Property:Biography text ban

From BASAbaliWiki
Showing 500 pages using this property.
"
NI KADEK NOPIA DWI ANTARI / SMKN 2 TABANAN Matur suksma aturang titiang majeng ring para pangenter acara miwah angga panureksa antuk galah sane kapica ring sikian titiang, sadurung titiang matur amatra lugrayang titiang ngaturang rasa angayu bagia mantuk ring Ida sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning pasuecan Ida iraga sareng sami prasida ngamletin pacentokan bali berorasi. Sadurung matur ngiring sareng sami ngaturang puja pangastuti pangastungkara “Om Swastyastu” Ida dane sareng sami, ring galah sane mangkin lugrayang titiang ngaturang orasi sane memurda “Kalalian Pemerintah” Maosang indik pemilu, sayuakti akeh pisan sane patut kabaosang. Iraga sareng sami patut eling ring kawentenan iraga, " Sira iraga? " Indonesia! Negara iraga kasengguh Indonesia, ring sejarah kakeniyang duk warsa 1945 iraga negara sane merdeka, bendera barak putih makibar gagah lan sang garudanyane makeber tegeh nyungjung lalima sila pinaka pilar jagat, “Pancasila”. Sane mangkin pitaken titiang, Napike patut Indonesia kaucap merdeka? Sekadi napi kemerdekaannyane? Napike kemerdekaan indonesia punika sakadi kawentenan ring wewidangan iraga akehnyane jagat bali nenten mrasidayang ngajeng? Akeh alit - alit sane nenten mrasidayang masekolah ngrereh kaweruhan lan dados gegendong ring margi utawi mangemis? Kirangnyane genah pakaryan sane mawinan akeh warga nenten polih pakaryan lan dados pengangguran, malih meweh antuk kawentenan pangajin beras miwah sane tiosan ngancan ngamenekang. Sane mangkin indayang sareng sareng manahin, sampun neked dija pemerintah polih wewenang antuk kemerdekaan kramanyane? Indik pikobete punika yening baosang titiang sane mawinan inggih punika kapertama indik korupsi, korupsi inggih punika laksana sane nenten manut majeng ring uger uger jagate, korupsi punika sane mawinan krama ring jagat e sayan ngamewehan. Pikobet sane lianan pinih mabuat pisan ring kahanan jagat sane mangkin inggih punika kalalian olih pemerintah lan calon pemerintah inggih punika kirangnyane genah pakaryan sane mawinan jagate sayan katindas utawi tiwas. Manut kahanan punika mangkin kruna merdeka punika nenten dados pinaka wacana kemanten. Ngiring mangkin iraga sareng sami sareng- sareng ngentenin para pamucuk pemerintah turmaning para calon pamucuk pemerintah mangdane nenten lali ri sampune polih kedudukan ring pemerintahan. Ida dane sareng sami, asapunika sane prasida uningayang titiang indik pikobet sane patut kapuputang olih pemerintah lan calon pemerintah jagat baline sane jagi rauh limang warsa puniki, titiang nunas ping banget majeng ring pemerintah lan calon pemerintah sane jagi rauh mangda nguratiang kramanyane, prasida ngamel lan ngwaliang kasujatian kemerdekaan kramanyane. Ida dane sareng sami, yening wenten keiwangan titiang nlatarang indike puniki titiang nunas gung rena sinampura. Om Santih, Santih, Santih, Om  
" KEMACETAN YANG TERJADI DI BALI " OM SWASTIASTU Titiang ngajiang Pemerintah Bali miwah titiang tresnain timpal-timpal titiangé sané bagia. Ngiring iraga sareng sami ngaturang puja pangastuti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, sane sampun ngicenin iraga Sang Hyang Kertawarane, mawinan iraga sareng sami prasida mapupul ring genah puniki. Sadurunge titiang ngaturang pidarta puniki, pinih riin titiang ngaturang suksmaning manah antuk galah lan galah sane kapaica ring titiang, antuk ngaturang pidarta pangapti majeng ring pamerintah Bali sane mamurda "KEMACETAN YANG TERJADI DI BALI". Jembatan macet sangkaning akéhnyané kendaraan motor nénten pateh sareng akéhnyané margi. Akéhnyané kendaraan bermotor miwah mobil sayan nincap nyabran rahina.Punika mawinan, mobil, transportasi umum miwah sepeda motor akéh ring margi, macet ring margi. Kram punika taler prasida ngirangin kawéntenan krama sané macet ring margi. Para buruh pacang telat rauh ring genah makarya miwah para sisia pacang telat rauh ring sekolah. Krana liu pesan anake ane majalan, liu pesan anake ane nongos di jalan, buina liu pesan anake ane tusing satinut teken awig-awig. Ring galahe sane becik puniki titiang nunas mangda semeton sami ngelidin kemacetan ring Bali. Yening iraga nenten prasida ngelidin kemacetan ring Bali, paling nenten iraga prasida ngirangin kemacetan ring Bali. Wénten kakalih pamargi utama sané prasida kamargiang anggén ngirangin kemacetan. Kapertama, nganggén angkutan umum nénten nganggén kendaraan pribadi, nganggén angkutan umum prasida ngirangin volume kendaraan ring margine. Pamuputipun, lalu lintas ring marginé pacang sayan rered. Kaping kalih, i raga patut malajah majalan yéning pamarginé nénten doh saking genah i raga. Cara puniki dangan, sakéwanten méweh pisan kamargiang. Nanging majalan punika becik pisan antuk kesehatan, tur majalan sampun prasida ngirangin macet ring Bali. Tiang percaya yéning ngalaksanayang kalih utsaha puniki, macet ring Bali prasida ngirangin. Nanging, Pemerintah Bali kaaptiang prasida nincapang kenyamanan miwah keamanan ring angkutan umum. Tiang percaya yéning angkutan umum punika aman tur nyaman, akéh panumpangnyané. Pamuputnyané, kawéntenan transportasi pribadi pacang sayan rered. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, dumogi wenten pikenohipun. Ampurayangja yening wenten iwang baos miwah laksana. Aturang titiang suksmaning manah. OM,SHANTIH,SHANTIH,SHANTIH,OM  
OM SWASTYASTU Para panureksa sane wangiang titiang Asapunika taler para pamilet wimbakara “menulis teks orasi” sane dahat tresnasihin titiang, Bagia pisan manah titiang sangkaning pasuecan Ida Sang Hyang widhi Wasa, titiang kaicen galah ngamiletin wimbakara wikhiton puniki. Ring galah sane becik puniki titiang jagi ngaturan pikobet sane urgen pisan ring Bali, inggih punika pikobet leluu plastik. Ida dane sareng sami, Leluu plastik dados pikobet mangkin ring Bali. Leluu plastik punika wantah leluu sane baya pisan. Leluu plastik akeh mawit saking bekas makanan sajabaning plastik bening, sedotan, gelas plastik lan sane lianan. Leluu plastik punika nenten nyidang diuraikan minakadi leluu organik. Yening kaenjutan leluu plastik puniki ngranayang pencemaran udara lan ngametuang senyawa kimia dioksin/zat sane kaanggen herbisida (racun entik entikan). Saking pikobet puniki, titiang ngaptiang mangda para calon Pemimpin ring Bali sane pacang kapilih mangda stata nguratiang indik baya leluu plastik puniki. Titiang taler ngaptiang mangda calon Pemimpin Bali ngicenin solusi mangda leluu plastik puniki ngancan ngemedikan ring jagat Bali. Calon Pemimpin Bali patut ngicenin sosialisasi mangda para generasi muda nguningayang baya leluu plastik, lianan saking punika Pemimpin Bali dados ngaryanin bank leluu plastik ring desa soang soang. Ngiring iraga sareng sami prasida uning teken baya leluu plastik puniki. Iraga patut menetralisir lan nganggen prabotan sane nenten "sekali pakai", contonyane tumbler utawi botol minum, kotak makan, sedotan kertas lan sane lianan. Iraga dados generasi muda patut sadar teken pikobet leluu plastik puniki, nenten nganggen plastik berlebihan lan sareng sareng ngajaga jagat Baline mangda stata lestari. Wantah asapunika sane prasida aturang titiang. Titiang ngaptiang mangda napi sane aturang titiang ring rahinane mangkin dados uratian. Yening wenten iwang titiang nunas geng rna sinampura. OM SANTIH SANTIH SANTIH OM..  +
Embas ring Kota Denpasar sane dados ibu kota, pusat pemerintahan lan ekonomi Provinsi Bali, Titiang nyingakin yening luu punika pikobet sane mautama ring kota puniki. Nenten kasumangsayain malih yening satusan ton sampah kapikolihang ring Kota Denpasar nyabran rahina. Indike punika sinah baya pisan yening nenten kauratiang, duaning genah luu sinah pacang sayan nincapang. Nika mawinan akeh pikobet tiosan sane medal ring kota denpasar sangkaning luu puniki. Indik pikobet puniki nenten prasida kasukserahang ring pemerintah kemanten, nanging peran aktif Krama utawi warga kotane banget kaaptiang. Akéh pisan pamargi sané prasida kalaksanayang anggén nepasin pikobet luu puniki, silih sinunggilnyane inggih punika tumbuhnyane kesadaran saking soang-soang krama indik mabuat pisan pikobet luu puniki. Pinaka sisia, kantos ring bangku SMA titiang kantun kapidartayang olih guru mangda setata urati ring palemahan majalaran antuk parikrama P5 sane kamargiang ring sekolah. Majalaran saking parikrama puniki titiang mapikayun yening pikobet luu puniki prasida katepasin antuk budidaya Magot. "Budi Daya Maggot Anggen Nepasin Pikobet luu ring Kota Denpasar" Pemerintah Kota sampun ngewantu pikobet luu puniki antuk teknologi canggih, saking soang-soang wargi prasida ngwantu pemerintah indik pikobet luu puniki antuk budidaya magot santukan sangkaning budidaya magot puniki prasida jagi mangurai luu organik dados pupuk utawi ring Bali sering kasengguh nyanyad. Maggot punika mawit saking buyung utawi lalat Black Soldier Fly (BSF), budidayane wantah nganggen kandang saking papan/kayu sané wanten celah miwah katutup antuk kasa, genah alit anggén pencét jaja maggot miwah Rak anggén genah maggot tumbuh, ring proses pertumbuhan maggot, kagenahang ring genah sané keni sunar matanai. Limbah utawi luu organik sekadi kulit biu, sisan woh-wohan lan jukut-jukutan (jangan) ring pawaregan prasida kagenahang ring genah magot punika. Magot jagi mangurai limbah utawi luu organik dados nyanyad utawi pupuk. 1 Kg Maggot prasida ngurai 4 Kg Limbah utawi luu organik nyabran kalih rahina. Yening soang-soang wargi kota madue 1 kg magot sinah nenten pacang malih wenten luu organik ring kota Denpasar puniki. Sisanyane indik luu plastik ngiring sukserahang ring pemerintah sane sampun madue piranti sane canggih kaanggen daur ulang. Puniki Kawigunan Budi Daya Maggot : 1. Ngurangi volume luu ring TPA santukan luu organik kaanggén pakan maggot 2. Pupa maggot dados kaanggén pakan ingon-ingon sané madaging protein sané becik santukan maggot ngamah limbah organik sekadi jangan miwah woh-wohan 3. Maggot sané prasida ngicalang limbah pacang ngasilang Kasgot (Residu Maggot) sané prasida kadadosang pupuk organik Budidaya maggot puniki banget ngicénin keuntungan majeng lingkungan miwah sané miara maggot, saantukan sajabaning prasida nurun luu organik, pupuk miwah bekas maggot prasida kaanggén utawi kaadol antuk pangarga sané tegeh, prasida kabaos budidaya maggot pinih dangan miwah madué nilai fungsional taler kaadol Ngiring krama Bali utaminnyane ring Kota Denpasar, mangda setata peduli ring alam, sampunang kantos luu ngusak kota Denpasar puniki, tresnain genah druene antuk nyaga saking mangkin  
Om Swastyastu Rahajeng semeng, "Om Anobadrah Kretavo Wyantu Visvatah" dumogi pikayunan sane ening prasida rauh saking sakancan pangidering bhuana. Kapertama ngiring iraga sareng sami ngaturang sembah pangubakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, riantukan wit sangkaning paswecan Ida iraga sareng sami prasida mapupul ring galahe sane becik sekadi mangkin. Ring galahe sane becik puniki titiang jagi maosang akidik ngenenin indik kawentenan pariwisata lan wisatawanne ring Bali. Yening rereh kasujatiannyane pariwisata wantah sajeroning kawentenan sane ngulati karahayuan lan kalegaan manah ngenenin indik genah utawi obyek wisata. Iraga sareng sami sampun uning kawentenan pulo Bali wantah pulo seribu pura lan kaloktah ring dura negara ngenenin indik flora makamiwah faunannyane. Nanging lianan ring punika makasami wenten pikobet sane patut karerehang panepasnyane olih pamerintahe inggih punika ngenenin indik kawentenan wisatawan saking dura negara tatkalaning malancaran ring kawasan genah suci sane nenten nganutin tata parilaksana. Minakadinnyane wenten wisatawan sane kalaning ngambil foto nenten inget sareng kasucian pura, taler akeh wisatawan sane ugal-ugalan ngamargiang palinggihannyane kalaning keliling pulo Bali,akeh para turis mancanegara sane ngamargiang usaha sane mengkeb-mengkeb nenten nganutin peraturan pemerintah. Sane pinih parisel-selang titiang akeh wisatawane sane ngengkebang data dirinnyane minekadi KTP, Visa makamiwah paspornyane mangda prasida lami jenek iriki ring Bali antuk prabea sane dahat akidik. Punika makesami aturang titiang manut sekadi data pinih anyar, akeh wisatawan asing sane meneng ring Bali nganggen Visa holiday sayan nincap sekadi sane kaunggahang olih Kompas.id. Yening manahang titiang punika makasami wantah pikobet sane patut katepasin pamekasnyane olih para pamimpine sane terpilih kalaning pemilu warsa 2024, inggihan punika sajeroning perijinan wisatawan meneng ring Bali patut kauratiang mangda para wisatawan sane wenten ring Bali satat nguratiang keajegan Baline. Ageng pangaptin titiang majeng para calon pemimpin Baline mangda sayuwakti seken nindihin gumi Bali.  
Para caleg sane wangiang titiang,tiang ring smk 1 tegallalang.Jagi ngebahas pikobet antuk baliho.Sane orti paling anyar niki,ring mata memandang "dija dija baliho",niki sampun dados pikobet ring masyarakat sinamian.Santukan mengganggu masyarakat banyak.Baliho nika termasuk APS utawi Alat Peraga Sosial ,becik n ten dados mepasang ring tongos"sane dilarang,conto ne nika cara ring sekolah,rumah sakit,ring lampu merah,nika ten dados mawinan sampun melanggar aturan.Napike solusi sane paling becik antuk pikobet punika?  +
Bali berorasi. "go green" iraga pinaka krama Bali sane becik patut nyaga palemahan mangda lestari antuk ngutang sampah ring genahnyane, makarya sistem tanem sampah mangda nenten ngusak palemahan. iriki iraga patut madue kesadaran sane utama indik mabuatnyane nyaga palemahan sane akeh pisan ngicenin pikobet ring kesehatan samian krama. mangda generasi iraga sane jagi rauh prasida ngrasayang dampak positif sane iraga laksanayang lan kalaksanayang go green puniki madue dampak becik majeng ring krama Bali taler becik majeng ring ketahanan.  +
Pemimpin sané jagi rauh ring Bali patut digelis nanganin pikobet palemahan miwah pariwisata sané dados prioritas utama. Nusa puniki ngamolihang dampak negatif saking panglimbak pariwisata sané nénten kakontrol, sekadi karusakan lingkungan, kepadatan penduduk, miwah ketidakseimbangan ekonomi. Panglimbak sampah plastik miwah karusakan terumbu karang dados ancaman sané serius majeng ring kelestarian lingkungan. Lianan ring punika, pandemi COVID-19 sampun ngaonang industri pariwisata, sané dados tulang punggung ekonomi Bali. Sané pacang dados pamimpin patut ngarencanayang kebijakan sané pacang ngwaliang perekonomian, diversifikasi sumber pendapatan, miwah nguatang infrastruktur kesehatan. Ngaturang pikobet ring widang pakaryan miwah pendidikan taler mabuat pisan anggén ngukuhang kawéntenan parajana lokal. Rikala ngarepin pikobet puniki, para pamimpin patut mapaiketan sareng sami, minakadi krama lokal, bisnis, miwah pamréntah pusat. Kawentenan visi jangka panjang sane ngutamayang panglimbak berkelanjutan miwah pelestarian budaya Bali kabuatang mangda sida ngawetuang masa depan sane gemuh landuh majeng samian pihak. Salanturnyane, pikobet indik kawentenan tenaga kerja miwah distribusi pendapatan patut kauratiang. Sang sané pacang dados pamimpin patut ngarencanayang tata cara mangda prasida nincapang kawagedan krama sané makarya ring wewidangan ipuné, nyiagayang genah makarya, miwah nyiagayang mangda pikolih ekonomi punika prasida kasebar. Mangda prasida ngarepin pikobet puniki, kabuatang pamimpin sané madué pangapti miwah pamutus sané dahat mautama. Pemimpin Bali sané jagi rauh patut madué komitmen sané kukuh majeng ring pembangunan berkelanjutan, keadilan sosial, miwah pelestarian budaya. Wantah antuk pendekatan holistik miwah kolaboratif, Bali prasida nglimbak antuk berkelanjutan sinambi nglestariang keunikan miwah keindahan alam miwah budayanyane.  +
"Infrastruktur Jalan Miwah Penerangan Sane Rusak Ring Bali" Ring galahe sane becik puniki, titiang jagi nyaritayang indik mabuat pisan ngalimbakang infrastruktur jalan lan lampu ring pulau Bali sane becik puniki. Infrastruktur jalan sane becik inggih punika tulang punggung pertumbuhan ekonomi miwah karahayuan masyarakat. Antuk nincapnyané kawéntenan krama miwah pariwisata ring Bali, panglimbak margi sané efisien miwah aman dados parindikan sané mabuat. Iraga mautsaha ngrancang lan ngelaksanayang proyek jalan sane nenten je wantah ngalimbakang arus transportasi nanging taler nguratiang kesejahteraan lingkungan. Lianan ring punika, lampu jalan sané becik taler mabuat pisan anggén nincapang keamanan miwah kenyamanan wargi miwah wisatawan. Malarapan antuk pencahayaan sané becik, iraga prasida ngardi genah sané aman tur asri. Iraga maosang nenten ja wantah indik margi miwah lampu, nanging indik dasar kauripan sane becikan. Infrastruktur sane kukuh nyihnayang komitmen iraga majeng ring kesejahteraan bersama. Pamerintah patut urati pisan ring pikobet puniki, mangda sahananing pamargi sane kamargiang prasida rahayu, degdeg tur madaging pangajap-ajap Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, ampurayang atur titiang yening wenten kaiwangan. Puput atur titiang matur suksmaning manah.  +
"Kepengawanan lan Pusaka: Nyambutang Kekinian sareng Tradisi ring Bali" Sané prasida ngawarang sajanan para warga Bali sane ngamargiang upacara nenten mapupulang tata-cara pinilih rahina ngusaba. Panugrahan jagat panglipuran punika patut kapertama ngelaksanayang pangawit makta ané kahuripan ring jagate dewa-brana. Kanti rikala sang hyang Widhi nyadang ring loka puniki, patut peranten, pitra lantur ring ring jagat kapituru, pinaka seneng ngraksa nenten sangsrara nampi. Yadiastun, anake sane len sujati manut, warga Bali patut kakedas panca tata wargi sane sampun kaping pisan prasida maprani pinilih. Matula sekadi mamurda antuk pamikiran, mamurda lebur, mamurda ring jagat sane sampun kaping pisan suci. Apang, nuju pinaka-tata, sareng suba anut. Nganutin pamikiran sane prasida kaendakang ring sekadi tanah air kita puniki, prasida silih sinunggilang dados ajengan titiang sekadi anake ring Bali, nunas acara sane cecik panglurah, mireng anake mangda patut wantah sasampun ring pratima, patut nora lakar mabakti nenten wantah mawasta ring jagat sane cecik nganutin pararaton. Nyarengin pamikiran sane sejati, akudang kawidyan anut sane kasobyahang para pahlawan-pahlawan, mawasta ring jagat sane cecik, tur wantah nglaksanayang angaji ring makudang kawidyan anut sane kasobyahang para pahlawan-pahlawan, nganutin krama Bali sane antuk pedoman mawasta ring jagat sane cecik panglurah mawasta mangda, mara krama sane cecik mawasta. Nganggen sinar-tanah Bali sane sampun kaping pisan inggih suba kajangang, patut ring upacara pangawit, inggih punika panglipuran prasida ngaturang suci kaki-ditanah ring para pejuru ring kala puniki, ajengan para sulinggih, ajengan-ajengan sane pinih utama ngaptiang ring kramane nganutin sinar-tanah Bali sane sampun kaping pisan inggih suba. Sakewanten, inggih punika angga kasobyahan mawasta, sane jati wantah mangda asiki nyuputang tamuk, lan patut asiki ngubah pedagedan raga puniki mara pangayun ring sakancan suba kajangang kramane, patut asiki nganyutang aji-gelis puniki nganutin makta ané kahuripan. Matula pamargi sane sampun kaping pisan inggih suba, mangda puniki prasida nglaksanayang pangawit, kajangang manutang para prajuru sane sampun kasobyahang ring rahina kala puniki. Nyarengin panglipuran puniki, kajangang manutang ajengan ane sampun kaping pisan kasobyahang, mara nuju inggih punika, kajangang manutang para pejuru ring kala puniki. Ngalahin aji-gelis, kajangang manutang panglipuran puniki ngraksa panglipuran punika, kajangang manutang ajengan ane sampun kaping pisan kasobyahang, kajangang manutang para pejuru ring kala puniki. Matula pamargi sane sampun kaping pisan inggih suba, mangda puniki prasida nglaksanayang pangawit, kajangang manutang para prajuru sane sampun kasobyahang ring rahina kala puniki. Nyarengin panglipuran puniki, kajangang manutang ajengan ane sampun kaping pisan kasobyahang, mara nuju inggih punika, kajangang manutang para pejuru ring kala puniki. Ngalahin aji-gelis, kajangang manutang panglipuran puniki ngraksa panglipuran puniki, kajangang manutang ajengan ane sampun kaping pisan kasobyahang, kajangang manutang para pejuru ring kala puniki.  
Bali kaloktah antuk pariwisata bertajuk religi sane kental pesan. Sakewanten rikala pandemi Covid-19 puniki nyingse, sane sinamian aspek pendukung ekonomi masyarakat lian ring bidang pariwisata nandang prelina suri. Nenten wantah Indonesia, nanging miwah marupa nandang antuk mekejang negara ring dunia. Pinaka generasi penerus bangsa, iraga tusing wantah bani antuk mengkritik nanging iraga bani antuk berinovasi tatujon ngawi kolaborasi sane polih membangkitkan kiprah pariwisata Bali sakadi kayun masa. Ring jagat sane sampun megenapan digital. Karya iraga patut polih majalan seirama sareng pariwisata budaya yadiapin teknologi. Lantas katimbang punika, solusi sane patut polih ring ngewangun luir ipun website sane madan 'Mai Melali' sareng pemanfaatan VR (Virtual Reality) sane wotin tema revitalisasi pariwisata Bali sane bertajuk digital. VR puniki dikonsepkan antuk becik lian kahatur ring para wisatawan sane sampun merindukan bali saking terakhir cingak pulau dewata puniki. Sakewanten punika, ring pemanfataan VR puniki lakar anggo kidik destinasi wisata umpami sakadi Pantai Kuta, Sangeh Monkey Forest, Tegunungan Waterfall, yadiapin destinasi wisata religi inggih punika Tirta Empul. Sareng makta Bali luas, ring acepan ngenah kecap dot terhadap Pulau Dewata sane benjang lakar ngae kecap ngerasayang cingak Bali akehan bergejolak. Terpacu sareng sektor pariwisata sane bakat sakadi pinaka tiyuk memua dadua. Pinaka polih bati krana bali meduwe potensi sane gede, nanging polih bakat pocol krana ring dugas pandemi mangkin, makejang aspek idup dadi lemet. Sareng wenten Mai Melali, kaacepan mekejang penikmat destinasi pariwisata Bali bakat ngarasayang atmosfer sane pidan galah rasa nanging terpaksa makaad sejenak krana pandemi Covid-19 puniki. Sareng nulungin teknologi VR (Virtual Reality) karya iraga akehan aluh antuk berkolaborasi sareng globalisasi sane mangkin. Lantas ketimbang punika, meriki wangun pariwisata Bali sane bertajuk teknologi, tatujon membangkitkan utawi merevitalisasi pariwisata lan ekonomi penduduk Bali. Krana iraga sami wiakti, Bali Jagi Metangi.  
Harepang ring para pawiyatan Bali, krama, lan para pemangku adat. Ane suba nyaksiang prasida, inggih punika masalah kapemimpinan waras nenten mapastiti ring Bali. Kekasihé, punika karena krisis kepercayaan ring pamimpin waras dados mungkur ring nglaksanayang diumumkanne. Dewek punika, kamargiang krama Bali suba sampun ngalamanin timpal-timpal ring pamerintah waras malali, waras inginah ngalih tunggil panglimbak ring pariwisata, budaya, lan lingkungan. Titiang mateges, silih tunggil pemimpin Bali mamurda mara, mangda makarya ring pangawit waras utama. Nyidayang pemerintahan waras nglaksanayang tatujon waras sejaba-jabane, nganutin aturan-aturan waras pateh. Ngajeng-ajengin pamrentah waras mawali ané, makarya kaluwargané ring lingkungan sosial lan bantuan sosial dados tatujon waras musti ngenalinang. Pangawit waras kaanggen, tetepin suba nenten dados timpal waras lingsir. Nika ngupaminin para pemimpin Bali keni masehehanga ngiringang pararemaja kaanggen waras terang marupa utawi pangawit waras keni. Ring ajengan pamimpin waras keni punika, titiang mapineh maturang paica, waras utama patut kaajengang dados panglimbak pariwisata, ngalaksanayang parajanane ring pamarentahan waras anggen makeh sakadi majeng ring dhatu lan lingkungan. Nika, yening punika dados makarya waras sami, ring permasalahan punika ngatenin indik ring pemimpin Bali kaaptiang tityang dados silih tunggil para wewidangan waras prasida ngamolihang solusi waras becik ring masa depan Bali.  +
Om Swastiyastu.. Sane wangiang titiang tim BASAbali Wiki,lan para panureksa sinamian.bagia pisan manah titiang ring rahinane mangkin sangkaning pasuecan Ida Sang Hyang Widhi Wasa,titiang kaicen galah nyarengin lomba puniki.ring galah sane becik puniki,titiang jagi matur nganinin indik “Masalah Ngelestariang Seni & Budaya Bali”. Seni budaya Bali sampun makembang becat gati wireh prasida wenten sane saking alit sampun kapicayaning seni, baik seni musik tradisional Bali, seni Tari, utawi seni lukis Bali. Napi malih ring jagat sekadi mangkin, kesenian Bali punika sane jakti ngranayang Bali terkenal ring dura negara mawit kacingak ring Internet, taler sane ngranayang tamu dura negara punika melancaran ka jagat Baline. Akeh contoh sane prasida kecingak ring parindikan sekadi mangkin, minakadi tradisi budaya Baline sane kalalian, minakadi alit-alit sane nenten resep ring anggah ungguhing basa bali napi malih ring nyurat aksara bali. Contoh ring ungkur punika prasida ngranayang budaya Bali ne sayan-sayan surup utawi ilang. Mangda nenten sekadi punika,pengaptin titiang majeng ring calon pemimpin Bali sane kapilih ring pemilu 2024,mangda prasida nyalanin program - program sane dados nglestariang Budaya Bali mangda nenten surut lan setata ajeg tur lestari. Inggih wantah asapunika sane dados baktayang titiang dumogi napi sane kabaktayang mapikenoh majeng ring ida dane sareng sami. Akeh tityang matur, tur akeh iwang tityang, yening sekadi punika titiang nunas geng rena sinampura ring wenten karaos titiang sane nenten manut ring manah. Sineb titiang antuk Parama Shanti. “Om Shanti Shanti Shanti Om”  +
Om Swastiastu, manut pikayun titiang sane patut kamargiang olih pemerintah mangda prasida nangiang pariwisata Baline mangkin kantos kapungkur wekas inggih punika sane kapertama patut kamargiang penerapan protokol kesehatan ring soang-siang genah inggih punika ring objek wisata, hotel utawi penginapan, Restauran miwah genah maboga sane lianan. Indik punika matetujon anggen numbuhang kesadaran soang-soang diri para wisatawan antuk penerapan protokol kesehatan sane becik kan patut. Sane Kaping kalih Pamerintah wiadin pangempon genah wisata punika patut nyediaang fasilitas umum minakadi genah parkir sane becik tur linggah, toilet lan sane lianan miwah prasida ngediaang sarana lan prasarana minakadi ngangge Penauran jinah non tunai miwah sane lianan, tetujonnyane mangda para wisatawan rumasa nyaman kan terpenuhi sekancan kaperluannyane rikala malancaran mawisata ke Bali. Pamerintah wiadin para pelaku industri pariwisata Bali patut sareng-sareng saling wanti ngewantu ngenalang pariwisata Bali taler nyalanang kerjasama sareng pelaku industri pariwisata ring luar Bali. Irage dados masyarakat Bali patut mecikang kayun soang-soang diri mangda state prasida nyaga kalestarian jagat ring pagubugan soang-soang wiadin ring masyarakat sane ruang lingkupnyane masyarakat Indonesia utaminnyane ring Bali. Samian Upaya inucap patut kalaksanayang mangda prasida tumbuh kan bangkit mewali pariwisata Bali sane berkualitas kan kagugu taler kaloktah kantos ke Dura Negara. Om Santih Santih Santih Om  +
OM SWASTIASTU, Para angga panureksa sane wangiang titiang, Tim Bali Wiki sareng sami sane kusumayang titiang, punika taler para semeton sami sane tresna sihin titiang. Angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan mangkin titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiang ring lomba puniki. Ring galahe sane becik sekadi mangkin, lugrayang titiang ngaturang pikobet sane patut kauratiang olih ida dane sareng sami miwah sane pinih utama majeng ring para pamimpin Bali ring galahe sane jagi rauh puniki. Orasi sane kakaryanin tiang puniki mamurda “Ngicen Gegendong Jinah Langsung, Ngawinang Ipun Malas Makarya". Napike semeton sampun naenin manggihin anak lunga ka genah umum utawi ring margi-margi ageng tur langsung nunas jinah ring anake sane rauh mrika? Iraga dados nyambat ipun Gegendong, nanging punapi semeton uning? Ipun tan nyak makarya, duaning punika ipun ngidih pitih ring sakancan anake sane kapanggih. Napi malih, sami kaajahin nglaksanayang indike punika. Iraga dados anak sane wicaksana, iraga patut ngalimbakang indike puniki. Yéning kaicénin galah, ngemanggihin paripolah gegendong sané nénten becik manados profesi. Tetujon tiange, anake sane kawastanin anak tiwas sane ngagendong, pamuputipun dados anak tiwas sane ngutang galah lan kuasannyane anggen numbas jinah, antuk ngagendong boya matumbasan. Titiang ngambil kutipan berita sane majudul "Pengemis Paksa Minta Uang Rp 5 Ribu Pernah Diamankan Tapi Kambuh Lagi" ring berita puniki katlatarang indik anake puniki ngaenang warga resah krana nganampekin antuk nunas jinah langsung Rp 5 Ribu. Ipun boya wantah ngrereh genah sane pastika kewanten, nanging ipun taler ngrereh genah sane linggah buat ngrereh buron sane pacang pademang ipun. Parindikan sakadi puniki sane ngeranayang prasida ngerusak kauripan Baliné. Sane sering dados tatujon utama saking topik pikobet titiang puniki inggih punika sapunapi pamargi sane pinih becik mangda ipun polih jinah nenten majalaran antuk nunas nanging majalaran antuk ngalaksanayang pakaryan ipune. Punika mawinan, titiang ngaptiang para pamimpin Bali ring galah sané jagi rauh prasida muputang pikobet puniki mangda Provinsi Bali dados genah sané nyaman, becik, miwah nénten polih panampén negatif saking krama dura negara mangda nénten malih anak tuna lan gegendong sané ngumbara ring margi. Inggih Asapunika sane prasida aturang titiang, mugi-mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dasar program kerja sane pacang kautamayang olih calon pemimpin sane jagi kapilih ring 2024. Yening wenten atur titiang ring arsa sane nenten manut titiang nunas pengampura. Puputan titiang antuk Parama Santih, OM SANTIH, SANTIH, SANTIH OM  
Parasemeton sane tresnain tiang, pemilihan umum inggih punika galah ritatkala iraga dados jadma padruen madue kuasa jagi ngwangun masa depan iragane. Bali, tanah air iraga sane sayangang, ngarepin makudang pikobet sane ngabutuhang uratian saking pamimpin sane jagi rauh. Rikala iraga pacang milih pamimpin sane anyar, iraga patut nguratiang pikobet sane banget merluang pikobet sane mabuat pisan. Saking makudang-kudang pikobet sané wénten, makudang-kudang pikobet sané patut kauratiang olih sang sané jagi dados pamimpin Bali inggih punika: Kapertama, lingkungan miwah kelestarian. Bali, antuk keindahan alamnyané, ngadep tekanan ageng saking panglimbak sané gelis. Konservasi lingkungan miwah perlindungan sumber daya alam mabuat pisan anggén nambakin karusakan selanturnyané ring nusa puniki. Sang sané pacang dados pamimpin patut madué visi sané cetha antuk ngalestariang kaindahan alam Bali sinambi ngatur pertumbuhan sané lestari. Kaping kalih, infrastruktur sane becik. Yadiastun Bali sampun dados destinasi wisata sané kasub, sakéwanten kantun kaperluang infrastruktur sané becik anggén nyokong pertumbuhan ekonomi miwah aktivitas sadina-dina kramané. Pamimpin sané becik patut ngutamayang ngwangun infrastruktur sané becik sakéwanten nénten ngorbanang palemahan. Kaping tiga, kawentenan sosial. Wenten pikobet sane patut katelebang ring Bali. Peningkatan akses pendidikan, perhatian ring kesehatan masyarakat, miwah peningkatan peluang kerja miwah upah sane becik patut dados fokus utama majeng para pemimpin sane jagi rauh. Kabecikan sosial sane pateh patut kadadosang dasar sane kukuh ring panglimbak jagat Bali. Kaping pat, transparansi miwah akuntabilitas ring pamréntahan. Punika mawinan mabuat pisan yéning pamimpin prasida ngwangun pamréntahan sané transparan miwah bertanggung jawab. Krama patut madué rasa percaya majeng ring pamimpin ipuné tur rumasa kaicénin suara ri tatkala ngambil pamutus. Parasemeton, pemilihan puniki boya ja milih pamimpin kémanten, nanging milih pamimpin sané madué visi sané cetha, komitmen sané kukuh, miwah kawikanan anggén nanganin pikobet-pikobet sané mabuat. Ngiringja iraga milih pamimpin sane prasida nuntun Bali nuju masa depan sane becikan, sane adil lan lestari antuk iraga sareng sami. Ngaturang suksma.  
OM SWASTYASTU Para panureksa sane wangiang titiang Asapunika taler para pamilet wimbakara “menulis teks orasi” sane dahat tresnasihin titiang, Bagia pisan manah titiang sangkaning pasuecan Ida Sang Hyang widhi Wasa, titiang kaicen galah ngamiletin wimbakara wikhiton puniki. Ring galah sane becik puniki titiang jagi ngaturan pikobet sane urgen pisan ring Bali, inggih punika pikobet leluu plastik. Ida dane sareng sami, Leluu plastik dados pikobet mangkin ring Bali. Leluu plastik punika wantah leluu sane baya pisan. Leluu plastik akeh mawit saking bekas makanan sajabaning plastik bening, sedotan, gelas plastik lan sane lianan. Leluu plastik punika nenten nyidang diuraikan minakadi leluu organik. Yening kaenjutan leluu plastik puniki ngranayang pencemaran udara lan ngametuang senyawa kimia dioksin/zat sane kaanggen herbisida (racun entik entikan). Saking pikobet puniki, titiang ngaptiang mangda para calon Pemimpin ring Bali sane pacang kapilih mangda stata nguratiang indik baya leluu plastik puniki. Titiang taler ngaptiang mangda calon Pemimpin Bali ngicenin solusi mangda leluu plastik puniki ngancan ngemedikan ring jagat Bali. Calon Pemimpin Bali patut ngicenin sosialisasi mangda para generasi muda nguningayang baya leluu plastik, lianan saking punika Pemimpin Bali dados ngaryanin bank leluu plastik ring desa soang soang. Ngiring iraga sareng sami prasida uning teken baya leluu plastik puniki. Iraga patut menetralisir lan nganggen prabotan sane nenten "sekali pakai", contonyane tumbler utawi botol minum, kotak makan, sedotan kertas lan sane lianan. Iraga dados generasi muda patut sadar teken pikobet leluu plastik puniki, nenten nganggen plastik berlebihan lan sareng sareng ngajaga jagat Baline mangda stata lestari. Wantah asapunika sane prasida aturang titiang. Titiang ngaptiang mangda napi sane aturang titiang ring rahinane mangkin dados uratian. Yening wenten iwang titiang nunas geng rna sinampura. OM SANTIH SANTIH SANTIH OM..  +
Om Swastyastu Inggah menawi ida dane sareng sami sampun uning indik kewentenan jagat Bali puniki Jagat Bali magenah ring panegara Indonesia. Jagat Bali kewangun antuk kutus (8) kabupaten miwah kota asiki. Pekaryan sane kemargiang olih para jana ring Bali luwir ipun Petani, undagi, pendega. pengangon. perbankan, tur sane lianan. Tiosan ring punika wenter bidlang sane silih sinunggil presida ngerajegan pembungunan ring Bali inggih punika Pariwisata. Indik kewentenan pariwisata ring Bali sampun kasub ke dura negara Punika mawinan akeh wisatawan sakeng Amerika, Eropa,Afrika, Asia miwah Australia sane melancaran ke jagat Bali puniki. Wisata sane kasub kasenengin olih para wisatawan domestil miwah dura negara nggih punika wisata alam miwah tradisi-tradisi sane kemargiang ring Bali, Inggiar tradisi Bali sane kasenengin olih para wisatawane sekadi Ngaben. Melasti miwah sane tiosan. Ping kalih ndik wisata alam sane kasenengin sckndi Rafting, Tracking. cyrcling miwal nyingakin kewenienan alam sane kantun asri sckadi ning kintamani, batur. oluwati, alas kedaton, air Icrjun nungnung, air terjun gitgit, miwah sane lianan. Inggih ida dane sane wangiang titiang. duaning kadi asapunika buat kewentenan alam ring Bali sane sampun presida ngewangun pariwisatn. patutne iraga setata ngelestariang kewentenan alam punika. Inggian pemargi sane presida kaanggen jalaran ngelestariang.alam punika akeh. Silib sinunggil sekadi program sane sampun kamedalang olih guru wisesa inggih punika "Program Clean and Green " Knua Clean and Gren nng basal indonesia madue art Bersih. dan Hiiay, Suksman Program Clean and Green punika ngutsahayang mangdane iagat Bali setata. bersih miwah alamnvane asri Yening.alam sampun asti pastilka sampun byuta sane kasengguh pemanasan global nenten pacang nibenin jagat bali, tur angin sane kairup nenten  +
Om Swastyastu, salam suksma ring sami para calon pemimpin Bali. Ipidan ining punika, tiang wantah wargi Bali sane nenten ngicenang ring widang sosial, pariwisata, lan pariwara. Yaning dados pemimpin, pacang matatujon sareng kewajiban pinaka utama punika nglaksanayang pangweruh sane mapastika mawasta ring Bali. Mangkin, setata dados masampurna yaning nenten dados ngarepin masyarakat Bali ring makudang-kudang katetilan sosial sane sampun kasurat ring Bali Post. Piranti sane mategesang, malakar antuk pamargi sane cetha, dados utama nenten mulih dados sumber sami wargi Bali. Ining pang istri, mawinan nenten dados ngalihin ajeng-ajengan sakadi budaya lan seni ring awak Bali. Sareng pariwisata, punika mamurda ring Bali, yaning dados sadurung pamargi sane cetha, mawinan wenten pamargi majeng ring lingkungan sane kasaratayang. Duaning punika, dados sasolahan pang istri sane ngalahang sarwa, pamargi sane cetha, lan nutupan pamargining sarwa mangda dados Baliningsun sane utama. Ring mangsa covid-19 punika, perlu dados kaweruhan sane raket ambilang malakar antuk pamargining pang istri sane nenten ngalihin palemahan Bali. Prasida nyarengin palemahan ring kategori sane sampun malakar, tur kewanten dados dasar utama pemulihan sane cetha. Wantah sapunika sane prasida katur, kirang langkung titiang nunas ampura tur puputang titiang antuk parama santhi. Om Santhi Santhi Santhi Om.  +
Om Swastyastu Sane wangiang titian angga panureksa makesami, sane wangiang titian Tim Basa Bali taler para titi sareng sami sane tresnain titian. Rasa angayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, dumaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titian prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Para panitia Tim Basa Bali taler para titi sareng sami, ring rahina iki kita sampun nyaksiang pangelumbungan sane pastika mawasta ring jagate, samian jani sampah. Sampah puniki maosang ring anake lanang, istri, anak lanak, tur manusa sane seluruhnya. Rauh-ruah sampah ngwacenin ring bumi kita ngantos nika sampun kasarengin marupa "krana dumunan" sane dados beban lanang makakalih i manusa. Pertama-tama, kita patut kasayang tilar ring pangelumbungan sampah puniki. Awig-awig sane sampun kasurat ring warsa 1975 wantah atur-aturan sane ngrarisang, nyurat, tur ngagem-pes tatabasa Bali puniki sampun pesengan amargi kawentenan ejaan Bali Latin. Pangelumbungan sampah puniki tusing setata dados panglimbak kreteg, nanging dados runtutan tali nyama sane sedaya kita. Inggih punika, sampah punika mawasta, lan ento buin krama patut dados warga suci sane nenten teka langsung majalan buangan cihna punika teken semengan, taler nenten masawasta nyidang natah semengan samian. Pangelumbungan sampah sane tios puniki suba ngrasayang ring pertanian, ngubeng-ngubengin sawah lan subak, tur ngubeng-ngubengin ajengan suci ngametuang alit-alit. Panglimbak sampah puniki ngancan langkung meningkat, dados pangawian sane suba pacang ngelubakin jagate krama Bali. Sakewanten, kita tetep patut mawiguna sareng pikobetan sane kapungkurang punika. Kami patut dados paripolah sane nangkil pangusti pangelumbungan sampah puniki ring setata. Lantas, kita patut ngaturang pangaksami ka krama Bali sane ngajeng-ajeng ring sawetara, taler dados peran makakalih punika dados panengen ring wargi, pamilet, lan setata sane nenten kasarengin. Inggih punika rasa ketakutan punika akeh sane kapangiang keni ka jagate ring pamuput pariwisata, pangrejeg kesejahteraan, tur pamoksan ring jagate. Sinarengan kita patut ngajeng-ajeng sareng-gumi, ngalahang-rahayu, lan nyring sami ring pangelumbungan sampah puniki. Matur suksma, mugi tusing dados runtutan sampah ring jagate krama Bali. Om Santih, Santih, Santih, Om. Suksma.  
Om Suastiastu Assalamualaikum Namo budaya Rahayu "Pencemaran Lingkungan" Ring aab sakadi mangkin, ring Bali sering wenten makudang-kudang pikobet silih tunggilnyane indik wewidangan sane cemer antuk limbah luu. Kutipan utawi data saking detik.com sane nyihnayang ring wewidangan kota Denpasar. Wenten panglalah sane ngawinang wewidangane cemer. Yéning iraga nénten urati ring palemahanné sinah pacang ngwetuang pikobet santukan pacang wénten banjir, toya tukad pacang cemer, miwah pamargin toyane ring tanah nenten prasida becik. Punika mawinan iraga patut urati ring palemahanne napi malih sampah punika prasida ngwetuang pikobet majeng ring jadma miwah sarwa sane maurip, sakadi toya dados cemer lan prasida ngusak palemahan. Iraga ngaptiang calon pemimpin Bali, prasida ngamolihang para janane mangda prasida nguratiang tur ngicenin pamargi sane pinih becik anruk kawentenan luu mangda prasida dados barang sane lewih mabuat miwah prasida kaanggén saha kaadol. Ngiring semeton Bali!, saking calon pemimpin Bali iraga prasida ngamolihang Bali sane bersih lan bebas saking pikobet luu. Iraga pinaka krama Bali patut sayan urati ring palemahan utaminnyané ring kawenten luu ring wewidangan iraga ring Bali. Om Santi, Santi, Santi om Wassalamu'alaikum Suksma  +
Om Swastiastu: Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Rasa angayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu majeng ring ida dane sareng sami. Manut ring kawéntenan jagat Bali sané mangkin, nénten prasida katepis yéning silih tunggil pikobet sané pinih mabuat sané ngamerluang uratian langsung saking sang sané pacang dados pamimpin inggih punika pikobet indik kawéntenan pawangunan sané nénten becik. Yadiastun pulau puniki kasub pinaka genah pariwisata, kantun akeh wewidangan ring Bali sane durung ngrasayang kawigunan sane pateh. Pamimpin sané anyar patut ngutamayang nincapang ekonomi ring wewidangan sané kasengker, ngicénin pamargi sané adil anggén nincapang ekonomi, miwah muputang pabinayan sosial sané wénten. Selanturnyane inggih punika pikobet indik pendidikan. Yadiastun Bali maduwé prestasi ring sektor pariwisata, kantun wénten ketimpangan ring akses miwah kualitas pendidikan. Sang sane pacang dados pamucuk patut ngutamayang utsaha ring widang pendidikan mangda prasida mastikayang sabilang alit ring Bali prasida ngamolihang paplajahan sane becik, sane prasida ngawinang para yowana sane jagi rauh prasida ngamolihang paplajahan sane pinih becik. Pungkuran, iraga nenten dados lempas saking dampak pandemi global sane sampun ngereh jagate, taler Bali. Pamimpin sané anyar patut nglimbakang strategi pemulihan sané komprehensif, mastikayang kaamanan krama, nyokong sektor pariwisata sané kritis, miwah ngrancang tata cara mangda prasida ngarepin kahanan sané pateh ring masa sané jagi rauh. Malarapan antuk purun ngarepin pikobet puniki, calon pamimpin Bali sané kapilih ring Pemilu 2024 niki madué galah anggén nyiptayang masa depan sané becikan majeng ring para krama sané tresnain iraga makasami. Inggih wantah asapunika prasida aturang titiang yening wenten iwang titiang matur majeng ring ida dane sareng sami, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti. Om Shanti Shanti Shanti Om.  
Sujatiné dados pamimpin ring parlemen punika méweh pisan, santukan patut nyaga para budak miwah setata ngukuhang janji-janji politik salami kampanye. Mangkin sampun galah majeng ring para calon partai politik mangda prasida ngamolihang suara. Indiké punika kacihnayang olih para peziarah sané nganggén spanduk ring sisin marginé miwah catus pata, sané matetujon mangda samian krama prasida nyingakin déwék ipuné dados PEMILU. Ida taler pacang nimbangang indike punika makasami madasar antuk tetimbangan miwah misi, yening ida kajudi olih kramané. Yening cingakin sujatine tuah wenten wakil rakyat sane ngelaksanayang program lan memenuhi janji politikne lan wenten taler sane lali teken janjine sekadi kacang sane lali teken kulitne. Pinaka bukti titiang ring Bali Utara rumasa dados korban janji politik, janji ngwangun bandara mangda ekonomi Bali stabil nanging nyantos mangkin makasami punika wantah wacana sane ngumbara salami masa kampanye. Nah ento ané rasayang tiang padidi, minab wakil rakyat ngelah pikayunan liyanan minab bandara durung kawujudang kanti jani, tuah saja dadi wakil rakyat keweh pesan sajeroning ngambil kaputusan krana liu pikayunan lan pakaryan sané patut kamargiang. Sajeroning pasangkepan tiange sareng parapamimpin pasamuane, tiang ngaturang piuning ring dane sareng sami, indik Orti Rahayu sane sampun pidartayang tiang ring parabangsa sane boya Yahudi. Sakewanten, yening wenten kaiwangan, titiang nunas geng rena sinampura. Yéning dados pamimpin pinaka wakil rakyat sujatiné méweh pisan, santukan pinaka wakil rakyat patut setata nyaga rakyat miwah patut éling ring janji-janji politiknyané ri kala kampanye. Mangkin sampun masan pemilihan umum miwah kampanye. Puniki kacihnayang antuk akéhnyané para caleg sané ngenahang baliho marep ka trotoar miwah catus kematian.  +
“Om Swastyastu”. Suksma aturang titiang antuk galah sane kapaica ring sikian titiang. Para angga panureksa sami sane wangiang titiang, Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang, Asapunika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Sadurung titiang matur pinih riin lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa antuk pasuécan Ida ring rahinané mangkin, titiang kaicén galah ngaturang sarin-sarin manah titiang, ring lomba Wikithon puniki. Wenten akeh pikobet sane nyadelin nincapang kualitas pendidikan nasional. Silih tunggilnyané inggih punika sistem pendidikan ring wewidangan sane kantun endep, sane sering pisan manggihin akeh alit-alite sane nenten polih pendidikan. Yéning pikobet puniki nénten gelis kapuputang, sinah pacang sayan ngreredang sistem pendidikan ring Indonésia. Aspék sané ngawinang genah pelosok madué tingkat pendidikan sané endek, riantara punika nénten wénten fasilitas sané jangkep anggén nyokong proses pembelajaran, kakirangan tenaga pendidik taler dados faktor sané ngawinang endek pendidikan ring genah pelosok. Asapunika prasida aturang titiang ring galahe sane becik puniki mogi-mogi pemerintah nénten wantah ngicénin anggaran anggén ngamecikang pikobet, sakéwanten taler mangda urati yéning anggaran punika sampun kasebar antuk merata ngantos ka pelosok daerah miwah ngawasin kawigunan dana punika mangda samian sekolah sané wénten ring Indonésia madué fasilitas sané jangkep anggén nincapang mutu Pendidikan Indonésia. Suksma antuk uratiannyane, prade wenten sane nenten manut ring arsa, titiang nunas geng rena pangampura. Puputang titiang antuk paramasantih. “Om Santih, Santih, Santih Om”.  +
Majeng ring para pamilet, Pemilu 2024 pinaka tonggak penting majeng ring Bali sajeroning nentuang pamargi masa depannyane. Ring tengahing persaingan punika, wénten pikobet sané ngawinang Bali nénten prasida ngamolihang poténsi sané pinih becik: Krisis Sumber Daya Alam miwah Lingkungan. Pinaka calon pemimpin Bali, iraga nenten dados ngubadin pikobet puniki. Krisis palemahan sampun ngrusak lahan pertanian, ngirangin kualitas toya, taler ngancem kelestarian ekosistem sané ngawinang Bali dados genah sané becik anggén iraga sareng sami. Sang sané pacang dados pamimpin patut madué komitmen sané kuat majeng ring kelestarian lingkungan. In Balinese: Kabuatang utsaha sane dahat mautama anggen nyaga sumber daya alam sane mabuat pisan ring kahuripan Baline. Mangda prasida ngamargiang punika, pamimpin patut prasida ngawigunayang kolaborasi pantaraning pamréntah, parajanané, miwah swasta anggén nyusun kebijakan sané lestari miwah mastikayang implementasinyané sané efektif. Tiang percaya indik nincapang kahanan palemahan inggih punika dasar utama antuk panglimbak sané lestari ring Bali. Ngiring sareng-sareng ngaptiang mangdané pamimpin sané maduwé visi miwah keberanian nyanggra pikobet puniki antuk parilaksana sané sujati, boya ja antuk janji-janji politik kémanten. Ngaturang suksma.  +
Om swastiastu, sane wangiang titiang para angga panureksa Tim Basa Bali Wiki. Sapunika taler para semeton sareng sami sane tresna asihin titiang. Sadurung ngelanturang orasi, pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia ring Ida Sanghyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan Ida, titiang ngiring Ida Dane sareng sami prasida mapupul ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galah sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda “Tingkat Pengangguran ring Bali Sane Nyansan Ngreredang” Bali wantah genah sane sugih antuk makudang-kudang budaya lan tradisi. Akeh turis turise sane rauh ka Bali jagi malancaran lan nyingakin keasrian Bali punika. Sakewanten, ekonomi ring Bali nyansan ngreredang. Punika sané ngawinang akehnyane pengangguran ring Bali. Kawentenan pengangguran ring Bali sane nyansan ngreredang ngawinang para janane nenten madue kawentenan ekonomi sane becik anggen ngrereh pangupa jiwa. Punika mawinan, silih sinunggil sane ngawinang parajanane tiwas. Akeh krama Bali sane dados pengangguran sangkaning nenten wenten lowongan kerja sane cocok miwah kirangnyane wawasan rikala ngrereh pakaryan. Pangaptin titiang majeng ring calon manggala Bali sane kapilih ring pemilu 2024, mangdane Mangda pamerintah Bali prasida ngicalang pengangguran ring Bali miwah prasida ngwantu parajanane sane nenten makarya mangda polih pakaryan mangda ipun prasida ngemenuhin kebutuhan ekonominyane. Ainggih wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenten kaiwangan titiang ring teks puniki, titiang nunas sinampura majeng ring Ida Dane sareng sami. Puputang titiang antuk Paramashanti Om shanti shanti shanti om  +
"UTSAHA NATASIN PIKOBET LUU RING KABUPATEN KLUNGKUNG" Titiang pinaka Krama Klungkung, sampun sai mirengang akehnyane pikobet indik kawentenan luu punika ring sejebag wawidangan Kabupaten Klungkung. Indike punika sinah pacang ngawinang Krama Klungkung kaganggu lan mangda wenten kabligbagang, miwah ngarereh sapunapi indik pemargi sane patut indik pikobet luu punika. Ring Paparuman Paripurna sane untengyane indik LKPJ Bupati Klungkung 2023 miwah sane kaserengin olih PJ Bupati klungkung I Nyoman Jendrika. Maosang indik “program sane sampun prasida kemargiang, taler wenten akeh kekirangan ring sajeroning penyelenggaraan pemerintah lan pembangunan daerah, umpami indik pengelolaan luu sane durung tatas” punika sane kabaosang Jendrika. Napi sane ketelatarang iwawu kantun akeh wenten pikobet sajeroning indik akeh luu sane kapolihang, santukan Pemerintah Daerah Klungkung dereng prasida nepasin pikobete punika. Nanging indik pikobet sane mabuat pisan ngenein overload nyane TPA Sente. Taler kirangyane dukungan krama indik pangelolaan luu utawi sampah ring sumbernyane. Kabupaten klungkung silih sinunggil Kabupaten sane wenten ring wawidangan Provinsi Bali, sane kari mengupayakan Pembangunan sane becik ring warsa 2024, nanging kekirangan sane wenten mangkin inggih punika ngenenin indik kawentenan luu. Luu utawi sampah inggih punika sisan – sisan produk sane nenten prasida keanggen malih. Naging kari wenten sane prasida kadaur ulang dados barang sane mawiguna. Tiosan punika kesadaran Krama klungkung indik mabuatnyane ngelola luu utwi sampah puniki arang pisan. Pikobete punika sayan nincap saking kawentenan Covid - 19 inggih punika indik nenten rengee utawi nenten wenten kesadaran saking Krama sane wenten ring soang-soang Paumahan, Jero, inggian Puri sane wenten ring soang – soang Desa indik milihin luu punika. Malih yening cingakin indik kawentenan pikobet luu ring TOSS Center Klungkung ngakehang nyantos wenten penutupan TPA Sente. Manut Titiang pikobet punika pacang madue baya pisan, luu punika sepatutnyane tanggung jawab Iraga sareng sami. Tur sampun sepatutnyane iraga runggu lan sadar indik pikobet sampah sane pacang madue dampak kaon majeng manusa lan palemahan yening nenten kakelola becik. Kabupaten klungkung sampun ngamargiang peraturan Daerah No. 07 Warsa 2024 indik pengelolaan sampah, nanging kesadaran Krama kantun kirang pisan. Wenten makudang – kudang solusi sane pacang prasida kalaksanayang indik luu utawi sampah sane wenten ring wawidangan Kabupaten Klungkung inggih punika: 1. Manut Titiang Kesadaran wantah kunci sane mautama ring sajeroning kawentenan pikobet luu puniki minakadi mangda wenten sosialisasi majeng krama sane wenten ring soang – soang Desa indik baya luu punika, mangda madue papineh miwah prasida ngawentenang Parikrama gotong royong nyabran awuku, tur mangda wenten genah – genah sampah nganutin soroh – soroh sampah mangda prasida kapilah, tur wenten nyane TPS (Tempat pembuangan sampah) ring soang-soang Desa. 2. Infrastruktur Pengolahan Luu utawi Sampah mangda katincapang antuk akehnyane wenten genah-genah TPS sane kakelola becik olih Petugas, miwah genah daur ulang. 3. Nincapang Organisasi Non Pemerintahan (LSM) Sane nanganin indik luu utawi sampah. 4. Penggunaan Produk Ramah Lingkungan taler tincapang tur ngawentenang sosialisasi indik ngirangin penganggean plastik sekali pakai, miwah mangda nganggen produk sane prasida kadaur ulang, mangda prasida ngirangin akeh luu sane kahasilang olih masyarakat. 5. Nyiptayang Inovasi Teknologi ring sajeroning pemilahan luu utawi sampah, dados energi minakadi biogas utawi listrik sampah lan pemerintah prasida mengidentifikasi sapunapi keberhasilan, miwah kelemahan, mangda prasida ngarancang upaya sane anyar tur efektif. Inggih dadosnyane, Titiang miwah Iraga Sareng Sami madue pengapti antuk pembangunan Kabupaten Klungkung ring Warsa 2024 puniki prasida nincap, ngiring Iraga Sareng Sami mangda Kabupaten Klungkung nyansan peduli indik wewangunan Daerah lan Bangsa mangda setata maju.  
"Om Swastyastu” Majeng ring pangenter acara, suksma antuk galah sampun kapica ring sikian titiang. Para angga panureksa sane dahat kusumayang titiang, ida dane sareng sami sane wangiang titiang, punika taler ring para pamilet lomba meorasi sane tresna sihin titiang. Murda karya titiang inggih punika" Urati ring Luu Plastik Mangda Palemahan Asri". Dahat angayubagia manah titiang duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, ida dane sareng sami prasida mapupul ring galahe sane becik sakadi mangkin. Jagate sane mangkin akeh wenten pikobet antuk luu plastik sane mawinan baya ageng ring gumine. Ida Dane sareng sami luu plastik punika wantah baya ageng, yening iraga nenten urati ring palemahane,sinah pacang prasida ngawetuang bancana ka pungkur wekas. Raris sapasirasane patut urati? Boya ja tios wantah iraga sareng sami, ketog semprong, para sisiane, parayowanane, para panglingsire, sapa sira ja sane jenek ring Bali patut urati ring kawentenan luu plastike punika. Niki wantah sesanan iraga sareng sami, pamekas para yowanane maka pamucuk. Elingang, geginan para yowanane punika boya ja mahias kemanten, raris selfi ring genahe sane asri. Sami kapin kanten asri ida dane, sakewanten luune ring ungkur ten wenten sane ngerunguang. Nika mawinan bencana sekadi longsor,blabar,polusi miwah sane lianan. Mangda pelemahan state asri iraga patut ten ketog semprong ring palemahanne .Mangda iraga ten keni baya iraga patut ngutang luu ke tempat sampah ,ten dados ngutang luu ring palemahan sekadi tukad,jalan,got miwah sane lianan.Ngiring iraga ten ngutang luu ngawag-ngawag mangda palemahan tetep asri tur lestari! Iraga patut saling gotong royong sareng pemerintah,miwah masyarakat sami mangda pelemahan nyane bersih lan bebas ring luu plastik. Inggih asapunika orasi basa Bali saking titiang puputang antuk Parama Santhi "Om Santhi,Santhi, Santhi Om"  +
Ida dane sareng sami sane wangiang titiang. Sadurung titiang ngaturang matur, lugrayang iraga ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hayang Widhi Wasa , santukan sangkaning asung kerta waranugraha ida, iraga miwah ida dane sareng sami prasida mapupul iriki, malarapan antuk panganjali umat Om swastyastu ida dane sareng sami, mapaiketan ring bantang wirasa kadi asapuniki, mungguing orasi sane jagi atur uningayang iraga mamurda “Warga Negara Asing Ngawinang Manah Ajerih Ring Krama Bali”. Ida dane sareng sami ring galahé puniki, wisatawan dura negara utawi “bule” sané wénten ring Bali, dados soroh soroh sané kauratiang olih kramané santukan ngigel tur ngawinang para kramané jerih. Nénten ja becik, WNA sané kapanggihin nglaksanayang makudang-kudang piwal ring Bali wantah nglawan rikala aparat kepolisian nureksain. Nénten wantah asiki sane piwal nanging akéh piwal sané kamargiang olih WNA sakadi: 1. Piwal sajroning Lalu Lintas Sane Nincap Data statistik nguningayang panincapan dramatis ring kapiwalan lalu lintas sané kamargiang olih makudang-kudang WNA. Kawéntenan sané nénten anut ring awig-awig miwah kaamanan ring margine nénten ja ngancem para kramané kémanten sakéwanten taler ngawinang baya ring WNA. Peningkatan puniki nyihnayang indik nénten nganutin sané ngawinang pikobet, sané ngamerluang tindakan penegak hukum sané sayan patut miwah kampanye kesadaran sané sayan akéh. 2. Pikobet indik imigrasi sané nyakitin Kawéntenan krama sané nénten kalugra magingsir miwah nénten satinut ring pidabdab imigrasi ngawinang méweh pisan ring sistem imigrasi. Panglalah ekonomi miwah sosial saking parilaksana puniki sampun mabukti pisan, antuk kawéntenan sumber daya sané patut kaanggén rikala ngungkulin wicara puniki. Kawéntenan kontrol sané sayan nincap miwah tindakan penegak imigrasi sané sayan nincap mabuat pisan anggén mastikayang pamarginé sané becik miwah nyaga integritas sistem imigrasi. 3. Ngadegang Bisnis Tanpa Izin Sane Ngawinang Meweh Wénten makudang-kudang WNA sané ngwangun usaha sané nénten madué ijin punika ngawinang pikobet ring perekonomian lokal, sané ngawinang persaingan bisnis sané nénten anut. Pikobet puniki nénten ja indik ekonomi kémanten, sakéwanten taler indik hak-hak miwah keadilan ring widang bisnis. Evaluasi sané dahat nglimbak indik dampak ekonomi miwah sosial saking praktik-praktik puniki kaperluang mangda prasida nentuang solusi sané prasida nanganin pikobet puniki tanpa nyakitin pihak-pihak sané satinut ring prarem. 4. Nénten Nganutin Awig-awig ring Lingkungan Kawéntenan WNA sané nénten nganutin uger-uger palemahan ngamolihang pikobet sané abot pisan ring kelestarian ekologis ring Bali. Kasus-kasus punika ngranjing ring pembuangan sampah sané nénten anut, ngrusak entik-entikan lokal, miwah nglanggar prinsip-prinsip keberlanjutan. Evaluasi sané komprehensif indik dampak jangka panjang saking wewidangan sane usak puniki patut kamargiang mangda prasida ngresepang implikasi ring ekosistem miwah kawéntenan krama lokal  
(
Pikobet Margine Sane Alit Ngawinang Macet Ring Nusa Penida Om Swastyastu Merdeka sane wangiang titiang para angga panureksa.Sapunika taler,para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,duaning sangkaning pasuecan ida,titang ngiring idadane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi.Ring galahe mangkin,lugrayang titang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Pikobet Margine Sane Alit Ngawinang Macet Ring Nusa Penida. Nusa Penida inggih punika silih sinunggil genah wisata sane sampun kaloktah ngantos kadura Negara, nanging parindikan punika nenten kasarengin antuk akses margi sane becik.Ring wewidangan nusa penida akses margi kalintang cupek lan usak sane ngawinang macet.Akeh mobil lan montore antre ring sisin jalanne yening wenten silih sinunggil mobilne meneng ring sisin margine,rikala jagi meimpasan.Kemacetan sayan makeh rikala mobil-mobil sane muat wisatawan medal sakeng pelabuhan.Biasane kemacetan punika kepanggihin ritatkala semeng lan sanja,inggih punika ritatkala wisatawane rauh lan mantuk utawi budal.Saking pikobet punika,pangaptin titiang majeng ring para pemimpin bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangda nguratiang indik Pikobet Margine Sane Alit Ngawinang Macet Ring Nusa Penida mangdane nenten ngwutuang pikobet ring sajeroning pariwisata sane sampun mamargi becik ring Nusa Penida. Inggih wantah asapunika orasi titiang sane prasida katurang,kirang langkung titiang pangampura.Puputan titiang antuk parama santh. Om Santhi Santhi Santhi Om  +
2
Bapak utawi ibu panureksa sane wangiang titiang, tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang, lan para semeton sane tresnasihin titiang. Om Swastiastu, pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia katur ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning ida dane sareng sami prasida mapupul ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi ring rahina mangkin. Ring galah sane becik puniki, urgen pikobet titiang sane mangkin jagi pacang katur nenten je tios, indik kemiskinan utawi kesengsaraan sane wenten ring jagat baline. Para semeton titiang sareng sami, Bali puniki kekasor wisatane ring dura negara, sakewanten kantun makeh ida dane sane wenten ring kemiskinan. Saking pikobet puniki, sane mangkin banget pinunas titiang punapi je antuk sang manggala jagat e puniki mangda prasida je rakyat e sane menderita nika polih menincap ring kehidupane utawi prasida molihin kesejahteraan. Titiang ngaptiang para manggala jagat e sane kapilih ring warsa 2024 kaaptiang prasida ngicenin solusi ring pikobet puniki. Saran titiang mangda soang-soang rakyat sida ngemolihang kekaryanan. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galah e mangkin. Titiang harap napi sane aturang titiang punika prasida dados uratian ring manggal jagat e sane kapilih ring warsa 2024, kirang langkung titiang nunas ampura tur puputan titiang antuk parama santih. Om Santih Santih Santih Om  +
3
Suksma aturang titiang majeng ring pangenter acara antuk galah sane sampun kapaica ring padewekan titiang. Inggih ida dane sareng sami utamanipun majeng ring para panureksa lomba basa bali wiki sane dahat kasummayang titiang, para wantaka basa bali wiki sane dahat wangiang titiang, asapunika taler para pamiarsa sane dahat tresna sihin titiang. Sadurung titiang nglanturang matur, ngiring sareng-sareng ngastiti bakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa malarapan antuk ngaturang pangastungkare pangayubagia "Om Swastyastu". Mogi-mogi sangkaning sih pasuecan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Ida dane ping kalih titiang prasida satata nemu karahayuan. Ring galah sane becik puniki, lugrayang titiang jagi matur orasi sane dagingnyane "3 Pikobet Ring Pemilu 2024". Sakewanten, sangkaning katambetan titiang sane kalintang, ngriinin titiang nunas pangaksama majeng ring ida dane sareng sami. Pemilu wantah piranti ngalaksanayang kedaulatan rakyat antuk milihin presiden lan wakil presiden, DPR miwah DPD, kenten taler anggen milihin pemimpin ring DPRD, sane kalaksanayang secara langsung, umum, bebas, rahasia, jujur, miwah adil. Sakadi sane kasurat ring Undang Undang Dasar nomor 7 tahun 2017 indik pemilihan umum, makasami krama baline jagi ngicen suarane nukung para calon pemimpin baline. Calon pemimpin sane becik inggih punika pemimpin sane sanggup memimpin krama kramane nuju kesejahteraan kramane. Calon pemimpin mangda prasida mirengang pikobet sane wenten ring jagat baline, minakadi: 1) kapertama pertumbuhan UMKM sane menurun, UMKM ngambel peran sane pinih penting ring bali minakadi penciptaan lapangan kerja nyihnayang penyelamat proses pertumbuhan ekonomi. 2. kaping kalih pengendalian harga kebutuhan pokok, nincapang harga bahan pokok setate kawentenang ekspektasi pemucuk jagat sane nincapang wantah rantai pasokannyane, pasok pangan minakadi pertanian sane durung efisien. Yening tata niaga sampun keatur tur dikendalikan pinih becik nyihneyang harga lan bahan pokok setate stabil. 3) kaping tiga pembangunan infrastruktur umum, ring jagat bali kari kawentenang minakadi margi agung ring sawewang lan genah sane kawentenang margi sane durung becik keanggen memargi. Riantukan akeh calon pemimpin sane lali ring tugas-tugas nyane, sane ngeraneyang akeh faktor-faktor sane lianan sane nenten becik santukan prasida ngamolihang bencana ring kula warganyane. Pinih becik pemucuk jagat bali prasida muputang pikobet sane kawentenang ring warga mangda prasida masyarakat ngemolihang karahayuan. Inggih asapunika prasida antuk titiang matur, manawi akeh kakirangan miwah kaiwangan titiang sajeroning matur i wawu, mawanti-wanti titiang nglungsur geng rena pengampura, untatin titiang antuk parama shanti, " Om Shanti, Shanti, Shanti, Om".  
4
Om Swastyastu, Indik Pariwisata sane sayan rered duaning Pandemi Gering Agung puniki langkah Pemerintah inggih punika mangda Pariwisata Bali metangi , Pemerintah nenten lengah antuk krama saking dura Negara utawi investor sane sampun ngicenin strategi mangda Pariwisata Bali puniki kaambil antuk investor, Pemerintah mangda ngangge SDM Bali mawinan krama Bali mangda terlibat duaning yening krama nenten terlibat pastika investor punika nenten sukeh ngambil Gumi bali Puniki. Wenten conto sane aturang titiang inggih punika para Pemerintah mangda ngicenin Sosialisasi ka para krama Bali utamannyane generasi milenial duaning Generasi punika paling aktif ring zaman kadi mangkin, tiosan ring punika pemerintah mangda mengubah pola utawi sistem sane uningin titiang sane mekarya ring Hotel utawi villa nganggen busana khusus tur nganggen bahasa Inggris, dados pemerintah mangda mengubah nika nganggen busana adat bali tur akidik-akidik nganggen basa bali mangda Kesenian Utawi Basa Bali nika nenten sayan rered. tiosan punika mangda ring mekarya Punika nenten ngangge strata Pendidikan duaning yening wenten para Krama Bali sane madue skill utawi kemampuan nanging nenten madue jinah utawi kurang mampu napi ka nenten dados mekarya? mogi-mogi para Pemerintah mangda uning tur mrasidayang mengubah pola punika. Ngiring sami pade eling ring pkayunan mangda Pariwisata bali puniki sayan limbak ring aab jagat puniki, pemerintah mangda siaga antuk ancaman-ancaman sane pacang prasida nibenin gumi Bali nganutin 4 M; 1. Memakai masker 2. Menjaga Jarak 3. Mencuci Tangan 4. menolak investor merusak Bali  +
A
AG Pramono embas ring Negara, Bali, 23 Maret 1973. Dané ngawitin makarya ring teater miwah seni sastra saking warsa 1990. Sampun ngadegang Sanggar Susur Jembrana ring warsa 1991. Sasuratan marupa cerpén, puisi miwah artikel budaya kawedar ring makudang-kudang média. Makudang-kudang kakawian dané, kaunggahang ring buku antologi Puisi 19 (warsa 1995), Kidung Kawijayan (1996), Detak (1997), Antologi Puisi Indonesia (KSI) Jakarta warsa 1997, Serambi Hening (1998) miwah Cerita Pendek Berhenti di Rumahmu (2014).. Ngawit warsa 1993 aktif ring Bali Eksperimental Teater miwah warsa 1998 nyarengin ring Komunitas Kertas Budaya. Mangkin makarya dados wartawan ring silih tunggil koran lokal ring Bali miwah mangkin meneng ring umah alit Serambi Hening, Loloan Timur, Jembrana.  +
Om swastyastu, Para angga panureksa sane wangiang titiang. Tim Bahasa Bali Wiki sane kusumayang titiang. Para semeton sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapuput iriki sajeronjng acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda AJEG BALI. Sampah, kacundukang nyak. Raga ring Bumi puniki taler dados bumi tanah wikan sane suba kasamian. Punika punyaning undang-undang sane tan pisan nenten dadosang. Awig-awig Jagat Bali sane nenten dadosang marupa kitab suci pisan, pamrentah sane patut kawentenan. Undang-undang punika, sarwa prakara sampah taler kaaptiangang olih sane marupa pangaruru prakerti sane maduepunika nenten dadosang. Makakalih undang-undang sane taler patut kaanggen, Undang-Undang Republik Indonesia Nomor 18 Tahun 2008 bab urip ring lingkungan sane dadosang Pemerintah, Panca Maha Bhuta, lan Pikaosan Urip. Duk ngenin undang-undang punika, titiang wastan ring panegara sane majeng ring parhyangan niskala, yening jagat raga puniki dados ring Bumi nenten dadosang. Upacara pamarentahan sampah taler kaanggen sane wikan, asapunika cara-cara nenten dadosang taler. Yaning sami nenten dadosang, matios titiang taler nganggen undang-undang sane sampun kawentenan. Mawasta sampuné ngarepin Bali puniki, titiang nenten patut nglawan undang-undang sane kawentenan. Makakalih panegara, panyiar ring taler undang-undang, wenten tontonan sane makantos. Sutren punika, bhastra titiang sareng wewidangan ring taler semu, tontonan sane kakanyang kantos lan pekantos sami, sapisan jagate nenten dadosang. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galahe mangkin. Mugi-mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dasar program kerja sane pacang kautamayang olih calon pamimpin sane jagi kapilih ring 2024. Puputang titiang antuk parama santih om santih santih santih om.  
AKEH PIKOBET SANTUKAN LUU Matur suksma aturang titiang majeng ring pengater acara antuk galah sane kapaica ring titiang, sadurung titiang nglantur pinirihin titiang ngaturang pangastungkara Om Swastyastu. Sane baktinin titiang bapak / ibu panureksan, sane wangiang titiang panitia wimbakara orasi bahasa Bali miwah bapak ibu guru pendamping, taler Ida dane sareng sami pamilet pacentokan wimbakara orasi bahasa Bali sane banget tresnasihin titiang. Angayubagia atur uningayang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning asung kerta wara nugraha Ida, titiang ping kalih Ida dane sareng sami setata ngemanggehang kerahajengan sekadi mangkin. Ring galahe sane becik puniki lugrayang titiang Kadek Dwi Kumara Santi ngaturang orasi sane mamurda " AKEH PIKOBET SANTUKAN LUU". Ida dane sareng sami sane wangiang titiang minabang irage sampun uning lan pawikan antuk luu sane sayan nincap kewentenan ipun sekadi mangkin. Luu sane mabrarakan lan durung maolah ngranayang akeh pikobet ring jagate. Akeh jatma ring Bali sane kari ngutang luu nenten ring genahne menawita ring tukad miwah jlinjinge. Yening sabeh bales sampun rauh ka desa desa baduur ring bukit lan gunung, blabar ageng nenten prasida jagi kakelidin. Akeh luune makacakan anyud kabakta toyane sane ageng rauh ka pasisi, ngantos ulame padem mawinang neda luu. Yening indike punika nenten wenten sane nguratiang, sinah jagat Baline nenten pacang asri miwah resik, pikobet agengan pacang rauh nibenin jagat miwah sadagingipun sakadi tanah empid, blabar, polusi, miwah toyane putek wastu sida ngawetuang pinungkan. Punika mawinan titiang ngaptiang majeng ring pamimpin Bali mangda prasida ngwantu nanganin pikobet punika antuk ngalaksanayang program kebersihan miwah ngamargiang awig awig indik kebersihan palemahan sekadi pengolahan luu, pemisahan luu, miwah daur ulang luu sane kaaptiang sudi kalaksanayang olih krama Bali. Antuk kerjasama pantaraning para pamimpin miwah krama sajeroning nanganin indik luu punika prasida mastikayang pikobet sané kamedalang olih luu punika prasida kaungkulin sareng-sareng Inggih Ida dane sareng sami sane kusumayang titiang ngiring makasami maulat sarira, mataki Taki ngawit mangkin, nylisik bulu, introspeksi diri yening iraga pinaka jatma Bali patut eling teken wewidangan jagat Bali antuk ngutang luu ring genahne utawi ngolah luu mangda jagat Baline sayaga asri, resik, miwah trepti. Wantah kadi asampunika orasi sane prasida kabaktayang titiang dumogi napi sane aturang titiang wenten pikeneh ipun. Yening wenten iwang, titiang ngaturang geng rena sinampura nenten lali titiang Puput antuk Paramasanthi Om Santhi, Santhi, Santhi Om  
Maraknyane joged ring kuuban masyarakat sane nenten manut ring pakem umpaminyane rikala ngelaksanayang upacara agama sekadi naur sesangi, akeh para masyarakat ngangge joged sane nenten manut ring pakem. Umpami naur sesangi ring acara 3 bulanan,pawiwahan,ngotonin miwah upacara sane lianan,akehan para sane madue karya ngerereh joged sane manut tityang porno,tur katonton sareng masyarakat umum sane wenten anak alit nyane, kadang anak alit punika sareng ngibing. Niki sane riskan sekali manut tityang. Napi malih, penari joged narinya nenten manut ring pakem, sekadi busananyane terbuka,iringan gambelannyane wenten koplo,wenten taler goyangan sane ngebor. Sane miris nika perkembangan joged porno ngantos ting media sosial,buktinnyane akeh wenten chanel youtube antuk kauntungan admin. Saking sosial media punika,peerkembangan joged porno mempengaruhi generasi muda,terutamanyane anak alit. Niki dados tantangan iraga sareng sami terutamanyane tityang dados sisya merasa terpanggil tur rishi krana wenten ring sekitaran tityang lan ditonton olih alit alit sane ngerusak tatanan sosial. Solusi sane prasida unggahang tityang ring permasalahan puniki inggih punika, Kapertama : yening joget punika saking sisya,pihak sekolah wenten hak ngbingbing sisya punika mangda nenten malih nginggel joged sane nenten patut. Kaping kalih : yening ring masyarakat ngebina seke joged porno lan bekerja sama sareng apparat desa sekadi kepala desa,kelian adat,kelian dusun, desa adat, miwah apparat sane lianan Kaping tiga : nunas wantuan ring dinas kebudyaan sumangdane wenten sosialisasi ring desa indik pakem joged sane patut tur negasang perarem ngenein indik pakem joged sane patut Kaping pat : ngusul sareng pemerintah ring sekolah sekolah kawentenan lomba joged sane sesuai ring pakem tur kaupload ring media sosial,nah saking acara niki,yening iraga nyak terus berjuang sareng sareng astungkare joged porno prasida kabatasin. Kaping lima : ring masyarakat mangda wenten taler awig awig tan kadadosang ngaturang joged porno utawi joged sane nenten patut ring pakem terutamanyane upacara keagamaan mangda tari joged punika tetep ajeg tur lestari.  
AKEHNYANE PELECEHAN OBJEK WISATA SUCI RING BALI   Para juri sane wangiang titiang lan tim BASAbali Wiki sane wangiang titiang lan semeton-semeton sane tresnain titiang lan banggayang titiang. Icenin titiang ngaturang panganjali umat Om Swastiastu, kaping ajeng ngiring iraga sareng sami ngaturang puja lan puji syukur majeng Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning sih pasuecan ida iraga prasida mapupul iriki ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik puniki lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda  AKEHNYANE PELECEHAN OBJEK WISATA SUCI RING BALI. Sakadi sane sampun kauningin Bali pinaka genah wisata sane sampun kaloktah ring sajebag dura negara, tur kegiatan pariwisata taler madue dampak becik ring perekonomian masyarakat Bali. Kenten taler mangkin sampun akeh genah suci sane taler kaanggén pinaka objek wisata budaya krana nilai sejarah, keunikan, miwah keindahan alamnyané. Indiké punika madué dampak positif santukan prasida nyobiahang tradisi, budaya, miwah adat istiadat Bali majeng ring para wisatawan asing, sakéwanten saking dampak positif punika medal taler dampak negatif, sakadi sané kauningin ring Bali wénten akéh genah-genah sané kasuciang utawi kahormatin olih mayoritas masyarakat Bali. Ring era gempuran pariwisata puniki wénten akéh pelecehan majeng ring makudang-kudang spot objek wisata ring Bali olih para wisatawan asing utaminnyané ring objek-objek sané kasucénin olih umat Hindu sakadi pelinggih, taru, miwah sané lianan. yéning parindikané puniki terus mamargi maka Bali pacang kélangan ajegnyané. Tiang ngaptiang mangdané pamimpin sané jagi kapilih dados pamimpin Bali ring warsa 2024 ngancan urati malih indik pamargi pariwisata ring Bali, boya ja nganikang para oknum kemanten nanging taler ngawit maprogresi malih indik pelaksanaan pariwisata antuk ngukuhang awig-awig sane berlaku ring ruang lingkup pariwisata, taler antuk nincapang pawarah-warah sane jelas indik objek wisata sane jagi ka kunjungi oleh para wisatawan. Antuk nincapang kaamanan miwah awig-awig sajeroning ngamargiang pariwisata ring Bali, titiang percaya Bali ring galah sané jagi rauh pacang tetep dados objek wisata utama miwah sayan akéh nyobiahang budaya miwah tradisi ring Bali sakéwanten taler setata ngajegang taksu miwah ajeg Bali. Kadi asapunika pidarta bawak sane prasida aturang titiang ring galahe sane becik puniki, titiang muputang antuk parame shanti. Om shanti shanti shanti om      
Om swatyastu merdeka sane wangiang titiang para angga panirrksa,sapunika taler para smeton yowana sareng sane tresna sihin titiang pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring ida sang hyang widhi wasa,duaning sangkaning pasuecan ida,titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara wikithon partisipasi publik bali borarasi ring galahe mangkin lugragang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Bali Berduka Yadiastun para semeton sareng sami, kematian nenten dados ngurahang ring Bali, tur kasunarin olih pengendara sane nenten ngelarang pamunduhan lalu lintas, contoh sane kaanggen dados mangda polih kalaksanayang sane nenten ngupaya. Sakewanten, sekarang nika dados kalaksana kecelakaan sane nenten dados ngadegang silih tunggil lan magedarang 7 warga. Dados rakyat dados ngaturaken ring pemerintah utawi pemimpin Bali dados ngupaya nindakang sampunang prakara puniki mangda sakewanten dados nenten ngalih kalaksanayang sane lantas dados ngancan nika.  +
Yening tolih-tolih ring wewidangan gumi Tabanan utamane ring desa Kerambitan, terkenalnya wantah tuah ring Pertanian. Tiang sareng timpal tiang saking Kerambitan akeh pesan semetonne sane bermata pencarian utawi pekaryannyane dadi petani. Yen dadi petani tuah meuntung untungan, napi kranane? Kranane ipun tuah je ring toya santukan mangkin cuaca kering, fasilitas sane ten mendukung, tur ten wenten peduli saking pemerintah. Santukan yen bandingan pertanian ring Bali saking pertanian di luar negeri contohnyane ring negara jepang lan Australia, Fasilitas lan dukungan nyane akeh pisan saking pemerintah contohne fasilitas sekadi alat-alat pertanian care traktor, alat anggen memanen. Yening ring Bali ten wenten alat utawi fasilitas sekadi punika, santukan ten wenten dukungan subsidi dana utawi bantuan alat saking pemerintah. Tiang nunas saking pemerintah sire je sane kapilih dadi pemimpin Bali mangdane jagi kauratian pertanian lan petani druwene apang sejahtera lan rahayu.  +
Om Swastyastu, Sane kapertama, ngiring iraga sareng sami ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan Ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul I riki, sajeroning acara Wikithon Bali Berorasi. Titiang Ni Putu Ayu Gita Nirmala Putri saking SMAN 2 Sukawati lugrayang ngaturang orasi sane mamurda Abet Turis Ngerugiang Semeton Bali.  +
Achmad Obe Marzuki embas ring Jakarta, 30 Juli 1975. Dané meneng ring Bali saking warsa 2002 tur aktif ring widang seni, minakadi main téater, nyurat puisi, ngwacén puisi, fotografi, miwah nglukis. Dané nincapang kawagedan nyuratnyané antuk kursus jurnalistik ring Planet Senen Jakarta Pusat ring warsa 1995. Nggabung ring Wadah Teater Jakarta miwah Lembaga Dongeng Dinas Kebudayaan Jakarta Selatan (1995-1996). Maosin puisi-puisinnyané ring mimbar bébas panggung reformasi TIM 1998. Nggabung sareng Teater AGA (Anak Gudang Air) miwah ngwangun Komunitas API (Anak Pasar Induk) ring warsa 2000. Ngadegang Rainbow Art Handicraft Workshop warsa 2001. Ngiring Sanggar Poerbatjaraka dané sareng ring pementasan Layon (2008) miwah Hong (2008) ring Temu Teater Mahasiswa Nusantara VI ring Surabaya. Mangkin dané nyarengin komunitas Jatijagat Kahuripan Puisi ring Denpasar, Bali.  +
Adhy Ryadi embas ring Singaraja, 17 Januari 1960. Dané muputang studi Sarjana Hukum ring Undiknas Denpasar. Dané nyurat puisi ngawit warsa 1981 miwah kawedar ring Bali Post, Pikiran Rakyat, Berita Buana, Suara Indonesia, taler kapupulang ring cakepan puisi "Hram" (1988). Dané naenin makarya dados wartawan ring Bali Post. Dané seda ring warsa 1995.  +
Agoes Andika embas ring Banjar Baleagung, Buleleng, 5 Maret 1963. Ring warsa 1981 meneng ring Mataram, Lombok. Dané malajah nyurat ring Putu Arya Tirtawirya miwah Umbu Landu Paranggi ring Bali Post. Warsa 1985 polih galah kaundang ka Taman Ismail Marzuki Jakarta sareng makudang-kudang penyair Bali miwah penyair tanah air lianan ngwacen puisi. Kakawian puisi dané naanin kawedar ring Bali Post, Karya Bhakti, Nusa Tenggara, Simponi, Swadesi, Nova, Berita Buana, Suara Karya, Suara Nusa, Horizon, miwah makudang-kudang buletin sastra ring mataram, pontianak. Sane mangkin malinggihja ring Singaraja.  +
Agung Bawantara embas ring Klungkung, 30 Januari 1968. Lulusan saking Fakultas Peternakan Universitas Mataran, NTB. Ida ngawi puisi ngawit saking warsa 1980an ring Bali Post, Karya Bakti, Nova, Berita Buana, Swadesi, Media Indonesia, dll. Puisinya juga terkumpul dalam buku Sahayun (1994), Klungkung: Tanah Tua, Tanah Cinta (2016). Ida pinaka sang sane ngawitin Denpasar Film Festival. Ida taler ngawi cerpen, satua, miwah novel.  +
Agung Wiyat S. Ardhi embas ring Puri Anyar Keramas Gianyar, tanggal 3 Fébruari 1946. Dané namatang sarjana muda ASTI lan sarjana Agama Hindu lan naanin dados guru ring PR Saraswati Gianyar. Dané taler naanin dados Kepala SPG Saraswati Gianyar, Kepala SMA Saraswati Gianyar, Anggota Madya Désa Pakraman Kabupatén Gianyar, Tim Penyeleksi Penerimaan Penghargaan Wija Kusuma Kabupatén Gianyar, Tim Penyuluh Bahasa Bali Kabupatén Gianyar, Tim Pembina Utama Dharma Gita Kabupatén Gianyar, lan Tim Pembina Nyastra Kabupatén Gianyar. Lianan ring punika, dané taler kasumbung dados pragina Drama Gong. Dané ngamolihang hadiah sastra Rancagé warsa 2001 antuk cakepan sané mamurda Gending Girang Sisi Pakerisan lan antuk jasa ring widang sastra Bali modéren warsa 2010. Ring warsa 2015 dané polih penghargaan Widya Pataka saking Gubernur Bali antuk cakepan sandiwara mabasa Bali sané mamurda Bogolan.  +
Agus Vrisaba inggih punika sastrawan sané embas ring Klaten, Jawa Tengah, 15 Méi 1941. Ring warsa 1970-an dané meneng ring Bali tur masawitra raket sareng akéh seniman Bali. Ring panguntating warsa 1980-an dané magingsir ka Tawangmangu, Jawa Tengah. Ida seda ring tanggal 17 Pébruari 1992. Agus inggih punika pangawi cerpen sané produktif pisan. Kakawiannyané kawedar olih Kompas, Sinar Harapan. Salanturnyané ring Suara Pembaharuan, Vista, Jawa Pos, Bali Post, Intisari, Surabaya Post, Suara Indonesia, Zaman, miwah makudang-kudang koran daérah liyané. Penerbit Buku Kompas (PBK) mautsaha nyihnayang malih kakawiannyané miwah ngeditnyané ring cakepan pupulan cerpen tunggal sané kapertama mamurda Dari Bui Sampai Nun ring warsa 2004. Agus nyantos padem durung polih galah nyurat karya-karyané. Wantah asiki cerpénnyané inggih punika "Sodom dan Gomorah" sané kacakup ring antologi "Dua Kelamin untuk Midin", sané kamedalang Penerbit Buku Kompas warsa 2003.  +
Om Swastiastu, ida dane sareng sami sane wangiang titiang, ida dane sareng sami sane dahat wangiang titiang, sadurung titiang ngelanturang atur, ngiring iraga sareng sami ngaturang puja pangastuti ring ajeng Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugraha Ida, iraga sareng sami prasida kacunduk ring galahe puniki. Sane mangkin titiang jagi nyihnayang indik kawigunan toya sane resik sajeroning nambakin anak alit saking stuting, yening wenten toya sane resik, punika pateh sakadi anak alit sane polih ajeng-ajengan sane bergizi saking piring sane kotor, mawinan nenten wenten nutrisi sane prasida karesep ring pencernaan. Sane kapertama, cacing sane ngranjing ka awak punika pacang ngambil nutrisi saking awak i rare, sane ngawinang i rare nenten sedeng ngamah. Yéning terus mamargi, kahanan puniki pacang ngawinang alit-alite keni kakirangan gizi miwah ngawinang alit-alite sayan alon, puniki sané ngawinang anaké keni stunting, éling ring prinsip iraga saking rakyat antuk rakyat. Tiang ngaptiang calon pamimpin sané jagi rauh pacang prasida nanganin stunting antuk ngelanturang program program sané wénten sadurungnyané miwah nincapang. Sapunika orasi titiang, antuk puniki puputang antuk parama santih, om santih santih santih om  +
Om Swastiastu, Suksma aturang titiang majang ring pengantar acara duaning sampun mapaica galah ring sikian titiang. Para angga panureksa, ida dane para penodia sane dahat wangiang titiang asapunika taler para yowana sane pamilet lomba sane tresnasihin titiang. Sadurung titiang nglanturang matur, lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia rasa bakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Riantukan sangkaningsih pasuecan Ida, iraga sareng sami, ring galahe sane mangkin titiang jagi ngaturang teks orasi sane mamurda Ajeg Bali Sayan Rered, Kagentosin Antuk Modernisasi. Bali, nusa alit sané kasub pisan antuk kaluihan miwah keasrian budayannyané. Sabilang sasih wenten 500.000 wisatawan dura negara sané rauh saking doh ka doh jagi nyingakin kearifan lokal budaya Bali. Nanging sane mangkin? Kepriye kabare pemuda sane nuntun bali? Nenten wenten sane mamanah nglanturang. Sawah sane jimbar punika katandur kantor kantos nenten wenten malih subak sane becik. Indayang cingakin, mangkin akeh krama Bali sane ngutang budayanyane. Indayang cingakin akeh krama Bali sane nenten uning basa Bali? Menyama braya kagentosin antuk jasa event organizer. Sayan sukeh ngrereh panulis lontar miwah kidung suci sané pacang ngentosin dané. Napike budaya iragane pacang sirna? Napi sane prasida kakaryanin? Sapunapi carané ngolah sakadi punika? Akeh sampun parilaksana, akeh sampun pikenohnyane. Sakéwanten sujatiné akéh sané kantun nénten seneng sareng budaya Bali. Ibu pertiwi nangis nyingakin taksu Bali sayan rered. Yéning parindikané puniki nglantur, peséngan Bali sané becik ring jagaté pacang sayan rered. Bali sane madaging budaya lan tradisi pacang ical. Napike punika sane ajap-ajap iraga? Sampunang ja ragane dados yowana sane tan pawidi. Waliang ajeg bali, Waliang taksu Bali! Yening sami sampun puput, iraga patut nglanturang. Ngiring sarengin para yowana Bali, ngukuhang taksu Bali! Asapunika sane prasida aturang titiang menawita wenten iwang atur titiang. Titiang nunas gengrena pengampura. Puputan titiang antuk paramasanti, Om Santi Santi Santi Om.  
Sedek pandemi Covid-19 melanda ring jagat lan ngawinang sektor pariwisata ring bali terpuruk saking Maret 2020. Samian Pariwisata ring bali padem santukan nenten wenten turis sane rauh ka Bali krana takut kena virusnyane. Nika mawinang perekonomian ring Bali ngancan nuunan. Anggen ngewangun Pariwisata Bali rikala mangkin, sepatutnyane kalaksanayang antuk ngadayang event - event ring sektor pariwisata sane menarik, minakadi pameran sane madaging barang-barang sane meciri khas bali lan ngadayang pesta seni utawi igel-igelan sane mamuat budaya-budaya Bali, sane prasida menarik uratian wisatawan lan wisatawan ne makayunan rauh ka Bali. Kesempatan puniki pacang prasida keraih yening prasida ngicen jaminan ring para wisatawan ne indik kondisi aman saking resiko terjangkit Virus Covid-19 ritatkala kewentenan ring Bali. Nike mawinan implementasi protokol kesehatan lan program vaksinasi serentak ring samian sektor musti kafokusan sareng sinamian. Nganggen mekudang - kudang usaha sane kalaksanayang olih samian pihak minakadi pemerintah, pelaku industri pariwisata lan masyarakat kesaratan mangda rasa percaya indik pariwisata bali prasida tumbuh lan pariwisata pacang malih bangkit.  +
Pikobet sane banget karasayang olih kramane mangkin inggih punika pikobet ngerereh pakaryan. Kramane dini ditu merebuti gae. Wenten masi krama kantos ngerereh pakaryan utawi ngalih gae kantos ka dura negara dados TKI. Sebet yen keneh-kenehang, ngalih gae joh, gaji pas-pasan. Akeh kramane ngrasayang paundukan sekadi puniki. Punika karasayang santukan lapangan pekerjaan sane mangkin terbatas. Yadiastun wenten lowongan pekerjaan, punika kadagingin olih krama-krama sane sampun luwung tulis gidatne, kagisi olih pengede. Yening sekadi puniki, dija ke tongos keadilane? Santukan punika, pemimpin Bali 2024 patut pisan mangda adil tur ngwantu krama mangda polih pakaryan malarapan antuk kawentenang program-program pelatihan keterampilan tur seakeh-akehnyane muka lapangan pekerjaan. Pemimpin Bali 2024 nenten dados baatan asibak ri tatkala nglaksanayang programe puniki mangda sami kramane prasida ngrasayang tur polih pakarya sane becik kaangge jalaran ngerereh pangupa jiwa.  +
Inggih bapak manggala rawataka pacentokan bali berorasi lan angga rawataka sane lianan, taler sane wangi lan mustikayang titiang. Om Swastyastu Ping ajeng iring titiang piratu makasami, sane nyarengan parikrama puniki nunas ica ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa dumogi sareng sami ngemolihang kerahayuan lan kesukertan ritatkala iraga jagi meblibagan-ngusul indik aeb jagat jani margi ne keni macet. -praya katur ring murdaning jagat bali utawi bapak gubernur sane kacatri ring pemilu warsa 2024. - tityang ni nyoman martini sisia sma negeri 2 sukawati. mapunguatur majeng ring bapak gubernur sane jagi ngambal jagat selami limang warsa titiang manggihin ngancan warsa ring margi setata macet(nenten je semengan, tengai,napi malih sanja lan wengi). Napi ye makada macet e puniki? titiang cenik nenten uning , sane ngeranayang margi-margi ne di bali akehang keni macet. Nike pitaken titiang,dumogi prasida bapak gubernur gelis manggihin tata cara ngicalang pikobet e puniki. Titiang ajerih terus-terusan macet margine dibali sinah toris utawi tamiu nenten seneng melali ke bali,duaning sabilang ipun melali keni macet. Yen sampun ten wenten toris ke bali, dije titiang ngalih gae, pocol tiang masekolah. Budi titiang nanur, carik e sampun dados villa medaging beton. -Bapak gubernur sane mustikayang titiang. Bapak meraga sang pradnya/ pastika wenten pamargi ngicalang pikobet e puniki. Titiang wenten taler usul nyoloh, pidabdab ngicalang macet: 1. Toris/tamiu nenten dados negakin sepeda motor lan mobil. Pang nyak ipun nyilih di bali. 2. Toris/tamiu nenten dados ngabe motor uli jumah ne. 3. Krama bali mekarya negakin sepeda motor. 4. Yan melali krama bali mangda nyewa mobil. Ampura bapak gubernur sakadi punika atur, pitaken lan usul tityang. Dumogi bapak setata rahajeng rahayu ngambal jagat bali ne. Sakadi asapunika atur titiang akeh keiwangan tata titi paribasa nenten manut titiang nunas geng rene sinampura. Puputin titiang antuk ngaturang paramasanthi. Om Santhi Santhi Shanti Om  
Om Swastiastu Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih riin ngiring iraga sareng sami ngaturang rasa angayubagia majeng Ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan ida titiang prasida muputang teks orasi antuk acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi sane mamurda “Akeh WNA sane Nglurug Aturan ring Bali”. Ida dane sareng sami, ring Bali mangkin sampun akeh para wisatawan asing sane nglurung aturan-aturan sane sampun tegteganga. Para wisatawan punika akeh sane makarya illegal ring pusat-pusat wisata, yadiastun nenten madue dokumen keimigrasian sane patut. Para wisatawan puniki akeh sane makarya dados photographer, model, miwah usaha rental motor miwah mobil. Aksi wisatawan puniki sepatutnyane nenten dados kabanggyang punika manten. Sawireh puniki dados ngrampas lahan usaha krama lokal miwah ngwetuang kerugian antuk krama Baline. Saking pikobet puniki, titiang ngestiang mangda pemimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 puniki prasida ngeuratiang taler ngicayang solusi antuk pikobet wisatawan asing sane makarya illegal ring Bali puniki mangda krama Bali nenten keicalan lahan usaha malih. Ida dane sareng sami, punika manten orasi sane polih kaaturang titiang. Dumogi pikobet punika prasida kapuputan. Kirang langkung titiang nunas ampura, tur sineb titiang antuk Parama Shanti. Om Shanti, Shanti, Shanti Om  +
Om Swastiastu, puniki titiang mapun nunasang sujatin titiang mengenang ring kebakaran hutan sane sampun mapupul sejaba puniki. Kebakaran hutan keni wantah minakadi dua faktor, yadiastun faktor alam lan faktor kamajeg sane pesan mawasta faktor manusa sane setata kakripta. Titiang taler tusing kapahintunan. Nganapi paragan ipun tusing malalintas ngorahin hutan sane nenten ngemargiang Oksigen sane sami mapupul tur kasaktian antuk kita. Prasida mapendem mangda prasida ngrerama tirtha ring punika, tur kita semeton patut mesurati ring pohon-pohon sane taler nenten ngaanggen Oksigen antuk kita sane mangda kita maduwe ajengan nanging tis agus ring udara. Patut lebuh tegas pemerintah ring penjagaan hutan-hutan sane mapupul ring Bali, turake pesan dados pola nguripang, sami kedisan, mapupul tusing nenten pesan keni mapupul ring Bali, mangda prasida nguripang nenten embakar hutan ring saniki sane dados punika. Mugi-mugi ring sane mapupul Bali, pemimpin sane mapupul Bali maprakarsa Bali makakalih lagi tur maprakarsa tur tegas. Om Santi Santi Santi Om.  +
Om Swastyastu Sane kusumayang tityang, Bapak Kepala Sekolah SMAN 11 Denpasar Tur para peserta lomba sane dahat asihin tityang. Pinih kapertama ngiring irage sareng sami nunas ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan melarapan antuk asung kerthawara Nugraha Ida Sang Hyang Widhi, irage sareng sami praside mapupul driki ngemiletin acara puniki. Ritanjekan mangkin puniki ledangang tityang jagi ngwacen pidarta indik “ AKEHNYANE WNA NGERUSUH RING BALI”. Bali pinaka silih sinunggil genah pariwisata sane akeh kedatengin olih Warga Negara Asing, nanging akeh pisan para warga Negara asing puniki sane nenten nginutin uger-uger sane sampun kaunggahang, sekadi melanggar lalulintas. Akeh pisan para WNA sane mengendarai sepeda motor ugal-ugalan utawi nenten nginutin uger-uger ring margine. Napi malih para WNA puniki ritatkala mengendarai sepeda motor nentan naenan nganggen Helm tur nenten meduwe SIM utawi surat ijin mengemudi. Niki sane ngeranayang para warga Baline dados resah tur nenten nyaman. Indikan puniki tityang ngacepang majeng ring pemerintahan, dumogi praside gelis menindaklanjuti permasalahan puniki. Pinunas tityang majeng ring pemerintah mangdane lebih tegas ngajeggang uger-uger Lalulintas, lan yen makadados para WNA puniki kenikain nganggen Gojek, Taxi utawi kendaraan umum sane tiosan. Indikang puniki saha makadados nincapang mata pencaharian lan pendapatan para warga lokal. Inggih asapunika pidarta saking tityang, dumogi pemerintah sida gelis menindaklanjuti permasalahan puniki. Tityang nunas ageng rena sinampure ripedprade wenten napi sane kaucap tityang utawi sane kebaosang tityang wenten sane nenten menggah ring arsa, tur puputin tityang antuk ngaturang parama shanti, Om Shanti Shanti, Shanti Om.  +
Om Swastyastu Dharma dyaksa panureksa sane kusumayang titiang, Para atiti sane wangiang titiang, Punika taler para yowana sane tresnasihin titiang. Rasa astiti bakti katur ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning wantah sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang miwah ida dane sareng sami prasida mapupul sekadi mangkin. Ida dane sane wangiang titiang, ring galah sane becik puniki purun titiang jagi ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Aksi Kriminalitas ring Kalangan Sisya. Semeton sami sampun pada uning indik bullying punika wantah marupa laksana sane setata kamargiang olih anak utawi sekaa anak. Ring masane mangkin, akeh pisan wenten anak sane nganistayang anak sane dados sisia. Sané ngawinang para kramané punika malaksana sakadi punika, sujatinnyané wénten makudang-kudang faktor, minakadi kirangnyané kawigunan anaké ring angga miwah kawigunan lingkungan. Nanging indiké puniki nénten ja wantah indik kekerasan biasa, sakéwanten sampun nglintangin wates-watesnyané tur ngranjing ring tindak kriminal, santukan sang sané ngamargiang kekerasan punika nénten wantah kasar nganggén raos kémanten, sakéwanten taler nganggén kekerasan fisik majeng ring sang sané katibenin kekerasan punika. Raris, napi sane prasida iraga laksanayang anggen nanganin pikobet punika? Yening iraga mamanah ngeret indria, iraga patut ngeret indria punika saking iraga sareng sami. Tegenja ayah-ayahan ceninge buat ngwangun kapracayane teken dewek ceninge, buina sehinja pepineh ceninge, apanga cening nyidayang ngresep teken paundukan-paundukan ane lakar teka. Indike punika pacang ngawinang iraga sayan degdeg ring ayun Ida Sang Hyang Widi Wasa, langkungan ring kawentenan anake sane nganistayang iraga. Santukan yening iraga madue rasa percaya ring dewek, iraga pacang uning ring paindikan sane patut miwah sane tan patut. Puniki prasida kakukuhang, antuk ngicénin sosialisasi indik bullying ring para sisia, miwah ngicénin sanksi sané patut majeng ring pelaku miwah perlindungan majeng ring korban. Ida dane sane wangiang titiang, kadi asapunika presida atur uningayang titiang inggian Aksi Kriminalitas ring Kalangan Sisya. Santuke asapunika, sampunang lenga, ngiring sareng sareng ngaonang Bullying ring Tengahing para Yowana utawi Sisya, (STOP BULLYING)! Inggih, wantah asapunika atur titiang, tan lali titiang nunas geng rena pegnampura yening wenten kaiwangan miwah kakirangan titiang ring sajeroning daging pidarta puniki. Inggih, pinaka pamuput atur titiang antuk parama shanti. Om Santhi Santhi Santhi Om  
Om Suastiastu. Salam Sejahtera. MERDEKA. Sane wangiang titiang para angga panureksa, sapunika taler para yowana sawitran titiang sareng sami sane dahat tresna asihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Maha Esa, sangkaning pasuecan Ida iraga sareng sami prasida mapupul sadu arep ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang Putu Widi ngaturang orasi sane mamurda Alas Boya ja Abian Semeton sareng sami, sujatine nincapang taraf perekonomian dahat mabuat pisan ring krama Bali. Ekonomi sane becik pastika ngawinang kesejahteraan sane becik. Nanging, utsaha-utsaha nincapang taraf perekonomian sampunang kadasarin antuk parilaksana sane kaon, sane prasida ngusak palemahan skadi alas. Alas boya ja abian. Yening abian kapretenin mangda prasida ngasilang jinah, nanging alas kapretenin mangda prasida nyaga lan ngupapira sakancan kauripan ring jagate puniki. Nenten ja wantah i manusa sane natakin urip ring alas, nika sakancan buron, pertiwi lan akasa taler muatang kawentenan alas. Duaning asapunika, manusa sampunang lobha tekening pasuecan sang angurip jagat puniki, kanti alas taler kaanggen abian. Yening sampun skadi puniki sinah wenten alih fungsi lahan. Alas sane jimbar sane katumbuhin taru-taru ageng, waluya manusa sane katumbuhin rambut samah, mangkin sampun botak, coblak, lengar nyablar. Pemimpin Bali pinaka Pangamong Jagat Bali ring warsa 2024 mangda nguratiang parindikan puniki. Kebijakan-kebijakan indik lingkungan hidup tur penegakan hukum sane ajeg, sane nenten wenten kompromi maring manusa-manusa sane ngusak alas mangda jakti-jakti kamargiang. Manusa-manusa corah sane nenten madue tetimbang indik wesanan benjang pungkur yening asale usak tur prasida ngawinang jagate keni bencana, tanah longsor, pemanasan global, napi malih skadi mangkin bencana El Nino sane sampun ngabulan, sinah pacang ngawinang pakewuh krama, pianak, taler cucun iraga benjang pungkur. Pemimpin Bali kasarengin Pemerintah Kabupaten, Pemerintah Desa, lan makasami krama Bali mangda sayan-sayan eling, nincapang ekonomi sampunang kanti ngusak palemahan. Semeton titiang pastika percaya, gumi Bali pacang landuh yening sakancan aspek kauripan seimbang lan mamargi luih. Ngiring sameton sareng sami, uratiang alas druene, eling lan sampunang patikacuh kapining jadma-jadma sane mapikayun ngusak jagat druene. Titang percaya, yening mangkin iraga eling sinah benjang pungkur pianak lan cucun iraga makasami pacang molihang wesana sane luih. Wantah asapunika atur titiang, kirang langkung titiang nunas pangampura tur puputang titiang antuk parama santi. Om santi, santi, santi, Om.  
