesian
Kakawin ini menjelaskan mengenai metrum-metrum sajak secara mendetail, yang diadopsi dari metrum-metrum sajak Sanskerta.
Lontar Wrttasancaya
Balinese
Ritatkalaning ngripta Wrttasancaya, Mpu Tanakung sujatine sampun ngwacen akeh pisan karya sastra Sanskerta, utamannyane Chandovicitih sane pinaka bantihan Bharatanatyasastra, silih sinunggil cakepan indik gancaran Sanskerta.
English
This Kakawin explains poetry meters in detail, adopted from Sanskrit poetry meters.
Indonesian
Kakawin ini menjelaskan mengenai metrum-metrum sajak secara mendetail, yang diadopsi dari metrum-metrum sajak Sanskerta.
Lontar Wrttasancaya
Balinese
Pikaryan Mpu Tanakung puniki ngambil soroh tema sane pateh sareng Meghaduta olih Kalidasa, sane taler nlatarang indik tata titi wirama standar ring gancaran Sanskerta.
English
However, Mpu Tanakung has succeeded in collaborating original Sanskrit poetry meters with Javanese local wisdom through his long-time works, experiments and experiences.
Indonesian
Kern, seorang sarjana Belanda menerjemahkan karya menakjubkan ini pada tahun 1875.
Lontar Wrttasancaya
Balinese
Yadiastun ring suang-suang kakawin Mpu Tanakung satata yadcad ragan ida tambet, para sarjana sastra Jawi purwa dahat ngon ring pikaryan ida.
English
This Kakawin explains poetry meters in detail, adopted from Sanskrit poetry meters.
Indonesian
Kakawin ini menjelaskan mengenai metrum-metrum sajak secara mendetail, yang diadopsi dari metrum-metrum sajak Sanskerta.
Lontar Wrttasancaya