Aldwin makarya pinaka Senior Analyst AkarAsia. Dane wau lulus untuk gelar Master Studi Pewangunan Internasional ring Elliott School of International Affairs University George Washington, sane kucukang ring pidabdab panglimbakan sektor swasta. Dane mikolihang gelar S.IP Hubungan Internasional saking Universitas Colorado ring boulder tur ngulengang petitis sajroning parindikan Politik Ian Ekonomi Asia Tenggara  +
Om Swastyastu. Ngiring Sareng sami ngaturang puji syukur majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa antuk wara nugraha Ida, iraga sareng sami prasida mesadu ajeng ring rahina sane becik punika. Sadurung ngelantur, titiang meatur-atur pacanguningayang indik wastan titiang. Titiang Ni Kadek Feby Dhiyo Dharma Yanthi, titiang siswa saking SMK Negeri 2 Seririt. Sane mangkin titiang pacang nguningayang indik Alih Fungsi Lahan Pertanian. Sakadi sane sampun iraga uningin indik kewentenan warga Baline sayan ngeliunang, taler sayan liune Wisatawan Mancanegara sane rauh nika mawinan liu lahan pertaniane sane mangkin kedadosang perumahan, hotel, restoran, muah sane tiosan sane prasida ngangkat Industri pariwisata. Nika mawinan ten wenten petani ring Bali sane madue lahan sane linggah. Manut sakadi baos Kepala Dinas Pertanian taler Ketahanan Pangan ring Bali, I Wayan Sunada nguningayang sane mangkin paling liu lahan petani ring Bali sawetara wenten sane mudue pitung dasa lima are, akidik petani sane madue lahan akehan ken satu hektar. "Kelemahan ring Bali sane mangkin keterbatasan lahan, wenten sane medue duang dasa lima are,ane ngelah paling linggah pitung dasa lima are, sane ngawinang punika wantah alih fungsi lahan sane kelaksanayang sambilang warsa". Manut raos Sunada majeng ring Bisnis, Buda pinanggal duang dasa kalih, sasih nem, Warsa duang tali duang dasa kalih. Saking pikobet punika Pemerintah utawi calon Pemerintah Provinsi Bali patut becik-becik urati permalasahan Alih Fungsi Lahan puniki antuk cara ngajamin kesejahteraan para petani umpami: 1. Ri kala masan nanem, pendistribusian pupuk bersubsidi utawi nenten bersubsidi patut di perhatikan mangda nenten terjadi kelangkaan pupuk. 2. Ri kala masan panen Pemerintah patut ngwantu para petani antuk pemasaran hasil pertanian. Napi malih yening pamerintah becik-becik urati ring kawéntenan para petaniné, sumangdenya prasida Alih Fungsi Lahan punika ten kamargiang, santukan krama lan para yowana pacang meled dados petani, punika mawinan program kasukertan pangan nasional prasida kapolihang. Wantah sekadi asapunika sane prasida uningayang titiang ngeninin indik alih fungsi lahan minakadi wenten atur titiang ten manut ring sajeroning angga titiang nunas pengampura banget riantuk tambet titiang kalintang maka panguntat atur puputang titiang antuk ngaturang parama Shanti. Om Shanti Shanti Shanti Om.  
Bapak/Ibu sane wangiang titiang. Ring rahinane mangkin titiang pancang ngaturang orasi indik “Sampunapi pikobret pemerintah ngeninin indik alih fungsi lahan pertanian ring Bali sane ngaruhin pangan lokal”. Alih fungsi lahan dados uratian khusus majeng ring pemerintah. Manut ring data Dinas Pertanian lan Ketahanan Pangan DISTANPANG PROVINSI BALI 15 Juli 2020. Pengwangunan sektor non pertanian ring Provinsi Bali ngawinang jimbar persawahan saking warsa kawarsa sane sampun sayan rered. Alih fungsi punika ngawinang produksi local tedun, minakadi baas sane ngerananin keberlangsugan pertanian terancam. Antuk perindikan punika, pemerintah sampun ngaryaning makudang kudang utsaha, inggih punika: 1. Ngelimbaang wewidangan terpadu 2. Ngicenin wantuan ring petani 3. Sosialisasi antuk nincepang kesadaran ring masyarakat Utsaha punika sampun mermargi becik. Sakewala, punika patut kamargiang antuk pamargi sane dahat mautama antuk nanganin pikobet alih fungsi lahan ring Bali. Utsaha punika marupa : 1. Ngingsirang sektor sektor lianan, dados sektor pariwisata agraris 2. Ngelimbakang soroh soroh entikan lokal sane becik lan berkwalitas 3. Ngewatesin pawangunan perumahan penduduk ring kawasan pelestarian lahan pertanian. Titiang ngaptiang pikobet punika miwah solusine prasida kauratiang olih calon pemerintah Bali. Inggih wantah asapunika, titiang puput antuk suksma lan Om Shanti Shanti Shanti Om.  +
Alit S.Rini embas tur meneng ring Dénpasar antuk wastan Ida Ayu Putu Alit Susrini. Nulis puisi ngawit warsa 1980 miwah kawedar ring koran Bali Post sané raris dados genah ipun makarya ngawit warsa 1988, raris kapisarat nyungkemin desk budaya, agama, pendidikan, opini miwah warsa 1998 dados redaktur pelaksana, raris sané pinih untat nyungkemin desk opini miwah pensiun warsa 2015. "Karena Aku Perempuan Bali" (2003) inggih punika pupulan puisi tunggalnyané. Puisi-puisiné taler kaunggahang ring cakepan "Cinta Disucikan Kehidupan Dirayakan", "Bali Living In Two World" (2002), "Dendang Denpasar Nyiur Sanur" (2016), "klungkung: Tanah Tua Tanah Cinta" (2017). Ring sasih Séptémber 2017 pupulan puisi dané, Inferior, kamedalang duet sareng Nyoman Wirata sané mamurda "Pernikahan Puisi".  +
Silih sinunggil pangawi erotika istri kapertama, Anaïs Nin minab pinih kasub krana buku hariannyané sané nganyudang manah, romansa bohemiannyané sareng pangawi Henry Miller, miwah hubungan inces sareng bapannyané sané kawedar olih psikolognyané. Dané taler akéh nyarengin ring dunia psikoanalisis, miwah seneng pisan ngintegrasiang miwah nyumponin angga saking proses nyurat. Punika mawinan, nénten ja tios yéning dané ngidepang nusa Bali sané becik punika pinaka genah sané tenang, genah manusané maurip ring harmoni sareng alam semesta.... Ring warsa 1955, Anaïs kapertama nganggén LSD ring bimbingan Aldous Huxley miwah nyuratang deskripsi sané becik pisan indik panampén miwah lanskap bawah sadarnyané sané ngranjing ring gambar candi Jawa, musik Bali, gerakan tari simbolis sadurung kapuputang antuk pamuputnyané, "Ah, titiang nénten prasida ngamolihang rahasia kauripan antuk BAOSAN". Dané ngawitin nyihnayang napi sané kaaptiang olih jiwannyané. majeng ring Anaïs, utopia inggih punika kawéntenan pikayunan sané ngawinang sang seniman polih ngakses jagat sané ngimpi. Minab punika sané ngawinang dané seneng ring ilmu kebatinan miwah seni Bali. Ring jurnalnyané sané kaping untat (volume 7 saking buku hariannyané) dané muputang antuk pamineh-pamineh saking pamarginnyané ka nusa puniki, jangkep antuk deskripsi magis indik kremasi suci, taman mewah, tarian candi, wayang kulit, bungalow sané malakar antuk bahan alami sané kaanggén hotél, musik sané nganyudang, miwah tata cara krama Bali sané canggih miwah alus.  +
Anak Agung Bagus Sutedja (embas 1923 ⁇ - 27 Juli 1966) inggih punika Gubernur Bali sané sampun ping kalih dados Gubernur Bali. Ida kapertama ngajabat ring warsa 1950 ngantos 1958, kadadosang manut kaputusan Dewan Pemerintahan Daerah pinaka pemimpin badan eksekutif Bali, raris Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Sementara (DPRDS) ngentosin wewenang Paruman Agung sané kadiri antuk wakil-wakil kutus kerajaan ring Bali pinaka badan legislatif. Sasampun kagentosin olih I Gusti Bagus Oka dados Pejabat Sementara Kepala Daérah Bali ring warsa 1958 ngantos 1959, ida malih kapilih ring sasih Désémber 1959 dados Gubernur Bali. Masa jabatannyané sané kaping kalih puput makudang-kudang sasih risampuné G30S/PKI ring warsa 1965. Raris ida kagentosin olih I Gusti Putu Martha. Ida ical ring tanggal 29 Juli 1966 ring Jakarta, kasengguh pinaka korban penculikan politik ring masa punika.  +
Anak Agung Gede Ngurah Puspayoga embas ring Denpasar, 7 Juli 1965. Dané muputang S-1 ring Universitas Ngurah Rai, Denpasar, ring warsa 1991. Ida inggih punika Menteri Koperasi miwah Usaha Kecil miwah Menengah Indonésia ring Kabinet Kerja Présidén Joko Widodo. Ida ngajabat saking warsa 2014 ngantos 2019. Sadurung dados mantri, ida naenin dados Wali Kota Denpasar kalih periode, inggih punika saking warsa 1999-2004 miwah 2005-2010. Ring periode kaping kalih, ida kapilih dados Wakil Gubernur Bali periode 2008-2013.  +
1919-2007: Pangeran saking Karangasam sané mlajah ring Belanda selami Perang Dunia II sadurung mawali ka Indonésia dados dokter. Sasampun mawali ka Indonésia, dané kakirim ka makudang-kudang genah ring Indonésia Kangin, sané sering pisan doh pisan anggén nulungin krama irika. Dané miwah rabinnyané keni malaria ri tatkala irika, sakéwanten dané taler dados dokter malaria. Dr. sane Djelantik makarya ring Organisasi Kesehatan Dunia, sané ngirimang dané ka Irak, Somalia, miwah Afghanistan, sané mabukti maguna pisan. Sasampun punika, dané dados kepala perguruan tinggi utama Bali ring Sanglah miwah ngwantu ngwangun Fakultas Kedokteran ring Universitas Udayana ring Denpasar. Dr. Djelantik inggih punika tokoh Renaisans sané taler aktif ring widang kebudayaan Bali, inggih punika mlajahin miwah ngalimbakang. Dané dados ketua Walter Spies Society antuk Festival Walter Spies sané ngutamayang musik miwah tari. Sareng Fredrik de Boer, Hildred Geertz, miwah Heidi Hinzler dané ngwangun Perhimpunan Studi Bali utawi Lembaga Pengajian Kebudayaan Bali ring warsa 1985. Lembaga puniki ngelaksanayang konferensi tahunan ring Bali taler ring dura negara miwah manut Adrian Vickers Dr Djelantik inggih punika pamimpin alami organisasi punika. Majalaran antuk organisasi punika ida nyobyahang budaya Bali miwah paplajahannyané. Dr. Djelantik nyurat makalah indik budaya Bali miwah buku indik lukisan Bali sané madaging indik sejarah seni Bali miwah estetika Bali. Raris ngajahin Estetika ring Akademi Seni Rupa Bali utawi Akademi Seni Bali. Dané taler nyurat otobiografi sané mamurda Tanda Lahir, Memoar Seorang Pangeran Bali.  +
Anak Agung Pandji Tisna (11 Pébruari 1908 - 2 Juni 1978), taler kauningin antuk Anak Agung Nyoman Pandji Tisna, I Gusti Nyoman Pandji Tisna, utawi wantah Pandji Tisna, inggih punika katurunan ka-11 saking dinasti Pandji Sakti Buleleng, Singaraja, sané magenah ring pahan kalér Bali, Indonésia. Ida ngentosin ajinnyané, Anak Agung Putu Djelantik, ring warsa 1944. Ring halaman pungkuran buku Pandji Tisna, I Made Widiadi, sané kasurat ring warsa 1955, dané nyurat indik kahuripannyané manut urutan kronologis. Dané inggih punika pangawi miwah novelis. Dané nulak dados raja Buleleng, sakéwanten pinaka putra pinih duur, pasukan penjajah Jepang maksa dané dados "syucho" risampuné bapannyané séda ring warsa 1944. Ring masa pamerintahannya, ida dados pemimpin Dewan Raja ring sajebag Bali saking warsa 1946 ngantos 1947 (Paruman Agung) miwah Bupati Buleleng. Ring warsa 1947, santukan kapercayaan Kristennyané sané unik nénten anut ring agama Hindu sané dominan, Pandji Tisna nyerahang tahta ring adiknyané, Anak Agung Ngurah Ketut Djelantik utawi I Gusti Ketut Djelantik, taler kauningin pinaka Meester Djelantik, ngantos warsa 1949. Ida seda ring tanggal 2 Juni 1978 tur kapendem ring setra ring sisi kangin tanahnyané nampek kapel sané kawangun makudang-kudang warsa sadurungnyané. Wenten museum ring Lovina sane kadedikasiang majeng ring AA Pandji Tisna miwah kulawarganipun: https://www.facebook.com/pg/The-Little-Museum-Anak-Agung-Panji-Tanji-Tisna-KM-0-Lovina-Bali-1402058299856241/  +
Iraga ajak makejang suba nawang anak cerik ento tonggak penentu masa depan bangsa ene. Pemerintah harus ada tindakan tegas apang anak cerik ento seken maan paplajahan utawi kesehatan ane luung. Kemajuan teknologi cara janine suba ngae minat anak cerike ngangsan tuun tur tusing nyak bersosialiasi. Adene makanan cepat saji tur kuangan nutrisi dugase cerik masih ngranayang anake tusing maksimal pertumbuhan e. Krana anak cerik ane berkualitas nyiriang negara ento sukses tur maju  +
Para angga panureksa sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang Para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat, om swastyastu. Bagia pisan manah titiang rahinane mangkin, sangkaning pasuecan Ida Hyang Widhi Wasa, titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiange ring lomba Wikithon puniki. Suksma aturang titiang majeng para angga panureksa miwah tim BASAbali Wiki sane sampun ngwacen tulisan titiange. Ring sajeroning nyalanang swadharman pinaka pamucuk Bali, pikobet sane pinih mabuat sane patut iraga tangar inggih punika pikobet sampah plastik. Tukad lan pasisi iraga sampun kacemar, ngancem kelestarian palemahan miwah karahayuan parajanane. Sang sané pacang dados pamucuk ring Bali, patut prasida ngamargiang kebijakan sané ketat miwah nyokong inovasi ramah lingkungan mangda prasida nyuciang Bali saking sampah plastik. Ngiring sareng-sareng ngwangun pulo sané lestari miwah asri antuk generasi sané jagi rauh. wantah asapunika sane prasida aturang titiang dumogi napi sane aturang titiang prasida kauratiang pinaka dasar program kerja sane kautamayang olih calon pemimpin sane kapilih ring warsa 2024  +
Om swastiastu.MERDEKA.Sane wangiang titiang para angga panureksa ,sapunika taler para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring ida Sang Hyang widhi wasa .duaning sangakaning pasuecan ida irage sareng sami prasida mapupul iriki, sajroning acara WIKITHON PARTISIPASI PUPLIK BALI BERORASI. Ring galahe sane mangkin lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurde ANGGE HAK MEMILIH SANE BECIK. PEMILU, sane kemargiang panegara Indonesia puniki kemargian 5 warsa apisan napkal pemilu punika jagi memilih anggota legislatif ring tingkat kabupaten, provinsi miwah ring dprri.Pemilu punika ketah sampun kasengguh utawi kebaos pesta rakyat nika mawinan ngiring ngawit sane mangkin metaki-taki sarengin pesta rakyat punika ,sampunang meneng ring jero ngiring rauh ke TPS anggen hak -hak suaran soang soang ,duwaning suaran duwene punika jagi menentukan nasib bangaaa Indonesia puniki. Kewanten titiang banget mapinunas majeng ring ratu ida dane sareng sami ,sampunang pisan kantos kayun keninine junah suaran ida dane puniki jagi ketumbah ,duwaning suara duwene puniki jagi ayahan 5 warsa ,nika mawinan titing matur ring ida dane sareng sami sapa sire sane jagi kacoblos sapusira sane sampun dipercaya,mersidayang jagi ngewakilin ratu ida ida dane sareng sami ngiring punika pilih. Inggih ratu ida dane sareng sami sane dados unteng utawi sane mabuat pisan ring pidarta punika nenten tios,pemilu rauh nyane 5 warsa apisan ,nika mawinan ngiring sareng sami anggen hak pilih duwene rauh ke TPS jagi nyoblos wakil duwene soang-soang sane sampun di percaya .Pilih nganggen hati duwene sampunang milih ulian jinah. Ratu ida dane sareng sami wantah akadi punika ORASI mebahasa bali sane jagi aturang titiang ring rahina sane mangkin.Nawita atur titiang sane nenten manut ring arse Ida dane sareng sami ,nenten lali titiang nunas geng rena sinam pura turmaning jagi puputang ty antuk parama santi Om santi,santi,santi om.  
Antonio Blanco embas warsa 15 September 1911 ring Manila, ibukota Filiphina. Makakalih reraman dané mawit saking Spanyol, nika mawinan Blanco sanget percaya yening dané kaiket antuk geografis lan spiritual ring Miro lan Salvador Dali. Bapannyané meneng ring Manila ritatkala kawéntenang siat Spanyol ngelawan Amerika, bapannyané madué among-amongan pinaka Dokter. Blanco masekolah ring American Central School ring Manila. Rikalaning masekolah dané kalintang seneng ring paplajahan kesenian, Sastra lan Basa nanging dané kalingtang meweh ngresepang sakancan paplajahan sains. Nika taler sané mawinan dané waged ring makudang-kudang basa minakadi: Spanyol, Prancis, Inggris, Talagog, Indonesia, lan basa Bali. Disampuné muputang sekolah SMA ring Manila, Blanco ngelanturang masekolah ring National Academy of Art di New York, ring sor Sidney Dickinson. Ritatkala nyumunin malajah, Blanco ngulengang kayun ring kawentenan angga sarira, utamannyané ring anggan anak istri. Raris dané ngalanturan pagenjahnyané tur nagingin manah malelana, dané malelana ngintar ring makudang-kudang panegara raris enceg ring Bali duk warsa 1952. Raja Ubud mapica tegak marupa tanah majeng ring Blanco kaanggen nyujukang umah tur studionyané magenah ring campuhan, Ubud, nepek ring campuhan tukad. Blanco madué kurenan juru igel kasub sane mapeséngan Ni Ronji, meneng irika (Campuhan). Sasampune ngawentenang pamargi ka Amerika tur akéh ngamolihang prakanti anyar, dané lan kurenannyané nénten pernah matilar saking Bali. Madué paumahan kalintang asri lan rasmi irika dané kasarengin olih okannyané petang diri, Tjempaka, Mario, Orchid lan Maha Devi, Blanco nyanyan tresna ring Bali. Dané banget angob ring kahanan kawibawan pulo Baline. Blanco meneng tur ngambar ring umahnyané sané magenah ring bukité nyantos dané lampus warsa 1999, dané akéh ngambar angga sarira anak istri ring kanvas. Kaiterin antuk entik-entikan sarwa kembang, carik lan taru bingin nayuhin sanggahnyané. Antonio Blanco madué pangrasa anyar ring paukudannyané. Saking genahnyané meneng dané prasida ngamedalang gegambaran sané banget kasenengin samaliha kabuatang pisan olih pengamat seni, koléktor lan Promotor seni. Raris nénten sué ring warsa salanturnyane, Blanco sayan kasub tur kaloktah dados artis sane meneng ring Bali. Dané kaloktah boya ring Indonesia kemanten nanging dané kaajiang taler ring dura negara antuk makudang-kudang penghargaan, samaliha gambarannyané katumbas antuk pangarga sane lintang ageng ring lelang-lelang Internasional. Nanjek rikala sampun lingsir, Blanco ngawitin makarya museum lukisan ring studio seninyane sane magenah ring Campuan. Rikala pacang mungkah museum lukisan, saget dané ngariinin lampus. Dane kakaryanin upacara pangabenan maka cihna dane sampun amor ring acintya. Okannyané sané mapesengan Mario, ngalanturang pidabdab bapannyané mungkah Museum tur ngalanturang seni ngambar sekadi selampah laku sang Maestro. Museum Renaissance kaanggén nyihnayang pakardin gambaran saking maestro Blanco lan Mario sane dados kacingakin oleh makasami parajanané.  
“Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani Oleh Para Calon Pemimpin Bali?” Om Swastiastu; Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Bali wantah silih tunggil destinasi wisata sané kasenengin olih wisatawan domestik miwah mancanegara. Nanging, kawéntenan krama lokal miwah wisatawan sané akéh ring propinsi puniki ngawinang akéh pisan sampah. Indiké punika ngawinang Bali dados ikon pariwisata Indonésia sané nénten kaunggahang ring peringkat pariwisata dunia. Limbah punika wantah silih tunggil pikobet sané patut kauratiang, ngawit saking kawéntenan sampah ring tukad sané ngungsi ka segara ngantos sampah sané ngusak margi-margi ring nusa déwa. Sané dados pikobet, akéhan sampah punika marupa plastik sané méweh pisan karusak. Pengaptin titiange majeng ring calon menggala Bali sane kapilih ring Pemilu 2024 niki, sumangdane memperketat aturan majeng ring wisatawan asing sane rauh ke Bali. Utamanyane aturan majeng bule sane mewisata ke genah-genah suci lan aturan berkendara ring margi agung. Ainggih, wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani. Oleh Para Calon Pemimpin Bali?" Om Swastiastu: Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Bali inggih punika provinsi sane sugih pisan mawit saking budaya tradisi,makanan, genah wisata muah sane lianan. Nike sane ngawinan para turis-turis saking dura negara rauh meriki ke Bali. Turis-turis, sane rauh punika ipun, nenten uning antuk kawentenan awig-awig. ring Bali. Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya. Pengaptin titiange majeng ring calon menggala Bali sane kapilih ring Remilu 2024 niki. Sumangdane memperketat aturan majeng ring wisatawan asing sane. rauh ke Bali. Utamanyane aturan majeng bule sane mewisata ke genah-genah suci lan aturan berkendara ring margi agung. Ainggih, wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang numas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Ring jaman modern cara Jani ne Liu pisan sampah di masarakat ane mabejug, lunan masarakate tonden nyidang ngelenang sampah organik muwah sampah anorganik. Ento ngaenang leluu ne mecampur lan mabejug. Tata cara ngolah lulu di Bali enu dadi pakeweh. Yen luu ne tusing melah Baan ngolah ngidang maprewesa jele, cara banjir ukian luu ane mabejug di jlinjinge. Polusi udara ulian nunjel Lulu ngawag-ngawag. Keto mase ada penyakit ulian buyunge Liu. Buyunge ane Liu ento pesu ulian sampah ane mabejug. Lenan teken ento, Liu sampah ane entungan ke segara ane ngae ekosistem ne usak. Muwah Liu sampah ane entungan ring Tempat Pembuangan Akhir (TPA), ane kondisi wewidangane tusing melah, ento awanan kramane merasa tusing Nau. Ento ngawinan para calon pemimpin Bali patut mesuang kebijakan tur ngenehang kenken carane ngolah luu ane melah di masarakat, Apang bin mani ngidang medikan luu Sane mabejug.  +
Punapi gatra semeton? Sampun maan malali ileh-ileh, magaé utawi mulih kampung rikala merainan? Punapi rasané, sampun aman lan mulus buka salju utawi ngaénang sirah uyeng-uyengan? Makudang-kudang krama ngorahang jalan di Bali sampun luung, nanging akéh sane ngorahang jalan di Bali nu usak. Denpasar dados ibukota provinsi Bali sai katingalin akeh jalan sané usak. Punapi sareng jalan ring désa lianan. Akéh wilayah sané margane ambruk, malubang lan jebol. Pemeliharaan lan perbaikan jalan punika sampun sai nanging ring makudang-kudang jalan manten. Akéh daerah sané kari usak kanti makudang-kudang tiban nanging durung polih wantuan. Makudang-kudang artikel lan media sosial sai ngabarin kemacetan, kecelakaan, lan pengiriman barang sané makelo pisan, nanging kidik sane uning faktorné inggih punika kerusakan jalan. Jalan sané usak ngaenang kramané keweh ngeliwatin lan pekerjaan, pengiriman barang lan perdagangan dados terganggu lan nganggu ekonomi masyarakat. Ring pemilu 2024 punika dados harapan krama Baliné antuk revitalisasi pemerintah sané anyar ring perbaikan lan pengembangan masyarakat sané kamulai ring permasalahan utama inggih punika permasalahan jalan. Pemerintah patut nyidaang ngalokasiang dana sané wénten anggén pembangunan jalan sané merata. Jalan punika sisi penting ring kahidupan masyarakat, apabuin akéh wisatawan luar negeri ring Bali. Sawiréh punika ngiring ngemargiang perbaikan awal inggih punika perbaikan jalan. Apang jalan sing putus Silih malu satus Ngiring nincapang pakaryan tulus Apang harapan nénten pupus  +
Om Swastiastu Suksma aturang titiang majeng ring pangenter acara antuk galah sane sampun kapaica ring pasikian titiang Sane wangiang titiang angga parwataka sane sampun prasida ngelaksanayang acara sane becik sekadi mangkin Bapak miwah ibu calon Dewan Perwakilan Daerah Dapil Provinsi Bali sane banget kusumayang titiang Taler para pamilet wimbakara orasi utawi pidarta sane banget tresnasihin titiang Sedurung nyane lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia miwah suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa riantukan sangkaning asungkarta waranugraha Ida titiang ping kalih ida dane sareng sami prasida mapupul iriki jagi ngemiletin wimbakara orasi utami lumbrahnyane pidarta basa bali ring rahina sane becik sekadi mangkin. Munggguin asapunika orasi utami pidarta basa bali sane jagi aturan titiang memurda PASAR AMBARALAYA Inggih ida dane sareng sami, Ring galah sane mangkin titiang jadi ngaturang orasi nenten mabantang macet utawi sampah, idiki punika sang nayakapraja sampun sami madue solusi. Nanging orasi titiang puniki madue bantang peningkatan ekonomi lan UMKM Bali ring masa digitalisasi sane malarapan antuk aplikasi PASAR AMBARALAYA. Bali pinaka pulo sane alit nanging madue akeh sane kawastanin sumber daya alam miwah budaya sane adi luhung, antuk punika bali taler kabaos pulo dewata, pulo seribu pura, pulo budaya. Sane mangkin bali kabaos taler pulo pariwisata, riantukan manut CCN Indonesia maosang yening ring bulan juli 2023 wenten 3,1 juta wisatawan saking dura negara sane rauh ke bali, Badan Pusat Statistik malih negasan wenten 46,72% wisatawan dura negara sane rauh ke bali, miwah bali wenten ring peringkat kapertama ring Indonesia pinaka daerah tujuan wisata dunia. Kewantanan pariwisata ring bali akeh ngemolihang pikenoh minakadi akeh parajanane ngemolihang pekaryan, akeh kewangun hotel, restoran, miwah genah-genah obyek pariwisata, taler sane pilih utama pariwisata ngardinin ekonomi ring bali dadoh becik miwah landuh. Yening inargamayan titiang pariwisata lan ekonomi sekadi nyepeg yehe tuara ngidang pegat, nenten presida kapalasin, yening nenten wenten pariwisata, ekonomi ring bali tambis-tambis sayan ical, pinaka conto ritatkala wenten gering agung covid-19 ring bali, akeh pisan sene keni pikobet sekadi ekonomi taler pariwisata, manut databoks maosang yening ring masa gering agung covid 19 wenten 46,67% sane dados pengangguran, utawi akeh sane ke PHK. Riantukan sekadi punika akeh parajana sane ngewangun UMKM, sekadi ngadol ajengan ring pasar, madolan tisu ring sisin margi, maadolan sarwa papayasan utawi skincare nenten je punika kemanten akeh parajanane sane meadolan ring e-coommerce sekadi aplikasi-aplikasi online shop. Kawentenan e-coommerce puniki sekadi butik utawi tiuk, sane prasida taler ngemetuang pikobet sane ngeranayang UMKM ring Indonesia taler ring Bali merana/jerih, riantukan kawentenan oknum-oknum sane meadolan ring e-coommerce nenten ngangge sane kewastanin harga pasar, ipun meadolan mudah-mudah pisan, sinah ngawasanayang UMKM ring bali sepi bilih-bilih prasida bangkrut. Pinaka conto semeton titiang, dumun ipun ngadol sarwa papayasan utawi kebaos skincare ring e-coommerce miwah ring toko, ipun maadolan lais pisan, nanging sangkaning kawentenan e-commerce taler para oknum-oknum saking dura pulo utawi dura negara sane maadolan pada mudah-mudah sane nenten nginutin harga pasar, sekadi punika ngawianan ipun bangkrut. Sane mangkin ipun dados pengangguran utawi nenten medue pakaryan, punika wawu tuah asiki conto kemanten ida dane, napike para nayakapraja nenten wenten urati ring pikobet punika? Ida dane sareng sami sane wangiang titiang Ring rahina sane becik puniki titian jagi nguningayang siki solusi mangda UMKM ring bali prasida dados UMKM Bali Bangkit. taler prasida nyalanang pituduh guru wisese inggih punika Ekonomi Kreatif . nanging sane ngawinan e-coommerce rusak nanten je tios oknum-oknum sane meadolan nenten ngangge harga pasar melarapan antuk aplikasi puniki ngemetuang kerahayuan. Aplikasi utawi e-coommerce puniki kawastanin PASAR AMBARALAYA. Pasar ambaralaya medue kelebihan sekadi anak sane maadolan ring aplikasi puniki wantah krama bali kemanten, riang aplikasi puniki sampun wenten harga pasar sane nneten dados kelintangin, aplikasi puniki nenten wantah ngadol kebutuhan rumah tangga kemanten nanging prasida doados genah ngadol serana upakara sekadi tamas, ceper, miwah bebanten lianan. Kaping untuat ring aplikasi puniki wenten kawastanin jasa kurir, kurir puniki prasida dados titi pengancan mangda nenten wenten malih krama bali sane dados pengangguran. Santukan manut data bali.bps.go.id ring warsa 2023 wenten 72.421 krama sane nenten madue pakaryan utawi dados pengangguran. Pamicutet orasi titiang rahinanne mangkin inggih punika, kawentenan e-coommerce utawi aplikasi onile shop sekadi butik utawi tiuk. Sane prasida ngametuang piobet. Mejalaran antuk pikobet punika titiang medue 1 solusi mangda UMKM ring bali dados landuh inggih punika aplikasi PASAR AMBARALAYA Punika mawinan titiang banget mapinunas majeng ring guru wisese utawi sang nayakapraja mangda prasida nangingin pinunas titiang puniki. Wantah sekadi asapunika sane prasida aturan titiang, Sang Bima mentang gada, Barong Bangkung di Mangupura, Titiang jadma kalintang wimuda kirang langkung nunas pangampura puputan titiang antuk pramasanti Om Santhi, Santhi, Santhi Om  
Arif Bagus Prasetyo embas tanggal 30 Séptémber 1971, meneng ring Dénpasar saking warsa 1997. Dané kasub pinaka pangawi, kritikus sastra, kurator seni rupa, miwah penerjemah buku. Alumnus International Writing Program, Universitas Iowa, Iowa City, Amérika Serikat. Ngamolihang makudang-kudang penghargaan ring widang nulis, minakadi: Hadiah Kritik Sastra Dewan Kesenian Jakarta, Hadiah Kritik Seni Rupa Dewan Kesenian Jakarta, miwah Anugerah Widya Pataka Pemerintah Provinsi Bali. Cakepannyané inggih punika: Saksi Kata: 18 Esai Sastra (pasca medal), Memento: Poems (2015), Memento: Buku Puisi (2009), Epifenomenon: Telaah Sastra Terpilih (2005), Stephan Spicher: Eternal Line on Paper (2005), Melampaui Rupa: Sebangkai Wajah Seni Lukis Indonesia Mutakhir (2001), Mangu Putra: Nature, Culture, Tension (2000), miwah Mahasukka: Buku Puisi (2000).  +
Murda : Arsitektur Rumah Bali yang Hilang Penulis : Luh Ayu Wipra Dharmapatni Prabali Kategori : Masyarakat Umum Caka :2023/2024 Sekolah : SMA N 1 UBUD Genah : Peliatan, Ubud, Bali Sane Wangiang Titiang, Bapak Kepala Sekolah Miwah Guru-guru Ida dane para sisia sareng sami sane dahat asihin Om Swastyastu, Pinih kapertama ngiring iraga sareng sami nunas icamajeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, iraga prasida mapupul jagi ngebaosan nanginin indik "Arsitektur Rumah Bali yang Hilang". Ida-dane Sameton Sinamian sane Wangiang Titiang, Saking nguni para undagi Bali teleb pisan tur nganutin uger-uger utawi pakem rikala ngwangun wangunan, mawinan uger-uger pawangunan ring Bali sakadi sané kauningin ring rontal Asta Kosala Kosali utawi Asta Petali. Undagi jaman purwa nénten purun medal saking konsep sané sampun kagaris olih para leluhurnyané, kantos kauningin wénten konsep tata ruang Tri Loka utawi Tri Angga, inggih punika ngepah areal hunian manados tiga inggih punika nista, madya miwah utama utawi bhur, bwah miwah swah sané pamuputnyané manados konsep Tri Hita Karana miwah pamuputnyané ngembasang konsep orientasi kosmologi sané mawasta Nawa Sanga utawi Sanga Mandala, ngantos konsep keseimbangan kosmologi sané mawasta Manik Ring Cucupu. Ring galah sane mangkin karma punika ngangge sikut, mangda wangun punika prasida kawangun ngautin proporsi sane kaapiang, dados nyaman lan asri. Santukan satate nguratiang genah-genah sane mabuka sane kawastanin natah miwah kawentenan pangaturan galah ring penyediaan bahan bangunan, mangda kaseimbaangan miwa kelestarian alam teteap terjaga. Mangkin kramané akéh ngwangun wangunan bertingkat krana panglimbak jaman. Antuk ngalestariang tanah miwah naur pangargan tanah sané mael. Sane mangkin Bali tan bina ring kota-kota ageng tiosan tur pacang dados kota metropolitan. Sakéwanten sujatinnyané arsitektur Bali sané kantun wantah pura-pura. Inggih wantah asapunika sane prasida titiang aturan, kirang langkung nunas gengrene sinampura. Titiang sineb antuk pramasanti. “Om Shanti Shanti Shanti Om”  
Ida Bagus Arya Lawa Manuaba inggih punika pangawi buku mamurda “Alien Menurut Hindu” (2018) sané dados silih sinunggil buku Hindu pinih lais ring warsa 2018-2019. Novél dané sané kapertama mamurda “Putih Biru” (2019), nyaritayang indik palampah anak bajang-teruna desa ring Bali, tur ngamolihang peringkat silih sinunggil saking kutus novél pinilih ring pacéntokan UNNES International Novel Writing Contest 2017 ring Semarang. Novél dané kaping rwa mamurda “Haricatra” sané kapahpah dados tigang cakepan tur kantun ring prosés terbit. Tiosan saking buku nonfiksi lan novél, dané ngaripta makéh satua bawak lan reriptan lianan. Silih sinunggil satua bawak dané mamurda “Barong Brutuk” (2019), nyaritayang indik taksun pradesa Terunyan. Gus Arya, kénten dané kasambat, kauningin duaning reriptan dané. Sapasira uning ring ragané satata nyantélang ragané sareng reriptan, imajinasi, tur alien. Embas ring Denpasar, duk pinanggal 24 Desember 1988, dané jenek pisan ring jagat reriptan saking alit. Daweg kelas pat sekolah dasar, dané angripta satua masambung sane kawacén tur kapirengang olih timpal-timpal dané nyabran rahina. Budal saking sekolahan, dané angripta satua horor ring buku tulis, laut kadumang ring sawitran dané ring sekolah. Daweg SMP, dané akudang kala dados jayanti ring pacéntokan reriptan lan satua bawak. Daweg SMA, peséngan dané satata wénten ring nem jayanti satua bawak ring sayembara cerpen tahunan Balai Bahasa Provinsi Bali. Saking sami satua bawak sané naenin karipta olih dané, satua bawak mamurda “Orang-Orang Berbaju Hitam” (2011) inggih punika sané pinih ngulangunin. Satua bawak punika polih juara, tur jinahne kaanggén nulungin timpal dané sané nénten mrasidayang naur prabéa sekolah selami awarsa. Mangkin Gus Arya maswadharma dados dosén ring ITP Markandeya Bali, ngajahin indik gegancaran. Dané taler ngamargiang penerbitan lan layanan penulis swakarsa, kalih jenek ring ngalimbakang tur ngalestariang basa Bali ring BASAbali Wiki. Sasenengan dané wantah ngarereh angin ring margi desa sane sepi tur lunga ring muséum.  
BABAD ARYA DALEM BENCULUK TEGEHKORI Om Hyang Widhi dumogi nenten wenten halangan Kacaritayang ring masa sané sampun lintang wénten raja, Arya Dalem Bansuluk Tegehkori wastannyané, Suluk tegesnyané kenceng. Ida punika okan Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan ring Gelgel Klungkung. Ida madeg nata ring wewidangan Badeng. Badeng punika pateh sakadi Badung. Puniki indik pamargin danene sane sampun-sampun. Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan madué puri ring Puri Linggarsapura ring Samprangan wewidangan Gianyar. Puri punika wantah bekas posko perjuangan Mahapatih Gajahmada ngaonang Prabu Bedahulu. Ring rahina Purnama Kapat, Ida Dalem Shriaji Kresna Kepakisan, malinggih ring balairung kraton kasarengin olih para mantri miwah patih kraton. Ring pantaraning para jana punika Arya Kenceng putran Arya Damar sané kadadosang penguasa ring Tabanan, Arya Sentong ring Pacung, Arya Beleteng ring Pinatih, Arya Kutawaringin ring Kapal, Arya Binculu ring Tangkas, Arya Pakisan ring Abiansemal, Arya Belog ring Kaba-kaba, miwah tiga prajurit sané mawasta Tan Kober, Tan Kawur miwah Tan Mundur. Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan kadadosang Raja Bali ring warsa 1352 M olih Ratu Majapahit Tribhuana Tunggadewi. Ida mrentah nyantos warsa 1380 Masehi. Duk punika Arya Kenceng nganggen kembang cempaka ijo. Ida Dalem marasa liang pisan rikala ida nyingakin Arya Kenceng sedek nyunting bunga cempaka ijo. Duk punika ida rumasa duka pisan, duaning wenten makudang-kudang anak saking golongan Parisi sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, misadia nyengkalen Ida. Kacritayang Ida Sang Prabu Arya Kenceng ngenahang upakara-upakara ring ajeng ida sang prabu, mangda ida sang prabu ledang tur subakti ring ida. Duk punika taler Shri Raja ngukum Patih Arya Kenceng antuk kawajiban nyabran rahina nyaga balairung. Geger ring Balai Puri Dalem Samprangan punika katarka sampun mamargi duk warsa 1360. Ngawit saking daweg punika Arya Kenceng rumasa sedih pisan tur sering ngeling ritatkala eling ring pianaknyané sané kasayangang sané mawasta Ngurah Tabanan. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun ngamertanin Sang Putra, tur Ida Sang Putra ngamertanin Sang Putra. Shri Prabu Astasura Ratna Bumi Banten inggih punika wastan Raja Bedahulu. Ida taler kasengguh Dalem Bedahulu utawi Shri Tapolung. Sasampune sue, raris rauh masannya Ida Sang Prabu Arya pacang nampi sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa. Kaceritayang Ida Dalem madue putra lanang sane wawu mekedekan mayusa solas sasih. Anake alit punika gelis pisan nyusup. Sang pangempon mapesengan Ni Dasa Dasih. Putra Dalem taler sayan raket ring Arya Kenceng duaning sering pisan kairingin. Risedek rahina anu, ida sang prabu mapakayunan jaga ngluputang raga. Sedek rahina anu, rikala Ida Dalem malinggih ring ajeng para patih, tan dumade putrane punika kamedalang saking punggung Sang Prabu. Malih ida nguncarang mantra sane marupa mantra pangastawa, sane marupa: "Ida Sang Hyang Widi Wasa ngamertanin Sang sane rauh masrana kawisesan Idane". Raris katampekin olih Arya Kenceng ri tatkala ngangkat putrané punika tegeh saking punggung Ida Dalem ri tatkala nunas pangampura saking ungkur Raja. Rikala Sang Prabu Sriwijaya nyingak, ida ngaksi wenten gubug ring ungkur idane. Ida Dalem duka pisan, raris ngandika: ⁇ Beneh pisan ragane sampun nureksain, sane mangkin santukan okan tiange sampun malaksana iwang raris ngrangsuk bahu tiange, sakadi sane kasurat ring lontar Raja Nitisaloka Sang Mabiksu, daweg ida sang prabu sampun ngangge busana agung pinaka pamucuk panegara, nenten dados anake alit punika ngusud bahu raja, anake alit punika keni pinakit kusta. Nah, adi Arya Kenceng ajak pianak icange ene, anggon pianak icange ane lakar anggon cening pianak, anggon paican icange teken api ane misi tenggek bantenge, apang ia dadi nyama braya ajak pianak icange I Gusti Ngurah Tabanan. Sane mangkin titiang ngicen ida pesengan Arya Dalem Baansuluk Tegehkuri. Napi malih upacara Raja Putri punika patut ngangge ⁇ . Ri kala punika tan sida antuk antuk titiang nyaritayang rasa bagia atman I Gusti Agung Arya Kenceng antuk ngamolihang putra lanang sane bagus rupa tur wicaksana pisan. Malarapan antuk bakti, titiang mapinunas mangda iratu ngandikayang okan Dalem budal, kairingang antuk Ngurah Tabanan. Punika sané kasurat ring Rontal Prasasti Babad Dalem Tabanan Tegehkori. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica kamenangan ring tiang marep ring meseh-meseh tiange, tur sampun nyelik tiang saking pantaran meseh-meseh tiange. Darah sane membah ring Arya Dalem Bansuluk Tegehkori turun-temurun tetep dados rah Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan, Mangkin sampun langkung saking nem abad sampun lintang, makasami katurunan genetis Ida mawali eling pacang setata rauh ngaturang sembah bakti ring Ida Bhatara Kawitan Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan ring Pedharman Besakih miwah Nunas Ica Kajang Kawitan ring Puri Agung Klungkung ritatkala ngelaksanayang pitra yadnya. Sasampuné makelo-kelo masemeton sareng Ngurah Tabanan, raris medal pikobet ring pantaran ipuné. Arya Tabanan ngelah kurenan, ia jeles dikira kurenanne demen teken Arya Dalem Baansuluk. Arya Dalem marasa sedih pisan, raris lunga ka Gunung Batur jagi ngamargiang tapa brata. Sasampun makudang-kudang masa magenah irika, Ida Batara ngicénin titiang panugrahan ring Gunung Batur marupa genah kapur sirih. Sang Arya Dalem sampun kasengguh waduk kapur. Yening Ida Sang Arya Dalem jagi ngranjing irika, anggan idane pacang sayan ngreredang. Yen ia suud ngigel, ia lakar buin ngenah buka ane suba-suba. Kadi asapunika kasaktian wadah kapur sirih anugerah Ida Bhatara Hyang Tolangkir, raris kadi puniki sabda Ida ring Arya Dalem Baansuluk: “Nah, puniki anugeruh titiang marupa clepaka sakti, ditu cening ka Desa Tonjayu - Tanah Badeng. I Bendesa sareng semeton-semetonnyané meneng ring wewidangan punika, sakadi I Pasek Bendesa, Pasek Kubayan, Dangka, Ngukuhin, Tangkas miwah malih ipun durung madue raja. Ida Sang Nata Ratu sedek nglaksanayang upacara ring genah idane ngaturang aturan, punika awinan iratu mrika. Cening lakar kadegang dadi raja di gumi Badeng. Ngiringja iraga dados pamrentah, mangda iraga muponin sutrepti rahayu “. Duaning asapunika Ida Batara Dewi Danu, raris Arya Dalem Baansuluk lunga nuju wewidangan Badeng utawi Badung. Sang sane jagi ngentosin Bali dados raja, patut polih panugrahan saking Ida Bhatara Dewi Danu Batur tur kasokong olih rakyate pinaka pengemban taksu jagat. Bhatara Kawitan Arya Dalem Bunculuk Tegehkuri sampun uning indik punika. Nanging napi mawinan ngawit saking Dinasti IV pastika wénten badai? Ri sampuné rauh ring wewidangan Badung sinah sampun wengi, raris ida ngranjing ka sanggah I Bendesa ring Tonja. Irika Ida ngenahang kakuasan ring ragan Idane, tur Ida ngastiti bakti, mangdane Ida prasida ngranjing ka guane sane kakardi antuk sesocan ring duur kori agunge punika. Dane mapinunas mangda kalugra ngrangsuk batu bata sane dalem punika. Benjang semengipun, rikala endag suryane, Ida Sang Nata Ratu nyingak wenten jembung ring duur kori agung idane. Wusan punika dane raris ngambil cakepane punika, tumuli kapejang. Raris wenten anak alit ngenahang sawane punika ring genah sane peteng dedet. Duk punika ugi, sang prabu kalintang angob manggihin katawahan sane kalintang ageng. Irika Sang Nata Ratu raris sumungkem ring ajeng idane, sarwi ngandika sapuniki: "Duh Ratu Sang Nata Ratu Sang Hyang Widi Wasa! Tan asue putrane lanang punika medal saking pameremane. Malih mawali ring kawéntenannyané sané riin. Cutetne ia anak jegeg, dueg, tur ngelah kuasa. In Balinese: Sayan makelo I Bendesa ngancan angob, ngaturang bakti teken sira Arya, lantas I Bendesa nakonin sira sujatine Ida Dalem Baansuluk lantas matemuang dewekne. Dané nlatarang indik ragané pinaka putra Ida Dalem Kresna Kepakisan ring Gelgel Swecapura. Ida masemeton sareng Arya Tabanan ring negara Tambangan (Tabanan). Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica dauh pangandika ring tiang ngeniang paindikan sane jaga margiang Ida. Ritatkala Sang Prabu mireng pangandikan Sang Arya kadi asapunika, ida rumasa sungsut ring kayun. Nah, yéning sampun kénten, Bapak Bupati jagi ngwentenang acara. Déwa sané ngicénin Ida punika marupa Selepa, boya marupa sanjata. Sawireh buat Ida Sang Hyang Widi Wasa sapakarsan Idane pasti kasidan. Sakancan katurunan Ida Sang Hyang Widi Wasa patut suka bungah ring kayun malantaran sih pasuecan Idane. Simbolis wangun selepa punika sampun kaukir ring puncak silih tunggil wangunan utama ring Pura Dalem Benculuk. Sasampun I Bendesa nglaksanayang upacara piodalan, digelis ida mapidarta sareng semeton-semeton ida, sakadi Pasek Gaduh, Kebayan, Dangka, Ngukuhin, Tangkas, indik kaperluan ngaryanin Ida puri miwah nyiapang penobatan Ida dados raja dados panguasa ring wewidangan Badeng utawi Badung, taler nglaporang ring ajeng Raja Bali Shriaji Kresna Kepakisan ring Gelgel Swecapura. Raja Gelgel taler setuju pisan. Ri tatkala kantun alit, Ida kawedalang saking kulawargannyané. Duk kantun anom, Ida Bhatara Ulun Danu Batur ngicénin panugrahan ring Ida Bhatara Ulun Danu Batur, raris Ida Bhatara Ulun Danu Batur nganikain Ida Bhatara Ulun Danu Batur dados Raja Badung I. Mangda Ida prasida dados raja sane dahat mautama ring Nagara Badung, I Bendesa raris mapikayun pacang ngwangun puri sane patut kanggen Ida. Istana punika kawangun ring muncuk désa utawi ring sisi kalér. Sasampun wangunan puri punika puput, Ida Arya Dalem Bansuluk raris jenek irika. Suluk maartos pinaka putra Dalem raris kaangkat dados anak alit olih Arya Kenceng. Sasampune ida mrentah makudang-kudang taun suenipun, raris wenten genah mabakti buat ngwangun palinggih-palinggih Ida Sang Hyang Widi Wasa kekalih. Genah mabakti ring Bhatara Gunung Agung kawangun ring sisi kangin pura. Genah mabakti ring Bhatara Dewi Danu Batur kakaryanin ring sisi kauh puri sané mawasta Pura Batursari. Sari mateges puncak, inggih punika puncak gunung. Sasampun makudang-kudang masa Ida Arya Dalem taler ngamargiang pawiwahan. Sasampune punika, ida raris ngwangun puri sane lianan ring genah idane, tur puri punika taler wenten ring wewidangan idane. Sasampun wangunan puri sané kaping kalih, dané kaaranin Puri Satria, pinaka cihna dané pinaka katurunan Ksatria, mawinan puri punika kaaranin Puri Satria. Istana Tegehkuri (Dinasti I) ring Tonja kawastanin Puri Dalem Benculuk. Ring puri sane wawu puput punika taler kawangun kalih gerbang puri sane tegeh pisan, nenten wenten sane pateh ring sajebag Bali. Yening sampun rusak sinah meweh pisan mecikang malih, minab sangkaning punika Ida Sang Prabu mapakayun ngwangun pamedal sane tegeh pisan ring Pura Satria, mangda manut ring parab Ida Sang Prabu sane mecikang ring Pura Tegehkori. Ri sampuné sué malinggih ring Satria, Ida (Tegehkori VII) madué oka kakalih inggih punika okan istri miwah okan lanang. Anake istri sane pinih duur mapesengan Ayu Genjot, sane ri tatkala punika kantun mayusa 15 tiban, salwiring asunipune kalintang ayu tur asri. Okan I Raden sane alitan mayusa 13 warsa. Ida Dalem marasa bagia tur liang pisan dados raja ring jagat Badung. Kawicaksanan ida sang prabu ring Puri Satria kalintang ageng. Kadi asapunika kawentenan I Gusti Tegehkori. Dinasti Arya Tegehkori nglimbak ring Badung salami limang tiban. Raja V inggih punika I Gusti Tegeh Tegal Kutha. Mangkin Arya Tabanan madeg nata ring Negeri Tambangan (Tabanan) tur madué putra mahkota sané mawasta Ngurah Rangong. Santukan ajinnyane, inggih punika Murah Tabanan keni pinakit ageng, raris ipun magingsir ka désa Kebon Tingguh. Pangapti Raja Rangong wantah nyantosang galahé pacang dados Raja Tambang. Arya Tabanan sué meneng ring Kebon Tingguh, kalayunin olih Luh Bendesa saking Désa Buahan. Duk punika Luh Bendesa kajepit olih Arya Tabanan tur raris mobot. Saking pasemetonan punika raris Luh Bendesa ngembasang putra lanang sané kawastanin I Gusti Pucangan. Pucang inggih punika jambe, jambe inggih punika woh, santukan ibunnyane saking Désa Buahan. Jero benduné sami pada liang, santukan putra mahkota sampun jumeneng nata ring Puri. Ri sampuné Arya Tabanan seda, sédané ngutang kulit sané tipis tur tuh (kules), mawinan sasampun sédané punika ida kasub antuk mur Makules. Sasampun Arya Tabanan matilar, Ngurah Rangong sebet pisan mikayunin semetonnyané sané mapesengan I Pucangan, mangda nénten dados raja ring Tambangan. Pangéran Rangong mautsaha mangda I Pucangan gelis padem. Ring jabaan Istana Minang, wénten wit wilangan sané becik pisan. Sang Prabu Ngurah Rangong raris ngandikayang semeton idane I Pucangan mangda ngetep carang-carang tarune punika. Nanging dane tan nyidayang nuturang indike punika ring sapasira jua, santukan dane sami jejeh ngetor. Ngawit saking punika I Gusti Pucangan kawastanin I Gusti Bagus Alit Notor Wandira. Sang Corah sayan maweweh-weweh kasedihannyane, santukan ipun tansah ngrereh jalaran buat niwakin pamarginipune sane corah. Sangsara punika nentenja mapikenoh. Yadiastun anaké punika ririh, sakéwanten ipun setata polih paplajahan. Kawicaksanan spiritual miwah kawicaksanan emosional, yening kawicaksanaan punika kajantenang becik, taler kawicaksanaan ring pamineh, prasida dados sarana sané mabuat pisan. Yéning kayun, pastika prasida, tur pamargi sané kapertama wantah pamargi sané becik utawi nénten becik. Duaning tan sida malih antuk ipun nanggehang, ipun raris malaib saking Puri Tambangan nuju Panerajon. Saking Panerajon nuju Gunung Batur. Ring sisin Danu Batur medal Ida Bhatari Tolangkir sané mabaos kadi asapuniki: “Duh Pucangan, napi awinan Palungguh IRatu rauh mriki saha sepi??”. I Gusti Pucangan menjawab : “Ratu, titiang rumasa kalintang sengkala. Iparekan titiange maderbe nyama muani asiki, sane kapisara madeg ratu antuk ajin titiange. Sakewanten titiang keni panyengkala saking semeton titiang I Gusti Rangong”. Ida Batari malih ngandika : “Yening cening satia teken bapa, tulunginja bapa apanga tiang nyidayang nglintangin tukade ane dalem, tur jalanangja tiang ka Gunung Batur. “. I Gusti Bagus Alit menjawab : “terbenamlah rasane diri hamba”. Kaputusan ida, Ida Bhatari kalugrain tur mamargi rahayu nglintangin danu nyujur Gunung Batur. Ida Bhatari maosang : “Duh Ratu, Palungguh IRatu sampun mapaica kamenangan ring titiang marep ring meseh-meseh titiange, tur Palungguh IRatu sampun mapaica kamenangan ring titiang marep ring meseh-meseh titiange. Kema cening ka Gelgel tur matiang musuh Ida Dalem marupa gagak, sawireh ia sering ngrusak ajengan Shri Raja. Antuk panah miwah tumbak puniki ragane jaga mademang bangkene punika. Yen sampun puput, Pucangan pacang dados raja ring Tanah Badeng.”. Kawéntenan punika mamargi rikala Kerajaan Bali sané magenah ring Klungkuug kapimpin olih Dalem Anom Sagening (1580-1665) sané madué puri ring Puri Swecapura. Raja Badung duk punika inggih punika I Gusti Tegehkori V (I Gst Tegeh Tegal Kutha). Suksman Ida Bhatara miwah pamutus saking Raja Bali inggih punika modal utama sané kapolihang olih Kiyayi Pucangan (Merik) sajeroning ngamolihang jayanti ngamolihang kuasa. Tan asue Ida Bhatari ical, raris I Gusti Pucangan nglanturang pamarginnyane, kasarengin antuk pangiring sane mawasta I Tambiak saking Gunung Batur nuju Puri Swecapura ring Gelgel. Ida Sang Hyang Widi Wasa raris masabda ring dane, sapuniki: "Kita tusing lakar maan duman cecatu". I Gusti Pucangan lantas matolihan tur ngaku sanggup ngamatiang gagak sané sering ngusak-asik ajeng-ajengan raja. Ida Dalem angob pisan, raris mataken: “Puniki semeton tiange saking dija, tur sira wastane?”. Pucangan menjawab : “Inggih ratu, titiang puniki I Pucangan saking Desa Buahan, pianak Arya Tabanan Mur Makules. Panjak anyar rauh saking Gunung Batur”, Dane raris nartayang indik kawentenan danene ngawit saking wau lekad kantos rauh mangkin. Daweg punika ugi Ida Dalem eling malih ring indik sane sampun-sampun tur ida rumasa liang pisan ring manah duaning wenten anak sane jagi nulungin ida ngebug manuk gagak punika. Benjangne rakyate sami pada mapunduh ring ajeng Ida Sang Prabu Dalem. Benjang semengipun wenten guak rauh sane pacang ngrusak ajeng-ajengan Ida Sang Prabu. I Gusti Pucung gelis ngaluncurang pianakne sane pinih keliha, tepat ring dasar kampid paksi punika kantos pegat. Ri sampuné katempuh antuk andus, Ida Sang Prabu raris nitahang mangda kamedalang antuk kuburané, mawinan manuk gagak punika raris padem. Manuk gagak ketah kaanggé pralambang peteng, piduka miwah pati. Wusan punika, sampunang malih madaya seneng ring Sang Raja. “Nah, sekarang oleh karena demikian besar baktimu Pucangan kepadaku” Sasampune punika wau semeton makta aturan wewalungan. Malih Ida ngandika: "Apa ane tunas cening?”. Inget I Pucangan teken raos Ida Bhatari Tolangkir dugas mapupul di Gunung Batur ane lakar maang wewidangan di Badung. Punika mawinan I Gusti Pucangan nunas mangda kapicayang genah ring wewidangan Badung. Ida Sang Prabu ledang pisan mapaica, raris ida ngandika: “Becik pisan pinunas ragane punika Pucangan, malih punika ring Tanah Badung paman ragane Arya Tegehkori ring Puri Satria mrentah. Becikan ragane lunga mrika. Kemaja majalan.”. Sambil ngaturang sembahyang I Pucangan nunas ica nuju daerah Badung tepatnya ring umah I Kaki Bendesa Lemintang ring Desa Lemintang. Hambatan adalah tantangan, tantangan adalah ujian, ujian adalah pintu keberhasilan. Ketabahan (cerdas emosional) dan ketenangan (cerdas spiritual) keduanya itu disenyawakan dengan cerdas berfikir (intelegensi), hasilnya adalah keberhasilan. Malih I Kaki Dewi Lintang matur ring Sang Prabu indik pangrauh I Gusti Pucangan. I Gusti Tegehkori (Dinasti IV) girang pisan nerima pangrauh anak alitné punika, I Gusti Pucangan kaicén hadiah rakyat 250 diri antuk ngwangun puri ring sisi kelod kauh Puri Satria. Istana sané anyar punika kawastanin Puri Jambe, duaning I Gusti Pucangan magenah irika. Teges kruna pucangan pateh sareng jambe inggih punika woh, santukan ibunnyane mawit saking Désa Buahan. Ri sampuné I Gusti Pucangan kadadosang Punggawa ring pemerintahan Tegehkori, raris putri raja sané mawasta Ratu Ayu Genjot kaambil olih (putra) I Gusti Pucangan. Duk punika Raja Mangui taler nganten sareng Ratu Ayu Genjot putri Arya Dalem Tegehkori (IV) ring Puri Satria (Tegal). Nanging duaning rumasa tan seneng ring Raja Mangui santukan kasub Kerajaan Mangui, raris Raja Mengwi kaicénin putri. Rikala Raja Mengui makta sarana upacara pinangan, raris kapiragi olih I Gusti Pucangan. Duk punika ida raris munduhang wadua balan idane buat jaga ngebug benteng kotane. Para Arya Pangalasan Mangui mautsaha pacang nyaga, sakéwanten para Puri Satria milih nilar puri. Saking gelis pisan sang nata ring Tegehkori V ngicalang santukan nenten prasida nahanin pidukan prajurit I Gusti Pucangan (Merik). Wantah limang diri ring wengi sane peteng punika Arya Dalem Tegehkori V (I Gusti Tegeh Tegal Kutha) ngluputang raga kasarengin olih permaisuri miwah makakalih putrannyané miwah sawitrannyané sané mawasta si Munang. Pangrauh ida nenten makta barang, wantah kotak prasasti sane marupa pusaka saking Puri Satria sane kaambil ida. Raja Badung sané wicaksana nyerah, nénten malih ngamedalang rah. Sang Prabu raris medal saking puri, tur ida nenten malih kabinawa, ida raris nilar rakyate, tur ida nenten malih kawastanin sang prabu. Ida wantah makta geginan asiki, inggih punika pepayasan. Puniki babad Dinasti VII sane ngungsi Denbukit (Buleleng) kantos dados Punggawa Pengastulan I. Tigang rahina suennya Ida Sang Hyang Widi Wasa makolem ring tengah alase ring pagunungan, tur okan danene punika sedekan seda, santukan dane nenten polih ajengan. Para rombongan kulawarga Raja Badung punika rauh ring Désa Mambal tur langsung lunga ka umah anaké sané maparab I Pengkoh. Kelian Pengkoh miwah kulawarganipun seneng pisan nampi tamiu sané kahormatin punika. Selami duang dasa rahina rombongan Raja meneng ring umah kepala desa Mambal. Duk punika masan endang pisan, tur gandume sampun ical. Sané kantun wantah kotoran bikul sané kacampur kulit itik, kurenané I Kelian Pengkoh wantah manggihin punika. I Kelian Pengkoh nyiapang panci di pawon anggona nganakin nasi. Irika raris wenten toya ngecor ring sisin semere, nanging daane punika nenten molih nasi. Irika dane sareng sami raris nginum toyane punika miwah marerasan sareng rabin danene. Sang Prabu Akab ngaksi paindikan sane kalintang tawah punika, tur ida rumasa kimud pisan ring kayun. Kadi asapunika ageng pikobet sane karasayang olih I Gusti Tegehkori (VII) ngawit nilar kaagungan ring Puri Satria. Sasampuné mapiguman sareng I Munang, mantan Raja sareng I Munang lunga ka gunung ngrereh padi. Risedek punika, kurenané miwah pianakné makakalih kantun magenah ring jeron I Kelian Mambal. Sesampun Arya Tegehkori (VII) lunga ka gunung, medal pikayunan I Kelian Pengkoh. Sang kalih raris nunas ica ring ibun danene, santukan ipun sareng kalih sedekan ngrereh nasi. Biang danene raris ngenken, tumuli dane mamargi. Dane sareng sami raris budal, Sesampune rauh ring Desa Kalianget makakalih putran idane kadol olih I Kelian Pengkoh ring Ngurah Kalianget antuk jinah 150 kepeng belong kasarengin antuk makudang-kudang kain. Sasampun tutug dasa rahina, sang kalih raris medal saking kota, tur mamargi nglintang ring gununge. Ritatkala sang kalih mawali, rabin danene mataken ring dane, indik kawentenan okan danene. Kaceritayang mungguing okan pamekel titiangé sampun kabakta ka gunung olih I Kelian Mambal. Sampun dasa rahina Ida nenten rauh. Riwau Ida Sang Prabu Tegehkori VII (I Gst Made Tegeh) mireng baos rabin idane kadi asapunika, ida rumasa angob tur eling ring kasengsaran sang kalih. Ritatkala ipun kapanggih ring Ida Hyang Yesus, ipun nylempoh nunas ica sapuniki: "Inggih Ratu, yen wantah IRatu ledang, janten IRatu mrasidayang nyegerang dewek titiange". Ida nyingak bukit-bukite punika. Wusan punika dane sareng sami raris pada sumingkin mamargi, tur sane lianan ngungsi ka Gunung Djati. Sasampuné nglintangin tanah Denbukit, Ida rauh ring Désa Ambengan. Saking désa punika pamarginé nuju Désa Sangket. Saking irika Ida magingsir nyliksik indik genah okan idane sane sampun padem. Ida kawastanin I Gusti Panji Sakti (I Gusti Panji Made) pinaka Raja Denbukit (kalih) sané madué puri ring Puri Sukasada. Ring dijaja Ida magingsir. Dumadakja wenten pikenohnyane, mungguing Sang Prabu Denbukit sedek nyaksiang sesolahan tari Gambuh. Nénten kacaritayang sapunapi pangawit kawéntenan kalih tokoh punika. Sasampuné ipun uning, Ida raris kaundang nyarengin ngajahin Gambuh. I Gusti Tegehkori (VII) kasub ring widang seni Gambuh. Rahina wengi maseneng-seneng maplalian Gambuh, punika mawinan puri raja kawastanin Puri Sukasada. Ki Barak embas ring Puri Gelgel warsa 1555 dados Anglurah (Raja) Denbukit ring yusa 12 warsa mabiseka I Gusti Panji Sakti mapuri ring Pamereman Panji. Pindah ka Puri Sukasada ring warsa 1584. Selami 10 warsa (1590-1600) ping tiga ngamargiang ekspedisi ngaonang Kerajaan Blambangan. Ri sampuné sué nyamar, Arya Dalem Benculuk I Gusti Tegehkori (VII) kasemaran pisan tur dados anak sané kapiandel olih Raja Denbukit. Ida madue sisia kalih atus diri, taler wenten petang dasa diri sisia truna-truni. Tan wenten sane wicaksana sakadi ida, tur tan wenten sane ngajiang ida sakadi parawadua balan idane. Tan wenten anak sane purun nglawan pituduh Idane. Punika sané prasida kabaosang indik kerajaan sané kawangun ring Puri Sukasada. Sane mangkin kaceritayang Ngurah Sindhuwedang (Kalianget) sane nyelapang putran idane. Ngurah Raden miwah Ayu Genjot. Raja Kalianget madue 1.450 diri. Ngurah Kalianget sané angkara manah tur iri ring Raja Panji Sakti maputusan pacang nglawan kerajaan Sukasada. Nanging lekasan kapireng olih Raja Panji Sakti, lan mrentahang Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) mangda ngawaliang ngaonang Ngurah Kalianget, sadurung ida polih mupulang kakuatannyane. Gelisang Sira Arya ngajak prajurit 200 diri, mamargi nuju Desa Kalianget. Kali-anget (Sindhu-wedang) manut sumber tiosan kawastanin Tebusalah miwah sang sané ngamong walayah punika (Denbukit Barat) mawasta Kiyayi Sasangka Adri. Pamrentah ring Denbukit Tengah Tengah mawasta Kiyayi Pungakan Gendis, ring Denbukit Timur mawasta Kiyayi Alit Mandala. Tan kacaritayang ring sajeroning pamarginé, ri tatkala pasukan Sukasada rauh ring Désa Kalianget, prajurit Ngurah Kalianget taler sampun sayaga pacang nyerang Sukasada. Pasukan Arya Dalem Bansuluk sané madaging 200 diri langsung nyerang. Serangan sané kalaksanayang tan dumade punika ngawinang rakyat Ngurah Kalianget kaget tur prajurité tan prasida maprakanti, sakadi rawuh rébuan meseh kasarengin olih makhluk halus, Prajurité Ngurah Kalianget kalah tur nyerah. Ngurah Kalianget kasep maka sami, sahananing kulawarga miwah para wargi lingsir-lingsir kaambil tur kabakta ka Puri Sukasada. Antuk titah raja, Ngurah Kalianget katiwakin pamidanda pati, tan lian wantah Arya Dalem Banculuk Tegehkuri (VII). Kasatiaan Raja Panji Sakti ring ekspedisi ngaonang Blambangan inggih punika bukti pasemetonan tunggal genetik (trah tunggal) Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan. Kekalahan miwah kapademang Ngurah Kalianget miwah ngrebut sakancan arta brana, yadian punika marupa mas, permata miwah makasami kramannyané, rumasuk panjak, pangiring truna-truni miwah anak istri alit kantos sané kantun nyusu kaambil dados tawanan ring Puri Sukasada. Makasami tawanan punika kacampuh, rumasuk kalih pianaknyané sané sampun kaadol tur kaunggahang ring Kalianget. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica indik sane makewehin ragan Idane, inggih punika indik sane sampun kapastiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. Ring wengi punika, akeh anake mapunduh ring Puri Sukasada jagi nyingakin acara Gambuh. Ri tatkala sampun tigang igelan, okan danene sane lanang, sane sedek malinggih ring natar griannyane, raris ngeling masesambatan tur masesambatan ring biang miwah ajin danene: “Wahai Satria Dalem Bansuluk Tegehkori, cingakinja titiang, sampun sué kadi asapunika ngantos mangkin titiang durung taler manggihin rerama miwah ibu, mogi-mogi Hyang Widhi mangda prasida kapanggih sesai”. Ida Sang Hyang Widi Wasa mireng sesambatan anake alit punika, raris Ida nganampekin sang kalih. Sujatiné, sané ngeling punika wantah pianaknyané Ayu Genjot lan Ngurah Raden. In Balinese: Kaceritayang istri lan mantu Ida sane sampun sue ngumbara ngrereh putra putrin Ida ring wewidangan Karangasem, raris miragi orti indik Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) sampun mapupul sareng putra putrin Ida ring genah pegonnyane ring Puri Sukasada. Dane sareng sami gelis-gelis rauh ring Gunung Danu, raris rauh ring puri Sukasada. Irika dane kapanggih ring anak sane lianan, sane sampun pada mapunduh irika, tur dane sami pada liang. Ri sampuné sami pada mapupul, raris medal pikayunan Ida Sang Prabu Arya Dalem mangda putran idane mawali ka Kerajaan Badung. Tur Ida lakar ngamanggehang prajanjian Idane ento kanti salawas-lawasne. Putran idane inggih punika Ngurah Raden sareng pamannyane I Munang kaprentahang mangda mawali ka Badung. Ida Sang Hyang Widi Wasa jaga nyinahang mungguing ipun tan paiwang. Ri sampuné rauh ring Badung, ring pura sané wénten ring Satria sampun kajangkepin olih I Gusti Pucangan alias Jambe Pule sané raris munggah ka singasanan dados Raja Badung Dinasti I (mabiseka Prabhu Bendana), ngarepin Ngurah Raden ka Puri, nyihnayang ragané kautus mawali olih sang aji Arya Dalem Bansuluk Tegehkori (VII). Santukan rumasa ring raga sampun matemu malih sareng semeton sepupu, I Gusti Pucangan saking liang ngicénin panjaknyané 200 diri miwah sawah 40 petak ring Ngurah Raden. Ida Sang Prabu Salomo mrentahang mangda ngamecikang Perhyangan Agunge punika ring sisi kauh tukade, ring tanah sane mawasta "Tanah alas". Sasampun puput, pura punika kawastanin Jro Kuta, pinaka éling okan Satria Tegehkuri sané mawit saking Bansuluk Tegehkuri. Punika awinanipun ngawit saking nguni tan wenten anak sane purun lali ngaturang aturan ring Bansuluk. Nanging yening semeton kicen lelugrahan buat merdeka, tampija lelugrahane punika. I Gusti Jambe Pule (Pucangan) dados raja ring Negara Badung, madue putra kakalih lanang. Anake sane lingsir-lingsir punika kicen genah malinggih ring sisi kangin tukade punika tur kicen gegaman purusa. Puri punika raris kawastanin Puri Denpasar (saantukan magenah ring kalér pasar). Sasampune punika, ida raris ngwangun benteng ring sisin tukade sane ring kiwa tengen kotane punika, tur sang prabu ngenahang benteng punika ring duur temboke. Ri sampuné I Gusti Pucangan jumeneng nata ring Kerajaan Badung séda, raris kagentosin olih kakalih putrannyané sané sareng-sareng mautsaha dados raja ngentosin bapannyané dados raja ring Negara Badung. I Gusti Pucangan inggih punika Arya Kenceng sane kaping nem. Puri Jambe Denpasar & Puri Pemecutan inggih punika generasi kaping pitu sané ngwarisin kalih senjata anugerah Déwata, tulup miwah pecut (cemeti). Kawéntenan bénténg puniki puput rikala puputan perang Badung nglawan agresi Belanda antuk runtuhnyané Raja Tjokorda Made Agung (Tjokorda Mantuk Ring Rana). Nénten kabaosang sapunapi riwayatnyané sasuen limang warsa selanturnyané, mangkin nika sané wénten wargi puri sané mawasta Agung Rai sané meneng ring sisi kelod puri, malaib ka Negara Sasak (Lombok). Sasampun mawali saking Sasak ka Badung, ida nunas tulung ring Brahmana ring Sanur, mangda Brahmana punika nunas tulung ring Gianyar anggén nyerang puri ring Satria. Tan uning sapunapi, sasampuné prasida ngamargiang serangan, ring sor wit cempaka ring Puri Jro Kuta kapanggihin korban padem. Sawatek anake sane wenten ring puri, ayam miwah asu, makasami padem. Sasampune punika ida sang prabu raris ngwedalang prentah, mangda anake sane ring kiwa tengen miwah sane ring kiwa tengen pada ngamademang panyiuan diri. Sasampuné payudan punika Désa Batubulan kaambil olih Raja Gianyar pinaka hadiahnyané, miwah ngawit saking punika dados pangawit permusuhan pantaraning Raja Badung miwah Raja Gianyar. Yéning payudan punika wantah pamargi sané utama, panglimbak kawagedan manusané pacang setata kacemerin antuk rah, dendam miwah pidukan. Suwe Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) meneng ring sekitar Istana Sukasada Denbukit. Ida mautsaha pisan nulungin raja ngamecikang panegara, mawinan banget kasayangang olih raja I Gusti Panji Sakti. Putrin Ida Ayu Genjot taler dados penari tur kaserahin olih anak agung saking Désa Patandakan. Sane mangkin I Gusti Agung Gede Mangui makayunan lunga ka Denbukit pacang matemu Raja Panji Sakti, duaning Ida pinaka putra mantu saking Raja Mangui. Santukan Raja Mangui sampun kasub antuk kepandaian lan kasaktiannyané, raris I Gusti Panji Sakti (II) mautsaha nyobak napi sané sujati sakadi kabaosang. Tan wenten tios wantah Ida Arya Dalem Bansuluk sane dados saksi. Ngiring sareng 40 prajurit, Ida mamargi sareng pasukan sané sami purun tur kuat, ngempon ring sor wit kepuh ring setra Banyuning. Raja Mangui (Mengwi) duk punika inggih punika I Gusti Made Agung. Ida taler kawastanin I Gusti Agung Gede Mangui utawi Dalem Mengwi. Ida kasub pisan antuk kawicaksanaan, kasaktian miwah kapinteran ida ngaonang Ki Balian Batur. Tan dumade raris rauh panemayannyane, Sang Prabu Mengwi I Gusti Agung Gede rawuh, Ida kairing antuk 200 diri wadua balan idane. Rikala sampun nampek raris Raja Mangui sane sedek kasungkemin antuk tandu punika katempuh tur katombak antuk tumbak kebawos-bawos olih Arya Dalem Bansuluk. Nanging Ida tan keni pinakit punapa-punapi. Punika awinanipun anggan Idane tan keni pinakit. Ida Sang Prabu Mengwi raris ngandika ring paraprakanggen idane, sapuniki: "Ih sawatek prajurite, entungangja tiang!" Ida raris tedun saking genah danene makolem, tumuli ngastawa. Tan dumade raris magentos rupa, magentos rupa sakadi Bhuta Sungsang, matan matané nem, limané nem, batisé nem, miwah sirahnyané nem. Tan wenten anak ring jagate puniki sane mrasidayang matutang pamargin Idane sane patut. Irika wadua balan Ida Sang Prabu Arya Dalem sami pada ajerih tan sipi, tur sami pada malaib pablesat. Arya Dalem raris malaib nyujur kauh ring alas bukit Pedawa. Mangda prasida nglintangin pasukan Mangui miwah Sukasada, Ida masandekan ring sor wit jawa (jawawut). Rikala ipun nylempoh ring tengah alase, ipun ngeling masesambatan ring alase punika. Nanging yening anake sane mamanah ngamademang ipun punika, tan uning ring indike punika, ipun jaga mendep, samaliha jaga ngusud anake sane mamanah ngamademang ipun. Kembali pada I Gusti Agung Gede Mengwi, percobaan pembunuhan yang baru saja Beliau alami tidak menyurutkan langkahnya menuju Istana Sukasada. Setibanya di Puri Sukasada dengan tertawa terbahak-bahak Beliau menerima sambutan hangat Raja Denbukit. I Gusti Panji Sakti (II) lantas berujar mohon dimaafkan. I Gusti Agung Gede Mangui bersabda : “Baiklah anakda, tidak perlu hal itu diperpanjang karena Bapa sudah tahu bahwa anakda hanya ingin mencoba Bapa. Sekarang Bapa hanya minta agar anakda memerintahkan untuk mencari sampai dapat orang yang anakda suruh menyerung Bapak. Bapak amat heran atas keberanian orang itu dan pula kesetiaannya terhadap anakda amatlah menakjubkan. Belum pernah Bapak bertemu dengan orang seperti itu, tentu dia itu adalah seorang keturunan kesatria yang mahautama”. Lantas I Gusti Panji Sakti (II) ngicénin 20 jadma sané kapilih pacang ngaonang Arya Dalem. Nanging sasampune makudang-kudang rahina suennya, Ida nenten kapanggihin. Kacrita wénten sesarengan ring alas miwah taman jawawut genah Arya Dalem masayuban. Ipun taler uning, yening wenten anak ring sisin punyan kayune punika, sinah tan wenten paksi guak sane pacang menek irika. Anake punika raris mawali saha maduluran atur sapuniki: "Inggih Ratu Sang Prabu Sane Kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, ledang IRatu mapaica urip ring titiang". Irika Ida makolem ngantos pitung rahina suenipun. Ring awaknyané sané lemet, layon, miwah kotor, Ida alon-alon ninggalin sawah jawawut nuju kauh, ngungsi ring Désa Patemon. Rikala dane rauh ring genah anake paum punika, sampun endag suryane. Ida lunga ka jeroan dagang nasi, kurenan I Dalang Patemon. Dane raris ngajak Dane Yusup ngranjing ka jeroan danene, tur ngaturin dane pangan kinum. Rasa simpati kulawarga dalang majeng ring Arya Dalem, santukan Ida sampun nyritayang indik Ida sampun kauber olih prajurit kerajaan. Kulawargan danene sami pada sregep makarya semer ring genah danene makolem. Nyabran semeng Ida makolem ring genah sane peteng dedet. Rikala wengi, ipun raris kambil tur kabakta ka jabaan genahe ngungsi. Sampun kalih sasih sué Ida meneng ring jeroning kulawarga dalang, kalintang duka kayun Ida meneng irika. Ida nunas ica ring I Dalang tur raris lunga ka Désa Bunbunan. Ring kotane punika Ida madue makudang-kudang pangancang. Sawatara asasih suennyane ring Desa Bunbunan, Arya Dalem sayan-sayan inguh ring kayun. Daweg punika Ida ngutsahayang mangda munduhang makudang-kudang pengikut mangda kaundang tangkil ring Raja Panji Sakti (II) ring Puri Sukasada sareng Raja Mangui I Gusti Agung Gede, santukan Ida kantun ring Denbukit. Ri sampuné kawedar tetujon miwah tatujonnyané, raris wénten 10 pengikut sané pastika percaya tekén keberanian, keikhlasan miwah kesanggupannyané ngantar Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri. Ipun sampun sayaga jaga nglaksanayang pakarsan Ida Sang Hyang Widi Wasa, yadian ipun urip wiadin padem. Ritatkala ipun masandekan, ipun ngrangsuk busana kagungan sane sampun kapasang ring kawaca epode. Dasa diri sane mabusana putih sampun sedia nyarengin Arya Dalem Bansuluk Tegehkori VII mamargi nuju Puri Sukasada. Sane kakarsayang antuk anake sane sampun padem, inggih punika: anake sane satinut ring pamrentah miwah anake sane nampi pasisip sakadi patutipun. Nénten kauningin sapunapi pamarginé doh saking Désa Bubunan (Bangsingkayu/Bunbunan) nuju puri Raja Denbukit. Ida rauh ring Puri Sukasada duk ida sang prabu sareng kalih sedek masandekan ring puri antuk para prajurite. Dane tengkejut pisan manggihin anak sane anyar rauh, sane mabusana sarwa putih. Warna putih pinaka cihna ipun pacang misadia padem yéning wénten sané nénten becik. Ida Sang Prabu Daud miwah parapamimpin idane raris medal, tumuli ngastawa nunas pangampura ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Sang prabu raris ngandika ring Dane Artahsasta sapuniki: "Titiang tan pisan maderbe iwang pamantuka ring iratu. Titiang mitaenang, Arya wantah ngamargiang dharma kasatiaan paduka ring pianak titiang puniki, Panji Sakti II, inggih punika ngamargiang titah mangda nyerang. Nah anakda Panji Sakti (II), ngawit saking mangkin sampunang pisan-pisan anakda lali ring kasatiaan lan ketulusan pengorbanan sane sampun kaicen olih Arya salami-laminnya ⁇ . Sasampune punika Ida Sang Prabu Gede Mengwi raris ngandikain parekan idane, tur kapangandikain mangda ngambil tumbak miwah sanjata sane wenten ring genah pamorboran aturane. Ri sampune rauh irika Sang Prabu I Gusti Made Agung Mangui, maka samian panjak idane sane lanang-lanang wenten dasa diri punika, digelis ngrasayang rasa jejeh tur ajerih pisan. Ipun pada mitaenang dewek sampun nandang sangsara uli krana sangsarane sane nibenin ipun. Tan wenten anak sane mrasidayang nyumbungang dewek uli krana pakaryan sane kalaksanayang antuk anak tios ring jabaning wewidangannyane. Ring Babad Mengwi, Raja Mengwi kawastanin I Gusti Made Agung, Ida naenin ngaonang Ki Balian Batur sané sakti mandraguna. Ipun raris ngaturang sanjata miwah tumbak ring Ida Sang Prabu Manoah. Ida Sang Prabu Manoah raris nrima sanjata miwah tumbak punika, sarwi ngandika sapuniki: "Duh Ratu Sang Prabu Dalem, puniki panugrahan sanjata miwah tumbak titiange. Keris puniki kawastanin Carita Belebang, kawigunannyané antuk nyaga katreptian miwah nénten purun kacingak olih meseh. Tumpeng puniki mawasta Lelemon, madué daya tarik sané ageng. Punika wantah cihna, mangda ngawit saking mangkin ngantos turun-temurun, saking urip ngantos padem sampunang lali ring anak lanang Panji Sakti, miwah taler anak lanang Panji Sakti (II) sampunang pisan lali Sira Arya salami-laminipun ngantos turun-temurun ngwangun candi pemujaan mangda setata pateh eling, sapasiraja sane lali ring karahayuan puniki mangda manggihin sengkala sedih hati, nenten manggihin napi sane kabuatang. Ida Sang Prabu Menku ngandika sapuniki: "Ane jani, ih Arya, tegarang orahang teken tiang, gumi apa ane tunas kita. Risedek Ida Sang Prabu Dalem Bansuluk mireng pangandikan Ida Sang Prabu Mangui, raris Ida ngandika: "Yening dados, titiang nunas Desa Bubunan, santukan ipun satia ring titiang rikala titiang manggihin kamewehan". Kadi asapunika, Desa Bubunan, Sulanyah, Tanguwisia kaicénin Arya Dalem Bensuluk Tegehkori VII. Sang prabu taler ngicen anak istri bangsawan saking Desa Padangbulia mangda dados rabin Ida Arya Dalem, santukan rabin Ida saking Badung sampun lingsir. Ida Sang Prabu Arya miwah wadua balan idane kalugra mawali ka Desa Bubunan. Salami sawatara 3 warsa ida meneng ring Désa Bunbunan, santukan tanah irika kirang rata. Saking irika Ida magingsir ka Désa Muntis (Pengastulan). Ring Pengastulan I Gusti Tegehkori (VII) dados Punggawa. Ring sisi kauh jeroan idane Ida ngwangun pura pemujaan leluhur sane kaparabin Pura Badung pinaka pangeling-eling Ida dados Raja Badung. Ring pura punika kawangun pelinggih Dalem Duwure antuk puja Raja Panji Sakti.  
Aryadimas Ngurah Hendratno embas ring Dénpasar, 13 Séptémber 1975. Nulis puisi ngawit masa remaja, naanin nyarengin Teater Angin (SMAN 1 Denpasar), miwah masawitra sareng Sanggar Minum Kopi. Makudang-kudang kakawian dané kawedar ring Bali Post miwah buku antologi Ensiklopedi Pejalan Sunyi (2015), Klungkung: Tanah Tua, Tanah Cinta (2016). Dané dados ⁇ lurah ⁇ Jatijagat Kampung Puisi, ngajahin sastra miwah téater ring Teater Tahkta SMK Saraswati 1 Denpasar, taler ngawasin Rumah Belajar Seni ring Denpasar.  +
OM SWASTYASTU Suksma aturang titiang majeng ring titiang Dinas Pendidikan Kepemudaan dan Olahraga Provinsi Bali sane sampun ngawentenang pacentokan Bali Berorasi puniki,naler Wikiton. Ring kawentenan sane becik puniki titiang jagi nyihnanyang angga,Wastan titiang Ni Kadek Diah Augista Riyanti saking SMKN 1 Kuta Selatan ring kawentenan puniki jagi ngungayang indik kawentenang ring Masyarakat sane mamurda “ Aturan Lalu Lintas wantah Angin Lalu” Akeh para yowanane ring jaman mangkin mamontoran nenten nganutin aturan naler dereng madue SIM.Kawentenan punika baya pisan majeng ring dewek miwah anak lianan. Tiang silih sinunggil yowana uning ring kawentenan punika. Uning makta montor ngaenang kenehe demen, nanging wenten pisyarat sane patut kadruenang rikala mamontoran inggih punika SIM. Yening iraga nenten madue SIM, iraga patut naenang kenehe mamontoran dumun, santukan mamontoran nenten makta SIM kasengguh Pengendara Pongah sane mrasidayang ngawentenang biota lan baya kecelakaan majeng anak lianan. Sampun janten iraga sinamian nenten makeneh keni baya, napi malih wenten orti sane viral ring aab mangkin melaksana SPEEDING ring margine sane mapuara kaon ring anake lianan. Arepang titiang ring pemimpin sane wenang ring kawentenan kebijakan Masyarakat mangda nindihin awig-awig lalu lintas sane sampun kamedalang mangda prasida ngawetuang rasa trepti ring Masyarakat. Ngiring sareng sami margiang awig-awig lalu lintas naler sampunang manados pengendara pongah sane ngarugiang anak lianan miwah dewek pedidi. Inggih wantah asapunika ngenenin indik daging manah titiang manados Masyarakat,titian mapinunas napi sane kasobyahang prasida kapinehin tur karesepang olih para pemangku kebijakan minakadi guru wisesane sane madue wewenang tur kebijakan sumangdane kawentenan Gumi Baline ngangsan becik tur trepti. Sineb titiang antuk Parama Santih Om Santih,Santih,Santih Om  +
Augusta de Wit (25 November 1864 - 9 Pébruari 1939) inggih punika silih tunggil pangawi Belanda, sané embas ring Hindia Belanda tur kasub antuk nyurat indik Jawa miwah Bali.  +
Pikobet sane ageng tur wenten waking nguni ring kabupaten jembrana inggih punika alih fungsi lahan utawi ngawen sane kalaksanayang olih kerama ring Kabupaten Jembrana. Indike puniki sakaning keramane meled nincapang guna kaya antuk ngadol asil saking awen punika. Tetanduran sane sering ketandur ring awen inggih punika pisang sakadi sane sampun kauningin akeh kerama jembrana sane ngadol pisang ka Denpasar. Indike puniki nenten becik kalaksanayang santukan prasida ngawinang bencana alam. Napi mawinan? santukan tanah sane wenten ring alas sane kaawen nenten prasida nambakin toyan ujan sane prasida ngawinang tanah embid miwah blabar. Imbannyane sakadi blabar ring tukad Bilukpoh warsa 2022. Sepatutnyane Pemerintah nguratiang kewentenan puniki antuk negesang kebijakan utawi peraturan-peraturan indik alih fungsi lahan mangda prasida ngupapira kalestarian alam ring Kabupaten Jembrana.  +
AWIG SANE NENTEN WICAKSANA ANTUK PANJAK KASTA SUDRA "Om Swastyastu" Merdeka sane wangiang titiang, para angga panureksa, sapunika taler para semeton yowana sareng sami sane tresnasihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia, ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kertha wara nugrahan ida prasida titiang masadu ajeng sareng ida dane sinamian. Ring galahe sane becik sekadi mangkin, titiang pacang ngaturang pidarta sane mamurda "Awig sane nenten wicaksana antuk panjak kasta sudra" Yening iraga mawicara parindikan awig wit puniki naler dasar punika iraga kantun mawicara indik kepatutan. Sangkaning awig punika kapatutang mangda dados piranti sane mrasidayang midabdabin jatma utawi sane siosan nganutin antuk uger-ugernyane. Sakemaon kekantenang paneraga iraga sane kadasarin panegara hukum dereng polih tur kebaos dados panegara sane mrasidayang ngawentenang awig sane wicaksana pinih arepnyane ring panjak kasta sudra utawi sor. Wit punika taler akeh sane ngewilangin awig panegara iraga puniki, kantun dados awig-awig sane lancip ke sor tur tumpul ke luwur. Nika mawinan sesai-sai ngawentenang akeh plekare-plekare sane sering ngarugiang kawentenan jatma sane nenten mrasidayang. Iraga sesai-sai nyingakin kawentenan panjak sane polih dande sane dahat abot kawenten sane kaparilaksanayang majanten dangan. Wit punika wenten minakadi anak lingsir istri sane matuwuh siya dasa tiban kantun kapicayang dande wit saking nyamet taru, sakewale mawali rikala dande punika nampekin jatma-jatma sane nuenang murdaning jagat, wiadin ngelanggar awig sane kapidabdabin majanten tingkah durjane sane dahat abot minakadi korupsi, Sakewanten ngamolihang dande sane dangananan. masiosan sareng anak lingsir istri sane ngambil taru anggena madagingin pikobet uripnyane. Akeh plekare-plekare punika kawentenane sampun dados cihna bukti sane nyekala, sakemaon majanten nenten imbang awig awig puniki sesai kekantenang ring panegara iraga. Kawentenan puniki majanten kahawinang kirang lagas prajuru awig sane nuwenang ngewiwenang antuk ngajegang awig, sane micayang dande nganutin minakadi awig sane kasurat. Prajuru awig sane wenten ring panegara iraga kerasa-rasa kari wenten akeh sane kagoda antuk kawentenan jinah sane akeh. Naler kuasa sane ngalangin prajuru awig punika pacang ngajegang keimbangan jagat. para semeton yowanane lan ida dane sareng sami yen cutetang titiang daging pidartan titiang iwawu inggih punika, panegara iraga sane kadasarin panegara hukum nenten mrasidayang polih tur kebaos dados panegara sane ngawentenang awig sane wicaksana ring panjak. Napi mawinan sekadi punika? sakemaon akeh sane ngewilangin awig-awig panegara iraga lancip ke sor tur tumpul ke luwur. para semeton yowanane lan ida dane sareng sami, ngiring sane mangkin iraga mangda sabriuk sapanggul ngulati ajah-ajahan, gumanti mangda mrasidayang ngincikang awig politik sane jati-jati adil wicaksana majeng ring semeton krama sareng sami. Mawinan panegara sane adil wicaksana, asung kerta wara nugraha kapolihang tan peletuh ulih jatma Korupsi, Kolusi, teken Nepotisme. Inggih para yowana lan ida dane sareng sami, wantah kadi asapunika titiang prasida matur ring galahe sane becik puniki, dumogi atur titiang wenteh pekenohipun. Manawi wenten atur titiang sane nenten manut ring arsa, titiang nunas geng rena pangampura. Maka wasaning atur, puputang titiang antuk parama santi "Om Santih, Santih, Santih Om"  
Awig-awig Indik Pariwisata Bali Om Swastiastu Sane wangiang titiang Bapak lan Ibu Guru, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Kapertama ngiring iraga sareng sami ngaturang sembah pangubakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, sangkaning paswecan Ida iraga sareng sami prasida mapupul ring galahe sane becik sekadi mangkin, tiang jadi ngelanturan indik orasi Bali inggih punika pulau sané sering karauhin olih wisatawan lokal miwah dura negara, akéh pisan saking para turis punika sané nyampahang utawi melecehkan budaya Bali punika. Punika dados pikobet sane serius sane patut kauratiang olih para pamimpin benjang pungkur, mangda ngukuhang awig awig indik pariwisata ring Bali. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galahe mangkin. Mugi-mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dasar program kerja sane pacang kautamayang olih calon pamimpin sane jagi kapilih ring 2024. Ainggih, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti. Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Ayu Diah Cempaka embas ring Gianyar, 18 Juli 1993. Dané lulus Sastra Prancis, Fakultas Ilmu Budaya Universitas Gajah Mada, Yogyakarta. Lianan ring nyurat sastra (puisi), dané taler dados pangawi miwah programmer festival film. Dané dados programmer ring Festival Film Dokumenter (FFD) Yogyakarta (2015-2019) miwah Balinale - Bali International Film Festival (2022). Sempat dados Asian short film selection committee (2022) miwah juri komunitas (2017) ring Jogja NETPAC Asian Film Festival (JAFF), tim juri ring Festival Film Indonesia (FFI) 2018, miwah Pengajar tamu 'Estetika Film' Jurusan Film & Televisi Institut Seni Indonesia (ISI) Denpasar 2021. Ulasan filmnyane kawedar ring makudang media sakadi Cinema Poetica, Film Criticism Collective - Yamagata International Film Festival, Goethe Institut Indonesia, Jurnal Ruang, Bali Post, miwah Balebengong. Ring warsa 2016 dané dados Cultural & communication officer ring Alliance Francaise Bali.  +
B
Sadurung titiang nglanturang atur, pinih ajeng ngaturang parama suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, majalaran antuk nguncarang panganjali umat. Om Swastyastu Ring genah lan galahe sane becik puniki, lugrayang titiang matur amarta sane mamurda "Balap Liar" Ring jaman jani, inggih punika era globalisasi liu hal ane masilur. Salah satunyane balap liar. Balap liar biasane nganggen sepeda motor utawi mobil. Balap liar sujatine ten asing bagi rage kautamayang para truna truna ne. Balap liar biasane ade ring jam 11 peteng kanti ngelemahang. Balap liar inggih punika kegiatan ngaduang kecepatan kendaraan ane laksanayang ring lintasan umum, artine kegiatan niki ten digelar ring lintasan resmi, silih sinunggil ring jalan raya. Liu penyebab balap liar niki terus berekembang kanti jani. Misalne, gengsi, hobi, demen jak tantangan utawi truna truna ne nglampiasang pedih utawi gedeg basange karna alasan tertentu, conto ne uyut jak tunangan utawi masalah ane lenan. Tiang berharap wenten solusi uli pemerintah misalne para polisine ngelaksanayang patroli ring tongos sane sai dadiange tongos balap liar tan ade sosialisasi, edukasi, lan ditindakan preventif. Yening balap liar deoine gen, balap liar ne makin menjadi-jadi lan liu masih ada korban ne. Ngiring semeton sareng sami, jaga & sayangin para pinaka jumah. Pang tusing terjadi hal jelek. Kirang langtung tiang nunas ampura tur puputang titiang antuk parama santi. Om Santi Santi Santi Om.  +
Om swastiastu, Bumi Pertiwi ngeling, ngeling nolih pemerintah Indonesia sané sesai kena kasus, terutama kasus korupsi. Niki sane membuktikan betapa rakusnya pejabat negara, merampas pis rakyat antuk memperkaya diri. Pis rakyat telahine antuk kepentingan pribadi. Korupsi ring pejabat Indonesia sampun merugikan rakyat rakyat lan negara puluhan triliun bahkan ratusan triliun. Tyang berharap, pemimpin baru provinsi Bali prasida memberantas korupsi ring daerah Bali mangda rakyate polih keadilan. Inggih wantah asapunika sané prasida aturang titiang. titiang matur suksma, om shanti shanti shanti om  +
BALI BOYA JA GRYA LUHU Olih : Dewa Made Bali Sugiharta Om Swastyastu Majeng ring angga panureksa sane kusumayang titiang, Punika taler semeton karma Bali sami sane tresna asihin titiang. Kapertama ngiring iraga sareng sareng ngeluhurang rasa angayu bagia mantuka ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, riantukan sangkaning paswean Ida, titiang punika taler ratu ida dane sameton sami prasida magendu wirasa ring subha dewasa sekadi mangkin. Bali Pulo Dewata, Pulo Seribu Pura, tan bina kadi swarga ring bumi, kenten makweh anake ngatonang, napi rereh wenten ring Bali. Wenten gunung-gunung sane dahat ngulangunin, sakewala akeh sampun wenten parilaksanan jadmane sane ngawinang linggacalan Baline puniki leteh, wenten taler tukad sane ngeliak liuk sakewala mangkin toyane sampun kagentosin antuk leluu, wenten taler pasisi sane sisi sisi nyane rame antuk torise, krama Bali, napi malih leluu ne mecampuhan irika, tan bina kadi jukut serombotan. Pura sane dahating ngulangunin, genah payogan Ida Bhatara sane kasungkemin olih karma Baline, sakewala tegarang cingak Pura ring sisi kangin sane ngalintang kidik ngelodang, jeg agengan leluu metumpuk tan bina kadi segarane tanpa tepi, capuh awor tanpa wates. Sane mangkin ngiring iraga pinehang sareng sareng, panteske iraga brangti antuk bebawos titiang kadi asapunika? Yening iraga mongahang dewek, ngorahang dewek brangti, amunapi je brangtine Perthiwin iragane, sane tan surut surut stata kaparikosa olih parilaksanan iragane. Semeton Krama Bali sami, malarapan antuk pamungkah lengkara titiang I wawu, napike semeton maduwe nyet utawi kakletegan napi sujatine sane arsa bawosang titiang? Inggih indik luu utawi mis. Minab taler wenten semeton sane mabawos ring hati kadi puniki “ beh, cara ye sing dogen”; pidabdab puniki taler anggen tiang nuturin dewek tiange pedidi. Sane mangkin yening iraga maosang indik luu utawi mis, majanten sampun tan sida iraga ngelidin sane madan luu pinaka limbah rumah tangga. Pikobet sane arepin iraga mangkin inggih punika manajemen limbah luu sane kantun kaon ring Bali. Manut wilangan data sane kapunpun olih Sistem Informasi Pengelolaan Sampah Nasional (SIPSN) Kementerian Lingkungan Hidup dan Kehutanan nyinahang pupulan volume luu utawi mis ring Bli nyantos 1,02 yuta ton ring warsa 2022, lan Kota Denpasar pinaka sang adi jayanti mupulang luu akehnyane 316,13 ribu ton luu. Yening wilangan luu ring ton puniki iraga konversiang dados tanah, punika manadi 212,561 km2 ngalahang jimbar tanah Kota Denpasar sane wilanganyane wantah 212,561 km2. Duaning kadi asapunika, Pamargi pesta demokrasi Pemilu ring warsa 2024 puniki galah becik anggen iraga matimbang wirasa, mapinunas ring calon pemimpin Bali napike nika ring legislative, eksekutif, mangda sumeken nitenin pikobet manajemen luu utawi mis puniki. calon pemimpin Bali patut maduwe visi sane tatas sakadi ring jangka pendek, ring jangka menengah, punika taler jangka panjang ring parindikan manajemen luu tawi mis puniki. Titiang sareng sami krama Bali, nyantosang aksi, boya ja wantah wacana pamuputne dados basa basi. Pergub Bali sane sampun kakaryaning mangda sida malih kasobyahang, kasarengin antuk ngerereh inovasi utawi geguat anyar manajemen luu, silih sinunggilnyane ngirim kramane utawi Yowana Bali ke dura negara sekadi Singapura lan Korea Selatan, mangda ngelarang studi tiru ring parindikan manajemen luu utawi mis, ilmune punika patut kasobyahang ring Bali, ngicen prabia ring hasil riset teknologi-teknologi sane karipta olih yowana iragane sane maduwe potensi dados teknologi manajemen luu utawi sampah, ngerereh investor lan pengembang ngaryanin bisnis manajemen limbah pamekasnyane limbah plastic. Sangkaning punika sida dados pamikolih ekonomi sane anyar, taler nincapang pikayunan kramane memanajemen limbah luu ring pakubone soang-soang. Semeton, film kartun Toystory 3, irika wenten scene utawi paletan adegan system pengolahan limbah plastik manadi serpihan plastic sane alus. Semeton, yadiastunke nika wantah ring film fiksi, sakewala tiang percaya teknologi sekadi punika sida kakaryanin ring aab jagate mangkin. Yening sida kakaryanin, majanten iraga sida ngirangin wilangan plastic sane nyemerin tanah, tukad, napi malih segarane. Semeton sareng sami, pidabdab ngwerdiang karesikan palemahan Bali puniki, patut kalaksanayang olih sami karma Bali nganutin sesanti sagilik saguluk, paras paros sarpanaya (gotong royong). Calon Pemimpin Bali cutetnyane madrebe tanggung jawab sane abot pisan, mangda sida nguripang konsep manajemen luu sane NYAGARA GUNUNG sane madue artos nyaga karesikan Bali saking huluning Bali ngantos ring tebenan utawi ring pasisi, taler karemba antuk desa adat sajebag Bali, sane kapikukuhin olih pararem ring soang soang desa adat. Semeton sareng sami, lingkungan sane resik tur asri wantah dasar sujati, pinaka saka (tiang) sane nyangga kauripan iragane, silih sinunggilnyane taler mapakilitan ring pariwisata. Yening pasisi, gunung, wana, desa, tukad, taler kahyangan pura ring Bali sida resik, resike punika ngawinang lestari. Yening sampun lestari majanten taksu gumi Bali puniki stata werdhi lan ajeg. Taksu puniki sane dados jiwa pramana pariwisata Baline sane ngawinang para torise oneng malancaran bilih-bilih tresna ring Pulo Bali. Bapak Ibu Calon Pemimpin Bali, ilangan ego druene, lan elingan bungan keneh tiang sane ngangganing krama Bali sami. Gegendingan : Ragane wantah pemimpin rakyat, boya ja dados petugas partai, maraga Ksatrianarotama sutindih ring gumi Baline niki Bali kabaos grya Boya ja grya luu. Bali kabaos grya Boya ja grya luu. Om Santih Santih Santih Om  
“OM SWASTYASTU” “OM AWIGHNAM ASTU NAMO SIDHAM” “OM ANO BADRAH KRATAWO YANTU WISWATAH” Inggih suksma aturang titiang majeng ring pangenter parikrama antuk galah sane kapaica ring padewekan titiang, para angga panureksa miwah calon anggota DPD Provinsi Bali sane dahat kusumayang titiang, asapunika taler para semeton pamiarsa sane dahat wangiang titiang. Sadurung titiang matur lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Parama Kawi, riantukan sangkaning sih pasuecan Ida, ring galahe sane becik kadi mangkin titiang ping kalih Ida dane prasida mapadu wedana, gumanti ngawiletin Bali maorasi sane ngangket pikobet pemilu Bali 2024: apa pakeweh ane paling nengsek tur patut katepasin baan para calon pamimpin Bali?, dumogi wekasan pidabdab kadi asapuniki sayan limbak kawentenan ipun mawastu sida raris mangguhang Bali kertha raharja. Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, sekadi sane sampun kauningin pulo Bali pinaka pulo seribu pura lan madue palemahan sane alep, sane katuju olih turis mancanegarane karana Bali pinaka pamongmong pariwisata ring Indonesia. Puniki mawinan akeh turise seneng malancaran ke Bali. Yadiastun pulo Bali manados genah pariwisata, punika nenten ja gatra sane utama nanging, asapunapi pakeweh-pakeweh sane mabuat pisan ring sajebag gumi Bali. Sakadi sane sampun kauningin mangkin sane kabaos aor tanpa wates turmaning aab kaliyuga puniki, yening maosang indik pikobet gumi Bali, yening selehin, akeh pisan pakeweh-pakeweh sane wenten ring gumi Bali sane prasida ngerurudang gumi Baline, sayangang pisan pakeweh sane wenten ring Bali nenten ngamolihang panepas sane sayuakti mawiguna tur ngewangun jagat Bali. Inggih Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, yening cingak aab jagate mangkin pastika sampun mabinayan ring aab jagate duke riin, napi malih mangkin akeh pakeweh sane wenten ring Bali, pakeweh sane pinih utama rerehang panepas inggih punika kawentenan palemahan Bali sane sayan lami sayan ngancan telas kawangun antuk genah-genah pariwisata, puniki prasida mabuatang palemahan gumi baline sayan nyupitang lan sayan rered. Yening sekancan palemahan gumi baline kawangun antuk genah wisata, ring dija genah para krama, buron, miwah sane lianan sane wenten ring Bali nyalanang swadarma? Selanturnyane maosang indik palemahan sane akeh kawangun antuk genah wisata, pastika akeh swadarma kramane ane sadina-dina ngewetuang luhu plastik, puniki wantah pakeweh salanturnyane sane wenten ring Bali, kawentenan luhu ring bali wantah akidik sane nguratiang, puniki sane prasida mabuatang baya ageng, upami ipun: blabar, sungkan DBD, miwah sane lianan. Napi malih sekadi sane sampun lintang, genah luhu sane wenten ring bali utawi TPA Suwung sampun kosek antuk luhu miwah genah luhune kabasmi antuk api sane ngemedalang andus utawi polusi. Napike semeton sareng sami prasida maurip, prasida ngemargiang swadarma ring genah sane nenten becik? Pastika akeh semetone sane nenten prasida nyalanang swadarma sadina-dina ring genah sane nenten becik. Inggih ida dane sareng sami sane wangiang titiang yening cutetang titiang indik pakewehe punika mangdane pamimpin Bali prasida nepasin pakewehe saluirnyane: kapertama palemahan gumi baline telas kawangun antuk genah pariwisata, kaping kalih luhu sane wenten ring Bali nenten akeh sane nguratiang. Malarapan pakeweh punika yening nenten mangkin tangiang sareng-sareng pastika sayan lami gumi Bali sayan rered, pulo sane kabaos pulo seribu pura nenten maude taksu, ical taksu ipune ring jagat Bali, saking pakewehe punika pangapti titiang teken pemimpin Bali warsa 2024 sane pacang kapilih mangda prasida nepasin pakeweh-pakewehe punika. sumangdane krama baline sami prasida ngemargiang Tri Hita Karane, karane ring pakewehe punika kaiket antuk tata titi majalaran hidup Tri Hita Karana tur Bali prasida mawali ka duke riin. Ida dane sareng sami sane dahat wangiang titiang wantah kadi asapunika orasi sane prasida aturang titiang ring galahe sane becik kadi mangkin, mogi-mogi wenten pikenoh ipun. “ka kintamani nuju batur, rauh ring kayang numbas keranjang. Saking nuni tiang maatur-atur yening wenten iwang ampurayang” maka wesananing atur puputang titiang antuk parama santhi. “OM SANTHI, SANTHI, SANTHI OM”  
Bali madue taksu adi luhung sane ngranayang para jadmane seneng malancaran ka Bali. Sasukat gering agung covid-19, pariwasata Baline sayan rered. Niki mawinan guru wisesa lan para krama ring Baline patut madue cara kaanggen nincapang malih Bali pinaka pulo wisata. Ring aab jagate mangkin sane sampun nganggen teknologi sakadi Aplikasi Tiktok, iraga prasida ngaryanang konten-konten wisata kreatif, niki sane prasida kaanggen nincapang malih pariwisata Baline. Ngaryanang wimbakara konten kreatif pariwasata Bali niki silih sinunggil cara sane prasida ngawinang pariwisata Bali kaloktah malih. Miwah ring genah wisata punika patut ngamargiang 4 M sakadi awig-awig sane sampun kamedalang.  +
Sira sane nenten uning tekening Pulau Bali? Pulau sane sampun kaloktah ke dura negara. Pariwisata ring Bali pinaka sumber perekonomian sane nguripin akehan wagmi Baline. Nanging sekadi mangkin, pariwisata Baline sumurup sasukat gering agung Covid-19 nibenin jagate. Sampun kalih warsa gering agung COVID-19 nibenin gumi sane iraga tresnain puniki. Makudang-kudang kebijakan sampun kamargiang. Sakewanten, pariwisata Bali durung prasida mewali sekadi jati mula. Iraga dados wagmi utamannyane dados yowana bali sampun sepatutne ngicenin tur nglaksanayang utsaha-utsaha kreatip sane prasida nangiang pariwisata ring bali. Ring aab aor tanpa wates utawi aab globalisasi, samian sampun digital lan canggih. Penglimbakan teknologi sane sampun canggih puniki prasida iraga anggen pinaka piranti mangda nangiang pariwisata ring Bali. Silih tunggil utsaha kreatip sane prasida nangiang pariwisata ring Bali luir ipun aplikasi sane kawastanin BALI MELALI. Aplikasi puniki ngawigunayang teknologi marupa VR utawi Virtual Reality. Ring aplikasi BALI MELALI puniki nyinahang destinasi wisata sane wenten ring Bali. Yening nganggen teknologi VR niki , para toris utawi sira manten sane sampun ngunduh aplikasi BALI MELALI prasida nyingakin genah-genah pariwisata sane ragane kayunin. Nganggen VR puniki destinasi wisata ring Bali dados kacingakin antuk nyata (real) pisan, niki prasida numbuhang rasa rindu ke Bali tur ngawinang para wisatawan mangda kayun malih rauh ke Bali. Ring aplikasi BALI MELALI nenten wantah nyinahang destinasi wisata sane sampun kaloktah manten, nanging patut pisan taler nyinahang genah-genah sane durung akeh kauningin. Ring Bali sujatinne akeh pisan destinasi wisata sane durung kaloktah. Yening wantah nyinahang genah sekadi Pantai Kuta, Pantai Pandawa manten, para wisatawan pastika sampun akeh sane uning. Nika mawinan ring aplikasi puniki dados pisan yening nyinahang genah sane durung kauningin olih akehan jadma. Nenten nika manten, ring aplikasi BALI MELALI nenten je nyinahang virtual utawi gambar manten, nanging dados kasarengin antuk suara-suara sane wenten ring genah punika. Imbanyane ring Candikuning Waterfall, yening iraga melali ke air terjun pastika wenten suara-suara minakadi suara gemericikan yeh, suara punyan-punyan sane ampehang angin, suara kedis-kedis miwah sane lianan. Kawentenan gambar lan suara ring aplikasi BALI MELALI puniki pastika prasida ngawinang para turise rindu tur melali ke Bali. Utsaha marupa aplikasi BALI MELALI dumogi prasida ngwantu pariwisata Bali mangda mewali sekadi jati mula. Dumogi pariwisata Bali gelis metangi.  
Om swastyastu Bali pinaka pulau seribu pura, ring dura Negara bali terkenal seni lan kebudayaannyane tiosan punika alam bali sane akeh anake ngoraang punika “bali surga dunia”krane keindahan alam druene lan sampun terkenal ngantos tingkat nasional. Sane mangkin sasukat gering agung Covid-19 nibenin jagate pariwisata ring bali sumurup sami wisatawan ring dura Negara nenten purun kebali. Sane mawinan pariwisata ring bali durung prasida mewali kejati mule nika krane wisataman ring dura Negara kantun ragu , takut santukan gering agung Covid-19 puniki kantun karasayang tiosan punika penerbangan ring bali durung kebuka total lan kesenian bali sanekarasayng padem krane gering agung . Sane mangkin utsaha sane patut kalaksanayang olih pemerintah mangda pariwisata ring bali metangi sekadi jati mula punika, menurut titiang sane kapertama pemerintah, tiosan punika masyarakat ring bali mangda lebih tertib mematuhi protocol kesehatan inggih punika 3M ( ngangge masker, ngwacikin tangan, taler jaga jarak) lan genah objek pariwisatane, hotel , villa mangde manut ring standar kesehatan antuk ngelaksanayang protocol CHSE, mangdane wisatawan ring dura Negara nenten ragu kebali. Sane kaping kalih pemerintah mangda mempromosikan objek wisata sane wnten ring bali, sekadi event- event sane wnten ring dura Negara ring irika pemerinth lewat masyrakat nyidayang mempromosikan bali lewat event- event sane kalaksanayang tiosan punika promosi ring media social . Sane kaping tiga mangda pemerintah membangkitkan kesenian bali nike sane ngengangun wisatawan ring dura negara seneng kebali tiosan punika mangde kesenian bali nenten sayan rered lan objek wisata punika mangda tetep kejaga kebersihannyane olih pemerintah taler masyarakat lan pengembangan objek wisata olih pemerintah. tiosan punika penerbangan ring bandara mangdane kebuka sekadi jati mule nanging tetep menerapkan protocol kesehatannyane. Dumogi wenten pikenohnyane lan saking pemerintah mangdane pariwisata ring bali bangkit sekadi jati mule ngantos ke pungkur wekas. Om santih, santih, santih Om  
Om swastyastu Bali pinaka pulau seribu pura, ring dura Negara bali terkenal seni lan kebudayaannyane tiosan punika alam bali sane akeh anake ngoraang punika “bali surga dunia” kerane keindahan alam druene lan sampun terkenal ngantos tingkat nasional. Sane mangkin sasukat gering agung Covid-19 nibenin jagate pariwisata ring bali sumurup sami wisatawan ring dura Negara nenten purun kebali. Sane mangkin utsaha sane patut kalaksanayang olih pemerintah mangda pariwisata ring bali metangi sekadi jati mula punika, menurut titiang sane kapertama pemerintah, tiosan punika masyarakat ring bali mangda lebih tertib mematuhi protocol kesehatan inggih punika 3M ( ngangge masker, ngwacikin tangan, taler jaga jarak) lan genah objek pariwisatane, hotel , villa mangde manut ring standar kesehatan antuk ngelaksanayang protocol CHSE, mangdane wisatawan ring dura Negara nenten ragu kebali. Sane kaping kalih pemerintah mangda mempromosikan objek wisata sane wnten ring bali, sekadi event- event sane wnten ring dura Negara ring irika pemerinth lewat masyrakat nyidayang mempromosikan bali lewat event- event sane kalaksanayang tiosan punika promosi ring media social . Sane kaping tiga mangda pemerintah membangkitkan kesenian bali nike sane ngaenang wisatawan ring dura negara seneng kebali tiosan punika mangde kesenian bali nenten sayan rered lan objek wisata punika mangda tetep kejaga kebersihannyane olih pemerintah taler masyarakat lan pengembangan objek wisata olih pemerintah. tiosan punika penerbangan ring bandara mangdane kebuka sekadi jati mule nanging tetep menerapkan protocol kesehatannyane. Dumogi wenten pikenohnyane lan saking pemerintah mangdane pariwisata ring bali bangkit sekadi jati mule ngantos ke pungkur wekas. Om santih, santih, santih Om  +
Daweg warsa 2020, pariwisata ring Bali ngancan nedunang kadirasa pacang padem, santukan kawantenan gering agung Covid-19. Punika mawinan perekonomian ring Bali ngancan tedun miwah akeh kramane sane nenten madue pakaryan, kadirasa punika taler sane ngawinang panadosnyane alikan ring awig-awig parikrama Bali. Ngemargiang urip new normal daweg mangkin, pastika iraga makasami esti mangda pariwisata Bali mewali mapraba, luih ipun ring negara utawi ring dura negara. Iraga prasida ngawujudang mawit saking unteng “Pariwisata Bali Metangi”. Malarapan antuk unteng, sane patut kamargiang olih pamerintah inggih punika manggihin mantuka ring Tradisi miwah ngelaksanayang modernisasi ring genah wisata tanpa ngentasin cihna Baline. Pastika ring laksanannyane pamerintah yakti nindakang para Nuni Bali (Truna Truni) utamannyane para influencer, sane dados yowana Bali sane uning tekening teknologi miwah artin penting tradisi punika. Pengganggen teknologi puniki, pastika ngenenin indik modernisasi sane kasaratang. Modernisasi nenten ngenenin indik parilaksana manten, nanging punapi cara pamerintah ngaryanin tatanan genah wisata ring Bali mangda prasida nyaman tekening kawentenan protokol kesehatan miwah ngelaksanayang penganyaran. Punika mawinan, rasa anyar puniki pacang dados daya tarik majeng ring turis sane pacang melancaran, tanpa rimrim. Driki para Nuni prasida ngelaksanayang antuk promosi pariwisata Bali ring media sosial, sane kaanggen nyihnayang karasmian miwah kanyamanan sane gelahang Bali majeng ring makasami turis, sane tambahipun indik tradisi Bali sane ngancan metangi. Utamanyane peran Nuni sane dados influencer sane madue jangkauan lebih ring ngalakin aksi “Pariwisata Bali Metangi”. Malarapan antuk punika, pamerintah mangda prasida mekarya sareng influencer Bali sane mangkin dados titi majeng ring pamerintah miwah krama dura negara. Inggih asapunika sane prasida aturan titian mantuk ring ide kreatip sane patut kalaksanayang olih pamerintah majeng ring metangine pariwisata Bali. Dumogi napi sane sampun aturang titiang, prasida mawiguna miwah prasida ngewakilin suara yowanan antuk pariwisata Baline mangda luih miwah ekonomi Bali pacang metangi. Sareng yowana Bali Metangi, Bali Mewali, miwah Bali Harmoni.  
𝗣𝗘𝗠𝗕𝗨𝗞𝗔𝗔𝗡 : OM SWASTYASTU Majeng ring pemerintah Murdaning Jagat Bali sane anyar sane kusumayang tiang. Punika taler majeng ring yowana Bali sane wangiang titiang. Ring rahina sane mangkin titiang Pacang ngunggahang Orasi sane mamurda "Bali Resik". Bali inggih punika genah wisata sane pinih utama karauhin olih para wisatawan lokal miwah mancanegara. olih krana punika iraga patut nyaga kaasrian Baline. Ida dane sareng sami pamekasnyane para sisya sane tresnanin tresnasihin titiang "Napi sane kawastanin Bali Asri?" Bali Asri nenten je ties asapunapi I rage sareng sami miara sawawengken, I rage soang - soang mangda setata bersih lan asri, sumangdane Pemerintah murdaning jagat Bali mangda ngutsahayang program - program sane becik pisan sane metetujon miara Bali setata bersih lan asri. Program - program sakadi nglaksanayang gotong royong wajib nyabran rahina jum'at, nyiagayang tongos sampah ring makudang - kudang genah umum miwah ring sisin - sisin margi. Nglaksanayang pemisahan sampah organik miwah non organik. Inggih suksme para yowana sareng sami sane tresnasihin titiang, ngiring takenang ring sajeroning angga soang - soang, sampunke I rage midabdabin usaha - usaha sane metetujon miara kebersihan lan keasrian jagat Baline? Yen ten I rage sane miare kebersihan lan keasrian jagat baline sire malih? Duaning asapunika ngiring para yowana sareng sami ngawit mangkin sikiang ragane. 𝗣𝗘𝗡𝗨𝗧𝗨𝗣 : Inggih ida dane sinareng sami wantah asapunika orasi saking, yening wenten atur titiang sane nenten manut ring kayun ida dane sinareng sami titiang nglungsur geng rena Pengampura Puputang titiang antuk Paramasantih. OM SANTIH,SANTIH, SANTIH OM  +
Om Swastyastu. Suksma aturang titiang majeng ring para panureksa miwah para pangwacen sane dahat wangiang titiang. Saking bantang bebaosan orasi sane mangkin, unteng bebaosan sane sayan mamerdi sane jagi unggahang titiang sareng tim titiange ngeninin indik tatacara pamerintah Bali ngrereh pamargi antuk pikobet gunung leluu sane wenten ring pulau dewata puniki, sane prasida ngawinang pikobet lianan ring kauripan. Duaning punika, murdan orasi sane kaunggahang titiang sareng tim titiange inggih punika, “Bali Resik, Bali Tan Katiben Gunung Leluu”. Pulau Bali, sane kasengguh surgane pariwisata dunia. Nanging ring sujatine indike punika, Pulau Bali kantun ngarepin krisis sane sayan mamerdi antuk kawentenan gunung leluu. Indike punika sayan meweh lan kabuktiang antuk kebakaran ring makudang genah Pembuangan Akhir (TPA) ring Bali makudang-kudang rahina puniki. Punapi kayun iragane yening sarahinane iraga patut urip ring tengah gunung leluu? Taler kasarengin antuk polusi pembakaran puniki? Pinaka daerah pariwisata manca negara, urgensi pikobet puniki patut gelis karerehang pamargi duaning prasida ngawinang pikobet lian sane prasida ngerugiang krama Bali. Santukan punika, kawentenan pemerintah pinaka pionir sane mimpin kramane puniki manados utama pisan ngrerehang pamargi puniki sagelisnyane. Calon pemimpin sampun sapatutnyane madue tanggung jawab minakadi nyusun langkah-langkah upaya indike kawentenan puniki. Titiang sareng tim titiange ngaturang pamargi, iraga sareng sami merluang investasi signifikan ring infrastruktur pengelolaan leluu sareng teknologi modern ramah lingkungan. Taler ngaryanin rancangan kebijakan sane ngedongsok partisipasi aktif krama ring program pemilahan leluu utawi daur ulang. Salianan teken punika, titiang sareng tim titiang ngaptiang Bapak/Ibu calon pemimpin Bali antuk ngawangun kerjasama ring sakancan sektor, rumasuk ring sektor swasta lan organisasi lingkungan mangda ngaryanin solusi kolaboratif antuk pikobet indik leluu puniki. Yening mengintegrasikan ide lan sumber daya ring berbagai sektor, iraga prasida nincapang hasil sane luwih ageng ri sajeroning ngupapira sawewengkon jagat Bali riwekasan. Puniki marupa piranti mangda nudut kayun iraga sareng sami mangda mautsaha sareng-sareng lan mastikayang Bali setata luwih lan lestari anggen para yowanane kapungkur wekas. Inggih, matur suksma aturang titiang majeng Bapak/Ibu calon pemimpin Bali ring PEMILU warsa 2024 antuk uratian lan komitmen ri sajeroning ngarepin tantangan sane mamerdi puniki. Titiang nunas geng rena sinampura indik keiwangan-keiwangan titiang driki. Ngiring iraga sareng-sareng ngaryanin Bali sane resik, asri, lan salanturnyane tan katiben antuk gunung leluu malih. Om Santih, Santih, Santih, Om.  
Sane mangkin iraga uning yening pariwisata Baline sedeng keweh sesukat kawentenan covid-19. Akeh hotel miwah tongos wisata sane tutup santukan wenten awig-awig saking pemerintahe guna mencegah penularan virus covid-19 punika. Anggen ngebangkitin pariwisata apanh tetep majalan cara ipidan, pamrintahe patut masuang makudang-kudang upaya. Menurut titiang, langkah sane patut kalaksanayang olih pamrintahe guna ngebangkitang pariwisata Baline mangkin inggih punika: 1. Nenten nutup tongos wisata ring Bali anggen masyarakat umum nanging tetep nyalanang protokol kesehatan yening lakar macelep ka tongos wisatane miwah patut ngedengang bukti vaksin 2. Wenten subsidi tes swab/rapid antigen gratis ring pemerintah anggen masyarakat sane jagi rauh utawi melali ka Bali 3. Bani ngemaang promo ka masyarakat sane lakar melali ka tongos wisatane apang ngidang memancing daya tarik wisatawane berkunjung tur cara puniki ngidang ngelancarang pemasukan tongos wisatane punika.  +
Bali pinaka pulo sane sayan akeh karauhin olih para turis, inggihan punika turis lokal utawi turis dura negara. Indike puniki santukan Bali madue jagat sane asri. Nanging majalaran data sane wenten, ring pandemi niki pariwisata Bali sayan nguredang sajeroning akehnyane para turis sane ngranjing meriki, minakadi 74,84% saking sadurung pandemi kantos mangkin sesampune pandemi. Nenten ja nika manten, data taler ngamaosang genah wisata ring Bali wantah ring genah-genah sane nampek saking bandara tur sane genah wenten budaya sane melah, nanging akeh genah ring Bali sane madue kekayan ring sektor hayati nanging kirangne kakenalang santukan joh saking genah ne punika. Duaning asapunika, sapunapi yening iraga prasida molihang pikenoh saking panuunan turis sane ngranjing ke Bali tur mekada akeh sektor ring Bali karugiang punika? Majalaran antuk pikayunan lan pidabdab mapikenoh sane kabaos BALIWANGUNSATA (Bali Ngwangun Pariwisata). Nah napi sane kabaos kenten? Niki maarti Bali nincapang kekayan jagat Bali sane kaduenang ,lan nika kanggen nudutin para turis meled jagi ka Bali, inggihan turis lokal utawi turis dura negara. Nyingak saking pikobet tur peluang sane wenten, pamerintah prasida ngembangang budidaya-budidaya kekayan sane kaduenang ring desa utawi genah-genah cenik sane durung kakenalang kantos joh saking genah ne punika antuk sistim replikasi buah sane prasida kadadosang daya tarik para turis, conto replikasi sane presida kakembangang ne punika minakadi repilkasi budidaya buah stroberi ring badugul, replikasi budidaya juuk ring kintamani, replikasi budidaya anggur ring desa banjar, replikasi budidaya jae barak lan kopi ring panji lan makesamian kekayan ring desa-desa sane prasida molihang turis turis sane ke Bali. Jaga Baline, jaga jagat duene mangda tetap ajeg lan lestari mawinan nika sane prasida ngamolihang para turis ngranjing ka bali. Yening ten iraga nyen buin?  +
Akeh makte sepeda motor ring margi ageng. Napi iwang?Tur napi iwang ipun? Akeh nyane wenten balapan liar ring margi ageng sane kelaksanayang alih taruna truna sane kantun yusa. Indike punike asapunika dados ne, ngawenten wargi sane lian tur dados kawentenan kebrebehan ageng. Penampen ipun Wenten pelaksanaan utawi jalan keluar. Sane ngelaksanaan tindakan sarenh pemerintah ne dados ngangge awig, sane ageng mangda kapok utawi jera, tur margi ageng patut keawasin, pemerintah sampun madue sarana sane seneng truna truna sane seneng balapan  +
https://docs.google.com/file/d/1PCnslmhJA8KPcFtPoMCm-9SCfnB4U-QE/edit?usp=docslist_api&filetype=msword  +
Basa lan Sastra Baline pinaka tetamian leluhur. Nanging sane mangkin, sapunapi kawentenannyane utamannyane ring para yowana? Kantunke para yowana Bali nganggen basa Bali ritatkala mabebaosan serahina-rahina? Manut Badan Bahasa, sane mangkin wenten 718 bahasa ibu sane sampun teridentifikasi. Saking 34 provinsi ring Indonesia, tercatat 25 bahasa daerah sane sampun terancam punah, 6 kabaosang kritis lan 11 bahasa sampun kabaosang punah. Ring kota Denpasar utamannyane ring kalangan yowana akeh pisan kawentenan para yowana sane nenten ngawigunayang Basa Baline antuk mesadu ajeng(berkomunikasi) sareng timpal-timpal ipun. Pikobet puniki sangkaning kirangnyane kewagedan para yowana mabasa Bali. Kekirangan utawi keterbatasan rikala mabasa Bali puniki nenten ja lempas saking perubahan sosial lan budaya ring Kota Denpasar. Pikobet sane lianan inggih punika pola pikir masyarakat Denpasar sane cenderung ka negara barat, negara timur rumasuk Bali kaanggap tradisional. Nika mawinan patut kawentenan solusi mangda basa lan sastra Baline setata ajeg. Ngrajegang basa lan sastra Bali prasida kakawitin saking manah soang-soang yowana. Yening nenten iraga para yowana pinaka generasi penerus, sira malih sane jagi ngrajegang basa lan sastra Baline? Mawinan Basa lan Sastra Bali puniki pinaka cihna jagat Bali sane sampun kaloktah nyantos ka dura negara. Santukan iraga para krama Bali wantah prasida ngadol utawi ngicenin basa, sastra lan budaya majeng ring para wisatawan. Nika mawinan, iraga para yowana mangda setata eling ring basa lan sastra Baline. Sane mangkin sampun akeh piranti-piranti digital sane sampun prasida ngicenin paplajahan basa lan sastra Bali ring internet. Piranti punika prasida kaangen rikanjekan jagi melajah basa Bali.  +
Om swastyastu, sane wangiang titiang para Angga panureksa,asapunika para yowana sane banget Tresna sihin titiang Pinih Ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida sang hyang Widhi Wasa wantah sangkaning pasuecan Ida, iraga prasida mapupul iriki, ring galahe sane becik puniki titiang pacang maktayang pidarta utawi orasi sane mamurda baya pengangguran ring bali Iraga masekolah pastike iraga Kayun ngemolihang masa depan sane becik tur polih pekaryan sane dados pikayun. Nanging, nenten akidik sane wusan masekolah dados pengangguran,Niki sane dados masalah, angka pengangguran ring bali sampun ngantos 72.421 jatma ring Warsa 2023 puniki. Masalah pengangguran niki ampun sane mempengaruhi generasi yowana ring bali. Undag pengangguran sane tegeh, sida ngwedarang rasa frustasi lan kenentenstabilan sosial. Kebisaan sane nenten manut sakeng tuntutan pasar kerja modern, tur nenten medwe pengalaman kerja sane becik dados faktor penyebab pengangguran puniki. Tindak kriminal minekadi pencurian,perampokan, pelacuran, penculikan , tur jual beli anak , dados dampak nenten becik sakeng pengangguran. Banget pengaptin titiang , sapa sire sane terpilih ring pemilu 2024 dumogi side ngwerdiang solusi sakeng permasalahan puniki. Inggih wantah asapunika sane prasida katur, menawita Wenten iwang titiang nunas agengrena sinampura , sineb titiang antuk Parama Santhi, om Santhi, Santhi, Santhi,om  +
Om swastiastu para pamiarsa sane wangiang titiang, iriki titiang jagi ngaturang indik pikobet indik banjir. Indike punika tan becik, santukan punika silih sinunggil sane ngawinang jagate rusak. Bencana Banjire sampun biasa ring soang-soang wewidangan. Ketahnyané wénten banjir, santukan krama sering ngentungang sampah sané ngawinang tukadé punika macet. Ring Bali akéh wénten bencana banjir ring wewidangan padésan krama. Apake sengkala ane buka kene lakar manggeh kanti salawas-lawasne? Ngiring sareng-sareng ngerereh solusi mangda bencana banjir puniki gelis puput. Dumogi warga Bali gelis uning indik pikobet sane nibenin toyan blabar puniki tur gelis mawastu ngamecikang. Suksma sampun mirengang baos titiangé, titiang puput antuk Paramasanthi, Om Santi Santi Santi Om  +
Ring warsa sané jagi rauh, Indonésia pacang ngelaksanayang pemilihan umum (Pemilu) sané kakawitin saking Pemilu legislatif raris kalanturang antuk pemilihan Présidén miwah Wakil Présidén. Panglimbak teknologi informasi miwah komunikasi dados silih sinunggil sané prasida nyokong miwah nglahlahin pamargin Pemilu ring warsa-warsa selanturnyané. Akeh calon pemimpin sane sampun ngawigunayang TV, media sosial, miwah handphone pinaka komponen utama miwah strategi kampanye calon pemimpin antuk ngamolihang pikayunan kramane. Para pamilet pacang ngawigunayang makudang-kudang tata cara mangda kampanye ipun prasida ngamolihang suara sané akéh. Silih tunggil kampanye sané prasida kaanggén rikala pemilihan 2024 inggih punika black campaign. Black campaign mawit saking basa Inggris sané mateges 'kampanye hitam". Kampanye hitam ketahnyané nyihnayang parilaksana sané matetujon antuk ngaonang silih tunggil pihak ring pemilihan umum. Kampanye hitam inggih punika taktik politik sané kaanggén olih saingan utawi sekaa tertentu anggén ngusak citra miwah réputasi musuh politik ipun. Nyinggung calon utawi partai sané ngelawan antuk nyebar informasi sané iwang, fitnah, utawi ngambil tindakan manipulasi tiosan anggén ngusak kepercayaan publik majeng ring musuh politik inggih punika tatujon saking black campaign. Lianan ring ngawedarang bebaosan sané nénten patut indik musuh politik, kampanye puniki taler prasida kamargiang antuk ngawigunayang pikobet indik agama, ras, utawi soroh anggén nyokong pikobet miwah nyokong pabinayan sosial. Mangdané prasida mastikayang yéning orti sané kawedar punika marupa kampanye gelap utawi nénten. Patut kauningin ciri-ciri black campaign mangda nénten dados berita hoax: 1. Suratan puniki nenten patut. 2. Ngarah ka SARA. 3. Sampun sinah indike punika tan pacang sida mamargi. 4. Warta punika nénten ja adil. 5. Ring tengahing tarune. Gatra sane nenten becik puniki sering pisan munggah ring media sosial, minakadi Twitter, Facebook, Instagram, utawi Whatsapp. Indiké punika ketah pisan kapanggihin ring para jana. Silih sinunggil conto saking black campaign puniki inggih punika serangan Jokowi pinaka Calon Presiden ring warsa 2014. Jokowi nerima black campaign saking tabloid obor rakyat sané nampilang murda "Capres Boneka" kadukung antuk gambar karikatur Jokowi sané sedek ngambung tangan Megawati Soekarnoputri. Daweg punika, indik tabloid sané ngawinang pikobet ring parajanané punika digelis kapolihang ring polisi miwah makudang-kudang saksi taler kapangandikayang ngranjing, rumasuk Dewan Pers. Dampak black campaign sane karasayang olih masyarakat inggih punika 1. Punika ngawinang panampén sané matiosan ring soang-soang pihak sané prasida ngawinang pabinayan. 2. Kaciptan opini negatif miwah kawéntenan pengelompokan sané mapaiketan sareng kramané sané marasa opini punika patut miwah nénten patut. 3. Ring sajeroning bebaosan punika, wenten makudang-kudang bebaosan sane iwang. Nyingkahang berita black campaign sujatinyané nénten prasida, mawinan pamiarsa nénten prasida ngontrol anak sané nampek mangda nénten ngirimang pesan indik black campaign punika. Nanging para pangwacen taler prasida ngicalang pikobet punika antuk nyingkahang murda utawi daging sané ngawinang pikobet punika. Wénten taler sané patut urati yéning iwang ngwacén berita sané nyihnayang indik pemilihan umum. 1. Nguratiang pariindikan sané kawedar ring média. 2. Indayang cingakin sira sang sane nyurat artikel punika. 3. Ngamargiang verifikasi ring pihak sané mapaiketan. 4. Nénten nyambatang berita hoax ring sapasira jua. Pinaka jadma sané becik, iraga patut sayan waspada ring berita utaminnyané ri tatkala nuju pemilihan umum. #ngiringdadospemilihsanebijak  
Om Swastyastu, Nemoning ring dina mangkin,titiang jagi maosang indik fenomena sane minakadi panumayaning indik Bonus Demografi, khususnya Sapunapi pareindik nika sane berdampak ring sajebag iraga sareng sami inggih punika, Bali. Saderengnyane iraga makasami maosang indik punika,Ngiring iraga sareng sami resepang dumun napi nika bonus demografi. Bonus Demografi punika wantah fenomena non produktif. Utawi wenten sane lebih makueh jadma menghasilkan output ekonomi dibandingkan ring jadma sane nenten menghasilkan.Mawit mangkin ngiring iraga praktiyaksa sapunapi Bali.manda mapikoleh kawigunan Bonus Demografi puniki. Bali ring budayanyane lan pesona alamnyane sampun sue dados magnet ring wisatawan ,yadiastu domestik nenten taler manca negara.Bonus demografi bise ngicening dorongan ekonomi tambahan ring sejeroning pekaryan sane lebih ageng lan lebih energik sane wenten kawigunannyane anggen ngelimbakang industri pariwisata lan sane tiosan.Niki jagi ngewentenang peluang ngelimbakin ekonomi sane gelis lan ngemecikan kauripan iraga sareng sami ring Bali.Sakewanten pitakennyane mangkin Malih Pidan Bali jagi ngawit ngerasayang kawigunan ring Bonus Demografi punika?menawi akeh sane ngawikaning kewentanyane iraga ring galah punika.Duaning ring sejaroning kewentenan jadma wimuda sane ngakehang indik nincapin sekolahnyane lan pelatihan taler galah antuk kawigunanyane bonus sane sampun nampek.sakewaten penting antuk ngelingang bonus demografi punika,boya je jaminan jagi ngemajuang ekonomi.Niki perlu diimbangi sareng investasi sane pastika ring sejoroning pendidikan,kesehatan,lan infrastruktur,Kebijakan sane mempromosikan inovasi lan kewirausahaan. Sane mangkin iraga sareng sinamian memerlukan pemimpin sane bijaksana antuk prasida nemuang kesejahteraan masyarakat ring Bali,inggih punika pastika masyarakat sane wenten ring kauripannyane kaon mangdane prasida ngewentenang prakaryan sane becik ring bidang industri, pendidikan, lan kesehatan. Ngenenin indik punika calon pemimpin Bali kenten taker sami masyarakat bali mangdane bise makarya lan madue kawigunan sane becik.Ngiring iraga sareng sami menginvestasi ring sajeroning alit-alit sane kari muda,ngiring sareng-sareng iraga wijaksana lan patut antuk berkembang.Ring sejeroning kawentenne puniki iraga sareng sinami sampunang cuman memanfaatkan Bonus demografi,sakawanten pastikayang kauripan iraga sakanturnyane ring Bali. Matur Suksma, Om Santih santih santih Om  
Om Swastyastu Ida dane sareng sami sane wangiang titiang. Nenten kerasa warsa 2024 pacang rauh. Lan pastika iraga pacang nglaksanayang pemilu. Sadurung titiang nglantur matur, ngiring iraga sareng sami ngaturang pangayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Duaning asung kerta wara nugraha Ida, iraga sareng sami prasida mapupul iriki antuk kahanan sehat walafiat. Pemilu inggih punika pemilihan umum sane kaanggen milih pemimpin rakyat antuk demokrasi. Pemilu puniki madue asas inggih punika Luber Jurdil. Tegesnyane Langsung, Umum, Bebas, Rahasia, Jujur lan Adil. Ring warsa 2024, pinaka warga Bali iraga sareng sami jagi nglaksanayang pemilu sane kaanggen milih Calon Pemimpin Bali. Pinaka generasi muda, iraga patut milih Calon Pemimpin Bali manut ring hati iraga soang-soang. Nenten wenten paksaan lan pengaruh saking anak sane tiosan. Dumogi Pemimpin Bali sane anyar prasida ngaenang kawentenan Bali sayan becik saking dumun. Saking data sane tiang polihang, krama ring Pulo Bali ring warsane puniki nyantos 4,4 yuta jadma. Sane 50% nyane inggih punika alit-alit, truna-truni miwah para sisia. Lan pastika ring warsa selanturnyane akeh krama ring Pulo Bali pacang nincap. Puniki dados pikobet sane mabuat pisan sane patut kauratiang olih para Calon Pemimpin Bali antuk nincapang kualitas SDM malarapan antuk nincapang kualitas Pendidikan ring Bali. Silih tunggilnyane, ngicenin beasiswa anggen nulungin sisia sane nenten mampu mangda prasida masekolah. Raris ngwajibang literasi ring makasami jenjang pendidikan ring Bali antuk nincapang wawasan para sisia. Lan sane kaping untat inggih punika nincapang sarana miwah prasarana ring sekolah mangda prasida nyokong paplajahan. Dumogi antuk kualitas pendidikan sane becik, kualitas SDM ring Bali taler nincap tur prasida bersaing ring dunia kerja. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang. Ampura yening wenten kaiwangan ring baos titiange. Puputang tiang antuk paramasantih. Om Santih, Santih, Santih Om  +
Nama: Kadek Desy Sita Dewi Asal sekolah: SMA NEGERI 5 DENPASAR Om Swastyatu, Nemoning ring dina mangkin tiang jagi mebaosan indik bonus demografi sane rendah ring Bali, sadurung tiang menyampaikan poin-poin mengenai bonus demografi, tiang jagi ngawedarang Napi nike demografi? Demografi inggih punika ilmu sane ngenenin indik penduduk utawi manusa terutama indik kelahiran, kematian, lan perpindahan penduduk.Bali wantah silih sinunggil Provinsi sané polih bonus demografi. Bali kaproyeksikan keni puncak bonus demografi ring warsa 2020-2030 antuk dependency ratio pinih sor pantaraning 42,2-43,2 persen. Antuk nlatarang indik negara punika sampun maju, kantun nglimbak, utawi kantun kasoran miwah nlatarang indik kawéntenan ekonomi sané becik ring kahuripannyané, Indeks Panglimbak Kawagedan Manusané kawigunayang. Indéks Panglimbak Kawagedan Manusané (Human Development Index) kaukur saking pangaptian idup, pangaptian masekolah, miwah standar kauripan utawi Produk Domestik Bruto (GDP) ring satunggil genah. Pangapti yusa idup sané tegeh ring Bali prasida dados modal kapertama ring bonus demografi, santukan antuk akéhnyané krama produktif akéhan bandingang sareng non produktif kaaptiang prasida nincapang utaminnyané ekonomi ring Bali. Pangapti yusa idup sané tegeh ring Bali prasida dados modal kapertama ring bonus demografi, santukan antuk akéhnyané krama produktif langkungan ring sané nénten produktif kaaptiang prasida nincapang utaminnyané ekonomi ring Bali. Indéks Panglimbak Kawagedan Manusané (Human Development Index) kaukur saking pangaptian idup, pangaptian masekolah, miwah standar kauripan utawi Produk Domestik Bruto (GDP) ring satunggil genah. Data punika nyihnayang lulusan SD, nénten madué ijazah SD, miwah nénten masekolah yening kagabungang akéhnyané 37,13% sané prasida katarka kantun rendahnyané tingkat pendidikan masyarakat Bali. Pendidikan dados silih sinunggil sané nentuang kualitas manusa sané wénten ring satunggil genah, miwah angka pendidikan Bali kantun tegeh yéning mapaiketan sareng bonus demografi sané nadosang kualitas manusa pinaka faktor nentuang nuju Indonésia Emas 2045. Dampak positif ring bonus demografi: 1. Panglimbak ekonomi Bonus demografi inggih punika kahanan rikala populasi sané sampun lingsir makarya prasida nyokong kawéntenannyané soang-soang miwah nyokong anaké sané nénten malih makarya. Punika mawinan, kawéntenan ekonomi negara puniki pacang madué panglalah langsung ring kawéntenan ekonomi. Ekonomi lan kasukertané pacang sayan becik. 2. Nincapang kawéntenan pakaryan Akeh utsaha ngamedalang wewenang majeng ring para jana sane wikan, mangda prasida ngamolihang wewenang ring perusahaan. Punika taler ngawinang para yowanane sane kantun muda polih pakaryan sane becikan. 3. Panglimbak sektor pamréntah ring widang liyanan Pikolih bonus demografi sané sampun kasiagayang miwah kaanggén becik nénten ja wantah becik ring widang ekonomi kémanten. Wénten makudang-kudang widang tiosan, minakadi ring widang pendidikan, taler pacang nglimbak miwah nincapang. Sapunika taler sistem pendidikané kawangun mangda prasida nyumponin kabutuhan demografi masa sané jagi rauh. Persiapan sané becik pacang ngawinang asil sané becik. Dampak negatif ring bonus demografi: 1. Jumlah pengangguran nincap Sané nénten becik saking bonus demografi inggih punika nincapang kawéntenan pengangguran. Ring masa bonus demografi, krama sane mayusa produktif kirang langkung 60%-70% saking makasami krama. Yéning nénten wénten persiapan anggén ngarepin peluang, persentase punika pacang dados ancaman majeng negara. Pangangguran pacang nincap pisan yéning nénten wénten utsaha sané becik anggén nincapang generasi sané becik. Punika mawinan, persiapan ring makudang-kudang widang sané mapaiketan patut kamargiang mangda nénten wénten pikobet sané ageng. 2. Panglimbak populasi sané sayan lingsir Aging population inggih punika kruna sané kaanggén antuk nlatarang populasi sané sampun lingsir. Yéning nénten wénten persiapan sané becik anggén nyanggra bonus demografi, panegara wantah pacang kadominasi olih krama sané sampun lingsir. 3. Kualitas SDM sané nénten becik Sajabaning kadigjayan, demografi taler pinaka pikobet sané mabuat pisan. Sajeroning industri puniki, persaingan sayan ageng. Wantah para jana sane sampun pastika prasida ngamolihang pikolih. Punika mawinan, bonus demografi wantah bantang tantangan majeng pamerintah mangda nyiagayang sumber daya manusa sané berkualitas. Strategi ngaoptimalang peluang bonus demografi: 1. Peran saking pemerintah Parikrama miwah peran pemerintah sané aktif mabuat pisan anggén nentuang kawéntenan bonus demografi. Pamerintah kaaptiang mangda inovatif miwah solutif antuk makudang-kudang program, utaminnyané antuk nyiagayang sumber daya manusa sané berkualitas. 2. Peran sang sané ngamargiang bisnis Pinaka pangusaha, iraga prasida nyarengin ngawetuang demografi sane becik majalaran antuk ngawetuang pakaryan. Puniki matetujon mangda prasida ngirangin kawéntenan pengangguran sané akéh. 3. Tugas soang-soang jadma sané mayusa produktif Pinaka jadma sané mabuat pisan kawéntenannyané mangda prasida ngamolihang demografi sané becik, iraga patut prasida ngamolihang sakancan potensi sané wénten ring angga. Kawéntenan eksplorasi miwah sikap kritis sané kaperluang mangda prasida ngamolihang peluang sané nénten kawatesin. Punika mawinan, dane prasida ngawigunayang kompetensi punika mangda prasida dados jadma sane berkualitas miwah kompeten. Punika mawinan iraga dados krama patut sayan sayaga rikala ngamargiang demografi, mangda prasida ngawetuang kauripan sane becik ring benjang pungkur, tur prasida ngawigunayang galah sane becik puniki. Titiang nunas pangampura, jika ada tulisan sane iwang Om Santih, Santih, Santih Om  
Om swastiyastu Kapertama ngiring irage sareng sami ngaturang sembah pangubakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, riantukan Wit sangkaning paswecan Ida irage sareng sami prasida mapupul ring galahe sane mangkin. Ring galahe sane becik puniki titiang jadi maosang indik kawentan warga dura negara utawi wisatawan asing ring Bali. Pulau Bali pinaka pulau wisata budaya sane sampun kaloktah kantos ring Dura negara, punika sane mawinan akeh pisan para janane sane rauh ke Bali. Kawentenan wisatawan sane rauh punika Pastika nyihnayang rasa bangga irage dados Krama Bali. Kawentenan budaya, sastra lan agama sane dados ciri khas irage Krama Bali, Bali pinaka pulau ibu sane sampun kaloktah ciri magis Lan budaya nyane. Kawentenan wisatawan sane rauh ring bali nenten je wantah makte kabecikan manten nanging Wenten sane makte pikobet. Yening nyingakin mangkin akeh pisan wisatawan sane rauh ring Bali nanging nenten madue rasa hormat majeng ring budaya lan tradisi sane Wenten ring Bali. Kawentenan wisatawan sane nenten nyingakin awig awig sane Wenten mawinan budaya lan tradisi ring Bali punika Leteh. Kawentenan budaya ring Bali pinaka warisan leluhur sane sampun Wenten saking nguni, yening budaya punika nenten irage jaga Pastika nyansan ngeredang Lan nyansan Leteh. Kawentenan wisatawan sane rauh Pastika akeh makte kabecikan Wantah ipun ring pariwisata, ekonomi, miwah sosial masyarakat. Nanging irage patut nyingakin napi pikobet sane rauh, sekadi sesenggak " Gede Ombak Gede Angin" akeh kebecikan nyane akeh manten pikobet nyane. Irage pinaka generasi penerus nenten dados acuh ring pikobet puniki santukan sayan Dina sayan akeh wisatawan sane nenten nyingakin awig-awig sane Wenten. Yening irage nenten rungu pastika budaya lan awig-awig sane Wenten ring Bali punika punah lan Leteh. Apang nenten budaya sane sampun kawarisan ring leluhur nguni padem Lan punah. NGIRING JAGA BUDAYA, SASTRA LAN TRADISI BALI, SAYANGIN LAN JAGA AWIG-AWIG MANGDA JAGAT BALI AJEG LAN LESTARI. Inggih wantah sekadi asapunika atur titiang yening Wenten kaiwangan Titiang nunas Agung Rna pangampura. Kapuputan titiang antuk Parama santih Om santih santih santih Om  
Pinaka sisia galah rikala semeng marupa galah sane kalintang ruet, santukan ring galahé punika paplajahan ring sekolah kekawitin galah 07.30 semeng. Pinaka sisia patut sampun wénten ring sekolah galah 07.00 semeng, punika akidik manten kémad antuk ngamarginin sinah semeng punika ring margi sampun keni macet, kemacetan puniki mapikenoh kaon pisan ring parajana sami utaminnyané para sisia mawastu akéh wénten bencana santukan semeng punika parajanané mamargi uber-uberan sekadi para sisiané mangda nénten telat rauh ring sekolah tur mangda nénten keni dande. Tios ring punika maka sujatiné pemerintah sampun mautsaha nyiagayang transportasi sekadi bus Trans Metro Dewata sane ngaptiang mangdané prasida ngirangin kemacetan ring margi, sakéwanten masyarakat duene durung sami kayun ngwigunayang piranti transportasi punika, santukan rute pamargin bus punika nenten prasida nglintangin genah miwah tetujon parajanané sami, punika mawinan masyarakat duéné kantun ngawigunayang transportasi anggané soang-soang. Indike puniki sané banget ngwetuang pikobet kemacetan ring margi rikala parajanané jagi nuju makarya miwah budal. Madasar antuk pikobeté puniki manut penampén titiang pamargi sané patut klaksanayang inggih punika: 1.Rute bus Trans Metro Dewata kautsahayang mangda nglintangin pabukon lan genah masyarakat duene makarya utawi sekolah 2.Transportasi bus punika mangda kewewehin manut kahanan masyarakat kota Denpasar 3.Manggala praja patut prasida purun uawig awig-awig mangda guru, pegawai lan sisia ring kota denpasar mangda sami ngwigunayang Bus Metro Dewata punika.  +
Suksmaning manah aturang titiang majeng ring panurekse,suksme antuk galah sane ketibe ring padewekan titiang,sadurung titiang ngaturang pidarta, pinih riin ngiring ngaturang suksmaning manah majeng ring Ida Shang yang Widi Wasa malarapan antuk puja pangan jali umat "Om Swastyastu" Sane mangkin titiang jagi ngaturang pidarta sane mamurda "Bahaya Sampah Plastik" Para Semeton yowana sareng sami luu plastik dados pikobet napi Malih ungkuran puniki genah genah ngutang luu sampun makacakan nenten mresidayang ring TPA sawireh akeh TPA Sane Wenten ring Bali sampun bek kaisinin olih luu plastik ,akeh care sane sampun kanggen ngurangin Luu plastik ring bali sakewale luu ring Bali nenten je mresidayang ical Napi sane ngawinang luu plastik ring bali nenten Ical?? Inggh panurekse sareng sami sane mawinang Luu plastik ring Bali nenten Ical inggh punika akeh masyarakat ring Bali nganggen plastik sekadi pembungkus makanan , pembungkus canang , tur sane lianan,TPA sampun nénten dados kaembusin ring tpa lokal santukan tpa lokal sampun kadagingin antuk sampah plastik. Punika mawinan parajanané ngentungang sampah sembarangan utawi ngobong sampah plastik punika sané ngawinang polusi udara, mangda nénten mamargi sakadi punika, parajanané mangda prasida ngolah sampah plastik manados makudang-kudang kerajinan, antuk ngawigunayang konsep 3R (reduce, reuse, recycle). (Reduce) inggih punika cara antuk ngirangin sampah. Umpamine, ngutang sampah ring tongosne. (Reuse) inggih punika ngawigunayang malih sampah sekadi makta kantong belanja utawi tas kain rikala mablanja, mangda ngirangin sampah plastik sane kaanggén. (Recycle) inggih punika daur ulang sampah, sekadi plastik miwah sane lianan. Saking napi sane kacingakin ring ajeng, iraga patut eling ring baya plastik. Ngiring iraga sareng-sareng nyaga jagaté mangda bebas saking sampah plastik! Inggih asapunika titiang matur sematre,yening wenten atur titiang nenten manut ring Arsa,titiang ngrereh gengrene sinampura,titiang puputang antuk paramasanti "Om Santih Santih Santih Om"  
Om Swastyastu. Merdeka! Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para sameton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik “Bali Berorasi”. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda “Baya Luu ring Bali”. Para sameton yowana sareng sami, leluu dados pikobet mangkin ring Bali. Napi malih ungkuran puniki, genah-genah ngutang leluu sane kabaos TPA akeh sane puun. TPA ring Suung, ring Mengwi, miwah ring Tabanan sami puun santukan kawentenan jagate panes pisan. Lianan ring punika, genah ngutang luu ring TPA nyihnayang iraga ring Bali durung muputang pikobet luu ring kulawarga miwah desa. Saking pikobet puniki, titiang ngaptiang para pemimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangda nguratiang indik baya leluu ring Bali. Pemimpin Baline kaaptiang prasida ngicen solusi ring pikobet leluu sane wenten ring Bali, ngawit saking kulawarga, desa, miwah sajebag Bali. Pemimpin ring Bali taler patut ngicen conto indik utsaha nyaga palemahan utawi lingkungan mangda prasida katulad olih krama Baline lian. Ngiring sameton sareng sami, uratiang baya leluune ring kawentenan jagat Bali sane sampun kasengguh pinaka genah pariwisata dunia! Wantah sapunika sane prasida katur, kirang langkung titiang nunas ampura tur puputang titiang antuk parama santi. Om santhi, santhi, santhi, Om.  +
Om Swastyastu, suksma antuk galah sane katiba ring sikian titiang, majeng ring angga panureksa sane wangiang titiang, Tim Basa Bali Wiki sane kusumayang titiang, asapunika taler para yowana sareng sami sane tresna asihin titiang. Rasa angayubagia atur uningayang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi wasa santukan asung kertha wara nugrahan ida, titiang prasida nyarengin Wimbakara Orasi sane kalaksanayang olih Wikithon. Ring galah sane becik puniki, titiang Ni Made Mona Septrisia saking SMAN 1 UBUD jagi ngawedar orasi ngeninin indik Stunting ring Bali. Sakadi sane sampun kauningin Stunting akeh kawentenannyane ring Bali, Ida dane sareng sami sampun uning napi nike stunting? Stunting inggih punika kondisi kekirangan gizi ring alit-alit  khususnyane ring rentan usia 1-3 tahun. Stunting punika madue dampak sane kaon, Stunting ngaenang angga pendek utawi bawak, miwah berdampak saking perkembangan tubuh alit-alit sane ngaenang terhambat, turunnyane fungsi kecerdasan, miwah sane lianan. Para yowana sami sampun uning napi mawinan indik kawentenan stunting punika? Duaning wenten kekirangan gizi ring bayi krana sang ibu nenten mencukupi kebutuhan nutrisi selama kehamilan. Yening stunting punika nenten prasida ditangani, dadosnyane generasi penerus bangsa riwekasan jagi kawentenan kekerdilan miwah turunnyane kecerdasan, dadosnyane ngaryanang baya kondisi peradaban riwekasan khususnyane pembangunan daerah. Titiang nunas mangda masalah stunting puniki prasida dados uratian saking  pemerintah, khususnyane majeng ring calon pemimpin sane terpilih ring pemilu 2024 antuk riwekasan penerus bangsa. Asapunika sane prasida aturang titiang, dumogi napi sane aturang titiang prasida karesepang lan maguna ring angga soang-soang. Yening wenten keiwangan titiang, titiang nunas pangampura. Puputang titiang antuk Parama Santih Om Santih, Santih, Santih Om.  +
Suksema aturang titiang antuk galah sane kapaica ring titiang. Sadurung titiang ngelanturang atur ngiring pinih ajeng iraga sareng sami nunas ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi,duaning sangkaning paswecan Ida presida raris iraga mesadu ajeng ring galahe tur genahne sane becik puniki. Om Swastyastu Sane dahat wangiang titiang para panureksa pacentokan Basa Bali Wikithon berorasi sinareng sami. Angayubagia pisan titiang polih ngemiletin pacentokan mapidato puniki. Titiang uning ring padewekan belog, jugul apunggung, tur pangkah milu-milu tuung. Meled manah titang sareng ngrameang Wali Warsa sekolah. Para semeton sinamian, pakrimikan para penglingsire, muah surat kabare mungguing kawentenan I raga, para truna trunine sampun keni pinungkan kemerosotan moral, wastanin titiang ngandap-ngesorang kasusilaan. Wiakti makeh pracihnan ipun, umpami: kaping siki, para gurune pakrengkeng pakrimik, ngandikayang hasil evaluasi para sisiane mangkin makeh sane ring sor patakon, tur kocap tan prasida urukang. Jengah manah titiang miragiang indike puniki. Praciri kaping kalih, makeh para trunane oneng mapunyah-punyahan, katagihan tuak arak, miwah miras sane tiosan. Yening sampun punyah, napi malih sampun keni narkoba, narkotik obat berbahaya punika. Meweh sampun nambanin meweh sami, rerama, kluarga jantos banjare taler keni pakeweh. Yening sampun punyah, munyine ngawag, parisolah ngapak-apak, ngadug-adug. Pedih rasane ngatonang indike puniki. Praciri kaping tiga, para sisiane makeh katelimpung matungkas majaguran ring margi-margi sareng sami sisia ngawinang paiketan para sisiane belah buyar, ngicalang kagilikan masemeton sejeroning sisia. Yening nglimbak patungkas puniki prasida nguugang Negara Kesatuan I ragane. Pracihna kacatur, inggih punika parilaksana tan manut gama, bebas tanpawates sajeroning truna-truni, sane mapuara ngusakang paridabdab masekolah. Jejeh ngeri titiang ngrawatang di mata parisolah sakadi puniki. Para semeton sinamian, titiang nunas pangampura, santukan titiang ngelanturang sane wastanin titiang ngandap-ngesorang kasusilan truna-trunine I wau, menawi I raga keni silih sinunggil ipun. Nangin dumadak para sisa iriki bebas saking catur mala punika. Ngiring mangkin midabdabin mangda pinungkan I wau tan nglahlah ngrangsuk ring padewekan. I raga para sisia patut eling ring swadarmaning sisia, inggih punika seleg malajah, sumungkem ring pituduh rerama, susrusa ring pawarah guru. Wantah ring mungpung truna pinih becika murukang Irage. Kaping kalih dohin punika sane mawasta miras sane makrana punyah, miwah narkoba sane makrana ngreredang bayu miwah tuuh. Ketiga ngiring sareng sami eling ring raga. I raga masemeton sareng sami ring sajebag Negara Indonesia Impasin pisan punika sane makrana biuta sajeroning pagubugan para sisia. Makeh sane patut laksayang, sane ngawerdiang dewek, umpami macentok seni budaya, macentok mapadu olah raga, macentok sajeroning iptek muah sane lianan. Kacatur patut eling ring sesame sane manggeh kasusilan. Kelidan gegodane sane prasida ngusakang katelebane nguruh kaweruhan, pagehin ragane antuk budi pakerti sane becik, keret indriane tur poras-poras masuitra. Inggih asapunika atur titiang ngindikang menakadi Ngrajegang Kasusilan , make kirang langkung lan manawi wenten tan manut ring arsa, sekadi unjuk lungsur, anggah ungguhin basa, titiang nunas geng rena sinampura. Pinaka pingintat atur titiang antuk parama shanti, Om Santih Santih Santih Om  
Narkoba Om Swastyastu, Om Awighnam Astu Nama Sidham, Ratu banget waras wangiang titiang sinamian. Titiang mangkin maka sisianing ring Badung. Cincin rahina mangkin icen titiang nyidang galah jadi mapidartayang indik NARKOBA. Ratu banget waras wangiang titiang sinamian. Cincin rahina mangkin icen titiang nyidang galah jadi mapidartayang indik NARKOBA cincin Badung. Jika Anda memiliki informasi lebih lanjut tentang informasi lebih lanjut tentang Narkoba puniki, silakan baca lebih lanjut tentang boyaja siyos ngicenin paridabdab maring kawula muda taruna-taruni mangda tatas uning maring paindikang muwang pikobet indik narkoba punika. Banget titian nunas geng rena sinampura di pradine atur titiang malih bossane kaiwangan. Baca lebih lanjut tentang sami utamane para kawula muda sareng sami, sanantukangkawentenan Era Globalisasi, waras ngranjing ring jagat Indonesia tanpa sangkan taler sangguru rupaka waras nenten gelis tanggap ring pari polah ipun tuur kawentenan ring wewidangan soang-soang sane nenten becik, akeh kawula muda taruna-tarunine sampun kone kabrebehan antuk Narkoba oggihang punika makawinan pamedalan generasi loyo, sepuluh medue rasatanggung jawab, manah maajah sampun ical, kata krama sane nenten becik, taler akeh sampun para kawula mudane ngeranjing ring gumi. Kawentenan punika banget pisan makta pikobesmaring jagat Indonesiane. Sapatutne yening jaging pacing ngrereh kedik jayaan nenten goen manut ngangge Narkoba. Nika mawinan akeh ngikairining paridabdab waras becik. Sampun manardi pakaryan iraga sareng sami ngemecikin para kawula mudane waras NARKOBA punika akeh pergi paridabdab pamargi waras kasida kamargiang mangda kawula mudane prasida kabecikang malih, inggihika: Ngicenin pitutur saking yayasan sosial, sekolah, paridabdab saking guruswadyaya taler ngranjing seminar-seminar. Melarapang antuk dahat subakti cincin Sang Hyang Widhi Wasa Mangda nenten para mudane ngeroko taler nginum minuman alkohol Melarapan antuk paridabdab punika kaaptian ngamuihin-ngamuihin pamargi waras becik tur nenten malih ngange Narkoba. Inggih punika pidarta titiang, kirang langkung titiang nunas pangampura mangda sanewedarang punika kanggen tur goen kawi gunanyane, maka panguntap titiangngaturang Prama Shanti. Om Shanti, Santhi, Shanti Om  
Omswastiastu Rahajeng semeng🙏 Sane wangiang Bapak/Ibu Guru,ring rahina sane becik puniki titiang jagi ngebahas indik Perundungan/bullying. Sedurung titiang membasah indik orasi puniki lugrayarang titiang mawasta I gede Adi Suka Pramana. Perundungan punika tindakan ne ten ngidang di terima sareng anak sane lianan. Tindakan punika termasuk kelakuan sane jelek ring kesehatan mental sareng emosional korban sane si bully. "Ten Wenten alasan ngelaksanayang kegiatan bullying/perundungan. Pada saat bullying kelaksanayang,rage meciptakan lingkungan sane Ten sehat sareng ten ramah bagi korban. Niki masih ngae korban merase terasing lan merasa bahwa ia nenten ngelah tempat ring sekolah puniki. Antuk puniki ngiring sareng-sareng bekerjasama antuk mengakhiri perundungan puniki. Ngiring sareng- sareng mulai menghormati satu sama lain lan ngae sekolah puniki dados tongos sane nyaman tur aman sareng sami wrga sekolah sami. "OM SANTI-SANTI-SANTI OM"  +
Om swastiastu, ring rahine mangkin titiang nunas uratian majeng ring bapak polisi tur pemerintah bali indik masalah sane wenten mangkin Masalah puniki sekadi anak anak alit mangkin sane demen belog ajum tur mebalap balapan ring jalan rayane, sane nyidang ketiben baye majeng ring penganggen margi sane lianan. Balap balapan puniki sampun wenten korban jiwa ring jalan sunset road, rahine sukra,(11/11/2023) Solusi ring masalah punike, ane kapertame tiang nunas ring pemerintah baline mangde nyediang sirkuit sane becik kaanggen alit alite menunjang hobi, Sane kaping kalih titiang nunas majeng ring bapak polisi mangde tetep sayage ring jalan raya, lan ngelaksanayang patroli peteng tur menindak tegas alit alite sane ngelaksanayang balap liar ring jalan raya Tur titiang nunas majeng ring alit alite makesami mangde sampunan kebut kebutan ring jalan raya puniki, yening alit alite kebut kebutan mangde ring tongos sane patut, sekadi sirkuit balap. Om Santih Santih Santih Om  +
Om Swastyastu. Merdeka Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para sameton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Balap liar Balapan liar/speeding ring Bali ngancan ngawé pikobet, wawu puniki wénten aksi balapan liar/speeding ring sekitar jalan Bypass Ngurah Rai miwah Sunset Road ring rahina Sabtu, 11 November 2023, sawatara jam 00.10 wénten kecelakaan ring sekitar jalan Sunset road, akibatné 1 jadma padem ring insiden puniki. Makudang-kudang jam selanturnyané, wénten kecelakaan maut ring Jalan By-pass I Gusti Ngurah Rai, Sanur sawatara pukul 01.45. Anak truna saking Balap Liar ne maboros punika, ngebug tur ngamademang anak luh adiri. Kabid Humas Polda Bali Kombes Jansen Avitus Panjaitan ngaku sampun ngelaksanayang makudang-kudang utsaha marupa imbauan, patroli, taler penegakan hukum, antuk mastikayang kegiatan sekadi puniki nenten kaulang. Iraga ngaptiang ring pemimpin bali sane jagi kapilih ring warsa 2024 mangda tegas ngrejek pelaku balap liar santukan sampun sayan ngagengang lan ngaenang pikobet, selain punika iraga taler nunas mangda polisi ngelaksanayang patroli utamanyane ring tengah wengi mangda nenten wenten kejadian sane pateh malih. Ngiring sametan sareng sami, Wantah sapunika sane prasida katur, kirang langkung titiang nunas ampura tur puputang titiang antuk parama santi. Om santhi, santhi, santhi, Om  +
Om Swastyastu, sane wangiang tityang angga panureksa, sapunika taler para semeton sinareng sami sane banget tresna sihin tityang Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning pasuecan ida, ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galah e sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Balap Liar Sane Ngawinang Pikobet. Ring Bali sampun kaloktah antuk crash spending utawi balap liar ring margi. Punika ngawinang akeh wenten kecelakaan ring margi tur akeh jadma sane nenten iwang keni imbasnyane. Pinaka imba ring kawentenan crash spending ring wewidangan polresta Denpasar ring rahina Saniscara 11/11/2023 kecelakaan punika kaduga kamedalang aksi balap liar sane kamargiang olih makudang-kudang yowana. Saking kacilakaan punika padem 3 diri Nenten wenten pamerintah sane mautsaha nepasin pikobet punika? Punapike paindikane punika jaga terus mamargi, kantos akeh jadmane sane tan maderbe iwang jaga padem? Lan ngiring iraga sareng sami pinaka yowana mangda nenten malih ngelaksanayang hal-hal sane pastika akeh ngerusak anak lianan, sajabaning ngelaksanayang pacuan liar masih akeh hal positif sane prasida kalaksanayang pinaka yowana antuk bangsa lan negara puniki. Titiang ngaptiang majeng ring para pamimpin sane jagi kapilih ring warsa 2024 mangda sayan urati miwah sayan teleb ring indike puniki, mangda nenten akeh jatmane sane padem sangkaning parilaksana sane nenten bertanggung jawab. Titiang ngaptiang pemerintah prasida ngicenin panyawis lan solusi indik sapunapi carane nanganin indike puniki mangda nenten malih mamargi.  +
pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring ida sang hyang widhi wasa, duaning sangkaning pasuecan ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara wikithon partisipasi publik bali borarasi ring galahe mangkin lugragang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Bali Berduka Yadiastun para semeton sareng sami, kematian nenten dados ngurahang ring Bali, tur kasunarin olih pengendara sane nenten ngelarang pamunduhan lalu lintas, contoh sane kaanggen dados mangda polih kalaksanayang sane nenten ngupaya. Sakewanten, sekarang nika dados kalaksana kecelakaan sane nenten dados ngadegang silih tunggil lan magedarang 7 warga. Dados rakyat dados ngaturaken ring pemerintah utawi pemimpin Bali dados ngupaya nindakang sampunang prakara puniki mangda sakewanten dados nenten ngalih kalaksanayang sane lantas dados ngancan nika.  +
Nama : igede raditya pratama Nama : i made prama ananta putra Kenapo anak muda to demen balap balapan. Karena anak muda to lebih mainnan ne motor karena hobi ne dimotor. Tapi anak muda to sing berpikir apo resikone pas balapan ne to resikoneto kecelakaan ajak meresah kan wargi ajak mekejang. Resiko yen balap liar,dadi pikobet wargi ring genah soang soang,ajak biso ngai rago pedidi labuh Kanpo anak buda to balap ne sg resmi Karena anak muda,kuang sirkuit,ajk dana anggon medaftar,balap resmi  +
Pamerintah pulo Baline, sane pinih luih punika wenten Wakil Gubernur Bali Prof. Dr. Tjokorda Oka Artha Ardhana Sukawati madue pitutur sakadi puniki. Bali sane cumpu saking sektor pariwisata mangkin sedeng keni wabah utawi gering agung Covid-19 nanging iraga pinaka masarakat sane nyeneng iriki, tuara nyidayang mapitutur napi-napi. Masarakat sami prasida nyarengin arah-arahan pamerintah manut sekadi, nyarengin vaksinasi, nganggen masker sedina-dina yening jagi matemu sareng anak lianan, siaga tekening pola hidup sehat miwah sane lianan. Sujatine manut ring pasikian titiang nenten wenten malih arahan sane magenep, krana iraga uling dewek padidi sane sapatutnyane sadar tekening wabah puniki. Kapertama sane patut sayaga wantah majeng ring dewek soang-soang, ngelantur saking kulawarga nyantas ka masarakate makasami. Yening sampun samian ngelaksanayang pola hidup bersih, niscaya pacang sami stata nemu rahayu. Nenten wenten malih sane madan pandemi utawi gering agung Covid-19. Lianan tekening pikobet puniki, iraga dados manusa patut sane madan bersyukur krana sekat wenten wabah niki samian uning mangda stata siaga nyingakin kahanan jagat sakadi mangkin. Ngiring sameton sami stata nyaga dewek soang-soang mangdane rahayu, yening sampun rahayu pastika pacang nemu karahajengan.  +
Om Swastiastu Para angga panureksa sane dahat kusumayang titiang. Sapunika taler ida dane sareng sami pamekas ring para yowana sane tresna sihin titiang. Ida dane sareng sami, sadurung titiang nglantur matur ngiring sareng sami nyakupang tangan kara kalih nyinahang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning wantah sangkaning pasuecan Ida, titiang ping kalih ida dane sareng sami prasida masadu ajeng iriki ring Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi ring galah sane becik puniki. Inggih ring galah sane becik puniki titiang jagi ngaturang orasi sane mamurda "Bali Asri Sampun Kacemar Olih Luu Plastik tur Limbah". Yan maosang indik kaasrian jagat Baline sayuakti sampun kasub saking riin, sakewanten mangkin doh matiosan. Akeh pikobet sane niben jagate. Indayang uratiang yening sabehe bales rauh, ring desa-desa toyane munggah, blabar ageng boya ja wantah ring kota kemanten nanging sampun nyluksuk rauh ka desa. Tios ring punika yan uratiang ring musim ujan makacakan luune anyud ngebek rauh ka pasisi, ngantos ulame ring segara padem neda luu plastik, yening indike punika nenten wenten sane nguratiang, sapunapi kawentenan jagate ka pungkur wekas?. Kawentenan jagat Baline sane miik ngalub kantos nusdus rauh ka dura negara, napi mawinan? majanten sinalih tunggil wantah kaasrian jagat, duaning duk punika jagate durung keni iyus globalisasi, durung keni polusi, sami kapikanten asri. Indayang uratiang mangkin, boya ja doh matiosan?. Raris sapasira sane patut urati?, boya ja wantah tios wantah iraga sareng sami, para masyarakat taler pemerintah. Tios ring punika, wenten taler luu kiriman saking jagat lian. Ring pasisi kelod Bali, yening musim ujan wenten luu saking jagat lian sane anyud ka pasisi Bali, punika sane mawinan segara tur pasisi ring Bali tercemar. Yening nenten wenten penanggulangan sane tegas saking pemerintah iraga dados masyarakat pastike meweh nanggulangin indik punika. Wenten taler limbah saking pengusaha sablon sane durung prasida katanggulangin secara maksimal. Akehnyane pengusaha sablon sane nenten taat teken peraturan. Para pengusahane ngutang limbah sisa penggunaan sablon nenten ring genah sane patut. Nanging, kategasan taler pengawasan saking pemerintah durung maksimal, sane ngawinang para pengusahane prasida ngelanggar peraturan punika. Yening cutetang titiang, luu plastik taler limbah maka baya ageng sane patut kauratiang. Boye je masyarakat kemanten sane patut urati, nanging ring pemerintah mangda prasida tegas taler nincapang malih pengawasannyane. Inggih wantah asapunika prasida antuk titiang, tur titiang nunas geng rena sinampura yening wenten atur titiang sane nenten manut ring arsa, tan nganutin sasuduk basa punika wantah ketambetan titiang kalintang. Pinaka panguntat puputang titiang antuk parama santih. Om Santih, Santih, Santih Om.  
Kaping ajeng, para angga panureksa sane dahat kusumayang titiang. Taler, para atiti sinareng sami sane dahat mustikayang titiang. Pinih ajeng lugrayang titiang ngaturang angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan sangkaning pasuecan ida, titiang prasida ngaturang orasi puniki ring ajeng ida dane sareng sami. Ring galah sane becik puniki titiang jagi ngaturang orasi sane mamurda “Bali Jengah, Adat lan Budaya Sayan Punah.” Inggih, sadurung titiang ngelantur, ngiring sareng sami iraga ngaturang pangastungkara malarapan antuk panganjali, “Om Swastyastu” Ida dane sareng sami sane kusumayang titiang. Iraga sareng sami sampun uning Pulo Bali pinaka pulo seribu pura, pulo sane wisata budayanyane sampun kaloktah ka dura negara. Akeh tamu dura negara melancaran ke jagat Baline. Tamu dura negara punika oneng melajahin indik adat lan budaya Bali. Nanging, nenten sami kebudayaan Bali sane kaplajahin utawi kauutin punika prasida becik antuk nglaksanayang. Makueh tamu dura negara utawi wisatawane punika melaksana iwang mekawinan budaya Baline taler kakantenan nenten becik. Upamine, rikala ipun malancaran ring genah objek wisata sane wenten ring wewidangan suci utawi pura, raris silih sinunggil wenten wisatawan sane sebel ring angga ngeranjing ring wewidangan genahe punika, napi pamidandanyane? Guru wisesa utawi pemerintah katunas mangda sida makarya lan netepang indik pamidanda sane janten tur pastika. Pangempon wewidangan suci utawi pura taler madue uger-uger sane pastika majeng ring tamu dura negara utawi wisatawan sane ngeranjing utawi malancaran ring ring wewengkon wewidangan pura. Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, Bali madue silih sinunggil igel-igelan inggih punika Joged Bumbung. Sapemargin aab jagate sekadi mangkin, igel-igelan punika sampun ngansan lempas saking uger-uger igel sane sujati. Napi malih makeh konten sane kapanggihin ring media sosial sane ngunggah igelan Joged Bumbung sampun lempas saking kasujatian igelan Joged Bumbunge punika. Napike iraga nenten lek nyangakin? Kebudayaan druen iraga padidi kacampahin olih iraga padidi. Guru wisesa mustikane madue pamargi pematut rikala pragina Joged ngigel ring kalangan nenten patut utawi kaon bilih-bilih mabuang-buangan. Guru wisesa taler ngrereh prakanti nginenin indik puniki, umpami sareng Lembaga Pendidikan Negeri lan Lembaga Pendidikan Swasta nyarengin Guru Wisesa ngicen pawarah-warah majeng ring sanggar-sanggar, sekaa-sekaa utawi pagubugan kesenian ring Bali rikala ngelaksanayang igel-igelan utawi ngigel manut ring uger-uger ngingel sane patut tur becik kakantenin. Tiosan malih, wewangunan villa ring wewengkon genah suci ring Bali pamekasnyane sane wenten ring Pura Gumang, Desa Adat Bugbug, Kabupaten Karangasem. Villane punika kawangun ring genah wewidangan suci. Pangempon utawi krama nenten cumpu indik wewangunane punika, nanging Pemerintah utawi Guru Wisesa dereng nyelehan indik punika. Makeh para jajane ngrugrag wewangunane punika, mekada enem belas diri katetepang pinaka kasengguh utawi tersangka. Napike Guru Wisesa meneng nyingakin indike punika? Napike nyantos mangda sami genah suci ring Bali magentos dados villa utawi resort? Ngansan makelo-kelo ngansan rered adat lan budaya Baline. Guru Wisesa kasarengin wakil rakyate mustikane ngeruruh darma tetimbang lan darma panuntun sane patut muputang pikobet puniki, sadereng adat lan budaya Baline ical. Inggih, Ida dane sane dahat mustikayang titiang. Wantah asapunika prasida titiang matur ring galah sane becik puniki, mogi-mogi wenten pikenohipun. Yening wenten atur titiang sane nenten manut ring arsa Ida sane sareng sami, titiang nunas geng rena pengampura. Puputang titiang antuk parama santhi, “Om Shanti, Shanti, Shanti Om”  
Majeng ring para angga panureksa sane wangiang titiang. Kenten taler para pamiarsa sane wangiang titiang. Om Swastyastu. Angayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa santukan asung kerta wara nugraha Ida mawinan iraga prasida mapupul ring galahe sane becik puniki. Suksma aturang titiang majeng ring parawantaka saking Yayasan Basa Bali Wiki sane sampun ngicen titiang galah ngawedar orasi titiang. Kaping ajeng lugrayang titiang ngawedar gatra sane wenten ring kahuripan perekonomian ring Bali. Yening selehin pariwisatane ring Bali wenten pikobet sane wenten ring tengahing pamargin pariwisatane. Wenten makeh investor asing sane nanem modal ring Bali. Imbanyane sakadi para investor asing sane mapupul ring Bali daweg tanggal 17-18 November 2022 sane sampun lintang, nguningayang pertumbuhan miwah pawangunan saking sektor industri pariwisata. Investasi punika jatimula prasida ngicen dorongan ekonomi utawi perekonomian ring Bali ring krama lokal. Sakemaon, uning ke yening makeh investor sing ring Bali punika dados mabalik kuri utawi dados merugikan krama Baline? Sumber daya alam sane sapatutnyane manados kasugihan krama Baline sane mangkin terancam. Investor asing nguasayang lahan-lahan strategis, ngrampas kesempatan krama Baline sane jagi kanggen nglimbakang potensi gumi Baline. Boya nika kemanten, lahan-lahan ring Bali sampun kauwah manados kepemilikan warga negara asing, sane makada ketidaksetaraan risajerong kepemilikan tanahe. Krama Baline kilangan kontrol antuk sumber daya alam lan tanah sane sapatutnyane manados warisan leluhur yowana Baline. Sakadi kepemilikan lahan ring Bali akeh warga asing sane madue panginapan kantos vila ring genah-genah wisata. Panglimbak sane dahat pisan saking investasi asing ngwetuang kaon majeng ring investor lokal, santukan para investor lokal keandeg prasida mesanding. Masaing lan pangarga tanah sane dahat kalintang mawinan investor lokal meweh masaing. Punika mawinan pamerintahe sapatutnyane ngaryanin syarat kepemilikan properti ring Bali anggen warga asing. Penayuh majeng hak - hak tanah miwah sumber daya alam lokal lan perarem sane ngrajegang investor lokal patut kabuatang pisan. Saking punika, pembatasan investor asing pinaka pikobet sane mangda prasida diatasi olih pemimpin Baline, mangda nenten ngarugiang para yowana Baline. Wantah kadi asapunika sane prasida uningayang titiang, dumogi napi sane samun kawedar diwawu prasida mawiguna. Manawi ta wenten iwang atur titiang, titiang nunas agung rena pangampura. Puputin titiang antuk paramasantih. Om Santih Santih Santih Om.  
Om Swastiastu Sane wangiang titiang para angga panureksa. Tim BASAbali Wiki sane dahat kusumayang titiang. Taler para semeton sareng sami sane tresna asihin titiang. Pinih riin titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Maha Esa sangkaning asung kerta wara nugraha Ida, titiang prasida ngemiletin lomba Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi puniki. Suksma aturang titiang majeng ring angga panureksa taler tim BASAbali Wiki sane sampun ngwacen hasil tulisan titiange. Ring rahina sane mangkin, lugrayang titiang ngaturang orasi indik pikobet sane mabuat ring jagat Bali mangkin, sane mamurda "Bali Kebus Ngawinang Makudus". Para semeton sareng sami, mangkin global warming utawi pemanasan global dados pikobet sane paling urgen ring Bali. Ento krana efek pemanasan global punika ngawinang suhu jagate menek, lantas ngranayang cuacane kebus lan ongkeb. Cuaca ane kebus ento ngaenang pesu pikobet-pikobet ane lianan. Cuaca kebus sane lantang dados ngedampak ring sektor ekonomi Bali. Petani - petani ring Bali liu ane gagal panen ulian kekeringan panjang ngawinang produksi pangan jagi manuun. Industri pariwisata tur ngamolihang panuunan kunjungan turis krana cuaca ane kaliwat kebus lan ngawinang sing nyaman rikala melali. Suhu sane menek puniki tur prasida ngaruhin kesehatan iraga. Yening iraga ngalamin dehidrasi tur kena kebus ai sane ekstrem dados berpotensi memicu kerusakan otak lan jantung iraga. Saking pikobet-pikobet puniki, titiang ngaptiang para pamimpin Bali sane pacang kapilih ring PEMILU 2024 mangda nguratiang indik pikobet pemanasan global puniki. Pemimpin Bali kaaptiang prasida ngicenin solusi antuk mragatan pikobet lingkungan ring Bali. Pemimpin Bali patut ngicenin conto indik utsaha nyaga lan ngelestariang jagat Baline mangda prasida asri lan tis. Asapunika prasida aturang titiang. Suksma antuk uratiannyane. Yening wenten iwang ring tata titi basa titiang nunas pangampura. Dumogi sane aturang titiang wenten pikenohnyane. Pinaka untatin atur, sineb titiang antuk Parama Shanti. Om Shanti, Shanti, Shanti, Om.  
Om swastyastu Semeton.... Punapi Gatra? Dumogi becik sareng sami Sadurung titiang nglanturang amatra Ngiring iraga sareng sami ngaturang angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa saantukan antuk asung kerta wara nugrahanyane iraga sareng sami setara ngamolihang kerahayaun Ring galahe mangkin titiang jagi ngaturang indik napi pikobet sane patut keuratiang majeng ring para calon pemimpin Bali 2024 Inggih punika pikobet indik Luu Inggih Ida Dane sareng sami sane kusumayang titiang.... Luu pinaka pikobet sane Wenten ring sejebag Bali, sawireh iraga serahina-rahina ngasilang luu, utamanyane luu plastik sane sukeh pisan nyag utawi terurai. Ring Tukad, Margi lan palemahan akeh pisan Wenten luu Don-donan utawi sampah plastik. Nyabran Rahina titiang mirengang ring media sosial Wenten tumpukan luu sane sampun pateh sekadi gunung tegehnyane. Punika pinaka pikobet sane durung Wenten solusinyane. Luu punika akeh pisan dampaknyane, majeng ring kesehatan luu pinaka sarang penyakit, luu masi dados ngerusak pemandangan Inggih Ida Dane sareng sami Pikobet puniki samput sepatutnyane keuratiang majeng ring calon pemimpin Bali, mangda calon pemimpin Bali prasida medue solusi. Mangda Pulau Bali sane banget suciang Niki nenten dados pulau luu ring galahe sane pacang rauh. Seluir ipun ngiring iraga sareng sami mangda ngutang luu ring genah sepatutnyane, lan setate nyage kebersihan lingkungan mangda lingkungan iraga tetep asri lan lestari.  +
Matur suksma majeng ring pangenter acara, antuk galah sané katiba ring pasikian titiang. Sadurung titiang nguningayang atur pinih riin lugrayang titiang ngaturang panganjali umat "Om Swastiastu" -Angganing panureksa sané dahat kusumayang titiang, -Ida Dane sareng sami sane wangiang titiang, -punika taler para pamilet lomba "Orasi Basa Bali" sané tresnasihin titiang Angayubagian pisan aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa utawi Tuhan Yang Maha Esa,duaning sangkaning asung kerta wara nugraha Ida,titiang prasida iriki ngaturang orasi tur prasida iraga sareng sami mapupul iriki. Ida Dane sané wangiang titiang,ring galahe sané becik punika titiang pacang ngaturang orasi sané mamurda "Krisis Toya Bersih Ring Bali" Inggih Ida Dane sareng sami, napi mawinan titiang ngambil tema puniki? santukan Kawéntenan toya ring Bali sampun sué pisan. Tiosan ring kawéntenan pamréntahan sané nénten becik ring widang pengendalian toya domestik miwah non domestik, pikobet puniki taler kawedarang olih "eksplorasi miwah eksploitasi toya tanah", duaning kawéntenan pariwisata ring Pulo Dewata sané gelis pisan nincap. Punika mawinan akéh pisan kawéntenan eksploitasi toya ring tanah, utaminnyané ring genah-genah sané akéh madaging hotél miwah vila utaminnyané sané ngawinang pariwisata.Panglalah saking sabeh sané sué ngawinang kirangnyané toya ring Bali. Sakéwanten, kawéntenan pariwisata ring Nusa Dewata punika sané ngawinang kahanané puniki sayan nglimbak.Minab kantun 20 utawi 30 tiban sané jagi rauh, sakéwanten mangkin sampun.Ring warsa 2023 puniki Bali sanget keni kekeringan santukan mangkin sampun masan sabeh sakéwanten nyantos mangkin durung wénten sabeh pisan ring BaliKawéntenan toya ring Bali taler ngawinang para petani keni pikobet. Subak, sistem irigasi pertanian sané kaanggén ring Bali nénten malih mamargi santukan sumber-sumber toya sampun tuh. Nénten wantah punika, kahanan garba ring Bali taler nadosang para kramané matumbasan toya sané mael anggén kaperluan sarahina-rahina. Sajaba punika, parajanane taler kapangandikayang mangda waspada ring kebakaran alas miwah tanah, santukan kahanan sane tuh ngawinang tanah dados tuh miwah dangan keni geni. Puncak masan tuh ring Bali kaaptiang pacang rauh ring Juli-Agustus 2023, sané kapangaruhan olih fenomena El Nino. Nanging, nganutin analisis Badan Meteorologi, Klimatologi lan Geofisika (BMKG) El Nino sane ngawinang kahanan garing tetep ring tingkat sedeng kantos periode Desember 2023, Januari lan Februari 2024.Kondisi puniki kaaptiang pacang sayan nincapang kahanan kekeringan ring Bali. Pamerintah lokal patut ngwantu nanganin kakirangan toya mangda kramané nénten keni kakirangan toya sané ngawinang pariwisata, pertanian, kebakaran hutan, miwah sané pinih kaon, kramané nénten prasida nginem toya, mawinan kramané prasida dehidrasi. Inggih asapunika sané prasida aturang titiang.make kirang langkung lan menawi wenten tan manut ring arsa,sekadi unjuk lungsur anggah unguhin basa ,titiang nunas geng rena sinampura .Pinaka panguntat Puputan titiang antuk parama santih "Om Santih,Santih,Santih,Om"  
Jagat Baline Sane Mangkin Kaucarang Krisis Luu Plastik Duaning Ring Tongos - Tongos Pariwisata Sampun Nenten Sebecik Ipidan, Conto Ring Segara Akeh Wenten Luu Plastik, Lan Ring Margi Alit Utawi Margi Ageng, Dumogi Gumi Baline Asri Buka Ipidan Lan Luu Plastik Punika Prasida Kausanang  +
Pemerintah sampun ngamedalang Peraturan Menteri Hukum dan HAM No. 11 Warsa 2020 indik Pelarangan Sementara Orang Asing Masuk Wilayah Negara Republik Indonesia. Geguat saking pemerintah punika matetujon nees panglimbak Covid-19 ring Indonesia, nanging mawesana kaon majeng pangrauh wisatawan dura negara utaminipun ring Bali, napi malih Bali banget ngandelang widang pariwisata. Madasar antuk punika, makudang-kudang pidabdab sané prasida kamargiang olih pemerintah sajeroning nangiang pariwisata Baliné mangkin kantos kapungkur wekas minakadi: 1.Ngamargiang becik prokes CHSE, minakadi protokol kesehatan sane kadasarin antuk Cleanliness, Health, Safety, Environment (CHSE), inggih punika nguratiang becik indik karesikan, kesehatan, katreptian wewidangan rauhing ring kalestarian palemahan genah wisata. Antuk pamargi punika majanten wisatawané prasida degdeg kayunnyané rauh ka genah wisata yadiastun kantun masa pandemi. 2.Ngwatesin wisatawan sané rauh wiadin budal saking Bali, mategepan asil test PCR negatif miwah antuk setata nguratiang protokol kesehatan sané becik. 3.Ngamargiang Test-Trace-Treat, inggih punika pencegahan, penelusuran, miwah pemantauan aktif. Program puniki kamargiang ri kala wénten krama sané katarka positif Covid-19. Ring paletan kapertama, pasien ngamargiang rapid test miwah swab test, mangda kauningin negatif utawi positif Covid-19. Tiosan punika, kaselehin sapasira sané naenin mapagubugan sareng pasién utawi polih kontak langsung sareng pasién, mangda ngamargiang isolasi. 4.Travel Bubble, melarapan antuk pidabdab puniki, wisatawan sané sampun ngamolihang vaksin miwah ngamargiang makudang-kudang test, prasida rauh ka Bali, nanging kaenterang antuk agen perjalanan, mawinan wisatawan prasida rauh ring wewidangan sané ngranjing zona hijau utawi genah sane kadadosang. 5.Nyiagayang genah mawajik ring makudang-kudang genah sané akéh karauhin olih wisatawan, nglaksanayang pangresikan antuk disinfektan ring genah wisata, miwah nyiagayang petugas sane nyobyahang ring wisatawan mangda setata nguratiang prokes. 6.Makarya wisata virtual nganggén platform digital anggén nyobyahang indik budaya, dresta, genah wisata, katreptian wewidangan Bali rauhing ring testimoni saking wisatawan sané sampun rauh ka Bali. Melarapan antuk punika, kaaptiang prasida ngadautin manah wisatawan rauh ka Bali.  
Gering agung Covid-19 sane panglahlah tambis gumine makasami rumasuk Bali ngicenin asil sane ageng, pamekas ring paletan pariwisata sane dados dwara sane mautama ring perekonomian Bali. Raos puniki kasokong olih pangindarat akeh wisatawan sane lunga ke Bali ring warsa 2020 saakeh 82,96% sane ngawinang industri pariwisata nenten mrasidayang nglimbakang bisnis pariwisatanyane. Sakemaon, kasus puniki tenten sepatutnyane nyurudang manah sajebag parajana ring Bali antuk nangiang pariwisata Bali. Silih sinunggil alternatif sane dados kalaksanayang inngih punika adaptasi industri pariwisata olih teknologi sane mangkin rame karaosang, Non Fungible Token (NFT). NFT wenten anggen kasturiang majeng ring aset padruwenang pereragaan utawi kelompok sane madue abah unik, nenten prasida matukar, lan wenten nilainyane. Adaptasi ring teknologi puniki pangacepnyane dados sekadi pensaur ring rasa bungeng antuk wisatawan mangkin, sekadi aman lan aluh. Model bisnis ring pariwisata nganggen platform NFT puniki tambis mirip sareng sistem voucher ring industri pariwisata. Nanging, mangda keamanan lan pengangge sane aluh, platform puniki jagi kadukung olih teknologi blockchain. Blockchain kaaptiang dados ngicenin rasa aman antuk konsep desentralisasi sane saratang majeng ring makudang pihak sane dados blockchain punika. Pemerintah pamekas ring Dinas Pariwisata banget kaaptiang dados validator ring pengelola industri pariwisata sekadi pesanggrahan, akomodasi, kuliner, lan sane tiosan sane madue komitmen antuk ngawangun ekosistem pariwisata Bali madasar digital. Majeng ring wisatawan, NFT puniki dados katumbas sekadi kupon sane dados katukar utawi kaadol malih ring embad galah sane sampun katentuang olih pengelola industri pariwisata. Sampun dawegnyane iraga sareng-sareng antuk ngawaliang kejayaan pariwisata Bali antuk leketing angga ring teknologi. Sawireh niki nenten ja malarapan antuk kebijakan pemerintah, kémaon tiang, ragane, lan iraga sareng sami!  +
Om swastiastu Kebijakan pemerintah sane nutup lan matesin sektor ring bidang hiburan salah sinunggil indik pariwisata sane berdampak pengunjung sane rauh ngancan tuun. Pengaruh sane lianan kerasa sareng pekerja sane dirumahkan nenten medue pendapatan. Sane anggen ngewantu mangda wisata tetep memargi : 1.Wisata Virtual Pariwisata sane muka kunjungan liwat media sosial sane ngewantu wisatawan tetep prasida nikmatin wisata sane kekayunin mudah lan praktis. Pariwisata tetep memargi yadiastun wenten penerapan protokol kesehatan sane langsung nutup tempat wisata. 2.Ngatur liun pengunjung lan pemetaan alur kunjungan Tempat wisata dados katerapang ngatur liun kunjungan sesuai protokol kesehatan. Mangdene masyarakat kumpul akeh ring tempat wisata. Contoh ipun sesampune kelaksana observasi menawi ring satu lokasi liun tamune kewatesin. Alur pemargin tamu diatur mangdene nenten kumpul ring satu tempat. 3.Wisata Drive Thru Program niki nawahang kunjungan wisata ring tempat sareng ngelaksanayang protokol kesehatan sekadi ngewantu anggen kendaraan mangdene wisatawan aman nenten terpapar lingkungan luar. Wisatawan polih jemputan ring lokasi tempat tinggal kebakte ke daerah wisata. Program-program niki kelaksanayang suwe mangdane nenten masalah sane ngeranayang musibah. Om santih, santih, santih Om  +
Bali kadadosang daerah tujuan wisata olih pemerintah Republik Indonesia. Pulau baline taler kebaosang pulau dewata, pulau seribu pura miwah pulau kahyangan, bali kabaosang sekadi punika mawinan kaasrian palemahannyane,kawentenan pura sane akeh ring bali miwah seni budaya tradisional sane sampun lumrah kauningin olih tamu mancanegarane sane akeh ke bali pacang nyingakin keasrian jagat baline. Pariwisata baline sane mangkin sampun sayan redup awinan bali katiben gering agung sane sampun 2 tahun kakeniang sane ngawinang tamu lokal miwah manca negara merase jejeh ritatkala mawisata ke bali. Lianan tekening punika bali nenten nerima tamu mancaneraga sepenuhnyane awinan penerbangan sane nenten nadosang tamu ke bali mawisata. Pariwisata ring bali sane sampun dados sektor ekonomi macet ngawinang akeh penganggurane ring bali. Sane patut kamargiang mangde sektor pariwisata ring bali mewali sekadi mula wantah kamargiang olih pemerintah nanging rauh saking inspirasi masyarakat. Pemerintah mangde ngewaliang penerbangan sane ka tuju ring bali, sakewala masyarakat mangde setatu taat saking peraturan ketat protokol kesehatan mangde tamu-tamu sane mawisata ke bali nenten merase jejeh. Pemerintah mangda makarya peraturan baku ngenenin indik perketatan protokol kesehatan ring sektor pariwisata sekadi ngangge masker,ngangge hand sanitizer,nganggen selop tangan miwah rapid tes mangda ngemastiang pelaku sektor pariwisata punika aman. Pemerintah mangde ngewaliang bali sekadi mula sekadi budaya lan tradisi sane sampun 2 tiban nenten kajalanang sekadi sendra tari, drama gong, pertunjukan wayang miwah sane lianan sane kauningayang olih para wisatawan manca negara. Yening kesenian lan budaya baline mawali sinah akeh para turis manca negara ke bali awinan kesenian bali sane dados daya tarik utama ring bali sinah tamu pacang merase kahibur yening nyingakin pertunjukan seni lan budaya bali. Perkembangan era global digital sane sampun pesat puniki sinah orti gelis kawedar, global digital puniki mangde kamanfaatang mangde para wisatawan tertarik ke bali mawisata. Orti-orti sane kawedar mangde orti sane becik sane nambah daya tarik wisatawan lokal miwah wisatawan manca negara. Harapannyane mangde pariwisata bali gelis mewali sekadi jati mula mangde nenten akeh pengangguran ring bali awinan sektor pariwisata sane dados sektor sane utama.  
Para angga panureksa sane pisan wangiang titiang, sapunika taler para pamaca, tim BasaBaliWiki tur semeton ring jagat Baline punika sane tresna sihin titiang, Titiang maucap, Om Swastyastu. Suksma aturan titiang majeng Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning pasuecan Ida Sang Hyang, titiang kaicen galah ngaturang karya tulis titiang ring website BasaBali wiki punika. Ring galahe puniki, krama Baline liu madue kendaraan bermotor. Ada sane madue mobil, motor, truk, bus, miwah sane lianan. Kendaraan bermotor punika, ngempetin jalanan utawi ngranayang macet. Masalah punika patut kauratiang olih para calon pemimpin Bali ring pemilu 2024. Bali merluang solusi jangka panjang. Solusi kemacetan puniki wenten pangadaang kereta api, sakadi Pulau Jawa utawi Pulau Sumatra. Rel kereta api puniki patut neked kota Denpasar, Buleleng, Gilimanuk, tur Amlapura. Pangadaang kereta api punika prasida dadi solusi antuk masalah kemacetan ring Pulau Bali. Para calon pemimpin Bali ring 2024 patut nguratiang potensi kereta api punika. Asapunika sane prasida titiang kaaturang ring karya tulis puniki. Titiang ngacep pulau Bali punika dadi pulau sane nyalanang sistem transportasi antuk kegiatan pariwisata tur ekonomi krama Baline. Titiang nunas pangampura yening titiang mabuat sane salah. Titiang maturang parama santih, Om Santih Santih Santih Om.  +
Sane perlu kelakanayang inggih punike  +
Om swastyastu, sane wangiang titiang angga panureksa. Lan semeton sami sane tresnain titiang Suksma antuk galah sane kapaica ring titiang, ngaturang pidarta utawi orasi indik pikobet sane patut kauratiang olih calon pemimpin bali Pikobet sané pinih mabuat sané patut kauratiang olih para pamimpin Baliné mangkin inggih punika indik tata ruang sané kirang becik. Pawangunan sane nenten kaatur prasida ngrusak palemahan miwah kaluihan pulo punika. Punika mawinan, kabuatang kebijakan sané jelas indik tata ruang miwah pawangunan sané patut kauratiang mangda nénten ngusak palemahan alam Bali. Punika mawinan, pamimpin Bali patut mapaiketan sareng makudang-kudang pamangku saking pamerintah, parajanané, miwah bisnis mangda prasida ngungkulin pikobet punika antuk pamargi sané becik miwah ajeg. Wantah majalaran antuk utsaha sareng sami, Bali prasida nglestariang kaluihannyané sinambi nguratiang kelestarian palemahan miwah pawangunan sané lestari. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, yening wenten kaiwangan atur titiang nunas geng rena sinampura. Om santih, santih, santih, om  +
Om Swastiastu para Semeton sinareng sami lan para rakyat sane kusumayang Titiang, taler para pemimpin Provinsi Bali sane wangiang titiang. Ring galah lan genah sane becik puniki, titiang jagi ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda " Bali Padet Bali Macet" Ida dane sinareng sami, sire sane ten inguh miwah pengeng nyingakin kemacetan ring daerah Bali sane mangkin? Kemacetan ring daerah pariwisata khususnyane ring Bali sampun sanget polusi nyane. Antrian kendaraan sane lantang niki, sane ngeranayang para turis ten presida demen pesu saking vila nyane. Nak Bali pun lempuyengan kerane macet niki. Kemacetan puniki dados sebuah polusi, dados dampak negatif ring Bali lan pariwisata Bali , akeh pisan genah' ring Bali sane wenten kemacetan. Kemacetan niki, indik kranayang ring jumlah kendaraan (motor,mobil) sane akeh, lan sistem lalu lintas sane kurang memadai, diluar nike wenten masyarakat sane parkir ring samping" jalan raya, niki sane ngeranayang jalan' ring Bali miwah Indonesia macet. Niki wantah pikobet penting sane titiang kaaptiang, indik para masyarakat lan calon pemimpin Bali dados ngicenin solusi antuk pikobet kemacetan ring daerah Bali puniki, kerane ekonomi ring Bali sebagian besar saking Pariwisata, pang ten kerane kemacetan puniki pariwisata ring Bali berkurang. Mungkin melalui cara" sejadi meningkatkan efisiensi sistem lalu lintas, membangun infrastruktur sane memadai, menyediakan transportasi umum, miwah menata utawi mengatur tempat parkir ring masyarakat, Wantah asapunika Pidarta miwah orasi sane karyaning titiang, titiang nunas mangda para Pemimpin ring tahun depan dados ngicenin solusi antuk menciptakan BALI INDAH TANPA KEMACETAN. Titiang tutup antuk Parama Shanti Om Shanti, Shanti, Shanti Om  +
Bali inggih punika silih sinunggil pulo sane sampun kasub ka dura negara, punika sangkaning kasrian palemahan jagat Bali. Ring Bali akeh pisan wenten genah-genah malancaran sane kasenengin olih para wisatawan domestik miwah wisatawan asing. Genah-genahe punika minakadi ring pantai Kuta, Canggu, Nusa Dua, Sanur, miwah genah-genah malancaran sane lianan. Dumun akeh pisan para wisatawane sane rauh ka Bali, sakewanten sangkaning pandemi Covid-19 sane kabaos gering agung puniki ngawinang pariwisata ring Bali padem. Tiosan ring pandemi Covid-19, saking dumun kantos mangkin wenten pikobet sane durung puput inggih punika indik luu. Akeh genah wisata sane rusak kasrian ipun antuk luu. Minakadi conto daweg tanggal 1 wulan Januari warsa 2022 sane ketah kabaos warsa anyar, ring pantai kuta wenten akeh pisan luu kiriman. Puniki nyihnayang krama Bali maka sami nenten eling swadharmane ngupapira palemahan Bali. Kawentenan indike punika ngawinang pamerintah ring Bali patut ngutsahayang mangda krama Bali makasami eling ring pulo Bali puniki wantah druen iraga sareng sami. Pamerintah mangda makarya program minakadi sosialisasi indik baya saking luu, ngamargiang kria loka indik ngolah luu. Programe puniki prasida kamargiang sareng mahasiswa, minakadi mahasiswa ring jurusan seni. Ring Universitas PGRI Mahadewa Indonesia, Program Studi Pendidikan Seni Rupa sampun ngamargiang program Ruang Plastik. Programe puniki ngwantu pisan pamerintah ring Bali mangda prasida ngirangin luune ring Bali, duaning luu-luu plastike puniki kadadosang barang seni tur kadol ring Ubud. Programe puniki prasida kalanturang malih olih pamerintah ring Bali mangda pikobet indik luu ring puniki prasida kaicalang. Yening genah-genah wisata ring Bali sampun bebas saking luu, pastika para wisatawan meled manah ipun rauh ka Bali, saha prasida nangiang pariwisata Baline mangkin kantos ka pungkur wekas. Wantah kadi punika sane prasida aturang titiang, suksma majeng ring pamerintah sampun arsa ngwacen sasuratan puniki, sinampura yening wenten iwang. Dumogi sasuratan puniki prasida ngwantu nangiang pariwisata ring Bali.  
Sameton Bali sane wangiang titiang. Napi ke sameton kari eling daweg TPA Suunge urab api dawege puniki? Napi ke kantun eling ring bon andusne tur luune punika? Ngiring sameton, jeg puputang pikobet plastike puniki! Majeng Sang Angawerat, titiang nunas mangdane sumeken ring pikobet luu puniki! Yening sampun cumpu nunain nganggen luu plastik, jeg ngiring margiang. Sapunapi antuk, mangdane luu plastik nguredang ring sajebag genah, rauh ring sagara. Ngiring sumekenang ngamargiang peraturan druene! Majeng angga DPD, mangdane sayaga nyingakin pamargi ngolah luu ring sajebag TPA. Ring soang-soang genah matumbasan mangdane trepti ring aturan nunain plastik sekali pakai. Cutetne, silih tunggil utsaha nangiang gunakaya utawi kauripan ring Bali, nenten ja tios antuk urati ring palemahan Baline. Yening sampun urati ring palemahan, palemahan punika sane pacang ngicen iraga guna sakaya. Ngiring tunain luu plastike. Astungkara Bali resik!  +
Om Swastiastu Suksma aturang titiang antuk galah sane kapaica ring sikian titiang. Angga panureksa makasami sane dahat kusumayang titiang. Para calon anggota DPD RI 2024 sane wangiang titiang. Asapunika taler Ida Dane Semeton Bali sareng sami sane tresnasihin titiang. Pinih riin, lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa sangkaning sih pasuecan Ida, iraga sareng sami prasida masadu ajeng ring acara puniki. Semeton Bali makasami, napi ke semeton eling daweg akeh krama Baline ring warsa 2023 puniki seda krana kacegut olih asu sane keni rabies? Napi ka semeton eling, ring sajeroning sadina-dina akudang asu ring margine sane nenten karunguang? Pikobet Bali darurat rabies puniki sane patut gelisan kauratian mangda nenten akeh malih krama Baline sane keni rabies. Rabies inggih punika penyungkan sane kalimbakan olih virus sane mawit saking beburon minakadi, asu, meng, wanara, taler sane tiosan. Nyantos mangkin, durung wenten tamba sane prasida nambanin rabies puniki. Punika mawinan, iraga sareng sami patut ngicenin uratian sane lintang ring buron-buron sane dados panengah panyebaran. Pangaptin titiang majeng ring Sang Angawerat Bali Tahun 2024 puniki, mangda prasida ngicalang penyungkan rabies sane sayan nglimbak ring Bali. Pencegahan rabies majalaran antuk vaksinasi rabies sane sayan gencar taler sayan kasokong genah-genah panampungan buron mangda kebersihan taler kesehatan buron ring Bali setata becik. Lianan punika, pamerintah mangda ngewentenan awig-awig sane madaging tatacara miara beburon sane becik taler nenten ngawinang durgama anak tiosan. Tetujonnyane mangda Bali ngamolihang target Bali Zero Rabies ring warsa 2024. Inggih wantah asapunika sane prasida atur titiang. Suksma antuk uratian Ida Dane sareng sami. Yening wenten sane nenten manut ring arsa, titiang nunas geng rena sinampura. Makasawananing atur, puputang titiang antuk paramasanti. Om Santih, Santih, Santih Om.  +
Langkah Kreatif Sekadi Napi Sane Perlu Kalaksanayang Olih Pemerintah Antuk Ngewangunang Pariwisata Bali Mangkin Lan Kedepannyane? Iraga sareng sami uning yening Bali puniki sanget ngandelang sektor pariwisata antuk ngemajuang ekonomi daerah. Wenten sekitar sepertiga saking makasami hasil penjualan barang lan jasa ring Bali punika kapolihang saking sektor penginapan, ajengan lan minuman. Nanging, krana wenten pandemi Covid-19 sane ngenain akeh jatma ring Indonesia rumasuk Bali, nike dados menghantam lan ngamatiang kegiatan pariwisata ring Bali. Punika sane dados penyebab destinasi wisata ring Bali dados sepi lan hotel-hotel ring Bali kosong nenten wenten kunjungan saking wisatawan. Silih sinunggil sane dados dikembangkan ring Bali sane mangkin inggih punika ngembangang industri kreatif secara inovatif. Sane mangkin sampun galah antuk pemerintah Bali mangda prasida ngewangun rencana antuk ngewangunang pariwisata ring Bali sane komprehensif. Pariwisata Bali sane komprehensif inggih punika ngewangun berbagai bisnis ring daerah sane inovatif antuk memaksimalkan pendapatan ekonomi daerah lan membuka lapangan kerja sane lebih luas, stabil lan mandiri. Wenten beberapa bentuk sane becik potensinyane antuk Bali inggih punika education tourism utawi wisata pendidikan. Pengembangan industri turisme pendidikan puniki dados kalaksanayang dengan kolaborasi sane kuat antara pemerintah sareng lembaga terkait. Jantos wenten retreat lan wellnes tourism utawi pariwisata kesehatan sane sanget berpotensi menarik wisatawan asing antuk nongos mekelo lan ngelaksanayang pengeluaran secara konsisten antuk daerah Bali. Siosan punika, sane terpenting inggih punika membangun jasa transportasi umum sane secara profesional. Penting antuk digaris bawahi, pariwisata inggih punika industri sane nenten mresidayang mejujuk pedidi lan merupakan nilai tambah saking sebuah industri, budaya, lan gaya hidup ring masyarakat ring destinasi. Kompleksitas sosial budaya masyarakat ring Bali sane modern lan siosan punika kantun erat sareng tradisi lan budaya seharusnyane presida secara maksimal dados industri baru sane bernilai ekonomi mangda Bali nenten perlu terlalu bergantung pada industri hotel utawi jasa wisata sebagai satu-satunya tulang punggung ekonomi ring daerah Bali.  
pemerintah Bali tusing sanget rungu teken semeton disabilitas. uli perda disabilitas Bali tahun 2015 kanti undang-undang disabilitas tahun 2016 suba ngorang wajib ada pegawai disabilitas paling bedik 2 persen di Pemerintah, Pemerintah Daerah, BUMN lan BUMD berdasarkan pasal 35 Ayat (1) Undang-undang nomor 8 tahun 2016 Undang - Undang Penyandang Disabilitas. Nanging kanti mangkin bedik semeton disabilitas ane ngelah pegae melah lan maan gajih sane patut. Liunan nake rungu ken semeton disabilitas pas hari disabilitas gen. Nanging suud to sing ada apa. ade mase ane mejanji kampanye kal nulungin disabilitas yen mepilih, nanging sing ada apa suud to. Cuma tuah di munyi gen. Nak ade semeton disabilitas ngoyong jumah gen karena sing maan hak-hak ne. Semeton disabilitas nak ngelah hak untuk hidup melah, ngelah hak pang maan pegae ane melah, ngelah hak pang maan kesempatan sane patuh teken semeton ane sing disabilitas. Semeton disabilitas nak bisa mase megae yen baang kesempatan lan pelajahan ane layak. De kaden nak sing ningalin sing nyidang ngudiang. Jani nak ne sing nyidang ningalin nak suba nyidang nganggo HP jak laptop. Keto mase semeton-semeton disabilitas sane lenan. Semeton disabilitas nyidang kuliah kanti tamat. Nak nyidang mase megae asal baang kesempatan lan pelajahan ane layak. Yen mempekerjakan semeton disabilitas tusing je ngemang hidup layak ken disabilitas to, nanging mase keluargane. Semeton disabilitas nak ngelah mase kuren jak panak. Len ken mensejahterakan semeton disabilitas lan keluargane nanging mase menekan empati di lingkungan ne megae. Yen empati luwung lakar ngaenang hidup menyame braya lakar luwung. Coba kenehang yen kuota pegawai disabilitas paling bedik 2 persen to terealisasi, lakar liu ane nyidang ngerasayang hidup melah, liu peluang menekan rasa empati. Makanene isu disabilitas ne penting dilaksanakan. Ngiring mangkin irage sareng sami bareng-bareng ngelaksanayang hidup inklusi di mekejang sisi apang hidup menyama braya di Bali becik.  
Inggih Suksma antuk galah sane katiba ring sikian titiang. Sane wangiang titiang angga panureksa Wikithon Bali Berorasi kaping kalih taler angga prawartaka sane wangiang titiang ,miwah ida dane pamilet Wikithon Bali Berorasi pamekas para yowana sane tresna asihin titiang Sadurung titiang ngelantur, ngiring sareng-sareng ngaturang suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, dwaning antuk pasuecan Ida iraga sareng sami prasida mapupul iriki mungguhin kerahajengan lan kerahayuan, antuk ngaturang pengastunkara Om Swastiastu. Ring galahe sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda BALI SUBA CARA JAKARTA Inggih para semeton sareng sami, Kemacetan ring bali sampun nyaihin kemavetan ring jakarta nika sane mawinan bali kawastanin sube mesib cara jakarta. kemacetan sampun dados permasalahan biasa ring Bali, kemacetan puniki sering terjadi ring genah pariwisata Kuta lan Ubud. Sewai-wai ribuan pengendara motor utawi mobil madetin indik jalan ring bali, sane mawinan kemacetan lan para wisatawan taler para semeton lokal terganggu. Minakadi pemimpin Bali , perkara sekadi niki mangda gelis ditangani, krana kemacetan puniki sane mawinang kecelakaan ring jalan raya , pariwisata lan warga lokal terganggu, tiosan punika dados menambah polusi udara ring bali. . Solusi antuk permasalahan puniki minakadi ngaryanin mobil angkutan untuk siswa lan pariwisata , ngaryanin jalan angge sepeda gayung sane dados ngalitang polusi udara, miwah ngaryanin jalan alternatif sane tiosan. Ainggih wantah asapunika sane prasida atur uningayang titiang , titiang nunas geng rena sinampura yening wenten kirang langkung, puputang titiang antuk paramasantih, Om Santih, Santih, Santih, Om  +
Om Swastyastu Sane wangiang titiang, para angga panureksa, sane kusumayang titiang, Tim BASABali Wiki, miwah para semeton sareng sami sane tresna asihin titiang. Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Parama Kawi, duaning sangkaning pasuecan Ida, prasida titiang mesadu ajeng sareng Ida dane sinamian, saha polih galah matur-atur ring rahinane mangkin ngamiletin Wimbarakara Wikithon puniki. Suksma aturang titiang majeng ring angga panureksa miwah Tim BASABali Wiki sane sampun ngwacen tulisan titiange. Ida dane sane wangiang titiang, ring galah sane becik puniki, titiang Ni Komang Ary Kencanawati saking SMA Negeri 2 Semarapura, pacing ngaturang orasi sane mamurda “Bali Sutrepti, Joh Saking Pikobet Pelecehan Seksual ring Media Sosial”. Napi sane ngawinang titiang makarya murda sekadi asapunika, ida dane? Sakadi sane sampun kauningin, iraga ring Bali mangkin sampun ngranjing ring era globalisasi, ring dija parajanane sayan-sayan ngandel ring internet miwah media sosial. Manut ring hasil survei Asosiasi Penyelenggara Jasa Internet Indonesia (APJII), pengguna internet ring Indonesia ngantos 215,63 yuta diri ring periode 2022-2023. Internet punika sakadi lemat merai kalih, prasida ngicénin dampak sané becik miwah dampak sané kaon. Silih sinunggil dampak sane kaon saking penggunaan internet ring masyarakat, khususne ring kalangan remaja inggih punika terjadinya pelecehan seksual melalui media sosial. Pelanggaran seksual sane sering kalaksanayang ring media sosial inggih punika ngrayu, nguluk-uluk, komentar sane nenten patut, utawi parilaksana sane nenten becik sane prasida kamargiang antuk cara chatting, komentar, Direct Message (DM) ring Instagram, kantos ngirim foto/video sane berbau pornografi ring media komunikasi sekadi WhatsApp, Facebook, miwah sane lianan. Kasus pelecehan seksual punika dados pikobet sané mabuat pisan sané patut gelis kaungkulin. Pelecehan seksual madue akeh pikobet sane prasida nibenin sang sane nglaksanayang utawi sang sane keni. Yadiastun nenten kalaksanayang secara fisik, pelecehan seksual majalaran media sosial prasida nyakitin psikis miwah emosional korban, sekadi korban dados gelis gedeg, jejeh, frustasi, stres, kantos depresi. Akeh para janane sane keni trauma sane abot pisan, sane ngeranjing ring kawentenan sane sangsarain puniki, pamuputnyane ngerusak angga sarira (self harm) kantos ngemasin padem. Yéning pikobet puniki nénten gelis kapuputang, sapunapi nasib para yowana Indonésia sané pacang dados panerus bangsa ring masa sané jagi rauh? Napi pikobet sané jagi nibenin pulau Bali yéning kasus pelecehan séksual sayan nincap nyabran rahina? Punika mawinan, patut wénten utsaha sané kamargiang olih calon pemimpin Bali ring masa sané jagi rauh mangda prasida ngatasin pikobet puniki. Pamargin pemerintah sane prasida kamargiang inggih punika ngelaksanayang kegiatan sosialisasi majeng ring parajana utamanyane para yowana indik pikobet sane mawit saking pelecehan seksual ring media sosial. Mangda kramané sami prasida nyingakin kawéntenannyané miwah madué tata cara paripolahnyané ring masa sané jagi rauh. Taler kabuatang pendekatan majeng ring para yowana indik parilaksana Bijak bermedsos ring sajeroning lembaga pendidikan miwah kulawarga. Pamerintah taler patut ngelaksanayang hukum antuk cara sane lebih adil lan terbuka, mawinan para korban utawi masyarakat prasida bebas ngelaporang yening wenten kasus pelecehan ring wawidangannyane miwah ngajuang tuntutan ring pengadilan antuk pelanggaran ring awig awig sane ngatur indik pelecehan seksual miwah pikobet sane kapanggihang. Ida dane sareng sinamian, wantah asapunika sane prasida aturang titiang, dumogi wenten pikenoh nyane. Yening wenten bebaosan titiang ring ajeng sane nenten manut ring arsa, titiang nunas geng rena pengampura. Puputang titiang antuk paramasanti. Om Santih Santih Santih Om  
Om Swastyastu Para Yowana, lan Dewan Juri Sane Kusumayg Titiang. Taler Calon Anggota DPR Miwah Para Pemimpin Provinsi Bali Sane Wangiang Titiang. Pinih Ajeng Ngiring Antuk Ngaturang Rasa Angayubagia Miwah Panyuksma Ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Duaning Asung Wara Kerta Nugrahan Ida, Titiang Ngiring Ida Dane Sareng Sami Polih Mapupul Ring Genah lan Galahe Sane Becik Puniki. Ring Galahe Mangkin, Lugrayang Titiang Antuk Ngaturang Pidarta utawi Orasi Sane Mamurda ….. Bali Tanpa Kemacetan Ida Dane Sareng Sami, Sira Sane Ten Pengeng Nyingakin Kemacetan Ring Bali ? Kemacetan Nyane Ring Sanur,Kuta,Canggu, miwah Kota Denpasar Samput Sanget Nyangetang. Napi Malih Ungkuran Puniki, Kanti Bandara Ngurah Rai Macet Apisan. Antrian Kendaraan Sane Lantang Miwah Lalu Lintas Sane Kosek, Ngawingang Nak Bali lan Turis Lempuyengan Ring Jalane. Taler Kecelakaan Kereng Terjadi Akibat Kemacetan Puniki. Kemacetan Puniki, Indik Kranayang Ring Jumlah Kendaraan Pribadi Ring Bali Sane Akeh Pisan lan Sistem Lalu Lintas Bali Sane Kuang Efisien. Malih Jalan-Jalan Ring Bali Sane Cenikan Teken Provinsi Melenan Ring Indonesia. Niki Wantah Pikobet Penting Sane Titiang Kaaptiang, Indik Para Masyarakat lan Calon Pemimpin Bali Dados Ngicenin Solusi Antuk Pikobet Kemacetan Ring Gumi Bali Puniki. Dumogi Prasida Keatasin Ring Taun Sane Mendatang . Melalui Cara-Cara Sekadi Meningkatkan Efisiensi Sistem Lalu Lintas, Memperbanyak Transportasi Umum, Regulasi lan Ngajak Masyarakat Bali Nguangin Nganggo Kendaraan Pribadi, Membangun Infrastruktur Sane Memadai Miwah Menata Jalanan-Jalanan Ring Bali Mangda Becik .Ngiring Iraga Sareng Sami Dados Masyarakat Bekerja Sama Sareng Pemerintah miwah Para Pemimpin Bali, Antuk Menciptakan BALI TANPA KEMACETAN. Wantah Asapunika, Sane Katurang Titiang. Titiang Nunas Pengampura Yening Wenten Sane Karaos Tititang Sane Nenten Manut Ring Manah. Sineb lan Puputang Titiang Antuk Parama Santhi OM SANTHI SANTHI SANTHI OM  +
Daweg 2020, gumine kocap gering. Covid-19 wastan virus sane ngeranayang wenten gering jagat e puniki. Penyakit puniki nenten ja ngarya sakit awak kemanten. Ekonomi, pendidikan, pariwisata, naler sane lianan sami padem. Bali kaloktah indik pariwisata sane becik. Yening pariwisata ne padem, bali kanikaang sareng padem. Niki nenten becik, napi malih kantos ka pungkur wekas. Indik sapunika, ring era new normal wenten inovasi sane patut kemargiang olih pemerintah mangda prasida nangiang pariwisata ring Bali. Inovasi punika kewastanin Bali Virtual Explorer sane berbasis website. Bali Virtual Explorer inggih punika solusi nangiang jagat Bali ring era new normal. Ring web puniki, turis dados macecingak bali sekadi melancaran nanging online. Niki makrana web puniki kalengkapin fitur video 360 derajat. Video 360 derajat becik pisan anggen sarana ring era new normal puniki sawireh manut ring protokol kesehatan inggih punika mobilitas jatmane mangkin nenten sekadi ipidan. Web puniki medaging sarana matumbasan online produk asli Bali mangda produk tradisional kaloktah minakadi kain endek lan songket, ulat-ulatan, topeng, perhiasan perak, miwah sane lianan. Matumbasan online nenten ja sukeh, anak e prasida madue produk asli Bali yadiapin nenten mresidayang ke Bali. Niki masi becik untuk UMKM. Web puniki taler madaging indik informasi lengkap ring bali minakadi genah melancaran, genah bersejarah, informasi Pura, miwah informasi lianan ring Bali mangda akeh anak sane uning informasi ring Bali. Website Bali Virtual Explorer puniki wantah asiki, nanging fitur sane akeh sekadi video 360, matumbasan online, lan informasi menarik ngae website puniki dados sarana promosi sane becik. Ring jaman internet of things, promosi online punika enggal pisan kaloktah ring jagat. Nika mawinan Bali Virtual Explorer inggih punika website sane becik anggen promosi parwisata lan budaya mangda bali matangi.  +
Bali Pulo ane ramie. Mabangseng Covid-19 karwan manten nglendesang pikolih pawongan. Adake pamragat cadangan ? Ragat ngemaang pamragat cadangan inggih punika virtual tour lan ngonthel halal lan kapradatayang dalem wangun netes saut. Dadalan pilih virtual tour ? Saut : Sing mekejang jdam midep ka Bali ajak megenepan tangkis sakadi : sing midep, nu upajiwa, kenjekan bobot, kenjekan sid umah sakit, pandemic, visa lan paspor telah masa berlaku utawi durung ngelah Media ane anggona ? Saut : Adake ragane nawang Netflix, Viu ? Situs / website berlanganan mebalih film streaming. Raga mekejang meras (mengadopsi) metode sakadi Netflix ben media internet lan video. Jadma ane bakal mabalih patut ipun bayah. Tata upajiwa ? Saut : Sakadi kapradatayang sid lu(h)ur, berlangganan sakadi mabalih film sid Netflix. Tentunya video ane disajikan patut ipun ngleganin, sing formal lan kekeh, sakadi para vlogger lan youtuber kardi video tour wisata, “mukbang”, ngajakin “having fun” ajak tata sewru lan ngleganin. Napi buin ngonthel halal ? Saut : Acara olahraga sambil berwisata meilehan Bali ajak mengkhususkan ia mekejang para muslimin. Tangkis milihin? Saut : Popularitas masepedaan salantang pandemi ane tusing ada. Plungguhan indik boga halal inggih saking samping soroh boga, jadma ane ngorokok (patut ipun Islam lan Ahli Kitab), ngalih wisata Bali ane sing wenten gagah, subah emed ajak wisata to to dogen nganteg meilehan Bali ajak sepeda midep menuju wisata Baru. Target : Muslim Lokal & Timur Tengah Aplikasi sid lapangan ? Saut : Para peserta ajaka touring ajak se(m)peda neilehan Bali ka abedik genah ane panorama lung, sajian boga halal, dewasa sholat midep ka masjid. Laut ajak niki , sinahang Bali ngelah toleransi beragama ane becik  +
Negara indonesia inggih punika negara ne gede utawi besar, bahkan akeh ne ngorang tanah rage tanah surga.nanging ,jutaan rakyat sing maan kesejahtraan saking pare pemimpin sane sai korup, care tikus tikus bangsa sane sai beneh di mata hukum Jani keken carane negara indonesia mangde ngidaang memberantas pare pemimpin sane sai korup to, manggde pare samian rakyat indonesia polih kesejaterahan mekesami Solisi Mangkin solusine hukum² indonesia mangde akeh di pertegas utawi kene sangsi sane tegas berat, manggde pare pemerintah sane korup kene sangsi sane berat ,contoh care pemerintah bali sane korup mangde kene sangsi sane wenten di undang udang apang pere sane kurup jengah teken geginane.. Amonto gen bisan tyng pk kelungkung semare pura kiranglangkung nunas ampura🙏  +
Om Swastiastu Suksma aturang titiang majeng ring pangenter acara antuk galah sane sampun kapaica ring sikian titiang Sane wangiang titiang angga parwataka sane sampun prasida ngelaksanayang acara sane becik sekadi mangkin, taler para pamilet wimbakara orasi kusumayang titiang, titiang ngaturang rasa angayubagia miwah suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa riantukan sangkaning asungkarta waranugraha Ida titiang ping kalih ida dane sareng sami prasida mapupul iriki jagi ngemiletin wimbakara orasi sane maunteng “masalah apa yang paling mendesak untuk diselesaikan oleh calon pemimpin Bali”. Munggguin asapunika orasi sane jagi aturan titiang memurda “Bali darurat luu plastik” Ring galahe sane manggkin lucu plastik boya je pikobet ring Bali manten, nanging sampung dados pikobet ring dura negara. Luu plastik inggih punika luu sane sukeh terurai minakadi merluang galah nganti siu tiban mangda kauyagan. Mawinan ring jagate sane mangkin akeh wenten pikobet antuk luu plastik sane mawinan baya ageng ring gumine, yening iraga nenten urati ring palemahane,sinah pacang prasida ngawetuang bancana ka pungkur wekas. Diastun pemerintah sampun makarya mekudang awig-awig sane matetujon mangda ngirangin nganggen sarana plastik, nanging nika manten dereng prasida mragatang pikobet luu plastik punika. Yadiastun punika tusing je pemerintah dogen, nanging para krama masi mangda eling teken pikobet puniki. Mawinan yening tusing iraga, sapasira malih sane patut eling? Yening tusing iraga ajak makejang Inggih kadi asapunika presida atur uningayang titiang inggian Bali darurat luu plastik. Santuke asapunika, sampunang lenga, ngiring sareng sareng ngaonang luu plastik, wantah asapunika atur titiang, tan lali titiang nunas geng rena pegnampura yening wenten kaiwangan miwah kakirangan titiang ring sajeroning daging orasi puniki. Inggih, pinaka pamuput atur titiang antuk parama shanti. Om Santhi Santhi Santhi Om  +
Om Swastyastu Semeton sareng sami sane wangiang titiang, Bali sampun kaloktah rauh kadura negara santukan jagat Bali madue keunikan adat istiadat sane madaging pidabdab indik tuntunan parilaksana para jana Bali. Iriki titiang jagi nguningayang indik pidabdab punika. Iraga sareng sami mangda nyalanang pamargi nyungkemin Ida Sang Hyang Widhi miwah leluhur antuk tata cara miara miwah ngelestariang adat istiadat sane sampun kawarisang, antuk kemajuan teknologi ring era globalisasi sekadi mangkin, budaya luar aluh pisan ngranjing nglimbak sareng budaya iraga sane madue pengaruh becik utawi kaon Ring warsa 2024 iraga mapangapti sang murdaning jagat Bali sane madue kaweruhan lan jujur mangda prasida ngajegang jagat Bali utawi Budaya lan agama sane sampun kasungkemin sareng sami. Sane pinih utama indik kawentenan tamiu saking dura negara sane sampun janten kawentenan ipune lian sareng masyarakat Bali indik tingkah laku budaya lan adat istiadat. Punika mawinan banget pinunas titiang ring sang murdaning jagat jakti jakti ngemargiang adat istiadat utawi awig sane sampun kasungkemin sareng sami. Sang pemimpin utawi penglingsir mangda sida nuntun para truna truni ne meparipolah sane nganutin agama. Kaping untat pinaka penyawis titiang ngaptiang para truna truni sareng sami mangda wikan nyinggihang raga meparipolah ritatkala nyantenang pemimpin Bali utawi manggala sane kedadosang penglingsir Bali. Utaminipun mangda jakti jakti ngemargiang tata titi awig sane sampun kasungkemin sareng ida dane sami, minakadi budaya lan agama memargi antar.  +
Om Swastiastu; Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida masadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Bali inggih punika provinsi sane sugih pisan, mawit saking budaya, tradisi, makanan, genah wisata, muah sane lianan. Nika sane ngawinan para turis-turis saking dura negara rauh ka meriki ke Bali. Turis-turis sane rauh punika, ipun nenten uning antuk kawentenan awig-awig ring Bali. Conto sane pinih kongkret turis sane sane nenten nganggen busana munggah ring taru suci sane magenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wenten masi kasus turis sane nenten nganggen celana ring puncak Gunung Agung e. Pengaptin titiange majeng ring calon menggala Bali sane kapilih ring Pemilu 2024 niki, sumangdane memperketat aturan majeng ring wisatawan asing sane rauh ka Bali. Utamanyane aturan majeng turis sane mawisata ke genah-genah suci. Yening nenten iraga sareng sami sane nyaga napi sane kaduenang driki ring Bali, sira malih? Ainggih, wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Om Swastyastu Matur suksma aturang titiang majeng ring para pangenter acara miwah angga panureksa antuk galah sane kapica ring sikian titiang, sadurung titiang matur amatra lugrayang titiang ngaturang rasa angayu bagia mantuk ring Ida sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning pasuecan Ida iraga sareng sami prasida ngamletin pacentokan bali berorasi. Ring galahe mangkin lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda Bali selektif jagi maosang indik Pemimpin ring Pemilu 2024. Maosang indik pemilu, sayuakti akeh pisan sane patut kabaosang. Generasi muda sane Kayun ngentos sanget nentuang indik pikobet bangsa sane jagi rauh. Umpamiang akuda pajak sane kataur, akuda dana sane dianggarkan antuk pendidikan, napi manten program lan akuda anggaran untuk pemuliaan anggaran. Rikala masalah persoalan sane kekeniang, mampuke para calon pemimpin antuk nyiapin tur ngrancang program sebagai solusi rikala calon punika terpilih. Lianan ring punika, punapi nika umpamiang para aktivis utawi penggiat lingkungan antuk komitmen sareng para calon sane turut berjuang antuk lingkungan. Rikala nyingakin data wilangan pemilih ring generasi muda akeng mendominasi ring Pemilu 2024. Akeh nenten sane dados panutas ngemedalin para penguasa sesiosan ring umpamiang bangsa. Duanin asapunika sampunang nyantos iwang memilih, rikala mangkin wanten galah malih jagi nyingakin lan memilih sekadi sane cocok dados panutan. Sampunang iwang lan sampunang aluh kena pengaruh. Kirang langkung titiang nunas ampura tur puputang tiang antuk parama santi. Om santi, santi, santi Om  +
inggih punika mengajak masyarakat Bali untuk memilah sampah ,mangde Ten membuang sampah sembarangan demi keasrian wilayah Bali puniki  +
Om swastyastu semeton Pariwisata pulau bali sampun kaloktah ring wisatawan lokal miwah wisatawan dura negare, kemaon ring era pandemi covid-19 niki ngawinang pariwisata bali punika redup, nanging  +
Tiang Dewa ayu pratiwi anak ane ngoyong di Bangli ,mangkin tiang kal nyeritaang kidik tentang Bangli.Bangli sinulih tunggil kabupaten sane terletak diprovinsi bali ,Bangli ngelah maskot ane madan bunga Pucuk bang,di bangli ade mase alun alun ane dadiange tongos melali , tongos konser,tongos pentas seni (Pensi) .Di alun alun bangli liu ade playanan anak cenik, tongosne linggah, di alun alun bangli ade mese café anggon tongos meblanja anake sane melali kemu.selain alun alun ade mese tongos mendaki ane di gunung batur (kintamani) ,liu anake ane luas mendaki kemu nyingakin pemandangan alam ane ade di bangli.Di bangli ade mese tongos melali di desa penglipuran ane demeninne ken tamu tamu luar negeri ,engken seng demen tamune melali ke penglipuran tongosne leh sajan ,kanti penglipuran maan julukan ke 3 sebagai desa terbersih di dunia .di bangli ade mase tongos ane ngelah tradisi unik ane ade di desa Trunyan ane ngelah tradisi mayat /jasad anak ane sube mati jange di beten punyan (taru) Menyan .unikne mayate ento tusing mengeluarkan bau busuk .sehingga tradisi ene dadi salah satu daya tarik istimewa ring kabupaten Bangli sane liu kunjungine ken wisatawan . selain ento di bangli liu mese ada tradisi tradisi unik care nganten masal di Desa Pengootan ,tradisi ngerebeg,perang pelapah biu di Pengootan dan nu liu tongos tongos di bangli ane ngelah tradisi tradisi unik lan tongos tongos melali ane liu wisatawanne kemu melali.  +
Om swastiastu 🙏🏻🙏🏻 Yen musim hujan nike kereng naenang banjir, Banjir di kota denpasar sube tegeh di kanti ked di dada penyebab ane kanti banjir warga masyarakat Denpasar kereng ngentungan lulu ke klabah kanti ngaenang banjir bek warga Denpasar ngungsi ulian umah ne kene banjir dan mase warga masyarakat kanti keweh ngalih yeh kedas anggo minum pesan tiang e untuk pemilu 2024 untuk sg ngentungan lulu ke klabah pang sg kanti terjadi banjir bin Nike antuk permasalah tiang e kirang langkung tiang antuk parama shanti🙏🏻🙏🏻  +
Kewentenan luu ring Bali punika patut kauratiang kewentenannyane. Krana kewentenan luu punika presida ngawingan lingkungan dados cemer. Tiang ngaptiang mangda kawentenang Bank Sampah sane kaanggen sarana antuk nguangin kewentenan luu punika.  +
OM SWASTYASTU Suksma aturang titiang majeng ring titiang Dinas Pendidikan Kepemudaan dan Olahraga Provinsi Bali sane sampun ngawentenang pacentokan Bali Berorasi puniki,naler Wikiton. Ring kawentenan sane becik puniki titiang jagi nyihnanyang angga, Wastan titiang I Kadek Agus Adi Prataya saking SMKN 1 Kuta Selatan ring kawentenan puniki jagi ngungayang indik kawentenang ring MiasydldKat Salte Iiarnurda " Basa Bali Dados Basa Asing" Basa daerah sane kaanggen olih krama Bali inggih punika Basa Bali. Basa Bali inggih punika basa ibu krama Bali, sané nyarengang makasami aktivitas kauripan krama Bali. Yadiastun asapunika, basa daérah punika kantun wénten tur kaanggén olih sang sané nganggén basa daérah punika. Basa Bali,upaminyané, kantun kaanggén ring komunikasi informal pantaraning krama Bali utawi ring upacara adat. Sakéwanten, nganutin panglimbak miwah modernisasi, akéh kulawarga Bali sané nganggén basa Indonésia ring kulawarga, punika mawinan alit-alite sané sampun biasa nganggén basa Indonésia nganggén basa Indonésia pinaka basa ibu, boya basa Bali. Fenomena puniki pacang sayan ngaenang basa Bali nenten akeh kaanggen olih para yowanane puniki. Malajah basa Bali nyansan meweh bandingang ring malajah basa Inggris. Napi mawinan? Parindikan puniki patut kauratiang olih para guru sane ngajahin basa Bali. Napi mawinan para sisia alit-alité miwah anaké lingsir seneng ring paplajahan basa Inggris bandingang ring basa Bali pastika wénten alasan-alasan sané patut katemuin saking riset-riset basa asing utaminnyané basa Inggris madué genah sané strategis pisan ring kauripan ring Bali, duaning Bali dados ikon pariwisata Indonésia. Akeh para wisatawan saking makudang-kudang panegara rauh tur malancaran ka Bali, mawinan nganggén basa Inggris pinaka basa komunikasi internasional. Kawéntenan basa Inggris miwah basa-basa tiosan taler mabuat pisan nénten wantah pinaka piranti komunikasi internasional, sakéwanten taler ring sektor pariwisata sané dados sumber pendapatan utama krama Bali. Punika mawinan, basa asing patut kadadosang pelengkap sane prasida nincapang kasugihan kauripan krama Bali. Basa Indonésia pinaka basa identitas bangsa, punika mawinan iraga dados krama sané becik patut nyaga miwah nglestariang kawigunannyané. Punika mawinan, kompetensi lingual inggih punika kawagedan sajeroning ngawigunayang makudang-kudang basa sané patut kasaihang ring kawigunannyané soang-soang manut konteksnyané.\ Inggih wantah asapunika ngenenin indik daging manah titiang manados Masyarakat,titian mapinunas napi sane kasobyahang prasida kapinehin tur karesepang olih para pemangku kebijakan minakadi guru wisesane sane madue wewenang tur kebijakan sumangdane kawentenan Gumi Baline ngangsan becik tur trepti Sineb titiang antuk Parama Santih Om Santih,Santih,Santih Om  
BASA BALI PINAKA PAMIKUKUH BUDAYA BALI OM SWASTYASTU Merdeka! Salam Perjuangan! Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, Pinih ajeng mantuka ring ida dane pamilet sareng sami, mustikanyane angga panureksa sane dahat kusumayang titiang. Sadurung titiang matur, lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, riantukan sangkaning asung kertha wara nugrahan ida, titiang prasida mapupul iriki gumantin ipun ngamiletin acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Mungguing pidarta utawi orasi sané jagi aturang titiang mamurda “Basa Bali Pinaka Pamikukuh Budaya Bali”. Titiang boya mamanah nasikin segara ring Ida Dané sané sampun pada pawikan, sakéwanten ritepengan mangkin titiang wantah matetegar, mapakéling ring Ida Dané pamekas ring para yowana, mogi-mogi napi sané sampun kamargiang prasida katincapang malih ring sajeroning kauripan turmaning dumogi pacang manados sesuluh iraga sareng sami mangda Bali lan Indonesia maju. Ida dané sareng sami, kawéntenan Pulo Baliné pinaka “pulau wisata budaya” sané sampun kaloktah ngantos ka dura negara. Sami sampun uning tur pawikan, punika sané ngawinang jagat Baliné kaparinama olih para janané "pulau seribu pura, pulau déwata, pulau surga utawi the last paradisé". Napi sané ngawinang Pulo Baliné kaparinama asapunika? Sané ngawinang nénten wénten tios santukan keasrian palemahan Pulo Baliné, para jana Baliné sané ngandap kasor, maka miwah kawéntenan seni budaya sané kadasarin antuk Agama Hindu pinaka dasar mapineh jadma Baliné. Ida dané sareng sami sané kasumayang titiang, maosang indik basa Bali punika marupa pabuat sané dahat mautama. Iraga sareng sami sampun pastika uning ring kawéntenan basa Baliné pinaka bantang utawi sarana ngrajegang budaya Bali. Basa Bali silih tunggil pinaka pangéling iraga dados jadma Bali, punika sané ngawinang iraga mangda satata nganggé basa Bali rikalaning mababaosan sajeroning pasawitran. Tios ring punika, nelebang basa Bali maka sarana ngerajegang budaya Bali turmaning maka unteng tetujon Pemerintah Provinsi Bali, kasanggra antuk Pemerintah Kota miwah Kabupatén se-Bali, maka utsaha ngulati Bali ajeg. Ida dané, sayuwakti nenten wénten pidabdab ring Bali sané néntan mapangawak antuk basa Bali. Yadnya, pasangkepan, miwah lelintihan budaya Bali sané gumanti nganggé basa Bali. Yéning iraga nénten nganggé basa Bali majanten kesujatian iraga dados jadma Bali ical. Sané mangkin sampunké Basa Baliné ajeg tur sira sane patut ngrajegang Basa Bali? iraga sami sampun uning ring kawéntenanipun, basa Baliné durung prasida ajeg! Iraga maka pawaris, sakadi mangkin kabaos putra bangsa, patut pisan dados titi pangancan nindihin basa Bali. Pamekas ngawit ring sekolah mangda sida mabaos, masesuratan, miwah makekawinan antuk basa Bali. Basa Bali pinaka pamikukuh budaya Bali, riantukan kadi sané sampun kabaosang, tan pabasa nénten majanten budaya Baliné prasida ngalimbak tur sida ajeg ngantos mangkin. Yan umpamiang titiang budaya Baliné sakadi taru ageng. Basa Bali pinaka akah miwah agama pinaka rohipun. Kasenian, ilmu pengetahuan miwah sané tiosan pinaka carang miwah donipun. Sané mangkin yening akahné usak, tuh, tur tan prasida ngalimbak, sapunapi i taru punika sida maurip? majanten sampun aas don miwah carang-carangipun. Taler asapunika yan imbayang titiang ring budaya Bali. Ida dané sareng sami sané wangiang titiang, maosang indik nganggén basa Bali, bilih-bilih ring panglimbak aab jagaté mangkin, yan inargamayang titiang tan bina luir segara tan patepi, capuh aor tan pawates, sayuakti pisan sampun kauningin sareng sami. Napi malih para yowanané rumasa kuno pisan, nénten gaul kabaosang. Ritatkala mapupul sareng timpal-timpal ring sekolah, satata nganggén basa Indonesia. Matakén nganggén basa Bali, kacawis nganggén basa Indonésia. Napi malih mangkin sampun akéh nganggén basa gaul.. Ngantos madué papineh maboya titiang ring kawéntenan basa Baliné riwekas. Ida dane, silih tunggil sane kanggen ngewerdiang seni budaya inggih punika nenten tios wantah Basa Bali druene sane pinaka tetamian utawi warisan leluhur Bali saking nguni, punika ngawinang iraga patut bangga dados putra-putri Bali tur prasida ngerajegang Basa Baline mangda budaya Bali nenten punah. Punika taler benjang pungkuran mangda nenten basa Baliné wantah dados basa ring lontar, ring sastra, ring sasuratan kémanten. Mangdané nénten iraga kabaos "Kadi katak sané wénten ring sor tunjungé", I kekupu saking doh ipun ngrasayang miik i sekar tunjung, sakéwanten I katak yadiastun nampek ring genahé punika, setata nyongkok nénten ngerasayang miik ipun i sekar tunjung sané kalintang ngulangunin. Suksmanipun, akéh para janané saking dura nagara meled pisan manah ipun malajahin indik basa miwah sastra Bali, sakéwanten iraga sané meneng ring Bali nénten prasida nganggé Basa Bali, mangda nénten kadi asapunika, ngiring iraga mangda bangga pinaka jadma Bali, malarapan antuk ngelestariang basa Bali. Ida dané sareng sami, riantukan nelebang basa Bali, maka tiling ambek jadma Bali luih guna, sané mangkin titiang mapinunas, ngiring! sikiang kayuné, mabalik sumpah ring angga soang-soang, mabéla pati ngetohin gumi, wastu sida basa Baliné ajeg, maka pamikukuh budaya Bali. Ida dané sareng sami sané kusumayang titiang, wantah kadi asapunika mungguwing atur pidartan titiang puniki. Mogi-mogi wénten pikenohipun. Manawi wénten atur titiang sané nénten manut ring arsa, titiang nunas geng rena sinampura. Makawasananing atur, puputang titiang antuk Parama Santih. OM SANTIH, SANTIH, SANTIH, OM  
NARKOBA Om Swastyastu Kapertama majeng ring para panureksa sane dahat wangiang titiang. Asapunika taler majeng ring para semeton yowana para pamilet wimbara Bali berorasi sane tresna asihin titiang. Sadurung ngelantur, pinih ajeng lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Parama Kawi, sangkaning wara nugrahan Ida, titiang sareng ida dane mapupul masadu ajeng ring parikrama Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik puniki, titiang pacing ngawedar orasi sane mamurda : NARKOBA Ring galahe sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang pidarta indik narkoba sane sampun dados momok sane ngenyudin bangsa miwah negara Indonesia. Ngiring sareng-sareng ngarepin pikobet narkoba sane ngrusak pikayunan soang-soang, kulawarga, miwah parajanane. Kawigunan narkoba prasida ngawinang makudang-kudang pikobet tiosan, minakadi ngreredang keseimbangan elektrolit sane ngawinang dehidrasi utawi kakirangan cairan. Yening sampun kecanduan, kruna-kruna punika ngawinang kruna-kruna sané nénten becik. Zat sané wénten ring narkoba taler prasida ngrusak kahanan psikis sekadi kirangnyané rasa percaya diri, ngawinang halusinasi, jejeh miwah anti sosial. Nika mawinan akeh para narkoba sane keni depresi, halusinasi, miwah nyakitin angga. Wantah asapunika titiang sida matur ring rahina sane becik puniki.Ngamargiang tamba punika akeh pikobet sane prasida nibenin kesehatan. Tiosan ring punika, kimia sané wénten ring narkoba taler prasida ngawinang gangguan mental. Suksma antuk uratian Ida Dane sareng sami, titiang nunas gung rena pangampura yening wenten iwang atur titiang iwawu. Maka panguntat atur puputang titiang antuk parama santi. Om Shanti, Shanti, Shanti Om  +
Om swastyastu, Sane wangiang titiang para panureksa. Sapunika taler, para semeton sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia majeng rig Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning pasuecan Ida, titiang kaicen galah ngaturang sarin – sarin manah titiange ring lomba wikithon puniki. Ring galah mangkin lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Baya Pariwisata sane Nyansan Nglimbak ring Bali. Para semeton sareng sami, iraga uning Bali inggih punika silih sinunggil pulo sane madue destinasi wisata sane becik lan kasub ring jagate. Sakewanten industri pariwisata sane nyansan nglimbak punika prasida ngawinang pikobet ring kawentenan palemahan miwah kauripan kramane. Industri wisata sane nyansan nglimbak ngawinang nincapnyane kawigunan sumber daya sekadi toya, energi, miwah ajengan sane prasida ngerusak kaseimbangan ekosistem iriki ring Bali sering pisan kasarengin olih akehnyane limbah miwah polusi. Pikolih liyanan inggih punika Akehnyane krama dura negara sane nglanggar uger – uger imigrasi taler lalu lintas. Rikala budaya lokal punika kaeksploitasi antuk utsaha pariwisata, nilai – nilai tradisional punika prasida kaicalang olih pasar pariwisata. Taler, silih sinunggil pabinayan budaya sane nenten becik miwah komerlialisasi aspek budaya prasida ngawinan hilangnyane kaaslian miwah identitas budaya lokal. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galah mangkin. Mugi – mugi napi sane aturang titiang dados uratiang pacang kautamayang olih calon pamimpin 2024. Ngiring semeton sami irage sareng sareng ngajegan budaya taler tradisi baline mangda nenten kageser olih pasar pariwisata. Puputang titiang antuk parama santih, Om Santih, santih, santih om.  +
Om Swastyastu. Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul iriki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Baya Penyakit Menular ring Bali. Para semeton yowana sareng sami, penyakit dados pikobet mangkin ring Bali. Napi malih ungkuran puniki, genah-genah pencemaran lingkungan. Sane ngaranjing pencemaran lingkungan sakadi luu sane makacakan, asep montor lan sepeda motor. Genah-genah ngutang luu sane kabaos TPA akeh sane sampun nenten ngidang nampung sampah, miwah wenten TPA sane puun, sakadi TPA ring Suung, miwah TPA ring Jembrana (Desa Kebon). Lianan ring punika, genah ngutang luu ring TPA nyihnayang iraga ring Bali durung muputang pikobet luu lan penyakit ring desa. Saking pikobet puniki, titiang ngaptiang para calon pemimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangda nguratiang indik baya penyakit menular ring Bali. Pemimpin Bali sane kapilih kaaptiang prasida nepasin pikobet penyakit sane wenten ring Bali, ngawit saking desa, miwah sajebag Bali. Pemimpin Bali sane kapilih mangda sida ngicen tetuladan, utawi pratiwimba majeng krama ring Bali indik tata titi ngelestariang palemahan pemekasnyane indik gerakan Bali bebas sampah plastik. Ngiring semeton sareng sami, uratiang baya penyakit menular ring kawentenan jagat Bali sane sampun kasengguh pinaka genah pariwisata dunia Wantah sapunika sane prasida katur, kirang langkung titiang nunas ampura tur puputan titiang antuk parama santi. Om Santhi, Santhi, Santhi, Om.  +
Om Swastyastu. Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul iriki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Baya Penyakit Menular ring Bali. Para semeton yowana sareng sami, penyakit dados pikobet mangkin ring Bali. Napi malih ungkuran puniki, genah-genah pencemaran lingkungan. Sane ngaranjing pencemaran lingkungan sakadi luu sane makacakan, asep montor lan sepeda motor. Genah-genah ngutang luu sane kabaos TPA akeh sane sampun nenten ngidang nampung sampah, miwah wenten TPA sane puun, sakadi TPA ring Suung, miwah TPA ring Jembrana (Desa Kebon). Lianan ring punika, genah ngutang luu ring TPA nyihnayang iraga ring Bali durung muputang pikobet luu lan penyakit ring desa. Saking pikobet puniki, titiang ngaptiang para calon pemimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangda nguratiang indik baya penyakit menular ring Bali. Pemimpin Bali sane kapilih kaaptiang prasida nepasin pikobet penyakit sane wenten ring Bali, ngawit saking desa, miwah sajebag Bali. Pemimpin Bali sane kapilih mangda sida ngicen tetuladan, utawi pratiwimba majeng krama ring Bali indik tata titi ngelestariang palemahan pemekasnyane indik gerakan Bali bebas sampah plastik. Ngiring semeton sareng sami, uratiang baya penyakit menular ring kawentenan jagat Bali sane sampun kasengguh pinaka genah pariwisata dunia Wantah sapunika sane prasida katur, kirang langkung titiang nunas ampura tur puputan titiang antuk parama santi. Om Santhi, Santhi, Santhi, Om.  +
Om Swastiastu Ratu idane sane banget wangiang titiang sinamian. Titiang mangkin maka sisianing ring Badung. Ring rahina mangkin icen titiang nyidang galah jadi orasiang indik baya balapan liar ring Margi Balapan liar inggih punika mekarye ngadu gendaraan ring margine'.ring Bali wenten balapan liar ring alit alitnyane sane balapan ring margine.sakewale ngarnayang baye ring alit - alitnyane.Bagi tityang balapan liar punika Ten patut di margine apebuin alit" sane dibawah umur punika sane ngeranayang balapan liar ring margi. Majeng ring galah sasih ke solas,tgl solas....Wenten kejadian ring Bali inggih punika balapan liar ring Marga sunsetrut Sanur,galah punika jam 2 remeng Wenten alit - alit sane balapan liar ring Margi sakewale Wenten kecelakaan ring alit² punika.Wenten korban a sasur (4) utawi lacur. Ngawit saking punika.balapan liar ring Bali punika baya pisan.sakewale alit - alit punika patut kasayangang apang ten ngawawanin balapan liar punika.inggih samput Puput tityang matur ring parame Santhi. "Om Santhi,Santhi,Santhi om"  +
Om swastiyastu, sane wangiang titiang para angga panureksa.Sapunika majeng ring yowana sareng sami sane tresnahin sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa pangayubagia majeng ring Ida sang hyang Widhi Wasa,duaning sangkaning pasuecan Ida ,titiang ngiring Ida Dane sareng sami prasida mapupul iriki sajeroning acara Wikithon partisipasi publik Bali berorasi. Ring galahe mangkin lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Baya sampah antuk gumi umi pariwisata Bali. Para semeton yowana sareng sami ,pikobet sane pinih mabuat sane patut kauratiang olih calon pemimpin Bali inggih punika pikobet sampah ring Bali sampun kaon pidan santukan daerah Bali alih sane akeh masyarakat nyubran rahina ngawetuang sampah plastik miwah upakara, benjang pungkur calon pemimpin Bali madue ide antuk pikobet sampah ring Bali. Duaning gumi Baline gumi pariwisata yening Gumi Bali bek sampah otomatis turis sane rauh kabali saya akidik duaning genah wisata ring gumi Bali sampun tercemar sampah. Lantas masyarakat Bali sane megae ring pariwisata Ical duaning masalah sampah. Otomatis perekonomian Bali lumpuh yen sing ade pariwasata nak ento ngeranaang gumi Bali gede. Raris calon pemimpin Bali sane pacang kapilih 2024 madue peran ring nanganin masalah sampah. Ring gumi Bali mangda Bali tetep ajeg lan rahayu. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galah mangkin. Mugi mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dados program kerja sane pacang Kautamayang olih calon pamimpin sane jagu kapilih ring 2024. Om santih santih santih Om.  +
Negara indonesia inggih punika negara ne gede utawi besar, bahkan akeh ne ngorang tanah rage tanah surga.nanging ,jutaan rakyat sing maan kesejahtraan saking pare pemimpin sane sai korup, care tikus tikus bangsa sane sai beneh di mata hukum Jani keken carane negara indonesia mangde ngidaang memberantas pare pemimpin sane sai korup to, manggde pare samian rakyat indonesia polih kesejaterahan mekesami Solisi Mangkin solusine hukum² indonesia mangde akeh di pertegas utawi kene sangsi sane tegas berat, manggde pare pemerintah sane korup kene sangsi sane berat ,contoh care pemerintah bali sane korup mangde kene sangsi sane wenten di undang udang apang pere sane kurup jengah teken geginane.. Amonto gen bisan tyng pk kelungkung semare pura kiranglangkung nunas ampura🙏  +
Akeh penduduk luar sane rauh ke pulau Bali sane nenten nguratiang lingkungan lan tata Titi lan akeh dadosne Wenten begal Utawi maling,ulian Kenten masyarakat Bali dadosne Ten tenang ulian penduduk luar sana rauh ke Bali.utami Wenten peraturan anyar antuk penduduk luar sana rauh ke Bali mangda penduduk luar nenten elah keluar masuk ring pulau bali Dumogi pikobet Niki gelis katepasin, ulian pikobet Niki sampun saking dumun Wenten Nangin Ten puputpuput pikobet Niki. Dumogi wusan Niki Wenten kebijakan saking prekangge antuk masyarakat luar sana rauh ke Bali mangde sayan lan sopan Utawi Kayun bertoleransi tekrn masyarakat Bali,dumogi pikobet Niki gelis ketepasin mangda masyarakat Bali Malih bedik lan aman Malih sekadi dumun  +
Pemimpin satmaka imba majeng parajana, pemimpin dados model sane katinutin. Sakadi munggah ring Bhagavad Gita Sloka 21 ''Sahananing sane kalaksanayang olih pamucuk, pastika taler kalaksanayang olih kramane lianan"., napi sane dados pamutus pastika katinutin. Puniki pinaka dasar napi ja sane dados pamutus saking pemimpin pasti pacang kalaksanayang olih masyarakat. Risampune medal pamutus punika paastika madue pamiteges sane malian-lianan, artine asapunapi? imbayang titiang kebijakan indik melegalkan miras lokal asli Bali, sakewala sesampune neked di masyarakat legalitas sane kaartiang sampun dados aduk sera aji keteng, maka sami lega. saking alit-alit mangkin ring paumahan, bale banjar, miwah ring pakaryan lianan sami namping miras. Punika sakadi imbannyane, sane mangkin punapi solusi anggen nabdabang punika? puniki pinaka sepat siku-siku utawi tolak ukur rikala sapasira ja benjang bapak utawi ibu sane kajudi dados pamucuk selanturnyane mangda nitenin pamutus sane pacang kaambil, jakti-jakti kauratiang.  +
Para semeton sareng sami, ring galah pemilihan umum sane jagi rauh ring warsa 2024 pastika iraga sareng sami madue swadharma lan tanggung jawab antuk milih pemimpin sane pacang kapilih. Iraga patut wicaksana rikala milih pamimpin mangda prasida muputang pikobet sane abot sane wenten ring Bali. Makudang-kudang pikobet sane abot sane wenten ring Bali sekadi mangkin inggih punika kawentenan industri pariwisata sane nenten becik, sane ngeranayang kawentenan parajana lokal sane nenten becik, tur akeh parajana sane nenten satinut ring awig-awig indik imigrasi, sane nenten satinut ring awig-awig sane wenten ring Bali. Akéhnyané krama dura negara sané rauh sacara ilegal ngawinang kawéntenan kriminalitas ring Bali nincap sané prasida ngawinang pikobet ring krama lokal. Akeh para jana sane ngawigunayang surat izin lan kependudukan antuk ngawigunayang birokrasi, punika ngawinang pikobet sane ageng nenten wantah ring Bali kemanten, nanging ring sajebag negara. Pikobet sané utama ring widang pertanian inggih punika petani sané nganggén pestisida sané akéh utawi kirangnyané tenaga kerja miwah produktivitas tanah sané sayan rered. Mangda pikobet punika prasida kapuputang, iraga patut milih pamimpin sane madue pikayunan jagi muputang pikobet sane dahat ageng ring Bali. Pastika yéning wénten pemilihan umum warsa 2024 puniki galah sané becik pisan anggén iraga sareng sami milih pamimpin sané patut. Mangda prasida kawangun Bali sane lebih rukun, damai lan makta Bali nuju masa depan sane becikan.  +
AKEH NYANE BEGAL RING BALI "om swastyastu" Majeng ring semeton titiang sareng sami, dumogi kenak utawi rahayu sinamian,riki titiang nunas uratian bapak/Ibu indik masalah begal sane mangkin akeh ring Bali. Begal ring bali sampun menyebar utawi akeh pembegalan niki rawan sareng alit-alitne mangkin sane seneng melancaran wengi-wengi,inggih asapunika titiang himbau mangda ngelarang okan bapak/ibu melancaran wengi-wengi utawi ngingetang mangda ten melancaran lewat jalan sane sepi. Solusi: Solusi antuk masalah begal puniki inggih punika: 1.Ngareh jalan sane rame utawa akeh penerangan. 2.Ngareh rute jalan sane sampun pasti iraga hafal. 3. Tekan klakson yening wenten pengendara asing sane terus ngikutin iraga 4.Makta senjata/alat anggen nyaga diri iraga. Inggih asapunika manten sane mresidang aturang titiang, yening wenten kesalahan kata titiang nunas pengampura,titiang sineb antuk Parama Santhi "Om Santih Santih Santih Om"  +
Om swastiastu, Bumi Pertiwi ngeling, ngeling nolih pemerintah Indonesia sané sesai kena kasus, terutama kasus korupsi. Niki sane membuktikan betapa rakusnya pejabat negara, merampas pis rakyat antuk memperkaya diri. Pis rakyat telahine antuk kepentingan pribadi. Korupsi ring pejabat Indonesia sampun merugikan rakyat rakyat lan negara puluhan triliun bahkan ratusan triliun. Tyang berharap, pemimpin baru provinsi Bali prasida memberantas korupsi ring daerah Bali mangda rakyate polih keadilan. Inggih wantah asapunika sané prasida aturang titiang. titiang matur suksma, om shanti shanti shanti om  +
Om Swastyastu Pangayubagia majeng ring bapak/ibu sane wangiang titiang. Titiang iriki jagi maosang indik pikobet sane mabuat pisan, sane ngeranjing ring kauripan iraga nyabran rahina, inggih punika indik pangargan beras sane ageng pisan. Ring Bali harga beras sane terus nincap sampun dados pikobet sane serius majeng ring akeh kramane, utamanyane sane ngandelang beras pinaka ajeng-ajengan sane mautama. Kawéntenan pangargan beras sané tegeh punika ngawinang akéh pisan pikobet. Kaping ajeng, pikobet puniki ngenenin indik kawentenan parajanane sane tiwas. Jadmane sane nenten madue arta brana taler nenten mrasidayang ngrereh pangupa jiwa, taler nenten mrasidayang numbas pangan. Panincapan pangarga beras prasida ngawinang kawéntenan rasa lapar miwah malnutrisi, sané prasida ngawinang pikobet ring kesehatan miwah panglimbak alit-alit. Tiosan punika, pangargan beras sané tegeh taler ngawinang stabilitas sosial miwah ekonomi. Akéh panegara ngandelang produksi miwah konsumsi beras pinaka sumber utama ajengan miwah pangupa jiwa. Nincapang pangargan beras prasida ngawinang kahanan ekonomi sané nénten stabil, nincapnyané tingkat kamiskinan, miwah rasa nénten seneng ring kawéntenan sosial. Indike punika prasida ngawinang pikobet ring tengahing pagubugan, wicara, miwah politik. Wénten makudang-kudang faktor sané ngawinang beras punika mael. Silih sinunggil inggih punika perubahan iklim sané ngaruhin produksi padi. Bencana alam sekadi banjir, kekeringan, miwah perubahan pola cuaca prasida ngrusak produksi padi miwah ngirangin pasokan. Tiosan punika, faktor-faktor sakadi nincapnyané prabéya produksi, fluktuasi harga energi, miwah spekulasi pasar taler prasida ngaruhin pangarga beras. Mangda pikobet puniki prasida kaungkulin, pemerintah, masyarakat, miwah swasta patut mautsaha. Kapertama, pamerintah patut ngadopsi kebijakan sané nyokong produksi beras sané lestari miwah nincapang produktivitas pertanian. Investasi ring infrastruktur pertanian, panglimbak teknologi pertanian, miwah pelatihan petani prasida ngwantu nincapang produksi beras. Sajabaning punika, pamerintah taler patut ngukuhang sistem distribusi miwah regulasi pangarga beras. Mekanisme sané efektif anggén ngontrol spekulasi pasar, ngirangin prabéya transportasi, miwah mastikayang aksés sané adil ring beras patut kamargiang. Pamerintah taler prasida ngicénin wantuan utawi wantuan majeng ring krama sané keni pinungkan mangda ipun prasida numbas beras sané murah. Ring sisi tiosan, parajanane taler prasida ngwantu sajeroning nanganin pikobet puniki. Iraga prasida ngirangin pangan sane kaon tur ngawigunayang ajeng-ajengan sane sehat miwah akeh sorohnyane. Ngurangi konsumsi beras miwah beralih ka sumber ajengan tiosan taler prasida ngwantu ngirangin permintaan miwah tekanan ring harga beras. Ring panguntat pidarta titiangé, titiang mapinunas mangda iraga sareng sami prasida nunggil ngarepin pikobet indik pangargan beras. Ngiring iraga sareng sami ngrereh solusi sané lestari, napiké punika malarapan antuk kebijakan pemerintah, inovasi teknologi, utawi perubahan parilaksana ring masyarakat. Antuk nglaksanayang punika, iraga prasida ngwangun akses sane adil miwah terjangkau ring beras, taler mastikayang kerahayuan pangan majeng ring krama sami. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang. Suksma antuk uratiannyane. Om Santhi Santhi Santhi Om.  
Titiang jagi maosang indik mabuatnyane ngalestariang miwah nglestariang budaya Bali sane mautama. Bali, nusa sané iraga tresnasihin puniki, madué keunikan sané kacingak ring seni, adat istiadat, miwah tari tradisionalnyané. Nanging iraga dados generasi muda patut ngemban tetegenan puniki. Sering pisan iraga nyingakin panglalah globalisasi sané ngingsirang nilai-nilai lokal iraga. Teknologi modern, yadiastun prasida ngicénin kawagedan ring kahuripan sadina-dina, nanging taler ngawinang pikobet ring kawéntenan budaya iraga. Duaning punika ngiring iraga sareng-sareng ngukuhang kearifan lokal iraga. Ngiring iraga ngajahin generasi penerus indik keindahan basa Bali, indik cerita-cerita lawas sane madaging nilai-nilai moral, miwah indik seni tradisional sane pinaka ekspresi kekayaan budaya iraga. Taler iraga patut urati ring palemahan. Bali kaloktah antuk kaluihan alamnyané, sakéwanten sayangné, iraga taler nyaksiang dampak negatif saking panglimbak pariwisata sané nénten kakontrol. Iraga patut malajah idup sareng alam, miara kelestarian alam, miwah nglimbakang pariwisata berkelanjutan. Ring sajeroning ngarepin pikobet puniki, iraga patut nunggil dados asiki. Ngiring sareng-sareng nglestariang miwah ngalimbakang budaya Bali. Iraga pinaka pewaris masa depan, lan tugas iraga inggih punika ngajegang mangda ciri khas lan keunikan Bali tetep maurip lan berkembang.  +
Om Swastiastu, Ibu Guru sane wangiang titiang, Miwah Para Sisya sane tresna asihin titiang, Angayubagia uningayang titiang majeng ring Sang Hyang Parama Wisesa, Duaning majanten sakeng asung kerta wara nugraha da mawinang titiang pacang matur samatra ngainin indik Bhakti ring Guru Pengajian. Ngeranjingring era globalisasi punika patut karasayang mungguing pengaruh wisatawan sanekaon makeh ngeranjing mawinan tata karma kahuripan para jana sayan rered.Kahuripan sane setata nguberin kasukan, kasukertan, miwah kakuasaan sering ngelaliang dresta sane ngutamayang pasuka dukan miwah pasuitran sane rumaketsaha. Moralitas para janane sampun sayan-sayan rered. Punika sane mawinang panggangguran sayan angkehang, piutang panegarane sayan ngagenggan, supremasi hukume nenten pastika, mawinan sayan rered kepercayaan rakyate ring pamerintah. Karasayan parape jabate akeh keni krisis moral, setata ngeruruh kekuasaan, saha nenten yukti-yukti kayun melanin rakyat. Kamanah antuk titiang, menawi wenten tios pamargi sane patut titenin sajaba digelis mawali ngelingang jati raga suang-suang antuk nelebang saging ajahan agama druwene sane kaanutang ring dresta adat Baline. Ring Bali kabaos Tri Hita Karana, punika parhayangan, pawongan, miwah palemahan. Ring tata pawongan, iraga patut ngulatiang kahuripan sutresna asih sesamaning manusa. Punika agama hindune maduwe ajahan sane mawasta Catur Guru. Guru rupaka inggih punika sang meraga rerama. Guru pengajian wantah gurune sane mapaica paplajahan ring sekolahan, guru wisesa inggih punika sang maraga pamerintah, raris guru swadyaya wantah Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Makasami gurune patut baktinin. Sang maraga sisia patut bhakti ring guru pengajian duaning sengkaning lascarya sane mapaica pangweruhan. Ngamolihang Pangweruhan waluya iraga kapaica pancing. Duaning agung pisan yasan nyane, patut para gurune kabaktinin sareng murid sami. Ida-dane miwah pare pamilet sane bhaktining titiang Sapunapi tata carane nyihnayang bhakti ring guru pengajian? Para gurune sampun ketah dados pahlawan tanpa tanda jasa Guru pengajian pacang rumasa bagia yening para muride kayun jemet melajah, nenten bolos, miwah tertib Puniki menawi tan wenten iwang atur titiang, titiang ngulungsur gung rena pangampura, ngiring sineb antuk ucaran Parama Shantih. Om Santih Santih Santih Om  
OM swastiastu Ibu guru sane wangiang titiang miwah para sisya sane tresna asihin titiang angayubagia uningayang titisng majeng ring sang hyang parame wisesa, duaning majaten sakeng asung kerta wara nugraha da mawinang titiang pacang matur samatra ngainin indik bhakti ring guru pengajian. ngeranjing era globalisasi punika patut kerasayang mungguing pengaruh wisatawan sanekaon makeh ngeranjing mawinan tata karma kahuripan para jana sayan rered. kahuripan sane satata nguberin kasukan, kasukertan, miwah kekuasaansering ngelaliang dresta sane ngutamayang pasukan sukan miwah pasuitransane rumaketsaha. moralitas para janane sampun sayan-sayan rered. punika sane mawinang pengangguran sayan angkehang, piutang panegarane sayan ngagenggan, supremasi hukume nenten pastika, mawinan sayan rered kepercayaan rakyate ring pemerintah. karasayan parape jabate akeh keni krisis moral, satata ngeruruh kekuasaan, saha nenten yukti-yukti kayun melain rakyat. kamanah antuk titiang, menawi wenten tios pemargi sane patut titenin sajaba digelis mawali ngelingang jati raga suang-suang antuk nelebang saging ajahan agama druwene sane kaanutang ring dresta adat baline. ring bali kabaos tri hita karana, punika parhayangan, pawongan, miwah palemahan. ring tata pawongan, irage patut ngulatiang kahuripan sutresnaasih sesamaning manuse. punika agama hindune maduwe ajahan sane mewasta catur guru. guru rupaka inggih punikasang meraga rerama. guru pengajianwantah gurune sane mapaica paplajahan ring sekolah, guru wisesa inggih punika sang meraga pemerintah, raris guru awdyaya wantah ida sang hyang widhi wasa.  +
Akhir taune jani jeg kebus gati gumine, ulian polusi udara krane kebakaran TPA ne, meilehan lakune asep e ngranayang polusi udara. Gumine sube kebus ulian polusi buin misi kebus ulian perang politik, taune buin mani taun 2024 lakar ade pemilihan umum Presiden Indonesia. Jeg megejeran gumine krane netizen sane ngebanding-bandingin pendukung capres ne pedidi. Iraga dadi manusa ngelah idep seharusne bise bijak memilih berita cen ane hoax cen ane beneh, de dadi profokator di gumi politike jani. Ape buin nerime pis uli oknum oknum pejabat apang nyak memilih capres e ento, de krane pis idupe sengsara 5 taun ulian pelih memilih presiden. Presiden ane pilih kayangne, ento sane menentukan nasib negarane buin pidan, de kehasut ngajak janji janji manis capres e kayang kampanyene. Iraga dadi masyarakat Indonesia sane sube cukup umur wajib milu memilih di pemilune taun depan. Iraga masi bise menentukan kemajuan bangsane uli memilih presiden sane beneh beneh mengabdi anggon negarane lan sane terpenting ten korupsi, ten dados golput utawi ten milu memilih presiden. Liu berita simpang siur tentang capres iragane sane saking partai ento, ento masi ane ngranayang gumi politike jani jeg kebus gati ulian berita kene keto. Maka sekadi ento iraga patut bijak dalam memilih presiden di pemilu kayangne, de kehasut ngajak berita hoax. Catet tanggal pemilune tanggal 14 Februari 2024, de kanti ketinggalan ngajak pemilihan umum pentinge ne. Masa depan bangsane ade ditangan masyarakate pedidi, diolas san de kanti golput lan salah pilih.  +
Matur suksma antuk galah sane sampun kapaica ring pasikian titiang. Para anureksa lomba sane kusumayang titiang, tim basa bali wiki sane wangiang titiang, taler semeton sareng sami sane tresna asihin titiang. Sadurung titiang ngelanturan matur, ngiring sareng-sareng antuk ngaturang panganjali umat Om Swastyastu. Inggih ida dane ring galah sane becik mangkin, ngiring ngemetuang rasa angayubagia mantuka ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Duaning sangkaning asung kerthawara nugraha Ida. Prasida titiang matemu sareng Ida Dane sinamian. Inggih Ida dane, titiang jagi ngaturang orasi sane memurda "Menolak Money politik" Ida dane sareng sami, ring taun 2024 irage lakar memilih  +
Ngangge Styrofoam ring kantin sekolah ngawinang pikobet ring palemahan miwah kesehatan. Styrofoam inggih punika silih tunggil limbah sané nénten prasida terurai sané ngawinang polusi ring palemahan. Ngangge biofoam inggih punika silih tunggil sane prasida kamargiang anggen ngirangin kawigunan Styrofoam. Mawinan sifat sané prasida terurai, punika ngawinang biofoam puniki dados alternatif sané pinih efektif anggén miara palemahan.  +
Om Swastiastu Bapak/Ibu panureksa sane wangiang titiang. Ngiring sareng sami ngaturang puji syukur majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa antuk wara nugraha Ida prasida iraga mepupul iriki. Titiang Kadek Ririn Sutarminingsih, siswi saking SMK N 2 Seririt. Sane mangkin titiang pacang nguningayang indik *Kebudayaan Bali sane sayan keengsapang.* Sekadi sane sampun irage uningin indik kewentenan warga Baline, sayan ngeliunang sane nuutin Budaya Barat. Sakadi nganggen pakean sane terbuka, nuutin sesolahan Budaya Barat, miwah Budaya Barat sane lianan. Ento ane ngeranayang Budaya Bali sayan keengsapang. Para pemimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangda ngidaang ngemajuang Budaya Nali puniki, apange Budaya Bali tetep lestari. Sakadi ngelaksanayang pentas Kesenian Bali, ngadaang lomba sesolahan Bali igel-igelan, masatua Bali, bleganjur, miwah Budaya Bali sane lianan. Wantah sakadi asapunika sane prasida uningayang titiang ngeninin indik Budaya Bali minakadi wengen atur titiang ten manut ring sejeroming angga titiang nunas pangampura. Puputang titiang antuk ngaturang Parama Santih. Om Santih, Santih, Santih, Om  +
Bali merupakan budaya khas dari Indonesia Len uli yang uli yang mempunyai ciri-ciri kebudayaan ne nu menyembah seorang dewa atau roh kepercayaan demi menolong suatu resiko yang terjadi di Bali seperti kekeringan yeh nyidang kelaparan, sehingga mereka mempersembahkan sesajen permohonan pengabulan doa tersebut.  +
Jembrana...Jembrana silih Singgih Kabupaten sane Wenten ring Bali,sane megenah ring sisi kauh Pulo Bali.Jembrana madue wewidengan alas sane linggah saking Kecamatan Melaya ngantos Kecamatan Pekutatan .Nanging alase punika kajarah olih oknum-oknum sane nenten bertanggung jawab sane ngebah punyan-punyanan ngawag-ngawag ring tengah alase.Disubane ujan gede Teke,tugel-tugelan kayune ento ka anyudan blabar ,sakadi blabar sane Wenten ring Kecamatan Mendoyo ,Desa Biluk poh ring warsa 2022 sane nganyudang punyan-punyanan kayu sane gede-gede,punika ngawinang jembatan pegat,umahe Liu ane anyudang blabar lan benyah .Solusi sane kaanggen antuk ngirangin bencana sane ka karyanin olih anak ngebah punyan-punyan sane ngawag inggih punika ngewentenang awig-awig indik penebangan hutan sane ngawag,ngemaang denda teken anak sane ngebah punyan-punyan ring alase, ngewentenang sosialisasi indik dampak saking ngebah alas sane ngawag..  +
Seken ye ade pemimpin nyak care munyine dugas kar ngalih suara ken masyarakat e??? Niki sampun sane panados Pakeweh sane patut ketepasin ring para calon pemimpin tahun 2024 duaning sapunapi? Akeh mangkin calon pemimpin dilakar ngidih suara gen pang ngidaang ye terpilih dadi calon pemimpin liu munyine pang ngidaang ngae masyarakat e percaya mejanji kene keto pang ngidaang gen terpilih dadi pemimpin. Sujatine ape sing ade, buka sesenggake care perumpamaan bahasa Indonesia ne sekadi tong kosong nyaring bunyinya. Munyin calon pemimpin e liu sakewanten buktine ape sing ade. Dini ditu ngidih suara ring masyarakat tur mejanji pang ngidaang masyarakat e sami rahayu, nanging disubane sampun mepilih malah sing sujati care ape ne orahange dugas kar ngalih suara. Nggih punika mawinan sapunapi mangda calon pemimpin ring tahun 2024 mangda seken buka tuture teken parilakasana. Mangda prasida dados pemimpin sane sujati tur sujana.  +
Om swastyastu, sane wangiang titiang para panureksa Tim BasaBali Wiki, miwah para ida dane sane tresna asihin titiang. Pinih kapertama ngiring iraga sareng sami nunas ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, iraga prasida mapupul ring acara lomba Wikithon puniki. Lantas, icenin titiang ngwacen orasi sane sampun tiang tulis. Ring galahe puniki, pariwisata pinaka jantung perekonomian bali mangkin. Akeh turis lokal miwah mancanegara malancaran ka bali santukan kaendahannyane. Sakewanten, sakadi sane sampun kauningin ring galahe puniki akeh wenten video aksi nakal saking oknum turis asing ring bali. Pikobetnyane parilaksana oknum punika nenten ja wantah nyakitin dane kemanten nanging taler nyakitin anak tiosan, upaminyane rikala para oknum turis sane nganggen motor secara ugal-ugalan ring margi. Sajaba punika, wenten taler makudang-kudang turis sane tan nyak nuutin adat istiadat ring Bali contonyanne rikala ipun berperilaku nenten becik ring pura lan nenten satinut ring adat istiadat sane berlaku. Punika mawinan, pamerintah patut sayan tegas indik pikobet puniki. Krana, yening pikobet punika terus menerus pacang makarya citra pariwisata baline jele. Inggih semeton sareng sami, Inggih punika bebaosan sane sampun uningayang titiang. Dumogi pikobet punika prasida katelebang becik, mangda prasida ngawangun citra pariwisata bali sane becik malih. Titiang nunas pangampura yening wenten kaiwangan atur titiang, tur puputang titiang antuk parama shanti, Om shanti shanti shanti om.  +
Om swastiastu,I rage mekita mebaos pikobet sane penting lan perlu perhatian sareng sami, inggih punika bullying ring sekolah. Niki prilaku sane merugikan lan bisa madue dampak sane mengganggu kesehatan mental lan emosional korban Bullying inggih punika berupa pelecehan fisik, verbal, utawi emosional sane ditunjukkan pada seseorang, niki dados terjadi dimana saja, termasuk ring kelas, ruang kantor miwah ring lingkungan sekolah. Sekolah seharusne genah sane becik sareng sami. Ngiring sareng sami ngelaksanayang lingkungan sekolah menjadi gaenak sane ramah, positif, miwah mempromosikan kasih sayang, lan ngiring sareng sami berkomitmen antuk menghentikan bullying ring sekolah  +
Matur suksema majeng ring bapak/ibu guru,santukan galahne sane becik puniki kapicang ring pasikian titiange.bapak /ibu guru lan timpal timpal,sane banget tresnasihin tityang sadurung tityang maturamatra pinih rin ngiring sareng sareng ngastiti bhakti ring ida sang hyang widhi wasa majalaran antuk nguncarang panganjuli umat "om swastyastu"mogi mogi sangkaning pasuecan lan asung kertha wara nugraha ida,prasida tiyang ngiring ida dane sareng sami ngemangguhang karahayuan lan kerahajengan jagat ring genah lan galahe sane becik tiang jagi nyaringin "WEBINAR WIKITHON PARTISIPASI PUBLIK DENGAN TEMA BALI BERORASI" tiap alit madue fisik sane lian lianan,nika sane ngranayang wenten pembulyan ring sekolah sane patutnyane ka uratiang olih pemerintah,kerana pembulyan tan ngerusak korbannyane manten nanging wastan sekolah miwah wastan desa sane ngindayang terancam 'minakadi conto pembulyan di bali inggih punika pembulyan lan perundungan di SMA n 10 Denpasar. Kepala sekolah SMA n 10 Dps nyanggah perundungan di sekolahnyane nanging korban sampun melapor ka kantor polisi. Kasus punika dados conto pembulyan sane musti ka uratiang lan ka tindak olih pemerintah mangda kasus marupa puniki nenten dados conto sekolah lianan sane wenten ring bali Inggih wantah kadi asapunika dudunan acara sane prasida aturang titiang. Titiangngaturang suksma majeng ring Ida dane sareng sami sampun prasida rauh ring acaranepuniki. Yening wenten atur titiang sane nenten manut ring kayun, titiang nunas geng renasinampura.Panguntat puputan titiang antuk parama santi. “ Om Santih, Santih, Santih Om ”  +
Di galahe ene tiyang lakar nyobiahang unduk bully ane sube tatas kepireng di keramane makadi di sekolah lenan ken ento cara lepasin unduke ene pikibet ene ngulgul kauripan para yowanane perundungan ento bisa marupa tindakan fisik bise ngae tatu di para korbane. Irage patut nepasin siklus kekerasan ane ade di sekolah utawi di masyarakat ulian bully ento bisa ngaenan mental tur kapercayan diri anake tusing ngelah. Irage makejang patut nepasin tuur urati unduk bullyng ne,ene masih apang nyidang ngae para korbanne nyansan keajian anake ane mabully bisa marupa walekan muah tindakan keto masih tindakan ane bisa nyagur anak len. isu ne patut kauratian olih calon pimpin unduk kenken caranne nepasin bully ane ade di indonesia.Dumogi isu bullyng ene bisa kakepasin tuur tusing ade buin kakumpur wekas tuah amonto ane bisa sobiaah an tiyang durus tampenin.  +
Om Swastyastu. Matur suksma majeng ring panganter acara, santukan galahe sane becik puniki kapicang ring pasikian titiange. Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para sameton yowana sareng sami sane tresna asihin titiang. Angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaningsangkaning pasuecan ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acaraWikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ringgalahe mangkin, titiang ingin membicarakan tentang sebuah filsafat yang menjadi pondasi kehidupan masyarakat Bali. Tri hita karana, yang mengajarkan tentang keseimbangan harmonis antara Tuhan, alam dan manusia. Namun sayangnya saat ini keseimbangannya sedang terganggu yang menjadi urgensi masa ini dan masa yang akan datang. Titiang Putu Dheva Winda Angelia, Saking SMASK Santo Yoseph ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda masalah bullying ring Bali. Bali, dengan keindahan alamnya, seni budayanya, dan keramahan masyarakatnya, seharusnya menjadi tempat di mana setiap anak dan remaja dapat tumbuh dan berkembang dengan damai. Namun, kita menyadari bahwa realitas di lapangan tidak selalu mencerminkan impian indah tersebut. Dari tahun ke tahun, kasus bullying di Indonesia mengalami peningkatan. Pelajar di Bali menghadapi kenyataan pahit dari intimidasi dan kekerasan yang terus berlanjut baik di sekolah maupun online, terjebak dalam pusaran penyiksaan fisik, verbal, dan psikologis yang merusak harapan dan mimpi generasi penerus kita. Pelajar adalah yang membentuk masa depan Bali dan Indonesia. Namun bagaimana membentuk masa depan yang cerah ketika mereka masih khawatir akan bullying yang pastinya dapat merusak kesehatan mental ataupun fisik, merasa tidak aman untuk belajar dan merasa terintimidasi. Tentunya Hal ini tidak sejalan dengan Tujuan pembangunan berkelanjutan Indonesia (SDG) yang ditetapkan oleh Perserikatan bangsa bangsa (PBB), yakni tujuan ke-3 Kesehatan dan kesejahteraan, tujuan ke-4 pendidikan berkualitas, dan tujuan ke-10 berkurangnya kesenjangan. Sejatinya, Tri Hita Karana, seharusnya menjadi pilar bagi masyarakat Bali. Namun, bagaimana mungkin kita mencapai keseimbangan ini jika kita membiarkan tindakan bullying menghancurkan pondasi kemanusiaan dan kebersamaan kita? Saya berharap pemimpin bali yang akan terpilih di tahun 2024 agar menghadapi secara serius segala bentuk bullying serta menyadari pentingnya mencegah bullying sebelum menimbulkan konsekuensi yang lebih besar di masa depan. Jika tindakan bullying dianggap sebagai sesuatu yang lumrah atau dibiarkan tidak dianggap serius, ini dapat membentuk persepsi bahwa perilaku merendahkan sesama adalah hal yang dapat diterima. Penting untuk diingat bahwa memerangi bullying bukanlah tanggung jawab satu pihak saja. Siswa, pendidik, orang tua, dan seluruh masyarakat perlu bersatu dalam memberikan perlindungan dan dukungan untuk menciptakan lingkungan yang aman dan mendukung bagi pelajar. Kita memiliki kekuatan untuk menciptakan perubahan positif. Ini bukan hanya tentang memberikan pengetahuan akademis, tetapi juga tentang membimbing pelajar untuk menjadi individu yang toleran, empatik, dan menghargai perbedaan sesuai kurikulum namun harus diingat untuk mengawasi guru dalam menginplementasiannya. Mari kita jadikan Bali sebagai tempat di mana setiap pelajar dapat tumbuh dan berkembang tanpa ketakutan, tempat di mana Tri Hita Karana bukan hanya konsep tetapi nyata dalam kehidupan sehari-hari. Inggih asapunika orasi titiang, Ngiring sameton sareng sami, membangun jagat bali yang benar-benar aman, penuh cinta, dan mendukung untuk semua, Stop bulyying! Klungkung semarapura, kirang langkungtitiang nunas ampura. titiang puput antukparama santi. Om santhi, santhi, santhi, Om  
Bullying Ring Sekolah "Om Swastyastu" Ibu/Bapak guru sane wangiang titiang,sampunika taler para semeton yowana sareng sami sane asihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning wantah sangkaning asung kertha wara nugraha Ida,iraga sareng sami prasida makumpul iriki sajeroning acara "Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi". Ring galahe sane becik puniki purun titiang ngaturang pidarta sane mamurda "Bullying Ring Sekolah". Ida dane sareng sami,manawita Ida dane sampun tatas uning napi sane kabaos bullying? Bullying utawi perundungan inggih punika parilaksana sane antuk jatma,nyungkanin jatma antuk raos utawi parilaksana miwah sane tiosan. Ngawinan jatma sane di bully punika nyungkanin kayun utawi manah. Ring era globalisasi sakadi mangkin akeh ngewetuang bully utamane ring sekolah,silih sinunggil punika sisya sane nunjel sekolah ulian di bully antuk warga sekolah antos guru. Inggih Ida dane sareng sami sane wangiang titiang,bullying nenten ja ngerugiang apihak manten,sane maon sami pacang rugi. Antuk asapunika titiang nunas majeng ring Ida dane sareng sami mangda stop bullying antuk ngemargiang silih sinunggil program "Anti Bullying" antuk ngemargiang program puniki kesungkemin jatma sane terlibat kasus bullying jagi kekenenin hukuman utawi sangsi. Stop bullying ngawinan ngerugiang Ida dane sareng sami. Inggih Ida dane sareng sami sane wangiang titiang,wantah asapunika titiang prasida ngaturang jaga winungu,mogi-mogi wenten pikenohipun. Maka wesananing atur,banget titiang nglungsur geng rena pengampura pet prade wenten kaiwangan miwah kakirangan titiang ring sajeroning ngwedar daging pidarta puniki. Inggih punika pamuput atur titiang ngaturang parama shanti. "Om Shanti, Shanti, Shanti Om"  +
C
CALON PEMIMPIN BALI PATUT NINCAPANG KUALITAS PENDIDIKAN RING BALI Om swastyastu Suksma antuk galah sane katiba ring sikian titiang, titiang rumasa bagia pisan santukan prasida ngaturang daging pikayun lan ide-ide sane dahat mabuat ring kauripan titiangé mangkin miwah benjang pungkur. UU No. 20/2003 indik Sistem Pendidikan Nasional, Pasal 5 ayat 1, soang-soang warga negara maduwé hak sané pateh antuk ngamolihang pendidikan sané berkualitas. Pamerintah ngajamin pemerataan kualitas pendidikan sané nyungkemin kalih aspek penting, inggih punika kesetaraan kesempatan antuk ngamolihang pendidikan miwah keadilan ring ngamolihang pendidikan sané pateh ring masyarakat. Pendidikan ring Indonésia kantun kasengguh kirang adil santukan akéh anak saking kulawarga sané kirang mampu méweh ngranjing ring sekolah negeri. Sekolah swasta sané polih wantuan saking pamréntah antuk nerima sisia sané molihang nilai pinih tegeh ring ujian sané prasida katrima olih anak alit punika, fasilitas sané jangkep, miwah kebutuhan sané jangkep. Nanging yéning alit-alit sané nénten madué jinah, nénten madué genah malajah, ipun patut nulungin reramannyané makarya, raris pikolih ujiannyané nénten becik, raris ipun ngranjing ring sekolah swasta sané prabéanyané tegeh. Faktor ekonomi inggih punika faktor utama sané ngawinang kirangnyané pendidikan, kirangnyané kawruhan rerama indik kawigunan pendidikan. Tingkat pendidikan sané nénten becik prasida ngawinang makudang-kudang pikobet minakadi ring inovasi miwah panglimbak, pendidikan sané nénten becik prasida nambakin inovasi miwah panglimbak ring masyarakat, utaminnyané mangkin teknologi sampun sayan maju iraga nénten prasida dot soang-soang anaké sané nénten uning miwah kantun ring tengahing era panglimbak teknologi punika mawinan antuk pendidikan puniki iraga dangan mangda sayan uning ring teknologi mangda nénten ketinggalan miwah prasida masaing mangda prasida nincapang teknologi sané jagi rauh. Taler kakirangan punika sering pisan mapaiketan sareng pikolih sané alit, kakirangan ring Indonésia utaminnyané ring Bali kantun tegeh kantos alit-alit sané nénten prasida masekolah santukan nénten polih prabéya masekolah dados jalaran utama alit-alit sané nénten mrasidayang masekoah. Pamréntah prasida ngamecikang tingkat pendidikan sané alit antuk pidabdab sekadi nincapang anggaran pendidikan, nincapang kualitas guru, nglimbakang kurikulum sané relevan, miwah nyiagayang akses pendidikan sané jimbar. Tiosan ring punika, program bantuan keuangan majeng kulawarga sané nénten mampu taler prasida ngwantu nincapang partisipasi ring pendidikan. Punika mawinan, pendidikan punika patut kadadosang universal, tur makasami krama patut polih pendidikan sané pateh, taler ring genah sané doh utawi genah sané madué jinah akidik. Wénten program bantuan keuangan/beasiswa, antuk bantuan beasiswa mangda sisia sané kirang mampu prasida nglanturang masekolah ring genah sane becikan.Nincapang kualitas paplajahan, guru patut ngamargiang metode paplajahan sané inovatif miwah ngawigunayang teknologi paplajahan mangda prasida nincapang kualitas paplajahan.Nganggén kurikulum sané relevan, Nganutin kurikulum antuk kaperluan dunia nyata, ngranjingang keterampilan sané kabuatang ring dunia kerja miwah kahuripan sadina-dina.Infrastruktur pendidikan sané becik, sekolah patut madué fasilitas miwah infrastruktur sané becik mangda prasida nyiptayang lingkungan paplajahan sané optimal. Panyelehan miwah evaluasi sistem, panyelehan miwah evaluasi patut setata kamargiang mangda prasida nentuang genah-genah sané perlu karemba miwah katincapang. Punika mawinan kabuatang calon pamimpin sané prasida nanganin pikobet indik tingkat pendidikan sané alit ring Bali. Sakancan pikayunan sane sampun aturang titiang, ngiring kaanggén jalaran nglaksanayang pauwahan sané becik. Titiang pracaya yening iraga sareng-sareng, iraga pacang prasida ngwangun masa depan sane becikan. Suksma antuk uratiannyane. Dumogi iraga sareng sami prasida makarya sareng-sareng nuju tetujon sane pateh. Matur suksma". Om Shanti, Shanti, Shanti Om  
Para Angga panureksa sane wangiang titiang, Tim Bali Wiki sane kasumayang titiang, punika taler Para semeton sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih Ajeng lugrayang titiang ngaturang panganjali umat, om swastiastu Angayu bagia manah titiang, ring rahina Mangkin, sangkaning pasuecan Ida Hyang Widhi Wasa, titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiange ring lomba Wikthon puniki. Suksema aturang titiang majeng para Angga panureksa miwah tim Basabali Wiki sane sampun ngewacen tulisan titiange. Ring galah sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang pikobet sane ugren pisan ring Bali mangkin sane mamurda CAMPUH TANGAN "ORANG DALAM" SAJERONING NGEREREH SEKOLAH Ida Dane sareng sami, sampun ten asing teken orang dalam, punika wantah pikobet sane sampun suwe ring wewidangan jangat Bali, utama nyane ring wewidangan pendidikan lan pemerintah Orang dalam puniki dados pikobet ring sejebag jagat, uatamanyane ring bali, santukan kawentenan sesolah sane kabaos ngerugiang masayarakat sami. Napi malih ungkuran puniki akeh sane kamanfaatang orang dalam kaangen ngamolihang gae miwah sekolah. Santukan punika titiang nunas majeng para pemimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangde nguratiang indik kawentenan orang dalam puniki lan pemimpin bali mangda ngicenin soulsi majeng ring masyarakat. Mangda prasida ngamolihang jagat Bali setate rahaje. Inggih Asapunika sane prasida aturang titiang ring galahe mangkin. Mugi Mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dasar program kerja sane pacang kautamayang olih calon pemimpin sane jagi Kapilih ring 2024. Puputan titiang antuk parama santih, om santih santih santih om.  +
Gen Z utawi Zoomers inggih punika anak sane lahir ring tahun 1997-2012. Sawireh Gen Z lahir ring zaman modern gen z biase teken teknologi teknologi sane sampun maju handphone, laptop, vr(virtual reality),Ai. Nanging teknologi teknologi ento sane ngeranayang gen z polih citra sane negatif, wenten gen z sane terlalu berpatok ring teknologi teknologi ento ngeranayang gen z dadi generasi sane males, lianang ken ento akeh mase masyarakat ngorang gen z nike generasi sane sopan santunyane kurang. Citra Citra Negatif Gen Z wenten sane lianan, inggih punika 1.GEN Z TERLALU AMBISIUS -Ambisius nike becik nanging yen terlalu ambisius ambisi niki ngidang ngranayang gen z terpuruk 2.DEMEN HAL INSTAN -Kebanyakan Gen Z demen hal hal sane instan, ento nyidang ngeranayang gen z engsap teken pentingnyane proses 3.MEDIA SOSIAL -Gen z generaai sane sangat berpatok teken media sosial, di zaman jani pasti akeh anak sane ngelah media sosial post foto, video, lan status, sosial media patuh teken pedang bermata dua, sawireh baek pianak sane ngidang nepuk identitas pribadi anak. Nike Beberapa Citra Negatif Gen Z selain sisi negatif nike Gen z mase polih sisi positif.Gen Z niki termasuk generasi sane kreatif,akeh anak sane dueg nganggen sosial media lan terkenal nganggen video videone.  +
Pariwisata ngelah arti penting anggo ekonomi negaro khususne nyamo bali. Ade pandemi covid 19 di indonesia ngae pariwisata bali anjlok warung cenik warung gede hotel resort keno imbas. Caran ne bise ngae pariwisata bali normal care biasan salah satune CWAN Cheap ngelah arti mudah. Ongkos anggo rapid test jak pcr sing bes mael sing nguras ongkos lebih. Work together ngelah arti kerjasama gotong royong saling nolongin ngemang kabar baik pedidi ato rame-rame. Yen kerja bareng jak menteri pariwisata jak menteri kesehatan ajak menteri luar negeri. Available ngelah arti Ngemang kabar jak ngeyakinin kalo bali aman jak tentrem Negosiation ngelah arti ngemaang kemudahan care layanan ato biaya ne masih biso di omongkan care nego ongkos nginep ongkos ngojek ajak layanan ne lenan misalne ongkos mebaloh karnaval lokal ato luar. Mudah mudahan namun nerapin ane meduur bise ngubah keadaan bali care jani. Pariwisata bali balik normal bangkit liu teko tamu luar negeri dadine.  +
"Reina Caesilia" inggih punika wastan pena saking Umbu Landu Paranggi antuk "Caesilia Nina Yanuariani". Pangawi pendiam puniki embas ring Surakarta, 29 Januari 1965. Dané tumbuh ring Singaraja miwah masekolah ring SMAN 1 Singaraja, Bali. Ida raris kuliah ring Fakultas Sastra, Universitas Udayana. Sané dumun dados wartawan ring Bali Post miwah Nusa. Dané nyurat puisi ngawit kantun anom tur akéh kawedar ring Bali Post, siosan punika taler kaunggahang ring makudang-kudang cakepan, sakadi Pedas Lada Pasir Kuarsa (2009), Dendang Denpasar Nyiur Sanur (2012), Negeri Poci 6: Negeri Laut (2015), Klungkung: Tanah Tua, Tanah Cinta (2016), Saron (2018). Puisinnyané sané mamurda Perempuan yang Menjadi Pelaut ngranjing ring nominasi lomba cipta puisi nasional sané kalaksanayang olih Leon Agusta Institute ring warsa 2014. Ri sampuné nénten éling ring kawéntenannyané ri tatkala runtuh saking sepeda motornyané, Reina séda ring tanggal 2 April 2019 sangkaning pendarahan otak sané abot.  +
Calon Pemimpin Bali Patut Nyidang Ngadepin Tantangan sane Bakal Ngadepin Bali Om swastyastu Suksma antuk galah sane kapaica ring titiang, titiang rumasa bagia pisan santukan prasida ngaturang daging pikayun lan ide-ide sane dahat mabuat ring kauripan titiangé mangkin miwah benjang pungkur. Pemilihan umum 2024 dados panggung sané mabuat nénten wantah antuk milih pamimpin ring Bali, sakéwanten taler antuk nyangkepin pikobet, utaminnyané pikobet ekonomi pariwisata sané kantun ngeranayang akéh krama ring Bali. Silih tunggil pikobet sané mabuat pisan sané patut kauratiang olih calon pamimpin ring Bali inggih punika indik pembangunan berkelanjutan miwah pelestarian palemahan. Sakadi sane sampun kauningin Bali madue potensi sane ageng utaminnyane ring pariwisata, Bali madue kekayaan alam miwah budaya sane mabinayan nanging yening potensi punika iwang kabuat prasida ngawinang pikobet sane alit dados pikobet sane meweh kaubadin. Panglimbak pariwisata sané gelis pisan prasida ngawinang makudang-kudang pikobet ring palemahan, ngancem kawéntenan ekosistem alam sané mautama. Ring makudang-kudang destinasi pariwisata, rumasuk Bali, pikobet-pikobet puniki medal pinaka asil saking nincapnyané kunjungan wisatawan inggih punika Polusi Lingkungan, Penyediaan fasilitas miwah infrastruktur pariwisata sané nénten becik kakelola prasida ngawinang polusi lingkungan. Limbah padat miwah cair saking industri pariwisata prasida ngotorang toya, tanah, miwah udara, ngawé pikobet ring keseimbangan ekosistem alam. Panglimbak urbanisasi miwah industri pariwisata ring Bali ngawinang panglalah sané signifikan ring kawéntenan sumber daya toya, punika ngawinang pikobet sané abot sané patut kaungkulin antuk kabijakan miwah inovasi sané becik. Sané ngawinang kawéntenan toya ring sektor pariwisata wantah makudang-kudang faktor sané patut urati pisan. Panglimbak sektor pariwisata sané gelis pisan ngawinang akéh pisan kawéntenan toya, utaminnyané ring hotel, restoran, miwah infrastruktur sané nyokong pariwisata. Pariwisata Paménta toya sané kalintang ageng prasida ngawinang tekanan sané ageng ring sumber daya toya, nincapang résiko kekeringan, utaminnyané selami masan tuh sané sué. Nincapang kawigunan toyané prasida ngawinang kualitas toyané sayan rered santukan akéhnyané limbah miwah polutan saking aktivitas manusa. Keindahan ring Bali prasida dados sumber ekonomi krama ring sekitarne, nanging yening nenten madue pemimpin sane prasida nuntun soang-soang masyarakat mangda bergerak, miara lan nglestariang kekayaan alam sane wenten pastika Bali nenten pacang bertahan sue tur nuju kapunahan Bali. Puniki ngamerluang pamimpin sané prasida ngamargiang Pengelolaan Pariwisata Berkelanjutan Ngwangun kabijakan anggén nambakin kawéntenan pariwisata sané nénten kakontrol lan nyokong soroh pariwisata sané lestari. Inovasi ring Pengelolaan Sampah Nglaksanayang program sané efektif anggén ngirangin, makarya ulang, miwah ngatur limbah antuk pamargi sané lestari. Nincapang partisipasi krama ring sajeroning utsaha puniki. Ketah antuk ngawigunayang prarem konservasi toya, minakadi ngatur irigasi sané becik, nandur wit, miwah ngajahin parajanané indik kawigunan toya sané becik, miwah pendidikan lingkungan. Ngiring sarengin parajanané ring program pendidikan mangda prasida nincapang kawruhan indik kawigunan ngalestariang palemahan miwah sapunapi antuk ngawantu utsaha konservasi. Pemilu 2024 nénten ja wantah galah milih pamimpin anyar sané pacang ngambil hak saking jabatan punika sakéwanten taler pacang ngambil kewajiban saking jabatan punika, taler pacang milih pamimpin sané madué visi miwah komitmen sané kuat anggén ngungkulin pikobet kamiskinan. Malarapan antuk solusi-solusi sane becik, kaaptiang Bali, Indonesia prasida nincapang nuju masyarakat sane tresna ring palemahan miwah prasida ngalimbak dados masyarakat sane kompetitif. Sakancan pikayunan sane aturang tiang dumun, ngiring kaanggén jalaran nglaksanayang pauwahan sané becik. Tiang pracaya yening iraga sareng-sareng, iraga pacang prasida ngwangun masa depan sane becikan. Suksma antuk uratiannyane. Dumogi iraga sareng sami prasida makarya sareng-sareng nuju tetujon sane pateh. Matur suksma. Om Shanti, Shanti, Shanti Om  
Silih sinunggil koresponden asing sané pinih kasub ring Australia.  +
Pengangguran imunisasi masalah sane dahat mebuat pisan ten je ring bali kemanten, taler ring sejenak jahat sane tiosan, akeh pisan sane nenten madue pakaryan. Napi malih pikobet pengangguran ipunika, pikobet sane sane mateng ring jahat bali. Sane ngeranayang pengangguran punika wantah kemajuan teknologi, taler kirangan indik pendidikan, taler lapangan pakaryan sane wanted.  +
Kengken carane pemerintah ngatasin carik di Bali apang sing telah jadi perumahan² apang organisasi subak di Bali tetep ade .  +
Om Suatyastu Nyingakin ring perkembangan aab mangkin, wenten silih sinunggil pikobet sane berpengaruh antuk pariwisata Bali kedepanne. Pikobet ento inggih punika akeh carik-carik sane ketanemin beton utawi carik punika kedadiang perumahan, vila, hotel, bangunan BTN, sareng bangunan sane lianan. Tiang wenten saran mangda pemerintah punika ngalakang program “Bali Hijau”. Pemerintah sepatutne ngelarang carik-carik punika kaisinin antuk bangunan-bangunan, mirib tiang nyingakin carik-carik ring bali ngansan medikang. Nanging yening sampun wenten peraturan sane nguningayang indik punika mangda peraturan ento lagasin laksanayang lan sanksine masi apang lagas. Yen carik-carik di Bali makejang telah tusing ja objek wisata pemandangan manten sane ilang, nangis silih sinunggil kearifan lokal bali sane dados daya tarik wisata masih ilang. Kearifan ipun inggih punika kawentenan subak. Subak inggih punika budaya bali sane marupa organisasi petani tradisional Bali sane ngelaksanayang saluran irigasi rikala metanem-taneman. Subak punika wenten akeh Budaya Bali sane marupa upakara-upakara sane ngaenang wisatawanne rauh ring Bali disamping pemandangan carik ane luih. Antuk pikobet punika titiang wenten ide kreatif ngembangang pariwisata Bali mangkin ngantos ka pungkur wekas inggih punika pemerintah mangda ngai daerah khusus objek pariwisata carik ring sajebag kabupaten Bali. Apang tusing baat asibak artine di wewidangan A liu ade carik nanging di wewidangan B carik ne sampun telas. Pemerintah mangda ngai peraturan sane tegas tur ngai kebijakan kerjasama hotel sareng petani-petani sane madue carik. Tur ane paling penting stop ngai bangunan sane ngeranaang carike medikang, ngiring agejang lingkungan lan terapang “Bali Hijau”. Om Santih Santih Santih Om  +
Saking situs Cat: "Titiang kapertama lunga ka Bali ring yusa 18 warsa ring warsa 1969. Pikayunan punika nenten naenin ical sasuen makudang-kudang dasawarsa, nanging titiang nenten naanin nyantosang warsa 2000 antuk masandekan ring genah titiangé mangkin. Urip ring Ubud lewih multidimensi saking malancaran dados turis. Sasampun dasa tiban ring Singapura sané nénten madué toya, tiang durung sayaga ngarepin bikul ring duur uma miwah reptil ring tembok kamar. Titiang patut malajah ngamiletin aturan-aturan saking birokrasi imigrasi Bizantium sané setata mauwah ring Indonésia. Basa anyar puniki madue makudang-kudang pikobet sane menarik. Krama Bali, utaminnyané kulawarga sané jagi dados kulawarga titiangé, wantah jalaran nglimbakang budaya sané dahat ngliput ring sikian titiangé. Tan sue sasampun tiang rauh iriki, tiang nawarin nyurat ring surat kabar sané nganggén basa Inggris kémanten, Bali Advertiser. Indike punika ngawinang tiang prasida ngamolihang akeh informasi, punika ngawinang tiang dados anak sane pinih becik ring Pulo Bali, tur nakenang tiang sareng sami napi sane ngawinang ipun rauh ka Bali. Sajeroning langkungan saking 18 warsa, tiang sampun ngamedalang cakepan kalih bulan apisan".  +
Matur suksma antuk galah sane sampun kapaica ring pasikian titiang. Para anureksa lomba sane kusumayang titiang, tim basa bali wiki sane wangiang titiang, taler semeton sareng sami sane tresna asihin titiang. Sadurung titiang ngelanturan matur, ngiring sareng-sareng antuk ngaturang panganjali umat Om Swastyastu. Inggih ida dane ring galah sane becik mangkin, ngiring ngemetuang rasa angayubagia mantuka ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Duaning sangkaning asung kerthawara nugraha Ida. Prasida titiang matemu sareng Ida Dane sinamian. Inggih Ida dane, titiang jagi ngaturang orasi sane memurda "cerdas memilih" Inggih ida dane sareng sami ring Buda,14 februari 2024 sane lakar rauh iriki, inggih punika bulan sane penting bagi iraga. Ring bulanne ento iraga mekejang lakar ada pemilihan Presiden, wakil presiden, anggota DPR, DPD, DPRD provinsi dan DPRD kabupaten/kota. Iraga harus bijak dalam memilih. De sampai iraga tusing milu memilih (golput), dengan iraga mesuang utawi mengang suara ring pemilihan umumne ento, to artine iage milu ikut serta dalam menentukan masa depan bangsa. Lan iraga man memastikan pemimpin sane terpilih seken-seken mewakili kepentingan rakyat. Ida dane, Menjelang pelaksanaan pemilihan umumne, sesai utawi pasti ada money politik ane lakuin oleh calon pemimpin, dengan modusne : bagi-bagi sembako, serangan fajar, mahar-mahar ke tokoh lokal/adat. Hal ne bisa nyebabin rusakne demokrasi, suburne perilaku korupsi, selain to mase lakar menghasilkan pemimpin ane rendah. Ring Negara iraga money politik inggih punika tradisi sane keweh di hilangkan. Krana selama kemiskinan durung berhasil atasina maka money politik lakar terus berlanjut. Biasanesai calon pemimpin lakar ngalih orang sane kirang mampu, sane benjang seorang ento baangnge sembako utawi pis. Tujuannyane antuk mait simpati masyarakat apang mereka ngemang suarane antuk calon pemimpin. Ida dane sareng sami, tanpa iraga disadari perilaku menyuap rakyat niki menyebabkan terpilihne calon pemimpin sane korupsi. Krana ring proses pencalonan ia sampu mesuang banyak dana antuk berlomba-lomba apang maan suara paling banyak ring rakyat. Sedangkan dana sane pesuangnge durung tentu gelahange pedidi, maka ring ento ia lakar ngalih cara apang modal ento kembali. Mariki sareng-sareng iraga tolak money politik lan golput, apang dadi pemilih sane bijak, memilih pemimpin sane menurut iraga bisa memimpin rakyat, memilih ane sesuai ajak hati nurani iraga. Nenten harusmilu-milu, demi menentukan masa depan bangsa iraga. Titian nunas ampura yening wenten salah kata, suksma atur titiang, titian tutup antuk paramashanti. Om shanti shanti shanti om.  
Chandra Yowani, embas ring Denpasar, 10 Pébruari 1971. Dané nyurat puisi ngawit warsa 1981. Dané nyarengin Sanggar Cipta Budaya sané kapimpin olih Gm Sukawidana. Puisi-puisinyané kawedar ring Bali Post, Nusa Tenggara, miwah Majalah Gadis, taler kapupulang ring cakepan Rindu Anak Mendulang Kasih, Benang-benang Bianglala, Di Tangkai Mawar Mana, miwah Peladang Kata. Sané mangkin dané dados dosén tetap ring Universitas Udayana.  +
test di sini  +
Cok Sawitri embas ring Sidemen, Karangasem, Bali, duk 1 September 1968. Sane mangkin magenah ring Denpasar, Bali. Daweg panengahing warsa 2006, dane maprakanti sareng Dean Moss saking New York ring acara Dance Teater. Tiosan ring pinaka tokoh teater, Cok Sawitri taler nyurat makueh artikel, puisi, carita cutet, lan novel. Dane taler dahat teleb ring kahanan budaya sosial, maka pamucuk ngwangun Forum Perempuan Mitra Kasih Bali lan Kelompok Tulus Ngayah. Pakardin-pakardin Cok Sawitri inggih punika Meditasi Rahim (1991), Pembelaan Dirah, Ni Garu (1996), Permainan Gelap Terang (1997), Sekuel Pembelaan Dirah (1997), Hanya Angin Hanya Waktu (1998), Puitika Melamar Tuhan (2001), Anjing Perempuanku, Aku Bukan Perempuan Lagi (2004), Badan Bahagia. Novelnyane inggih punika, Janda dari Jirah, Tantri, dan Sutasoma.  +
Collin McPhee embas ring Montreal, Quebec, Kanada, 15 Pébruari 1900. Dané seda ring Los Angeles, California, Amérika Serikat, ring tanggal 7 Januari 1964. Ida inggih punika silih tunggil komposer, pianis, miwah pangawi sané meneng ring Bali tur nyurat buku indik musik tradisional Bali. Dané taler akéh ngaryanin komposisi musik madasar musik tradisional Bali. Collin McPhee nelasang galah ring kahuripannyané nyelehin indik musik Bali. Dané taler akéh ngicénin pawangunan ring musik Bali. Dané ngenahang musik Bali ring makudang-kudang universitas musik ring Amérika. Karya sané pinih kasub inggih punika orkestra Tabuh-tabuhan sané kapentasang salami pamargin masan panes ka Meksiko warsa 1936 olih Carlos Chavez. Tabuh-tabuhan gubahan McPhee puniki kawangun antuk makudang-kudang piranti musik rumasuk gong miwah simbal khas Bali Karya-karya Collin McPhee, minakadi Balinese Ceremonial Music (1934), Concerto for piano & wind octet (1928), Concerto for wind orchestra (1960), Kambing Slem, for flute & piano (1960), Lagoe Sesoeloelingan Ardja, for flute & piano (1960), Lagu Délem (1960), Tabuh-tabuhan, for 2 pianos & orchestra (1936), Tabuh-tabuhan, toccata for orchestra (1936), Transitions for orchestra (1954), miwah sané lianan.  +
D
Akeh tepukin tiyang pemimpin puniki asal teken. Neken napi manten sane nguntungang padewekan ipune nanging nyengsaraang rakyat. Napi malih misi neken-neken krama mangda nuutang napi pengapti sane berkuasa di duur. Tiyang cumpu pisan yening ring warsa 2024 pemimpin Bali sane kapilih puniki mimpin kadasarin ati, nenten asal neken, napi malih neken krama. Sane mangkin santukan akeh wenten pemimpin-peminpin sane sekadi punika. Pikobet puniki patut katepasin olih Pemimpin Bali warsa 2024. Pemimpin Bali warsa 2024 mangda tegas yening wenten pejabat-pejabat ring sajebang Bali sane dados bawahane punika malaksana neken-neken krama merika-meriki. Pemimpin Bali warsa 2024 mangda pro tekening rakyat Bali mangda jagat Baline sayan trepti, gemah ripah loh jinawi.  +
Om Swastyastu Matur suksma majeng ring pangenter acara antuk galah sane sampun kapica ring pasikian titiang. Para panureksa sane dahat wangiang titiang, Bapak miwah Ibu guru penuntun sane sane kusumayang titiang, Para yowana Bali, pamilet wimbakara Bali Maorasi Wikithon Partisipasi Publik sane tresna asihin titiang. Angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan wantah sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang miwah ida dane sareng sami prasida ngemolihang karahayuan turmaning prasida masadu ajeng iriki ring sajeroning acara wimbakara Bali Maorasi Wikithon Partisipasi Publik. Ring galah sane becik puniki lugrayang titiang maktayang orasi sane mamurda "DARURAT INFRASTRUKTUR RING PELOSOK BALI" Inggih, ida dane sareng sami sane wangiang titiang, napi mawinan titiang meled maosang indike punika? Santukan akeh kepanggihin mangkin pikobet infrastruktur ring wewidangan jagat Bali utamanyane ring wewidangan pelosok Bali. Infrastruktur inggih punika fasilitas fisik sane kalimbakang utawi kaperluang olih agen-agen publik minakadi kawentenan toya, tenaga listrik, pawangunan jalan sane becik, miwah transportasi sane nyokong sosial lan ekonomi. Pangwangunan infrastruktur sane nenten pateh prasida ngawinang pabinayan sosial utamanyane majeng ring krama sane magenah doh saking kota, prasida kacingak ring sajeroning aspek pendidikan, karakter, ekonomi, miwah aspek tiosan sane kantun banget kasor ring krama sane wenten ring kota. Utamanyane antuk kawentenan sumber daya manusia miwah sumber daya alam sane kawatesin ngawinang parikrama kramane meweh kalaksanayang, pinaka imba; margi sane usak miwah jembel, toya sané puyung, krama sane Gaptek, wangunan sekolah rebah, angka kemiskinan, miwah akeh malih sane tiosan, pikobet-pikobet puniki ngawinang akeh jadma sane padem nyabran warsa miwah pikobet puniki durung sinamian prasida katanggul olih Pemerintah. Nyingakin kahanan kadi asapunika Pemerintah Provinsi Bali patut ngrereh solusi lan berinovasi antuk ngaryanin program-program kerja lan ngelaksanayang kunjungan ring wewidangan pelosok Bali mangda pawangunan infrastruktur prasida gelis kalaksanayang nuju Krama Bali sane makmur lan sutrepti. mangdane nenten krama Kota kemanten sane ngamolihang infrastruktur sane becik nanging krama Desa taler madue hak ipune dumogi napi sane aturang titiang prasida kamargiang olih Pemerintah antuk program-program kerja sane berkualitas. Inggih, wantah sekadi asapunika sane prasida aturang titiang, yening cutet atur titiang, pawangunan infrastruktur sané becik dahat mabuat pisan kawentenannyane ring kaajegan jagat Bali, ngiring sareng sami ngawit mangkin tunggilang kahyune ring sajeroning miara miwah nincapang sumber daya manusia miwah sumber daya alam. Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, sadurung puputang titiang, titiang ngaturang suksmaning manah majeng ring Ida dane sinamian sane sampun ledang arsa mirengang orasi titiange puniki. Sakadi sane sampun ketah kabaos, Tan Hana Wong Swasta Nulus, ten wenten jadma sane dahat paripurna. Jukut kangkung masambel sera, Jukut klongkang masambel pangi, Kirang langkung titiang nunas geng rena pengampura, Puputang titiang antuk paramashanti, “Om Shanti Shanti Shanti Om”  
Om, Swastiastu Bapak,ibu angga panureksa sane dahat kusumayang titiang. Sapunika taler para yowana sinareng sami sane tresna asihin titiang. Sadurung nglantur ngiring iraga sareng sami ngaturang suksmaning manah majeng ring ida sang hyang widhi wasa, sangkaning pasuecan ida titiang ping kslih ida dane sareng sami prasida mapupul ring rahina sane becik puniki ring acara “Wikithon partisipasi public Bali Berorasi”. Ring galahe sane becik puniki, lugrayang titian ngaturang orasi sane mamurda”DEGRADASI MORAL PARA YOWANA BALI”. Angga panureksa sane dahat kusumayang titiang miwah para yowana sinareng sami. Ring aab aor tanpa wates puniki minab nenten ja titiang kemanten sane ngrasayang, sane kawastanin degradasi utawi kemerosotan moral para yowana. Utami nyane para yowana iraga ring bali. Akeh pikobet-pikobet sane prasida kacingak ring bali sane dados pelaku utawi tersangka nyane punika para yowana ring Bali sekadi pelecehan seksual,pemerkosaan,bullying,ngemaling taler akeh tindak kriminal sane tiosan. Pikobet punika pinaka ciri moral para yowana iraga ring bali sampun merosot doh saking sane lintang.  +
Denpasar inggih punika ibu kota Provinsi Bali, sane wewidangane punika strategis ngardiang gelis nglimbak nganutin aab jagate. Puniki sane mawinan kahanan kota Denpasar duk riin pinaka kota angwerat magentos dados kota modern tur multietnik Panglimbak kota Denpasar puniki nenten lempas saking paiketan widang ekonomi, pendidikan, teknologi, sosial tur budaya sane sampu kacampuh sareng budaya saking dura nagara. Kota Denpasar taler madue ceciren dados kota ageng riantukan akehnyane panglimbak pusat perbelanjaan, pasar modern, pusat hiburan, perhotelan, tur sane lianan. Puniki pastika ngicenin wesana sane becik antuk kawentenan roda perekonomian denpasar, sakewanten ring sisi tiosan puniki mapengaruh sajeroning jumlah kependudukan kota Denpasar sane taler ngicenin pikobet. Kawentenan jadma ring kota Denpasar manut data BPS warsa 2023 sane anyar inggih punika wenten 726.800 jadma. Jumlah puniki pastika sida dados ngakehang yening kawewehin sareng akeh jadma saking luar Bali wiadin warga asing sane meneng ring Bali ngrereh pangupa jiwa. Jumlah jadma sane akeh pacang mikolihin daya dukung saking makudang-kudang aspek, utamanyane, genah ruang sane kawentenannyane kawatesin tur nenten ngakehang. Pikobet tata ruang ring kota Denpasar nglingkupin akehnyane paumahan jadma sane ngranayang lahan terbuka hijau akidik, sane sapatutne kawentenannyane ring angka 30%. Akehnyane kawentenan jadma punika, ngawinang lahan sayan ngabedikang, ajin lahan sayan ngamaelang, pembangunan kota Denpasar nenten prasida berorientasi nyujur horizontal mawinan dados nyujur vertical ri antukan kawentenan lahan akidik. Puniki sane ngawinang kota Denpasar sayan kosekan maangkihan. Kawentenan jadma sane akeh taler ngardi pikobet sane lianan sakadi luu matumpuk-tumpuk ring TPA silih sinunggil ipun TPA biaung. Kantos mangkin, yening karasayang manut titiang, durung wenten panyawis sane patut tur becik sajeroning nepasin pikobet punika saking sang angwerat. Makeh utsaha sane sampun kalaksanayang sakadi TPS3R, numbas mesin, kantos pangrencana ngwangun titik pengeloaan sane lian ring tpa sakewanten puniki nenten pisan ngwantu, sapatutnyane pemerintah muputang pikobet saking sumbernyane, boya ja ngawinang solusi sane malih ngardi pikobet anyar. Pikobet tiosan sane karasayang ring kota Denpasar inggih punika kemacetan. Silih tunggil sane ngardi kemacetan punika akehnyane jadma sane madue kendaraan soang-soang, punika taler nenten nganggen kendaraan umum. Sapatutnyane pemerintah prasida mengoptimalkan program transportasi umum minakadi Teman Bus utawi Bud Trans Sarbagita sane dados kaanggen utamannyane majeng alit-alit sisya lan kantoran, antuk nguratiang miwah ngakehin rute bus punika taler nincapang fasilitas halte bus. Pemerintah naler sepatutnyane ngicenin sosialisasi indik kawigunan miwah tetujon transportasi umum, mangda krama Denpasar uning napi mawinan patut nganggen transportasi umum. Maka pamicutet, kawentenan panglimbak jadma puniki ngicenin wesana utawi pikobet kaon sajeroning makudang-kudang widang kahuripan minakadi tata ruang, pikobet luu miwah polusi taler kemacetan ring margi. Nika mawinan sang angwerat kaaptiang mangda prasida mikayunin pamargi becik sajeroning pikobet sane wenten. Mangdane pikobet nenten ageng kawentenannyane turmaning viral ring media sosial wau katanggepin olih pemerintah.Titiang ngaptiang mangda pemerintah utawi sang angwerat stata urati teken raos kramane mangda prasida kabligbagan tur prasida karerehin pamargi pinih becik mangda gumine sayan ngabecikang.  
DG Kumarsana embas ring Denpasar. Dané nyurat puisi ngawit kantun anom tur sampun kawedar ring makudang-kudang média massa miwah kacutetang ring cakepan. Lianan ring puisi, dané taler nyurat satua cutet, novél, miwah esai, ring basa Indonésia miwah basa Bali. Dané naenin nyarengin sekaa sané seneng nginum kopi. Buku sané sampun kamedalang inggih punika Komedi Birokrat (2010), Senggeger (2010), Kabinet Ngejengit (2012), Mata Dadu (2014). Mangkin meneng ring désa Telagawaru, Labuapi, Lombok Barat.  +
Om Swastyastu, Angayubagia uningayang titiang majeng ring Sang Hyang Parama Wisesa, Duaning majanten sakeng asung kerta wara nugraha Ida mawinang titiang pacang matur pitaken ngainin indik program sane becik kamargiang ring semeton disabilitas. Program sane becik kamargiang majeng ring semeton sane keni disabilitas inggih punika mecikang infrastruktur sane sampun kamargiang ring program sane sadurung nyane lan tambahang anggen semeton sane keni disabilitas, conto nyane halte bus sane wenten ring wewidangan kota denpasar, indik kemiringan jalannyane bes lebian anggen semeton sane keni disabilitas napi malih sane nganggen kursi roda, mangda semeton sane keni disabilitas ten miweh yening jagi nganggen fasilitas umum. Ring tempat-tempat umum miwah perkantoran sane prasida akeh rauhina masi perlu mecikang infrastruktur anggen semeton sane keni disabilitas, mangde semeton merasa aman lan katawengin. Napi indik sane nyekenang calon pemimpin Bali antuk program niki berjalan terus menerus.  +
Langkah - langkah sane patut kelaksanayang Pemerintah wantah dados pinunas titiang mangde, Pemerintah tetep ngemargiang peraturan lan himbauan "Mematuhi protokol kesehatan" mangde nenten wenten penyebaran Covid-19,Nanging Wisatawanne tetep Ngeranjing malih Ring jagat Bali,Sareng ngelaksanayang protokol kesehatan mangde terhindar ring gering Covid-19. Pemerintah lebih Memprioritaskan strategi kenyamanan wisatawan sekadi : Keamanan, Kesehatan, Pelestarian Lingkungan, Kebersihan Lingkungan, Lan Pelayanan Wisata.  +
Dadalan Sejarah Monumen Perjuangan Bali Utsaha ri kala nindihin Kemerdekaan sane wenten ring samian wewengkon Republik Indonesia. Belandane nerapang parilaksana sane nenten adil miwah setata nindas parajana Indonesiane, punika mawinan kerajaan/puri miwah kesultanan ring Indonesia mautsaha nglaksanayang pemberontakan. Nanging utsaha punika elah kamenangang olih Belandane karana Belandane nerapang siasat "devide et empera" sane mateges teknik adu domba. Mawinan sampun suwe perang/mayuda puniki mamargi kantos para yowana Indonesiane sampun madue pengalaman utawi kaweruhan sane ngametuang semangat persatuan miwah kesatuan pacang nglawan penjajah Belandane. Persatuan miwah Kesatuan para yowana puniki mapunduh dados siki ring makudang-kudang derah kantos daweg pinanggal 28 Oktober 1928 kasengguh rahina Sumpah Pemuda. Sumpah Pemuda puniki kasarengin olih Jong Java, Jong Pasudan, Jong Minahasa, Jong Ambon, Jong Celebes (Sulawesi), Jong Sumatranen, Jong Datak, samian puniki kasambat Jong Indonesia pinaka genah yowana Indonesiane sami. Sumpah Pemuda puniki taler mawinan para yowana Indonesiane malih mautsaha pacang nindihin Indonesia raris ngariya makudang-kudang organisasi utawi sekaha. Silih tunggil organisasi utawi sekaha sane paling kasub mawasta Sarekat Islam, sadurungne pinaka gerakan agama dados sareng nindihin kemerdekaan Indonesia, raris wenten partai "Indische Partjt" sane bergerak ring bidang politik. Dweg punika taler wenten tokoh-tokoh nasionalis sakadi dr. Soetomo, HOS Cokoroaminoto, Suwardi Suryaningrat (Ki Hajar Dewantara), Douwes Dekker, Tjipto Mangunkusumo, Agus Salim, Soekarno, Muhammad Hatta miwah sane lianan. Dane sami puniki pinaka pelopor ring daerah lianan. Pulo Bali silih tunggil basis perjuangan ngalawan Belanda, sakadi kawentanan makudang-kudang puputan, warsa 1848-1849 ring Buleleng sane mawasta Puputan Jagaraja, Puputan Kusamba warsa 1849, Perlawanan Rakyat Banjar warsa 1868, Puputan Badung warsa 1906, Puputan Klungkung raris Puputan Margarana ring Desa Marga, Tabanan sane kalaksanayang olih pasukan Ciung Wanara kapimpin olih I Gusti Ngurah Rai warsa 1946. Utsaha puniki raris dados kenangan miwah sejarah perjuangan rakyat Bali, kantos ngawentenang menumen, wasta margi, wastan lapangan terbang miwah sane tiosan mangda setata eling ring para pejuang sane sampun nincapang Kemerdekaan Republik Indonesia. Puniki taler mawinan kakaryanang monument agung sane wenten ring Niti Mandala, Denpasar sane mawasta Monumen Perjuangan Rakyat Bali. Napi sane wenten ring monumen puniki, mangdane dados genah sejarah para pejuang miwah pahlawan Bali sadurung kantos sasampune kemerdekaan, matetujon mangda prasida ngametuang manfaat miwah nincapang rasa nasionalisme yowana Bali antuk nilai-nilai patriotik pahlawan ri kala nindihin jagat miwah martabat bangsa. Monumen Perjuangan Rakyat Bali ka rancang olih Ida Bagus Gede Yadnya sane daweg punika kantun ngemban dados mahasisya ring Jurusan Arsitektur, Fakultas Teknik, Universitas Udayana, Denpasar. Dane mikolihang peris ring sayembara ngrancang gambar Monumen Perjuangan Rakyat Bali daweg warsa 1981 wenten makudang-kudang arsitektur senior daweg punika sareng nanging kaon rin Dane puniki. Ring bulan Agustus 1988 acara peletakan batu pertama kalaksanayang taler wangunan sane nganggen anggaran Pemerintah Provinsi Bali raris kakawitin. Pawangunan monument sampun mamargi raris wenten makudang-kudang pikobet sakadri pikobet dipresiasi uang Rupiah warsa 1997, kantos ring warsa 2001 prasida antuk kapuputang. Sasampune punika raris kalanturang malih ngawangun diorama sane nyihnanyang gegambaran sejarah kauripan krama Bali saking dumun. Tiosan punika kawangun taler taman mangdane prasida nyihnayang kasrian miwah kenyamanan monumen puniki kantos samian puput ring warsa 2003. Ring pinanggal 14 Juni 2003, sinarengan ring Kalaksanayang Pesta Kesetian Bali kaping 25, monument perjuangan rakyat Bali kabungkah paripurna olih Presiden RI Megawati Soekarnoputri Tatujon Kawentenang Monumen Perjuangan Rakyat Bali Sane mawinan kawangunyane diorama sane nyritayang indik perjuangan parajana Bali pinika inggih punika mangdane prasida nyihnayang cerita indike dumun daweg perang puputan sane wenten ring Bali, punika taler mangda elah ring para jana tiosan pacang nyingakin. Tatujonyane mangda prasida perjuangan rakyat Bali puniki ngalimbakang jiwa patriotismé, rela berkorban, cinta tanah air, cinta persatuan miwah kesatuan, perdamaian, pamekas sane paling untat tetep nindihin tur nyaga keutuhan Negara Kesatuan Republik Indonesia Unteng Pikayun Monumen Perjuangan Rakyat Bali Monumen puniki pinaka perwujudan Lingga miwah Yoni. Lingga inggih punika pralambang Purusa (lanang), Yoni inggih punika pralambang Pradana (istri). Patemon kakalih unsur puniki sane mawinan jagaté ajeg miwah rahayu. Tiosan ring Lingga-yoni. Monumén puniki taler macihna turmaning kakaryanin antuk carita Pamuteran Mandara Giri ring Ksirarnawa (pasih susu). Caritanyané puniki kakepah saking Kitab Adi Parwa inggih punika parwa kaping siki epos Mahabharata. Kaceritayang indik para Dewatané miwah Daitya/Raksasa ngarereh tirta ametha ring Ksirarnawa antuk mitehang Mandara Giri. Wenten makudang-kudang piranti miwah cara mitehang gunung mandara puniki sakadi: 1. Badawang Nala (akupa) sane dados dasar Mandara Giri. 2. Naga Basuki kadadosang tali sane ngiket miwah mitehang gunung. 3. Para dewatané polih amongan ngedeng ikuh naga raris daityané polih ngamel sirah naga, raris ring baga mandara giriné malinggih Dewa Siwa. Sampun suwé Para Dewatané miwah Adityané sami mitehang Mandara Giri, kajaba raris minakadi: Ardha Candra (Bulan Sabit), Déwi Sri miwah Laksmi, Kuda Ucaisrawa (jaran makampid), Kastuba Mani raris sane kaping nguntat Dewi Dhanwantari sane makta Tirta Amertha. Pamargin ngarereh tirta amertha puniki raris kanggén wujud ring monume puniki sakadi: 1. Guci Amertha ring monumen marupa swamba (payuk) sane magenah ring muncuk monumen. 2. Ikuh Naga Basuki ring monumen magenah nampek ring swambané. 3. Kori Agung rupa Sirah sang Naga. 4. Dasar Monumen rupa Sang Badawang Nala. 5. Telaga pinaka cihna rupa ksirarnawa. 6. Makasamian ring sajeroning monumen puniki macihna Gunung Mandara Giri. Para uleman sane ngarya monumen puniki janten mangda prasida ngcen generasi penerus manda ngarereh perjuangan punika kapolihang antuk kerja keras, tekun, ulet miwah gotong royong sakadi para Dewa miwah Datiyané sane ngarereh kauripan sane abadi. Tiosan punika, monumen puniki pinaka pralambang Ida Sang Hyang Widi Wasa sane wenten ring tengah wangunan puniki wenten taler wangun segi 8 miwah sekar tunjung makupak akutus. Puniki pinaka cihna Asta Dala pinaka pralambang Ida Sang Hyang Widi Wasa sane mawasta Asta Aiswarya. 1. Anima: mawatek halus sakadi atom 2. Lagima: mawatek iying sakadi ether 3. Mahima: Mawatek maha agung 4. Prapti: mawatek nyujur samian genah sane kakayunin 5. Prakamya: Samian pikayun prasida kapanngih 6. Isitawa: Mawatek raja diraja 7. Wasitya: Mawatek sang sane madue kuasa 8. Yatrakama Wasayitwa: Nenten prasida antuk ngaonang Pralambang nilai kejuangan miwah jiwa nasionalisme saking kawentenan monem punika karupa antuk makeh jegjegan Kori agung sane akehnyané 17, Saka agung sane wenten ring tengah wangunan wenten 8, raris tegeh monument saking dasar rauh ka muncuk 45 meter. 17, 8, 45 pinaka tanda rahina, sasih miwah warsa Proklamasi Kemerdekaan RI.  
Om swastyastu Sane waangiang titiang Tim BASA Bali Wiki , miwah para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang . Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning pasuecan Ida titiang miwah ida dane sareng sami prasida mapupul iriki ring lomba “WIKITHON BALI BERORASI” Ring galahe sane becik puniki lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda”Dampak Luu Ring Sektor Pariwisata”. Ida dane para sameton sareng sami genah – genah ngutang luu di Bali utawi sane kebaos TPA akeh sane puun. TPA sane puun punika nurunang Citra Bali sane dados andalan utama Sektor Pariwisata ring Bali. Pikewuh puniki dados alarm majeng ring Industri Pariwisata Bali. Saking nguni Pariwisata punika dados unteng perekonomian Bali, nika mawinan yening sektor puniki keni pikewuh sampun kapastiang usah mikro kecil miwah menengah ring Bali jagi ngemolihang galah sane sukil. Ring pikobet puniki pangaptin titiang mangda para manggala Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 nguratiang ngenenin indik sampah ring Bali puniki. Manggala Bali sane anyar mangda prasida ngicenin pamragat miwah imba sapunapi ngaepin pikewuh sampah e puniki. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang dumogi napi sane titiang tulis iriki dados uratian sane pinih mautama majeng ring para pratiksaka manggala Bali sane pacang ngamiletin wimbakara ring warsa 2024. Puputang titiang antuk parama santih Om Santih Santih Santih Om  +
Para angga panureksa sane wangiang titiang Tim BasaBali Wiki sane kusumayang titiang, Para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat, om swastyastu. Silih tunggil pikobet sané pinih ageng inggih punika rusaknyané palemahan. Panyiuan wisatawan sané akéh ngawinang akéhnyané sampah, polusi, miwah rusaknyané ekosistem alam. Pasisi sané riin asri, mangkin sampun kasengkalain olih sampah plastik miwah limbah. Pangwangunan infrastruktur pariwisata sekadi hotel, restoran, miwah margi anyar taler nguwah tata ruang alami miwah ngancem kelestarian lingkungan. Tiosan punika, panglimbak pariwisata taler ngawinang panglimbak sosial miwah budaya ring Bali. Budaya Bali sané unik miwah tradisi sané sugih sampun keni panglalah saking komersialisasi miwah adaptasi anggén nyangkepin kawéntenan wisatawan. Pamerintah, krama, miwah pelaku pariwisata patut makarya sareng-sareng mangda prasida nanganin dampak negatif saking pariwisata ring Bali. Kawentenan peraturan sane ketat kabuatang anggen nambakin panglimbak pariwisata sane nenten prasida kakontrol taler anggen nyaga kelestarian lingkungan miwah budaya. Para pelaku pariwisata taler patut ngamargiang parilaksana sané becik, minakadi nganggén bahan sané ramah lingkungan miwah ngicénin kuasa ring krama irika. Pamerintah, krama, miwah pelaku pariwisata patut makarya sareng-sareng mangda prasida nanganin dampak negatif saking pariwisata ring Bali. Kawentenan peraturan sane ketat kabuatang anggen nambakin panglimbak pariwisata sane nenten prasida kakontrol taler anggen nyaga kelestarian lingkungan miwah budaya. Para pelaku pariwisata taler patut ngamargiang parilaksana sané becik, minakadi nganggén bahan sané ramah lingkungan miwah ngicénin kuasa ring krama irika. Asapunika sane prasida aturang titiang ring galahe mangkin. Mugi-mugi napi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian tur dasar program kerja sane pacang kautamayang olih calon pamimpin sane jagi kapilih ring 2024. Puputang titiang antuk parama santih om santih santih santih om.  
Teknologi sané gelis pisan ngawinang akéh pisan panglimbak ring makudang-kudang widang kauripan, taler ring widang pakaryan. Pinaka panglimbak kawagedan manusané, iraga nénten prasida lempas saking panglalah teknologi ring pakaryan. Pamerintah maduwe pangius sane mabuat pisan sajeroning nyanggra pikobet puniki tur makarya pidabdab sane prasida nyumponin panglimbak teknologi saha nenten kantos ngirangin kawentenan pakaryan. Pikobet sané banget mabuat ring galahé mangkin inggih punika panglimbak teknologi sané banget ngancem kawéntenan pakaryan ring parajanané. Yéning nénten kamargiang, akéh pakaryan sané pacang kagentosin olih teknologi sané pacang banget ngancem kawéntenan krama Bali. Kawentenan teknologi AI (Artificial Intelligence) inggih punika silih sinunggil tantangan sane ageng majeng ring sang sane jagi dados pamimpin Provinsi Bali ring masa depan. Sajabaning ngicénin kabecikan utaminnyané rikala ngicénin efisiensi ring dunia pariwisata ring Bali, teknologi puniki taler prasida ngicénin dampak sané kaon yéning kawigunayang nénten kamargiang antuk kawicaksanaan. Mangda prasida ngarepin pikobet ring sektor pariwisata, pamerintah patut nincapang investasi ring pelatihan keterampilan miwah pendidikan teknologi. Puniki pacang ngawantu nyiagayang tenaga kerja mangda prasida ngarepin panglimbak puniki antuk efektifitas sane agengan. Sajabaning punika, ngwangun kabijakan sané nyokong inovasi miwah kewirausahaan prasida nyokong pertumbuhan sektor ekonomi anyar miwah nyiptayang peluang pakaryan anyar, tiosan ring punika pamréntah taler prasida nincapang kualitas layanan digital, sumber daya manusa, miwah ekosistem inovasi, taler ngintegrasiang penelitian miwah panglimbak antuk modernisasi industri miwah sektor produktif tiosan. Pamréntah taler prasida nureksain kebijakan sané nyokong transisi buruh saking sektor tradisional nuju sektor sané modern antuk program konversi keterampilan miwah dukungan finansial. Punika mawinan, utsaha puniki prasida ngwantu ngaoptimalang kawigunan teknologi sinambi ngirangin pikobet ring sektor pariwisata Bali.  
BERORASI PERMASALAHAN: SAMPAH Suksema antuk galah sane kaicen ring titiang sadurung titiang ngelanturang Teks ORASI ngiring iraga sareng sami ngaturang panganjali umat "Om Swastyastu" titiang jagi nyinayang dewek.Wastan titiang ida bagus ketut rai sentanu Wastan titiang.I Made Aldi Gunawan Sai pesan tepuk anake enu masih ngutang lulu di tukade kewala sujatinyane ade tongos lulu sane mule keanggen ngutang lulu. Kari wenten anake sareng akeh sane nenten kayun ngutang lulu ring tongos sane kasadiayang Pendapat titiange antuk masalah sampah sane wenten ring bali puniki ngiring iraga sareng sami sadar teken dampak ngawagin ngutang lulu sane ngeranayang banjir,duaning asampun nike ngiring iraga sareng sami nenten dados ngutang lulu ngawagin. Ainggih asampun nike teks orasi sane unggahang titiang yening wenten kaiwangan titiang,titiang nunas pangampura titiang tutup antuk parama santhi "Om Santih Santih Santih Om"  +
Daniel Bahari embas ring Dénpasar, 23 Maret 1948. Dané dados pelatih tinju, manajer miwah promotor tinju legendaris. Dané ngwangun sasana Cakti Bali (Candradimuka Tinju Bali) miwah ngembasang petinju-petinju tingkat nasional miwah internasional, baik amatir maupun profesional. Petinju-petinju sané embas saking pendidikannya minakadi Adi Swandana, Fransisco Lisboa,, Pino Bahari, Nemo Bahari, Daudy Bahari. Dané taler nahenin ngamolihang juara IBF kelas bantam junior, inggih punika petinju legendaris Ellyas Pical. Sadurung dados pembina tinju, dané sampun dados atlet tinju. Sakéwanten, pikolihnyané nénten ja ageng pisan. Dané kasub pinaka sang sané ngwangun bokor sané madaging tangan mas. Daniel Bahari seda ring tanggal 16 Maret 2015 ring Denpasar.  +
Danu Batur Sayan Usak Danu batur inggih punika silih sinunggil danu sane wenten ring pulau Bali.Danu batur magenah ring Desa Kintamani,Kecamatan Kintamani ,Kabupaten Bangli,Bali. Sane jimbarnyane kirang langkung 16,05 km2, santukan punika danu batur kabaos pinaka danu sane paling ageng ring Bali. Sane dumun danu Batur punika sayan asri kawentenannyane, santukan punika danu Batur kadadosang taman bumi oleh badan dunia unesco. Kawentenan taman bumi punika kaaptiang prasida nyaga tur ngalestariang danu Batur mangda tetep lestari. Sakewanten sane mangkin akeh wenten pikobet ring danu Batur punika.Ring danu Batur punika,wenten kandungan pestisida pinaka imbas saking aktivitas petani ring wewidangan danu punika. Wenten taler sisa-sisa oli miwah sisa bahan bakar solar ring mesin penyedot toya sane akehnyane kirang langkung satak unit. Lianan ring pikobet punika sane ngeranayang wantah kewentenan pariwisata ring danu batur, minakadinnyane ring dermaga, restoran, objek wisata desa trunyan,objek wisata air panas miwah ring tengah danu,nika taler ngeranayang toya danune tercemar, (kompas.com). Saking pikobet sane wenten ring danu Batur punika, krama Bali asapunika taler pamerintah sepatutnyane ngarereh solusi indik pikobet punika. Yening sekadi titiang mangda pikobet punika nenten sayan ngelimbak.wenten solusi sane icenin titiang antuk midabdabin pikobet punika, sekadi sane kapertama inggih punika antuk nerapang pertanian pola organik ring pupuk miwah sistem perawatan tanaman, para petani ring wewidangan danu mangda nenten nganggen pestisida,tata caranyane mawit pola tumpang sari. Kaping kalih nganggen pakan ikan sane ramah lingkungan. kaping tiga ngolah limbah permukiman. Kaping pat titiang nunas majeng ring wisatawan sane malancaran ring objek wisata danu batur, napi malih ring pasisi danu mangda nenten ngutang luu ngawag, napi malih ngantos ke tengah danu. Nika mase sane ngeranayang danu ne tercemar antuk luu sane meberarakan ring danu,titiang nunas majeng ring wisatawan sane malancaran ring danu mangda sareng nyaga danu punika mangda nenten tercemar utawi usak. Titiang ngaptiang mangda pamerintah prasida nyokong progam sane sampun kerancang punika, sumangdane keasrian danu batur punika prasida mawali sekadi dumun.  
Dosén Fak Brahma Widya UHN IGB Sugriwa Kawéntenan danu ring Jagat Baliné kawirasayang pinaka paican Widi sané mautama pisan. Danuné madué makatah kawigunan sekala miwah niskala. Pangwirasané makadi punika majanten kadasarin antuk pupulan pangweruh sané tasak. Unteng danuné pastika marupa toya, yéning tanpa toya sinah nénten pangus kaaranin danu. Catur danu sané magenah ring Bali karawatang sakadi bélong ageng. Toyan bélongé raris ngembahin aungan utawi niis manados sahananing klebutan sané wénten ring sakatah genah. Sakéng riin Manusa Baliné sampun tatas yéning ngaptiang toya sané ening ring tebénan, wenang katawengin sakéng duluan. Toyan belongé sané manados bantang kauripan manusané, riastun taler kadadosang srana pangresikan boya ja mateges nénten dados cemer. Sujatiné dasar panglokikané punika saderana pisan tur dangan antuk ngresepang. Samaliha yan uratiang, nénten wénten manusa sané prasida sué nanggehang kasatan. Punika makawinan manusané raris mataki-taki mreténin parilaksanané mangda nénten kantos nyemerin toya. Makadi krama ring panepin Danu Baturé kantos mangkin akéhan maosang nénten purun mecikang bawi. Yan rerehang ring sekalané pastika katangarin bacin bawiné pacang nyemerin toyan danuné. Parilaksanané sané sampun tegteg kadi punika salanturnyané katamiang ring pratisentanané kapungkur. Danuné manados kamimitan makudang-kudang mretan urip minakadi toya ening, sawatek jejanganan, soroh ulam, srana tetamban, piranti makarya prabot, miwah sané tiosan. Antukan makéh pisan sih danuné ring kauripan manusané, sang wikan ngraris mingitang toyan danuné sané mamargi tur niis kantos ka segara. Kramané nénten kadadosang ngutang luu, ngwarih, mabacin, miwah maparilaksana romon sané tiosan ring margin toyané. Kasumekenan Wong Baliné nitenin toya kasuén-suén ngwetuang pakilitan sané kawastanin Subak. Toyané kapangarga waluya mas, makadi Ida Betari Dewi Danu taler mabiséka Ratu Ayu Mas Membah. Manut kecap Rontal Bhama Kretihé katitahang mangda Manusa Baliné ngwéntenang aci mapag toya nyabran sasih Kapat lan Kaulu. Dadosné pretakjanané nénten ja ngagol nganggén toya tur setata mautsaha ngemit kasuciannyané. Danuné kaparagayang mapawayangan anak istri listuayu sané tan pariwangdé naut kayun sang mangaksi. Akéh pisan sané ngaptiang. Doning asapunika, embahan toyan danuné patut katabengin sakéng parilaksana sané kawésa antuk wisaya drowaka. Kasurupan Dewi Danuné nénten ja lépé makadi anak istri sané manados sekar natar. Panylontén danuné kasengker antuk kawisésan panembahané. Sakadi ring kecap babadé kabaosang yéning Betari Danu wantah okan Ida Betara Pasupati sané maparhyangan ring Giri Mahameruné. Duk jagat Bangsulé kantun sengara, Ida Bhatari Déwi Danu kautus olih ajin Idané mangda dados pangrajeg ring Bali. Ida Betari tedun kasarengin antuk sameton Idane sané mapaséngan Ida Betara Hyang Putrajaya miwah Ida Betara Gnijaya. Sasampuné rauh ring jagat Wangsul, Ida Betara Hyang Putranjaya maparhyangan ring Gunung Agung, Ida Betara Gnijaya magenah ring Gunung Lempuyang, tur Ida Bhatari Dewi Danu malingga ring ulun Danu Batur. Sujatiné kahanan giri miwah danuné nyihnayang panegteg kahuripan sarwa praniné sané magenah irika, rumasuk manusa. Yan tan wénten gunung, bukit, miwah danu majanten kahuripané pacang sengara. Manusa Baliné narka yening gunung miwah danuneé madué pakilitan sané nampek pisan. Sering makakalih punika katlatarang pinaka purusha pradhana sane glantur ngwetuang kahuripan. Paiketan gunung miwah danuné métel ring panampén pangweruh anyaré. Manut daging saseleh para wikané, duké nguni ring jagat wangsulé kabaosang ngadeg kalih gunung sané dahat maprabawa inggih punika Gunung Batur Purwa miwah Beratan Purwa. Kasuén-suén gunung-gunungé punika macedar tur tan surut-surut ngwetuang lahar. Letusan sané ageng tur sué punika ngawinang anggan gunungé susud tur ngantunang kawah dalem-dalem. Kasuén-suén kawah-kawahé punika karasukin toya kantos mérés. Sakadi Danu Baturé mawit sakéng ceduran Gunung Batur Purwané, sapunika taler Danu Beratan, Buyan, miwah Tamblingané kawetuang olih keplagan Gunung Beratan Purwané. Pacampuhan aon gunung miwah toyan danuné tan pariwangdé ngardi wewidangan ring panepin danuné manados gemuh. Sahananing tumuuh miwah beboroné sagrehan magenah irika. Indike kadi sapunika ngawinang manusané taler meled masuuk magenah irika. Para wikané taler ngeniang layud-layudan prabot miwah pomahan kuna ring panepin danuné. Makadi panepin Danu Baturé katarka sampun kagenahin olih manusané sakéng Aab Purwa. Irika kapanggihin piranti-piranti sané ketah pisan kawigunayang ring kauripan manusa purwané makadi makatah wilangan dapak kuna. Sapunika taler ring désa-désa sané magenah ring panepin Danu Buyané kapanggihin peti batu sané lumrah kaanggén ngenahang sawan manusa purwané. Katarka palemahané irika sampun kagenahin lintangan ring kalih tali warsa. Sané sandang pisan uratiang sakéng kawéntenan pacanggahan-pacanggahan let sané magenah ring panepin-panepin danuné, manusané iriin setata nyumbung tur miara kapiitan danuné. Satian manusa kunané ngemit danuné kacihnayang olih utsaha nangiang genah-genah suci ring panepin danuné. Makadi mapaiketan ring kawéntenan Danu Baturé wénten kecap Pretasti Turunyan AI indik tél wecanan sang murbéng jagat sané nglugra Krama Trunyané nangiang palinggih Bhatara Da Tonta ring panepin danuné. Salanturnyané kramané taler katitahang mangda miara parhyangané punika. Maka pasilurnyané Krama Trunyané kadadosang nénten naur pajeg. Makudang-kudang parhyangan taler kapanggihin ring wewidangan panepin Danu Beratané makadi Pura Batu Maringgit, Pura Candi Mas, Pura Bukit Sangkur, miwah sané tiosan. Daging parhyangané irika mararas kuna tur katarka sampun kaadegan sakeng riin pisan. Makadi kawéntenan bebaturan kuna, arca-arca kuna, lingga kuna, miwah sané tiosan. Mangkin indiké nungkalik, panepin danuné sané sapatutnyané kapingitang sampun makéh kadadosang genah pacanggahan kantos patinggahan toris. Danuné sampun sering naler nengerin, upami toyané meluab tur ngembengin wewangunané sané katangiang miwalin wates. Panglokinan manusané sané masekolah saling pategehin tulia tampu. Sakadi nénten tatas yéning ngrusak tur ngusak-asik danu miwah toyané tan tios wantah pacang nyengkalén kauripannyané néwék lan nerus ka pratisentanané kapungkur wekas. Samaliha ritatkala aab jagaté sayan kaon, ngemit toyané wantah kapitegesang dakén, pinaka pangaci-aci kémanten. Kasuksmané sané limbaran nénten malih kaincepang. Majantén upakara tanpa pakayunan sané santeb nénten pacang mapikolih. Sakéng iriin sujatiné sampun kapiteketang ring carita-carita kunané yéning toyané nénten wantah wenang katunas kémanten. Pinaka panaurannyané, manusané sané sampun polih paica toya wenang mabéla pati ngemit karesikan toyané. Makadi Ida Ratu Ayu Mas Membah kacaritayang nglawang ‘madolan’ toya ka satungkub Bali. Sang sira ja ngawigunayang toya wenang ‘matauran’, nanging nénten ja masrana jinah kémantén. Naur toyan danuné utamané prasida kalaksanayang antuk mapangayah-ayah ring toyané. Makadi danuné ketah pisan kacemerin kuluban. Irika manusané patut mareresik mangda toyan danuné tetep ening. Mangkin kawéntenané doh mabinayan, satios sampun lali ngresikin kuluban danuné, manusané taler mabuaka nyemerin toyan danuné antuk rabuk, wisian mrana, nyanyad pomahan, minyak prau, bangkén beburon, miwah sané tiosan. Pradé toyan danuné sampun sayan cemer sakéng duluan ngantos ka tebén nyihnayang yéning manusané sampun piwal magama Tirta. Mangkin anaké sayan akéh nguberin genah-genah malukat pingit ngantos ka léké-lékéné. Sapunika taler karya pangacin Widiné tan putus-tutus katangiang tur kadulurin mendak tirta sakéng makudang-kudang genah pingit, kantos ka dura Bali. Soléhnyané embahan-embahan toyané kantos ka kawitané ring danuné tan mararian kacemerin. Sekala niskala sujatiné pamargin manusané sampun iwang. Tulia manusané éling nyalud toyan bélongé kémanten, nanging lali niténin karesikané. Samaliha makatah parilaksanan manusané sampun ngwisianin toyan bélonge. Sujatiné niténin toyan danuné mateges miara angga sarirané soang-soang. Pamarginé punika musti kadulurin utsaha niskala sekala. Niskalané nguratiang malih daging agamané sané sujatiné setata nandanin mangda miara kasucian danu miwah toyané. Sakéng dasar agamané taler ngwetuang parisolah sané nénten romon tur mautsaha ngukuhang kasukertan jagat. Mangkin Manusa Baliné dahat kapanesin olih kahanan toyané sané sampun cemer tur ngindayangin makudang-kudang pamargi sekala ngeningang toya. Akehan utsahané masrana piranti sane mael tur nénten mararas Bali. Sapatutné Manusa Baliné banget rangsukin jengah santukan wantah prasida nyemerin bélongé kémanten, nanging durung midep ngeningang. Mangda nénten sué meratin, Manusa Baliné musti gelis prasida makarya piranti ngeningang toya mararas Bali. Riastun bénjang pungkur utsahané punika sampun prasida lanus, tetep musti kadulurin pangunadika nitenin parilaksanannyané soang-soang mangda tan malih nyemerin toya.  
Daur ulang sampah wantah pamargi sané kamargiang mangda prasida ngirangin polusi lingkungan utawi lingkungan sane cemer. Daur ulang sampah prasida muputang pikobet lingkungan sané sayan nglimbak. Daur ulang sampah nénten wantah efektif ngirangin sampah sané wénten ring palemahan kemanten, nanging daur ulang sampah taler prasida ngirangin pikobet sumber daya alam sané wénten. Dadosne, daur ulang sampah punika prasida ngirangang pikibet kahuripan ring alam. Wahhh sapunapi agengnyané dampak daur ulang sampah ring jagate? Napi sane ngawinang semeton nenten kayun malih nginutin pidabdab punika? Nah, anggén nincapang daya tarik para kramané antuk daur ulang sampah, cingakin kawigunannyané, miwah tata cara daur ulang sampah punika. Wénten makudang-kudang pikenoh saking daur ulang sampah, minakadi: 1. ngurangi polusi lingkungan, 2. pemulihan lan penggunaan ulang bahan berharga, 3. penciptaan pekerjaan lan dukungan ekonomi, 4. pendidikan lan kesadaran lingkungan.Wenten makudang-kudang conto pakaryan kerajinan saking daur ulang sampah : 1. pot gantung saking botol plastik bekas, 2. bunga saking kresek miwah botol plastik, 3. tas saking bungkus makanan bekas, 4. anting-anting saking botol plastik bekas. Nyingakin makudang Pikenoh daur ulang sampah punika ngiring ngawit mangkin irage sareng sami kayun ngelestarian lingkungan antuk daur ulang sampah.  +
Matur sukseme aturan Titiang majeng ring pangeter acara antuk galah sane kapaica ring pasikian titiang. Para angga panureksa sane wangiang titiang, wantah Tim BASAbali Wiki lan calon pemimpin bali warsa 2024 sane banget kusumayang titiang, punika taler sameton sareng sami sane tresnasihin titiang. Sadurung titiang nglanturang matur, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat "Om Swastiastu" Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugraha Ida, prasida titiang mapadu wadana ngaturang sarin sarin manah titiang ring lomba Wikithon puniki. Ring galahe sane becik sekadi mangkin lugrayang titiang ngaturang orasi pikobet mendesak sane wenten ring Bali ne mangkin inggih punika "Demam Berdarah Dengue(DBD) Ring Bali". DBD inggih punika marane sane maawinan olih legu Aedes aegypti. Virus DBD nenten nyingakin yusa, wiadin anak alit utawi sampun lingsir. Demam Berdarah nincap maawinan karane wewidangan sane kotor, tumpukan luu, lan genangan yeh ujan sane prasida genah legune mataluh. Ring Bali dinas kesehatan (Dinkes) Provinsi Bali kasurat wenten akeh kasus DBD. Ngawit telung sasih awal kapertama warsa 2023. Denpasar dados wewidangan sane nyumbang kasus DBD paling akeh. Sesuwe dasa sasih puniki kasus DBD nenten ical, wantah mengalami kesurutan kasus. Ring sasih Oktober Kabupaten Badung wenten kasus DBD paling akeh, kadasarin antuk data saking puskesmas ring Kuta Selatan lan puskesmas Abiansemal 1. Yusa sane paling akeh keni kasus punika wantah Yusa 24-44 warsa. Masyarakat ngelaksanayang fogging antuk ngicalang legu sane ngeranaang DBD. Masyarakat sepatutne state waspada nguratiang wewidangan sekitar. Mangkin Bali merluang upaya upaya angge ngicalang kasus Demam Berdarah sane paling akeh puniki. Inggih ida dane sareng sami asapunika titiang prasida ngaturang pikobet mendesak sane titiang uratiang ring Bali, dumogi pemimpin Bali Warsa 2024 ngelaksanayang upaya mangda ngeringanin kasus DBD ring Bali puniki. Bali genah pariwisata, iraga patut nguratiang kesehatan lan kebersihannyane. Inggih asapunika prasida titiang aturang, sukseme antuk uratian ida dane sareng sami, manawi wenten atur titiang sane nenten manut ring arsa, titiang nunas geng rena pengampura maka wasaning atur. Puputang titiang antuk parama santih "Om santih santih Santh om"  
Om Swastyastu, titiang Putu Dhiva pacang ngaturang orasi indik Nitenin Sampah utawi Luu. Ida dane, akeh kacingak anake ngutang luu ring tukad, ring danu, ring margi. Ngiring luu sane wenten ring kantor, jero, umah, puri, griya soang-soang sane becikang dumun. Luuu ring paon, pawaregan, perantenan. Luu sane marupa luwang (kertas), plastik, luu plalian alit-alit duwene, luu pecah belah sekadi meka, pucung, keramik, wiadin barang siosan. Nika iringang titiang ratu ida dane mangda uratian, mangda kawikanin. Riantukan luu sane wenten ring paumahan punika sane pinih akeh. Niki tunasang titiang ring sameton sareng sami, mangda sampah wiadin luwu ring paumahan soang-soang prasida katitenin mangdane palemahan wiadin lingkungan duene tetep asri lan lestari.Yening paumahan soang-soang sampun prasida asri, pastika lingkungan wiadin bebanjarane taler asri tur lestari. Ratu ida dane sareng sami, pamekasne aturang titiang ngiring sareng sami uratian ring sampah wiadin luu puniki, mangdane palemahane prasida asri tur lestari. Titiang nentan panjang atur malih. Iratu ida dane sareng sami sampun ngawikanin. Titiang wantah mapinget kementen, sira ugi wenten sane lali. Inggih ratu ida dane para pamiarsa lan pemilet sinamian. Wantah asapunika titiang prasida matur ring ajeng pamiarsa. Dumogi napi sane aturang titiang wenten pikenoh ipun. Ampurayang indik basa basita paribasa, sor singgih basan titiang nenten manut ring sarejoning manah. Puputang titiang antuk parama santhi Om Santhi, Santhi, Santhi, Om.  +
Om Swastiastu! Salam hormat ring wargi Bali, tur ngiring semangat kasujatin sane sami. Judul orasi punika kawicaksana ring tema masalah paling mendesak kang pacang ngigelangang ring Bali: "Desa, Pariwisata, lan Budaya: Tantangan Nenten Eluhur ring Pangubuh Pamaréntah." Punapi anu wantah ngajengang pamargi sane sampun dados dilema nenten rarisang, nénten pacang kararisang, sane musti pinakuruangang antuk titiang sane pacang nglaksanayang pamargi kawigunan nika. Sampunang, saantebenni nenten nyritayang silih sinunggil tindakan sane mawasta marupa kolaborasi anu musti kapolihang kangge ngajengang Bali marupa destinasi pariwisata sane mantukang, nanging nénten pacang ngarayang-sayang budaya lan kasukertaan sosial wargi Bali. Matur suksma. Om Shanti Shanti Shanti Om.  +
Titiang embas ring warsa 1972...utawi asapunika baos salah tunggil reraman timpal titiangé sané dados guru, santukan nénten wénten reraman titiangé sané éling ring rahina sané pastika titiang embas... ring désa alit ring Ubud sisi kalér nusa Bali, silih tunggil désa ring Bali. Nusa ring kepulauan Indonésia. Daweg titiang kantun alit, titiang marasa nénten wénten pilihan tiosan, sajabaning matilar saking Bali mangda prasida ngluputang raga saking kasengsaran miwah tradisi. Tiang sering malancaran, marabian, ngembasang putra lanang, tur makarya ring Australia sinambi ngalanturang paplajahan ring perguruan tinggi miwah perguruan tinggi, pamuputnyané tiang ngamolihang gelar Master of International Business saking Newcastle University, New South Wales, Australia. Tiang mawali ka Bali ring warsa 2012 sasampun nyantos duang dasa tiban magenah ring dura negara, maduluran pangajap-ajap prasida ngamolihang kahuripan sané becikan, ngwangun malih kulawarga, miwah ngamolihang pakaryan anggén krama Bali tiosan. Ri sampuné mawali ka Bali, tiang langsung ngrasayang pikobet sané karasayang olih anak istri Bali ring jagaté sané pateh pantaraning pariwisata modéren miwah kahuripan tradisional, ring genah kulawarga ngutsahayang mangda tetep wénten keseimbangan pantaraning swadharma adat tradisional miwah gegodan taman bermain pariwisata, narkoba, miwah séks. Pangalaman sané nénten becik, kauripan sané madaging pikobet, pikobet, miwah kaliangan sané arang pisan kapanggih miwah nénten prasida katrima, ngawinang titiang nyurat cakepan puniki pinaka pahan saking pamargin titiangé ngrereh kauripan sané sujati. Sane mangkin, tiang sedek nyurat cakepan kaping kalih rikalaning tiang nglanturang pakaryan ring Bali.  +
Dewa Ayu Carma Citrawati, embas ring Getakan, Klungkung, Bali, 24 Pébruari 1990. Dané muputang kuliah S1 ring Program Studi Sastra Bali FIB Universitas Udayana ring warsa 2011. Warsa 2017 muputang studi magister ring program Pascasarjana Linguistik Murni FIB Universitas Udayana. Dané sampun ngamedalang makudang-kudang cakepan minakadi Smarareka (2014), Sumanasa Sekuntum Pembebasan (Saduran Kekawin Sumanasantaka, 2019), Aud Kelor (2019). Dané ngamolihang anugrah pinih tegeh ring widang Sastra Bali saking Yayasan Kebudayaan Rancage ring warsa 2017 antuk cakepan pupulan cerpen sané mamurda Kutang Sayang Gemel Madui (2016). Dané sampun naenin dados guru basa Bali ring SMPN 3 Dénpasar (2011-2018), Penyuluh Bahasa Bali Kabupatén Klungkung (2016-2017). Ngantos mangkin kantun aktif nyarengin ring makudang-kudang utsaha nglimbakang basa, sastra miwah aksara Bali. Saking warsa 2018 nyantos mangkin, aktif nyurat artikel mabasa Bali ring Wikipedia Bali ring sor komunitas Wikimedia Denpasar. Antuk dedikasi ipun ring komunitas wikimedia, panglimbak Basa miwah Aksara Bali, Wikimedia Foundation ngicénin penghargaan Wikimedian of the year, pinaka The Newcomer of the year 2021.  +
Dewa Gede Purwita inggih punika dosén ring widang Desain Komunikasi Visual ring Institut Desain lan Bisnis Bali. Dewa taler dados pelukis miwah pangawi sané kasub antuk wastan pena Purwita Sukahet. Kapinterannyané sané dahat ngulangunin ring pakaryan I Ketut Gede Singaraja punika kawedar ring sajeroning pameran tunggal sané ngambarang karya-karya pelukis saking Buleleng puniki sané kasub antuk gaya pictorial realism ring warsa 2019.  +
Dewa Made Beratha embas ring Gianyar, Bali, 12 Juli 1941. Ida inggih punika mantan Gubernur Bali sané njabat kalih periode, inggih punika periode 1998-2003 miwah 2003-2008. Sadurung punika ida naenin dados Bupati Bangli periode 1968-1970. Dané muputang pendidikan Ilmu Sosial Politik ring Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta. Dané ngawitin karir ring warsa 1967 pinaka staf sekretaris daerah Kabupatén Bangli, miwah warsa salanturnyané kapilih dados Bupati Bangli. Raris ida dados anggota DPRD Bali saking warsa 1970 ngantos 1998, sadurung dados Gubernur Bali.  +
Dewa Putu Sahadewa embas ring Denpasar, 23 Pébruari 1969. Saking kantun anom dané aktif ring seni sastra, jurnalistik, miwah téater. Dané aktif ring Sanggar Minum Kopi miwah nyarengin ngripta Jatijagat Kampung Puisi. Antologi puisi tunggalnyané: 69 Puisi di Rumah Dedari (2015), Penulis Mantra (2016). Mangkin dané meneng ring Kupang tur makarya dados dokter kandungan.  +
Seniman miwah pangawi. Dewi Dian inggih punika pendiri Sawidji Gallery & Co. Dewi Dian Reich embas ring Australia saking rerama campuran Indonésia miwah Éropa. Dewi madue rasa tresna sane dahat mautama majeng ring alam, seni, sejarah, miwah tradisi warisan Indonesia. Ia nyambatang Bali pinaka jumahne sasue 20 tiban. Dian inggih punika lulusan saking Australian National Art School in Fine Arts ring jurusan Fotografi miwah disiplin seni lukis antuk penekanan ring sejarah miwah teori seni. Melajah maguru ring Digital Media, Linguistik miwah Studi Asia. Dian ngutamayang panglimbak Galeri miwah Studio Sawidji sané kantun mamargi. Pangentos ekonomi sane kawetuang olih pandemi Covid ring Bali dados katalisnyane. Sampun wénten kaperluan antuk nyelehin malih kahanan sané nglahlahin integritas seni rupa ring Bali. Sané nénten naenin medal saking budaya druéné. Sawidji minab sampun nyelehin indiké punika. Sakewanten, iraga wantah mautsaha jagi nyanggra talenta, paguyuban, miwah palemahan sane iraga dados bagiannyane.  +
Di desa tiang jalan bolong lan sesai Ade nak ulung, ulian jalan bolong , jalan bolong ulian Ade mobil gede - gede lewat. Sebilang tiang lewat jalan Nike harus alon alon. Tiang sareng timpal - timpal tiang ampun lapor ke klian desa karena jalan usak.  +
Pangawi sané kasub indik budaya miwah krama Bali sané sampun ngamedalang akéh esai ring buku miwah majalah.  +
"Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani Oleh Para Calon Pemimpin Bali?" Om Swastyastu, Sane wangiang titiang para panureksa, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan asung kerta wara nugrahan ida, iraga sareng sami prasida mesadu ajeng majeng ring ida dane sareng sami. Ring Indonesia pulau sane pinih becik tur terkenal inggih punika Pulau Bali utawi Pulau Seribu Pura. Pulau Bali sampun keloktah ke dura negara, sane mawinan nenten ja tios inggih punika bali medue budaya, adat, tradisi, miwah alam sane becik tur asri sekadi carik utawi sane tiosan. Nika mawinan toris saking manca negara rauh ke Bali. Nanging nika sane mawinan akeh toris manca negara sane numbas lahan utawi tanah carik sane wenten ring Bali, sane dados masalah inggih punika lahan nepunika lakar anggena hotel utawi vila. Nika sane mawinan carik sane dados ikon Bali sekancan warsa ngansan kidik. Taler nika sane mawinan orang lokal utawi krama Baline pacang dados antek-antek torise punika. Yening iraga lacur, sinah iraga pacang maburuh ring torise punika di gumi iraga pedidi. Santukan iraga sane ngicenin marga utawi genah sane becik utawi nyaman majeng ring para totis manca negara nepunika, utawi bahasa liane iraga ngicenin toris maca negara nepunika menjajah Bali secara perlahan. Pengaptin titiang majeng ring calon manggala Bali 2024 sane kejudi, mangda prasida natasin krane utawi masalah nepunika, santukan nika medue pengaruh besar majeng ring pulau Bali antuk selanturnyane. Ainggih wantah sekadi nepunika sane prasida aturang titiang, yening wenten kosa kata utawi tutur titiang sane nenten manut ring arsa, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk paramashanti Om Shanti, Shanti, Shanti Om  +
Matur suksma majeng ring panganter acara, antuk galah sane kepica ring sikian titiang. Sane kapertama angga panureksa sane kusumayang titiang Asapunika taler, para pamilet lomba sane wangian titiang sadurung titiang maturamatra pinih riin ngiring sareng-sareng ngastiti bhakti madukuh ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, majalaran antuk nguncarang panganjali umat. OM, SWASTYASTU. Mogi-mogi sangkaning pasuecan lan asung kertha Wara nugraha Ida, prasida titiang ngiring Ida dane sareng sami ngamangguhang karahayuan lankerahajengan jagat. Ring genah lan galah sane becik puniki, lugrayang titiang matur amatra sane mamurda "DILEMATISME SEORANG PETERNAK" Sekadi sane sampun kauningin, peternakan wantah silih sinunggil profesi sane becik, nanging mangkin akeh peternak sane nenten prasida ngelanturang profesi punika mawinan pangarga ternak sane tedun kasarengin antuk pangarga pakan sane sayan nincap. Puniki pikobet sane patut iraga pikayunan sareng-sareng, iraga patut ngrereh panyawisnyane, sapunapi antuk ngalahang pikobet puniki. Tiang ngaptiang majeng ring pimpinan sane kapilih ring kontestasi politik pemilihan 2024 puniki mangda ngenterang program kerja sane urati ring nasib para petani utamanyane stabilitas harga pakan lan stabilitas harga jual hasil ternaknyane mangda para peternak nenten keni pikobet ring peternakan taler nenten kelangan pakaryannyane. Inggih Ida dane sareng sami sane kusumayang titiang, Kadi asapunika sane prasida aturang titiang, matur seksema antuk uratiannyane. Menawita Wenten atur titing sane nenten manut ring Kayun, titiang ngelungsur geng Rena pengampura. Pinaka wesananing atur puputang titiang antuk paramasantih, OM SANTIH SANTIH SANTIH OM  +
Om Swastyastu, niki opini saking titiang ajak tetelu, Jeje, Dina, Melda (JDM) . Opini niki berkaitan teken kekurangan saking website niki. Manut titiang ajak tetelu hal sane kuang pas ring website basa bali Wiki niki wenten ring bagian posting opini sane manurut titiang tetelu website niki lumayan ribet. Dimana kami para murid niki merasa kebingungan dan tentu saja titiang ajak tetelu ingin sane lebih simple,karna di sisi sane lenan titiang ajak tetelu sampun ingin menyampaikan opini titiang ajak tetelu  +
Dinamika Praktik Pemungutan Liar Om Swastiastu Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler para semeton sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring iraga sareng sami ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning pasuecan Ida, iraga sareng sami prasida masadu ajeg ring genah lan galah sane becik puniki, sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda "Dinamika Praktik Pemungutan Liar". Para semeton yowana sareng sami, Dewase mangkin akeh wenten kelaksanayang pemungutan liar. Ring genah-genah umum, irika sering kapanggihin oknum-oknum sane nenten bertanggung jawab nunas jinah parkir sane ilegal. Parikrama pemungutan liar kawastanin ilegal santukan kamargian tanpa izin resmi utawi nenten wenten peraturan sane sah saking otoritas. Parikrama punika ngawinang pikobet pisan santukan nénten manut ring awig-awig ring genah punika sané nénten naur prabéya parkir majeng ring para tamiu. Penerimaan dana saking pemungutan liar minab nenten kaanggen antuk kepentingan umum utawi fasilitas sane patut kasokong olih parkir resmi. Majeng ring semeton sareng sami, ngiring iraga dados krama yening nyingakin wenten praktik pemungutan liar puniki mangda nyarengin ngindarin lan malungguhang pikobet punika ring sang sane madue wewenang. Punika mawinan, titiang ngaptiang ring sapa sira pemimpin sane pacang kapilih ring warsa sane jagi rauh mangda nguratiang indik ngaryanin solusi utawi kebijakan indik pikobet praktik pemungutan liar puniki. Wantah asapunika sane prasida aturang titiang, pinih riin titiang nuns gengrena sinampura tur puputang titiang antuk parama santih. Om Santih, Santih, Santih, Om  +
Om swastyastu Ida dane sane kusumayang titiang lugrayang titiang ngaturang puja pangastuti mantuk ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Pangayubagia aturang titiang jagi nyaringin "WEBINAR WIKITHON PARTISIPASI PUBLIK DENGAN TEMA BALI BERORASI" Ring galah sane becik puniki titiang matur nganinin indik "Dini Liu Ade Luu  +
Dr. sane Putra Agung Gde Alit Geria, M.Si., embas ring Br. Petak, Désa Petak Kaja Gianyar Bali, ring 21 April 1963. Dané muputang pendidikan S1 (Basa miwah Sastra Bali) ring Fakultas Sastra Universitas Udayana (1987) miwah ngamolihang Master of Cultural Studies ring Program Pascasarjana Universitas Udayana (2004). Ring warsa 2012, dané ngamolihang gelar Doktor Linguistik antuk Konsentrasi Wacana Sastra ring Program Pascasarjana Universitas Udayana antuk judul disertasi "Wacana Siwa-Buddha ring Kakawin Nilacandra: Analisis Resepsi". Dané naenin makarya ring pahan Manuskrip Perpustakaan Nasional RI Jakarta (1990-1996). Lianan ring punika, dané taler dados Dosen Luar Biasa ring Fakultas Sastra Universitas Indonesia Jakarta (1990-1996). Sajabaning punika, Badan Perpustakaan Provinsi Bali taler pinaka genah dané ngayahin ring warsa 1997-2005. Saking warsa 2006, dané dados Dosen PNS Dpk ring Fakultas Pendidikan Bahasa miwah Seni, Program Studi Pendidikan Bahasa Indonesia miwah Daérah, IKIP PGRI Bali, LLDIKTI Wewidangan VIII. Ida sampun mlajahin makudang-kudang manuskrip lontar. Dané nénten ja wantah nureksain, nanging taler makarya katalog, transliterasi, miwah terjemahan. Dané sampun nyurat makudang-kudang cakepan. Tiosan punika, Geguritan Uwug Kengetan (2014), Musala Parwa (2015), Prastanika Parwa (2016), Bhomakawya (2017), Wacana Siwa-Buddha ring Kakawin Nilacandra (2018), Ala-ayuning Dina Mwah Sasih (2018), miwah Kakawin Nilacandra Abad XX (2019).  +
Drs. I Nyoman Aris inggih punika sastrawan saking Banjar Kebayan, Desa Tangeb, Kelurahan Abianbase, Kecamatan Mengwi, Kabupaten Badung. Drs. I Nyoman Aris embas pinanggal 19 September 1984. Drs. I Nyoman Aris inggih punika putra saking Alm. I Wayan Lanus lan Alm. ni Nyoman Namrug. Riwayat pendidikannyane SR (1962), SMP (1965), KPG (1978), PGSLP (1980) miwah S1 jurusan Basa lan Sastra Bali (1990). Drs. I Nyoman Aris guru ring SMK Seni Ukir Tangeb, petani miwah dados juri utawi pembina ring wimbakara utsawa dharma gita. Akeh penghargaan sane kapolihang, minakadi juara 1 makidung/makakawin. Karya agengnyane inggih punika Kidung Yadnya. Karya sane lianan wenten imba tembang (pupuh), tuntunan melajah makakawin miwah tuntunan melajah makidung sane lengkap madaging tangga nada miwah notasi.  +
E
ECOBRICK : NGEMARGIANG TRI HITA KARANA ANGGEN JALARAN NGIRANGIN LUU PLASTIK RING KABUPATEN BULELENG Kabupaten Buleleng wenten 9 kecamatan miwah 148 kelurahan taler 169 desa adat. Akeh krama ring Kabupaten Buleleng inggih punika 806.650 diri manut saking data Buleleng Membangun ring warsa 2020. Kawentenan krama sane akeh punika mawinan wenten paiketan sareng kualitas lingkungan, cutetnyane saking bunbunan luu, punika kamanahang yening soang-soang krama ngawetuang luu 0,5 kg sarahina-rahina (SNI No. 39831995), dadosnyane bunbunan luu ring Kabupaten Buleleng kamanahang 413,249,5 ton sarahina-rahina. Paimbangan luu sane kawetuang saking data luu sane ngranjing ring TPA, inggih punika luu organik 297,67 ton miwah luu anorganik 148,36 ton sarahina-rahina. Leluu plastik dados pikobet mangkin ring Buleleng. Kabupaten Buleleng kantun ngarepin krisis sane sayan mamerdi antuk kawentenan gunung leluu. Indike punika sayan meweh lan kabuktiang antuk kebakaran TPA Desa Bengkala ring Buleleng makudang-kudang rahina puniki. Ring tongos penampungan luu utawi TPA luune sampun sayan ngakehang tur kantos nenten mrasidayang malih nampung luu sane sarahina kakutang irika. Punapi kayun iragane yening sarahinane iraga patut urip ring tengah gunung leluu? taler kasarengin antuk polusi pembakaran puniki? urgensi pikobet puniki patut gelis karerehang pamargi duaning prasida ngawinang pikobet lian sane prasida ngerugiang krama ring Kabupaten Buleleng. Luu plastik dados pikobet napi malih ungkuran puniki genah ngutang luu sampun makacakan nenten mresidayang ring TPA sawireh akeh TPA sane wenten ring Kabupaten Buleleng sampun akeh kadagingin antuk luu plastik, akeh pidabdab sane sampun kaanggen ngirangin luu plastik ring Bali sakewanten luu ring Kabupaten Buleleng nenten ja mresidayang ical, napi sane ngawinang luu plastik ring Kabupaten Buleleng nenten ical? napi pidabdab sane patut antuk ngirangin luu plastik ring Kabupaten Buleleng? sane mawinang luu plastik ring Kabupaten Buleleng nenten ical inggih punika akeh masyarakat ring Kabupaten Buleleng nganggen plastik sekadi pembungkus makanan, pembungkus canang tur sane lianan, sampun nenten dados kakutang ring TPA santukan TPA lokal sampun kadagingin antuk sampah plastik. Manut titiang, pidabdab sajeroning pikobet punika wantah Ecobrick pinaka silih sinunggil utsaha ngolah luu plastik. Ecobrick punika saking basa asing inggih punika saking kruna ecology lan brick, ecology punika suksmannyane palemahan, brick punika suksmannyane bata. Ecobrick punika kakaryanin saking botol plastik sane kadagingin luu plastik. Tetujon Ecobrick puniki boya ja ngaleburang luu plastik, nanging luu punika mangda prasida awet raris kauwah mangda prasida dados barang sane mawiguna, minakadi anggen tongos negak taler prasida kadadosang furniture ramah lingkungan. Pangaptin titiang saking ecobrick puniki para kramane prasida ngubah luu plastik punika mangda mawiguna taler prasida ngirangin luu plastik ring Kabupaten Buleleng miwah prasida nincapang kepercayaan taler kesejahteraan manut saking falsafah Tri Hita Karana. Puniki taler para kramane mangda prasida nyujur pangaptinnyane malarapan saking falsafah Tri Hita Karana. Penerapan falsafah Tri Hita Karana utaminnyane ring widang palemahan kamargiang saking pengolahan luu sane ngawigunayang Ecobrick. Ngiring makasami introspeksi diri yening iraga pinaka jatma Buleleng patut eling teken wewidangan jagat Buleleng antuk ngutang luu ring genahne utawi ngolah luu mangda jagat Buleleng sayaga asri, resik, miwah trepti. Wantah kadi asapunika opini sane prasida unggahang titiang dumogi napi sane aturang titiang wenten pikenoh ipun.  
"Om Swastyastu", sane wangiang titiang para Angga panureksa, para uleman, kenten taler para Semeton sareng sami sane Tresna asihin titiang. Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, sangkaning antuk pasuecan Ida. Iraga prasida mapuput iriki, jago mligbagang Indi EKONOMI ring Bali. Sarat pesan manah titiang jagi ngaturang indik ketimpangan Ekonomi ring Bali. Majeng ring Bapak/Ibu sane munggah ring Ekseklutif tur ring Legislatif sane wenten ring Pemerintahan Daerah Provinsi Bali. Dumogi Bapak/Ibu Ekseklutif lan Legislatif prasida jagi pacang mantu para semeton sane Ekonomi ipun magenah ring garis Kemiskinan, mangda para semeton iraga nika ngerusayang pemerintah daerah peduli antuk nasib lan Ekonomi ipun, tur mangda prasida taler ngicen bantuan saking pemerintah. Inggih wantah asapunika prasida katur, yening wenten atur titiang sane lan munggah majeng ring Ida dane sareng sami, titiang nunas geng rna sinampura, inggih puputang titiang antuk Paramashanti,"Om Shanti Shanti Shanti Om".  +
Maturasi sisya didik ring Bali mangkin sampun nenten karaguang malih. Prasida makta padewekan sane kaduwenang lan masosialisasi patut sampun kaacungi jempol. Sisya didik ring jenjang pendidikan sekolah dasar ring Bali warsa 2020 inggih punika 399.6 tali sane ngaryanin Bali maduwe SDM muda sane prasida kakontribusiang anggen ngewangun pariwisata Bali. Santukan kawentenang penglahlah Covid-19 sane mangkin, sisya patut masekolah nganggen teknologi daring, puniki taler sisya prasida ngamolihang dampak positif pengoperasian sistem internet. Punika sampun sane durus kadadosang fokus ring penerapan mata papelajahan anyar “Pariwisata Bali” ring kurikulum sekolahnyane. Mata papelajahan Pariwisata Bali puniki jagi ngecakup aspek-aspek dasar pariwisata Bali. Program papelajahannyane kakemas menarik mangdaning sisya nenten bosan. Nguningayang teori indik makna, kunikan seni lan budaya, destinasi, lan promosi wisata Bali jagi kapicen. Kadukung malih antuk praktek, minakadi kunjungan ka destinasi wisata lan sentra kerajinan seni jagi ngimbuhang antusias sisya mangdaning seleg malajah. Kapastikayang malih, sisya taler jagi ngamolihang galah anggen ngebuat laporan, sekadi tulisan utawi dokumentasi aktifitas ring genah wisata, sane jagi kapromosiang olih sisyane punika nganggen media sosial. Makeh sane jagi kapolihang kaanggen keuntungan mangkin ngantos riwekasan, sekadi nincapang kewagedan akademis lan jiwa sosial sisya, nincapang kayun para sisya ngelanturang kuliah ring wewidangan pariwisata, nincapang lapangan kerja sane tetujon ring SDM guru pariwisata, lan sane pinih riin ngewantu pemerintah santukan stakeholder antuk ngepromosiang pariwisata ring tengahing pandemi Covid-19. Dumogi pariwisata Bali prasida mewali ka jati mula.  +
Ring tepengan Covid-19 ring jagat Bali sane kntun mngkin, akeh sumber perekonomian Bali sane keni dampak, silih sinunggil sektor pariwisata. Ngantos mangkin pariwisata Bali durung prasida normal santukan gering Covid-19 durung metilar. Pariwisata Bali sampun kaloktah kedura negara mawinan seni lan budayane, tanpa sector pariwisata perekonomian masyarakat bali nyansan nyusut. Akeh masyarakat bali sampun nenten madue pekaryan mawinan dampak Covid-19 nenten surut ring jagat Bali. Malarapan antuk punika ngiring iraga sareng sami elingang sedina-dina ngangge masker mangda covid-19 gelis metilar ring jagat Bali. Ring awal tahun 2022 sane mangkin, pariwisata Bali mewali pacang pulih nika mawinan kebiasaan masyarakat Bali ngangge masker sampun madue dampak positif. Sane mangkin kasus pandemi ring jagat Bali sampun melandai mawinan mabukti parawisata Bali sampun kabukak antuk wisatawan domestik. Wisatawan mancanegara sane rauh ke Bali durung sanget akeh mawinan durung wenten izin sareng pamerintah, wenten malih varian virus baru sane rauh ring jagate sane ngeranayang pemerintah memperketat pintu masuk wisatawan mancanegara rauh ke bali umumnyane ring Indonesia. Perekonomian masyarakat Bali nyansan mewali pulih santukan akeh jadma bali sane keni PHK sampun mekarya utawi mewirausaha. Wemten sane mewali mekarya ring kapal pesiar utawi sane tiosan. Iraga sareng sami pastika perlu mekarya mangda prasida ngisinin keperluan keluarga, antuk punika ngiring iraga sareng sami melajah mewirausaha mandiri contoh ipun medagang utawi ring bidang jasa. Titiang sekadi anak Karangasem sedurung covid saking mangkin tetep maawirausaha ring perkebunan salak santukan mngkin harga salak ring bali durung presida mewali sane sekadi wawu lintang. Taler iraga tetep ngrastiti bhakti majeng Ida Sang Hyang Widhi mangda pariwisata ring jagat Bali nyansan gelis mewali. Akeh sane mangkin generasi muda Bali khususnyane sane wawu lulus SMA/SMK nenten polih pekaryan, nika mawinan pengangguaran sing Bali nyansan akeh, antuk punika ngiring iraga generasi muda Bali melajah mewirausaha. Nenten perlu gengsi yening iraga mausaha kecil – kecilan sane pinih penting prasida ngasilan mata pencaharian sane medasar dharma, taler dukungan pemerintah sanget pinih penting antuk kemajuan wirausaha mandiri generasi muda Bali mangda pariwisata Bali nyansan lestari lan berkelanjutan. Ngiring iraga sareng sami sampunang gengsi yening iraga memulai mewirusaha mandiri, yening sampun sekadi asapunika perekonomian masyarakat Bali pacang ajeg lan lestari antuk wawasan berwi  
om swastyastu nelatarang indik aspek sane mabuat pisan sajeroning ngwangun masa depan bangsa, inggih punika pendidikan dini indik pemilu. Pendidikan punika mabuat pisan ring sajeroning nyiptayang demografi sané becik ring warsa 2045. Antuk ngicénin kaweruhan saking alit, iraga prasida muka pamargi majeng ring generasi sané uning ring hak miwah kewajiban demokrasi. Ritatkala ngicénin pendidikan sadurung pemilihan, iraga nénten wantah ngicénin kaweruhan, nanging taler ngwangun karakter miwah kesadaran partisipatif. Anak alit iraga, pinaka panerus bangsa, patut kawisesain antuk pangresepan indik sabilang suara ipun maduwe dampak sane ageng sajeroning ngwangun masa depan Indonesia. Pendidikan puniki pinaka investasi jangka panjang sane prasida ngawetuang demografi sane becik sane prasida ngwantu nglimbakang panegara. Melarapan antuk pendekatan pendidikan sane holistik, iraga prasida nyiptayang generasi sane uning ring nilai-nilai demokrasi, sane madue pikayunan kritis, tur sampun sedia nyarengin ring proses pemilihan. Dadosne, iraga ngwangun bonus demografi nenten wantah antuk kuantitas, nanging sane pinih mabuat, antuk kualitas warga negara sane uning tur ngajiang demokrasi. Ngiring sareng-sareng mautsaha ngalimbakang pendidikan pemilu ring galah sané pinih rihin, mangda bonus demografi ring warsa 2045 prasida dados sumber kekuatan majeng kemajuan bangsa Indonésia. Matur suksma.  +
Edward, utawi Eddy sapunika dané kasengguh, inggih punika Managing Editor NOW! Bali miwah tuan rumah NOW! Podcast ring Bali. Dané seneng ring fotografi, malancaran ring désa, miwah seneng yéning karyannyané nyihnayang dané ring para janané saking makudangkudang undagan kauripan.  +
Om Swastiastu Matur suksma antuk galah sane sampun kapaica ring sikian titiang. Mangkin titiang jagi ngaturang opini sane sampun karyanang titiang sane memurda Pemulihan Ekonomi Bali Usan Covid-19 Kewentenan pandemi Covid-19 (Siongolas) ring jagate puniki ngawatuang akeh pisan pikobet. Virus puniki ngeranayang iraga sareng sami patut meneng ring Jero soang-soang sawetara kalih tiban. Yening iraga seleh-selehin kewentenan Covid-19 puniki ngeranayang iraga ten prasida masekolah, megae, tur melali ke dura negara. Ulian virus Covid-19 puniki akeh sane keni PHK ring genahne megae soang-soang. Bali wantah pulau pariwisata sane kasub ke dura negara, akeh touris mancanegara sane melali ke Bali, riantukan kebijakan punika akeh masyarakat Bali dados pengangguran. Mangkin, Ten merasa sampun warsa kalih tali tigang likur (2023). Para pemerintah patut nguratiang ekonomi Bali mangkin, tur ngembaliang ekonomi Bali sekadi dumun sedurung Wenten pandemi Covid-19. Perekonomian Bali mautama ring sektor Pariwisata, Yening Wenten pembatasan mobilitas sekadi kebijakan diam di rumah Utawi meneng ring Jero soang-soang, sektor pariwisata Bali lumpuh. Ekonomi Bali terpuruk. Indik punika patut kadabdabin olih pemerintah. Pemerintah patut ngerancang konsep pengembangan perekonomian Bali sane seimbang Utawi Ten berpatokan sareng sektor pariwisata. Pengembangan perekonomian Bali patut kauratiang mangda seimbang, Ten mautama ring sektor pariwisata manten. Genah pariwisata rentan pisan keni faktor eksternal. Sekadi keamanan, bencana alam, tur bencana nonalam sane Ten presida kaselehin Utawi Ten prasida dikontrol. Ulian punika makasami sektor ring Bali patut kauratiang sakadi sektor pertanian, kelautan lan perikanan, industri manufaktur lan industri berbasis budaya branding Bali, UMKM lan koperasi, ekonomi kreatif lan digital, miwah sektor pariwisata. Yening sampun makasami prasida membangkitkan sektor-sektor ring Bali punika, Mangdane prasida memulihkan ekonomi Bali usaan pandemi Covid-19. Mangda masyarakat Bali prasida Sejahtera lan Rahayu. Inggih ida dane sareng sami sane dahat wangiang titiang. Titiang I Sangkur mabet jamprah, wantah asapunika sane prasida aturang titiang. Rumasa dewek titiang kantun wimuda pisan, janten akeh kekirangan titiang iwawu. Duaning kadi asapunika banget titiang ngalungsur agung rena sinampura. Dumogi napi sane aturang titiang iwawu prasida mapikenoh ring kahuripan puniki. Maka wesananing atur puputang titiang antuk amatra puniki : Gambang angklung nabuh di pura, kajengkepin antuk Gita Santi. Kirang langkung titiang nunas ampura, Puputan titiang antuk pramasantih Om Shanti Shanti Shanti Om  
EKONOMI SULIT, KRAMA MENJERIT Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, sadurung titiang matur amatra pinih riin ngiring sareng-sareng ngastiti bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, majalaran antuk nguncarang panganjali umat. Om Swastyastu Mogi-mogi sangkaning pasuecan lan asung kertha wara nugraha Ida, prasida titiang ngiring Ida dane sareng sami ngamangguhang karahayuan lan karahajengan jagat. Ring genah lan galahe sane becik puniki, titiang pinaka angga saking SMAS Laboratorium Undiksha Singaraja ngaturang amatra ngeninin kebutuhan pokok. Kebutuhan pokok utawi kebutuhan primer inggih punika kebutuhan sane kabaktayang olih sabilang dewek manusa sekat kamedalang ka jagat. Paindikan punika inggihan prioritas utama antuk nglanturang keberlangsungan idup manusa. Kebutuhan pokok kakepah dados pangan, sandang, lan papan. Manut teori, sami manusane patut nyalarang kebutuhan pokok antuk keberlangsungan idupnyane. Sakewala sujatine kari akeh masyarakat sane nenten prasida ngisinin makatetiga kebutuhan punika utawi silih sinunggil saking tetiga kebutuhan sane wenten. Kapi ambeng punika mawinan akeh pikolih kramane sane nenten stabil kantos wenten sakelompok jatma sane pikolihnyane kagolonang ring sor miwah nenten nyujur upah minimum sane manggeh, paindikan puniki madue paiketan sane erat antuk pangargan kebutuhan pokok ring masyarakat sane ngancan nincapang. Yening nenten guan katanganin, parindikan puniki jagi nimbulang kemiskinan ring kahuripan parajanane. Manut punika, pamerintah musti guan ngarereh pamargi ring parindikan puniki. Silih sinunggil pamargi sane prasida kamargiang inggih punika nyantosang awig ngeninin upah minimum antuk menindaklanjuti pengusaha-pengusaha sane kari sawenang-wenang sajeroning maweh upah majeng ring para karyawannyane. Malarapan paindikan punika, perekonomian parajana pacang sayan stabil dadosnyane prasida ngebeking kebutuhan pokok hariannyane. Ida dane miwah semeton sami sane banget kusumayang titiang kadi asapunika titiang prasida matur-atur ring galahe sane becik puniki, mogi-mogi wenten pikenohipun ring wesananing atur, banget titiang nglungsur geng rena sinampura, wenten atur titiang sane nenten munggan ring arsa. Matur suksma antuk ring uratian ida dane sinamian, pinaka panguntat, puputang titiang antuk parama santhi. Om Santhi, Santhi, Santhi, Om  
Pakeweh sane patut katepas ring para calon pemimpin tahun 2024 sane mangkin inggih punika ngeninin indik pakaryan miwah pendidikan. Permasalahan punika rumasuk ring permasalahan penting sane patut kaentasang mangda mrasidaang mewujudkan jagat Bali sane sejahtera nenten wenten sane putus sekolah, nenten wenten akeh pengangguran. Permasalahan punika patut gelis kauratiang mangda nenten ilang utawi ical kabecikan masyarakat sami. Calon pemimpin sane mangkin patut nguratiang lan ngarereh solusi mangda mrasidaang mengurangi kesenjangan ekonomi tur mrasidaang meningkatkan akses pendidikan. Minakadi ngawentenang lapangan pekerjaan, nguratiang sekolah sane ring daerah terpencil mangda mrasidaang mewujudkan sumber daya manusia sane merata.  +
Ema Sukarelawanto, embas ring Tulungagung, Jawa Timur, 2 Juli 1965. Sasampun lulus saking Fakultas Peternakan Universitas Udayana ring warsa 1990 dané dados wartawan Bali Post ngantos 1994. Raris dados redaktur ring Harian NUSA (1994-1998) miwah ngelola majalah pariwisata Bali Tribune ngantos katutup pascatraged bom Bali 2002. Salanturnyané dané nyarengin Harian Bisnis Indonésia miwah dados editor Bisnis.com ngantos pensiun saking seka media puniki. Lianan ring dados wartawan, dané taler aktif ring makudang-kudang proyék seni rupa ngawit warsa 1993 taler ring penerbitan buku, pinaka pangawi miwah pengemasan tata letak miwah desain grafis. Makudang-kudang silih tunggilnyané inggih punika Berbagai Dimensi Perupaan Made Wianta (Kumpulan Esei, 1998), Kitab Suci Digantung di Pinggir Jalan New York (Kumpulan Puisi Made Wianta, 2003), The Sound of Calligraphy Made Wianta (2001), Dreamland-Made Wianta (2003), Calligraphy in Song-Made Wianta (2005), 4+1=Venezia (Panji Tisna, Made Kaek, Suklu, Made Wianta, 2003), Eternal Line-Stephan Spicher (2005), To Be World Class Services, Proses Metamorfosis PLN Distribusi Bali (2006), Jero Wijaya: Inspirasi dari Kaldera Batur (2007), Mengembus Batas (Wahyoe Wijaya), Konflik Tak Jadi Pelik (Biografi Nyoman Sudiantara, 2010), Leafscape (Nyoman Sujana), Kompangan Darus dan Bagh Mirah; Pionir Pariwisata Aston (Nyoman Darus), Putra Taryoto, Putra Hadi Taryoto: Ngwujudin Impian Melalui Atribut Pariwisata Baru (Nyoman Darus, 2012), Putra Darus & Putri Putu, Putra Putu, 2016), Mangkin dané aktif ring Komunitas Kertas Padi, Komunitas Nitirupa, taler ngwangun situs berita inibali.com miwah katarupa.id.  +
Om Swastyastu. Para angga panureksa sane mustikayang titiang Asapunika taler para sameton, pamekas para pamilet pacentokan Wikithon Partisipasi Publik sane tresna sihin titiang Kapertama titiang tan lali angayu bagia majeng ring Ida Sanghyang Widhi Wasa, duaning wit sangkaning kreta waranugraha Ida kandugi titiang miwah ida dane sareng sami sida mapangguh sajeroning parikrama Bali maorasi rahinane puniki. Mapiranti antuk uncaran Om Awighnamastu orasi titiang sane mamurda: “Era Society 5.0, Ngiring Sutindih Ring Petani” kawitin titiang. Ida dane sane kusumayang titiang. Manawi ida dane sareng sami sampun pawikan, aab jagate mangkin sampun ngranjing ring Era Society 5.0. Panglimbak jagate puniki sujatine becik pisan, santukan nyokong kramane mangda prasida kreatif ngawigunayang teknologi rikala ngamargiang kahuripan. Punika mawinan, akeh sampun para janane sane ngawigunayang dunia maya pinaka jalaran ngaruruh pakaryan, sakadi dados penulis konten, content creator, miwah sane lianan. Sakewanten, sane nenten dados kalaliang, inggih punika wantah kawentenan petani. Ring aab jagate mangkin, napike wenten alit-alite sane madue pangapti dados petani? Napike kantun akeh wenten wawidangan sane prasida katandur?. Yening nyelehin indik pikolih, sampun pastika para janane, pamekas sane kabaos generasi millenial tur generasi Z puniki pacang milih dados konten kreator. Raris sira sane pacang dados petani riwekas? Parindikan puniki mabuat pisan kauratiang olih sang ngamel jagat Bali, sapunapi mautsaha mangdane pertanian kantun ajeg, pakaryan petani kantun kasenengin olih para janane yadiastun pakaryan puniki sering ngawinang daki tur tuyuh. Ida dane sane wangiang titiang, Kawentenan petani sane mangkin ring Bali, akeh sane sampun prasida ngamedalang pikolih pertanian nanging nenten prasida ngranjing ring pasar. Punika mawinan rikala petanine madue pikolih, meweh ngadol antuk pangarga sane becik, bilih-bilih nenten prasida kaadol. Nampenin pikobet puniki, patut kamargiang konsep smart farming utawi wikan sajeroning pertanian. Nanging sadurung punika, pamerintah patut nadosang petanine smart farmer utawi petani sane waged ngawigunayang teknologi sajeroning ngawetuang produknyane mangdane prasida katerima olih pasar. Raris kaaptiang napi sane katandur puniki prasida sayan becik tur nincap nyabran warsa. Yening sampun petanine landuh, sinah pacang ngawetuang pangan sane becik majeng ring krama Baline. Parindikan sakadi puniki prasida mamargi prade generasi millenial miwah generasi Z sane meled nyarengin panglimbak teknologi tedun ke pertanian tur pamerintah nyokong antuk aksi nyata, sane nindihin kahuripan petani ring Bali. Ida dane sane wangiang titiang. Wantah asapunika cutet orasi titiang. Yadiastun cutet, sane satmaka damuh aketelan ring sagarane jimbar wenten pikenoh ipun. Titiang tan lali ngaturang suksma antuk uratian ida dane sareng sami. Asapunika taler titiang tan lali nunas agung pangampura prade wenten iwang atur titiang utawi napi sane aturang titiang tan kangkat ring pakayunan. Puputang titiang antuk parama shanti, Om Shanti Shanti Shanti Om.  
Eric Buvelot inggih punika wartawan miwah pangawi senior sané meneng ring Bali saking warsa 1995. Dané ngawitin pakaryannyané ring Prancis ring publikasi harian, irika dané meneng salami 10 warsa miwah malajah indik jurnalisme. Dané sampun nyurat satusan suratan indik Bali miwah Indonésia, ring basa Prancis utawi Inggris, akéhan anggén majalah bulanan Bali La Gazette de Bali, pinaka kepala redaksi selami 13 warsa, sakéwanten taler anggén média mabasa Inggris terkemuka ring Indonésia sakadi The Jakarta Post, Indonesia Expat, Sekarang Bali utawi basa Prancis Le Banian. Dané nglimbakang koran multibasa The Communities of Indonesia miwah majalah gaya hidup Saga. Lianan ring Bali, 50 Tahun Perubahan ⁇ Percakapan dengan Jean Couteau, dané taler dados pangawi novél kriminal Bali Club Hotel sané kasurat ring warsa 1994-1995.  +
Etika Wisatawan ring Genah Suci ring Bali Om Swastyastu, Angga panuréksa sane wangiang titian, miwah tim Bahasabali wiki sané kusumayang titiang. Ring galahe sane becik puniki, titiang jagi ngaturang orasi indik "Etika Wisatawan ring Genah Suci ring Bali". Pulo Bali inggih punika destinasi wisata sané pinih kasub ring Indonésia. Bali madué makudang-kudang objek wisata, inggih punika wisata alam, wisata budaya miwah wisata bahari. Bali miwah pariwisata nenten dados kapalasang. Sané nénten kirang menarik inggih punika budaya kramannyané. Urip krama Bali raket pisan sareng agama Hindu punika mawinan upacara agama punika dados objek sané khas pisan. Pura inggih punika genah mabakti umat Hindu sané kasebar ring sajebag Bali. Punika mawinan Bali taler kawastanin Pulau Seribu Pura. Sakéwanten kaluihan genah wisata ring Bali kantun sering keni panglalah, silih tunggilnyané inggih punika genah genah suci. Kawéntenan wisatawan dura negara sané malancaran ka genah suci punika kantun ngawinang pikobet ring Bali. Kasus sane sering kapiragi inggih punika etika wisatawan sane kantun kirang, ring sajeroning busana utawi moral wisatawan punika padidi. Sakadi sané mamargi ring Pura Dalem Prajapati Banjar Dadakan, Désa Adat Kelaci Kelod, Désa Abiantuwung, Kecamatan Kediri, Kabupatén Tabanan. Turist punika manjat wit sané kasuciang, minabang turist punika nénten uning genah punika wantah genah suci. Indiké puniki sering pisan kapanggihin, santukan kebebasan masikian miwah mabusana ring makudang-kudang genah wisata, kebutuhan antuk konten komersial miwah, tan kauningin olih wisatawan dura negara indik genah suci ring Bali. Antuk punika, iraga ngaptiang mangdané pamimpin Bali ring warsa 2024 prasida ngukuhang awig awig ring genah punika antuk utsaha sané prasida kamargiang, inggih punika, 1. Ngwangun komunitas antuk nyaga genah punika. 2. Pamrentah mangda ngicénin informasi indik makna genah suci. 3. Ngaturang sanksi majeng ring para tamiu sane nenten satinut ring awig-awig punika, sanksi punika marupa sanksi moral miwah sosial. 4. Wisatawan kaaptiang kasarengin antuk pemandu wisata sane maduwe izin (ngerti kondisi alam, adat istiadat, tradisi, miwah kearifan lokal masyarakat Bali} ritatkala malancaran ke daya tarik wisata. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, dumogi wenten pikenohnyane, lan orasi puniki prasida kawujudang olih pamimpin Bali warsa 2024 mangda genah-genah suci ring Bali setata kajaga lan kalestariang. Ampurayang yening wenten kaiwangan ring bebaosan puniki. Om Shanti, Shanti, Shanti Om.  
Etika Wisatawan Ring Genah Suci ring Bali Om Swastyastu, Angga panuréksa sane wangiang titian, miwah tim Bahasabali wiki sané kusumayang titiang. Ring galahe sane becik puniki, titiang jagi ngaturang orasi indik "Etika Wisatawan di Tempat Suci di Bali". Pulo Bali inggih punika destinasi wisata sané pinih kasub ring Indonésia. Bali madué makudang-kudang objek wisata, inggih punika wisata alam, wisata budaya miwah wisata bahari. Bali miwah pariwisata nenten dados kapalasang. Sané nénten kirang menarik inggih punika budaya kramannyané. Urip krama Bali raket pisan sareng agama Hindu punika mawinan upacara agama punika dados objek sané khas pisan. Pura inggih punika genah mabakti umat Hindu sané kasebar ring sajebag Bali. Punika mawinan Bali taler kawastanin Pulau Seribu Pura. Sakéwanten kaluihan genah wisata ring Bali kantun sering keni panglalah, silih tunggilnyané inggih punika genah genah suci. Kawéntenan wisatawan dura negara sané malancaran ka genah suci punika kantun ngawinang pikobet ring Bali. Kasus sane sering kapiragi inggih punika etika wisatawan sane kantun kirang, ring sajeroning busana utawi moral wisatawan punika padidi. Sakadi sané mamargi ring Pura Dalem Prajapati Banjar Dadakan, Désa Adat Kelaci Kelod, Désa Abiantuwung, Kecamatan Kediri, Kabupatén Tabanan. Turist punika manjat wit sané kasuciang, minabang turist punika nénten uning genah punika wantah genah suci. Indiké puniki sering pisan kapanggihin, santukan kebebasan masikian miwah mabusana ring makudang-kudang genah wisata, kebutuhan antuk konten komersial miwah, tan kauningin olih wisatawan dura negara indik genah suci ring Bali. Antuk punika, iraga ngaptiang mangdané pamimpin Bali ring warsa 2024 prasida ngukuhang awig awig ring genah punika antuk utsaha sané prasida kamargiang, inggih punika, 1. Ngwangun komunitas antuk nyaga genah punika. 2. Pamrentah mangda ngicénin informasi indik makna genah suci. 3. Ngaturang sanksi majeng ring para tamiu sane nenten satinut ring awig-awig punika, sanksi punika marupa sanksi moral miwah sosial. 4. Wisatawan kaaptiang kasarengin antuk pemandu wisata sane maduwe izin (ngerti kondisi alam, adat istiadat, tradisi, miwah kearifan lokal masyarakat Bali} ritatkala malancaran ke daya tarik wisata. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, dumogi wenten pikenohnyane, lan orasi puniki prasida kawujudang olih pamimpin Bali warsa 2024 mangda genah-genah suci ring Bali setata kajaga lan kalestariang. Ampurayang yening wenten kaiwangan ring bebaosan puniki. Om Shanti, Shanti, Shanti Om.  
F
Om Swastiastu Rasa suksma iraga aturin ring linggih Ida Shang hyang Widhi Wasa sane sampun ngametuangin kawentenan. Ring punika, pinih pantes, krama wantah ngaturang sembah pangastuti, tur ngamolihang pamargin ring fenomena sane ngeranjing dados mawasta ring Indonesia, yadiastun karya sane pinih enyih, nanging taler ngamargiang paragané ring jagat, dados pamargin yowan palemahan, ring antuk ngawinang masalah polusi udara. Yadiastun makeh pradesa olih saking silih tunggil udara sane pinih kacunduk ring Asia Tenggara, pamargin makeh kendaraan listrik inggih punika mawasta sane nika, tur ngamargiang jelek karbon lan ngemargiang aturan puyung bumi. Nanging, dados pamargin tanganing langkah sane utama puniki, wantah dados pamargin, sane sampun kenten ngamargiang sané kagingsir. Nika mawasta Indonesia sampun nerima batu bara lan gas bumi dados pamargin pamakéan listrik, tur pengembangan bahan baku sane rauh ring punika dados pamargin lithium, nikel, lan cobalt taler maduwe ngawinang mawasta ring lingkungan, yadiastun makarya ring aturan sane paripolah. Taler, masa pamakéan baterai sane kenten dados 10-20 warsa dados pamargin, taler munggahnyane dados penumpukan limbah baterai yadiastun ada pangresep sane ageng ring pangelolaan limbah baterai sane lantang. Saking punika, lantur ring niki, wantah dados pamargin, sane nyarengin pemerintah tukang ngamargiang infrastruktur pengisian daya kendaraan listrik, ngendihang resiko penumpukan limbah baterai, lan mawasta solusi ring alternatif pamakéan baterai sane mapikolih palemahan. Sampun kenten krama ngewates, iraga dados wantah dados pamargin, sane nyarengin pemerintah ngedasayang karya sane mapikolih palemahan ring infrastruktur pengisian daya, ngawinang solusi tur pangapti ring resiko sané pinih luwih dados sampun pamakéan motor listrik, tur ngamargiang dukungan mapikolih palemahan ring pamakéan kendaraan listrik. Ring puniki, iraga dados majeng Indonesia sane pinih enyih, yusma, lan palemahan. Suksma. Om Shanti Shanti Shanti Om  
Ring galahé puniki, kawéntenan pangargan beras sayan nincap, parajanané sampun ngrasayang dampaknyané. Puniki minab sangkaning kawéntenan tanah persawahan sané nyansan ngreredang sangkaning transfer fungsi tanah. Prasida kacingak ring kota akeh palemahan sawah-sawah sane kagunannyane sampun mauwah dados genah paumahan, hotél, miwah genah usaha tiosan. Punika awinanipun tanah sane entap nenten dados kagunayang malih, santukan tanahe punika nenten mrasidayang malih kawigunayang. Punika mawinan krama kota ngentosin kawigunan tanah ipuné antuk nandur sané lianan, minakadi nandur entikan pandan utawi bunga-bunga taler wenten sane nenten kagarap. Indiké punika ngawinang produksi padi sayan kidik sané ngawinang pangargan beras sayan nincap. Wenten malih sane ngranayang, inggih punika akehnyane wangunan perumahan-perumahan sane nganggen lahan sawah. Paumahan kabuatang pisan olih parajanane santukan akéhnyané krama sané sayan nincap. Ring sisi lianan beras sané pinaka kebutuhan pangan sané pinih utama majeng parajanane. Puniki patut kapinehang olih samian pejabat sané mapaiketan. Minab dinas mapaiketan, utaminnyané sané membidangi manajemen perijinan indik pembangunan ring paumahan mangda sayuakti nyeleksi sabilang pengajuan ijin penggunaan lahan.  +
Rhamadani muputang studi S1 ring program studi Industri Perjalanan Wisata, Fakultas Pariwisata Universitas Udayana. Sané mangkin, Rhamadani makarya dados marketer ring perusahaan jasa pariwisata sané manut ring pengalamannyané sané dumun.  +
Kawentenan Stunting sane akeh punika kantun dados pikobet ring Kabupaten Jembrana. Stunting inggih punika kakirangan perkembangan anak alit (anak alit sane durung mayusa 5 tiban) sangkaning kakirangan gizi sane kronis mawinan anak alit punika yusanyane nenten lantang. Stunting punika ngawinang perkembangan fisik nenten becik (maksimal), taler ngreredang daya tahan tubuh ngantos perkembangan otak. Sane ngawinang alit-alite nenten prasida ngawetuang kembang wantah sangkaning ibu sane marabian taler mobot ri kala kantun alit, punika taler sangkaning parilaksana rerama sane nenten becik, taler kirangnyane kaweruhan ibu indik kesehatan miwah nutrisi sadurung, ri tatkala mobot miwah ri sampuné ngembasang putra. Manut saking hasil Studi Status Gizi Indonesia (SSGI) warsa 2022, prevalensi stunting ring Kabupaten Jembrana inggih punika 14,2 persen sane prasida kabaos pinih tegeh yening saihang sareng Kabupaten tiosan sane wenten ring Provinsi Bali. Stunting ring Kabupaten Jembrana patut kauratiang olih kramane. Utsaha para yowana mabuat pisan sajeroning ngirangin angka stunting ring Kabupaten Jembrana, mawinan solusi sane prasida aturang titiang majeng ring pangirangan angka stunting sane sampun tegeh ring Kabupaten Jembrana inggih punika nincapang kolaborasi miwah nglaksanayang Pencegahan Stunting saking Hulu ke Hilir inggih punika majalaran antuk kerjasama Pemerintah sareng para yowana. Melarapan antuk Program Forum GenRe Jembrana sane marupa kerjasama pamerintah sareng para yowana Jembrana sajeroning nanganin pikobet stunting. Forum GenRe Jembrana kawentuk OLEH, DARI, DAN UNTUK REMAJA pinaka genah ngicenin pendidikan sareng Remaja ring Jembrana mangda nenten iwang masawitra sane dados faktor lan ngranayang wenten Kawinan Dini, sane pamuputnyane kasayagaan fisik miwah psikis remaja sane marabian ring yusa muda sane dados silih tunggil jalaran angka kelahiran bayi utawi anak sane nandang stunting ring Kabupaten Jembrana. Wenten makudang-kudang program sane sampun kamargiang Forum GenRe Jembrana silih sinunggil program RUMAH PENTING (Rumahnya Remaja Peduli Stunting) sane tetujon saking program puniki inggih punika mangda Para Remaja nyarengin ngicenin edukasi ring para yowana remaja sane wenten ring Kabupaten Jembrana indik Bahaya Stunting, sapunapi pencegahan stunting, miwah ngresepang faktor-faktor sane ngawinang. Mangda para yowana sayaga dados ibu sane jagi embas, uning nutrisi sane seimbang, miwah prasida ngamargiang pola pengasuhan sane patut mangda prasida ngirangin resiko pianaknyane pacang keni stunting. Sapunika taler kamargiang pamariksaan kesehatan miwah pamariksaan anemia ring anak istri rumaja. Sajabaning punika, program puniki taler nyiagayang ring umah-umahe krama sane kirang mampu antuk ngicenin sumbangan ajeng-ajengan sane madaging nutrisi sane becik mangda nenten nenten stunting sakadi Telur. Para yowana patut nyarengin utsaha pencegahan stunting, duaning para yowana pinaka agen perubahan sane prasida nglimbakang paminehnyane. Sukses pemerintah sajeroning nurunang angka stunting majalaran antuk Program dinas terkait, taler nenten lepas saking peran para yowana sane wenten ring kabupaten Jembrana antuk nyarengin kampanye indik baya Stunting. Stunting inggih punika pikobet sane ngrebeda pisan, iraga nenten dados ngutang generasi muda sane pacang ldados pamimpin bangsa sane rusak. Puniki wantah pamargi alit sane prasida kamargiang mangda ngamolihang Indonesia Emas sane becik ring warsa 2045. ngawetuang generasi muda sane unggul lan berkualitas mangda prasida ngamolihang bangsa Indonesia sane sayan becik. CEGAH STUNTING SADURUNG GENTING  
Frans Nadjira embas ring Makassar, Sulawesi Selatan, 3 Séptémber 1942. Ngawit warsa 1974 dané meneng ring Bali. Dané kasub pinaka pangawi miwah pelukis. Warsa 1979 dané nyarengin program nyurat kreatif International Writing Program ring University of Iowa, Iowa, AS. Dané naenin malajah seni rupa ring Akademi Seni Lukis Indonésia (ASLI), Makassar. Rikala nglukis, dané milih miwah ngawigunayang metode seni lukis otomatis (psikografi) sané kantun kaanggén ngantos mangkin. Ritme, gerak, komposisi, miwah warna dados jiwa ring karya-karyané. Ring widang sastra, utaminnyané puisi, dané akéh ngambel calon pangawi ring Bali sané malajah nyurat puisi majeng ring dané. Kakawiannyané kawedar ring makudang-kudang média lokal, nasional miwah dura negara, minakadi Bali Post, CAK, Kalam, Horison, Kompas, Koran Tempo, Media Indonesia. Taler kapupulang ring antologi Segara Biru Langit Biru, Puisi ASEAN, Spirit That Moves Us (USA), On Foreign Shores, Ketika Kata Ketika Warna, Teh Ginseng, A Bonsai ⁇ s Morning. Cakepan sastranyané sané sampun kawedar inggih punika Jendela (Kumpulan Puisi, 1980), Bercakap-Bercakap di Bawah Guguran Daun-daun (Kumpulan Cerpen, 1981), Springs Of Fire Springs Of Tears (Kumpulan Puisi, 1998), Curriculum Vitae (Kumpulan Puisi, 2007), Pohon Kunang-Kunang (Kumpulan Cerpen, 2010), Catatan di Kertas Basah (Kumpulan Puisi, 2015), Keluarga Lara (Novel, 2016), Jejak-Jejak Mimpi (Novel, 2016), Peluklah Aku (Kumpulan Puisi, 2017).  +
G
Lugrayang titiang ngaturang pangajali umat ’Om Swastyastu’ Para angga panureksa sane wangiang titiang. Tim Basa bali Wiki sane kusumayang titiang para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang. Atas asung kerta wara nugraha Ida Sang Hyang Widhi Wasa, antuk nyarengin ring ajeng ida dane sinareng sami untuk Orasi punika mamurda ”GALIH MAUTAMA” GALIH MAUTAMA Galih punika ka perluang banget ring jagat, kaangen ngajeng , prasida kaadol utawi kaadep, kadadsosang amah – amahan buron miwah sanelianan. Iraga sami mangda bisa ngolah apang setate bise nyalanang swa darmane, apang tusing kanti sing ngajeng. Pangargan galih nincap ring awarsa sane lintang. Mawinan akehnyane panen padi sane nenten becik santukan kahanan sebeh sane sue. Ring cuaca sakadi punika para petani jejeh nandur padi santukan isin padi nyane liunang puyung lan mati. Yening padine punika puyung, dadosnyane timbangan padi ingan, teles isin padine nenten becik. Yadiastun sampun kaicen obat-obatan sakadi kasemprot ngangen pestisida, tetep masih padi sane kapanenang nenten becik. Nika mawinan ajin galihe menek utawi maal. Santukan ajin galih sane mael pisan,ngawinang pamrentah ngimpor galih saking dura negara.santukan galih saking dura negara punika nenten pati mael bandingan ring galih lokal. Yadiastun pemerintah sampun ngincenin wantuan majeng ring krama sane kirang mampu, sakewenten akeh krama sane rumasa resah riantukan pangarga galih sayan nincap Punika orasi saking titian,angen pangaptian titiang majeng ring calon pemimpin bali ring warsa kalih tari pat likur mande ngicening solusi saking pikobet punika,matur suksama lan nunas ampura yening wenten iwang, titian puput antuk prama santi Om santi santi santi Om  +
Om Swastiastu, inggih bapak/ibu para panureksa lan pamilet wimbakara nyurat Orasi mabasa Bali sane wangiang titiang, salam sejahtera, salam rahayu majeng ring ide dane sinareng sami, kapertama rasa anggayu bagia titian aturang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning antuk pasuecan Ida titiang presida ngaturang utawi nyurat ORASI puniki. Nunas galah titian ngaturang Orasi Indik kawentenan Bali indik palemahan Bali sane sayan GARING/KERING. Pulo Dewata Bali sane mangkin wenten ring kondisi DARURAT KEKERINGAN sane dahat ngulangunin, kawentenan puniki mawit saking KEKERINGAN EKSTRIM sane wenten ring wawengkon jagat Bali, minekadi ring Bali pamekas ipun ring Kabupaten Karangasem lan Buleleng, genah ipun ring Kecamatan Kubu, Kecamatan Karangasem ( Seraya ), Kecamatan Kubu Tambahan lan Kecamatan Grokgak. Kekeringan puniki mawit saking SUMBER AIR ring Bali sane kirang sahe sasih karo utawi KEMARAU sane kalintang panjang pisan minab awinan PERUBAHAN CUACA masan ujan utawi masan mage nenten kadi biasane. Indike puniki ngawingang Bali Garing utawi kering. Kewentenan puniki mawinan akeh wenten pikobet-pikobet indik ring masyarakat minekadi, kirang ipun toya sane bersih, buron lan taru akeh sane padem, lahan pertanian nenten polih toya sane tegep angge irigasi, palemahan sane cemer lan makeh malih pikobet sane wenten awinan Bali Garing. Bapak/Ibu calon DPD sane dahat wangiang titiang, mogi-mogi rikala benjang pungkur bapak/ibu yening sampun malinggih ring gedung DPD RI sane pacang ngangganin semeton Bali. Wenten sane mangkin pinunas titian mangdane pemerintah merencanakan indik solusi BALI GARING PUNIKI, sapunapi carane mangda ring masan panas ( musim kemarau) Bali nenten GENTING KERING, tiang madue manah/pendapat mangda pemerintah mekarya waduk ring Bali sane darurat kekeringan, wangunan waduk puniki pinake genah nyimpen toya ujan, rehabilitasi saluran Irigasi mangda toya punika nenten makutang, ngalaksanyang sosialisasi berkesinambungan indik toya ring masyarakat, mangda nyage sumber toya, irit ngangen toya, lan sane kaping untat pinaka utsaha sane mautama, inggih punika reboisasi Alas/hutan sahe nanur taru ring margi-margi ageng pinaka genah merarian rikala panes sane kalintang. Titiang pinaka jatma sane kantun wimuda nunas tuntunan sahe bimbingan saking bapak/ibu calon DPD, mogi-mogi rikala sampun dados DPD nenten lali ring swadarma lan masyarakat utamayan ipun indik BALI GARING. Inggih ida dane sinareng sami sahe bapak/ibu calon DPD RI Bali sane wangiang titiang, mogi-mogi napi sane aptiang iraga sareng sami prasida ngalaksanayang, kadi asapunika atur titiang yening basa basita ring sajeroning orasi puniki nenten becik lan patut, tan lali titiang nunas agung rna sinanpura, maka wasananing atur puputang titiang antuk parama santih; Om Santi, Santi, Santi Om Salam Rahayu #NoJanji#generasiZ  
Om Swastyastu Assalamualaikum Wrb Shalom Namo Buddaya Salam Kebajikan Salam Sejahtera Untuk Kita Semua Ainggih para panureksa sane kusumayang titiang,ida dane sane tresenesihin titiang taler pamilet pacentokan orasi basa bali sane kusumayang titiang. Rasa angayubagia katur majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kerta waranugrahang ida titiang prasida nglugrayang matur amatra sane mamudra “GEJER PILPRES 2024”. Generasi muda bangsa madué peran strategis ring kahuripan sosial politik negara puniki. Nénten ja wantah dados kelompok pamilih sané pinih akéh ring pemilihan 2024 generasi muda utawi sané ketah kasengguh antuk anak muda pinaka silih tunggil penentu masa depan bangsa.Sujatiné, para calon pamimpin panegara kaaptiang nénten wantah prasida ngerauhin sakéwanten taler prasida miwah patut ngresepang pikayunan, unteng pikayunan, miwah pangapti para yowanané. Nénten terase jaman Jokowi puniki sampun puput. Era anyar pilpres 2024 nyantosang. Indonesia puniki madué 3 paslon sané pacang dados présidén ring Indonesia. Ring 3 paslon punika inggih punika waraskapertama Anies Rasyid Baswedan sareng Muhaimin Iskandar waras kaping kalih Ganjar Pranowo sareng Mahfud MD, taler Prabowo Subianto sareng Gibran Rakabuning Raka. Ring tigang genah punika, akeh pisan pikobet waras nglimbak ring masyarakat.Akeh pikobet sane nglimbak ring masyarakat indik calon presiden lan wakil presiden warsa 2024 puniki. Pasangan calon Prabowo lan Gibran kaanggep nenten sah krana pasangan saking Prabowo inggih punika Gibran durung cukup yusa nanging wates yusa punika kauwah olih partai garuda.Wénten politik jinah ambil manten jinah nanging pilih suara hatimu.Anies baswedan lan Muhaimin Iskandar karekrut dados calon presiden olih partai des jump demokratis miwah pks, kualisi perubahan durung pastika dados kartu utama antuk ipun miwah mangda prasida dados presiden ketahnyané patut madué modal sané nénten akidik.Calon presiden sané kasungkemin olih PDI Perjuangan miwah PPP, Ganjar Pranowo mabuka-buka indik isu wastan-wastan sané pacang nyarengin dané pinaka calon wakil presiden rikala Pilpres 2024. Wenten sawatara lelima wastan sane kabaosang. Sane kapertama Mahfud Md sane mangkin dados Menko Polhukam. Dané maosang indik Sandiaga Uno sané pinaka Menteri Pariwisata miwah Ekonomi Kreatif miwah Pranowo maosang indik politik drama korea (drakor) ring pidartannyané sasampun panetapan nomor urut capres-cawapres ring Komisi Pemilihan Umum (KPU) ring wengi Selasa, 14 November 2023. Visi misi saking pasangan Anies Baswedan madasar antuk pesan keadilan miwah kemakmuran sareng-sareng utaminnyané ring aspek ekonomi. Sedeng visi misi ring Ganjar Pranowo akéh penekanan ring aspek digital miwah digitalisasi saking sisi masyarakat miwah sané pinih untat inggih punika prabowo Subianto madué visi misi sané fokus ring upaya ngawangun bangsa miwah masyarakat sané kuat. Mangkin mayoritas pamilih kadominasi olih gen Z miwah gen Milenial sané nyumbang 56,45% suara ring pilpres 2024. Ring era teknologi sané sampun maju, para capres miwah cawapres ngalaksanayang kampanye digital mangda prasida ngamolihang uratian saking gen Z miwah gen Milenial sané madué kecenderungan ngawigunayang média sosial. Ring pilpres 2024 manut persentase data SARKENAS, akehan pendidikan pemilih inggih punika lulusan sd kebawah sané nyantos 44,48% miwah lulusan SMA/SMK sané nyantos 31,00%. Antuk kampanye digital, akéh orti miwah isu sané kawedar, yadian orti sané sujati utawi orti sané palsu. Iriki pemahaman pamilih muda ngresepang isu politik kagunayang. ipun nentuang pilihannyané antuk nyingakin sira capres miwah cawapres sané narik perhatiannyané. Nanging sané ngawinang sedih, wantah mawit saking silih tunggil orti sané kawedar ring média sosial, makudang-kudang generasi muda sampun dados radikal ipun ngejelekin utawi nganistayang capres lan cawapres punika. Lianan ring punika, dane taler seneng nyingakin capres miwah cawapres sane aktif ring media sosial. Sané pinih ngaenan, wénten ring média sosial sané nyokong capres miwah cawapres wantah sangkaning nyingakin paripolahnyané sané lucu. pamilih muda utaminnyané gen Z sané mayusa 17-23 tiban cenderung milih madasar parasaan émosional. Yening iraga milih madasar antuk parasaan, boya madasar antuk fakta, napi sane pacang dados masa depan panegara puniki?. Nanging sané becik lianan ring puniki, pamilih sané kantun muda, inggih punika Milenial sané mayusa 24-39 tiban, ngranjing ring pamilih sané rasional miwah kritis. Ipun sampun ngresep ring pikobet politik sane wenten. Ipun sampun prasida minayang indik orti sané sujati miwah orti sané bogbog. Nénten pisan pracaya ring janji-janji sané kawedar olih capres miwah cawapres santukan sampun wénten pikobet riinan indik pejabat sané nénten nagingin janjiné. Antuk pamilet sané rasional miwah kritis pacang prasida nentuang masa depan bangsa salami limang warsa sané jagi rauh. Duaning punika, ring para yowanane ngiring, pilih capres lan cawapres sane becik. Nénten iwang milih antuk hati nurani. Nanging, pilih présidén sané pinih ngliput manah, patut objektif , miwah manut fakta. Cingak saking sahananing fakta sané wénten miwah sampunang kantos keni hoaks saantukan asiki suara mabuat pisan rikala nentuang masa depan bangsa. Inggih ida dane sane tresnehin titiang, wantah asapunika titiang prasida ngaturang orasi sane mamurda Gejer Pilpres 2024 dumogi ida dane mapikenoh. Pinaka pinguntat titiang atur puniki antuk parama santhi. Om Santhi Santhi Santhi Om Wassalamualaikum Wrb Shalom Namo Buddaya Salam Kebajikan Salam Sejahtera Untuk Kita Semua.  
Viral acara HUT Kota Singaraja ane ka-420 dugas Saniscara, tanggal 30 maret 2024, rame katuturan di media sosial. Apa ane ngaenang buka keto? Acara puncak di Lapangan Buana Patra Singaraja ngaenang liu penonton kecewa, krana penampilan seniman tradisonal kabatalang lan kagentosin penampilan band nasional. Napi malih Kesenian lokal Sekaa Gong Legendaris Eka Wakya Banjar Paketan, Sekaa Gong Legendaris Jaya Kusuma Desa Jagaraga, Tari Teruna Jaya lan Tari Glatik ane kaantosang pisan penampilane di panggung. Ento makada para penabuh, penari lan penonton liu ngunggahang rasa kecewa di facebook, instagram, tiktok tur media sosial tiosan. Apa makade bisa keto? Uling panutur penabuh miwah penarine ane buung tampil, galah tampil tusing manut sareng rundown acara. Panitia ngubah susunan acara ring rahina nika dadine ten manut ring pangrencana. Sasolahan mabarung Gong kebyar legendaris ane buung tampil makada sekaa lan penari ngaturang guru piduka ring redite, tanggal 31 Maret 2024 di Pura Pengaruman. Upacara niki pinaka nunas ampura ring niskala krana ring pementasan makta gong sane sakral. Dua gong inggih punika reong lan bunga gangsa sampun wenten ratusan tahun pinaka tetamian leluhur. Sekaa gong kebyar nika ane suba kasub krana dadi pelopor gong kebyar sane kapertama di Bali. Manut tiang solusi anggen nepasin pikobet ane suba viral ento makadi: 1) Pemerintah Kabupaten Buleleng rikala nglaksanayang acara mangda karencananyang becik, panitia apang teliti lan bertanggung jawab. Penampilan kesenian lokal kapisahang sareng acara modern utawi kekinian. 2) Pemerintah Kabupaten Buleleng ngicen galah lan genah ring seniman lokal tradisional apang sida nyolahang sarwa kesenian imbane rikala Buleleng festival, HUT Kota Singaraja, festival kecamatan miwah acara lianan. 2) Dinas Kebudayaan Kabupaten apang mendata seniman-seniman lan tokoh-tokoh seni lokal ane ada di Buleleng, lanturang ngwentenang struktur organisasi. Ento matetujon apang seni tradisional terorganisir, seniman ane anyar sayan akeh lan budayane bisa ajeg lestari.  
Gede Ngurah Surya Hadinata inggih punika ketua Pekumpulan Filatelis Indonesia Pengurus Daerah Bali sapisanan dados angga pangremba Pusat Perkumpulan Filatelis Indonesia. Dane sampun langkungan saking kalih dasa warsa aktif ring jagat prangko miwah pos. Lianan saking dados silih tunggil filatelis pinih arep ring Bali, dane taler ngwangun sekolah menengah kejuruan ring desan dane ring Nusa Lembongan. Ring jagat pendidikan, dane taler aktif dados anggota pembina miwah pelatih Pramuka sane sampun katelebin saking alit. Pak Surya, utawi Kak Surya, kenten pesengan alit dane ring jagat kapramukaan, neren ngelarin pameran filateli ring wewidangan lokal, regional, nasional nyantos internasional.  +
Gaji Guru Tileh Cenik Ngranayang Gegaen Guru Kacingak Sebelah Mata, Napika Pemerintang Ngerunguang? Om Swastiastu, Assalamu'alaikum warahmatullahi wabarakatuh, Namo Budaya, Salam Sejahtera, Salom. Pinih ajeng titiang ngaturang suksmaning manah ring “BahasaBali Wiki/Wikithon” sane sampun ngenterang acara puniki mangda iraga prasida nyihnayang ide utawi orasi iraga majeng ring pemilihan 2024 sane jagi rauh. Sadurung titiang ngelanturang orasi titiang majeng ring pemerintah utawi calon pamimpinnyane lugrayang titiang nguningayang angga, titiang mawasta Komang Ririn Ayu Ningsih, Mahasiswa Semester 1 saking Program Studi Pendidikan Bahasa Bali ring Universitas Pendidikan Ganesha. Puniki wantah pikobet sane patut kauratiang olih pamrentah: Sumber Daya Manusia (SDM) Indonesia setata dados pabligbagan ring kalangan masyarakat Indonesia lan mancanegara, hal puniki nenten lepas saking panglimbak dunia sane sampun makembang ring era modern sekadi puniki, nenten wantah punika kemaon teknologi saking segi industry, kesehatan miwah pendidikan, pastika sanget raket paiketannyane sareng para tenaga pendidik sane pastika sanget berpengaruh ring para peserta didik sane kaasi. Manut Badan Pusat Statistik (BPS) SDM Indonesia kantun joh beten, puniki taler nenten luput saking sapunapi para tenaga pendidik mendidik penerus bangsa antuk Sumber Daya Manusia sane makopet miwah madue kecerdasan sane tegeh. Tenaga pendidik (guru) sane madue daya kreativitas miwah taler kemampuan ngajain sane becik yadiastun antuk fasilitas sane kaicenin ring peserta didik pastika pacang ngasilang peserta didik utawi SDM sane kreatif taler, sakewanten yening tenaga pendidik kirang ring ngicenin pelayanan miwah taler cara ngajar antuk fasilitas sane kirang nyokong proses melajah pastika puniki pacang ngicenin asil sane matiosan sareng tenaga pendidik sane serba madue fasilitas miwah taler penunjang sane jangkep. Dadosipun, sapasirake sane pelih ring dedalihane puniki? Guru? Sisya sane mlajah? Utawi pemerintah? Yening iraga saling nyalahang, sinah nenten wenten pikobet sane jagi ical. Yening uratiang saking siklusnyane, pastika pamrentah sane dados acuan utama ring nentuang SDM napi sane pacang kahasilang selanturnyane, napike pamrentah ngicen tunjangan sane jangkep ring tenaga pendidik (guru) mangda tenaga pendidik prasida ngicen fasilitator ring peserta didik selanturnyane sane pastika madue dampak ring hasil Sumber Daya Manusia sane kahasilang. Indik tunjangan utawi Gaji Tenaga Pendidik (Guru) pastika dados silih tunggil sane nentuang kualitas pendidikan ring negara, santukan sapunapi ja becik tenaga pendidik (guru) ring ngicenin pelayanan utawi ilmu ring peserta didik yening apresiasinyane endek pastika para tenaga pendidik sue jagi marasa lelah miwah kirang semangat ring ngicenin pelayanan utawi kirang semangat ring proses ngajahin, Yening kaucap "kuwang professional" pastika puniki nenten dangan antuk malikang telapak tangan, Minimal Apresiasi utawi Gaji Guru pastika nentuang sapunapi kinerja ipune, Buina Profesi Guru kacingak sebelah mata olih masyarakat santukan upah profesi puniki minim. Yening selehin saking lapangan, akeh truna-truni nenten kayun nglanturang karir ring widang punika. Melajah minimal 4 warsa anggen gelar Sarjana Pendidkan (S.Pd) nanging upah sane kapolihang punika kalintang alit yening saihang sareng profesi non-gelar tiosan. Akeh para Tenaga Pendidik sane ngwangun usaha sampingan mangda prasida ngwantu perekonomian ipune, wenten taler tenaga pendidik (guru) sane seneng ngwangun usaha anyar raris ngundurang angga dados tenaga pendidik santukan kirang pikolih sane kapolihang saking profesi Guru. Indike puniki pastika ngwetuang pitaken ring parajanane sareng sami “kuliah 4 warsa nanging gaji bedik, adaan de dadi guru” punika bebaosan sane ketah medal saking parajanane. Nenten ja sangkaning meled mangda polih panugrahan, sakirang-kirangipun mangda polih panugrahan sane wiakti patut. Yening cingak ring widang gaji guru rata-rata Rp 300.000- 1 Juta antuk galah sane nenten kapastikayang, pastika puniki sane banget ngaenang manah ipune. Sapunapiang mangda ipun mrasidayang urip ring genah sane pinih puniki? Gaji guru sane minim, kurikulum sane setata maubah nyabran periode anyar pamrentahan, raris sapunapi antuk gaji guru napike kabecikang utawi nenten? Kasus puniki patut gelis kaselehin, duaning indik puniki prasida nentuang kualitas guru rikala ngicenin paplajahan ring sisia. Yening pemerintah meled mangda SDM sane berkompeten, pastika tenaga pendidik (guru) patut kapariwisataanin dumun. Sampunang seratus persen nyalahin Tenaga Pendidik yening SDM Indonesia endek yening pamrentah nenten nganutin indike puniki, santukan kesejahteraan guru, tunjangan profesi guru, gelar Sarjana Pendidikan patut digelis kabecikang. Soang-soang menteri miwah pamimpin Negara pastika madue kebijakan soang-soang, nganti menteri pastika kurikulum paplajahan taler magentos, raris napi mawinan gaji/gaji guru kantun alit? Sampunang ja indike puniki ngawinang para calon guru sayan rered, miwah ngawinang SDM patuh sayan rered. Punika wantah orasi utawi pikobet sane patut gelis kapuputang olih pamerintah miwah calon pamimpin Indonesia miwah Bali. Mogi-mogi pikobet puniki gelis kapuputang tur prasida kapanggih titik terang mangda tenaga pendidik (Guru) prasida polih upah sane becik, profesi guru nenten kajudi lan prasida ngasilang SDM sane berkompeten lan prasida nincapang kecerdasan SDM. Pangaptin titiang mangda ambisi titiange prasida nglantur. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, titiang nunas geng rena sinampura yening wenten kaiwangan ring atur titiang. Suksma. Om Shanti Shanti Shanti Om, Wassalamu'alaikum warahmatullahi wabarakatuh, Namo Budaya, Salam Sejahtera, Salom  
Gaji Nenten Manut UMR Para angga panureksa sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang Para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat, om swastyastu. Angayubagia pisan manah titiang rahinane mangkin, sangkaning pasuecan Ida Hyang Widhi Wasa, titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiange ring lomba Wikithon puniki. Suksma aturang titiang majeng para angga panureksa miwah tim BASAbali Wiki sane sampun ngwacen tulisan titiange. Mungwing unteng daging manah titiang sane jagi kaatur wantah pariindikan gajih guru honorer utawi pangabdi sane kirang ring UMR daerah.Ring aab jagate sakadi mangkin guru sane kabaos "pembangun insan cendekia" yening nasibnyane nenten kauratiang napike prasida jagi mendidik,membina,miwah ngewangun alit-alit Indonesia mangda sida cerdas berkarakter?Santukan gajih sane kamolihang kirang saking Upah Minimum Regional daerah,indarang pikayunin yening guru utawi pendidik sane durung PNS galah utawi waktu ngajahin para muride pateh kadi guru Pegawai Negeri Sipil sane sampun polih sertifikasi,napike guru honorer punika jagi madue pikayun mapirian? Santukan makuweh sida kawacen,kapireng ring koran,majalah,google, facebook, Instagram tur ring layar kaca utawi televisi akeh oknum guru honorer sane nunas uratian pemerintah pariindikan nafkah utawi gajihnyane.Sakadi para guru sane wenten ring daerah terpencil sakadi Darmaji,Tianyar,Sidatapa,Tanah Usul,Nusa Penida miwah sane lianan. Rikanjekan galahe mangkin lugrayang titiang iwimuda mapinunas ring angganing pamerintah sane jagi ngemban amanat rakyat yen bilih kaangkat titiang nunas indarang mucukang riin nasib guru honorer utawi pangabdi mangda sida digelis kaangkat dados Pegawai Negeri Sipil utawi Pegawai Pemerintah dengan Perjanjian Kerja mangda prasida samalih gajih ring pangabdinyane. Wantah asapunika daging manah titiang sane tunasang titiang ilikita ring para pamiarsa miwah darsika sane banget kusumayang titiang mogi prasida jagi kaparanin,tur sida dadosang program kerja sane pacang kautamayang olih calon pemimpin sane pacang kautamayang olih calon pemimpin sane jagi kapilih ring warsa 2024. Kaping untat lugrayang titiang ngaturang Parama santih Om Santih,Santih,Santih Om.  
Galih punika sanget ka perluang ring jagat, Ka angen ngajeng , utsahe , amah - amahan buron miwah sane lianan. Mawinan sane mangkin galih punika hargane menekang , Irage sami mangda bise ngolah apang setate bise nyalanang swa darmane, apang tusing kanti sing ngajeng .  +
Om Swastyastu Majeng ring Bapak/Ibu juri sane wangiang titiang. miwah para sawitran titiang sane wangiang titiang. Kaping ajeng ngiring iraga sareng sami ngaturang puja pangastuti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning paswecan Idane, iraga sareng sami prasida mapunduh ring genah sane becik puniki. Sampunang lali titiang matur suksma antuk galah ngaturang pidarta indik panglalah miwah panglalah game online majeng ring para yowana, lingkungan, para wong tua, taler iraga sareng sami. Sane riin tiang sampun nguningayang indik kakirangan sane wenten, sane mangkin malih wawanin tiang. Ring sisi negatif miwah positif. Yéning selehin saking sisi sané becik. Game online punika mawiguna pisan, minakadi dados sarana hiburan, genah malatih konsentrasi, miwah genah ngamolihang timpal, sakéwanten sayangné, kawigunan game punika durung prasida karesepang olih makudang-kudang anak, akéh sané dados kecanduan santukan seneng-seneng. Samaliha akeh taler jadmane sane tan uning ring tata cara ngerereh jinah, minakadinipun pisan jadmane sane nenten naenin makarya, tur ipun nenten naenin eling ring pakaryannyane. Akeh pikobet sane ngeranjing ring iraga sane mapaiketan sareng game online sane ngawetuang makudang pitaken, silih sinunggilnyane, napi mawinan para yowanane luwih seneng main game online tekening malajah, ngaryanin tugas utawi ngelaksanayang kegiatan tiosan? Tetujon pabligbagan puniki wantah mangda nitenin malih kawigunan game online ring aktivitas para yowana mangkin. Game online inggih punika game sané madasar elektronik miwah visual sané kaplalincingin antuk ngawigunayang media visual elektronik. Fenomena sané wénten mangkin, gamer ring Indonésia sampun ngantos 6 yuta miwah ring wewidangan Malang tingkatnyané taler tegeh. Panglalah saking game online taler nénten akidik sekadi; radiasi ring panyingakan ngawinang panyingakané lemet miwah katahnyané kasarengin antuk sakit sirah (saking fisik), paiketan sareng timpal miwah kulawarga dados lemet santukan galah sareng ipun sayan kidik (saking sosial), pikayunan iraga dados terus-terusan mikayunin game sané sedek kapiara. Iraga dados keweh antuk ngeleksain raga ring paplajahan pakaryan, sering nenten nyak makarya utawi ngelidin pakaryan. Punika awinane tiang banget mituturin semeton, becikan semeton sami pada waspada ring laksanan semetone. Antuk sané sampun kecanduan wénten makudang-kudang tips sané prasida aturang titiang, sané pinih utama inggih punika pikayunan sané becik, tékad miwah kontrol diri mangda prasida matilar saking kecanduan punika miwah nyalanang malih kahuripan sané sampun kaganggu olih kecanduan punika antuk cara disiplin raga maksimal maplalianan tigang jam awengi, ngrereh aktivitas lianan sakadi olahraga. Parasemeton, becikan iraga ngutamayang paindikan-paindikan sane becik ring Internet. Iraga patut sayan wicaksana sajeroning ngawigunayang. Iraga patut taler sayan ngresep indik pikenohnyane. Sampunang lali yening wenten sane mautama. Iraga lali teken galah, lali teken nyama braya, timpal ane pasti ada uli dugas pangawitne lan setata nyarengin iraga dugas iraga tusing nawang game online. Mogi-mogi antuk pidarta akidik sane sampun pidartayang titiang puniki prasida dados paplajahan, mangda prasida dados conto majeng ring iraga sareng sami mangda prasida sayan waspada rikalaning ngawigunayang game online. Suksma antuk galah lan galah sane kapaica ring titiang, pamuput atur titiang. Om Shanti Shanti Shanti Om  
GDE ARTAWAN embas ring Klungkung, 20 Pébruari 1959. Dosen ring jurusan Bahasa miwah Sastra Indonésia Undiksha. Pendidikan terakhir S3 program doktor Linguistik Universitas Udayana. Dané nyurat ésai, puisi, cerpen ring makudang-kudang média massa. Dané sering kaundang dados pembicara ring kegiatan sastra miwah temu ilmiah, taler kaangkat dados juri ring kegiatan ngwacen miwah nyurat sastra. Ngamolihang Anugerah Seni Wija Kusuma ping kalih saking pemerintah Buleleng, warsa 1999 miwah warsa 2007. Ring Singaraja dados koordinator Dermaga Seni Buleleng (DSB) sané sering ngawentenang kegiatan apresiasi sastra miwah makudang-kudang kali ngawentenang pacentokan nyurat puisi se-Bali ngrebutin Singa Ambara Raja Award sajeroning rahina wanti warsa kota Singaraja. Pupulan cerpénnyané sané mamurda "Petarung Jambul" ngamolihang Anugerah Seni Widya Pataka saking Pemerintah Provinsi Bali warsa 2008. Buku karya sastranyané kapupulang ring "Kaki Langit" (1984). "Buleleng ring Sajak" (1996), "Kesaksian Burung Suksma" (1996), "Spektrum"(1997), "Tentang Putra Fajar" (2001), "Puisi Penyair Bali" (2006), Dendang Denpasar, Nyiur Sanur (2012). Buku puisi tunggalnyané inggih punika "Tubuhku Luka Pesisir, Tubuhmu Luka Pegunungan" (2014).  +
Gde Aryanta Soetama, embas ring Bali, duk 15 Juli 1955. Pesengannyane kauningin ring makudang-kudang sasuratan sastrannyane sane marupa cerpen, novel lan esai sane kawedar ring makudang-kudang media massa, sekadi ring Kompas, Bali Post, Sinar Harapan, miwah sane siosan. Ring warsa 2006, buku pupulan cerpennyane sane mamurda “Mandi Api” ngamolihang panugrahan Kusalya Sastra Khatulistiwa ring widang prosa. Gde Aryanta Soetama ngawitin swaginannyane maka pangawi duk kari anom. Muputang ajah-ajahan ring Fakultas Peternakan Universitas Udayana. Dane naenin maka pamucuk redaksi mingguan Karya Bhakti (1981-1987) lan maka redaktur harian Nusa Tenggara (1989-1990). Duk warsa 1979 ngantos warsa 1981, nyabran kalih wuku, dane ngaryanin skenario penyuluhan peternakan raris kasolahang ring Stasiun TVRI Denpasar. Sane mangkin dane aktif nyurat esai budaya miwah satua cutet, sinambi ngaremba penerbitan lan percetakannyane. Bukun-bukunyane inggih punika: Wawancara Jurnalistik (widang jurnalistik), Koran Kampus (widang jurnalistik), Menjadi Wartawan Desa (widang jurnalistik), Tak Jadi Mati (pupulan cerpen, 1984), Langit Dibelah Dua (naskah drama, 1984), Daerah Baru (pupulan cerpen, 1985), Koran Kampus (1986), Suzan/ Wanita Amerika Dibunuh di Ubud (novel), Pilihanku Guru/Senja di Candi Dasa (novel), Bali is Bali (pupulan esai, 2003), Basa Basi Bali (pupulan esai, 2002), Bali Tikam Bali (pupulan esai, 2004), Bolak Balik Bali (pupulan esai), Mandi Api (pupulan cerpen, 2006, kasalin antuk basa Inggris olih Vern Cock antuk murda Ordeal by Fire), Dari Bule Jadi Bali (pupulan esai, 2010), Jangan Mati di Bali (pupulan esai, 2011), Menitip Mayat di Bali (pupulan esai, 2016).  +
Gdé Dharna embas ring Sukasada, 27 Oktober 1931. Dané wantah pensiunan PNS ring kantor Perdagangan Buléléng. Ngawit warsa 1953 dané nyurat sajak miwah drama pentas, drama radio miwah télevisi sané mabasa Indonésia wiadin mabasa Bali. Lianan ring punika, dané taler makarya cerpén, tembang mabasa Indonésia wiadin basa Bali, lagu jangér, génjék, dolanan, geguritan, miwah paduan suara. Kakawian-kakawian dané sané sampun kawedar wiadin kadokuméntasiang minakadi: Puisi mabasa Indonésia 75 sané kawedar ring koran Suluh Marhaén, Bali Post, Nusa Tenggara, lan kamuat ring cakepan pupulan puisi mamurda Pantai-Pantai; Kaki Langit; Penyair Aséan; lan Perang Jagaraga dalam puisi. Puisi mabasa Bali 80, sané kawedar ring majalah Burat Wangi, Canang Sari, lan kapupulang manados cakepan sané mamurda Kobarang Apiné (drama lan puisi), Perang Bali, miwah Léak Mecolék Bunga. Drama mabasa Indonésia wénten 20, marupa naskah sané kepentasang ring masyarakat, RRI Singaraja, miwah TVRI Dénpasar. Skénario film sané mamurda Ngawit Saking Banjar (film PKB kaputer keliling Bali), Ki Bayan Suling (kaputer ring Bali lan Lombok), miwah Ni Jempiring (kaputer ring Bali lan Lombok). Tembang-tembang pop wénten 50 sampun kapupulang manados cakepan olih Dinas Pengajaran Provinsi Bali pinaka tembang alit-alit SD (jilid I, II, III), lan taler sampun kapupulang manados cakepan olih Listibya Kabupatén Buléléng. Gending Jangér wénten 50 Gending paduan suara mabasa Bali wénten 12, lan gending sané mamurda Dagang Tuak kagendingang olih duta Bali ka tingkat nasional. Lagu pop daérah kategori déwasa wiadin alit-alit. Tembang génjék wénten 30 lan naanin polih Juara I Lomba Génjék se-Bali. Gegitan wénten 15, lan kakalih tembang punika sané mamurda Gili Menjangan lan I Pepaka polih penghargaan saking Gubernur Bali. Tembang dolanan wénten 12, lan Mars miwah Hymne wénten 10 sekadi Mars TP 45, Singa Ambara Raja, Porda Bali, msl. Kekalih pupulan satua bawak mabasa Bali sané mamurda Tusing Ada Apa Dé (2003), miwah Dasa Tali Dogén (2009). Novél mabasa Indonésia mamurda Bintang Den Bukit (2015) Makudang-kudang juara lan penghargaan taler sampun kapolihang luiré: Juara I Lomba Penulisan Puisi Kartini se-Nusa Tenggara, Juara Lomba Bintang Radio Se-Bali, Jenis Seriosa lan Keroncong (Juara II warsa 1956; Juara II warsa 1957, Juara I warsa 1958, Juara II warsa 1959, warsa 1960, lan warsa 1974), Juara I Lomba Penulisan Naskah Drama Mabasa Bali sané kalaksanayang olih Listibya Bali warsa 1986, Juara I Lomba Menulis Lagu Bali Anak-anak (warsa 1987; warsa 1988, lan warsa 1994), Juara I Menulis Lagu Pop Bali jenis déwasa warsa 1989, Juara II Menulis Lagu Pop Bali jenis remaja warsa 1994, penghargaan Wijaya Kusuma saking Bupati Buléléng warsa 1981, penghargaan Dharma Kusuma saking Gubernur Bali warsa 1989, Hadiah Sastra Rancagé saking Yayasan Rancagé Indonésia, lan penghargaan Widya Pataka saking Gubernur Bali antuk pupulan satua cutet Dasa Tali Dogén. Lianan ring punika, Gdé Dharna taler aktif ring makudang-kudang organisasi minakadi dados Ketua Lembaga Kebudayaan Nasional (LKN) (1963-1971), Ketua Anak Cabang PNI kecamatan Sukasada (1963-1987), Ketua Bagian Seni Budaya lan Kerohanian DPD Kabupatén Buléléng lan dados anggota DPRD Buléléng kalih période (1975-1985), Ketua Markas Ranting LVRI kecamatan Sukasada ngawit warsa 1987, Sekretaris Markas Cabang LVRI Kabupatén Buléléng saking warsa 1986. Dané nyujur genah suwung ring rahina Redité, 13 Séptémber 2015. Lan samian kakawian wiadin préstasindané pacang setata kakenang ring jagaté.  
Hartanto alias Gde Hariwangsa embas ring Surakarta, warsa 1958. Sampun meneng ring Bali saking warsa 1980-an. Dané sampun nyurat puisi saking SD. Kakawiannyané kawedar ring Bali Post, Nusa Tenggara, Suara Karya, Suara Pembaharuan, Tempo, Hai, Ceria, Basis, Femina, Wanita Indonesia, miwah Jurnal Kebudayaan CAK. Buku puisi tunggalnyané mamurda Ladrang (1995). Puisinnyané taler kapupulang ring buku Dendang Denpasar, Nyiur Sanur (2012), Ibunda Tercinta (2021). Dané taler nyurat buku seni rupa, minakadi Arie Smit Memburu Cahaya Bali (2000), Siluhet Perempuan (2000), Tree of Life (2018). Sané dumun makarya dados wartawan ring majalah Matra. Raris ida dados petani ring Bali utara.  +
Gede Prama (Guruji Gede Prama) inggih punika silih tunggil pangawi buku rohani, pembicara, motivator miwah pemandu meditasi saking Bali. Ida embas ring Tajun Village, Buleleng, 2 Maret 1963. Ring warsa 1993, dané ngamolihang gelar Master of Arts ring ilmu parilaksana manusa saking Lancaster University, Inggris miwah nyarengin kursus manajemen utama ring INSEAD Fontainebleau, Prancis. Dané dados dosén ring MBA School of Management ring Universitas Prasetiya Mulya (1990-1993), makarya ring PT Air Mancur Solo pinaka anggota Dewan Komisaris, dados direktur SDM miwah dados CEO (diréktur presiden) sareng panyiuan karyawan (1997-2002). Ring warsa 2002 ida meneng saking dunia bisnis lan ngawitin pamargin rohani. Duk warsa 2008 dané lunga ka India tur malajah sareng Dalai Lama. Dané sampun ngamedalang langkung saking satus cakepan, puluhan buku audio, miwah rébuan suratan sané kawedar ring média sané kasub ring Indonésia, minakadi Kompas, Media Indonésia. Ida sering kaundang dados motivator, ring dunia korporat, pendidikan miwah agama. Selami makudang-kudang warsa ida ngicénin tuntunan meditasi ring krama ring Brahma Vihara Arama, Buleleng, ngajahin tresna miwah nyebarang orti perdamaian. Saking genahnyané, sané kasengguh pinaka Ashram Avalokiteshvara, dané ngicénin jasa bimbingan meditasi nénten naur prabéya. Layanan liyanan sane sampun kamargiang selami akudang warsa ngeranjing ring pusat layanan telepon gratis salami 24 jam. Puniki minakadi P3A (Service and Care Center for Children with Special Needs), P3B (Suicide Prevention and Service Center), P3C (Divorce Prevention and Service Center). Cakepan-cakepan sané kamedalang inggih punika Leadership Practices Based on Water (1997), Innovation or Death (2000), Leading with the Heart (2001), Love Makes Us Wings (2003), Rich Forever (2003), Full Streets Beauty (2004), Believe in Love Believe in Miracles (2004), Traces of Meaning (2004), House of Life Full of Luck (2005), Liberating Happiness (2006), Enlightenment on the Journey (2006), With Heart to the Highest Place (2007), Symphony Within (2009), Enlightenment on the Journey (2010), Compassion (2013), Songs of Peace (2015).  
Gedong Bagoes Oka embas ring Karangasem, Bali, 2 Oktober 1921. Ida inggih punika tokoh, intelektual, miwah cendekiawan ring revolusi Hindu miwah gerakan anti-kekerasan ring Indonésia. Ida embas antuk wastan Ni Wayan Gedong saking pasangan I Komang Layang miwah Ni Komang Pupuh. Gedong malajah ring Yogyakarta. Ring kota punika dane banget kasuecanin antuk nilai-nilai demokrasi miwah kapatutan. Raris dane masekolah ring sekolah menengah Kristen ring Bogor. Ring warsa 1941, Gedong mawali ka Bali tur ngajahin ring Sekolah Lanjutan Atas ring Singaraja. Ring warsa 1964, Gedong ngamolihang gelar sarjana muda saking Universitas Udayana, Bali. Ida raris ngajahin basa Inggris ring Fakultas Sastra Universitas Udayana ring warsa 1965-1992. Gedong makurenan sareng I Gusti Bagoes Oka. Dané ngamolihang akéh pisan dukungan miwah dukungan rohani saking rabinnyané, sané sareng-sareng ngajiang tur ninutin ajah-ajahan Gandhi. Gedong sampun ajeg ngamargiang ajah-ajahan Mahatma Gandhi ring kauripannyané. Ida raris ngwangun Ashram Gandhi ring Denpasar miwah Candidasa, Karangasem, Bali. Gedong masawitra becik sareng Gus Dur miwah Romo Mangunwijaya sané sareng-sareng ngajuang nilai-nilai perdamaian miwah kemanusiaan. Gedong padem ring tanggal 14 November 2002. Wajahnyané kaunggahang ring cap sané kawedar ring Indonésia.  +
Sira sane uning napi nika gegendong? Napike gegendong nika marupa geginan? Yening uratiang, mewehnyane ngerereh pikaryan ring aab jagate sekadi mangkin manados jalaran sane kaanggen taler prasida ngawinang “gaginan” dadi gegendong ngangsan wai mentik sekebedik, wenten sane lingsir lan nguda, cerik lan kelih, mapengango komel lan ada masi sane nganggo penganggo nyentrik. Nanging indik punika nenten ja silih tunggil jalaran sane ngawinang indik punika nincap kawentenannyane, krana wenten gegendong sane ngrasa seneng tur demen ngalaksanayang geginan punika mawinan dangan ngamolihang jinah ban natakang lima tur negak nyontol sekadi togog ring sisin margane. “Geginan” dadi gegendong nika akeh katemuin ring genah-genah sane ramia karauhin para jana sekadi ring marga, mall, peken, restaurant, objek wisata taler weten sane ngelindeng ka umah-umah krama ring desa. Buleleng manados silih tunggih daerah paiwista ring Bali, taler daerah sane madue akeh genah makarya puniki durung prasida nambakin pikobet punika. Munggahnyane geginan dadi gegendong ring masyarakat, yening kaselehin malin nenten ja krana kirangnyane lapangan pekerjaan nangin krana rasa males, ngekoh tur lengit mautsaha. Indik niki kacingakin ring sili tunggil media sosial sane nyobiahang orti indik katemuin malih gegendong sane mayusa alit tur truna sane sampun polih keni razia penertiban olih Satpol PP sedurungne, nanging anak-anak truna niki tetep ngelaksanayang geginan puniki yadiastun sampun naenin polih pembinaan, berita niki mawit ring info singaraja news, sadurung berita niki timbul ring info singaraja news berita niki sampun taen ade ring nusa bali.com. Parindikan punika nyihnayang wenten silih tunggil para jana sane lengit tur males makarya, sampun seneng ngerereh jinah sane elah wiadin aluh tanpa makarya sane patut sekadi anak sane tiosan. Yening cingakin ring orti-orti, gegendong nika prasida mupulang jinah nyantos satak tali rupiah sebilang wai, sira sane nenten seneng ngemoliang jinah akeh ulian gae elah? Nangin nika manados pola pekerjaan sane patut katureksain tur kebenahin, mangda nenten indik punika manados wabah ring para yowana lan para jana benjang pungkuran, krana gegendong punika nenten ja marupa geginan nanging kebiasaan sane patut kaicalang. Mangda parindikan punika prasida katatasang, wenten makusang-kudang utsaha sane patut kalaksanayang. Sane pinih utama medasar ring papineh para jana, ajah-ajahan lan piteket guru rupaka. Nanging wenten malih utsaha sane prasida kalaksanayang sekadi ngicenin pawarah-warah majeng ring masyarakat indik skill miwah sane lianan, ngicenin pembinaan keterampilan mangda prasida ngamolihang tur nyayagayang lapangan pekerjaan mangda sida ngareredang tur ngicalang geginan dadi gegendong punika. Tiosan ring punika, indik gegondong sane alit, truna tur lingsir sane sampun ka pupulang ring razia penjaringan mangda prasida kagenahang ring panti manda polih pembinaan. Elingang gegendong dong gegaen.  
OM SWASTYASTU Suksma aturang  titiang majeng ring Dinas Pendidikan Kepemudaan dan Olahraga Provinsi Bali sane sampun ngawentenang pacentokan Bali Berorasi puniki,naler Wikiton. Ring kawentenan sane becik puniki titiang jagi nyihnanyang angga,Wastan titiang Oktavia Ramadhani saking SMKN 1 Kuta Selatan ring kawentenan puniki jagi ngungayang indik kawentenang ring Masyarakat sane mamurda “ Gen Z lan Gen Milenial napi ke mapuara ring pemilu 2024?” Saking satak papat yuta pemilih sane jagi nyarengin pemilu 2024,wenten satus telulas yuta pemilih saking generasi Z miwah millennial,generasi Z manados pemilih pemula sane ngawitin milih patut ngaksamayang kawentenan pesta demokrasi pemilu 2024 puniki.Para Yowana ne pinaka pahan saking Masyarakat madue wenang sane pinih mautama ritatkala manados “Penentu” indik kawentenan gumine kawekasan. Sane dados pikobet,napike Generasi Z lan Generasi milenial rungu ring politik miwah kawentenan aab jagate? Sujatine nenten sinamian Gen Z punika “Apolitis”,akehan jagi nganggen Hak Pilih nyane ring Pemilu 2024, Kawentenan pemerintah sane manados pemangku kebjakan sane nenten pateh ring pikeneh miwah pikobet generasi Z. Generasi Z punika rungu ring isu sakadi lapangan kerja, Kesehatan mental,Pendidikan. Makasami rungu ring kawentenan punika boya ja anggen macanda kemanten ring media social ,akehan sujatine sane jejeh indik kawentenan gumi Bali miwah Indonesiane pungkuran. Madasar antuk kawentenan punika titiang madue piteket majeng ring pamerintah Baline pungkuran prasida ngaryanang genah utawi wadah para yowana Baline mangda mrasidayang magendu wirasa, madarma tula miwah marerembugan ngenenin indik kawentenan gumi Baline. Ngiring sameton sinamian sametin milenial lan gen Z saking mangkin rungu ring Politik , santukan yening nenten iraga sane rungu sapasira malih sane nindihin indik kawentenan gumi Baline. Inggih wantah asapunika ngenenin indik daging manah titiang manados Masyarakat,titian mapinunas  napi sane kasobyahang prasida kapinehin tur karesepang olih para pemangku kebijakan minakadi guru wisesane sane madue wewenang tur kebijakan sumangdane kawentenan Gumi Baline ngangsan becik tur trepti. Sineb titiang antuk Parama Santih Om Santih,Santih,Santih Om  
OM SWASTYASTU Suksma aturang  titiang majeng ring Dinas Pendidikan Kepemudaan dan Olahraga Provinsi Bali sane sampun ngawentenang pacentokan Bali Berorasi puniki,naler Wikiton. Ring kawentenan sane becik puniki titiang jagi nyihnanyang angga,Wastan titiang Oktavia Ramadhani saking SMKN 1 Kuta Selatan ring kawentenan puniki jagi ngungayang indik kawentenang ring Masyarakat sane mamurda “ Gen Z lan Gen Milineal napi ke mapuara ring pemilu 2024?” Saking satak papat yuta pemilih sane jagi nyarengin pemilu 2024,wenten satus telulas yuta pemilih saking generasi Z miwah millennial,generasi Z manados pemilih pemula sane ngawitin milih patut ngaksamayang kawentenan pesta demokrasi pemilu 2024 puniki.Para Yowana ne pinaka pahan saking Masyarakat madue wenang sane pinih mautama ritatkala manados “Penentu” indik kawentenan gumine kawekasan. Sane dados pikobet,napike Generasi Z lan Generasi milenial rungu ring politik miwah kawentenan aab jagate? Sujatine nenten sinamian Gen Z punika “Apolitis”,akehan jagi nganggen Hak Pilih nyane ring Pemilu 2024, Kawentenan pemerintah sane manados pemangku kebjakan sane nenten pateh ring pikeneh miwah pikobet generasi Z. Generasi Z punika rungu ring isu sakadi lapangan kerja, Kesehatan mental,Pendidikan. Makasami rungu ring kawentenan punika boya ja anggen macanda kemanten ring media social ,akehan sujatine sane jejeh indik kawentenan gumi Bali miwah Indonesiane pungkuran. Madasar antuk kawentenan punika titiang madue piteket majeng ring pamerintah Baline pungkuran prasida ngaryanang genah utawi wadah para yowana Baline mangda mrasidayang magendu wirasa, madarma tula miwah marerembugan ngenenin indik kawentenan gumi Baline. Ngiring sameton sinamian sametin milenial lan gen Z saking mangkin rungu ring Politik , santukan yening nenten iraga sane rungu sapasira malih sane nindihin indik kawentenan gumi Baline. Inggih wantah asapunika ngenenin indik daging manah titiang manados Masyarakat,titian mapinunas  napi sane kasobyahang prasida kapinehin tur karesepang olih para pemangku kebijakan minakadi guru wisesane sane madue wewenang tur kebijakan sumangdane kawentenan Gumi Baline ngangsan becik tur trepti. Sineb titiang antuk Parama Santih Om Santih,Santih,Santih Om  
Genah sané ageng mawit saking genah sané alit. indonesia inggih punika negara sane mabinayan baik suku, agama, ras, lan antar golongan keberagaman punika ngaryanin indonesia negara sane sugih ring sumber daya alamnyane saking akehnyane keberagaman sane kalintang indah pikobetnyane taler kalintang akeh, akeh pisan masyarakat sane kirang pendidikan saking dini, ring masa mangkin akeh pisan rerama sane mangkin nenten masekolah nyantos jenjang sekolah menengah atas utawi lulus sarjana taler wenten sane nenten masekolah mawinan rerama akeh nenten prasida mendidik sareng anak antuk becik santukan punika rerama mendidik antuk cara ipun padidi sakadi sering mamunyi pianak kantos ngecag anak antuk punika akeh siswa sane nyontoang lan nganutin parilaksana reramannyane punika miwah parilaksana punika taler nglaksanayang paindikan sane pateh ring sekolah punika sane ngawinang pendidikan indonesia merosot Punika mawinan pendidikan punika mabuat pisan majeng ring makasami krama sané wénten ring Indonésia, akéhan makasami karakter sisia sané wénten ring sajebag Indonésia becik pantaraning sisia sareng guru utawi guru taler prasida pantaraning timpal-timpal karakter sisia puniki pacang ngwangun jati diri sisia becik ring ngwangun pakéling sisia nanging nénten makasami sisia nganutin uger-uger becik minab jati diri sisia karusak santukan suasana utawi pergaulan ring sekolah sané kirang becik akéh sisia sané kapanggihin ring sajebag Indonésia, manut data sané kamedalang olih worldtop20.org ngamedalang peringkat pendidikan ring Indonésia banget urati Indonésia magenah ring peringkat 67 saking 209 negara ring sajebag jagaté, antuk akéh pikobet sané kapanggihin patut kagaliang napi mawinan sisia kirang wicaksana miwah akéh sané nglawan guru miwah pamréntah napi mawinan patut urati indiké punika antuk akéhnyané pikobet ring Indonésia sané mabinayan puniki iraga pinaka warga sekolah sadar yéning kalugra sekadi puniki maka iraga pinaka generasi muda patut nyujur program nasional inggih punika Indonésia emas 2045, nénten perlu antuk hal sané ageng iraga cukup antuk ngawit saking hal sané alit akéh program sané prasida kamargiang ngawit saking hal sané alit pisan sané sering katemuin ring jumah, sekolah, utawi ring masyarakat inggih punika sampah, sampah marupa sampah utawi barang sané nénten madué nilai fungsi utawi prasida kabaos barang sané nénten mawiguna akéh pisan siswa sané nénten madué akal anggén ngentungang sampah sembarangan ngawit saking ring sor méja, ring arep kelas, ring jamban, miwah genah sané nénten patut kaanggén ngentungang sampah, antuk akéhnyané siswa sané ngamargiang hal punika ngawinang lingkungan iraga nénten séhat, kotor, napi malih antuk akéhnyané siswa ring lingkungan sekolah sané ngawinang sampah makebul ring galahé sané sampun lintang, yadiastun sampun kaélingang mangda nénten ngentungang sampah sembarangan. antuk pikobet sané akéh punika iraga pinaka warga SMA Negeri 3 Kuta Selatan ngambil tindakan antuk ngaryanin tim bebas sampah antuk cara nyortir sampah antuk antuk ngepah sampah manut jenisnyané, antuk puniki iraga ngaptiang mangda samian siswa sadar ngutang sampah ring genahnyané miwah manut kategori sampahnyané soang-soang, nanging sayangnyané santukan kirangnyané pendidikan sané becik miwah antuk sikap sané katampi ri tatkala siswa kantun kapelajahin ring jumah ngawinang program puniki nénten mamargi becik banyk siswa sané wantah ngutang sampah lan nénten nyortir ipun becik sekadi ngenahang sampah organik ring non-organik, antuk punika iraga pinaka tim ngundang miwah malaksana ring langsung ngolah sampah, antuk paripolah sané kamargiang iraga prasida ngempati siswa antuk nyortir sampah manut kategori antuk ngawujudin kabersihan ring sekitar lingkungan iraga warga SMA Negeri 3 Kuta Selatan makarya sareng plastic exchange kota kidul antuk ngwantu antuk akéhnyané pikobet sané wénten ring Indonésia iraga sampun mresidayang muputang pikobet sampah yadiastun nénten sampurna, kantun akéh sampah sané kasebar nanging iraga antuk kesadaran antuk ngentungang sampah ngentungang sampah antuk nyortir dumun sadurung rauh ka tongos sampah miwah kaproses becik, iraga taler meled nyihnayang sekolah sané disiplin becik saking segi pendidikan miwah etika, utaminnyané ring ngentungang sampah antuk paripolah punika iraga meled nyihnayang indonesia emas 2045 santukan yéning nénten ngawit saking sané alit punika sané ageng nénten prasida mamargi  
Om Swastyastu Pandemi Covid-19 sane kawentenan nyane ring jagate sekadi mangkin banget karasayang dampak negatif nyane ring masyarakat, sane khususne sektor pariwisata ring Bali. Yadiastun kawentenan jagate sekadi mangkin sampun terkendali, nanging sektor pariwisata ring Bali durung pulih. Utsaha sane kaambil saking pemerintah inggih punika sinalih tunggil wantah utsaha kreatif mangda pariwisata Baline bangkit. Pemerintah saling tulung nyikiang seniman-seniman sane wenten ring Bali lan berkolaborasi numpahang seni lan kreatif antuk makarya video kreatif sane becik. Video punika madaging indik genah maliang-liangan sane wenten ring Bali. Hotel-hotel, restoran, kebudayaan, keunikan, seni, ajengan khas sane kaduenang ring Bali lan kerajinan sampun kemodifikasi. Kerajinan punika kakaryanin sinareng sami olih pengrajin lan para seniman mangda prasida polih hasil sane becik lan unik, tatujone wantah mangda pariwisatane ngulangunin manah lan nenten wadih. Ring video punika mangda ngunggahang indik protokol kesehatan, sane prasida nincapang kapercayaan utawi kagugu olih para wisatawane. Video sane sampun kakaryanin raris ka unggahang ring media sosial pinaka piranti promosi nyinahang indik pariwisata Baline. Sekadi mangkin jamane sampun mawasta digital, akeh sane ngerereh informasi ring media sosial. Cutetne iraga mangda wikan nganggen piranti teknologi, pinaka promosi pariwisata Baline. Om Santih Santih Santih Om  +
Om Swastiastu Angga panureksa sane wangiang titiang, lan tim bali wiki sane taler wangiang titiang. Miwah Para Sisya sane milu pacentokan puniki sane tresna asihin titiang. Angayubagia uningayang titiang majeng ring Sang Hyang Parama Wisesa, Duaning majanten sakeng asung kerta wara nugraha Ida mawinang titiang presida nyarengin wikition berorasi ring galahe sane becik puniki. Panglimbak panegarane nganutin kawentenan generasi sand jagi rauh. Raris sapunapi yening panegara sane jagi rauh punika akeh balita keni Stunting? Stunting akeh kapanggihin ring Indonesia, utaminnyane ring Bali. Stunting inggih punika kakirangan pertumbuhan miwah perkembangan anak santukan kakirangan gizi kronis miwah infeksi sane berulang, sane kacihnayang antuk tegeh utawi tegeh awaknyane kirang saking standar. Indike punika kacingak saking makudang-kudang posyandu sane ngicenin anak alit susu bungkus miwah jajanan instan sane kirang becik ring anak alit. Ring buku indik kesehatan ibu miwah anak alit sampun katlatarang indik napi sane kabuatang ajeng-ajengan miwah napi sane kabuatang anak alit. Nanging, sujatinnyane nenten kadi asapunika, alit-alite wantah polih ajengan sane nenten becik. Yening niki nenten kaicalang pastika SDM benjang pungkur nenten becik. Pamerintah sane kapilih ring warsa 2024 mangdane sayan aktif makampanyekan indik pencegahan stunting antuk ngicenin sosialisasi indik patut pisan kawigunayangnyane ajengan lokal (ikan ikanan), program demen ngajeng ulam pasih lan ngelestariang ajeng-ajengan tradisional sane becik lan berkualitas. mangdane produk hasil bumi lan segara Indonesia punika Nenten kaanggen miwah kaproses olih krama dura negara sakemawon iraga ngamolihang asil sane kaproses punika. Ngiring pemerintah mangda ngambil langkah khusus midabdabin tenaga kesehatan sane terampil lan peduli ring pertumbuhan lan perkembangan balita antuk ngawigunayang ajeng-ajengan marupa ajeng-ajengan lokal Indonesia sekadi ulam marupa ulam segara, woh-wohan lokal sekadi kacang, biu, miwah sane lianan. anak lingsir dumun sehat lan dawa yusanne krana ngajeng ajeng-ajengan sane nenten kaproses/kaolah saking pabrikan napi malih nganggen pengawet. Titiang ngaptiang pisan generasi utawi sumber daya manusia indonesia kapungkur wekas sayan sehat lan berkualitas. Inggih asakadi punika sane prasida aturang lan pangaptin titiang majeng ring pemerintah selanturnyane, puputang titiang antuk paramshanti Om Shanti,Shanti, Shanti Om🙏🏼  
Bangun! Suba galahne jani ngomong! Jani, iraga mapunduh dini tusing ja ulian iraga teka barengan. Tusing ja ulian tiang, mbok, beli, ragane, majanji barengan. Tusing masih ulian pedidi-pedidi. Sakewala, iraga mapunduh ulian iraga dadi bagian generasi ane ngelah kawigunan ane utama ane lakar nyujukang masa depan, ane lakar ngrajegang gumine ane lakar teka. Iraga suba, ane madan generasi Z. Generasi Z ajak makejang, suba gantine jani bangun. Suba gantine jani uyut, ngempengang kuping anak rame baan pamineh-pamineh ane beneh ane suba makelo matanem tur matangkeb. Di aeb jagate jani, kaucap bungah baan pepayasan poltik ane ngancan antik, iraga tusing dadi baan mabalih dogen. Mai jani milu nawang unduk tur dadi pelaku ane aktif. Ene tuah pajalan ane lakar sida nyinahang jati ragan iraga, mesuang pemineh, tur nindihin ane kaucap keadilan sosial. Suba makelo rasane tusing sida ngomong, marasa kategul baan tali-tali pangiket ane soleh tur karasa lempas teken keneh iraga. Suba galahne jani iraga patut kresep. Tusing ja ia dogen, kewala iraga masih ngelah ane madan hak: mapineh tur masuara. Ento tusing dadi tawah buin. Tusing ada buin rasa jejeh yen suba madasar baan pemineh ane melah. Jalan jani masalin, uli nengil dadi nglepat, milu ngundukang gumine melah. Eda buin tusig rungu, ento kaucap apatis, apang tusing pikobet sosial politike mentik ngawag, ngrembun, ngurug lan nangkeb damuh damuh ane ening. Asil kebijakan lan pamutus ane kawetuang olih generasi ane malunan, ento lakar ngrupaka gumi ane lakar warisin iraga. Ento te makrana, mai jalan ajak makejang milu uli jani milpilang gumi ane lakar teka. Iraga ane lakar ngarwanang jalan iraga, Iraga ane lakar ngarwanang gumin iraga, boya ja anak len. Tiang ngidih tur ngajakin timpal-timpal makejang. Mai bareng-bareng manyama sagilik saguluk yadiapin pada bina. Masuara nindihin integritas. Iraga pinaka suara ane sida ngampehang ane kaucap ketidaksetaraan lan sida ngilangang ane kaucap ketidakadilan. Jalan bareng bareng ngae gumi melah. Sinahang ragane dadi ane kaucap pionir perubahan, generasi Z. Eda ngekoh ngomong! Matur Suksma.  
Nama : i wayan putra astawa Kelas : XI TSM 1 No : 16 Nama : i putu kertiyasa Kelas :XI TSM 1 NO :19 Gerabah Okta Sari Mulai dikenal manca negara “Om swastyastu “ Rahajeng wengi majeng ring para pamiarsa makasami.... Dumogi rahayu sareng sami... Titiang jagi nguningayang berita sane keedar ring media sosial inggih punika Gerabah Okta Sari sane sampun terkenal ring mancanegara Kewentenan Gerabah Okta Sari ring wewidangan Kapal Br Basangg Tamiang mangkin sampun keloktah kemancan negara sekadi ring rahinane sampun lintang Ni kadek susanti selaku sane medue usaha punika berangkat ke Lombak jagi sosialisasi indik pengenalan fungsi lan bentuk gerabah... Gerabah punika silih sinunggil alat sane kaangge ring upacara ring Bali Bentuk nyane sane akehh lan unik nika mawinan makeh para tamu asing numbas gerabah punika kaangen hiasan ring gria soang". Solusi: Inggih punika... Dumogi alit" Makasami ring wewidangan Br Basang Tamiang presida melestarikan Gerabah punika santukan gerabah punika due tetamian para leluhur ring wewidangan Basang Tamiang puniki Inggih, asapunika aturang titiang , tiang tutup antuk Parama Santhi "Om Santhi Santhi Santhi OM  +
Bali naenin kajudi dados destinasi wisata dunia terfavorit ring PVK Awards warsa 2020, ngaonin pat nominator tiosan inggih punika: paris, barcelona, venesia, miwah london. Peris sane mabuat puniki pastika sampun ngawinang rasa bangga pamekas majeng krama Bali miwah Indonesia. Sakewanten pastika wenten swadarma sane nincap, sapunapi antuk mempertanggungjawabkan perise punika. Napi malih pariwisata dados penyumbang devisa paling ageng, taler riantukan akeh krama sane ngrereh pangupa jiwa saking sektor puniki, manut baos Muhammad Neil EL Himam, pinaka Deputi Bidang Ekonomi Digital miwah Produk Kreatif, Kementrian Pariwisata dan Ekonomi Kreatif. Nangiang pariwisata Bali nenten ja prasida kalaksanayang oleh silih tunggil stakeholder, sakewanten makasami komponen, ngawit saking parajana, pemerintah, kantos swasta harus magotong-royong ri kala nangiang pariwisata, pamekas ring Bali. Wenten makudang-kudang ide saking makueh ide sane prasida kalimbakang, silih tunggilnyane inggih punika program gerakan 1000 inovasi start up digital mapaiketan ring utsaha nangiang Bali ring masan gering agung. Pinaka conto, aplikasi puniki prasida ngaturang informasi utawi pinget yening mitra penerbangan, hotel, miwah genah wisata sane sampun nganutin protokol kesehatan, sane ngawinang tamiune yakin utawi sumeken malancaran. Taler info indik galah sane becik anggen malancaran. Iriki taler pengusaha ring wewidangan pariwisata prasida ngaturang paket wisata sane fleksibel, mangdane tamiu prasida milih galah danene malancaran sasampunne mapanauran. Akeh wenten inovasi sane prasida kamargiang anggen nincapang pariwisata, pamekas ring Bali.  +
Gong Legendaris Buleleng Buung Masolah Om Swastyastu, Bali kalotah ring dura nagara santuka Bali madue seni lan budaya sane adhi luhung. Sinalih tungil ring Kabupaten Buleleng wenten naler seni tradisional sane pinih kuno sane sering kasengguh Gong Kebyar. Daweg wanti warsa Kota Singaraja ring rahina Saniscara Tanggal 30 Maret 2024 magenah ring Lapangan Bhuana Patra Singaraja wenten kahanan pikobet rikalaning Sekaa Gong Kebyar Legendaris Eka Wakya Banjar Paketan lan Sekaa Gong Kebyar Legendaris Jaya Kusuma Desa Jagaraga nenten kayun jagi masolah santukan wenten pauwahan dudonan acara sane nadak sara kasobyahang olih prawantaka wanti warsa Kota Singaraja. Saantukan pauwahan galah masolah sane lami lan nenten pastika ngawinang kobet ring kayun. Dadosnyane Sekaa lan Pregina punika budal lan nenten kayun masolah. Pauwahan galahe punika, kadi rasayang nenten ngutamayang kesenian tradisional lan ngincitang para pragina seni tradisional. Nepasin indike puniki, tityang ngaptiang mangda sasolahan seni tradisional keincen galah lan genah masesolahan, miwah nenten kedadosang siki sareng seni modern. Sajabe punika pemerintah kabupaten Buleleng mengutamayang kesenian tradisional, ngicenin galah lan genah mesolah. Sinalih tunggil sane ngawinang Bali lan Buleleng utamanyane wantah seni budaya sane kadruenang sane prasida kalontah kedura Negara. Pemerintah Kabupaten Buleleng mangda nenten surut-surut ngicenin galah lan genah miwah ngutamayang kesenian tradisional. Iraga sareng sami sumangdenya maderbe rasa banggi dados krama saantukan ring Kabupaten Buleleng akeh madue pragina lan seni tradisional sane adhi luhung. Pemerintah Kabupaten Buleleng naler ngicenin galah lan genah mesolah majeng ring seniman tradisional ring Buleleng miwah nabran warsa ngawentenang pecentokan-pecentokan seni tradisional mangda nudut kayun para yowana miwah para pragina ngrajegang lan ngawerdiang seni budaya sane wenten ring Kabupaten Buleleng. Inggih wantah asapunika tityang prasida ngawedar kawentenan kahanan rikalaning wanti warsa Kota Singaraja. Kirang langkung antuk sasuratan tityang, tityang nunas ageng sinampura. Om Santih Santih Santih Om.  
Manut ring disdikpora, Gong Kebyar manados silih tunggil seni waris sane embas ring Buleleng. Manut ring sastra, gong kebyar punika riin katemuin duk abad XX sawetaran warsa 1915 ring desa Jagaraga. Gong kebyar punika manados barungan gegambelan Bali sane panglimbakyane madasar ring gong gede, nganggen laras pelog lima nada sekadi nding, ndong, ndeng, ndung, ndang taler nenten ka sarengin antuk instrumen terompong. Mawit ring indik punika, Gong Kebyar selanturnyane ketah kebaosang barungan gamelan gong sane pinih ngutamayang kekompakan suara, dinamika, melodi lan tempo. Manut ring radarbuleleng, Sesolahan gong kebyar ketah katemuin ritatkala wenten festival seni ring Bali. Nanging wau niki, daweg acara Hut Kota Singaraja sane ka ping-420, wenten pikobet sane viral ring krama Buleleng utaman ipun ring para seniman Buleleng. Gong Kebyar Tedun? Indik punika taler polih uratian ring krama, seniman miwah pemerintah kabupaten Buleleng. Napi ngawinang gong kebyar tedun?, krana wenten kalih peristiwa langka. Sane kapertama gong kebyar sane tedun punika pacang ka solahang olih para seniman senior pinaka penglingsir seni budaya nika sane kawastanin gong kebyar legendaris, punika ngawinang akeh para seniman saking dura kabupaten melilacita ka Buleleng jagi miarsayang sesolahan punika. Sane kaping kalih gong kebyar sane sampun sayaga mesolah nenten prasida kasolahang, indik punika sane ngawinang para seniman tedun ring panggung pinaka genah masolah. Sekaa gong Eka Wakya lan sekaa gong legendaris jaya kusuma punika wastannyane, para seniman sane nyarengin sesolahan gong kebyar sane katedunang puniki rumasa pedih lan kuciwa krana ngarasayang nenten kaajinin. Wenten makudang-kudang isu sane maendahan ring media sosial pinaka jalaran tan durus kamargiang sesolahan gong kebyar legendaris niki, wenten sane nyambatang krana akehyane dudonan acara daweg penutupan acara niki, wenten malih sane nyambatang karana seni tradisional kalah saing tekening seni modern, taler wenten malih sane nyambatang krana mengutamakan pementasan band modern, miwah sane lianan. Pikobet niki rasayang titiang tusing pesan seneng kapirengang, krana manut ring isu-isu nika seni budaya tradisional rasayang titiang wantah kaanggap seni formalitas kemanten. Nanging napike samian niki patut?. Yening titiang uratiang miwah selehin malih, jalaran pinih utama sane nasarin ngawinang unduk sekadi puniki, inggih punika kirang nyane kordinasi lan menejemen dudonan acara daweg acara penutipan punika. Nah napi sane patut kalaksnayang mangda indik niki nenten kawawanin malih?, majeng ring para yowana pinaka warih seni lan budaya Bali, sampun sepatutnyane iraga sareng-sareng nyuluhin raga, nincapang malih keterampilan berkoordinasi mangda nenten miss komunikasi. Majeng ring pemerintah sampun sepatutnyane ngicenin pewarah-warah majeng ring seniman-seniman mangda nenten indik niki sane ngawinang para seniman salah tampi tur nenten prasida malih masolah, taler prasida ngicenin motivasi saha mendukung pikayunan para generasi muda ritatkala pacang nyolahang utawi ngaryanin pikaryan sekadi puniki mangda pasida mamargi antar. Budaya lan kesenian Bali pinaka warih patut kaajegang mangda nenten ical ring jagat niki. Napi malih wenten para pengelingsir pinaka senior ring bidang seni punika sane prasida ngicenin ajah-ajahan ring para yowana pinaka generasi muda sane pacang ngelanturang seni budaya niki, mangda nenten kicalang ulian wenten budaya-budaya modern sekadi mangkin, lan sane pinih becik seni tradisional prasida berkolaborasi tekening seni modern. Budaya Bali ajeg tur lestari.  
Om Swastyastu Ttiang ngaturang suksma ring ida sang hyang widhi wasa antuk asung kertha wara nugraha ida,titiang prasida nyarengin lomba teks orasi ring wikithon basa bali sepisanan nglanturang keneh indik pikobet macet ring bali. Sane mustikayang titiang para panureksa lomba teks orasi. Sane kusumayang titiang tim basa bali wiki. Lan sane wangiang titiang antuk para pengwacen karya teks orasi puniki. Iraga makasami uning kocap iraga ngoyong ring pulau bali sane kaloktah sareng wisata nya ne. Punika ngawinang waras wisatawan asing rame rauh ka bali. Indik punika dados silih sinunggil faktor sane ngawinang pikobet macet lalu lintas ring bali. Faktor selanturne,tegeh nya ne penggunaan tegakan padidi sampun mawinan wesana ngelinggahang jalan jalan sane berpotensi kemacetan. Apa buin mangkin waras jumlah tegakan padidi bandingang jumlah jalanan sane wenten. Sane terakhir wenten pelanggaran ketertiban inggih punika pekaryan sane tidong ring lokasi sepatutne ngantos mawinan kemacetan. Kemacetan punika pastika makta wesana antuk masyarakat sane mawinan keweh nuju tujuan perjalanan lan nenten efisien waktu. Antuk ngatasin pikobet punika,wenten upaya sane dados dilakukan olih pemerintah inggih punika penambahan jalan lan infrastuktur,penambahan area parkir ring tongos wisata,lan ngwentenang penegasan indik pelanggaran ketertiban Pikobet kemacetan puniki sarat ngemolihang perhatian serius olih pemerintah ngantos ngurangin wesana kedepan nya ne. Wantah kadi asapunika titiang maparang keneh,astungkara pikobet kemacetan lalu lintas ring bali dados perhatian khusus pemerintah antuk prasida nyuudang. Kirang langkung titiang nunas sinampura lan titiang puputang antuk parama santhi. Om santi,santi,santi Om  +
Antisipasi Politik Identitas Manut sakadi sane kauningin sareng sami, politik identitas inggih punika sarana politik sane kaanggén olih sekaa utawi kelompok sakadi etnis, suku, budaya, agama utawi sané lianan sané matetujon silih tunggil pinaka sarana perlawanan utawi pinaka sarana anggen nyihnayang kawentenan kelompok utawi sekaa punika. Identitas kapolitisasi majalaran antuk interpretasi sané ekstrim, sané matetujon mangda prasida ngamolihang sokongan utawi dukungan saking anak utawi warga sané marasa 'pateh', pateh ring ras, pateh ring etnisitas, agama, miwah pangiket sané tiosan. Saking penelitian utawi seselehan, nyihnayang indik wentene politik identitas mawit saking pikobet pantaraning kelompok mayoritas miwah minoritas sané ngawinang konflik utawi pikobet sakadi konflik pantaraning etnis, budaya, ras miwah agama sané raris kawigunayang kaanggen jalaran olih partai politik miwah rezim presidensial. Politik identitas punika wantah baya sane ageng pisan ring kahuripan sane prasida ngrancam pagilikan wangsa miwah panegara Indonesiane. Politik identitas prasida ngawetuang rusuh, ngubek pasikian warga, prasida nurunang lan ngicalang pluralisme, prasida ngwetuang polarisasi miwah pragmentasi indik politik. Antuk punika, iraga patut ngarepin sane mawasta politik identitas, pamekas ring Bali antuk pamargi pendidikan politik olih partai politik sane madasar antuk populisme Pancasila miwah rekonstruksi hukum pemilu anggen ngicalang rezim presidenal threshold miwah ngwangun sistem pendidikan politik ring masa pemilu mangda prasida ngawetuang politik sane becik.  +
Inggih sane wangiang titiang linggih para angga panureksa sane banget kusumayang titiang asapunika taler para pamilet wimbakara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi,sane banget tresna sihin titiang. Sadurung titiang ngelantur lugra dumun nyakupang piranti kare kalih Om Swastiastu , Om Awighnamastu Namo Sidhham melarapan antuk rasa angayu bagya ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning asung kerta wara nugraha Ida iraga sareng sami prasida titiang mapupul iriki ngiring Ida Dane sinareng sami ngemiletin acara wimbakara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik mangkin, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda "PIKOBET PEMERATAAN INFRASTRUKTUR JALAN RAYA RING SAWENGKON PELOSOK BALI SANE DURUNG MERATA NYUJUH KRAMA BALI". Sane sampun iraga uning Bali kaloktah ring dura negara santukan kaluwihan palemahannyane nika ngawinan perekonomian krama Bali mauttama ring sektor pariwisata. Indike punika ngaranayang Pemerintah Provinsi Bali ngutamayang taler pembangunan infrastrukur ring daerah – daerah sane madue peluang anggen destinasi wisata, malarapan antuk pembangunan jalan anggen mecikang akses krama Bali sareng wisatawan sane lakar ngarauhin wewengkon jagad Bali. Nanging pembangunan infrastruktur jalan punika nenten merata ring wewidangan genah krama Baline mekejang, krana pemerintah wantah fokus mecikang taler ngawangun infrastruktur ring wewengkon daerah pariwisata sane karauhin olih wisatawan lokal sareng wisatawan mancannegara. Mangkin kantun akeh daerah ring Bali sane akeh kaanggen genah mamargi olih krama Bali sakewanten kahanannyane jalan usak tur durung kaaspal. Jalan sane usak punika ngawinan baya ring pengguna jalan krana yening negakin sepeda motor antuk kecepatan tinggi sareng nenten nganggen helm, pacang mawinan akeh kasus kecelakaan lalu – lintas krana jalannyane usak. Antuk punika sapasira sane dados pemimpin Provinsi Bali 2024 sane jagi pacang rauh, banget pengaptin titiang mangda infrastruktur utamanyane jalan ring wewengkon padesaan akeh polih perhatiaan taler penanganan mangda wewengkon – wewengkon padesaan prasida kauningin olih krama Bali akeh lan para wisatawan, antuk punika menumbuhkan ekonomi krama Baline. Ngiring sareng – sareng ngalaksanayang pemerataan infrastruktur ring sajebag wewidangan jagad Bali. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, kirang langkung banget titiang nunas geng rena pengampura puputang titiang antuk paramasanthi Om Sanhti, Sanhti Sanhti Om.  
Om swastyastu Majeng ring bapak ibu guru, suksma antuk galah sane sampun kapaica ring sikian ttyg, para angga panuriksa sane dahat mautama. Wenten atur titiang ring WHIKITON BALI BERORASI para Semeton sareng sami utamaning para yowana pinaka generasi sane jagi pacang ngelanturang Kahuripan, agama, seni lan budaya ring wewidangan Bali. Sane mangkin titiang jagi maosang ngenenin indik Kemacetan Sane Magenah Ring Kota Bali. Ring sajeroning kauripan manusa ring jagate Wenten ketah wastan pulau sane sampun keloktah ring dura negara, santukan seni, budaya lan tradisi sane sampun kawarisang olih para leluhurnyane. Pulau nika Wenten ring wawidangan Negara Kesatuan Republik Indonesia sane kasengguh Pulau Bali. Sakewala, popularitas niki kari makta ius sane nenten becik, sakadi kemacetan sane sayan kaon Kemacetan ring Bali prasida dados pikobet karma Baline, wisatawan lan pemerintah. Sewai-wai, margi ring utama sane magemah ring pulau puniki sampun akeh wenten kendaraan sepeda motor sane rapet, punika ngranayang margine sane sue, polusi udara sane akeh, miwah sane lianan.puniki boya ja ngranayang cemer ring para jana sewai-wai, nanging prasida ngerusak wisata sane rauh ring Bali.  +
Politik dinasti inggih punika kewenangan makuasa sane kamargian oleh sang sane makluarga utawi olih satu partai utawi golongan sane maduwe pasemetonan ( MK 10 Juli 2015 ). Puniki pinakan ancaman iraga sareng sami dados wangsa sane demokrasi anggen nyaga utawi nyengkerin cita-cita reformasi warsa 1998, krana wenten isu politik dinasti sane kamargian olih presiden ke-7 RI , Bapak Ir. Joko Widodo, sane nadosan okane dados cawapres tur dados ketua umum partai politik ring Indonesia, puniki sane dados margi isune puniki marupa politik dinasti sane kawangun. Tonden buin raine punika marabian sareng ketua MK sane nadosang presepsi nyamane ungguing politik dinasti Kebijakan sane kaketus saking MK sane ngerobah uger uger umur pemilu pinika, malih ngawinan isune puniki ngangsan panes. Isune puniki dados pemberitaan utama ring tahun politik puniki. Kasitengan pertahanan kostitusi anggen nangulangi kacemasan nyamane kautamaan KPU, krana punika iraga patutnyane medemokrsi sane demokrasi  +
Taen ja semeton nyingakin gunung ring tengahing kota? Nggih, sane mangkin gununge boya ja wenten ring desa kewanten, ring tengahing kota taler sampun wenten gunung sane tegeh pisan. Sakewanten tan wenten anake sane kayun rauh malancaran ka gununge ento, riantukan gunune ento mabo miik pisan, sakewanten wantah miik ring anake sane tan bisa ngendusin. Gununge punika maadan “Gunung Luu”. Yening nenten becik sistem pengelolaanipun, gunung luune puniki pastika pacang nglimbak kawentenannyane miwah pacang nyemerin lingkungan sekitarnyane. Bilih-bilih wenten kabaos pacang kawangun gunung-gunung luu anyar sane lianan. Napi malih yening gunung luune puniki magenah ring daerah pariwisata, iraga maka krama Bali, napike tan marasa lek teken turis-turise? Bali sane kone kabaos suargan jagat, sampun kacemerin antuk luu. Penelitian sane kalaksanayang olih I Ketut Muksin indik penanganan sampah ring TPA Suwung, sistem pengolahan sampah sane kamargiang ring TPA punika nganggen sistem open dumping. Inggih punika luu-luu sane masuk ka TPA Suwung, wantah kagenahang kewanten irika ring genah terbuka kantos terurai.  +
suksma majeng ring pangeter acara antuk galah sane kapaicang ring titiang, om swstyastu suksma aturang titiang majeng ring panuriksa suksma aturang titiang majeng ring para uleman, miwah bapak ibu pendamping. Anggayubagiang  +
Om Swastyastu. Merdeka sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Inggih para yohwana, punika taler ida dane sinareng sami. Irage maurip iriki ring panegara indosiane sane dahat wibuhing budaya sane adhiluhung kaasrian jagat, miwah sumber daya sane nudut kayun sang sane ngatonang. Ring galahe mangkin, malarapan antuk punika titiang jaga ngaturan pidarta orasi sane mamurda bhakti ring guru pengajian. Ngeranjingring era globalisasi punika patut karasayang mungguing pengaruh wisatawan sanekaon makeh ngeranjing mawinan tata karma kahuripan para jana sayan rered.Kahuripan sane setata nguberin kasukan, kasukertan, miwah kakuasaan sering ngelaliang dresta sane ngutamayang pasuka dukan miwah pasuitran sane rumaketsaha. Moralitas para janane sampun sayan-sayan rered. Punika sane mawinang panggangguran sayan angkehang, piutang panegarane sayan ngagenggan, supremasi hukume nenten pastika, mawinan sayan rered kepercayaan rakyate ring pamerintah. Karasayan parape jabate akeh keni krisis moral, setata ngeruruh kekuasaan, saha nenten yukti-yukti kayun melanin rakyat. Kamanah antuk titiang, menawi wenten tios pamargi sane patut titenin sajaba digelis mawali ngelingang jati raga suang-suang antuk nelebang saging ajahan agama druwene sane kaanutang ring dresta adat Baline. Ring Bali kabaos Tri Hita Karana, punika parhayangan, pawongan, miwah palemahan. Ring tata pawongan, iraga patut ngulatiang kahuripan sutresna asih sesamaning manusa. Punika agama hindune maduwe ajahan sane mawasta Catur Guru. Guru rupaka inggih punika sang meraga rerama. Guru pengajian wantah gurune sane mapaica paplajahan ring sekolahan, guru wisesa inggih punika sang maraga pamerintah, raris guru swadyaya wantah Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Makasami gurune patut baktinin. Sang maraga sisia patut bhakti ring guru pengajian duaning sengkaning lascarya sane mapaica pangweruhan. Ngamolihang Pangweruhan waluya iraga kapaica pancing. Duaning agung pisan yasan nyane, patut para gurune kabaktinin sareng murid sami. Inggih punika orasi titiang, kirang langkung titiang nunas pangampura mangda sanewedarang titiang punika kanggen tur wenten kawi gunanyane, maka panguntap titiang ngaturang Prama Shanti. Om Shanti, Santhi, Shanti Om  
Bhakti ring Guru Pengajian Om Swastiastu,Ibu Guru sane wangiang titiang, Miwah Para Sisya sane tresna asihin titiang, Angayubagia uningayang titiang majeng ring Sang Hyang Parama Wisesa, Duaning majanten sakeng asung kerta wara nugraha da mawinang titiang pacang matur samatra ngainin indik Bhakti ring Guru Pengajian.Ngeranjingring era globalisasi punika patut karasayang mungguing pengaruh wisatawan sanekaon makeh ngeranjing mawinan tata karma kahuripan para jana sayan rered.Kahuripan sane setata nguberin kasukan, kasukertan, miwah kakuasaan sering ngelaliang dresta sane ngutamayang pasuka dukan miwah pasuitran sane rumaketsaha. Moralitas para janane sampun sayan-sayan rered. Punika sane mawinang panggangguran sayan angkehang, piutang panegarane sayan ngagenggan, supremasi hukume nenten pastika, mawinan sayan rered kepercayaan rakyate ring pamerintah. Karasayan parape jabate akeh keni krisis moral, setata ngeruruh kekuasaan, saha nenten yukti-yukti kayun melanin rakyat. Kamanah antuk titiang, menawi wenten tios pamargi sane patut titenin sajaba digelis mawali ngelingang jati raga suang-suang antuk nelebang saging ajahan agama druwene sane kaanutang ring dresta adat Baline. Ring Bali kabaos Tri Hita Karana, punika parhayangan, pawongan, miwah palemahan. Ring tata pawongan, iraga patut ngulatiang kahuripan sutresna asih sesamaning manusa. Punika agama hindune maduwe ajahan sane mawasta Catur Guru. Guru rupaka inggih punika sang meraga rerama. Guru pengajian wantah gurune sane mapaica paplajahan ring sekolahan, guru wisesa inggih punika sang maraga pamerintah, raris guru swadyaya wantah Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Makasami gurune patut baktinin. Sang maraga sisia patut bhakti ring guru pengajian duaning sengkaning lascarya sane mapaica pangweruhan. Ngamolihang Pangweruhan waluya iraga kapaica pancing. Duaning agung pisan yasan nyane, patut para gurune kabaktinin sareng murid sami. Ida-dane miwah pare pamilet sane bhaktining titiang.Sapunapi tata carane nyihnayang bhakti ring guru pengajian? Para gurune sampun ketah dados pahlawan tanpa tanda jasa Guru pengajian pacang rumasa bagia yening para muride kayun jemet melajah, nenten bolos, miwah tertib.Puniki menawi tan wenten iwang atur titiang, titiang ngulungsur gung rena pangampura, ngiring sineb antuk ucaran Parama Shantih. Om Santih Santih Santih Om  
H
Om Swastiastu, hormat titiang antuk Tim Basabali Wiki sane kusumayang titiang para semeton sareng sami sane tresna sihin titiang. Titiang ngaturang pangayubagia majeng ring calon presiden sane kaaptiang prasida nuntun panegara puniki nuju kemajuan miwah karahayuan bersama. Titiang ngaptiang mangdane calon presiden sane kapilih prasida nagingin nilai-nilai integritas, keadilan, miwah transparansi ring sajeroning kapemimpinannyane. Titiang ngaptiang pemerintah sane jagi rauh prasida fokus ring peningkatan kesejahteraan parajanane, pendidikan sane berkualitas majeng ring generasi sane jagi rauh, taler panglimbak ekonomi sane inklusif majeng ring samian lapisan masyarakat. Iraga ngaptiang kebijakan sane mendukung pengentasan kemiskinan, pemberdayaan anak istri, lan perlindungan lingkungan. Titiang ngaptiang sang sane pacang dados presiden madue visi san jelas rikala ngarepin pemanasan global, sekadi perubahan iklim, miwah prasida ngewangun hubungan internasional sane harmonis sareng masyarakat. Dumogi pamimpin sane kapilih prasida dados imba sajeroning ngajegang persatuan lan kesatuan bangsa. Inggih, punika orasi ne ngidang titiang sampaikan, tiang ucapin suksma lan paramasanthi Om Shanti, Shanti, Shanti, Om  +
Om Swastyastu, Namo Budaya, Om Awighnam Astu Namo Sidham. Pulo Bali inggih punika pulo sane sampun akeh madue sumber daya alam. Sumber daya alam puniki pinaka penarik wisatawan utawi turis-turise teka ke Bali. Pulo Bali sampun kaloktah ke dura negara. Pulo Bali sane berkembang ring pariwisata puniki sane ngeranayang akeh para investor ngerauhin antuk ngainin wewangunan ring pulo Bali. Melenan teken pidan, pulo Bali akeh madue carik lan punyan-punyanan miwah toya ne ening menganyudang manah. I pidan Masyarakat Bali aluh ngamolihang pikolih pertanian sekadi tabia, jukut, miwah sane lianan. Sesukate lahan carik ring Bali puniki kadadiang wewangunan, akidik lahan sane ka dadosang antuk genah mamula tetaneman punika. Niki mawinan sane ngeranayang harga kebutuhan pokok iraga ring Bali ngancan menekan. Yening iraga ingat-ingetang, sepatutne iraga ring Bali sane nekang tamiu sane akeh ngaenang pulo Bali pinaka pulau sane madue pendapatan daerah sane tinggi. Nanging, iraga sareng sami sampun ngerasayang sane mangkin harga kebutuhan pokok ring Bali ngancan ngemenekan. Sumber daya alam ring Bali ngancan ngemedikang, carik-carik ring Bali ngancan telas. Sira sane dados kapelihang yening sampun asapuniki? Nenten je ring sumber daya alam kemanten nanging, perkembangan teknologi sane ngancan maju ngainang iraga manja utawi bergantung sareng teknologi. Malenan teken ipidan Masyarakat Bali ring jero soang-soang madue tegal sane dados kaanggen tongos mamula tetaneman sane maguna antuk Masyarakat Bali. Sekadi punyan tabia, punyan biu, punyan tomat, jukut, lan sane lianan. Sane mangkin wenten keh ida dane sareng sami kantun mamula tetaneman punika? Kari keh wenten sane madue tegal? Sane mangkin ring Bali akeh sane madue jero utawi umah sane sampun keni budaya luar. Niki mawinan akidik sane mangkin madue tegal utawi tetaneman sane dados kaanggen kebutuhan pokok utawi “Karang Kitri”. Yening kaitang kenaikan harga pokok ring bali sepatutne karang kitri puniki dados ngemolihang pemenuhan kebutuhan pokok iraga ring jero soang-soang. Yening setiap pekarangan ring Bali madue karang kitri pastika harga pokok ring pasar nenten melunjak krana nenten wenten kelangahan barang kebutuhan pokok. Karang kitri puniki dados kaunggahang ring awig-awig desa pakraman mangda masyarakat sareng sami ngembangin karang kitri ring jero soang-soang lan ring desa pakraman ngaryanin sekeha sane kaambil olih masing-masing kepala keluarga ring setiap karang antuk ngemolihang informasi indik karang kitri lan karang kitri ring jero soang-soang dados kajual ring tingkat desa pakraman. Sekeha puniki kadadosang gerakan RATRIBRASKITA sane maarti Karang Kitri Berbasis Sekeha Digital. Sane madue tetujon melestarikan Karang Kitri sane sampun punah lan ngaryanin kehijauan ring lingkup rumah tangga. Dumogi kawentenan program RATRIBRASKITA punika prasida ngemolihin pikenoh sane becik. Geng rena sinampura tunas titiang yening wenten keiwangan sane nanten manut. Titiang sinab antuk Parama Santih. Om Santih, Santih, Santih Om  
“HUT KEMERDEKAAN RI KE 78” “Om Swastiastu” Suksma aturang titiang antuk galah sane kapaica ring titiang. Sedurung titiang ngelanturang atur ngiring pinih ajeng iraga sareng sami nunas ica majeng ring ida sang Hyang Widhi Wasa, Tuhan Yang Maha Esa duaning sangkaning paswecan Ida presida raris iraga mesadu ajeng ring galahe tur genahe sane becik puniki. Sane wangiang titiang para panureksa pacentokan Basa Bali Wikithon berorasi sinareng sami sane ten presida ojah titiang saka siki , Ring rahina mangkin 17 Agustus 2023 Kelaksanayang acara Peringatan Hut Kemerdekaan Republik Indonesia sane kaping 78 dumogi sangkaning acara peringatan puniki presida raris semangat patriotik pahlawan kemerdekaan katulad olih para warga ring sejebag jagat Indonesia pamekasne oleh para yowana. Napi ke mawinan wenten pengaptin titiang kadi asapunika? Duaning acara peringatan puniki madwe kasuksman sane becik pisan inggih punika mawit acara peringatan puniki iraga presida pacang uning tur eling ring jasa para pahlawane punika. Raris yening sampun setata eling ring jasa para pahlawan, pastika sampun iraga nenten pacang ngusakin panegara puniki. Ida dane sareng sami taler dewek titiang patutnyane setata miara panegara indonesia sane sampun merdeka puniki antuk ngemargiang wewangunan. Wewangunan punika nenten ja wantah ring fisik kemanten. Mental spiritual iraga patuut taler kewangun mangda sida raris meparilaksana sane becik sane manut ring perundang-undangan ring Indonesia.Titiang lakar seleg melajah lan polih pikarya sane patut. Yening sampun iraga presida ngemargiang wewangunan punika, pastika sampun arwah para pejuang kemerdekaan ngemolihang napi sane sampun dados pengapti para pejuang punika. Inggih ida dane sane wangiang titiang, asapunika presida antuk titiang nartayang indik kasuksman Acara peringatan HUT RI ke 78 puniki. Ngiring ngawit saking mangkin, iraga sareng sami setata miara keasrian panegara indonesia tur mawit saking wewidangan iraga soang-soang. Yen prade wenten atur titiang sane nenten mungguh ring pekahyunan, titiang nunas geng rna pangampura. Maka wasananing atur, sineb titiang antuk parama santih. “Om Shanti Shanti Shanti Om.”  
Suksma aturang titiang antuk galah sane kapaica ring titiang. Sedurung titiang ngelanturang atur ngiring pinih ajeng iraga sareng sami nunas ica majeng ring ida sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning paswecan Ida, iraga presida raris mesadu ajeng ring galahe tur genahe sane becik puniki. “Om Swastiastu” Sane dahat wangiang titiang para panureksa pacentokan Basa Bali Wikithon berorasi sinareng sami sane ten presida ojah titiang saka siki , Ring rahina mangkin 17 Agustus 2023 Kelaksanayang acara Peringatan Hut Kemerdekaan Republik Indonesia sane kaping 78 dumogi sangkaning acara peringatan puniki presida raris semangat patriotik pahlawan kemerdekaan katulad olih para warga ring sejebag jagat Indonesia pamekasne oleh para yowana. Napi ke mawinan wenten pengaptin titiang kadi asapunika? Duaning acara peringatan puniki madwe kasuksman sane becik pisan inggih punika mawit acara peringatan puniki iraga presida pacang uning tur eling ring jasa para pahlawane punika. Raris yening sampun setata eling ring jasa para pahlawan, pastika sampun iraga nenten pacang ngusakin panegara puniki. Ida dane sareng sami taler dewek titiang patutnyane setata miara panegara indonesia sane sampun merdeka puniki antuk ngemargiang wewangunan. Wewangunan punika nenten ja wantah ring fisik kemanten. Mental spiritual iraga patut taler kewangun mangda sida raris meparilaksana sane becik sane manut ring perundang-undangan lan Sila Pancasila ring Indonesia. Yening sampun iraga presida ngemargiang wewangunan punika, pastika sampun arwah para pejuang kemerdekaan ngemolihang napi sane sampun dados pengapti para pejuang punika. Inggih ida dane sane wangiang titiang, asapunika presida antuk titiang nartayang indik kasuksman Acara peringatan HUT RI ke 78 puniki. Ngiring ngawit saking mangkin, iraga sareng sami setata miara keasrian panegara indonesia tur mawit saking wewidangan iraga soang-soang. Yen prade wenten atur titiang sane nenten mungguh ring pekahyunan, titiang nunas geng rna pangampura. Maka wasananing atur, sineb titiang antuk parama santih. “Om Shanti Shanti Shanti Om.”  
Om Swastyastu, Sane dahat singgihang titiang, angga panureksa sareng sami Sane wangiang titiang tim BASAbali Wiki Sane kusumayang titiang ring Ida Dane pamilet Wikithon Partisipasi Publik sareng sami, Lugrayang titiang matur akidik indik kawentanan pikobet ring hak-hak masyarakat adat. Titiang mawasta I Komang Sapa. Saking Gumi Lahar Karangasem, titiang magenah ring bongkol gunung agunge sane yukti paling agung ring Bali, inggih punika Desa Jungutan. Dados warga negara Indonesia, masyarakat adat utawi parajana adat patut madue hak sane pateh ring kawentanan tanah, kegiatan ekonomi, tur maning hak sosial. Nanging, wenten rancangan Undang-undang (RUU) Cipta Kerja, pamekasne ring pasal ngelahang investasi pinaka majalaran pembukaan lapangan kerja sane anyar, mresidayang dados bumerang ring hak-hak masyarakat adat utawi parajana sane meneng ring desa. Aliansi Masyarakat Adat Nusantara (AMAN) naenin mapanampen yening UU Ciptaker puniki mresidayang ngungkabang jelanan ring para investor jagi nyalanang usahanyane tur ngolah sumber daya alam. Nanging, pacang dados pikobet sane ngawinang parajanane ring desa punika rugi. Santukan Parajana ring desa adat kantun ngarereh pangupa jiwa ring kawentanan tanah adat, alas, carik miwah sane tiosan. Nenten ja kadadosang ngarereh pangupa jiwa kemanten, wantah wenten taler sane meneng, mondok, utawi ngenahin lahan punika dados jujuk umah. Napi malih, daweg proses RUU Ciptaker puniki, masyarakat adat nenten kasarengang mabligbagan, santukan parajana ring desa adat punika sane paling ngeniang dampak. Inggih sameton, santukan wenten malianan kepentingan iriki masyarakat adat pantaraning investor puniki mawinan pemerintahe merasa “dilema” jagi ngasahang RUU Masyarakat Adat puniki. Sakadi conto kasus Taman Wisata Alam (TWA) ring Batur, Kintamani, Bangli, kantun wenten pihak saking masyarakat adat utawi parajana ring Desa punika marasa rugi sapangrauh investor. Sameton sareng sami, kenapi iraga patut masuara ring kawentanan puniki? Punika mawinan, iraga pinaka Generasi Penerus Bangsa patut sareng nglestarian Budaya, nilai-nilai Budaya sane saking dumun dados identitas bangsa. Napi malih ring aab jagate sakadi mangkin, penting pisan yening iraga sareng tur cumpun pacang nglestariang nilai-nilai adat. Puniki nenten ja sakadi miara warisan adat kemanten, nanging wenten makna pendidikan karakter miwah moral iraga dados jatma sane aluh pisan keni pengaruh saking dura negara. Nenten lali taler, iraga patut ngajegang adat, mengakui hak-hak masyarakat adat punika, melindungi, menghormati tur memenuhi hak asasi manusia sareng sami. Puninas titiang ring calon pamimpin, mangda gelisang ja pragatang pikobet puniki antuk kebijakan sane yukti-yukti nadosang Desa Adat lestari yadiastun wenten investor sane ngranjing sareng ngembangang wilayah mangda sayan rajeg. Punika taler pemerintah patut rauh ka Desa Adat, matetimbang sareng parajana irika sadurung ngajabaang ijin, napi malih kebijakan. Inggih asapunika atur titiang ring ida dane sareng sami, yening wenten iwang ring atur, lugaranyang ring manah. Wasananing atur puputang titiang antuk parama santih. Om Santih santih santih om.  
Murda: “Hak Pilih Disabilitas Intelektual ” Om Swastyastu, Sane dahat wangiang tityang para angga panureksa, sapunika taler Ida Dane para sameton sareng sami sane taler wangiang tityang. Sadurung tityang ngawitin atur, lugrayang tityang ngaturang pangayu bagia saha dreda bakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, majanten sampun sangkaning waranugrahan Ida, Ratu Ida Dane sareng sami ping kalih tityang sida mapadu wedana ri acara Wiki thon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galah saha pamargi sane becik puniki lugrayang tityang ngaturang orasi sane mamurda “Hak Pilih Disabilitas Intelektual” Ratu Ida Dane para sameton Bali sareng sami, kawentenan alit-alit utawi para jana panyandang disabilitas intelektual nenten munggah maka pemilih ri sajeroning Pilkada 2017, 2018 miwah ring Pemilu warsa 2014 miwah 2019. Saduaning para jana penyandang disabilitas intelektual kantun kangkenan nenten marupa subjek hukum punika taler nenten presida ngwentenang panepas ngraga utaminnyane ri sajeroning ngmargiang hak pilih nyane. Sakewanten sampun majanten manut ilikita patra Putusan MK 135, iraka ngwantu pisan ngicalang pikobet punika mangda sida para jana disabilitas intelektual sida ngawigunayang hak pilihnyane. Ri sajeroning pikamkam yata utsaha sane sida kamargiang mawastu raris prasida kamedalang Putusan Mahkamah Konstitusi Nomor 135/PUU-XII/2015 ring tanggal 27 September 2016. Sakewanten risajeroning pamarginnyane, para jana penyandang disabilitas intelektual nenten kadaftar ring Pilkada 2017, 2018 miwah ring Pemilu warsa 2019. Irika raris gumanti patut pisan para pemimpin sane kapilih satata urati ring kawentenan para jana penyandang disabilitas intelektual, saha sida ngamolihang pasiar utawi sosialisasi sane becik mangdane sida para jana penyandang disabilitas intelektual ngangge hak pilihnyane. Inggih kadi sapunika prasida titiang matur, maka katunan ipun banget tityang nunas geng rena sinampura, mogi wastu sida kaswecan. Maka wasananing atur, puputang tityang antuk ngaturang parama santi, “Om Santih, Santih, Santih, Om”  
Om Swastiastu Tityang mewaste I kadek Dwi andika titayang no 7 kelas X TSM1 tiyang mesekolah di SMK PGRI 2 BADUNG titayang kari ngalih kejurusan teknik sepeda motor . Mangkin tiang jagi menyampaikan indik pendapat tiang tentang napi seharusne calon pemerintah bali kedepan sane harus dilaksanakan. Menurut tiang pribadi calon pemerintah bali harus memperhatian nilai religius umat dibali, mawinan sekadi jaman mangkin akeh semeton bali sane wanen tur campah teken ajahan agama. Nike seakan ke sakralan dan kereligiusan ajahan agama ne ten kari sekadi ne sampun lintang. Kekalih sane harus di perhatikan oleh pemerintah bali inggih punika menjaga keasrian alam mawit mina kadi pembuangan sampah, lan pemilihan lingkungan. Sane kaping tiga, menurut tiang pemerintah bali harus bisa menjaga konsistensi pariwisata bali, tiang uning bahwa jaman mangkin sampun modern nanging iraga dados umat Bali harus menjadi tradisi budaya Bali apang tusing budaya Bali sane sampun wenten ulian kalahang budaya uling luar. Inggih wantah nika manten tiang manut, yening tiang wenten iwang tiang nunas sinampura . titiyang tutup antuk parama shanti. Om shanti, shanti, shanti, Om  +
Sane mangkin sampun jagi nyanggra warsa 2024. Makeh sampun wenten pembangunan ring jagat Baline. Sajebag bali sampun ngancang ngerasanin sane mewasta perkembangan pembangunan. Nanging kantun wenten makudang-kudang kekirangan ring pembangunan sane sampun kalaksanayang. Sane pinih pertama punika, indik pengolahan sampah masyarakat. Santikan sane mangkin penduduk ring gumi Bali sampun ngancan makeh sane ngeranayang sampah masyarakat taler ngancan medugdug. TPA sane wenten ring Bali nenten cukup anggen ngolah sampah sane rauh sabilang rahina. Sampah sane ngancan medugdug pastika ngawinang lingkungan dados nenten becik ring kesehatan masyarakat. Pikobet puniki sane patut dados sorotan majeng ring sapa sira sane kasudi dados wakil rakyat, mangda prasida pikobet puniki nemu pamargi utawi jalan keluar  +
Om swastyastu. Sane wangiang titiang Bapak/Ibu angga panureksa sampun taler para semeton sebangsa miwah setanah air sane tresnasihin titiang. Suksma aturang titiang antuk Wikithon kawentenan taler micayang galah antuk titiang punika nyarengin wimbakara rahina mangkin tur ngiring iraga sareng sami ngaturang angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa santukan wantah sangkaning asung kertha waranugraha Ida, iraga sareng sami prasida nyerengin wimbakara ring acara puniki ring kahanan sane becik. Ring galahe sane becik puniki titiang jagi ngaturang teks orasi sane mamurde Pengaptin Sareng DPD Periode 2024. Dewan Perwakilan Daerah (DPD) madue peran sane mabuat ring sistem politik Indonesia. Pinaka lembaga sane ngewakilin pikayunan daerah, DPD madue tanggung jawab sane ageng ring sajeroning ngajuang pikayunan daerah miwah mastikayang suara daerah kapireng ring tingkat nasional. Antuk punika, pengaptin antuk DPD periode 2024 mabuat pisan. Harapan antuk DPD periode 2024 mapaiketan sareng pikobet pariwisata ring Bali. Bali inggih punika silih tunggil destinasi wisata kasub ring jagate, sakewanten sektor pariwisata ring Nusa puniki ngadepin makudang pikobet sane durung naenin kaungkulin. Kapartama harapan utama inggih punika mangde DPD nincapang keamanan miwah kenyamanan ring sektor pariwisata bali. Keamanan inggih punika faktor sane maboat sane ngawinan para wisatawan jagi malancaran. DPD kaptiaang mangda mekarya sareng pihak terkait mangda parawisatawan merasa aman tur nyaman ritatkala manglancaran ling Bali. Puniki neranayang nicapang kawentenan polisi, pengawasan sane ketat ring genah wisata, miwah penanganan kejahatan antuk gelis miwah efektif. Pengajap-ajap sane tiosan inggih punika DPD prasida nincapang kualitas infrastruktur pariwisata ring Bali. Minakadinipun pisan ring margi-margi sane nuju genah wisata sane akehan rusak utawi meweh kalimbakang. DPD taler kaaptiang prasida nyaga kelestarian palemahan ring Bali. Pariwisata sane lestari membuat pisan anggen ngelestariang keindahan alam miwah budaya Nusa puniki. DPD prasida nyokong pamargin praktik ramah lingkungan ring sektor pariwisata, sekadi pengelolaan sampah sane becik, ngawigunayang energi terbarukan, miwah ngelestariang ekosistem alam. Punika mawinan, Bali prasida tetep dados tetujon wisata sane becik miwah lestari majeng ring generasi sane jagi rauh. Pinaka pamuput, titiang ngaptiang mangdane pemimpin sane jagi kapilih ring 2024 prasida madue peran sane kuat ring ngaryanin kebijakan sane nyihnayang kawiguna daerah, antuk nincapang keamanan miwah kenyamanan sektor pariwisata ring Bali miwah nincapang kualitas infrastruktur pariwisata ring Bali sekadi margi. Antuk nyumponin pangapti-pangapti punika, DPD prasida kadadosang lembaga sane efektif rikala ngukuhang pikayunan karma daerah kapireng ring tingkat nasional. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang ring ajeng. Yening wenten raos sane nenten manut ring manah titiang nunas geng rena sinampura. Ring pamuput tiang ngaturang suksmaning manah. Om Santhi, Santhi, Santhi, Om.  
Om Swastiastu, hormat titiang antuk Tim Basabali Wiki sane kusumayang titiang para semeton sareng sami sane tresna sihin titiang. Titiang ngaturang pangayubagia majeng ring calon presiden sane kaaptiang prasida nuntun panegara puniki nuju kemajuan miwah karahayuan bersama. Titiang ngaptiang mangdane calon presiden sane kapilih prasida nagingin nilai-nilai integritas, keadilan, miwah transparansi ring sajeroning kapemimpinannyane. Titiang ngaptiang pemerintah sane jagi rauh prasida fokus ring peningkatan kesejahteraan parajanane, pendidikan sane berkualitas majeng ring generasi sane jagi rauh, taler panglimbak ekonomi sane inklusif majeng ring samian lapisan masyarakat. Iraga ngaptiang kebijakan sane mendukung pengentasan kemiskinan, pemberdayaan anak istri, lan perlindungan lingkungan. Titiang ngaptiang sang sane pacang dados presiden madue visi sané jelas rikala ngarepin pemanasan global, sekadi perubahan iklim, miwah prasida ngewangun hubungan internasional sane harmonis sareng masyarakat. Dumogi pamimpin sane kapilih prasida dados imba sajeroning ngajegang persatuan lan kesatuan bangsa. Inggih, punika orasi ne ngidang titiang sampaikan, tiang ucapin suksma lan paramasanthi Om Shanti, Shanti, Shanti, Om  +
Saya ingin pemimpin bali yang terpilih di tahun 2024 nanti bisa membuat buadaya bali semakin berkembang seperti gambelan bali, tari tarian bali, bahasa bali dan lain lain. Karena di jaman sekarang budaya bali mulai terancam karena adanya budaya budaya asing yang masuk ke dalam pulau bali dengan sangat mudah. Maka saran saya untuk pemimpin bali selanjutnya saya ingin budaya bali terus berkembang menjadi lebih baik karena buadaya bali adalah ciri kas yang hanya di miliki oleh pulau bali.  +
Uling tahun pidan nangked tahun jani harga bahan pokok menek pisan saking data pemerintah. ring tahun mangkin harga bahan pokok menek pisan ling harga normal pidan, misalnyane harga bawang punika meharga limolas tali rupiah sakewala mangkin menek dadosnyane 35 ribu rupiah. Nah di tengah kasus meneknyane harga bahan pokok punika napi sane dados permasalahannyane? Uling permasalahan punika sane dadi utamaipun inggih punika iklim sane enggal sajan meubah-ubah. Uling iklim panes sane dawe sajan lantas suud ento iklim ujan sane kapah pusan tuun. Niki sampun sane ngeranayang pertumbuhan sareng perkembangan tetumbuhan nenten konsisten utawi nenten maksimal. Penyelesaian ring masalah ring ajeng pemerintah harus ngemaang dana lebih kal anggen pembelian pupuk sareng ngeman nuunan harga bahan pokok manawita ibuk-ibuk rumah tangga nenten mengeluh ring meneknyane bahan pokok punika.  +
Om Swastyastu, Suksma aturang titiang antuk galah sane kapaica olih Tim BALI WIKI antuk ngaturang aspirasi para sisya ring para pemimpin ring warsa 2024 taler ring warsa 2023 puniki. Sakadi sané sampun kauningin, Bali sampun sué ngalaksanayang endemik. Punika kacihnayang antuk pariwisata sané sampun kabuka majeng wisatawan dura negara. Punika taler para pedagang sane sampun prasida madolan bebas ring genah pariwisata. Sane mangkin titiang jagi nyaritayang indik pikobet indik Harga barang-barang sane tegeh. Antuk krama sané alit, antuk pangargan barang sané mael, miwah pendapatan sané alit ngawinang inflasi ring warsa 2023. Akeh Masyarakat sane keni pikobet indik puniki. 100rb sane dumun akeh anggen numbas barang, mangkin kirang. Antuk punika sapunapi antuk mangda pangargan barang akidik minab prasida tedun antuk barang barang pangan pokok. Yadiastun akeh utsaha saking pemerintah minakadi ngicen bantuan sembako 3 bulan sekali majeng masyarakat miskin, nanging inflasi tetep mamargi antuk pangarga barang sané menék tegeh. Punika mawinan pangarga barang dagangané tanja nincap tur sayan nincap antuk sayan nglimbaknyané anaké tiwas. Duaning punika tiang nunas ring parasemeton sane jaga kadegang dados pamimpin pasamuane ring masane sane pacang rauh, mangda semeton mrasidayang ngarepin pakewuh- pakewuh sane kadi asapunika. Suksma aturang titiang majeng ring pamerintah sane sampun ngwantu antuk ngicenin wantuan, titiang ngaptiang mangda aspirasi titiang puniki prasida kapiragi tur prasida kapuputang becik-becikne. Ampurayang yening wenten atur titiang sane iwang utawi wenten kruna sane nyakitin manah. Titiang puput antuk pramasanthi Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Ring tahun puniki, harga sembako dados nyeluk tur mawinan kahanan tanah gagal ring musim puniki sane ngorahin harga ring sisi utawi dados mawinan harga pupuk sane nyeluk. Yadiastun dados punika rahina tanah sane nyeluk lan nyarengin harga pupuk sane nyeluk, wantah ida ne nepukin pemerintah daerah dados ngewatesang ring cepat ngewatesang punyanan sembako sane ngorahin punika. Mawinan punika nyameg, pamerintah dados ngsubsidikan pupuk lan ngajakin petani lan para wargi dados ngamargiang tanah sedikit ring pangalih hidroponik. Pamerintah dados ngwatesang program bertani hidroponik punyanan ring petanine ring Karangasem lan wenten nyantos ring Indoneisa, dados ngorahin kasugihan sembako sane dados nyeluk punika. Bertani ring metode hidroponik punyanan dados dados ngicenin becik tur dados ngicenin tanah sane dados ngorahin, nanging dados ngicenin konsistensi ring pangalih alat-alat sane kaicen. Alat sane kaiicen dados nenten pacang anyar, dados pacang nenten pacang kaanggen ring alat-alat sane kaicen dados paralon sane sampun kacunduk lan dados ember utawi bekas kaleng cat. Sakewanten, ida ne nepukin program punyanan dados ngewatesang ring nyeluknya harga sembako. Lan dados ngicenin program punyanan dados ngicenin ngedasar angka kemiskinan ring Karangasem lan pangaweruh sane metaken.  +
Para angga panureksa sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang Para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat, om swastyastu. Bagia pisan manah titiang rahinane mangkin, sangkaning pasuecan Ida Hyang Widhi Wasa, titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiange ring lomba Wikithon puniki. Suksma aturang titiang majeng para angga panureksa miwah tim BASAbali Wiki sane sampun ngwacen tulisan titiange. Rahina Guru inggih punika rahina sané mabuat pisan majeng ring iraga sareng sami, utaminnyané ring Bali. Pinaka pamimpin Bali, iraga patut luwih urati ring para guru, sane pinaka pilar utama sajeroning nyiptayang generasi sane cerdas lan berbudaya. Iraga patut ngicen dukungan lan apresiasi sane ageng majeng ring guru-guru Bali, sane sampun mautsaha ring sajeroning ngarepin makudang-kudang tantangan ring dunia pendidikan. Rahina Guru inggih punika galah anggén iraga sareng sami ngajiang pakaryan miwah dedikasi guru-guru Bali, taler nyanggra paiketan sané raket pantaraning guru miwah sisia. Ngiringja iraga sareng sami tetep mikukuhin tur ngajuang hak-hak para guru, santukan dane dados inspirasi pabuat iraga sareng sami. Rahajeng nyanggra Rahina Guru  +
“Om Swastyastu” Sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, lan para panureksa sinamian. Majeng ring galah sane becik puniki Pangripta nenten lali ngaturang suksmaning manah.Dumogi pangeweh druwene polih pangawales sane manut antuk sangkaning pasuecan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, titiang kaicen galah nyarengin lomba puniki. Mangkin titiang jagi maktyang indik “Harmonisasi Bhineka Tunggal Ika nuju Pemilu 2024 sané damai lan sukses” Salam Bhinneka Tunggal Ika, jagat Bali puja purnama. Ring pemilu 2024 sané jagi rauh, ngiring iraga sareng-sareng mautsaha antuk masa depan Nusa miwah Negara. Suargan iragane pinaka kakuatan, hak pilih pinaka pralambang keadilan. Silih asah, silih rungu, silih asih, silih asuh. Iraga merluang pemimpin sane percaya diri lan visioner, sane pacang ngadorong kemajuan Bali lan ngawulain kramane. Suara para yowanane pinaka pangentos, ngiringja para yowanane ring Bali kadadosang pilar pangentos sane maartos. Anggén suara antuk bijak, tur dadosang ragané pahan saking babad pemilihan sané bermartabat. Ngiring iraga sareng sami mulat sarira nuju pemilu 2024 sane damai lan sukses. Ngiringja demokrasi mamargi! Inggih wantah asapunika sane dados baktyang titiang dumogi napi sane kabaktyang mapikenoh majeng ring Ida dane sareng sami. Akeh titiang matur, tur akeh iwang titiang, yening sekadi punika titiang nunas sinampura ring Wenten karaos titiang sane nenten manut ring manah. Sineb titiang antuk Parama Shanti. “Om Shanti Shanti Shanti Om”  +
H.N. Van der Tuuk inggih punika silih sinunggil panginkin Museum Gedong Kirtya, sareng Ida I Gusti Putu Djelantik. Dané mupulin akéh pisan tetamian lontar kuna tur dokumentasi sejarah Bali daweg jaman kolonial, sané raris kapiara tur kasalin ring aksara Latin nyantos mangkin. Sangkan utsahan dané nglestariang tetamian lontar punika, i raga nyantos mangkin prasida mikolihin pikayun luur sané kametuang olih para leluur Baliné dumunan. Ngubu ring panepi Singaraja, Tuan Dertik (kénten dané kasambat), tresna pisan sareng kabudayaan Bali. Sujatiné, dané dados silih tunggil angga misionaris Belanda sané madué tetujon ngobah wargi Baliné dados umat Kristen. Raris, sasampun dané meneng ring Bali, dané ngon pisan sareng kaluihan kabudayaan tur kaluuran tetamian panglingsir Baliné. Irika raris dané nyesel. Dané ngirim surat ring manggala misionaris ring Belanda, mangda misionarisasi ring Bali nénten kalanturang. Pikayun dané sané pinih ageng inggih punika ngaryanin kamus Kawi-Bali. Sakéwanten, dané gelisan séda ring warsa 1894 ring Surabaya. Penelitian tur pikayun dané ngajegang tetamian sastra Kawi-Bali punika raris kalanturang olih para sarjana sané lianan, minakadi Zoetmulder, Robson miwah sané tiosan, sané prasida ngaryanin kamus Jawa Kuna-Indonesia tur Jawa Kuna-Bali, ngajangkepin pangaptin dané Tuan Dertik. Kaketus saking budaya.wordpress.com  +
Raris cingakin komentar ring fitur Engken Ton ring tautan puniki: https://dictionary.basabali.org/Question_How_can_the_government_best_promote_literacy_in_Bali%3F  +
Raris cingakin komentar ring fitur Engken Ton ring tautan puniki: https://dictionary.basabali.org/Question_How_can_the_ocean_be_used_to_help_our_economy_in_an_environmentally_sustainable_way%3F  +
Raris cingakin komentar ring fitur Engken Ton ring tautan puniki: https://dictionary.basabali.org/Question_How_should_billboards_be_regulated_to_save_the_environment%3F  +
Raris cingakin komentar ring fitur Engken Ton ring tautan puniki: https://dictionary.basabali.org/Question_Russian_Village_in_Bali,_how_should_we_get_cope_with_it%3F  +
Raris cingakin komentar ring fitur Engken Ton ring tautan puniki: https://dictionary.basabali.org/Question_How_to_avoid_sexual_abuses_in_Bali%27s_educational_communities%3F  +
Raris cingakin komentar ring fitur Engken Ton ring tautan puniki: https://dictionary.basabali.org/Question_How_to_reduce_waste_at_school_canteen%3F  +
I
I Dewa Putu Mokoh wantah oka kapertama masemeton sareng nenem diri. Dané embas ring Pengosékan, Ubud, 1936. Ajinnyané, Dewa Rai Batuan pinaka undagi miwah pangrawit sané kajanaloka. Biangnyané, Gusti Niang Rai, waged makarya lamak. Dewa Mokoh wantah naenin ngranjing masekolah tigang warsa ring SR, pateh sekadi SD mangkin. Dewa Mokoh ngawitin mauruk ngambar daweg mayusa 15 warsa. Nanging, sampun saking alit ngarsayang dados tukang gambar. Ajinnyané ngarsayang mangda Dewa Mokoh magarapan ring umané, ngangonang bébék lan banténg. Manut ring pikayun ajinnyané, ngambar wantah ngutang-ngutang galah turin nénten nekaang jinah. Dewa mokoh rikala truna nénten kirangan wiweka. Ri tepengan nénten ibuk magarapan ring sawahé, dané pepes nyilib malali ka jeron uwannyané, I Gusti Ketut Kobot lan I Gusti Made Baret. Dané seneng nlektekang lan angob rikala Gusti Kobot lan Gusti Baret sedekan ngambar. Mawit saking Gusti Kobot dan Gusti Baret akéh mauruk ngambar nganggén teknik tradisional, makadin ipun nyekét, ngabur, ngasir, nyigar, ngontur miwah sané siosan. Dewa Mokoh raris katemu ring Rudolf Bonnet (1895-1978), tukang gambar saking Belanda sané meneng ring Ubud ngawit 1929. Bonnet boya ja sios wantah pamucuk sané ngadegang Pita Maha (1936) dan Golongan pelukis Ubud (1951). Marep ring Bonnet, Dewa Mokoh ketah nyihnayang gegambaran sané muruk saking Gusti Kobot lan Gusti Baret. Bonnet raris sane ngurukang Dewa Mokoh guat-guat gambaran modern. Makadin ipun, nguningang warna, nyampuh warna, komposisi, penggalian kreativitas lan prinsip kebebasan rikala ngambar. Bonnet setata nglémékin mangda Dewa mokoh ngarereh kreasi gambaran, néntén setata nulad pamargin Gusti Kobot lan Gusti Baret sané seneng ring tema tradisional. Dewa Mokoh ngamolihang rasa jenar. Rasa sumeken ring manahnyané nyansan mentik. Dane nyansan éling, gegambaran sane becik nenten ja setata ngangén tema Mahabharata lan Ramayana sané ngebekin sahananing widang gambaranné. Dewa Mokoh ngarasayang, gegambaran kadi punika kaangen nyilibang rasa nenten sumeken tukang gambar rikalaning ngarap gegambaran. Manut Dewa Mokoh, gegambaran sané becik prasida karuruh ring sakancan sané parek ring tukang gambar, utawi kagambar manut idep lan kayun, tur kawarnain saha kaolah manut widang sané dahat sadarhana. Yén dados tukang gambar rikala ngambar sepatutnyané lepas saking gaguat lan parindik sané mabinayan, taler patut wanen ngaruruh makudang-kudang gaguat anyar. Gelisan enggal, tematik gambaran Dewa Mokoh ngalimbak tur akéh. Dané prasida ngambar indik gaginan ngarahina, taru lan buron, satua, para alit-alit, fantasi, semara, miwah indik sadarhana sane nudut kayunnyané. Ring widang seni rupa di Bali, Dewa Mokoh punika tokoh sané lémpas ring guat utawi singsal. Naenin muruk ring Gusti Kobot lan Gusti Baret, sujatinnyane dané embas saking seni lukis tradisional. Nanging sangkaning, piteket-piteket saking Bonnet lan pasawitrannyané ring Mondo, nika sane mawinan dané ngalimbakang pagenjahnyané malajahang déwek ring seni rupa modern. Parilaksanan Dewa Mokoh kacihnayang pisan ring sakancan gegambarannyané sané ketah kasengguh singsal. Dané nénten kadaut ngambar sarwa mambu dekoratif sane medal saking gambaran tradisional. Sakémaon, malarapan antuk usap-usapan alus, dane prasida nebek ring unteng gambaran (subyek matter) sané kadartayang malarapan antuk indik sané banyol, polos tur dikenkene ngawinang kagiat. Dewa Mokoh sampun makardi panglimbak anyar ring stil gambaran Pangosékan utawi seni gegambaran tradisional sané sampun madué gaguat lan wangun. Madasar antuk kawagedannyané ring teknik tradisional, dané ngolah rarincikan lan tématik sané modérn samaliha sané kontémporer ring widang-widang kanvasnyané. Nanging, guat-guat seni gegambaran tradisional nénten malih kapanggihang ring gambarannyané. Dewa Mokoh maka innovator, pembaharu saha panglimbak seni ngambar ring Pangosékan. Tiosan ring panegara Indonesia, gegambaran Dewa Mokoh taler sampun kapamerang ring dura negara makadin ipun ring Amerika, Australia, Denmark, Finlandia, Belanda, Jerman, Italia, lan Venesia. Warsa 1995, gambaran-gambaran Dewa Mokoh kapamérang nunggal ring Fukoaka Art Museum, Jepang.  
I Gede Ardhika embas ring Singaraja, Bali, 15 Pébruari 1945. Ida inggih punika Menteri Kebudayaan miwah Pariwisata Républik Indonésia ring Kabinet Gotong Royong (2001-2004). Dané inggih punika silih tunggil alummater STIA LAN, Bandung. Sadurung dados menteri, dane sampun makarya dados Direktur Akademik Perhotelan miwah Pariwisata Sahid (1988-1991), Sekretaris Ditjen Pariwisata (1996-1998), Dirjen Pariwisata, Departemen Pariwisata, Seni miwah Budaya (1998-2000), Wakil Ketua Badan Pengembangan Pariwisata miwah Kesenian (2000). Dané naanin ngamolihang Penghargaan Bintang Mahaputra Adipradana saking Pamaréntah Indonésia. Ida seda ring Bandung, 20 Pébruari 2021.  +
I Gede Robi Supriyanto embas ring Palu, Sulawesi Tengah, 7 April 1979. Ida inggih punika musisi, aktivis sosial miwah lingkungan, miwah petani organik. Dané pinaka vokalis miwah silih tunggil pangadeg grup musik Navicula. Robi sampun ngawakilin Indonésia ring ajang Asia 21 Young Leader sané kaaturin olih Asia Society ring warsa 2016 antuk maosang indik kawéntenan ipun ring widang pertanian organik. Ring widang musik, dané ngamedalang makudang-kudang single, minakadi Kisah Secangkir Kopi (2014), Freedom Skies (2014), Kids (2016), Metamorfosa Kata (2016), Open Road (2018), Biarlah Terjadi (2018), Wujud Cinta (2021).  +
Wastan sujatiné wantah I Gedé Gita Purnama Arsa Putra. Embas ring Dénpasar, 29 Oktober 1985. Warsa 2008 muputang sarjana ring program Bahasa lan Sastra Bali Universitas Udayana, raris ngalanturang pascasarjana ring Konsentrasi Wacana Sastra, Linguistik Universitas Udayana. Mangkin makarya dados dosén ring IHDN Dénpasar. Oneng nyurat puisi, satua cutet miwah ésai ngawit saking SMP. Kakawiannyane kawedar ring Bali Orti (Bali Post), Bali Post, Médiaswari (Pos Bali). Gita Purnama dados pamipil ring cakepan pupulan puisi “Déndang Dénpasar Nyiur Sanur”, pupulan puisi “Dénpasar lan Donpasar”, lan pupulan puisi “Angripta Rum.” Cakepan sané sampun kamedalang inggih punika pupulan satua cutet sareng istrinnyané sané mamurda “Smara Réka” warsa 2014. Lianan ring punika dané taler dados silih sinunggil tim penulis Biografi I Wayan Bratha Seniman Bali Kelas Dunia. Ring warsa 2016 dané ngamolihang hadiah Sastra Rancagé antuk jasannyané ring panglimbak Sastra Bali Modéren. Niki wantah silih sinunggil kakawian dané sané marupa satua cutet mamurda “Ngalih Sampi Galang Bulan” sané kaambil saking cakepan “Smara Réka.”  +
I Gedé Putra Ariawan embas ring Désa Banjar Anyar Kediri, Tabanan, tanggal 16 Juni 1988. Dané muputang studi S-1 né ring UNDIKSHA-Singaraja ngambil Jurusan Pendidikan Bahasa lan Sastra Indonesia warsa 2010 lan ring warsa 2014 dané muputang studi S-2 ring Pascasarjana UNDIKSHA. Sané mangkin dané makarya dados guru Bahasa Indonésia ring SMAN 1 Kediri. Kakawiannyané sané marupa satua cutet, opini bawak, artikel lan puisi kamuat ring Bali Orti (Bali Post), Média Swari (Pos Bali), Majalah Éksprési, lan Majalah Satua. Dané sampun ngamedalang cakepan marupa pupulan satua cutet sané mamurda “Ngurug Pasih” warsa 2014 lan ngamolihang hadiah Sastra Rancagé 2015. Ring tanggal 30 Januari 2016 dané dados pembicara ring acara Sandyakala #49 sané kaadaang olih Bentara Budaya Bali. Niki wantah kakawiannyané sané mamurda “Sanggulan” sané naanin kamuat ring rubrik Media Swari (Pos Bali) rahina Redite 10 Januari 2016.  +
I Gusti Ayu Mas Triadnyani, embas ring Jakarta duk warsa, 2 Desémber 1967. Dané pinaka pangawi lan dados dosén ring Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana. Dané ngamolihang gelar Magister lan Doktor ring widang ilmu Sastra ring Universitas Indonesia (UI). Tiosan ring nyurat puisi, dané taler pepes makarya kajian ngenénin indik sastra modern, mikadin ipun: “Perempuan Bali di Mata Oka Rusmini: Telaah terhadap Karya-Karya Kreatifnya” (penelitian Kajian Wanita, 2008) lan “Kolaborasi Budaya Masyarakat Tradisional dengan Budaya Modern dalam Drama Tuyul Anakku karya W.S.Rendra” (Penelitian Prodi Sastra Indonesia, 2012). Dané ketah kajudi dados panureksa makudang lomba indik Sastra, makadin ipun maka panuréksa Duta Bahasa Provinsi Bali, tur dados panuréksa ring lomba nyurat kakawian. Dané taler pernah nerbitang buku sane mamurda, “ Book Mencari Pura” (2011), “Book Aku Lihat Bali” (2015).  +
I Gusti Ayu Bintang Darmawati utawi ketah kauningin Bintang Puspayoga, embas ring Denpasar, 24 November 1968. Ida inggih punika Menteri Empowerment Wanita miwah Perlindungan Anak ring Kabinet Indonésia sané kasengguh maju ring pimpinan Présidén Joko Widodo. Ida inggih punika anak istri kapertama saking Bali sané kapilih dados menteri. Ida malajah ring SMA 3 Denpasar. Raris dané nglanturang masekolah ring Universitas Ngurah Rai, Dénpasar. Dané ngamolihang gelar Master ring Studi Budaya ring Universitas Udayana, Denpasar. Sadurung dados menteri, dané ngawitin karirnyané antuk nyarengin acara Puteri Indonesia 1992 sané ngewakilin propinsi Bali tur ngamolihang jayanti ka-2. Ida taler kasub pinaka atlit tenis meja. Ida ngamolihang PB Perwosi Table Tennis Championship ring Oktober 2010 ring GOR Sumantri Brojonegoro, Jakarta. Dané kadadosang Ketua Umum Asosiasi Tenis Meja Indonésia (PTMSI) ring Provinsi Bali ring periode 2010-2014. Ida taler ngawentenang kejuaraan tenis meja pantaraning krama banjar PKK ring Kota Denpasar duk warsa 2002.  +
Ayu Laksmi mapesengan jangkep I Gusti Ayu Laksmiyani, embas ring Singaraja, Bali, 25 November 1967. Dane wantah penyanyi, pangawi gendingan, penari, pemain film lan teater. Naenin kaloktah maka Lady Rocker ring pangawit warsa 1990. Ring warsa 2011, kalih dasa warsa duk embas albumnyane kapertama, dane malih ngamedalang album anyarnyane, Svara Semesta. Sane mangkin Ayu Laksmi malih magubugan ring makudang-kudang festival musik sane kakuwubannyane lokal, nasional yadian internasional.<br/> Ayu duur ring kulawarga sane oneng ring seni, utaminyane seni musik. Sasukat sampun naenin ngentasin kalangan ritatkala mayusa 4 warsa, Ayu nyansan limbak nyarengin makudang-kudang festival seni, sane kuwubnyane lokal, nasional saha internasional. Pesengan Ayu Laksmi nyansan kasub duk maka jayanti BRTV provinsi Bali warsa 1983 saking ketegori Trio sane kasarengin olih rakannyane Ayu Weda lan Ayu Partiwi sane mawasta “Ayu Sisters” raris ngamolihang jayanti III miwah sapisanan maka Trio sane “berpenampilan terbaik” acara BRTV tingkat Nasional. Ayu Laksmi taler kauningin maka silih tunggil Lady Rocker ring balantika musik nasional rikala era warsa 1984-1993 Ayu sane mawit saking Bali prasida ngalimbak ring kuwub musik nasional, taler rikala makudang lagu lan Sountrack film sane kagendingang, dahat pepes kapiragi olih para pangoneng musik ring Indonesia duk punika. Ring warsa 1989 Ayu sareng ring album kompilasi Indonesia’s Top 10 malarapan antuk single “Tak Selalu Gemilang” pakardin Didi AGP, Sound Track film Catatan Si Boy 2 antuk lagu “Hello Sobat” pakardin Harry Sabar. Ring warsa 1991 ngamedalang album kaperatama antuk murda “Istana Yang Hilang” sane maka arranger Raidy Noor. Nanging di sampune album punika embas pesengannyane raris kaon saking industri musik Indonesia. Ayu mawali budal ka Bali ring warsa 1992 jaga ngalanturang kuliah ring Fakultas Hukum Universitas Udayana, tur lulus maka Sarjana Hukum ring warsa 1993. Ring warsa 1995-1997 Ayu Laksmi macepuk ring sekaa band sane sampun kasub ring Bali inggih punika Tropical Transit, sane kapucukin olih Riwin, silih tunggil krama sekaa Pahama, macepuk ring band puniki Ayu Laksmi muruk dados entertainer, dane taler magenjah ring makudang gagendingan makadi jazz, latin, miwah sane tiosan. Ayu Laksmi magending ring makudang genah, ngawit saking kafe, restaurant, hotel, ngantos kapal pesiar lan polih malayar ring segara Karibia. Ring warsa 2002 malih Ayu ngeramenin pentas gendingan Indonesia madasar antuk stil anyar, nyapuhang kalih wangun musik cara kangin lan modern, daweg punika dane taler aktif ring makudang parikrama Bali For The World, acara puniki inggih punika parikrama ngupapira sangkaning keni ala bom Bali. Ring warsa 2006 dane polih taler sareng sekaa musik rohani Hindu “Nyanyian Dharma” sane kapucukin olih Dewa Budjana. Ring panguntat warsa 2010 Ayu Laksmi mapamit saking makudang sekaa musik, raris ngamedalang album Svara Semesta. Masarengan ring pamedalan albumnyane, dane taler ngwangun lan ngamucukin sekaa musik sane kawastanin pateh ring murdan albumnyane, Svara Semesta. Nganutin pamargin galahe, group sane maduluran World Musik puniki ngalimbak manados sekaa seni, para yowana sane kreatif sane mawit saking: pangrawit, penari, teater, sane waged, sane mawit saking genah sane matiosan ring Indonesia. Sareng sekaane puniki Ayu Laksmi mawali malelana saking panggung-panggung festival seni budaya ring Indonesia taler ring dura negara. Maprakanti sareng sutradara kaloktah Garin Nugroho ring film “Under the Tree” Ayu polih matategar dados pemain film, rikanjekan punika film kapertama sane kasarengin ngamolihang jayanti maka silih tunggil pemeran utama wanita terbaik FFI warsa 2008. Film “Under The Tree” ngranjing ring bacakan internasional film festival ring Tokyo. Sane mangkin Ayu ngarasayang panglelanannyane saking panggung ka panggung ngamolihang paplajahan utama. Dane mawali ngamedalang album solo sane mamurda “Svara Semesta”. Ring albumne puniki madue rasa matiosan ring album saderengnyane. Ring album Svara semesta Ayu Laksmi nagingin antuk genre World Musik, taler madasar antuk unteng pawongan, palemahan lan parahyangan, sasuratan-sasuratan saking gendingan Ayu Laksmi ring album Svara Semesta kasurat ring limang basa inggih punika: Sanskrit, Kawi, Bali, Indonesia, Inggris. Ring albumnyane puniki Ayu sapisanan dados produser, pangawi lagu, taler ngeraga ngaryanin laras dasar gendingan ring pangawit ngawi gendingan. Rikala ngarap albumnyane punika, Ayu maprakanti sareng Eko Wicaksono, musik director lan arranger wikan sane meneng ring Bali. inggihan makudang arranger sane sareng ngaremba gending-gendingannyane inggih punika Bujana. Ayu taler nyarengin arranger dura Bali, Peter Brambl lan Robert Webber. Taler kari akeh sane sareng nuku lan penyanyi sane sareng ngaremba ring albumnyane puniki. Ayu Laksmi taler ngaraketang sekaa sastrawan sane mawit saking Bali sekadi Cok Sawitri, Sugi Lanus, miwah sane siosan. Ring warsa sane pateh Ayu Laksmi ngawangun sekaa band sane kawastanin Svara Semesta, sane mangkin Svara Semests nenten ja wantah wastan album Ayu Laksmi manten, nanging sampun ngalimbak maka silih tunggil sekaa seni ring Bali, sane kawangun antuk: musik, tari, sastra, teater, photografi, videographer, film/video maker, lan spiritualis. Ayu Laksmi setata mikelingin para seniman truna mangda setata mautsaha “10 persen bakat, 90 persen kerja keras” basa liannyane nenten akeh ngamerluang bakat, sane mabuat wantah “nenten surud mautsaha”, nenten obah lan pagehang utsahane. Saha nenten marma nyihnanyang sane matiosan. “be your self” Ayu naenin dados pemain film Under the tree (2008), Ngurah Rai (2013), Soekarno (2014), The Seen and Unseen (2017), Pengadi Setan (2017). Album gendingannyane inggih punika Istana Yang Hilang (1991), Svara Semesta (2011), Svara Semesta 2 (2015). Penghargaan sane naenin kapolihang Ayu Laksmi: 2018 : Indonesia Box Office Movie Award pinaka Pemeran Pendukung Wanita Terbaik ri sajeroning Film Pengabdi Setan. 2017 : Year in search 2017 - Google 2017 : Festival Film Tempo — Aktris Pendukung Pilihan - Film Pengabdi Setan. 2017 : Saraswati Award - Rishikesh Uttarakhand India 2015 : Duta Perdamaian oleh Komunitas Gema Perdamaian. 2012 : Album Svara Semesta kaunggahang ring nominasi 5 besar Design Grafis terbaik versi Anugrah Musik Indonesia - AMI 2012 : Kajudi maka "Ibu Budaya" olih Komunitas Spiritual Puri Agung Dharma Giri Utama. 2011: Album Svara Semesta dinominasikan ngranjing 20 Album Terbaik 2009: 10 Wanita Tercantik di Bali oleh para pendengar Hard Rock Radio FM Bali 2008: Nominasi Pemeran Utama Wanita Terbaik, Festival Film Indonesia. 2008: Nominasi Tokyo International Film Festival - Film Under The Tree 2005: Bali’s Environment Ambassador (Duta Lingkungan Hidup Bali) 1983: The Ayu Sisters jayanti 3 ring kategori nasional pada Indonesian Radio & Television Star Contest 1983: The Ayu Sisters kajudi dados penampilan terbaik kategori nasional ring Indonesian Radio & Television Star Contest 1983: The Ayu Sisters maka adi jayanti tingkat provinsi, Bali, ring acara Indonesian Radio & Television Star Contest 1987: Top 7 ring All Indonesian Rock Festival 1972: Jayanti kapertama Children’s Pop Singer  
I Gusti Ayu Putu Mahindu Déwi Purbarini, SS, embas ring Tabanan, 28 Oktober 1977. Ngeranjing Kuliah Sastra Indonésia ring Fakultas Sastra Universitas Udayana Dénpasar kantos puput tur polih gelar sarjana sastra (SS) Indonésia, 8 Méi 2004. Puisin-puisinnyané kamuat ring Tabloid Wiyata Mandala, Bali Post, Majalah Buratwangi, Canang Sari. dané naenin dados cover majalah Gumi Bali “Sarad” (édisi no.19, Juli 2001). Taler kamuat ring buku “Bali Tikam Bali” kakawian Gdé Aryanatha Soéthama ring kepik (halaman) 86 sané mamurda ‘Cuntaka’ Luwes Saja (hal.87). Mangkin dados dosén Sastra Indonésia ring IKIP PGRI Dénpasar muang FKIP Mahasaraswati Dénpasar. Risamping ngemong dados pangemban majalah sastra remaja “Akasa”, Sanggar Sastra Remaja Indonesia (SSRI) Bali ring Tabanan. “Apang ja Bisa Masekolah” satua bawak (cerpén) ragané polih juara harapan I pacentokan nyurat satwa Bali sajebag Bali (1994). “Lombok Yang Bali” satua bawak indik papelesiran pacentokan saking Bali Post, polih juara II (1995). “Dara Dalam Botol Perahu”, juara harapan I pacentokan nyurat puisi sawewengkon Bali ring ‘Pekan Orientasi Kelautan’ Dénpasar (1999). Puisin ragané “Bulan di Kamar Transparan” munggah ring “Antologi Puisi Getar II”, Kota Batu, Malang (1996). Lian ring punika pupulan puisi dané sané ngaenggahang murda “Bulan di Kamar Transparan” kamedalang olih Pusat Balai Bahasa Dénpasar (2006). Ngelantur pupulan Puisi Bali anyar mamurda “Taji”, sané kaarsayang olih majalah sastra Bali anyar “Buratwangi” Ngawi Sastra Indonésia marupa puisi lan cerpén ngawit ring majalah Era SMP Negeri 2 Tabanan (1989-1991). Ketua Rédaksi majalah Widya, SMA Negeri 2 Tabanan (1994-1995). Dados Staf Rédaksi majalah Kanaka, Fakultas Sastra lan tabloid UKM Akademik Universitas Udayana Dénpasar (1996-1997). Nyarengin diklat Jurnalistik ring Dénpasar, Yogyakarta lan Malang (1995, 1996, 1997). Sejaba punika nanin sareng Sanggar Purbacaraka. Paling ngelangenin rikala masa TK lan SD (1982-1988) sering masolah ring TVRI Dénpasar sajeroning acara “Aneka Ria Safari Anak-anak Nusantara.”  
I Gusti Bagus Sugriwa embas ring Bungkulan, Buleleng, Bali, 4 Maret 1900. Ida inggih punika tokoh sané mautsaha ngajegang Agama Hindu ring Bali sané kauningin olih Pemerintah Republik Indonesia. Ida dados tokoh panutan miwah Bapak Peradaban Hindu. Antuk perjuangannyané, Agama Hindu ring Bali resmi kauningin olih pamerintah ring tanggal 5 Séptémber 1958 madasar Surat Keputusan Menteri Agama RI. Dané taler urati ring panglimbak kawagedan masekolah. Dané naenin ngajahin ring Sekolah Rakyat ring Bungkulan, raris ngajahin ring Sekolah Rakyat ring Jinengdalem, Buleleng, 1921. Dané dados Kepala Sekolah Vervogcshool ring Kubutambahan warsa 1935. Dane taler naenin ngurukang basa Jepang ring makudang-kudang sekolah. Ring warsa 1946 ida dados anggota Dewan Perjuangan Républik Indonésia. Kapedulian ida ring kemerdekaan Indonésia ngawinang ida kacepeng olih Belanda ring warsa 1948. Ring warsa 1950, ida kapilih dados anggota Dewan Pamaréntah Daérah Bali. Dané naenin dados pemimpin redaksi Majalah Damai sané kamedalang olih Yayasan Kebhaktian Pejuang ring Denpasar. Ring warsa 1957, ida kaangkat olih Présidén Soekarno dados anggota Dewan Nasional sané kawangun pinaka lembaga penasihat kabinet présidén miwah anggota DPA perwakilan Hindu Bali. Warsa 1970, dané ngajahin ring lembaga Pendidikan Dwijendra, Perguruan Rakyat Saraswati, Pendidikan Guru Agama Hindu Negeri (PGAHN) sané selanturnyané dados IHDN Denpasar. Lianan ring dados guru, dané taler nyurat makudang-kudang cakepan sané mapaiketan sareng Agama Hindu, sakadi Sutasoma, Dwijendra Tatwa, Pelajaran Agama Hindu Bali, Ilmu Pedalangan/Pewayangan. Dané seda ring warsa 1973. Antuk éling ring jasa-jasa agengnyané, wastannyané kaabadikang dados kampus Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar (sadurungnyané IHDN Denpasar). Ida taler kaabadiang dados patung sané mangkin ngadeg ring arep kampus punika.  +
I Gusti Gde Raka inggih punika politikus Indonésia saking Bali. Ring masa Jepang, dané makarya ring baga Kemakmuran miwah salanturnyané ring Perbendaharaan. Ring sasih Séptémber 1945, dané kadadosang Kepala Perbendaharaan Provinsi Sunda Kecil Pamaréntah Républik Indonésia. Saking Maret 1946 ngantos Juli 1949, dané kaambil olih tentara Belanda. Ring sasih Juli 1949, dané kamedalang, lunga ka Yogyakarta tur makarya dados ahli Kepala Keuangan ring Kementerian Keuangan RI. Saking Nopémber 1949 ngantos Pébruari 1950, dané kaangkat dados Inspektur Kepala Keuangan miwah anggota Badan Pengawasan Keuangan miwah Pembangunan wakil Golongan Sunda Kecil.  +
I Gusti Gedé Djelantik Santha wantah silih sinunggil pangawi sénior sané nindihin sastra Bali Modéren. Dané embas ring Désa Selat Karangasem, tanggal 12 Agustus 1941. Sampun seneng ngripta sastra daweg kantun masekolah ring Sekolah Rakyat (1949). Djelantik Santha ngripta makudang-kudang puisi, satua cutet, miwah novél, lan sampun ngamedalang makudang-kudang cakepan marupa novél lan pupulan satua cutet. Warsa 1979 satua cutet dané sané mamurda “Gamia Gamana” polih juara II mengarang cerpen rikala Pésta Kesenian Bali. Warsa 2001 dané ngamolihang penghargaan cakepan saking Majalah Sarad antuk dédikasiné ring sastra Bali modéren. Warsa 2002 dané ngamolihang hadiah Sastra Rancagé antuk novél sané mamurda “Sembalun Rinjani.” Lan warsa 2003 dané taler polih juara harapan II ring lomba penulisan novel sané kaselenggaraang olih Bali Post antuk novél sané maurda “Di Bawah Letusan Gunung Agung”. Cakepan-cakepan sané sampun kamedalang luiré: Tresnané Lebur Ajur Setondén Kembang (Novél, 1981), Sembalun Rinjani (Novél, 2000), Gitaning Nusa Alit (Novél, 2002), Di Bawah Letusan Gunung Agung (Novél mabasa Indonésia, 2003), Suryak Suwung Mangmung (Novél, 2005), Benang-Benang Samben (Novél, 2014), Vonis Belahan Jiwa (Novél mabasa Indonésia, 2015), Kacunduk ring Besakih (Pupulan Satua Cutet, 2015). Niki wantah silih sinunggil kakawian dané sané marupa satua cutet mamurda “Majogjag.”  +
I Gusti Ketut Jelantik embas ring Tukadmungga, Buleleng, warsa 1800. Ida mawit saking Karangasem, Bali. Ida dados patih ring Kerajaan Buleleng. Ida mimpin pasukan Buleleng nglawan penjajahan Belanda ring Perang Bali I, Perang Jagaraga, miwah Perang Bali III, sané mamargi ring warsa 1846 ⁇ 1849. Perang punika kakawitin santukan pamréntah kolonial Hindia Belanda meled ngicalang Hak Tawan Karang sané berlaku ring Bali, inggih punika hak antuk raja-raja sané berkuasa ring Bali antuk ngambil kapal sané kandas ring perairan nyané miwah makasami isinnyané. I Gusti Ketut Jelantik gugur ring Perang Bali III. Ida seda ring Bukit Bale Pundak, Kintamani, Bali, warsa 1849. Antuk jasa-jasanyané nglawan penjajah Belanda, dané kanikayang dados Pahlawan Nasional Indonésia ring tanggal 14 Séptémber 1993  +
I Gusti Ketut Pudja (19 Méi 1908 ⁇ 4 Méi 1977) inggih punika pahlawan nasional Indonésia saking Bali. Ida nyarengin ring sajeroning ngarumusang negara Indonésia malarapan Panitia Persiapan Kemerdekaan Indonésia (PPKI) sané ngewakilin Sunda Kecil (mangkin Bali miwah Nusa Tenggara). Dané taler nyarengin ring pangrumusan naskah proklamasi ring umah Laksamana Maeda. Ida raris kaangkat Soekarno dados Gubernur Sunda Kecil ring tanggal 22 Agustus 1945. Pudja embas ring tanggal 19 Mei 1908 ring Singaraja, Bali. Ring warsa 1934, dané lulus saking perkuliahan Rechtshoogeschool ring Batavia (Jakarta). Ring warsa 1935, dané ngawitin makarya ring Kantor Residen Bali miwah Lombok. Ring warsa sané salanturnyané, dané kagenahang ring Raad Van Kerta, sané duk punika kantor pengadilan ring Bali. Dané sareng maperang nglawan penjajah Jepang. Ida nitahang para truna-trunane mangda ngicalang sanjata Jepang sane daweg punika kantun wenten ring Bali. Ida sampun kaambil olih tentara Jepang ring panguntat warsa 1945. Pudja seda ring tanggal 4 Mei 1977 ring Jakarta. Antuk jasa ida, Présidén Soeharto ngicénin Pudja penghargaan Bintang Mahaputra Utama. Ring warsa 2011, Pemerintah Républik Indonésia ngangkenin Pudja pinaka pahlawan nasional. Ring tanggal 19 Désémber 2016, antuk jasa-jasanyané, Pemerintah Républik Indonésia ngabadikan Pudja ring jinah logam pecahan siu rupiah.  +
I Gusti Ngurah Made Agung embas 5 April 1876 indik jagi Raja Bdung sane ke VII lan jagi tokoh pahlawan perjuangan sane nentang utawi tusing demen teke pemerintah hindia belanda ring bali I Gusti Ngurah Made Agung sampun keangkat dados pahlawan nasional infonesia olih Presiden Joko Widodo pinanggal 5 november 2015. Ida nentang penjajah dura negara hindia belanda saking karya-karya sastra nyane indik punika geguritan dharma sasana, niti raja sasana, nengah jimbaran, kidung loda, kekawin atlas miwah geguritan hredaya sastra.  +
I Gusti Ngurah Putu Wijaya utawi sane ketah kasengguh Putu Wijaya wantah silih tuggil budayawan sastra Indonesia sane sampun ngamedalang kirang langkung 30 novel, 40 naskah drama, sawatara panyiuan cerpen, panyatusan essai, artikel lepas lan kritik drama. Putu Wijaya taler ngawi scenario film lan sinetron. Putu wantah oka kaping untat saking pasemetonane lelima sane mawit saking aji asiki lan masemeton sareng tiga saking Ibu. Dane meneng ring kompleks perumahan ageng, irika meneng wenten 200 warga, sane keluargane nampek yadian doh, taler madue kasenengan mamaca. Budayawan sane madue ciri nganggen capil pet putih kaaptiang prasida dados doktr olih ajinnyane, I Gusti Ngurah Raka, pensiunan punggawa sane gemes yening mretein oka. Nanging Putu seneng tur oneng ring sastra, basa lan asta bumi. Cerpennyane kapertama mamurda “ Etsa” kawedar ring harian suluh Indonesia, Bali. Dane nyolahang drama kapertama rikala kari SMA. Ring dramane punika Putu sane maka sutradara lan dados pemainnyane kasarengin antuk sekaannyane sane kawangun ring Yogyakarta. Risampune tutug 7 warsa ring Yogyakarta, dane raris magingsir ka Jakarta lan majangkepan sareng teater kecil. Selanturnyane sareng teater Mandiri sane kajujukang ring warsa 1971, madasar antuk konsep “bertolak dari yang ada (matungkalik saking sane wenten)”. Ceciren sasuratan novel Putu Wijaya nenten ja matiosan saking ceciren nyuratang drama. Sekadi ring pakardin dramanyane, ri sajeroning novel dane taler nganggen gaya objektif maka bantang satua lan akeh madaging punggelan-punggelan wicara, enteg ring ngimbayang, lan basannyane lengut. Putu dahat nuekang mapineh katimbang kahanannyane. Penggemar gendingan dangdut, rock, klasik pakardin Bach utawi Vivaldi puniki teleb rikala manyurat, dados sutradara film lan sinetron miwah teater. Kasarengin teaterne punika, Putu sampun nyolahang lelampahan di Indonesia yadian ring dura negara. Bilih-bilih sampun ngamolihang makudang-kudang penghargaan antuk kakawian sastranyane.  
Ida tan wruh mamaca, tan uning nyurat aksara, sakéwanten gegambaran ida kasub nyantos dura negara. Peséngan ida I Gusti Nyoman Lempad. Nénten wénten seniman tur undagi Bali sané tan wruh ring peséngan ida. Ida embas duk warsa 1862(?) ring Bedulu, tur marabian daweg Gunung Krakatau makeplug duk warsa 1883 ri sedek ida mayusa salikur. Ida malajah ngambar tur ngundagi saking sang brahmana. Madasar antuk jemet idané, kasuén-suén gegambaran idané sayan kaloktah ring jagat Gianyar. Daweg ida mayusa 40 warsa, ida kacunduk sareng Walter Spies, pelukis saking Rusia, miwah Lome Blair, seniman Australia. Ida miwah pikarka seni lukis idané kadokuméntasiang tur kasobyahang ring dura negara, utaminnyané ring Éropa. Antuk lukisan idané sané luih punika, Bali ngawit kaloktah ring jagat buléné. Sareng-sareng Walter Spies, ida ngaryanang kelompok seni lukis Pita Maha duk warsa 1930. Ida lebar duk warsa 1978, daweg yusanida satus nem welas. Yéning ida dané jagi ngaksi pikaryan I Gusti Nyoman Lempad, raris rauh ring catuspata Kota Dénpasar. Patung Caturmukané irika wantah silih sinunggil pikaryan ida. Lukisan ida taler wénten ring Lempad House ring Ubud, Muséum Néka, Tropen Museum (Amsterdam), Rijkmuseum voor Volkenkunde (Leiden) miwah Museum fur Volkenkunda (Jérman).  +
I Gusti Putu Bawa Samar Gantang embas ring Tabanan, Tegal Belodan 27 Séptembér 1949. Ajin dané mawasta I Gusti Gedé Pegug lan biang dané Gusti Ayu Nyoman Rerep. Ajin dané wantah pregina lan ring jaman Belanda menados tentara Gajah Merah NICA. Samar Gantang ngeranjing ring SR (Sekolah Rakyat) warsa 1955 ring Pengabetan, Dauh Pala, Tabanan lan tamat warsa 1963. Nglanturang ring SMP 1 Tabanan, lan ngawit punika dané seneng ngwacén cakepan sastra. Ngawit nyurat sastra Bali modéren lan Indonésia, warsa 1968 daweg kantun ngeranjing ring SMA Tabanan (mangkin SMAN 1 Tabanan). Warsa 1973 dané dados guru honorér ring SMP Harapan, lan dané taler dados guru ring SMP TP 45 (sampun nénten wénten), SMPN 3, SMP Pemuda, SMP Dharma Bhakti, lan SMPN 2 Tabanan. Warsa 1974, dané dados guru tetep ring SMP Negeri 2 Tabanan lan ngajahin mata pelajaran seni lukis. Kakawiannyané kawedar ring koran Bali Post, Nusa Tenggara, DenPost, Warta Minggu, Santan, Simponi, Swadesi, Suara Karya, Sinar Harapan, Media Indonesia, Karya Bhakti, Suara Nusa, Fajar, Zaman, Top, Aktuil, Sarwa Bharata Eka, Varianada, Canangsari, Buratwangi, Merdeka Minggu, Baliaga, Taksu, lan Majalah Éksprési. Dasa warsa nagingin siaran ngwacén puisi ring RRI Studio Dénpasar, Menara Studio Broadcasting, Cassanova, Kini Jani Tabanan. Mamargi saking Tabanan ka Dénpasar setata ngalinggihin sepéda ontél. Tiosan ring punika taler polih uleman saking LIA Surabaya utawi PPIA, Museum Bali, IKIP Saraswati, Balai Budaya Dénpasar, STSI Surakarta, STSI Dénpasar, ISI Yogyakarta, Taman Izmail Marzuki, Gallery Nasional Jakarta, lan Yayasan Hari Puisi. Dané taler polih uleman ngwacén puisi ring Malaysia lan Singapura warsa 1986. Ring Tabanan dané ngwangun Sanggar Pelangi warsa 1976 lan sané mangkin magentos aran manados Sanggar Sastra Remaja Indonésia (SSRI) Bali sané nglimbakang sastra Bali modéren lan Indonésia ring para sisia SD, SMP, SMA/SMK lan anom-anomé sané oneng sastra. Ngamolihang juara I nyurat puisi sa-Bali warsa 1979, juara pacentokan nyurat puisi nasional ring Yogyakarta warsa 1982, delapan besar pagelaran sastra ring Taman Ismail Marzuki warsa 1989, juara I nyurat puisi pariwisata sané kalaksanayang olih Yayasan Komindo Jakarta warsa 1991, ring sastra Bali ngamolihang piagam tanda kehormatan Satya Lencana Karya Satya, juara I nyurat puisi; ésai; tembang macepat; sa-Bali warsa 2000 lan 2001, penghargaan “CAKEPAN” warsa 2001 saking Majalah Sarad tur ngamedalang pupulan puisi sané mamurda “Aab Jagat”, lan Penghargaan Sastera Rancagé 2003. Cakepan sané sampun kamedalang wiadin madaging kakawian dané luiré: Hujan Tengah Malam (1974), Kisah Sebuah Kota Pelangi (1976), Kabut Abadi (1979) sareng Diah Hadaning, Antologi Puisi Pendapa Taman Siswa Sebuah Episode (1982), Antologi Puisi Asean (1983), Antologi Puisi LIA (1979), Kalender Puisi (1981), Antologi Festival Puisi XI PPIA (1990), Spektrum (1988), Taksu (1991), Antologi Potret Pariwisata dalam Puisi (1991), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara I (1994), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara II (1995), Antologi Puisi Kidung Kawijayan (1995), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara III (1996), Antologi Puisi Pos Nusantara Lokantara (1999), Aab Jagat (2001), Perani Kanti (2002), Onyah (2002), Somya (2002), Sagung Wah (2002), Macan Radén (2002), Berkah Gusti (2002), Sang Bayu Telah Mengiringi Kepergiannya (2002), Puisi Modré Samar Gantang (2002), Antologi Puisi HP3N Nuansa Tatwarna Batin (2002), Bali sané Bali (Pupulan Durmanggala, 2004), Awengi ring Hotél Séntral (2004), Pakrabatan Puisi Tegal DIHA Tebawutu (2004), Kesaksian Tiga Kutub (puisi lan cerpén, 2004), Léak Raré (2004), Léak di Bukit Pecatu (2005), Léak Satak Dukuh (2006), Ketika Tuhan Menyapaku (2006), Dipuncakmu Aku Bertemu (2008), lan Jangkrik Maénci (2009). Dané kasub antuk puisi modré, sané ngawinang sang sané nonton teleb jagi nyaksiang. Kakawian dané akéhan nganggén tema-tema mistik sakadi “léak”, lan indiké puniki prasida kapanggihin ring cakepan-cakepan dané sané mabasa Bali sekadi ring cakepan Léak Kota Pala, Puisi Modré Samar Gantang, Léak Bukit Pecatu, Jangkrik Maénci, miwah sané lianan.  
I Ketut Alon (1932 - 1993) inggih punika silih tunggil pematung sané embas ring Banjar Tarukan, Désa Mas, Ubud, Bali. Ida malajah ngukir ring Ida Bagus Nyana. Dané akéh makarya patung kayu sané madaging tema pewayangan (Mahabarata miwah Ramayana) miwah taler tema-tema kauripan sadina-dina sané sifatnyané humanis. Karya-karyané akéh kakoléksi olih wisatawan mancanegara. Dané sampun kaundang antuk pameran ring Jepang duk warsa 1981, 1982, miwah 1985. Duk warsa 1968, dané ngwangun ( I Ketut Alon Balinese Art Shop & Wood Carver) sané selanturnyané magentos dados Galeri Alon duk warsa 1991. Galeri punika magenah ring Jalan Raya Mas, Ubud miwah kapimpin olih silih tunggil okannyané, I Kadek Ariasa. Ring galeri punika taler wénten Sanggar Githa Ariswara sané karintis ring warsa 2000 miwah bergerak ring widang seni tari miwah tabuh sané wénten ring sor Yayasan I Ketut Alon. Yayasan puniki taler ngwangun Taman Pendidikan Sarin Rare sané akéh ngamargiang widang pendidikan seni majeng alit-alité.  +
I Ketut Aryawan Kenceng embas ring Banjar Bendul, Klungkung pinanggal 22 Désémber 1959. Puput Masekolah saking SD kantos SMA ring Klungkung. Dané polih ngranjing ring Fakultas Sastra Inggris Universitas Udayana wantah limang seméster, lantas dané ngrereh pangupajiwa ring séktor pariwisata ring kota Dénpasar. Dané nyurat puisi basa Bali wiadin basa Indonésia. Puisi basa Indonésiané kawedar ring Bali Post, Shymponi, lan Swadési. Puisi basa Bali dané kawedar ring Bali Orti (Bali Post), lan Médiaswari (Pos Bali). Dané sampun ngamedalang cakepan puisi basa Bali modéren, luir ipun: Beruk (2014) Bikul (2014) Bubu (2015) Rwa Bhinéda (2015) Niki wantah silih sinunggil puisi kakawiannyané sané mamurda “Pis”, lan “Carik” sané kawedar ring cakepan pupulan puisi Bali anyar dané sané mamurda “Beruk (2014)”  +
I Ketut Eriadi Ariana embas ring Bangli, warsa 1994. Mangkin dané muputang studi pascasarjana ring Prodi Magister Linguistik Konsentrasi Wacana Sastra, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Udayana. Kesehariannya inggih punika jurnalis miwah penyarikan ring Pura Ulun Danu Batur, Désa Adat Batur, Bangli (saking 8 Januari 2020). Makudang-kudang puisi mabasa Bali miwah ésai-ésayanyané kawedar ring média massa minakadi Tatkala.co, Media Bali, Pos Bali, Suara Saking Bali, miwah Majalah Nuansa Bali. Puisi mabasa Bali kawedar ring antologi tunggal Ulun Danu (2019). Sasuratannyané taler kawedar ring cakepan pupulan sesuratan sareng-sareng sakadi Prabhajnyana: Mozaik Kajian Pustaka Lontar Universitas Udayana (2020), Jurnal Sastra Gocara Prodi Sastra Jawa Kuno Universitas Udayana, miwah Sarasastra: Pusparagam Pemikiran Kebudayaan Bali (2020). Salanturnyané, cakepan esai tunggal kapertama sané mamurda Ekologisme Batur (2020). Ida naenin dados Sekretaris DPK Peradah Indonesia Badung (2016-2017), sadurungé kadadosang Ketua DPK Peradah Indonesia Bangli (2018-2021).  +
Pangawi senior Ketut Rida embas ring Banjar Kanginan, Désa Sulang, Kecamatan Dawan, Klungkung, duk 11 Séptémber 1939. Dané muputang sekolah ring SGA Stella Duce/ Kanisius Yogyakarta, warsa 1958, raris nglanturang B1 Bahasa Indonésia ring Dénpasar, sakéwanten tan prasida puput. Ngawit warsa 1960 ngantos 1987 dané kangkat dados guru pengajian ring Sekolah Dasar. Minab lanngkung kantos 20 warsa, I Ketut Rida ngambel jabatan dados Kepala SD. Siosan ring punika, dané kaangkat dados penilik utawi pengawas TK, SD lan SDLB. Ring désa, taler naanin kajudi dados bendésa adat Désa Sulang. Indik makekawian utawi nyurat, dané maosang sampun mentuk duk kantun alit, sangkaning ngarahina dané polih satua saking odahé. Indike punika sané ngawinang rasa onengé metu kantos mangkin. Sasampuné nglanturang ring B1 Jurusan Bahasa, uleng kayunné ring kakawian raris nyansan tumbuh. Dané teleb pisan ring paplajahan basa Kawi sajeroning Adiparwa. Makudang-kudang kakawian sastra Bali anyar miwah sastra Indonésia sané sampun kawedar luiré cerpén, lan novel. Dané sampun umandel, turmaning sampun ngamolihang makudang-kudang piagam penghargaan. Penghargaan punika minakadi: Warsa 1977 – 1978, dané polih pemenang II Sayembara Mengarang Basa Indonésia guru-guru SD Tingkat Provinsi Bali. Warsa 1979 dados pemenang I pacentokan mengarang Pacapaliring (prosa) sajeroning Pésta Kesenian Bali (PKB). Warsa 1980, polih juara I Sayembara Mengarang Novel Basa Bali kapakilitang ring Bulan Bahasa. Warsa 1982, dados pemenang II Mengarang Geguritan sajeroning PKB. Warsa 1991 ngamolihang Juara I Lomba Cerpén Basa Bali ring harian Bali Post. Warsa 1995, polih juara harapan I Lomba Cerpén Basa Bali ring PKB. Ngawit warsa 1970 ngantos 1980, makuwéh kakawian dané sané kawedar ring harian Bali Post. Pupulan puisi dané sané mamurda “Nyiksik Bulu” kamedalang antuk Balai Bahasa Dénpasar warsa 2004. Novel basa Bali dané sane mamurda “Sunari” kamedalang antuk Yayasan Obor, Jakarta warsa 1999. Novel “Sunari” puniki ngawinang I Ketut Rida ngamolihang Hadiah Sastera Rancagé saking Yayasan Kebudayaan Rancagé Bandung warsa 2000. Lan ring warsa 2014 dané ngamolihang Widya Pataka saking Gubernur Bali antuk cakepannyané sané mamurda “Lawar Goak”.  
I Ketut Sadia, meneng ring br. Pekandelan, Batuan, Sukawati, Gianyar, Bali. Dané muruk ngambar ring I Wayan Taweng (bapa) lan I Wayan Béndi (bli). Dané pisarat ring paméran ring dura negara lan ring panegara Indonesia. Minakadinnyané ring Museum Arma, Museum Puri Lukisan, Museum N eka, Museum Nasional Jakarta, Singapore art Museum, Tempera Art Museum, Finlandia, Fukuoka Art Museum, lan KBRI Washington DC. Pernah taler penghargaan Jakarta Art Award 2008, Finalis Jakarta Art Award (2010, 2012), finalis UOB Painting Of The Year (2012, 2013, 2014).  +
I Ketut Sandika embas ring Désa Nyalian, Klungkung, Bali 11 Pébruari 1988. Dané mlajah ring IHDN Denpasar. Dané nyurat buku indik kearifan lokal miwah budaya Nusantara, utaminnyané Bali. Dané seneng mlajahin ilmu mistik Bali malarapan antuk kajian-kajian ring naskah-naskah kuno, utaminnyané naskah-naskah mabasa Jawa Kuno. Asil paplajahannyané kasurat ring makudang-kudang buku, minakadi "Tantra, Ilmu Kuno Nusantara", "Siwa Tattwa, Ajaran Spiritual Leluhur Nusantara", "Sedulur Papat, Kalima Pancer, Ilmu Rahasia Kelahiran dan Kematian" , "Pendidikan Menurut Veda" .  +
I Ketut Tjekeg, embas ring Banjar Tarukan, Désa Mas, Ubud, 25 Januari 1942. Ida inggih punika silih sinunggil tokoh penting ring Désa Mas, Ubud, sané akéh ngicénin kontribusi majeng ring panglimbak désa. Saking alit dané sampun aktif ring widang seni, minakadi maplalian drama, makarya patung miwah ukiran, taler aktif ring makudang-kudang organisasi. Dané muputang sekolah PGAA Hindu Dwijendra ring warsa 1962. Sempat dados guru honorer Agama Hindu ring SMP Negeri Gianyar. Raris dané dados wartawan ring koran "Suara Indonesia" sané mangkin dados "Bali Post". Dané taler naenin makarya ring Hotel Bali Beach Sanur. Ring warsa 1960-an ida aktif dados pengurus PNI/Front Marhaenis Ranting Mas. Dané sareng ngwangun makudang-kudang organisasi ring Désa Mas, minakadi Persatuan Pelajar Mas (P.P.M.), sekaa teruna/karang taruna, organisasi kesenian Janger, miwah sané lianan. Dané ngamedalang buku Autobiography and Pembangunan Phisik & Mental Spiritual (2022) sané akéh madaging carita indik kahuripannyané miwah sejarah panglimbak miwah panglimbak Désa Mas, Ubud.  +
I Ketut Wiana, embas ring Dénpasar, 14 Séptémber 1945. Dané naenin dados dosén ring Institut Hindu Dharma Negeri (IHDN) Dénpasar. Dané taler aktif ring lembaga Hindu PHDI miwah sering kaundang ngicénin dharma wacana majeng umat Hindu ring makudang-kudang genah ring Indonésia. Lianan saking rajin ngisi rubrik Mimbar Agama Hindu ring Bali Post, dané akéh nerbitang buku sané mapaiketan sareng Agama Hindu, minakadi "Suksmaning Banten", "Melihara Tradisi Veda", "Beragama Pada Zaman Kali", "Tri Hita Karana Menurut Konsep Hindu", "Kasta dalam Hindu". Ida seda ring Denpasar ring tanggal 19 April 2023.  +
I Komang Alit Juliartha utawi Alit Joule kémanten, embas ring Bekasi, 15 Juli 1991. Dané alumni saking program studi Pendidikan Bahasa Bali IHDN Dénpasar lan meneng ring Banjar Kubu, Kelurahan Kubu, Kabupatén Bangli. Kakawian-kakawiannyané marupa puisi, satua cutet, lan ésai kamuat ring surat kabar sakadi Bali Orti (Bali Post), lan Média Swari (Pos Bali). Cakepané sané sampun kawedar marupa pupulan satua cutet sané mamurda “Swécan Widhi” warsa 2015 lan ngamolihang hadiah Sastra Rancagé warsa 2016. Warsa 2016 dané ngamedalang cakepan marupa novél sané mamurda "Satyaning Ati". Dané taler prasida kahubungin ring émail: alitjoule@gmail.com. Kakawiannyané taler prasida kawacén ring blognyané alit joule  +
Kahanan luu ring kabupaten provinsi Bali sabilang warsa sayan nincap, sekadi ring kabupaten Jembrana. Ring kabupaten Jembrana sayan nincap sesampun rahina Galungan lan Kuningan. Manut data dinas Lingkungan Hidup Jembrana, wenten 47 ton luu ka TPA Peh, Desa Kaliakah, Kabupaten Jembrana. Luu nyane nincap saking 57% ngantos 83% saking dina-dina sane lumrah, inggih punika wantah 30 ton kantos 35 ton nyabran dina. Solusi sane kaanggen antuk ngirangin luu ulian manusa inggih punika : Nyiagayang widya ngolah luu ring désa mautsaha nincapang pamahaman miwah kasadaran krama indik kawigunan pengelolaan luu sané becik miwah berkelanjutan. Nenten wantah antuk widya kemanten nanging taler antuk parilaksana pinaka imba majeng ring parajanane mangda prasida ngwangun pikayun ring parajanane.  +
Dr. I Made Mahadi Sanatana, S.STP, MAP inggih punika birokrat sané ngamargiang tugas ring Badan Kepegawaian Daerah Provinsi Bali, sampun nyarengin pelatihan miwah sertifikasi manajemen SDM, pelatihan asesor kompetensi. Sané mangkin dados asesor sumber daya manusia ring UPT Assessment Centre Prov Bali. Makudang-kudang galah kadadosang narasumber ring pelatihan manajemen SDM miwah pengajar widang administrasi publik. Dané muputang pendidikan S3 ilmu ekonomi Universitas Udayana antuk konsentrasi ekonomi kelembagaan. Sertifikasi CHRM saking BNSP.  +
I Made Mangku Pastika embas ring Seririt, Buleleng, 22 Juni 1951. Ida inggih punika politikus miwah purnawirawan polisi Indonésia. Ida dados anggota Déwan Perwakilan Daérah Républik Indonésia (DPD RI) sané ngewakilin Propinsi Bali saking warsa 2019. Sadurungnyané, dané dados Gubernur Bali kalih periode saking 2008 ngantos 2018. Dané lulus saking Akademi Kepolisian ring warsa 1974. Sané pinih untat dados Komisaris Jéndral Polisi. Dané taler naenin dados Kapolda Bali (2003-2005).  +
“CenikJelih”punika kruna sane sandang kaanggen nguningayang dewek silih tunggil sisya SMP Negeri 1 Selemadeg sane mawit saking bongkol gunung. I Made Nanda Adi Saputera ketah kakaukin Nanda, embas ring Mendek, 8 Oktober 2004 saking SD Negeri 3 Wanagiri sane kawiaktianipun nenten ngeranjing ring zonasi SMP Negeri 1 Selemadeg. Sakewanten nenten surud manah ipunne ngulati Sang Hyang Aji majalaran antuk jalur prestasi. Sisya kelas VIII B puniki seneng nyarengin organisasi. Ipun rumasuk pengurus OSIS masa bakti 2017-2018 taler wau kapikukuhang pinaka pengurus OSIS masabakti 2018-2019. Pinaka pengurus OSIS, Ipun jemet saha ten purun tempal ngamargiang swadharma. Sios ring punika, Nanda taler nyarengin ekstrakurikuler Nyastra Bali. Ipun taler madue hobi sepak bola miwah ngambar. Pianak kaping kalih saking Ida Ayu Komang Yunika miwah I Wayan Merdana saking banjar Mendek, desa Wanagiri Kauh, kecamatan Selemadeg Tabanan puniki, dahat seneng mlajah nyastra pamekas nyurat aksara Bali. Manutipun, nyurat aksara Bali pinaka seni sane madasar antuk pangrasa. Hobi punika wantah otodidak saha kakantenang ngawit kantun ngranjing ring Sekolah Dasar. Daweg punika gurunipunne nyingakin sasuratanne sampun sakadi sasuratan sang wikan. Majalaran antuk punika, gurunipunne ngicen tuntunan sajeroning midabdabin pacentokan. Indik prestasi sane naenin kapolihang, nenten sida kasumanangsayain. Saking SD sampun ngamolihang jayanti ring makudang-kudang pacentokan. Daweg ring sekolah dasar naenin dados Juara I pacentokan Nyurat Aksara Bali undagan Kecamatan Selemadeg warsa 2017 miwah juara I ring pacentokan Nyurat Aksara Bali undagan Kabupaten Tabanan sajeroning Posenijar warsa 2017. Saking prestasi-prestasi inucap kaangen jalaran ngruruh sekolah ring SMP Negeri 1 Selemadeg. Ring SMP, ipun ngawit mlajah nyurat aksara Bali ring lontar. Sangkaning teleb mlajah, sida taler ngamolihang juara, minakadi Juara 1 Nyurat Lontar undagan Kabupaten Tabanan ring Porsenijar warsa 2018, Juara 1 Nyurat Lontar undagan Kabupaten Tabanan sajeroning Balipost Goes to School warsa 2018, miwah pinaka duta Kabupaten Tabanan ring pacentokan Nyurat Lontar sajeroning Pesta Kesenian Bali (PKB) warsa 2018. Prestasi-prestasi inucap kapolihang sangkaning jemetipunne malajah lan ngidepang pitutur guru. Sakadi sisya pradnyan sane tiosan, riwuse masekolah ring SMP, Nanda mamanah nglanturang pendidikan ring SMA Negeri 1 Tabanan. Ipun taler mamanah nglanturang kuliah ring perguruan tinggi unggulan sakadi Universitas Indonesia (UI) utawi Institut Teknologi Bandung (ITB). Sisya 14 tiban sane madue cita-cita dados pelukis puniki maosang, prestasi sane kapolihang nenten lempas saking motivasi makakalih rerama makamiwah gurunipunne. Ipun nuekang, soang-soang jadma madue hak malajah, nenten ngitungang sapasira, saking dija, miwah ring dija ipun masekolah. Cutetne, PENDIDIKAN ADALAH HAK, BERUSAHA ADALAH KEWAJIBAN.  
I Madé Suartana utawi sané ketah kauningin Madé Suar-Timuhun ring kakawian-kakawiannyané embas ring Banjar Tengah, Timuhun, Klungkung, 17 Juni 1987. Dané ngawit nyurat sastra Bali modéren rikala kantun kuliah lan aktif nyurat warsa 2013. Puisinnyané ngawit kawedar ring Bali Orti (Bali Post) bulan April warsa 2013 lan warsa 2014 sampun kawedar ring Médiaswari (Pos Bali). Dados narawakia ring Ubud Writers and Reader Festival 2016. Cakepan kapertama sane kamedalang inggih punika buku pupulan puisi Bali sane mamurda "Mlajah", kamedalang olih Pustaka Ekspresi warsa 2014. Warsa 2015 olih penerbit sane pateh, prasida ngmedalang cakepan kaping kalih marupa buku pupulan satua bawak sane mamurda "Book Jaen Idup di Bali", madaging plekutus (18) satua bawak (cerpen).  +
I Made Sujaya wantah silih tunggil dosen tetap ring Prodi Pendidikan Bahasa Indonesia dan Daerah (PBID), Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni (FPBS), IKIP PGRI Bali. Pendidikan S1-nyane kapuputang ring Jurusan Sastra Indonesia, Fakultas Sastra Universitas Udayana, raris ngalanturang pendidikan ring S2 Magister Ilmu Linguistik, Konsentrasi Wacana Sastra, Program Pascasarjana Universitas Udayana. ngawit Agustus 2016 dane ngalanturang malih pendidikannyane ring S3 Program Studi Doktor Ilmu Linguistik, Konsentrasi Wacana Sastra, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Udayana. Dane pernah nerbitang kakalih buku inggih punika, “Sepotong Nurani Kuta: Catatan Atas Sikap Warga Kuta dalam Tragedi 12 Oktober 2002” (warsa 2004) lan “Perkawinan Terlarang: Pantangan Berpoligami di Desa-Desa Bali Kuno” (warsa 2007). Sangkaning buku sane kaping kalih dane ngamolihang penghargaan “Widya Pataka” saking Gubernur Bali. ring warsa 2013 dane lan dosen Unud ngamijilang buku sane mamurda “Dinamika Bahasa Media Televisi, Internet lan Surat Kabar. Tiosan ring ngamicayang ajah-ajah, dane taler pinaka wartawan miwah editor lepas ring harian Denpost sane mijil ring Denpasar daweg warsa 1999. Dane kasukserahang ngaremba lepihan Sastra lan Budaya ngawit warsa 2005 nyantos mangkin. Taler naenin dados koresponden tabloid pelajar Wiyata Mandala (1996-1999). Dane taler pernah dados kontributor The Jakarta Post samaliha sareng ngaremba lepihan mabasa Bali “Bali Orti” ring Balipost nyabran redite. Sane mangkin taler sareng ngaremba blog “balisaja.com” sane wantah maosang indik Bali  +
Punika mawasta I Nengah Jati sane sering kapanggil Jati. Dane embas ring undisan bangli pinanggal kaping 5 bulan oktober 1990. Dane saking bangli nanging sane mangkin dane meneng ring ubud. Antuk pendidikan dane, dane lulusan ring SMK TP 45 Bangli wusan kenten ngelanturang S1 Bahasa Bali ring universitas hindu negri I Gusti Bagus Sugriwa. Antuk prestasi dane dados pemenang ring lomba menulis puisi Bali. Wusan tamat ring S1, dane mangkin mekarye dados penyuluh bahasa bali  +
I Nyoman Suprapta embas 11 Novémber 1962. Dané sampun nyurat gaguritan duk warsa 2000, lan kantos mangkin sampun ngamedalang 219 judul geguritan. Sangkaning sutindih ring sastra Bali, dané polih Hadiah Sastera Rancagé warsa 2013 saking Yayasan Kebudayaan Rancagé, Bandung ring widang jasa. Anggara, 9 April 2019 sané sampun lintang.  +
Nyoman Tusthi Éddy embas ring Dusun Pidpid Kecamatan Abang, Kabupatén Karangasem, Bali, duk tanggal 12 Désémber 1945. Dané masekolah ring Fakultas Keguruan lan Ilmu Pendidikan (FKIP) Singaraja lan tamat warsa 1969. Lianan dados guru, dané taler nyurat puisi, cerita péndék, ésai, kritik, nganggén basa Bali wiadin Basa Indonésia. Sasuratan dané kawedar ring makudang-kudang surat kabar minakadi Bali Post, Kompas, Suara Karya, Horison, Basis, Warta Hindu Dhrama, Sarad, miwah sané lianan. Akéh ngamolihang penghargaan saking masesuratan sakadi polih piagam memajukan sastra Bali anyar saking Sabha Sastra Bali warsa 1999, piagam penatar sastra Bali modérn saking Dinas Pendidikan Karangasem warsa 2002, hadiah sastra Rancagé warsa 2004 antuk jasa, lan warsa 2009 malih ngamolihang hadiah sastra Rancagé antuk pupulan puisi Bali modérennyané sané mamurda “Somah (2008).” Sejabaning punika, dané taler nerjemahang sastra Indonésia lan sastra Inggris nganggé basa Bali. Cakepan-cakepan dané sané sampun kawedar luiré: Kenangan demi Kenangan (1981) Puisi Seputar Dunia – Terjemahan (1984) Sajak-sajak Timur Jauh dalam Terjemahan (1985) Gumam Seputar Aprésiasi Sastra : Sejumlah Ésai dan Catatan (1985) Perbandingan Kata dan Istilah bahasa Malaysia-Indonésia (1987) Mengenal Sastra Bali Modérn (1991) Kamus Istilah Sastra Indonésia (1991) Wajah Tuhan: di Mata Penyair (1994) Cerita Rakyat dari Bali 2 (1997) Rerasan Sajeroning Désa (Pupulan Puisi Bali, 2000) Duh Ratnayu: Tembang Kawi Mendamba Cinta (2001) Tafsir Simbolik Cerita Bagus Diarsa (2002) Ning Brahman (Pupulan Puisi Bali, 2002) SungaiMu (2004) Somah (Pupulan Puisi Bali, 2008) Niki wantah silih sinunggil puisi kakawiannyané sané mamurda “Patapan I Kedis” sané kamuat ring cakepan pupulan puisi Bali anyar dané sané mamurda “Somah (2008)”  +
I Putu Eka Prayoga,S.Pd.H.,M.Pd inggih punika guru pengajian ring SD Negeri 26 Pemecutan mawit saking warsa 2018 nyantos mangkin. Dané mawit saking Désa Pakraman Ubung, Kota Denpasar tur embas ring pinanggal 23 Maret 1994. Nunas ajah-ajaran tur prasida muputang S1 Pedidikan Agama Hindu ring IHDN Denpasar ngelantur muputang ajah-ajahan S2 Magister Pendidikan Agama Hindu ring Pascasarjana IHDN Denpasar.  +
I Putu Gedé Raka Prama Putra utawi sané ketah kauningin antuk Tudékamatra ring kakawian-kakawian dané embas ring Gianyar, dina Anggara tanggal 18 Désémber 1990. Yadiastun kantun wimuda, nanging dané wantah silih sinunggil pangawi sané nindihin sastra Bali modéren. Pangawi sané sampun tamat saking Fakultas Ékonomi Universitas Mahéndradatta puniki malajah ngripta daweg kantun masekolah ring SMAN 1 Blahbatuh. Kakawian-kakawiannyané naenin munggah ring Majalah Éksprési, Majalah Satua, Bali Orti (Bali Post), Bali Post, Pos Bali, Médiaswari (Pos Bali), lan Dénpost. Cakepannyané sané sampun kawedar inggih punika: Padang Tuh (Puisi, 2013), Belog (Pupulan Satua Cutet, 2014), Ombak Raré Bali (Puisi, 2015). Mangkin dané makarya dados wartawan ring Pos Bali lan dados rédaktur rubrik Gema Siswa ring Pos Bali.  +
I Putu Sudiana mapungkusan Bonuz wantah perupa sané embas ring Nusa Penida, Klungkung, Bali, 30 Desember 1972. Duk kari alit sampun kadaut ring seni gegambaran. Rikala ring desanyané, dané ketah katunasin tulung ngambar dinding jukung bendegané. Sesampuné muputang SMP ring desanyané di Nusa, raris ngalanturang masekolah ring Sekolah Menengah Seni Rupa (SMSR) ring Batubulan, Bali. Ring warsa 1995, dane ngelanturang masekolah ring pendidikan seni rupa ring ISI Denpasar, ngantos tamat. Tiosan ring ngambar, dane taler makarya seni instalasi, main musik, miwah nyurat puisi. Bonus sampun akeh mamérang gambaran-gambarannyané sané madué gaya abstrak, inggih punika: Solo exhibitions 2018 A Land to Remember. Santrian Gallery, Sanur Bali 2017 Tetabuhan-tatabumi, Bidadari Art Space. Mas,Ubud-Bali 1015 Because Life is Delicious at Kubu Art Space. Ubud. 2014 Magic Sound at Maya Galerry. Singapore. 2013 Be Happy, water color paintings at Sand Fine Art Gallery. Sanur-Bali. 2012 Harmony, at Rumah Seni Maestro Art Space. Sanur-Bali 2011 Inside of Bonuz at Tony Raka Gallery. Mas,Ubud-Bali 2011 Refleksi Nafas, at Hitam-Putih art Space. Sangeh-Bali. 2008 Pleading Life’s Tenacity at Kemang Village. Jakarta. 2006 Journey of the Soul at Relish Café and Pool. Jakarta. 2003 Esensi Abstrak at Art Centre Denpasar. Bali. 2003 Universal Spirit at Jenggala Keramik Jimbaran. Bali. 2000 Melintas Batas at Merah-Putih Forum. Denpasar Bali. Selected Group exhibitions 2018 NU-Abstract at Langgeng Art Foundation, Jogjakarta 2018 B to B #2, Komaneka Gallery, Ubud Bali 2018 at Gedung DPR/MPR RI, Kemayoran Jakarta 2017 ColourFul at Hadiprana Gallery, Jakarta. 2017 AtUH Art the Universal Habit by Militant Arts, Santrian Gallery Sanur Bali 2017 B to B at Raos Gallery, Kota Batu. Malang. 2017 The grand opening VIP Fine Arts, Jakarta. 2016 Ubud Writer Bali 2016 Militant for Happiness at CLC. Krobokan Bali 2015 Violent Bali atTonyraka Gallery. Mas-Ubud Bali 2015 SoulScape in Progress at Bentara Budaya Bali 2015 Ulu Teben Militant Arts at Bentara Budaya Bali. 2015 Sama-sama. Indonesia, Malaysia, Philipina at Bentara Budaya Bali. 2014 Rel(ART)ionship at Sangkring Art Space. Jogjakarta. 2014 Malaysia Contenporary Art Tourism at Kuala Lumpur, Malaysia. 2014 Tandur: Menyemai diri at Bentara Budaya Bali. 2013 Encore at Maya Gallery. Singapore. 2013 ASIA Contemporary Art Fair at Luxe Art Musium. Singapore. 2013 Golden Harvest at Hadiprana Gallery. Jakarta 2012 An Artistic Journey at Sudamala art space. Sanur-Bali. 2012 Dialogue II at Gaya art space with G-13 Gallery. Sayan-Ubud, Bali 2012 The Journey of Gallery Hadiprana. Jakarta. 2011 Dialogue I at G-13 Gallery. Kuala Lumpur,Malaysia 2010 Return of the Abstraction atTony Raka Gallery. Mas-Ubud, Bali. 2010 Gerakan Abstrak Indonesia atTaman Budaya Yogyakarta. 2010 Behind the funny make-up at Hadiprana Gallery. Jakarta. Awards 1999 Semi Final of The Philip Morris Art Award VI From YSRI , Jakarta 1995, 1997, 1998 The Best Artwork from Kamasra, STSI Denpasar.  
I Putu Sukreta Suranta embas ring Klungkung, 11 April 1938. Dané inggih punika prawira tinggi angkatan darat saking Bali miwah pejabat pemerintah. Ida dados silih tunggil tokoh organisasi Parisada Hindu Dharma Indonésia miwah Paguyuban Ngesti Tunggal. Sasampun lulus SMA, dané ngranjing ring Akademi Militer Nasional Magelang. Sasampuné lulus, dané kadadosang letnan kaping kalih ring warsa 1961. Selami karirnyané ring militer, dané ngamolihang makudang-kudang posisi strategis sakadi Wakil Komandan Kontingen Garuda VII miwah Asisten Operasi Kepala Staf Kodam Jaya. Ida ngamolihang pangkat brigadir jenderal sawatara warsa 1986 miwah dados Wakil Asisten Operasi Kepala Staf Angkatan Darat. Ida kadadosang mayor jenderal sawatara kalih warsa salanturnyané miwah dados Asisten Operasi Kepala Staf Angkatan Darat ring 17 Maret 1988. Ida raris kadadosang Komandan Sekolah Staf miwah Komando ABRI ring 21 Oktober 1989. Ida kagentosin ring tanggal 16 April 1993 miwah pensiun saking militer makudang sasih salanturnyané. Sasampun pensiun saking militer, ida kadadosang Inspektur Jenderal Departemen Pertahanan Keamanan ring 24 April 1993.] Ida kadadosang inspektur jenderal departemen punika nénten ketah, santukan jabatan puniki katahnyané kajudi olih perwira militer sané aktif bintang tiga. Ri sampuné pensiun saking militer, pamréntah mutusang ngangkat dané dados letnan jenderal honorér ring tanggal 1 Séptémber 1997. Ida kagentosin olih Farid Zainuddin ring warsa 1998. Ida raris kaangkat olih Présidén BJ Habibie dados anggota Dewan Pertimbangan Agung (DPA) ring 13 Juni 1998 miwah dados Wakil Ketua Komisi Kesejahteraan Rakyat ring DPA. Dané kapilih dados Ketua Harian Parisada Hindu Dharma Indonesia (PHDI) ring Mahasabha PHDI ka-7 sané kalaksanayang ring bulan Séptémber 1996. Sadurungnyané, saking warsa 1992, dané sampun ngawakilin PHDI ring MPR. Dané taler dados penasehat Himpunan Pemuda Hindu Indonésia miwah Prajaniti Hindu Indonésia. Lianan ring punika, dané taler naenin dados anggota organisasi spiritual Paguyuban Ngesti Tunggal (Pangestu). Ida séda ring Jakarta Selatan ring rahina Redité, 16 Séptémber 2022 tur kapendem ring Taman Makam Pahlawan (TMP) Kalibata, Jakarta Selatan.  
I Putu Supartika (embas ring Selumbung, Manggis, Karangasem, 16 Juni 1994; yusa 27) inggih punika silih tunggil pangawi Basa Bali. Dané tamat saking SMA Negeri 1 Manggis ring warsa 2012, lantas nglanturang kuliah ring Univérsitas Pendidikan Ganesha, Singaraja tur ngambil Jurusan Pendidikan Matematika. Yadiastun ngranjing ring jurusan matematika, I Putu Supartika makéh nyobyahang karya sastra Bali modérn minakadi cerpén miwah puisi. Dané ngawit malajah nyurat ri kala kantun SMA saking ngwacén carita utawi puisi sané wénten ring internét.[1] Okan sulung saking pasangan I Wayan Kerti dan Ni Luh Suweca.[2] Ipun masih menang Penghargaan Sastra Rancage di bidang jasa ring warsa 2017. https://ban.wikipedia.org/wiki/I_Putu_Supartika  +
I Putu Suwéka Oka Sugiharta pinih ungkur ngranjing ring Program Magister Pendidikan Agama Hindu IHDN Denpasar tur lulus warsa 2017. Saking SMA sampun malajah masesuratan. Pecakné ipun wantah nyurat sesuratan non sastra makadi jurnal, artikel, opini, esai, buku populer, miwah sané tiosan. Naen taler manados editor siki kalih cakepan sané sampun embas. Ungkuran ipun taler malajah nyurat sastra makadi puisi lan cerpen. Sasuratan-sasuratan ipuné sampun naen mungguh ring media cetak lan online. Sapunika taler sasuratan ipuné sering manados jayanti ring makudang-kudang wimbakara, sastra utawi non sastra. Riastun sering naler wantah dados pamilet kémanten (tan jayanti). Sané ngunteng pisan, ipun mapangapti ngayah ring Basa Baliné, riastun nénten lulusan Sastra. Mangkin ipun mapacanggahan ring Desa Nongan, Karangasem lan seringan nylaksak ring bongkol-bongkol gunungé. Naen makarya pinaka pekerja sosial profesional ring Dinas Sosial Kabupatén Karangasem. Tios ring punika taler mautsaha nyepih galah magendu wirasa sareng mahasisia Fakultas Brahma Widya Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa pinaka dosén. Cakepan-cakepan sané sampun kasurat minakadi : Agem-Ageman Pemangku (2013), Buddha Sakyamuni (2013), Siwa Buddha (2014), Catur Arya Saccani dan Kebijaksanaan (2014), Umanjing Maring Jnana (2017), Mengembangkan Kemampuan Berpikir Metoda Pembelajaran Hipnotis Brahmakunta (2018), Usadha Bali dan Agama Hindu (2018), lan Gending Panundung Gering (2021) I Putu Suweka Oka Sugiharta terakhir mengenyam pendidikan di Program Magister Pendidikan Agama Hindu IHDN Denpasar dan lulus tahun 2017. Dari SMA telah belajar menulis. Awalnya ia hanya menulis non sastra seperti jurnal, artikel, opini, esai, buku populer, dan yang lainnya. Pernah juga mengeditori beberapa buku. Belakangan ia juga belajar menulis sastra seperti puisi dan cerpen. Tulisan-tulisannya pernah dimuat di media cetak maupun online. Selain itu karya-karyanya juga sering mejuarai lomba-lomba penulisan sastra maupun non sastra. Meskipun sering pula hanya menjadi peserta saja. Pada intinya ia dapat berkontribusi bagi Bahasa Bali, walaupun bukan lulusan sastra. Sekarang ia bermukim di Desa Nongan dan lebih sering wara-wiri di daerah pedalaman. Pernah bekerja sebagai Pekerja Sosial Profesional di Dinas Sosial Kabupaten Karangasem. Disamping juga mengabdikan dirinya sebagai staf pengajar di Fakultas Brahma Widya Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa. Beberapa buku yang telah ditulisnya antaralain Agem-Ageman Pemangku (2013), Buddha Sakyamuni (2013), Siwa Buddha (2014), Catur Arya Saccani dan Kebijaksanaan (2014), Umanjing Maring Jnana (2017), Mengembangkan Kemampuan Berpikir Metoda Pembelajaran Hipnotis Brahmakunta (2018), Usadha Bali dan Agama Hindu (2018), dan Gending Panundung Gering (2021).  
Pariwisata baline durung kebaos metangi ring jagat gumine,lantaran pandemi  +
I Wayan Aris Sarmanta, embas ring Gianyar, 8 April 1995. Duk 2011 sarat nyarengin pameran, makadinipun, Museum Puri Lukisan, Museum Arma, Allcaps Gallery, Bentara Budaya Bali, Titian Artspace Ubud, Paradiso Ubud, Griya Santrian Gallery, Bale Banjar Sangkring Jogja. Ring warsa 2007 dane ngawentenang pameran tunggal “Rebirth” di Titian Art Space, Ubud. Dane ngamolihang Penghargaan Nine Finalist Titian Prize 2017 lan Winner of Titian Prize 2018.  +
I Wayan Diana, embas ring Batuan 1977. Naenin nyarengin pameran ring Puri Lukisan, Museum Arma, Museum Neka, Griya Santrian Galellery, miwah sane siosan. Dane pernah ngamolihang penghargaan satmaka Finalis Jakarta Art Award (2008 lan 2010), Finalis UOB Painting of the Year (2012,2013, 2014). Nganggen teknik lukis stil Batuan, gambaran-gambarannyane akeh nyihnayang kritik sosial.  +
I Wayan Dibia embas ring Singapadu, Gianyar, Bali, 12 April 1948. Saking warsa 1999, dané dados guru besar (profesor) koreografi ring ISI Denpasar. Dané taler kasub antuk pakaryannyané ring seni tari kecak, sakadi Kecak Subali lan Sugriwa (1976), Kecak Dewa Ruci (1982). Dané sareng Keith Terry makarya "The famous Body Tjak" (1990). Dané kasub ring jagat internasional pinaka seniman tari. Ring widang tari, dané ngripta Tari Manuk Rawa sareng I Wayan Beratha warsa 1981, Tari Puspa Wresti, Tari Wirauda, miwah sané lianan. Ida ngamolihang penghargaan seni “ Padma Shri Award “ (2021) saking Pemerintah India antuk dedikasinyane sajeroning ngiket karya seni pantaraning budaya Bali miwah India. Ring warsa 1969, dané kapertama tampil ring India antuk igelan Hanoman. Lianan saking ngaryanin makudang-kudang karya seni tari, dané taler nyurat makudang-kudang cakepan, minakadi “Dramatari Gambuh miwah Tari-Tarian sané Ampuh Punah ring makudang-kudang Wewidangan ring Bali (1979), “Kecak, the Vocal Chant of Bali” (2000), “Balinese Dance, Drama, and Music: a Guide to the Performing Arts of Bali” (2012), “Tari Komunal” (2015), “Kecak: Dari Ritual ke Teatrikal” (2017), “Arja Anyar” (2017), “Tari Barong Ket: Dari Kebangkitan Menuju Kesuksesan” (2018). Ring warsa 2021 dané ngamedalang limang cakepan puisi sané mamurda- “Puitika Tari”. Dané taler nyurat buku puisi mabasa Bali, silih tunggilnyané sané mamurda “Kali Sengara” . Dané taler nyurat novel indik penari sané mamurda Bintang Panggung (2023). Warsa 2022, dané ngamolihang penghargaan “Bali Jani Nugraha” saking Gubernur Bali. Buku puisi mabasa Balinyané “Kali Sengara” ngamolihang penghargaan “ Rancage” saking Yayasan Kebudayaan Rancage (2023).  +
I Wayan Gunayasa, embas ring Desa Ulakan, Manggis, Karangasem ring tanggal 3 Agustus 1967. Pakaryan dane sawai-wai dados pengusaha, motret puniki silih sinunggil dedemenan. Tiosan nika sareng ngwantu ring kegiatan sosial, minakadi semeton sane nenten mrasidayang mireng tur ngraos, semeton sane buta, semeton sane nenten mrasidayang mamargi tur makarya sakadi semeton sane normal lianan. Maliha sareng ring Komunitas Nuduk . Asil potret dane sampun kanggen ring majalah-majalah, minakadi Emvee Magazine, Bali Travel lan Tropical Life. Asil potretan dane sampun naenin pameran ring Mall Bali Galeria, pameran tunggal tur pameran sareng tukang potret sane lianan. Potretan dane akehan indik budaya tur pemandangan sane ngulangunin, krana mamotret budayane punike dane ngamolihang malila cita tur nglimurang manah tur macecingak sareng mlajahin budaya-budaya Baline sane akeh tur nglangunin samaliha mangda sayan uning ring budaya Indonesia lan palemahan Indonesia. Dane naenin makarya ngurusin murid murid saking Norwegia sane ngranjing tur mlajah driki ring Bali ring warsa 1993-2014.  +
I Wayan Juniarta madue gaginan pinaka juru gatra utawi jurnalis sane makarya esai kaanggen nungkulang manah rikala sungsut, samaliha utsahanyane makarya puisi sane setata keni kapiambeng. Kakawiannyane “Bungklang-Bungkling” pinaka buku pangawit bilih-bilih dados buku kaping untat. Ring bukune puniki kasatuang indik saparisolah banyol wong muani Bali. Rikala nenten nyuratang esai, Jun prasida kapanggihin sedek ibuk ngungsi genah sane paling suwung ring pulone sinambi nyusunang koan-koan agugutan, sane prasida kapanggihin ring Cyclingwithbuddha.  +
I Wayan Mudita Adnyana, embas ring Désa Tenganan, Karangasem, Bali, 16 Séptémber 1931. Dané wikan pisan ring nyalin lontar kuno, nglimbakang kakawin, maplalian gamelan Gender miwah Selonding. Ida malajah nyalin lontar saking I Gusti Bagus Sugriwa saking Singaraja ring warsa 1943. Saking kantun alit ida sampun nyalin akeh lontar, minakadi lontar Bhagawad Gita, Mahabharata, Ramayana, Purusada Santa, Sutasoma, Arjuna Wiwaha, Bomantaka, Gatotkacasraya, miwah sane lianan. Ring warsa 1970 dané sareng ngwangun perpustakaan désa sané mawasta Widhi Sastra. Ring warsa 1972, dané nyalin lontar sané madaging gambar pewayangan ring Tenganan. Dané taler ngadegang sekaa wayang sané mawasta Dharma Kusuma ring warsa 1980. Salinan lontarnyané akéh kakoléksi olih kolektor ring dura negara miwah dura negara miwah pejabat negara, minakadi olih Présidén Italia, Sandro Pertini (1983); Perdana Menteri Selandia Baru, Hellene Clark (1988); miwah présidén Megawati Soekarno Putri (2001). Salinan lontarnyané sané mamurda Kakawin Sutasoma sampun kaadol olih kolektor asing antuk prabéya ratusan yuta rupiah, sakéwanten dané nénten ngicalang. Sawireh ia lakar nyerahang kasugihanne teken pianakne muah teken cucu-cucunne. Ring warsa 1984, dané ngamolihang Juara II Lomba Menyalin Lontar Tingkat Provinsi Bali. Warsa 1987, dané ngamolihang Penghargaan Dharma Kusuma Madya saking Gubernur Bali, Anugerah Kebudayaan saking Pemerintah Republik Indonesia (2019), Penghargaan Tingkat Internasional Bali Bhuwana Nata Kerthi saking ISI Denpasar (2023), Penghargaan Bali Kerthi Nugraha Mahottama 2024 saking Pemerintah Provinsi Bali. Ring yusa sané sampun lingsir pisan, dané kantun aktif nyalin lontar. Nyabran rahina ida kapanggihin ring genahnyané ring Désa Tenganan.  +
Pangawi lan kartunis sané mawasta I Wayan Sadha puniki embas ring Jimbaran, tanggal 29 Juli 1948. Dané naanin masekolah among kantos kelas 2 Sekolah Rakyat. I Wayan Sadha maduwé akeh pengalaman ngenénin indik réalitas sosial duaning, dané polih makarya dados bendéga, buruh, dagang, tukang kebun, poto graper keliling, kantos dados wartawan lan sané paling untat wantah dados kartunis lan pangawi. Dané sané ngripta tokoh kartun kuluk “Somprét” sané kentel antuk unsur satir ngenénin indik problematik sosial lan budaya Bali. Dané sering nyarenging paméran kartun sareng para perupa ring Dénpasar, naanin kaundang paméran sareng Prakarti ring ARMA Muséum, Ubud, Bali Biénnalé miwah sané lianan. Naanin polih juara III Photo “Pariwisata Bali 1981” lan hadiah Sastra Rancagé 2010 antuk cakepannyané sané mamurda “Léak Pamoroan”. Kakawian-kakawian dané sané marupa kartun lan satua cutet naanin kamuat ring Majalah The Archipélago, Énglish Corner, Bali Écho, Harian Nusra, Majalah Sarad, Majalah Poléng, lan Majalah Taksu. Naanin dados narasumber ring acara Sandyakala Sastra #5 warsa 2010 sareng Ida Bagus Wayan Widiasa Kenintén ring Bentara Budaya Bali. Dané ngalahin tanggal 28 Januari 2015. Cakepan-cakepan dané sané sampun kawedar inggih punika: Bali di Mata Somprét (Kartun, 1994), The dog of Bali Somprét Celotéh Anjing Bali (Kartun, 2008), Léak Pemoroan (Pupulan satua cutet, 2009), Paruman Betara (Pupulan satua cutet, 2014).  +
I Wayan Seregeg embas ring Désa Timpag, Kerambitan, Tabanan, 31 Désémber 1940. Ida inggih punika pangawi Sastra Jawa Kuna. Ida taler kalintang pascad mabebaosan, maliha weruh ring daging Cakepan Sucine. Punika mawinan, dané ketah kasengguh pinaka sang sané ngwangun kakawin miwah seni sastra Bali. Seregeg ketah kasengguh guru penatar Basa Bali, taler dados juri ring lomba sastra Bali. Dané taler dados pembina sekar agung miwah kekawin antuk sisya tingkat SMA miwah Porseni Pelajar. Dané taler dados narasumber, silih tunggilnyané ring sajeroning Temu Kekeluargaan miwah Orientasi Studi olih Fakultas Sastra Universitas Udayana. Seregeg inggih punika pembina Sastra Jawa Kuno ring Yayasan Bangun Sastra Denpasar, taler aktif ring organisasi pinaka Ketua Widya Sabha Kecamatan Gerokgak, Wakil Ketua Widya Sabha Kabupaten Buleleng, pangadeg miwah pembina Sekaa Santi Widya Sabha, miwah pembina kekawin. Seregeg nyukserahang kahuripannyané ring aksara, basa miwah sastra Bali. Dané ngamolihang Penghargaan Wija Kusuma saking Pemerintah Kabupaten Buleleng, Dharma Kusuma saking Pemerintah Provinsi Bali, Penghargaan Bali Kerthi Nugraha Mahottama 2024 saking Pemerintah Provinsi Bali, miwah penghargaan saking instansi tiosan. Mangkin, dané meneng ring Gerokgak, Buleleng, Bali.  +
Pangawi lan budayawan sané ngamolihang hadiah Sastra Rancagé warsa 2014 antuk cakepannyané sané mamurda “Tutur Bali” (2013) mawasta I Wayan Wésta. Tamatan FKIP Universitas Dwijéndra Dénpasar, Jurusan Pendidikan Bahasa lan Sastra Bali puniki embas ring Klungkung, 27 Januari 1965. Warsa 1989-1993 dané dados guru ring SLUA Saraswati Klungkung, lan dosén ring makudang-kudang perguruan tinggi swasta. Warsa 1999 dané naanin makarya ring The Ford Foundation, dados redaktur Majalah Gumi Bali SARAD warsa 2000-2009, lan warsa 2010-2012 dados Pemimpin Redaksi Majalah SABDA. Kakawian-kakawian dané naanin kamuat ring makudang-kudang média massa, minkadi Mingguan Karya Bhakti, Harian Nusa, Bali Post, Kompas, Pos Bali, lan Radar Bali. Dados penyunting makudang-kudang cakepan sané kawedar Yayasan Obor Indonésia, Wulan Sedhuwuring Geni (Antologi Cerpén lan Puisi Daérah), Seribu Kunang-Kunang di Manhatan (Terjemahan ring 13 Basa Daérah), lan Sunari (Novél Basa Bali kakawian Ketut Rida), lan Rabindranath Tagoré, Puisi Sepanjang Zaman, Penerbit Yayasan Darma Sastra, 2002. Dane taler naanin dados pembicara ring Sandyakala Sastra #39 Wayan Westa: Nasionalisme Dan Pemuliaan Bahasa Daerah tanggal 14 Maret 2014 lan Sandyakala Sastra #43 Obituari I Wayan Sadha tanggal 12 Maret 2015 ring Bentara Budaya Bali.  +
Sungai paek umah tiang ibi tercemar karena ulah manusa Harapan tiang semoga masyarakat sadar ameh ngurang luu di tongos ane sube sediang e ajk pemerintah  +
Astungkara kedepan ne, Bali lebih maju, jalanan ane usak apang ngidang luung  +
Suksma aturang titiang majeng ring pengeter acara antuk galah sane kapaica ring titiang. Sedurung titiang ngelanturang atur ngiring pinih ajeng iraga sareng sami nunas ica majeng ring ida sang Hyang Widhi, duaning sangkaning paswecan Ida presida raris iraga mesadu ajeng ring galahe tur genahe sane becik puniki.Sedurung tiang melantur ngiring sareng sareng ngaturang panganjali pinake pemungkah atur titiang. Om Swastiastu Ring galahe sane becik puniki,titiang lakar ngeremugang masalah sane sanget serius ring sekolah irage,inggih punike bullying/perundungan. Perundungan punike pemargi sane ten dados katrime ring kantune maurip sawai-wai,sekantune ring sekolah.Pemargi punike kasengguh parilaksane sane nenten becik lan madue dampak sane sue tur sane nenten becik ring kesehatan mental lan emosional korban.Ten Wenten alasan antuk jagi ngelaksanayang perundungan.Ritatkale perundungan kelaksanayang,irage ngentenang jagat e sane Ten becik lan ten ramah antuk korban.Nike taler sane mekade korban merase kajohin lan merase dewek ne ten wenten genah ring sekolah puniki.Antuk punike,ngiring sareng sami mekarye sareng sareng jagi muputang perundungan ring sekolah irage. Ngiring sane mangkin saling ngajinin siki lan sareng tiosan lan ngaryanin sekolah puniki dados genah sane becik tur nyaman jagi anggen sareng-sareng. Asapunike sane praside aturuningayang titiang,kirang langkung titiang nunas gangrenepengampure tur puputang titiang antuk parame santhi. Om santhi santhi santhi om  +
I Déwa Nyoman Raka Kusuma utawi sané ketah kauningin antuk parab IDK Raka Kusuma ring kakawiandané, embas ring Getakan, Klungkung, 21 Novémber 1957. IDK Raka Kusuma sampun seneng nyurat sastra saking ngawitin dados guru ring sekolah dasar. Dané wantah silih sinunggil pangawi sénior sastra Bali modéren (SBM). Dané nyurat makudang-kudang puisi mabasa Bali, satua bawak, esai basa Bali, miwah novélét mabasa Bali. Lianan ring punika, dané taler nyurat puisi, cerpén, lan ésai mabasa Indonésia. Kakawian-kakawian danéné sané mabasa Bali kawedar ring Bali Orti (Bali Post), Médiaswari (Pos Bali), Bali Aga, Jurnal Kawi, miwah Canang Sari. Lan kakawian dané sané mabasa Indonésia kawedar ring Bali Post, Nusa Tenggara, Karya Bakti, Warta Bali, Nafiri, Warta Hindu Dharma, Minggu Pagi, Kedaulatan Rakyat, Mimbar Indonésia, Suara Nusa, Pikiran Rakyat, Suara Karya, Sinar Harapan, Berita Buana, Républika, Singgalang, Analisa, Cak, Kolong, miwah Romansa. Ring sajeroning ngawi sajak mabasa Indonésia dané malajah saking Umbu Landu Paranggi, lan nyurat carita mlajah saking Putu Arya Tirtawirya. Kakawian-kakawian dané sané sampun kacétak dados buku inggih punika: Kidung I Lontar Rograg ( Prosa Liris Basa Bali, 1991,2001) I Balar (2006) Ngambar Bulan (Satua Cutet, 2006) Sang Lelana (Prosa Liris, 2010) Rasti (Novelet, 2010) Bégal (Satua Cutet, 2012) Ngantih Bulan (Puisi, 2013) Batan Moning (Puisi, 2014) Ring warsa 2002 dané ngamolihang Sastra Rancagé antuk baktin ipun ring pangembangan sastra Bali malarapan antuk Majalah Buratwangi lan taler 2011 antuk kakawiannyané sane mamurda “Sang Lelana”. Ngamolihang Penghargaan Widya Pataka saking Gubernur Bali warsa 2012 antuk cakepané sané mamurda “Bégal”. Sareng pangawi saking Karangasem dané ngwangun sanggar sané mawasta Sanggar Buratwangi, lan dané taler dados silih sinunggil pangremba ring sanggaré punika. Sané mangkin dané meneng ring BTN Kecicang Amlapura lan serahina-rahina makarya dados guru ring SD Saraswati Amlapura.  
Rahajeng semeng, Sane kapertama para angga panureksa sane wangiang titiang, Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titian, taler ida dane sareng sami krama bali saking makudang- kudang kabupaten sane tresna asihin titiang. pinih ajeng lugrayang titing ngaturang pangan jali umat " Om swastyastu" , salam rahayu! Melarapan antuk penyambutan pemilu warsa 2024, iraga sareng sami krama bali taler seindonesia pacang nemuang tanggung jawab sane pinih ageng rikala milih pemimpin sane prasida dados pelindung irage sareng sami lan prasida ngicenin solusi rikala katemuang pikobet ring jagate puniki. Umpami pikobet sane Kantun wenten ring kalangan para truna trunine sakadi perundungan.yadistun kacingak biasa,nanging sampun akeh ngametuang korban. Sane ngawinang ,ne mangkin iraga sareng sami ngrereh pamimpin mangda memperjuangkan kebijakan sane kaanggen selanturnyane sane prasida nyaga, melindungi generasi anyar tur prasida ngawinang bangsa puniki benjangan maju. Perundungan antuk samian wentuknyane,prasida ngerusak kawentenan manusane. Puniki nenten wantah babaosan sane kasar utawi parilaksana sane nenten becik. Nanging puniki indik nepasin pabinayan,tatas uning indik individu pinaka wagiang sane mautama ring keberagaman social. Parundungan sane wenten ring sekolah , makudang-kudang widangan sane wenten ring bali katemuan ring widangan SMA,SMP, taler SD sane Kantun akeh ngerugiang korban.krama sane adil lan beradab mangda kadasarin antuk rasa hormat, empati lan kesetaraan.memilih pemimpin nenten wantah indik kebijakan taler visi sane ageng, nanging taler indik nilai moral sane satata kalaksanayang. Titian yakin pamimpin sane pantes kapilih wantah pemimpin sane jati peduli lan melaksana sane kaanggen nyegah perundungan ring krama iraga. Rikala milih pemimpin , ngiring iraga milih krama sane wantah madue visi sane ageng anggen masa depan. Nanging taler nelebin tanggung jawab ipun rikala ngametuang krama sane becik. Pemimpin sane madue komitmen anggen nyegah perundungan prasida ngawinang iraga mamargi ke genah sane becik,nujonin krama sane inklusif, adil lan ramah majeng samian individu. Sane kaping untat , rikala iraga ngemargiang pemilihan pemimpin ring bali, iraga patut menuntut kebijakan lan kepemimpinan sane wikan. Pikobet perundungan sane ngerugiang manusa lan ngerusak esensi keberagaman, mangda satata dados prioritas sane mautama majeng para calon pemimpin. Wantah memilih calon sane sujatinelebin tur ngambil prilaksana sane nyata indik perundungan, iraga prasida nyiptayang bali sane rahayu, inklusif, lan welas asih. Ngiring iraga sareng sami nyejerang masa depan sane sane becik lan bebas perundungan anggen generasi sane pacang rauh. Dumogi napi sane titian baosang prasida dados program kerja calon presiden warsa 2024 sane pacang rauh lan manadosang bangsa Indonesia dados bangsa sane bebas perundungan lan manadosang bangsa sane rahayu lan aman. Inggih wantah asapunika sane prasida titian aturang , yening wenten kaiwangan atur titiang nunas geng rna pangampura, antuk punika titian puputang antuk parama santi "Om shanti shanti shanti om" .  
Ida Anak Agung Gde Agung embas ring Gianyar, Bali, 24 Juli 1921. Ida inggih punika sejarawan miwah tokoh politik ring Indonésia. Ring Bali ida taler dados Raja Gianyar ngentosin ajinnyané Anak Agung Ngurah Agung. Dané ngamolihang gelar doktor ring bidang sejarah saking Universitas Utrecht, Belanda. Ring warsa 1947, dané dados Mahamantri Negara Indonésia Timur (NIT). Ida naenin dados Menteri Dalam Negeri miwah Menteri Luar Negeri ring masa pamréntahan Présidén Soekarno. Lianan ring punika, dané taler naenin dados Dubes RI ring Belgia (1951), Portugal, Prancis (1953), miwah Austria. Ida seda ring Gianyar ring tanggal 22 April 1999. Ring tanggal 6 Nopémber 2007 manut Keputusan Présidén RI Nomor 068/TK/Tahun 2007, dané kapaica gelar Pahlawan Nasional olih Présidén Susilo Bambang Yudhoyono. Dané nyurat makudang-kudang cakepan. Ring pantaraning buku punika wénten Twenty Years Indonesia Foreign Policy 1945-1965 (1973), Kenangan Masa Lalu: Zaman Kolonial Hindia Belanda dan Zaman Pendudukan Jepang di Bali (1993), Persetujuan Linggarjati: Prolog & Epilog (1995).  +
Ida Bagus Gede Ngurah Rai, embas ring Kesiman, Dénpasar, 1926. Ida inggih punika rohaniawan/ pandita/ randa Hindu ring Geria Bajing, Kesiman. Ida kasengguh Ida Peranda Geria Bajing. Duk kantun anom, dané kasub pinaka dalang wayang kulit sané kasub ring Bali. Lianan ring pentas ring makudang-kudang genah ring Bali, dané taler nyarengin Festival Wayang ring Jakarta, Solo, miwah Yogyakarta. Rasa tresna ring wayang sampun metu saking alit riantukan seneng mirengang carita wayang saking bapannyané, Ida Bagus Putu Mergeg. Dané naenin dados guru seni pedalangan ring SMKI miwah dosén ring Institut Hindu Dharma (IHD) Dénpasar. Dané taler seneng ring seni teater miwah naanin pentas teater sareng dramawan IB Anom Ranuasa. Duk kantun anom dané taler dados bintang film "Jayaprana dan Layonsari" sané salanturnyané ngawinang dané kasub antuk Ida Peranda Jayaprana. Dané seda ring warsa 1998.  +
Ida Bagus Ketut Dharma Santika Putra utawi ketah kauningin DS Putra, embas ring Negara, Jembrana, Bali, 27 Juli 1964. Saking kantun anom dané aktif nyurat puisi, cerpen, miwah esai ring Bali Post miwah makudang-kudang koran lokal. Lianan ring sampun dados wartawan, dané taler aktif dados pemikir kebudayaan miwah ngamolihang komunitas seni budaya ring Negara, Jembrana. Silih sinunggilnyane inggih punika gerakan sastra miwah teater Rembug Apresiasi Bali Barat (Rajer Babat) ring warsa 1990-an. Dané taler aktif ring Pondok Seni Praba Gita. Ring warsa 2000 ida ngamedalang tabloid Jembrana Post miwah ring warsa 2002 ngamedalang tabloid Ge-M. Cakepannyané sané sampun kawedar, minakadi Merangkai Tutur Tradisi Mekepekep, Pohon-Pohon Kemesraan 2, Lubang Kunci (2021). Antuk dedikasinyane ring widang sastra miwah kritik seni, dané kapaica Bali Jani Nugraha olih Gubernur Bali ring warsa 2021. Sadurungnyané, dané taler ngamolihang penghargaan Dharma Kusuma ring warsa 2018 saking Gubernur Bali. Ida seda ring tanggal 21 Januari 2022 sangkaning sakit.  +
Ida Bagus Oka (16 April 1936 - 8 Maret 2010). Ida inggih punika Menteri Negara Kependudukan/Kepala BKKBN (1998 - 1999) ring Kabinet Reformasi Pembangunan ring masa pamréntahan Présidén B.J. Habibie. Sadurungnyané, ida dados Gubernur Bali ka-7 antuk masa jabatan 1988-1998. Ida dados Gubernur Bali ngentosin Ida Bagus Mantra. Ida taler naenin dados Rektor Universitas Udayana, Bali. Ring warsa 2001, ida katepasin antuk kasus korupsi tur katiwakin pamidanda penjara awarsa apisan.  +
Ida Bagus Pawanasuta, embas ring Gianyar, 21 November 1966. Rariptan mabasa Bali miwah Indonesia. Beliau inggih punika sastrawan, beliau masih dados guru SMA ring Klungkung. Beliau akeh madue karya-karya sane sampun kaunggahang, minakadi "Pangasih Pamero" warsa 2005 kaunggahang olih Balai Bahasa Bali, Gaguritan Aji Palayon Transformasi Kakawin Aji Palayon warsa 2006 kaunggahang pereragan, lan Kumpulan Essay "Berguru pada Giri" warsa 2009 kaunggahang pereragan. Kari makeh karya-karya beliau, nanging beliau masih dados pendiri Sanggar Tutur (1999) lan Komunitas Sastra Lentera (2008).  +
Ida Bagus Tugur embas ring Griya Cucukan, Klungkung, Bali, 29 Méi 1926. Ida inggih punika arsitek tradisional Bali (undagi) sané akéh ngaryanin wangunan-wangunan monumental ring Bali. Pikolih karyané minakadi panggung terbuka Ardha Candra ring Taman Budaya Bali, Monumen Bajra Sandhi ring Renon, Patung Kanda Pat Sari utawi Catus Pata ring Kota Semarapura (Klungkung), Gedung DPRD Bali, wangunan arsitektur Bali ring Taman Mini Indonesia Indah (Jakarta), taler wangunan suci ring makudang-kudang pura ring Bali. Dané seda ring tanggal 21 Désémber 2020 ring Denpasar ring yusa 94 warsa.  +
Karangasem, pinanggal 20 bulan Januari warsa 1967, pinaka embas silih sinunggal panutan ring jagat puniki, panutan sane ngawedaran pikenoh mabwat sastra ring sajeroning kahuripan sarahina-rahina. Ida Bagus Wayan Widiasa Keniten pesengan ida sane kaloktah antuk kawagedannyane ring ngaripta sajeroning keruna karya sastra. Macihna saking kaloktah pesengan ida ngamolihang makudang-kudang prestasi (pucaking kria) sane dahat mautama silih sinunggal Penghargaan Tanda Kehormatan Satyalancana Pendidikan Warsa duang tali telulas miwah sane siosan. Nenten sandang linyokin kaonengan ida ring kebudayaan bali pinaka silih sinunggil winayan ida semanget ring ngaripta karya sastra. Sampun wilangan makudang-kudang dasa ida makarya buku taler sampun kadol, silih sininggil inggian punika Gaguritan Wang Bang Sunaran. Gaguritan puniki ngawedar indik pamargi ring sajeroning abot kahuripan. Pamargin abot kahuripan Dang Guru utawi Sang Dyah kalawan para sisyanyane sane maparab Jagul Anom, Pucung, Ginanti, Kumambang, Sinom, miwah Wang Bang Sunaran. Pinaka pangenter bawos Wang Bang Sunaran. Ipun pinaka sopana mantuka Dang Guru ring para sisyanyane. Pinaka wimba padewekan Wang Bang Sunaran sisya sane males malajah, arang mapitulung ring semeton, meweh ring polah, marasa dewek paling ririh. Nika mahawinan ipun ngaruruh pamargi kapatutan. Pamargi punika kapolihang ring Sang Dyah manut ipun pinaka guru sane ngicenin galang apadang ring kapetengan solah kahuripannyane.  +
Ida Pedanda Gede Made Gunung (1952 - 18 Mei 2016) inggih punika silih tunggil Pedanda (ulama/pendeta) Hindu saking Blahbatuh, Gianyar, Bali. Dané wantah pradana sané madué pikayunan maju. Pedanda sané embas ring Gria Gede Kemenuh Purnawati puniki, sakadi nguwah citra Pedanda (Pendeta Hindu) saking wantah mimpin pamargin upacara, dados pen-Dharma Wacana. Ida wikan pisan ring daging-daging filsafat Hindu sane jangkep, sane prasida katur ring anak lianan, antuk basa sane saderana, jelas, tur maciri. Nenten kauningin yéning ida sering medal ring makudang-kudang média, ring media elektronik miwah media cetak, antuk ngicénin Dharma Wacana (wacana suci) majeng umat Hindu. Nénten wantah ring Bali, dané taler ngicénin dharma wacana ring dura Bali, saking Pulo Jawa ngantos ka Kalimantan. Lianan aktif ring makudang-kudang média cetak miwah elektronik, dané taler aktif nyurat ring dunia maya malarapan situs web. embas Ida Bagus Gede Suamem, dané muputang sekolah dasar ring SD Blahbatuh ring warsa 1965. Salanturnyané dané nglanturang pendidikan menengah pertama ring SMPN ring Gianyar ngantos puput ring warsa 1968. Raris dané ngalanturang masekolah ring Taman Guru Atas ring Sukawati. Ida sampun makarya dados Petugas Lapangan Keluarga Berencana (PLKB) Gianyar ring warsa 1972 ngantos 1974. Raris magentos profesi dados guru Sekolah Dasar ring Banjar Mawang, Lodtunduh, Ubud, warsa 1975 ngantos 1983, raris magentos dados guru ring SD 3 Pering warsa 1983 ngantos 1985. Dané dados Koordinator Penyuluh Lapangan Agama Hindu Kecamatan Blahbatuh saking warsa 1985 ngantos 1987 miwah selanturnyané malih dados guru ring SD 7 Saba ring warsa 1987 ngantos 1994. Duk warsa 1992 dané polih peringkat pinaka guru teladan Kecamatan Blahbatuh. Sasampuné sibuk dados guru, dané nglanturang masekolah ring Institut Hindu Dharma (mangkin dados Universitas Hindu Indonésia) tur ngamolihang gelar Sarjana Muda ring warsa 1986. Lianan dados guru sekolah, dané taler dados sang sané madué sabuk ireng karate miwah sampun nyarengin DPD Gojukai (Dewan Sabuk Ireng) warsa 1988-1991. Dané sampun ngayah utawi dados pedanda duk warsa 1994. Saking warsa 2002 ngantos puput dané dados dosén luar biasa ring Fakultas Usada Universitas Hindu Indonésia. Dané taler kasub pisan ring pikobet ngamargiang upacara ritual Hindu ring Bali, utaminnyané Manusia Yadnya miwah Pitra Yadnya, sané sampun ketah kagelar antuk ageng tur akéh nelasang prabéya.  
Ida Pedanda Gede Oka embas ring Banjar Kualon, Dénpasar, warsa 1909. Lianan ring ngamargiang kahuripan dados pandita, dané kasub pinaka undagi (arsitek tradisional Bali). Bakat punika katami saking ajinnyané, Ida Bagus Anom, undagi miwah pematung sané kasub ring zamannyané. Ngawit mayusa kutus tiban, ia malajah ngaryanin patung aji. Pinaka undagi, ida wikan pisan ring kitab Asta Kosala-Kosali, Asta Bumi, Wismakarma miwah sané lianan. Dané nénten ja wantah wikan ngaryanin wangunan tradisional Bali miwah wangunan suci Hindu, sakéwanten taler wikan ngaryanin wadah, jempana, miwah lembu antuk kaperluan ritual Ngaben.  +
Ida Wayan Eka Werdi Putra utawi sane ketah kauningin Gus Eka inggih punika sang sane ngawitin SAGARAGIRI Outdoor. SAGARAGIRI mawit saking kruna Sagara sane maartos pasih, tur giri sane maartos gunung. Sagara-Giri inggih punika katatwan tradisional Bali sane pinaka cihna kawentenan genah miwah dadauhan. Sagara (gunung)-Giri(laut), Pasir-Wukir, miwah hulu-teben (hilir) inggih punika parinama tiosan sane dados cihna pasikian. Makudang-kudang cakepan sastra Baline maosang indik Kawi Wiku utawi pandita sane nyurat sastra ring genah-genah sane luih, ngawi kalangen. Kawi Wiku punika ngalintangin sagara-giri, ngreka rasa ring sastra pinaka sradha bakti ring Ida Sang Parama Kawi. Indike puniki sane dados inspirasi ngwangun SAGARAGIRI Outdoor. Bakti ring palemahan inggih punika silih tunggil bakti marga panglisire ring Bali ring sajeroning urip, samaliha pinaka jalaran kalepasan. Ring aab jagat sane ramia sakadi mangkin, titiang mapangapti mangdane konsep utawi katattwan punika kaanggen sameton SaGi mawali ka palemahan, nglestariang, sapisanan malila cita.  +
Pariwisata ring Bali mangkin durung mamargi becik santukan wenten gering agung Covid-19. Punika mawinan ekonomi krana Baline ngraradang. Ngambil tema "Pariwisata Bali Metangi", sane kaperluang olih pemerintah rikala ngawangun pariwisata Bali inggih punika ngapromosiang pariwisata Baline olih para Yowana Baline antuk video sane lakar kaunggahang ring media sosial sane wenten, inggihan punika ring aplikasi TikTok, Twitter, Instagram, miwah sane tiosan. Sawireh ring era sane mangkin sami sampun nganggen teknologi sane kabaos era digital. Saking iraga mausaha, mablanja, lan masawitra iraga sampun prasida saking HP miwah media elektronik sane lianan. Saking media elektronik lan media sosial punika, iraga sampun prasida nguningin induk keasrian lan keluwihan pariwisata Baline ka tamu domestik miwah mancanegara. Nanging ring aab jagate sakadi mangkin wenten gering agung Covid-19, sepatutnyane pelaku pariwisata ring Bali setata sayaga indik protokol kesehatan sumangdane Bali tetep aman lan para wisatawane rumasa aman lan nyaman rauh ka Bali. Inggih asapunika sane prasida aturan titiang antuk ide kreatip sane patut kalaksanayang olih pemerintah mangda prasida nangiang pariwisata Baline mangkin kantos ka pungkur wekas. Dumogi napi sane karyanin titiang maguna antuk pariwisata Baline mangda prasida mawali sakadi jati mula.  +
Raris cingakin komentar ring fitur Engken Ton ring tautan puniki: https://dictionary.basabali.org/Question_In_your_opinion,_what_impact_will_the_massive_construction_of_large_malls_have_on_the_local_Balinese_community%3F  +
Om Swastyastu, Pateh sakadi sameton Baline tiosan, titiang mapangapti mangdane pariwisata Bali prasida matangi malih. Duaning sektor pariwisata puniki sane banget ngicen sangu pati majeng ring krama Bali. Yadiastun kasus Covid-19 mangkin sampun nguredang, sakewanten wenten kocap varian-varian virus anyar sane prasida nglahlah malih ring Bali. Punika mawinan, iraga patut mataki-taki tur ngrincikang pariwisata Bali sane sampun sayaga indik kahanan gering agung utawi sane siosan. Puniki sering kabaos ‘pariwisata berkelanjutan’ utawi sustainable tourism. Raris, indik utsaha napi sane prasida kamargiang anggen nangiang pariwisata Bali, titiang madue ide sakadi: 1. Dekonsentrasi Genah Wisasa Indike puniki prasida kamargiang antuk nglimbakang potensi wisata sane wenten ri sajeroning desa utawi genah ring Bali. 2. Nincapang Standar Kesehatan ring Genah Wisata Yadiastun kasus Covid-19 sampun nguredang, sakewanten protokol kesehatan druene sampunang ical, yening dados tincapang mangda nenten wenten panglahlah gering agung malih. 3. Nincapang Kesadaran indik Keamanan Malancaran Kenyamanan turise nenten ja medal saking rasa aman ring wewidangan kesehatan kemanten, wewidangan tiosan patut taler tangarin. Sakadi keamanan miwah sane siosan. Inggih, asapunika sane prasida aturang titiang. Dumugi wenten pikenohnyane. Pamuputne titiang ngaturang geng rena sinampura antuk katunan titiang. Suksma  +
Om Swastyastu, Suksma Antuk galah sane katiba ring sikian titiang. Wastan titiang Ni Luh Ari Purnama Yanti saking SMA Negeri 1 Tabanan. Inggih, majeng ring angga panureksa sane dahat kusumayang titiang, lan ida dane sareng sami sane tresna sihin titiang. Angayubagia pisan manah titiang prasida maktayang orasi sane mamurda " Infrastruktur Jalan ". Ida dane sareng sami, Sane sampun kauningin infrastruktur jalan sanget mempengaruhi perekonomian ring zaman mangkin. Yening nenten wenten infrastruktur jalan utawi marginyane benyah ten becik, napi malih kaangen ngerereh pangupajiwa ring zaman mangkin? punapiang makta adolan kadura negara? Ring Zaman Milenial lan era Globalisasi puniki, Infrastruktur jalan sanget kaperluang ring kauripan mangkin. Akeh semeton sareng sami ngerereh pangupajiwa ring margi, wenten sane dados Ojol, wenten sane dados saudagar miwah sane lianan. Sampun sepatutnyane Calon Pemimpin 2024 prasida nyingakin kewentenan panjaknyane ring desa miwah kota, apang prasida ten wenten sane kabaos kesenjangan sosial. Apang pateh marginyane ring desa lan kota, taler apang becik bahannyane mangde prasida dane sue ngemargi ring drika lan masyarakatnyane prasida ngerereh pangupajiwa ring margine. Taler Calon Pemimpin 2024 mangda prasida jujur ring kewentenan bantuan margi lan pembangunan, mangda nenten malih jebos jinah nyane cair nanging margi lan pembangunannyane nenten pragat napimalih nenten wenten margi lan pembangunan? Napike Calon pemimpin nenten merase engsek nyingakin panjak druene ngerereh pangupajiwa memargi ring margi sane benyah? ring titi ugal agil angge nyebrang kedauh lan dangin tukad? Wenten sane ten prasida pesu saking desannyane krana marginyane benyah nanging di kota becik. Sakewanten wenten malih margi ring kotaa nike benyah, sane mawinan ten prasida truk gede-gede liwat lan kawetenan macet ring mailehan. Sepatutnyane Calon Pemimpin 2024 mangkin prasida adil lan jujur majeng ring masyarakatnyane sami. Calon pemimpin 2024 mangda prasida uratian majeng ring panjaknyane mangda nenten galah kampanye manten mesemaya dini ditu sane becik utawi kabaosang janji manis Calon pemimpin. Inggih wantah asapunika orasi titiang, dumogi napi sane kasobiahang tiang mangkin prasida kapireng olih Calon Pemimpin 2024. Suksma antuk uratian ida dane sareng sami, "Meli bungkung aba ke pura sambilang ngayah, Kirang Langkung nunas ampura titiang sisya wawu melajah" Puputang titiang antuk paramasanthi "Om Shanti Shanti Shanti Om"  
Om Swastiastu, sane agem titiang para angga panureksa miwah semeton sebangsa miwah setanah air sane tresna titiang. Ring galahe sane becik puniki ngiring iraga sareng sami ngaturang puji lan suksma majeng ring ida sang hyang widhi wasa, duaning antuk panughrahan ida iraga sareng sami prasida nyarengin lomba ring acara puniki ring kondisi sehat lan titian ngaturang suksma majeng ring tim basa bali wikithon duaning sampun ngicenin titiang galah nyarengin lomba ring acara puniki. Ring galahe sane becik puniki titiang jagi ngaturang teks orasi sane mamurda Infrastruktur Jalan Cecah Cecah inggih punika silih tunggil genah sane magenah ring dusun Sebuluh, desa Bunga Mekar, kecamatan Nusa Penida, kabupaten Klungkung, provinsi Bali, wenten akeh sisia sane rauh saking irika. Margi sane usak punika marupa akses jalan ipune nuju ka sekolah nglintangin margi sane masisik miwah majemuk sampun ketah kamargiang siswa saking dusun sebuluh banjar cecah ri kala mamargi ka sekolah, akeh sisia sane ulung saking batu tur keni pinakit. Para sisia nenten madue pilihan lianan santukan margine punika wanth margine asiki sane patut kaanggen nuju sekolah. Kenten taler kahanan margine punika prasida baya pisan yening masan ujan, batu sane ngulangunin prasida ngawinang pengendara punika tergelincir. Lianan ring para sisia ring sekolah, para kramane taler nglintangin margi punika rikala nuju makarya. Sajabaning punika, wenten genah wisata irika sane mawasta Seganing Waterfall sakewenten, nenten akeh wisatawan sane purun nyetir kantos seganing santukan margi sane usak, nenten rata, miwah akeh batu sane malila cita. Ragane taler madue pura sane magenah irika sakadi gunung cemeng miwah mlajeng, meweh antuk krama irika ri kala numpak mobil sambil makta gebogan utaminnyane ri kala wengi. Margine sane usak taler dados margi anggen nincapang perekonomian krama. Ragane ngaptiang apang pamimpin masa depanne ngaptiang perbaikan jalan sane merata lan ngaptiang perbaikan jalan ring wewidangan iragane. Inggih wantah asapuika sane prasida aturang titiang ring ajeng. Yening wenten raos sane nenten manut ring kayun para pamilet titiang nunas geng rena sinampura. Puput atur titiang matur suksmaning manah. Om, Santih, Santih, Santih, Om.  
Om swastyastu aturang titiang, hal yang paling mendesak yang harus diselesaikan oleh calon pemimpin bali, inggih punike infrastruktur sane durung memadai di wilayah-wilayah pedesaan di bali, ingih punika miwah jalan sane sampun benyah, jembatan sane sampun rapuk lan penerangan di desan nyane durung galang, titiang selaku warga bali, ingin hal nike dibenahi, miwah pariwisata bali jagi jadi tulang punggung baline ne sane sampun bangkit, infrastruktur sane becik nyihnayang komitmen iraga majeng ring kenyamanan lan keamanan bersama, pemerintan patut urati pisan ring pikobet puniki, mangda sahananing pamargi sane kamargiang prasida rahayu, degdeg tur madaging pangajap-ajap Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, ampurayang atur titiang yening wenten kaiwangan. Puput atur titiang matur suksmaning manah Titiang ngelanturan parama santhi Om santhi santhi santhi Om.  +
Yening iraga maosang indik Kabupatén Badung, pastika akéh sané prasida kawedar. Sakadi genah wisata sané kasub miwah tradisi sané wénten ring masyarakat Kabupatén Badung. Nanging pastika iraga kapah mepikayun indik napi manten pikobet sané wénten ring Kabupatén Badung. Maosang indik pikobet sane wenten ring Kabupatén Badung, wenten kalih pikobet sane prasida atur titiang, inggih punika: 1. Sampah 2. Banjir Maosang indik sampah sané kamedalang olih masyarakat nyane ring Kabupatén Badung, manut detikbali, kirang langkung ring arahina wénten 139,6 ton sampah sané kamedalang, miwah akéhnyané prasida nincap ring makudang-kudang rahina. Puniki patut katindak, miwah solusi sané prasida aturang titiang inggih punika Sane kapertama, mangdane pemerintah ngemargiang sosialisasi ring banjar-banjar utawi desa indik pengelolaan sampah organik, lan masyarakat prasida masinergi sajeroning ngelaksanayang. Conto: 1. Ngawigunayang limbah organik pinaka bahan dasar saking eko-enzim. 2. Ngawigunayang limbah organik pinaka bahan dasar makarya pupuk. Yaning solusi punika prasida kamargiang, sinah sampah organik pacang sayan kidik, tur asilnyané prasida kaanggén malih ring palemahan. Conto nyane eko-enzim prasida kawigunayang anggen nambakin malih ekosistem toya tukad sane sampun keni polusi miwah pupuk prasida kawigunayang anggen nambakin tanah mangda prasida nincapang asil tetaneman. Sane kaping kalih, pemerintah lan masyarakat mangda sareng-sareng ngelola miwah ngirangin sampah plastik. Solusi sane prasida titiang icen inggih punika: 1. Masyarakat ngirangin nganggen sampah plastik sane kanggen ping siki. Sakadi kantong plastik, puniki prasida kagentosin antuk kantong belanja sané ramah lingkungan. 2. Pamerintah makarya sareng kramané antuk ngolah sampah plastik. Conto nyane inggih punika antuk masosialisasiang ngawigunayang sampah plastik pinaka kerajinan tangan sane maguna ring kahuripan iraga. Siosan punika banjir, riantukan ring kabupatén Badung akeh wénten banjir ring makudang-kudang genah. Umpamine ring margi Sangeh-Abiansemal. Sané ngawinang banjir puniki ketahnyané wénten sumbatan ring selokan. Solusi sane prasida titiang icen inggih punika: 1. Pamerintah ngamargiang program ngicalang sampah nyabran sasih. Indike puniki prasida kamargiang sinarengan antuk parajana tiosan. 2. Kakaryanin awig-awig indik keresikan leluu utawi sampah ring selokan. Yening solusi punika prasida memargi, sinah palemahan nyane jagi resik. Pamerintah lan parajanane patut saling pikukuhin mangda sida ngemangguhang pemargi sane becik. Mangda sahananing pikobet sane wenten prasida kaatasi.  
ISENG BALI SANE KUNA Pandemi Covid-19 sane mekelo puniki ngae pemerintah ngebatesin kunjungan ring para turis lokal lan asing, indik puniki sane ngae Bali sepi kunjungan. Situasi puniki mawinan saking meningkat kasus positif covid-19 ring Indonesia malih perizinan sane dianggep ngeberatin para pengunjung. Ngomongan indik pariwisata Bali inggih punika iraga fokus ring sektor budaya lan alam sane ngae nilai jual utama. Ningalin problema lan situasi puniki, iraga ngarepan Pemerintah ngemanfaatin situasi puniki ring pemeliharaan alam lan memperkuat nilai budaya. Malih nyane patut nyemak langkah ring pembatasan pembangunan insfrastruktur sane ten perlu lan ten becik ten polih dampak narik minat turis asing. Iraga ring Bali dikenal di gumi Internasional ring negara iraga pedidi, mawihan ring unik nyane budaya lan asri nyane alam puniki. Titiang sempet molihan informasi ring sekitar nyane, ring pemandu wisata mawihan rinhg turis sane sampun netep ring Bali. Titiang polih nakenan ring turis punika napi biasanyane turis asing demenin lan ngae nyaman ring Bali, jawaban nyane sami patuh intinyane budaya lan alam sane asri. Malih nike ten lilian bangunan modern lan segi teknologi sane maju. Seberapa jawaban sane tiang polih ring para narasumber punika, yakni sami iseng ring gumi Bali sane usan, sami iseng budaya lan alam tradisional Bali mawinan uli pertama ke Bali. Harapan titiang sane generasi milenial ring durung ngasanin napi nike “Bali sane kuna”, sane nawang ring rerama, gambaran google miwah youtube. Mogi pemerintah bisa memprioritaskan lan ngewangun program sane mampu membentuk Bali tradisional sane keisengin punika. Mawinan sane alih ring wisatawan punika nenten teknologi miwah infrastruktur gede nanging Bali sane asri lan lingkungan nyane ramah.  +
Om Swastiastu suksma aturang titiang majeng ring tim BASABALI WIKI miwah para pamiarsa sami sane tresna asihin titiang.Pinih ring ajeng ngaturang rasa angayu bagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa sangkaning pasuecan ida titiang kaicen galah antuk ngicen lomba wikithon BASAbali Wiki puniki. Bali inggih punika silih tunggil wewidangan sané kasub antuk kebudayaan miwah keindahannyané. Sajabaning kaluihannyané, Bali madué pikobet sané patut kauratiang, inggih punika macét ring margi sané sering pisan kapanggihin ring genah-genah sané akéh krama.Lianan ring dampak sane serius majeng lingkungan lan lakar berdampak taler ring manusa inggih punika terhambatnya aktivitas manusia punika mawinan perlu wenten penangan terhadap kemacetan lalu lintas ring Bali, mangda Bali nenten dados daerah sane sering terjadi kemacetan. Puniki wantah penjelasan titiang indik kemacetan ring Bali, titiang ngaptiang mangda ring warsa 2024 pemerintah Bali prasida ngamecikang kemacetan ring Bali.Puputang titiang antuk Parama Santhi, Om Santih, Santih, Santih Om.  +
Namaskara sane sampun dados atma para hadirin. Mangkin, titiang wantu dados pamaosan ring rahina puniki, ngajeng pikobet titiang sane nyarengin masalah ring lingkungan. Ring jaman puniki, lingkungan sampun nenten matata. Prasida kacunduk antuk keserak-serekan, polusi, lan masalah lianan punika. Raris, tusing ja mawasta punyan ring kita sendiri, nanging punyan ring anak cucu titiang sajaba. Sampun wenten utawi sampun maduweh program-progam sane nganutin kesadaran ring para pamilih sane mabuat jerone ngelaksanayang program pariwisata. Nanging, titiang percaya yening para pemimpin taler musti nyarengin tatujon nenten matata, nganutin solusi sane maperhatian ring kelestarian lingkungan. Duk ngidang ring sekadi titiang sane mangkin, kita musti pademang antuk kesadaran sane awig-awig ring ngelaksanayang program-program pariwisata lan perilaku manah. Silih tunggil, krama puniki musti nglaksanayang "3R" (Reuse, Reduce, Recycle) ring jagat tatujon sane tan kalastraang, nganutin energi terbaruin, lan manggihang dana ring program kelestarian lingkungan. Ring dasa warsa mangda taler, kita musti maperhatian ring pemanfaatan energi terbaruin sane mapresiasiang titiang. Nyarengin program silih tunggil sane maprakarsa panggunaan energi terbaruin, tur kasolahan energi terbaruin musti tataken dados prioritas utama ring pembangunan. Punika sane nenten matata, nanging prasida mawiguna ring ningalin kesinambungan lingkungan. Para hadirin sane lelipi, inggih punika pikobet lan tantangan kita sendiri. Nganutin solusi, nglaksanayang program-program terbaruin, tur ngametuang atma ring lelipi puniki sajaba, mangkin taler ring jagat anak cucu kita. Sampun kauningin, sampun kaica, inggih punika pikobet kita ring lingkungan. Suksma.  +
Om swastyastu Ida dane sane wangiang titiang, galahe puniki titiang makta isu masalah sane perlu katanganin olih calon pemimpin bali warsa 2024 sane mapaiketan sareng widang pariwisata bali. Mangkin sampun ketah para tamiu dura negara sané malancaran ka Bali akéh ngawetuang pikobet sané ngawinang krama Baliné resah, ngusak fasilitas, miwah nénten ngajiang budaya Bali. Titiang ngaptiang mangdane pemimpin sane kapilih ring warsa 2024 urati ring jagat Bali antuk makarya awig-awig indik wisatawan dura negara sane melancaran ring Bali, miwah ngenénin sanksi sané katrima yéning melanggar. Asapunika atur titiangé, titiang puput antuk paramasanthi. Om Santhi Santhi Santhi Om.  +
“IWANG PENAMPEN I JURU PARKIR SARENG PAMEDEK PURA HULUN DANU BATUR” Yening uratiang, ring medsos, facebook, tiktok, ig, youtube, ring Batur Kintamani, makawenten wiraca sane nenten becik yening. “Wicara punika wantah iwang penampen I juru Parkir sareng krama Pamedek Ring Pura Hulun Danu Batur Sane mawenang biuta rauh ke medsos”. Kawentenan parkir 20 ribu ring Pura Hulun Danu Batur kacingak dados bantang bebaosan sane rames pisan ring medsos. Kawentenan puniki, yening selehin dahat nenten becik yening kantos sayan sue sayan lami nenten kapuputang wicarane puniki. Indike puniki janten pisan pacang katonton olih krama Bali, dura Bali, rauh ring tamu Mancanegara, bilijh-bilih indike puniki sampun akeh sane ngunggah ke medsos, rauh kantos viral rauh mangkin. Parindikan puniki kasujatianyane wantah parilaksana sane nenten patut kasatinutin lan angge pariconto nyalanang suadarma madharma Negara lan Agama. Yen kaparimanahin, wicara puniki mawit saking kawentenan krama sane iwang penampen. I Juru Parkir nunas bia parkir 20 ribu santukan pamedek sane parkir ring ajeng Tamarillo Coffee sane pinaka silih sinunggil warung ring genah nampek pura punik. Nanging, manut sang sane markir mobil ngaturang ragannyane markir mobil ring margi umum, indike puniki mawinan kekalih pahan iwang penampen kantos biuta. Yening manut titiang kawentenan kadiasapunike nenten pisan patut kamarginin, napi mawinan: 1. Iraga rauh ka pura tatujonyane wantah nyakupang tangan pacang nunas ica majeng Ida Sang Hyang Widi Wasa, sumangda setate rahayu nemu rahayu, boya je ngerereh meseh sane ngawinang kasucian pikenoh sane suci pacang bocek. 2. Yening uratiang jinah makatah 20 ribu nenten je ageng pisan yening katimbayang sareng wicara sane kametuang. Lascariang jinah punike , rumasatang iraga medana punia irika. 3. Iraga pinaka sesama krama Bali sampunang kantos ngawi rusuh, elingang! leluhur iraga wantah asiki kasujatin ipun. 4. Makakaih sapatutnyane, nyaga dewek, sampunang kantos wit bantang wicara sane kidik asapunika kantos aagengang, saling nunas pangampura, nika piaka pamargi sane pinih becik. 5. Kawentenan punike ngiring langkungang angge sarana nyiksik bulu angge ngemecikang kauripan iraga sepenglantur ipun. Tiosan ring makudang-kudang pamargi kadi asapunika, pemerintah taler, kapisaratang mangda sida muputang wicara-wicara sekadi punika. Pemerintah sakapatut pisan, ngicen uger-uger ngenenin indik Iuran Parkir, sane sida angge bantang I Juru Parkir, rikala ipun ngamargiang suadarma madados Juru Parkir. Malarapan antuk pamargi kadi asamupika, dumogi kawentenan wicara kadi asapunika, nenten malih kapanggih. Napi ke mawinang pahan Pemerintah sakapatu taler muputang wicara puniki, santukan, yen kantos puniki nentek kapuputan, pastika pacang ngawetuang dampak Negatif, ngawit saking, kajaten kahanan Desa, Kecamatan, Kabupate, Provinsi rauh Kanegara Iraga. Yening sampun kadi asapunika pastika pisan, pacang nyurudang kawibawaan lan katakson Jagat Bali, druwene. Dumadak-dumadik malarapan antuk pamargi lan utsaha kadi asapunika, sutreptian jagat bali sida kapanggih.  
J
Ring jaman modern niki sampun akeh wenten obyek wisata,wisata sane akeh kacingak sareng wisatawan inggih punika pura Besakih sakewanten pura besakih inggih punika dados ikonik bali lan medue cerita asal usul bali,nanging pikobet sane wenten ring jaman modern mangkin inggih punika ten wenten rasa uratian wisatawan asing antuk masyarakat bali,tiang uning wisatawan asing akeh ten medue agama, nanging saran titiang wisatawan asing nike patut uratian rikala berwisata ring genah genah suci lan patut nganggen busana sane patut kaanggen,lan masyarapatutkat bali patut ngicenin arahan sane lan ten patut laksanayang rikala Wenten wisatawan asing sane ngelanggar antuk uger uger punika mersidayang masyarakat baline ngemolihang arahan sane patut sane matetujon mangda ngamolihang kesadaran wisatawan asing sane sampun melanggar.  +
Turis utawi wisatawan pinake anake sane ring luar negri rauh ke dalam negri sane makte tetujon ngerereh genah sane populer utawi luung anggena liburan contonyane kadi pantai, pegunungan, restoran, miwah genah wisata sane siosan. Nangin sayangne turis sane raih ring bali nyansan ngawag utawi ngae masyarakat Baline resah, sawireh wenten turis sane nenten mentaati aturan-aturan ring Bali sekadi makta motor ugak-ugakan, ngeranjing ke pura dalam keadaan kotor utawi menstruasi, miwah liu pisan sane siosan, Sangkaning Kasus-kasus punika, perlu ane madan tindakan tegas ling pemerintah antuk WNA sane rauh ring Bali, harapane pemerintah junjuk pengempon pura mangda dijaga lebih ketat yening wenten aturis sane rauh, ngemaang tugas ke aparat polisi mangda sayaga nyaga keamanan lalulintas yening wenten WNA sane ugal-ugalan lan patut ditindak tegas miwah diberikan sanksi, Nangin yen dados kedepannya ten je aparat manten ne dados menindak tegas, nangin masyarakat bali masih dados kebaang wewenang nyaga utawi nindak tegas WNA sane meresahkan masyarakat Bali.  +
Para pamiarsa sareng sami, Ring rahinane mangkin, titiang jagi nyaritayang indik pikobet indik overtourism sane ngeranjing ring Bali. Overtourism inggih punika kahanan rikala akéhnyané wisatawan nglangkungin kawéntenan lingkungan miwah krama irika. Panglalah sané kaon, sekadi macet ring margi, rusaknyané palemahan, miwah icalnyané budaya lokal. Mangda prasida nyaga Bali, pamréntah patut ngatur akéhnyané wisatawan sané kalugra ngranjing nyabran warsa miwah nglimbakang pariwisata sané mabinayan. Manajemen lingkungan, pendidikan masyarakat, miwah investasi ring infrastruktur taler mabuat. Ngaturang prabeya lan nglibatang parajanane taler mabuat. Ngiring sareng-sareng ngajegang keindahan alam, kelestarian lingkungan, miwah keaslian budaya Bali. Ngaturang suksma.  +
Jaga Wewidangan Suci Pura ring Bali Boya Ja Asal Ngalih Komisi Salam damai, salam akal sehat, salam sejahtera sareng sami! Hidup mahasiswa! Hidup Rakyat Indonesia! Bali polih paica maduwe alam sane becik tur akeh genah wisata, minakadi segara utawi pesisir segara, tukad, danu, gunung, miwah wana. Sami wewidangane punika prasida kaangge nyokong genah wisata. Nanging, nenten dados lempasang, Bali punika kasengguh pulo dewata miwah pulo siu Pura. Santukan sapunika, ri tatkala ngwangun resort, hotel, utawi genah mererepan tamiu patut kauratiang genah ngwangunnyane mangda nenten ring areal Pura, nenten nampek pisan ring Pura miwah nenten nganggu kawentenan kawasan suci Pura. Ngwangun resort utawi genah wisata siosan sepatutnyane ngamel persetujuan krama irika, nenten manten izin aparat. Nanging, krama taler patut kalibatang. Patut wenten diskusi utawi paruman! Patut kasobyahang ring krama sami! Ngwangun resort utawi sane siosan sane nampek ring kawentenan wewidangan suci Pura, patut kalaksanayang rarembugan ring ajeng mangda nenten kantos ngwetuang pikobet ring pungkur wekas, minakadi izin tur kontrak, miwah marembug sareng krama irika angge mupulang pikenoh-pikenoh krama irika utawi krama sane nanggungjawabang wewidangan Pura punika. Pikobet sekadi puniki wenten ring Karangasem, inggih punika ring wangunan Detiga Neano Resort sane kwangun ring Bukit Enjung Ngawit sane genahnyane nampek tekening wewidangan suci Pura Gumang. Resort punika nedeng kwangun, saget wenten pikobet santukan kirang marembug sareng krama tur pangempon wewidangan Pura punika. Ri tatkala wenten pikobet sekadi puniki, krama patut kaicen galah nyobiahang pikenoh nyane tur ngwantu krama ngrereh solusi nepasin pikobetnyane. Yening pikenoh-pikenoh nyane nenten kasobyahang, nenten nyalahang yening krama maparilaksana kaon pinaka kaangge sarana mrotes kabijakan-kabijakan pamerintah sane nenten manut ring kayun krama. Yening pikenoh nyane nenten kauratiang, krama nglaksanayang aksi-aksi spontan, boya ja kriminal. Krama bringas, santukan pikenohnyane nenten kauratiang. Santukan punika, titiyang banget mapinunas manjeng ring pemimpin sane kajudi ring warsa 2024 mangda pro rakyat tur mirengang napi sane dados pengapti masyarakat. Sampunang kantos pemimpin Bali katutupin ati nuraninyane santukan ngutamayang komisi. Pemimpin Bali selanturne patut nguratiang pikobet puniki, mangda wewidangan suci pura ring Bali nenten usak santukan wenten wangunan resort, hotel, utawi genah marerepan siosan sane nenten nguratiang kasucian wewidangan Pura. Yening puniki nenten kauratiang, kasuwen-suwen wewidangan suci Pura ring Bali ngrered santukan mesanding teken resort-resort sane ngutamayang untung sekala manten. Rakyat mapangarsa wenten pemimpin sane gelis tanggap ring pikobet rakyat. Pemimpin sane kayun marembug sareng rakyat. Pemimpin sane nguratiang pikayunan rakyat. Pemimpin sane nyaga wewidangan suci Pura ring Bali.  
Om Swastyastu Para Darsika miwah uleman waras wangiang titiang taler antuk Ida Dane waras tresna ashin titiang. Angayubagia uningayang titiang ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan wantah sangkaning asung kertha manah ring sejeroning galah kadi mangkin titiang jagi ngaturang orasi sane mamurda "Jaga carik mangda stata lestari ring tengah gempuran globalisasi". Ring Bali pastika akéh pisan carik, sané pastika taler tanah punika madué anak. Nanging, wénten makudang-kudang pihak sané ngadol carik punika anggén molihang bati antuk nénten mapikayun indik akibat sané pacang mamargi yéning carik terus kadol anggén kawangun manados resort/villa, pastika punika pacang ngicénin dampak ring palemahan, mawinan ngirangin akéh carik punika prasida ngawinang makudang-kudang akibat antuk inggih punika; 1. Produktivitas pertanian sané tedun 2. Kaledangan kesempatan petani. 3. Utsaha pamerintah ring widang irigasi dados nénten becik 4. Ngirangin ekosistem carik. Pamerintah patut ngaryanin kebijakan indik ngadol tanah carik majeng ring soang-soang krama sane maduwe tanah carik punika. Punika mawinan prasida ngirangin palemahan sané sampun padet sangkaning pawangunan resort/villa. Ida dane miwah semeton sami sane banget kusumayang titiang kadi asapunika titiang prasida matur-atur ring galahe sane becik puniki, mogi-mogi wenten pikonipun ring wesananing atur, banget titiang nglungsur geng rena pengampura, wenten atur titiang sane nenten munggan ring arsa. Matur suksma antuk ring uratian ida dane sinamian, pinaka panguntat, puputang titiang antukparama santih Om santih, santih, santih om  +
Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan asung kertha waranugrahan Ida, titiang sareng ida dane sareng sami mangkin prasida polih mekunyit dialas ring acara pacentokan basa bali wikihon berorasi puniki. Sedurung titiang ngelantar atur, pinih riin ngiring dumun sareng-sareng ngaturang puja pangastungkara panganjali umat “Om Swastiastu”. Ratu Ida dane para panureksa pacentokan Basa Bali Wikithon berorasi sane dahat kasumayang titiang, titiyang mangkin maka sisianing ring SMK NEGERI 1 TABANAN, ring galah sane becik puniki titiang jagi matur nganinin indik “Jagat Bali”. Seni budaya Bali sampun makembang becat gati wireh prasida wenten sane saking alit sampun kapicayaning seni, seni musik tradisional Bali, seni Tari, utawi seni lukis Bali. Napi malih ring jagat sekadi mangkin, kesenian Bali punika sane jakti ngranayang Bali terkenal ring dura negara mawit kacingak ring internet, taler sane ngranayang tamu dura negara punika melancaran ka jagat Baline. Akeh contoh sane prasida kecingak ring parindikan sekadi mangkin, minakadi tradisi budaya Baline sane kalalian, minakadi alit-alit sane nenten resep ring anggah ungguhing basa Bali napi malih ring nyurat aksara Bali. Contoh ring ungkur punika prasida ngranayang budaya Bali ne sayan-sayan surup utawi ilang. Mangda nenten sekadi punika, ngiring sareng sami ngelestariang Budaya Jagat Bali mangda tetep urip lan me-taksu tur lestari. Indik patut yening iraga sekadi Wangsa Bali saking cerik miwah wastane generasi muda iraga kapining Bahasa Bali. Nyaga lan lumrah generasi muda Bali nganggen Bahasa Bali sane patut yening iraga jagi ngawitin lan ngewarisin Budaya Jagat Baline. Inggih Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, dumogi napi sane kabaktayang tityng mapikenoh majeng ring ida dane sareng sami. Wantah kadi asapunika sane antuk titiang ngaturang. Akeh tityang matur, tur akeh iwang tityang, yening sekadi punika titiang nunas geng rena sinampura ring wenten karaos titiang sane nenten manut ring manah. Sineb titiang antuk ParamaShanti, “Om Santhi Santhi Om”  
JAGAT KERTIH Om Swastyastu Om Awighnam Astu Nama Sidham Inggih ida dane sane wangiang titiang, Taler para semeton yowana sareng sami sane tresnasihin titiang. Sadurung titiang nglanturang atur ngiring pinih ajeng iraga sareng sami nunas ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan Ida prasida iraga mapupul iriki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik puniki, titiang jagi ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Jagat Kertih. Inggih semeton titiange sareng sami, iraga patut uning indik palemahan pinaka sumber kahuripan iraga lan patut kajaga becik – becik. Sakewanten mangkin, palemahan iragane sampun keni pikobet sane ageng. Polusi udara, toya miwah tanah, karusakan alas, miwah pauwahan iklim makasami ngawinang pikobet ring palemahan miwah kesehatan iraga. Ngantos mangkin palemahan miwah alam ring Bali durung mecihna bersih tur asri. Titiang maosang kadi punika duaning sering sampun kecingak wenten anak sane kantun ngrusak palemahan sakadi ngebah taru tanpa izin miwah ngentosin carik dados wewangunan. Ring kebersihan palemahan taler durung macihna memargi duaning sekadi ring kota – kota kantun akeh luu sane mauyag tur kawentenan tukad sane daki tur cemer. Yening parindikane puniki nenten kauratiang pastika pacang ngawinang para wisatawan sane rauh ka Bali sayan ngidikang punika taler kesehatan masyarakat nenten terjamin.Malarapan indike punika, majeng ring para pemimpin Bali sane jagi pacang ngamargiang pemerintahan ring Bali utawi sane pacang kapilih ring warsa 2024, titiang ngaptiang mangda nguratiang indik jagat kertih puniki. Pemimpin Bali kaaptiang prasida ngicen solusi ring pikobet puniki. Ngiring sareng – sareng makarya mangda palemahan iraga tetap sehat lan lestari antuk masa depan iraga miwah generasi sane pacang rauh tur prasida nincapang pariwisata ring Bali. Wantah asapunika sane prasida katur titiang, kirang langkung titiang nunas sinampura. Pinaka pamuput atur titiang antuk ngaturang parama santih. Om Santih, Santih, Santih Om  
Om Swastiastu, Titiang Ni Komang Ayu Apriliani. Ring galahe sane becik puniki, titiang jagi ngaturang pidarta sane mamurda JAGAT RESIK, IRAGA RAHAYU. Inggih ratu Ida dane sareng sami, maosang indik aab jagate mangkin sane kasengguh globalisasi, akeh pisan mesin utawi perabot sane embas mejalaran antuk pamargi teknologi sane sadina-dina stata ngae I manusa elah ngemargiang swagina taler swadarma ngawit saking pakaryan nyantos ngemargiang yadnya, akehan perabot punika sampun keni modernisasi, modernisasi yen nyingak majalaran antuk rwa bineda, madue kawigunan sane prasida ngicen pemargi sane becik, I manusa nenten nemu pakeweh malih ritatkala ngemargiang swadarma taler yadnya, minakadi sane dumun yen iraga jagi pacang nenggala pastika sampun ngrereh sampi utawi kebo, nanging ring dinane mangkin I raga nenten malih nganggen sampi utawi kebo, sakewenten wenten mesin sane prasida nyilurin I sampi lan I kebo sane dados unteng yening iraga pacang nenggala carik utawi tegal, mesin sane rupannyane nenten seageng teler prabiyannyane sane nenten akeh, ngawi iraga eleh taler aluh. Sakewanten, mesin taler prabot sane embas saking modernisasi taler madue kaiwangan, taler medue pikobet, akehan mesin taler prabot punika kebuat saking plastik utawi sebiosnyane. Plastik meweh pisan kelebur santukan plastik kewangun antuk polimer sintetik sane mawinan mikroorganisme sane wenten ring tanah, nenten prasida ngelebur luhu santukan nenten medue enzim sane prasida ngelebur polimer sintetik punika. Sadina-dina gumin iraga jagi pacang akehan luhu, sane mawinan lingkungan iraga cemar, tanah nenten subur malih, danu sane asri pastika jagi cemer, santukan akehan plastik. Malarapam sapunika, ngiring jaga lan lestariang jagate, sampunan nganggen plastik sekali pakai, gentosan anggen luhu utawi prabot sane prasida di daur ulang, sampunang ngutang luhu sembarangan utamannyane luhu plastik, becikang ngolah luhu, Jagat Resik, Iraga Rahayu. Om Santhi, Santhi, Santhi Om  +
Jagat leteh krana luu Om swastyastu, sane kusumayang titiang para angga panureksa, Punika taler Para pamilet sami sane wangiang titiang. Pinih riin ngiring ngaturan rasa angayubagia majeng ring ida sang hyang widhi wasa duaning sangkaning asung kerta wara nugraha ida, titiang ping kalih ida dane sareng sami prasida mapupul ring acara sane becik puniki inggih punika Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring rahina mangkin, titiang jagi ngaturang ring ajeng pamiarsa sareng sami ngeninin indik lingkungan, yening aturang titiang ring sastra bali inggih punika palemahan wiadin lingkungan Palemahan pinaka silih sinunggil pahan ring Tri hita karana. Tri Hita Karana punika nenten sios wantah tetiga sane prasida ngranayang iraga rena. Titiang nenten akeh matur indik tri hita karana, nanging pabaosan ring galahe puniki cutetang titiang jagi ngaturang indik sampah/luu. Para semeton sareng sami pastika sampun uning pikobet luu ring pulau bali sane nenten wusan. Napi malih luu sane wenten ring pasih, tukad, danu miwah tongos sane lianan. Sampah, luu, mis wiadin barang sane sampun nenten dados kaanggen malih. Umpamini pun bungkos roko, bungkus jaja, miwah sane lianan. Ratu ida dane sareng sami sane dahat wangiang titiang. Sampah wiadin luu punika wenten duang soroh, inggih punika: • Luu organik, inggih punika luu sakeng entik-entikan sane marupa don-donan, carang kayu, wohwohan. Tain buron sekadi kambing, sampi miwah sane lianan, nika ngranjing ring luu organik. Luu organik punika, yening jagi kaolah malih, nika dados lemekan wiadin pupuk ring raos mangkine. Luu organik puniki presida ka olah, olih alam/jagate, nika sane ngranayang sampah/luu organik dados ka entungan ring carik/tongos sane siosan. • Luu anorganik, inggih punika luu sane sakeng tan entik-entikan. Minakadi belahan kaca, belahan pucung lan keramik, barang sakeng besi, plastik, miwah akeh sane tiosan. Ring pahan puniki taler ngranjing sampah radioaktif. Luu anorganik puniki nenten presida ka olah olih alam/jagate, nika sane ngranayang sampah/luu anorganik nenten dados ka entungan sembarangan/dija dogen. Niki presida ngae jagate usak yening sembarangan ka entungan Pamiarsa sareng sami. Indayang mangkin uratiang ring palemahan duene soang soang. Ring genah makarya wiadin kantor, ring umah jero puri griya soang-soang. Ring margi ring angkutan umum, miwah ring genah sane tiosan. Ring pura manawi. Akeh kantun wenten sampah/luu mabrarakan, ngardi palemahane nenten asri. Yening luu ring margine punika yening sampun ngempetin jlinjing, nika makardi toyan sabehe meluab ke margine, ngantos ka paumahan, napi malih yening sabehe ageng. Ngiring macecingak malih, luu ring tukade, ring danu, ring pasisi wiadin pasih, ring genah-genah sioasan ring pasar umpaminipun. Sekadi ring kawasan pura goa gong ring Jimbaran kuta selatan, irika wenten sampah sane tercecer ring margi. Napi malih sekadi mangkin wenten TPA ring bali inggih punika TPA Suwung sane magenang ring Denpasar selatan sane wau terbakar ring rahina wraspati, 12-10-2023 nika mawinan asep nyane ngranayang polusi udara. Sane dahat patut kauratiang mangkin, sapunapiang sampah wiadin luune punika? Sampunang dumun indik luu sane wenten ring tukad, ring danu, ring margi. Ngiring luu sane wenten ring kantor, jero, umah, puri, griya soang-soang sane becikang dumun. Riantukan luu sane wenten ring paumahan punika sane pinih akeh. Nika mawinan titiang mapangapti ring pemimpin sane kapilih ring warsa 2024 mangdane prasida ngemecikan pengolahan luu puniki, apang nenten tuah janji sane ka raosang, nanging buktikan antuk kerja nyata. mangda sampah wiadin luu puniki prasida katitenin mangdane palemahan wiadin lingkungan duene tetep asri lan lestari. Inggih ratu ida dane para pamiarsa lan pemilet sinamian. Wantah asapunika titiang prasida matur ring ajeng pamiarsa. Dumogi napi sane aturang titiang wenten pikenoh ipun. Ampurayang indik basa basita paribasa, sor singgih basan titiang nenten manut ring sarejoning manah. Puputang titiang antuk parama santhi Om Santhi, Santhi, Santhi, Om.  
Pulau Bali , Pulau sane keloktah ring mancan negare , bali keucap pulau dewata , pulau seribu pura , pulau sane raket rumaket tekening adat istiadat. Sawireh ritatkala covid-19 rauh , pariwisata bali keni antuk imbasnyane. Hotel , Destinasi Wisata ,Sekolah diliburkan , miwah sane lianan , sekadi keampehang gulem mesawang selem , karyawan sane mekarya ring pariwisata di rumahkan , PPKM diperketat tusing buin nyidayang medal lakar melali. Saran antuk Pemerintah saking titiang kadados Mahasiswa Pariwisata , Mabuat Antuk Program Melali lan Melajah, nanging tetep mematuhi protokol kesehatan (2x vaksin , test antigen , hand sanitizer , masker) , setiap mahasiswa wajib ngaryanin VLOG VIRTUAL SINGKAT , sane ke upload ring Akun INSTAGRAM & TIKTOK. Mahasiswa wajib ngejelasin minab genah pariwisata sane dadi pilihan TOUR. Asapunika , Artikel sane titiang karyanin , dumogi bermanfaat antuk pembaca lan sapa sire sane berkaitan ring dunia pariwisata mangda bermanfaat.  +
matur suksma ring penganter acara, santukan galahe sane becik punikikapicang ring pasikian titiange.Bapak lan Ibu dewan juri,bapak lan ibu tamu undangan sane hormatin titiang lan timpal-timpal sane tresnasihin titiang,sadurung titiang matur amatra pinih riin ngiring sareng-sareng ngastiti Bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,majalaran antik nguncarang panganjali umat. Om Swastiastu Pemerintah Tabanan menggunakan dana Pinjaman Pemulihan Ekonomi Nasional (PEN) sebesar Rp 125 miliar untuk memperbaiki ruas jalan sepanjang 53,735 km. Selain itu, ada juga perbaikan jalan dengan dana alokasi khusus sebesar Rp 22,4 miliar sepanjang 14,700 km dan perbaikan jalan dengan anggaran BKK Provinsi sebesar Rp 45,8 miliar sepanjang 24,797 km. Dalam pengerjaan jalan tersebut, 4 rekanan kontrak proyek dikenakan penalti karena tidak menyelesaikan pekerjaan tepat waktu. Infrastruktur jalan merupakan urat nadi untuk meningkatkan perekonomian. Kualitas jalan yang baik dapat memperpendek jarak tempuh dari satu kota ke kota lain.Pada 2015, waktu tempuh per 100 km rata rata 2,7 jam, kemudian berkurang menjadi 2,2 jam pada 2019 Kami berharap pemerintah bisa memperbaiki jalan raya yang rusak secepatnya karena banyak pengguna jalan terjadinya kecelakaan Om Shanti Shanti Shanti Om.  +
matur suksma ring penganter acara, santukan galahe sane becik punikikapicang ring pasikian titiange.Bapak lan Ibu dewan juri,bapak lan ibu tamu undangan sane hormatin titiang lan timpal-timpal sane tresnasihin titiang,sadurung titiang matur amatra pinih riin ngiring sareng-sareng ngastiti Bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,majalaran antik nguncarang panganjali umat. Om Swastiastu Sane mawinan jalane gelis rusak inggih punika wentene kendaraan truk sane ngelebihin kapasitas muatan ipun . Lianan teken punika wentebe got sane tersumbat rikala tuun hujan bales Tityang nunasang uratiannyane majeng ring dane sane melinggih ring pemerintahan mangda presida mecikang margi sane rusak punika segelisnyane, sawireh sampun akeh ngemanggihin pikobet wiadin kecelakaan Om Shanti Shanti Shanti Om.  +
Margi Usak ring Kabupaten Buleleng Penghubung Desa Bukti lan Desa Tanjung Patut Keulatian olih Guru Wisesa Jagat Bali Om Swastyastu, Sane wangiang irage Bapak Guru sareng para semeton sane banget asihin irage. Sane kapertama, angayubagia uningayang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santujan wantah sangkaning Ida irage prasida ngaturang daging pikayunan niki. Antuk galah niki irage jagi ngaturang daging pikayun mapaiketan ring pikobet sane patut keulatian olih guru wisesa. Driki iraga jagi ngaturang daging pikayun mapaiketan ring pikobet sane patut keulatian olih guru wisesa jagat bali. Ring dije dije kantun kepangih akeh pisan margi sane usak ring bali, minekadi ring Jalan Merak Kabupaten Buleleng inggih punika margi sane ngubungang Desa Bukti lan desa Tanjung. Saking gatra sane kapolihan margi sane usak puniki sampun suwe pisan, sampun bertaun – taun manut sekadi baos wargi drika. Baos wargi drika margi puniki sampun polih ketampel semen ngange dana wargi sewentene, sakewanten malih usak jantos margi puniki keloktah dumun ketanemin punyan biu.Keliwat usak margi punika wargi merasa menekin jaran, margi sane usak punika mawinan wargi sesai ulung jantos mepaid napi malih ritatkala ujan margine belig, Perbekel Desa Bukti Gede Wardana maosang margi punika sampun usak saking suwe. Pihak desa nenten presida mecikang margi punika seantukan boya kewenangannyane Pemuput pikobat puniki inggih punika guru wisesa masemaya jagi mecikang margi punika taun 2024. Inggih wantah asapunika irage prasida matur. Kirang langkung irage nunas ampura. Pinaka panguntat atur paramasanthi. Om Santhi,Santhi,Santhi Om.  +
MASALAH : Jalan rusak ane ngaenang kecelakaan lalulintas. SOLUSI : Calon pemimpin harus ningehang keluhan warga sane komplin antuk jalan sane benyah lan segera menahin jalan sane benyah apang keamanan lalulintas warga di bali aman lan rahayu, calon pemimpin harus nganggen dana sane wenten untuk kepentingan masyarakat lan sg dadi korupsi. Apang ngidang ngelidin korupsi nike, pemasukan lan pengeluaran uang sane kaangen menahin jalan di data apang tusing ade ane korupsi.  +
Wasta:I Made Asa Dana No:10 Om suwastiastu Jani titiang lakar nyeriteyang antuk jalan rusak di kabupaten Tabanan lan Liu ade yeh ngandeng di jalan jalan ne usak ento. Titiang nunas majeng ring pemerintah kabupaten Tabanan antuk berkordinasi antuk menin jalan ane usak ento ulian sokbreker motor tiange Enggal usak mangde panjak sane mengendarai motor lan mobil mangde Slamet kenak Rahayu ring Margi. Amuniki orasi kelompok tiange yen Wenten tiang iwang titiang nunas sinampure tiang sineb antuk paramesanti om Santi Santi Santi om.  +
Jalan nike sai ke anggen sehari hari yening jalan nike benyah utawi uwug pare masyarakat kewah mentas lan nyalanin gegaen sane liana. sepatutnyane ring warse 2024 pare pemerintah sepatutnyane nyidang ngemarengan masyarakat menin jalan sane sampun kuang aspal, sane bolong, lan sane lianan.  +
JALANAN BOLONG DAN MENUMPUKNYA SAMPAH PARAGRAF 1 Made Widiatmika 27 X TKR 1 Alamat:Tabanan,Bongan lebah PARAGRAF 2 PERMASALAHAN 1 Disekitaran rumah saya ada beberapa jalanan yang bolong,dan sampah menumpuk di jalanan atau selokan hal tersebut membuat kebanjiran saat terjadinya hujan,dan pemandangan jadi terlihat buruk karna sampah berserakan dan jalan yang bolong. Alangkah baik nya kita sebagai masyarakat harus melakukan kerja bakti 1 kali dalam seminggu supaya jalanan tidak bolong dan sampah bisa dibersihkan PARAGRAF 3 SOLUSI UNTUK PEMERINTAH •Solusi untuk pemerintah tolong di perhatikan jalanan dan sampah yang bolong dan berserakan supaya desa atau kota Bali dapat dilihat keindahan nya.  +
Wastan titiang I Gusti putu elza setiawan putra. titiang saking dalung tiyang megenah masuk ring smk pgri 2 badung Di dalung  nika polih kabel pln jalanan sane ten becik cingakin wantah ten beraturan utawi di mekacakan Solisi :menata kabel pln agar lebih rapi ,tidak acak acakan ,dan tidak membahayakan masyarakat Di dalung  masih wenten arus lalu lintas sane padat arah menuju canggu uling semangan ngatep peteng ten surut surut macet Solusi:ngae jalur baru apang lebih memudahkan arus lalu lintas lebih lancar  +
Wastan titiyang igede budiyasa saking kls X TBSM 1 titiyng antuk panganjali umat om suwastiastu. Keresahan tiyang adalah niki ade jln jebol yang durung di benahi oleh presiden lan bupati titiyang lan penduduk setempat sampun memajukan proposal kepadan pejabat. Titiyang meriki mengajk presidan lan bupati antuk membenahi jalan nike yang jebol. Saran titiyang nike teken bapak presiden lan bupati antuk ngemaangin penduduk niki dana antuk membenahai jalan nike yang jebol titiyang tutup antuk prama santhi om santhi santhi santhi om  +
Wanti warsa titiang ikomang egi purwadinata titiang saking samu singepaduu titiang masuk ring smk pgri 2 badung Kabel ring jalan raya singepadu ten beraturan utawi mekacakan Solusi: penataan kabel Di singepadu masih wenten jalan usak utawi bolong" Solusi:penataan jalan/mengaspal kembali  +
Di desa pandak gede kecamatan kediri kabupaten tabanan liu pisan jalane benyah.sesai ade nak labuh ulian jalanne bolong.jani tiang ngusulang ane kal dadi pemimpin bali benehin jebos jalan jalan ane ade ring desa tiang. Inggih suksma  +
Jalan raya ane uwug di mambal, jalan raya mambal tempat ne di jalan sane ngelewatin peken mambal to uwug sajan, bek anak e ngorang jalan ento cocok Anggo trek"an ulian usak  +
Wastan titiang ANAK AGUNG GEDE ADITYA PUTRA MUNCAN titiang saking SEMPIDI tiyang megenah masuk ring smk pgri 2 badung Di sempidi Nike jalanan ne sane macet Solisi : Karyanin jalan baru Apang lebih memudahkan arus lalulintas lebih lancar Di sempidi masih wenten jalan sane berlubang sane mengganggu aktivitas lalulintas Solusi: ngaryanin aspal baru Apang tusing Wenten kecelakaan ulian jalan berlubang  +
JALAN Tiang percaye jak makejang pasti ngelemeng nepukin cerik-cerik ane ketemu utawi mepapasan ngajak ne maden rerame ring jalan utawi ngajak guru makejang ring kolah, pasti makejang sing mecapatan, jek nyerengseng pejalanne, de kalingan mecapatan, metolihan gen sing, jek sube care nak pade-pade sing kenal, padahal guru ento ane ngajahin ring kelasne. KRUNA LIU  +
Atur uningayang titiang masawasta Ni Made Dwi Riskayanti, lan timpal titiang Ni Kadek Dwi Kusuma Wardani lan Kadek Aulia Sari. Ring galahe sane becik puniki titiang jagi nyritayang indik pikobet margi sane rusak ring wewidangan titiange. Sané kamedalang antuk montor roda pat sané akéh muatannyané. Ring margi-margi sane keentasin polih warga ring wewengkon wewidangan titiang makeh wenten margi sane bolong-bolong. Wenten bolongan ane cenik wenten bolongan ane gede. Sering wénten kecelakaan ring genah puniki santukan kirangnyané lampu pencahayaan mawinan makudang-kudang_pengendara motor sering telas miwah jatuh. Punika mawinan titiang ngaptiang mangda pamerintah prasida mecikang margi sané rusak punika raris tedun ka genah punika. Mangda nénten wénten resiko kecelakaan. Miwah nenten ngalangin geginan warga ring wewidangan punika.  +
JALANAN BOLONG DAN MENUMPUKNYA SAMPAH PARAGRAF 1 Made Widiatmika 27 X TKR 1 Alamat:Tabanan,Bongan lebah PARAGRAF 2 PERMASALAHAN 1 Disekitaran rumah saya ada beberapa jalanan yang bolong,dan sampah menumpuk di jalanan atau selokan hal tersebut membuat kebanjiran saat terjadinya hujan,dan pemandangan jadi terlihat buruk karna sampah berserakan dan jalan yang bolong. Alangkah baik nya kita sebagai masyarakat harus melakukan kerja bakti 1 kali dalam seminggu supaya jalanan tidak bolong dan sampah bisa dibersihkan PARAGRAF 3 SOLUSI UNTUK PEMERINTAH •Solusi untuk pemerintah tolong di perhatikan jalanan dan sampah yang bolong dan berserakan supaya desa atau kota Bali dapat dilihat keindahan nya.  +
Joged bumbung inggih punika budaya igel igelan saking Bali.joged bumbung sampun suwe kawentenannyane. sakewala ring jaman sane modern mangkin,akeh sane pelih nganggen igel igelane puniki,lebih ke pornografi. punika ngawinang budaya ring Bali sane kapertama ne me cap budaya sane melah,mangkin dados ne me cap budaya sane ten manut.punika sepatutne pemerintah sane ngurus kebudayaan ring Bali prasida ngicen sanksi sareng tindakan antuk krama krama sane pelih nganggen budaya Bali.  +
Masalah di desa titiyang, wenten semeton ane ngawag ne ngetung lelau di got. Penyebab ne bise banjir lan dadi umah legu Cara pencegahan ne, semeto bise ngetung lalu ne di tong sampah ne di depan umah sampu preside ring bendesa  +
Masalah di desa titiyang, wenten semeton ane ngawag ne ngetung lelau di got. Penyebab ne bise banjir lan dadi umah legu Cara pencegahan ne, semeto bise ngetung lalu ne di tong sampah ne di depan umah sampu preside ring bendesa  +
K
“Om Swastyastu” Suksma aturang titiang majeng ring pengenter acara antuk galah sane kapica ring titiang, Bapak/ Ibu guru sane wangiang titiang, punika taler semeton sisia sareng sami sane tresnasihin titiang. Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning asung kertha wara nugrahan Ida Dane sinamian pada ngemangguhang kerahajengan lan kerahayuan jagat. Ring galah sane becik puniki lugrayang titiang ngaturang orasi sane memurdan " BUDAYA BALI" Seni budaya Bali sampun makembang becat gati sawireh prasida wenten sane saking alit sampun kapicayaning seni, baik seni musik tradisional Bali, seni Tari, utawi seni lukis Bali. Napi malih ring jagat sekadi mangkin, kesenian Bali punika sane jakti ngranayang Bali terkenal ring dura negara mawit kacingak ring Internet, taler sane ngranayang tamu dura negara punika melancaran ka jagat Baline. Pulo baline kapiranama olih para jenanane Pulo seribu pura, pulo Dewata, utawi the last pasadise, sane ngawinang pulau Baline kaparinama asapunika tur kasenengin olih para janane boyaja tios, punika santukan keasrian palemahan pulau Baline, katuku malih antuk seni lan budaya Bali, anayang sane prasida kecingak ring parindikan sekadi mangkin, minakadi tradisi budaya Baline sane kalalian, minakadi alit-alit sane nenten resep ring anggah ungguhing basa bali napi malih ring nyurat aksara bali. Contoh ring ungkur punika prasida ngranayang budaya Bali ne sayan-sayan surup utawi ilang. Mangda nenten sekadi punika, ngiring sareng sami ngelestariang Budaya lan Seni Baline mangda tetep urip lan me-Taksu tur lestari. Silih sinunggil sane kanggen nguratang tur ngewerdiang seni budaya inggih punika wantah Iraga sareng sami patut melajahin tur ngemabangang budaya Bali, contohnyane, Tetabuhan lan Tari-Tarian druene sane pinaka tetamian utawi warisan saking leluhur Bali. Punika ngawinang iraga patut bangga dados generasi penerus Bali. Pinunas titiang sumangdane budayane nenten rusak tur punah, ngiring sareng-sareng lestariang budaya Baline. Kawewewehin malih antuk akéhnyané wisatawan dura negara sané ngranjing ka nusa Bali, budaya Bali mangkin sayan rered, akéh alit-alit Bali sané mangkin ngawit ngiring budaya dura negara tur lali ring budaya druéné. Punika mawinan pemerintah Bali patut nglestariang budaya Bali mangda nenten punah tur mautsaha mangda generasi penerus prasida tertarik sareng budaya Bali tur ngawetuang budaya Bali sayan kasub. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, dumogi utsaha-utsaha sane sampun kamargiang olih pamerintahe anggen ngalestariang budaya Bali prasida ngeranjing ring pikayunan para yowanane mangkin, tur prasida sayan nglimbakang budaya Bali ring jagate. Ampurayang tiang yéning wénten kaiwangan kruna sané kawedar tiang puput antuk paramashanti. “Om Shanti Shanti Shanti Om”  
KAHANAN JALAN RING NUSA PENIDA Om Swastyastu ,Merdeka Sane wangiang titiang para angga panureksa ,sapunika taler,para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Wdhi Wasa,duaning sangkaning pasuecan ida ,titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi ,Ring galahe mangkin,lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda KAHANAN JALAN RING NUSA PENIDA. Para semeton sareng sami,pikobet sane mangkin katempuh olih masyarakat iraga inggih punika indik makudang-kudang margi sane nyantos mangkin kantun sane durung kabecikang, utamanyane ring wewidangan Batukandik pastika indike punika prasida nambakin kegiatan ekonomi miwah prasida dados penyebab kecelakaan.Akeh taler jadma sane nenten bertanggung jawab umpami para pegawai PDAM sane nyoncong jalane miwah ngutang punika sekadi asapunika . Pastika indike punika prasida dados panyebab kecelakaan miwah kahanan margi dados cupek.Antuk puniki titiang nunas ring pemimpin sane kapilih ring warsa 2024 mangda kaicen solusi miwah Tindakan mangda kahanan margi ring wewidangan titiange prasida normal malih. Inggih wantah asapunika sane prasida aturan titiang indik orasi sajeroning Wikithon Partisipasi Publik .kirang langkung titiang nunas ampure . Puputan titiang antuk parama Santi Om Shanti Shanti Shanti Om .  +
Sane dahat wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para sameton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat, Om Swastiastu Sadurung titiang maatur-atur, ngiring sareng sami ngastiti bhakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, malaparan antuk pasuecan Ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik sekadi mangkin titiang pacang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda “Kakirangan Kualitas SDM Lokal” Mangkin, kualitas miwah kemampuan SDM lokal Bali, ring widang skill miwah kemampuan miwah wawasan kepariwisataan kantun kirang. Sujatine, sumber daya manusia pariwisata Bali, utamanyane krama Bali durung madue keahlian sane manut ring standar permintaan wisatawan. Ring industri pariwisata akehan, krama Bali wantah meneng ring posisi-posisi pinaka front liner, sane madue pakaryan sane abot, nanging molihang penghasilan sane akidik ketimbang posisi-posisi ring tingkat manajer sane lumrahnyane kagelar olih krama saking dura Bali miwah dura negara. Mangda prasida masadok ring para wisatawan, kabuatang sumber daya manusia sané kompeten, berkualitas, profesional, miwah standar internasional. Punika mawinan, anggén ngungkulin pikobet ring widang panglimbak SDM pariwisata lokal Bali, pamerintah prasida ngamargiang antuk nincapang pelatihan-pelatihan, penyuluhan kepariwisataan, miwah ngelaksanayang Sertifikasi Kompetensi ring widang Pariwisata. Tiosan punika, panglimbak pariwisata ring Bali patut prasida ngicénin genah makarya sané berkualitas majeng krama irika. Pawangunan sane becik minakadi hotel, restoran, miwah sane lianan patut kalimbakang tur kajaga olih parajanane irika. Saking pikobet puniki, titiang nunas ring para pamimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangda urati indik kualitas SDM lokal ring Bali, mangda SDM pariwisata lokal Bali prasida masaing sareng SDM luar. Asapunika prasida titiang matur, kirang langkung titiang nglintangin geng rena sinampura, puput titiang antuk parama santhi, Om Santhi, Santhi, Santhi Om.  
KALANTUR NGIWANGIN PARILAKSANA Gumi Bali inggih punika jagat sane sangat bakti pisan ngupapiara taler ngalestariang budaya para leluhur. Budaya sane sampun katedunan utawi sane sampun kalestariang olih para leluhur sampun sepatutnyane kalestariang mangda nenten padem kalebleb zaman. Budaya nenten ja manten ngawit saking benda-benda peninggalan. Maparilaksana sane patut, masemetonan sareng anak lianan sane kaon, punika wantah silih sinunggil budaya becik krama Baline. Ring aab jagat Baline sakadi mangkin, mapiralaksana sane kaon utawi maparilaksana sane melah punika yakti sukil pisan kapangguhin tur kalaksanayang olih ida dane masyarakat Bali. Rauh rika ring para yowana nglantur ring para rerama. Rauh ring krama desa nglantur ring krama kota. Napi mawinan dados kadi asapunika? Punika wantah krana iraga mangkin sampun nelebang kemajuan zaman utawi kemajuan era sane kebaos Zaman Globalisasi miwah Zaman Modernisasi. Kemajuan zaman punika ngawit saking dura negara. Sekadi conto inggih punika ngawit saking panegara-panegara ring Benua Eropa. Kemajuan zaman punika ngranayang akeh pisan wenten pernak-pernik anyar (hal-hal baru) ring kehidupan jagat miwah kramane mangkin. Ngawit saking parilaksana sane anyar, tata-titi nganggen kwaca (pakaian), ngantos ring tata-titi masemetonan saking anak (bergaul atau berinteraksi), miwah sane lianan. Kemajuan zaman ring Era Globalisasi taler Modernisasi nenten ja ngamangguhin parilaksana sane kaon utawi parilaksana sane becik sakemanten. Sakewala, wenten taler parilaksana sane kiwa utawi sane iwang sane kapangguhin olih kawentenan Globalisasi taler Modernisasi punika. Pinaka conto inggih punika parilaksana utawi budaya nginem ineman arak sane kalintang liwat. Kasujatiane arak inggih punika sarana upakara agama krama Hindu ring Bali. Nanging para yowana Bali (khususnyane para yowana lanang) ngawonin indik kawigunanipun saking arak punika. Bapak Gubernur Bali (I Wayan Koster) saking peraturan sane kacetus utawi kawedar, sujatinyane sampun ngalegalin yening iraga nginem arak. Nanging sekadi sane sampun kauningin, yening kainem liwat, arak punika ngamangguhin kakawonan, inggih punika ngranayang mabuk. Yening sampun mabuk, sinah lakar akeh pisan kasungkanan-kasungkanan sane kapanggih. Mangda nenten sakadi punika, budaya nginem arak sane kaliwat saking para yowana lanang punika sepatutnyane kapademin. Kenken carane? Uning ring soang-soang raga (sadar diri) krana budaya punika iwang wantah silih sinunggil tata-titi cara mangda budaya nginem arak punika padem. Selanturnyane, ngawentanang sosialasi-sosialisasi saking pemerintah sane patut indik bala saking nginem arak punik, pinika taler tata-titu ngamademang budaya kaon saking nginem arak.  
OM SWASTYASTU pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia ring ida sang hyang widhi wasa. Duaning sangkaning galah sane sampun kaatur antuk titiang.Lugrahayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda '' KASUS RABIES RING BALI '' Penyakit rabies ring Bali nike sampun berlangsung sawetara 3 tiban utawi akeh data sane ka kumpulang. Pikolih analisis nyihnayang indik kawentenan rabies pinih tegeh ring seka asu lepasan (81%) kasarengin olih asu sane kantutn alit (17%) miwah sane pinih sor ring asu sane wenten umah (2%) saking akeh asu sane keni rabies sane keverifikasi ring laboratorium.  +
Om Swastyastu.. Titiang iriki jagi nguningayang indik sinalih tunggil program pemucuk jagat bali inggih punika Bapak I Wayan Koster sane sampun cumpu ring program KB ring Bali. Indik program keluarga berencana krama bali puniki wantah nyihnayang krama bali dados maduwe putra lintangan kekalih wiadin papat inggih punika Wayan, Made, Nyoman lan Ketut. Sakeng program puniki ring wewilangan krama bali janten sampun jagi pacang ngeweweh ring bali. Janten sampun yening wewilangan krama serahina ngakehan, pastika sampun jagi ngranayang pakeweh krama pacang ngelantur, semalihe krama bali pacang rered. Gumantine program puniki wantah ngelestariyang budaya bali sane sampun kewarisin sakeng lingsir lingsir iraga sane dumun, Nanging kenapi dados program puniki malih memargi dwaning krama akeh janten sampun ngrereh pekaryan pacang meweh? Inggih iratu uleman sareng sami sane wangiyang titiang........ Indik program keluarga berencana puniki, yening sampun cumpu sane ngambel pemucuk ring jagat bali, taler mangda mapikayun indik program puniki sane jagi ngemargiyang pawiwahan polih wantuan sakeng pemucuk jagat bali mangda sdm krama bali ngelimbak. Dwaning asapunika iraga pinaka generasi penerus ring jagat bali mangda wikan ngrereh pemucuk jagat bali sane jagi pacang ngenter ring bali, mangdane ngayomin krama napi sane keaptiyang olih krama bali mangda kramane sukerta lan rahayu sareng sami. Inggih asapunika sane prasida titiang nguningayang indik program kb ring bali... Om Santi, Santi, Santi Om  +
Matur sukseme majeng ring ida dane sareng sami,santukan galahe sane becik puniki kapaicayang ring pasikian titiange.Para anggota tim BASABali sane dahat wangiang titiang , para panureksa sane banget mustikayang titiang lan para semeton sareng sami sane kusumayang titiang.Sadurung titiang matur amatra pinih ngiring sareng-sareng ngastiti bakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,malarapan antuk ngucapang panganjali umat. "OM SWASTYASTU" Bagia pisan manah titiang ring galahe becik puniki,sangkaning asung kerta wara nugraha Ida,titiang kaicen galah antuk lomba "wikithon" punika. Sukseme banget majeng ring anggota tim "BASABaliWiki" sampun ngwacen galah titiang nulis puniki. Titiang ngaturang pikobet mendesak sane sarat pisan karerehang paimbang ring Bali,punika pikobet "KEBERSIHAN LINGKUNGAN RING LUU PLASTIK" mangkin semeton Bali sareng sami santukan pikobet sampah plastik punika sane enu dadi pikobet sane paling utama olih semeton Bali. Luu plastik di Bali kari dados pikobet sane paling utama di semeton jagat Bali. Becik pisan pikayunane luu plastik dados enu mebrarakan. Conto nyane di area pura,akeh pisan luu sisan maturan sane merusak keasrian ring lingkungan pura lan conto ne lenan luu plastik nike medug-dug digot,yening luu nike sg mekedas nike bise ngainang got mampet. Wenten wisatawan sane ten biase nolih luu mebrarakan nike,krane di luar negeri sing ade luu ane mebrarakan di jalane lan ten ade petugas khusus ane ngedasang jalanan len pisan teken di Bali, irage ngandelang petugas kebersihan. Penggulangan indik sampah tur kebersihan lingkungan prasida kalaksanayang dengan ngebiasaang dewek irage mekejang antuk ngebersiang lingkungan sekitar lan ngutang luu ring tongosne. Mangkin Bali merluang sistem antuk mendaur ulang luu plastik sane canggih tur efektif. Ngiring sareng-sareng ngebersiang lingkungan sekitar iraga,antuk kenyamanan lan keasrian semeton ring jagat Bali. Ida dane miwah semeton sami, sane banget kusumayang titiang prasida matur-atur ring galahe sane becik puniki,titiang nglungsur gung rena sinampura. matur sukseme antuk ring uratian. Ida dane sinamian,pinaka panguntat puputang titiang antuk parama santi "OM SANTHI,SHANTI,SHANTI OM  
Suksma aturang titiang majeng ring pengeter acara indik galah sane kapaica ring titiang ngaturang sambrama wacana mantuka ring ida dane sareng sami. Sane wangiang titiang dewan juri lomba Sane wangiang titiang para uleman sane sampun prasida rauh ring acara puniki Bapak/ Ibu guru pendamping sane sampun ledang nganter para sisia rikala melomba puniki. Sapunika taler majeng ring para sisia sane sareng ngewiletin lomba sane dahat tresna asihin titiang, maka miwah ida dane sareng sami sane ten presida antuk titiang nektek siki-siki sane suksmayang titiang. Sedurung titiang ngaturungang sambrama wacana, ngiring sareng-sareng ngaturang rasa angayubagia mantuka ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning paswecan Ida iraga presida mapulpul iriki ring acara lomba melarapan antuk nguncarang Pangastung kara: Om Swastyastu Inggih, menawi ida dane sareng sami sampun uning indik kewentenan jagat Bali puniki. Jagat Bali magenah ring panegara Indonesia. Jagat Bali kewangun antuk kutus (8) kabupaten miwah kota asiki. Pekaryan sane kemargiang olih para jana ring Bali luwir ipun Petani, undagi, bendega, pengangon, perbankan, tur sane lianan. Tiosan ring punika wenten bidang sane silih sinunggil presida ngerajegan pembangunan ring Bali inggih punika Pariwisata. Indik kewentenan pariwisata ring Bali sampun kasub ke dura negara. Punika mawinan akeh wisatawan sakeng Amerika, Eropa,Afrika, Asia miwah Australia sane melancaran ke jagat Bali puniki. Wisata sane kasub kasenengin olih para wisatawan domestik miwah dura negara inggih punika wisata alam miwah tradisi-tradisi sane kemargiang ring Bali. Inggian tradisi Bali sane kasenengin olih para wisatawane sekadi Ngaben, Melasti miwah sane tiosan. Ping kalih indik wisata alam sane kasenengin sekadi Rafting, Tracking, cyrcling miwah nyingakin kewentenan alam sane kantun asri sekadi ring kintamani, batur, uluwatu, alas kedaton, air terjun nungnung, air terjun gitgit, miwah sane lianan. Inggih ida dane sane wangiang titiang, duaning kadi asapunika buat kewentenan alam ring Bali sane sampun presida ngewangun pariwisata, patutne iraga setata ngelestariang kewentenan alam punika. Inggian pemargi sane presida kaanggen jalaran ngelestariang alam punika akeh. Silih sinunggil sekadi program sane sampun kamedalang olih guru wisesa inggih punika “Program Clean and Green”. Kruna Clean and Green ring basa indonesia madue arti Bersih dan Hijau. Suksman Program Clean and Green punika ngutsahayang mangdane jagat Bali setata bersih miwah alamnyane asri. Yening alam sampun asri pastika sampun byuta sane kasengguh pemanasan global nenten pacang nibenin jagat bali, tur angin sane kairup nenten keni polusi duaning kewentenan asep miwah gas sane berbahaya sampun kesaring olih taru-taru sane wenten. Sapunika taler yening alam lingkungan sampun bersih pastika pekantenannyane becik tur ngawinang iraga sehat rikala maurip pamekasne ring jagat Bali. Lianan ring punika, yening jagat Bali sampun bersih tur alamnyane asri pacang presida ngundang para wisatawan sayan ngakehang rauh melancaran ke Bali. Sakemaon ngantos mangkin lingkungan miwah alam ring Bali durung mecihna bersih tur asri. Titiang maosang kadi asapunika duaning sering sampun kecingak wenten anak sane kantun ngerusak alam sekadi nebang taru tanpa ijin miwah ngentosin carik dados wewangunan. Ring kebersihan lingkungan taler durung mecihna memargi duaning sekadi ring kota-kota kantun akeh luhu sane mauyang tur kewentenan tukad sane daki tur tercemar. Yening pariindike puniki nenten ketanganin pastika pacang ngawinang para wisatawan sane rauh ke Bali sayan ngidikang punika taler kesehatan masyarakat nenten terjamin. Inggih ida dane sareng sami sane banget suksmayang titiang, mangdane byuta kadi punika nenten nibenin Bali iraga patut sungkem tur sareng-sareng ngemargiang Program Clean and Green punika mangkin iraga sekadi mebersih ring pekarangan, mebersih ring margi sane wenten ring ajeng genah iragane tur patutune nandur taru ring sisin margi miwah ngelestariang carik utawi penegalan. Sapunika taler yening dados sisia, iraga patut setata mebersih miwah ngelestariang tetamanan ring lingkungan sekolah. Yening iraga sampun ngelaksanayang punika mawit saking angga soang-soang pastika Program Clean and Green pacang presida kemargiang, ngentur raris kebersihan miwah kelestarian alam ring Bali pacang presida ketincapang. Inggih ida dane sareng sami sane wangiang titiang, wantah asapunika presida antuk titiang ngaturang sambrama wacana puniki, yening prade wenten kirang langkung atur titiang sane nenten mungguh ring pekahyunan ida dane titiang nunas geng rna sinampura. Pinaka pamuput atur titiang ngaturang prama santih Om Santih Santih Santih Om  
Om Swastyastu Kapertama majeng ring para panureksa sane dahat wangiang titiang. Asapunika taler majeng ring para semeton yowana para pamilet wimbara Bali berorasi sane tresna asihin titiang. Sadurung ngelantur, pinih ajeng lugrayang titian ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Parama Kawi, sangkaning wara nugrahan Ida, titian sareng ida dane mapupul masadu ajeng ring parikrama Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik puniki, titian pacing ngawedar orasi sane mamurda : Kecelakaan Sane Menimcap Ring Bali Para semeton yowana sareng sami, akeh nyane pengendara sepeda motor sareng mobil sane ugal ugalan makrana kecelakaan ring bali manimcap. Nenten manten ring bali, ring kota kota ageng ring Indonesia medue pikobet sane pateh. Ring Bali, mangkin siswa siswi SMA ampun makte sepeda motor ke sekolah. Niki salah satu sane ngeranang kecelakaan menimcap. Wenten faktor faktor lianan sane ngeranang kecelakaan nike menimcap. Wenten pengendara sane ugal ugalan, ten taat sareng peraturan lalu lintas,, miwah sane lianan. Dampak kecelakaan punike wenten cacat fisik, kematian, luka bakar, miwah sane lianan. Sangkaning asampunika, irage patut taat sareng peraturan berlalulintas care ten ugal ugalan, ngangge helm, miwah sane lianan. Nike sami anggen nurunang angka kecelakaan ring Bali. Inggih punika teks titiang, kirang langkung titiang nunas pangampura mangda sanewedarang titiang punika kanggen tur wenten kawi gunanyane, maka panguntap titian ngaturang Prama Shanti. OmShanti,Santhi,ShantiOm  +
Om swastyastu Om awighenam astu namo shidem Matur suksema antuk galah sane sampun kapica ring pasikian titiang. Angga panureksa sane wangiang titiang, ida dane sane kusumayang titiang,taler pamilet pacentokan “Orasi Basa Bali” sane banget tresnasihin titiang. Ngiring irage sareng sami ngastiti bakti ring Ida Sang Hyang Widhi duaning sangkaning pasuecan ida irage masasu ajeg ring galahe sane becik puniki. Titiang mawasta Ni Komang Yunia Sri Aurisna jagi ngelanturang “ORASI BASA BALI” sane mamurda “KAKIRANGAN TOYA NGAWINANG KRAMANE JEJEH” Ida dane sareng sami, pamuputné bumi panes pisan, ring genah sané patut sampun ujan nanging ngantos mangkin ujané nénten turun sané ngawinang makudang-kudang wewidangan di bali madué kakirangan toya anggén kauripan sarahina-rahina, pamréntah sampun nyiagayang toya pampa anggén kaanggén olih kramané, sakéwanten toya pampa nénten terus mengalir. kramané patut nyantos makudang-kudang sasih anggén toya pampa punika mawali. santukan toya pampa punika arang pisan mengalir miwah mangkin nuju musim kemarau sané lantang mawinan kramané méweh antuk ngamolihang toya. makudang-kudang kalangan karusak ring indiké puniki upaminyané para petani, ipun nénten prasida masandingang tetanduran miwah panennyané sané ngawinang kirang bahan pangan. antuk kapaksa kramané mangda numbas toya anggén nyukupi kaperluan arahina. yéning toya pampa sampun mengalir utawi sabeh rauh kramané pacang gelis nyalanang toya ka bak panyimpenan anggén toya arahina-rahina. sakéwanten alon-alon toya sané kasimpen pacang gelis habis krana aktivitas iraga ngamerluang toya akéh. Ida dane sane wangiang titiang,kadi asapunika titiang jagi maatur-atur ring galahe sane becik puniki. Yening wenten atur titiang sane menten munggah ring pikayun titiang nunas gang rena sinampura. Puput titiang antuk parama santhi "om Santi,Santi,Santi Om"  +
Tunas titiang Dominik satrio sasmito satria putra, Sekadi sane sampun keuningan ring wewidangan wewidangan wisata ring bali utamiane ring ubud wewidangan Gianyar sering pisan wenten kemacetan sane abot pisan. Kewentenan margi macet punike nawinan pare kramene ring wewidangan lokal miwah prawisata kini pikobet.pikolihannyane.. -masyarakat setempat tergangu suara bising kendaraan kendaraan sane melintas -mobilitas masyarakat dados terkendala -pemargi pariwisata kekangu krana kegangu lan dados lantang sane ngaenan wisatawan males ngantuk ngerauhin. Tata cara penanganan yang dapat dilakukan : -memargi paweweh margi ring makudang kudang genah -ngicalang genah parkir liar -ngadengan jalur alternatif sane liana -ngadengan jalur alternatif kursus motor  +
Om Swastyastu, sane wangiang titiang para panureksa tim BASAbali Wiki miwah krama semeton Bali sane tresna asihin titiang. Kaping ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning pasuecan Ida, iraga sareng sami prasida mapupul ring wimbakara BASAbali Wikithon Partisipasi Publik Bali-Berorasi. Ring galahe sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda Kemiskinan ring Bali. Kawentenan krama sane tiwas nenten prasida katambakin ring wewidangan, utamanyane ring Provinsi Bali. Manut data Badan Pusat Statistik (BPS) angka kemiskinan ring Bali ritatkala pandemi COVID-19 nincap pisan saking 3,61% pinih endep ring nasional nincap dados 4,72%, miwah menduduki peringkat kaping papat ring Indonesia. Paumahan krama sane kantun malakar saking ulatan tiing, listrik sané kantun kirang, miwah alit-alit desa sane nenten masekolah, punika pinaka bukti indik Bali durung bebas saking krama sane tiwas. Manut saking data Badan Statistik Pusat, Buleleng ngamolihang genah kapertama pinaka wewidangan sane pinih miskin ring Provinsi Bali. Para manggala Bali patut mautsaha nepasin pikobet puniki. Malarapan pemerdayaan kramane miwah ngicenin wantuan punika prasida kedadosang strategi para manggala keanggen ngirangin angka kemiskinan sane wenten ring Bali. Puniki mangdane konsisten kelaksanayang olih pemerintah sane kapilih ring warsa 2024. Titiang percaya yening para manggala gelis mautsaha, sinah sinamian krama Bali polih kerahayuan lan kerta raharja. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang, dumogi wenten pikenohnyane majeng ring pemimpin Bali sane kapilih ring warsa 2024. Kirang langkung titiang nunas pangampura. Puputang titiang antuk paramasantih, Om Santih, Santih, Santih Om.  +
Om Swastiatu Sane wangiang titiang para panureksa,sapunika taler para sameton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang rasa lan angayubagia ring lda Sang Hyang Widhi Wasa,ring galahe mangkin lugrayang titting ngaturang pidara sane mamurde KENAKALAN ANAK REMAJA Yening pikayuni sareng sami, ring zaman modern sekadi mangkin, akeh para yowanane sane piwal. Minab guru rupakan ipun nenten uning, napi sane kekaryanin antuk pianak – pianak ipune ring maragi utawi ring sekolah ipun. Minab sangkaning kemajuang globalisasi utawi jamane, sane ngawinang akeh para yowanane melaksana asapunika dadosne para yowanane ngangge manah ngraga, melaksana sane boya – boya. Bilih – bilih yening nenten uningin antuk guru rupaka.Sajeroning pidabdab kenakalan yowana punika, yenign minabang titiang, ring yowana sakadi sane mangkin akeh pisan matiosan piranti – piranti modern. Taler akeh pakrimikan olih para panglingsir miwah surat kabare, mungguing kawentenan para yowanane utawi para truna –trunine sane sampun keni pinungkan kemrosotang moral, wastanin titiang ngandap ngesorang kesusilaan, wiakti makeh prihatinan ipun.Akeh para yowana uning mamunyah – munyah, ketagihan tuak arak miwah miras, yening sampun punyah napi prasida elingang, sinah ical sami papinehe sane waras. Kantun tuak, arak, napi malih sampu keni narkoba majanten meweh pacang nambanin,sane ngaryanang keweh i rerama, keluarga ngatos banjare taler keni pakeweh, yening sampun punyah munyine ngawag-awag parisolah ngapak-apak lan ngadug-ngadug.Yening uratiang para yowanane mangkin akeh sane tan manut ring napi kapolihang pelajahanring sekolah, pitutur rerama, sane ngawinang yowanane salah kanti inggih punika. Nenten eling ring galah, nenten eling ring pelajahan, mrika – mriki, gradag – grudug sareng timpal –timpal ipun, ngwinang ipun dados iwang pemargi, tan manut ring tata susila, dados yane sekolah ipun putus ring tengah margi, ngawinang cita – cita ipun tan prasida kapolihang, pastika para yowana pacang nyeselin padewekan antuk napi sane sampun kekaryanin sampun lintang sinah guru rupakan iraga keciwa teken pianak ipun duaning ten uning ring pamargi pianaknyane.Sane mangkin ngiring sikiang pikayun druenen mangda sumuyub, urati utawi lingu ringka wentenan kenakalan yowana sane sampun wenten, mangda nenten nglantur, yening pinunas titiang majeng ring para yowana sinamian, ngiring ja maparilaksana sane manut ringtata titing kahuripan muah agama lan budaya sane magenah ring jagat bali puniki, parayowana sinamian, yening iraga dados sisia patut eling ring swadarmaning sisia inggih punika pamerintahe sampun ngemargiang pendidikan dasar 9 tahun , miwah subakti ring catur guru,santukan iraga sareng sami ngiring sareng sami mangda eling, ngelingang raga. Impasin pesan sane mawasta biuta sane pacang mialangin sajeroning pangubugan sisia , pagehin ragane antuk budi pekerti sane becik, keret indriane mangda paras-paros masawitra. Inggih para panureksa lan ida dane sareng sami sane kusumayang titiang, wantah asapunika pidarta sane prasida atur uningayang titiang ring galahe sane mangkin. Mogi-mogi wenten pikenoh ipun ring sajeroning kahuripan. Titiang nglungsur pangampura yening wenten atur titiang sane tan manut ring sajeroning adnyana utawi pakayunan druene. Maka wasanani ngatur, puputang titiang antuk Paramasantih. Om Santih, Santih, Santih Om  
Matur Suksma pengater acara, santuk galah sane sampun kapaice ring padewekan titiang. Pare Ida dane, atiti miwah uleman sane baktinin titiang Sihin punikaTim BASAbali Wiki lan Bapak/Ibu calon pemimpin Bali warsa 2024 sane tresnasihin titiang. Dahat gargita pesan manah titiang santukan sangkaning sih Ida Sang Hyang Widhi Wasa, titiang pingkalih Ida Dane, prasida kacunduk saduajeng, turmaning ring galahe sane becik puniki titiang jagi matur-atur samatra ngeninin indik “KENAKALAN REMAJA” nanging sadurung titiang nglantur matur-atur, lugrayang titiang ngastiti bakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa malarapan antuk nguncarang pangastungkara. Om Swastyastu Ida dane sane kusumayang titiang Yening pikayuni sareng sami, ring zaman modern sekadi, akeh para yowanane sane piwal. Minab guru rupakan ipun nenten uning, napi sane kekaryanin antuk pianak-pianak ipune ring maragi utawi ring sekolah ipun. Minab sangkaning kemajuan globalisasi utawi jamane, sane ngawinang akeh para yowanane melaksana asapunika dadosne para yowanane ngangge manah ngraga, melaksana sane boya-boya. Bilih-bilih yening nenten uningine antuk i guru rupaka. Ida dane sane baktini titiang Sajeroning pidabdab kenakalan yowana punika, yening minabang titiang, ring yowana sakadi sane mangkin akeh pisan matiosan piranti-piranti modern. Taler akeh pakrimikan olih para panglingsir muah surat kabare, mungguing kawentenan para yowanane utawi para truna-trunine sane sampun keni pinungkan kemrosotang moral, wastanin titiang ngandap ngesorang kesusilaan, wiakti makeh prihatinan ipun. Sane kapertama : para guru pengajian, pakrengkeng, pakrimik, ngandikayang hasil evaluasi para sisiane makeh sane ring sor patakon. Sane kaping kalih: akeh para yowana uning mamunyah-munyah, ketagihan tuak arak micah miras, yening sampun punyah napi prasida elingang, sinah ical sami papinehe sanewaras. Kantun tuak, arak, napi malih sampu keni narkoba majanten miwah pacang nambanin, sane ngaryanang keweh i rerama, keluarga ngatos banjare taler keni pakeweh, yening sampun punyah munyine ngawag-awag parisolah ngapak-apak lan ngadug-ngadug. Sane kaping tiga: maparilaksana sane tan manut ring agama, bebas tanpa wates sajeroning para truna - trunine sane mapuara ngusakang paridabdab ring jagate. Ida dane miwah para sameton sami sane banget baktinin titiang. Yening uratiang para yowanane mangkin akeh sane tan manut ring napi kapolihang pelajahan ring sekolah, pitutur rerama, sane ngawinang yowanane salah kanti inggih punika. Nenten cling ring galah, nenten eling ring pelajahan, mrika-mriki, gradag-grudug sareng timpal - timpal ipun, ngwinang ipun dados iwang pemargi, tan manut ring tata susila, dadosyane sekolah ipun putus ring tengah margi, ngawinang cita-cita ipun tan prasida kapolihang, pastika para yowana pacang nyeselin padewekan antuk napi sane sampun kekaryanin sane.  
Kenakalan remaja Om Swastiastu Ida dane sane kusumayang titiang Yening pikayuni sareng sami,ring zaman modern sekadi mangkin,akeh para yowane sane piwal  +
Kenakalan yowana inggih punika pikobet sane kapanggihin olih para yowanane sane ngambekang parilaksana sane nenten becik. Kenakalan yowana ring aab sekadi mangkin sampun sayan marak, sekadi prakara ring galah sane sampun lintang mahasiswa afirmasi pendidikan (Adem) Papua, makarya prakara ring wewidangan MAL Pelayanan Publik (MPP) Bangli, kasus maling sane kamargiang olih sisya SMP ring 74 genah, miwah akeh pisan para yowane sane menormalisasikan nginem tuak arak lan ngelanjar. Sejeroning pidabdab kenakalan yowana punika, yening minabang titiang, ring yowana sakadi mangkin akeh pisan matiosan piranti-piranti modern. Taler akeh pakrimikan olih para panglingsir muah surat kabare, mungguing kawentenan para yowanane utawi para truna-truni sane sampun keni pinungkan kemrosotan moral utawi ngandap ngesorang kesusilaan. Santukan punika patut pisan iraga ngeret semaya ring para yowana. Wénten makudang-kudang pamargi sané prasida kamargiang mangda prasida ngirangin parilaksana sané nénten becik ring para yowana sekadi mangkin, minakadi ngamargiang pendidikan berbasis karakter. Pendidikan berbasis karakter inggih punika pamargi sané mabuat pisan anggén ngluputang para yowana saking parilaksana sané nénten becik. Melarapan antuk pendekatan sane terintegrasi lan holistik para yowana prasida kaicen pengertian sane becik indik norma nilai miwah aturan sosial. Pendidikan sane madasar antuk karakter madue pikenoh sane ageng pisan sajeroning ngwangun generasi yowana sane bertanggung jawab tur ngelidin ipun saking kenakalan remaja. Pendidikan berbasis karakter prasida kamargiang majalaran antuk makudang-kudang metode miwah pendekatan. Silih tunggil utsaha sane prasida kamargiang olih pamerintah mangda prasida ngirangin parilaksana sane kaon saking para yowanane inggih punika ngamargiang pasraman kilat. Malarapan antuk ngamargiang pasraman kilat pastika prasida ngebekin kakirangan pendidikan agama ring lingkungan kulawarga lan sekolah mangda nenten ngreredang moral lan spiritual para yowanane. Pasraman kilat kamargiang ring sekolah ritatkala nagingin galah libur sekolah, taler ring desa adat kamargiang nyabran wuku a pisan rung rahina saniscara utawi redite mangda prasida nincapang keimanan miwah ketaqwaan majeng ring Ida Sang Hyang Widhi wasa miwah pembinaan mental spiritual majeng para sisia miwah para yowana Hindu (generasi muda Hindu). Melarapan antuk kegiatan pasraman kilat, para yowana prasida kaicen pangresep sane becik indik norma, nilai, miwah awig-awig ring parajanane. Kegiatan pasraman kilat taler ngwantu ngwangun karakter miwah parilaksana soang-soang taler nglimbakang kawagedan sosial sané kaperluang rikala mapaiketan sareng para kramané. Sane matetujon nincapang sradha miwah bhakti majeng ring Sang hyang Widhi miwah bertanggung jawab majeng ring genah ipuné. Antuk nglaksanayang pakaryan pasraman kilat puniki prasida ngwantu nylametang para yowana saking parisolah yowana sane corah antuk ngicen pangresep sane becik indik pikobet miwah konsekuensi negatif saking parilaksana remaja sane corah. Melarapan antuk utsaha puniki, para yowanane taler prasida kaplajahin indik nilai-nilai moral, norma-norma, miwah tata-titi sosial sane mabuat pisan sajeroning ngwangun karakter miwah parilaksana sane becik.  
Om Swastiastu,suksma antuk galah sane sampun kapica,suksma atur tityang majeng ring pamiarsa ,Sane mangkin titiang jagi Nyihnayang indik Akehnyane Krame Sane Rauh Saling dura negara Jagat Bali sane sedeng asri, mangkin manggihin pikobet sane abot pisan duaning akehnyane krama sane rauh saking dura negara. Yadiastun prasida ngawinang pabinayan, kawentenan nyane taler nincapang kawentenan kramane, ngirangin kawentenan genah hijau, miwah ngawinang macet. Pamerintah miwah parajanane patut mapaiketan ngarencanayang pidabdab sane becik anggen nanganin pikobet punika, saha ngutamayang karahajengan miwah kasukertan. Utsaha sane kapertama patut nyarengang pendidikan masyarakat indik pembangunan berkelanjutan miwah penerapan peraturan sane efektif. Antuk pamargi sekadi puniki, integrasi para pendatang sareng krama lokal prasida kamargiang antuk nenten nyakitin palemahan miwah kahuripan krama mued. Patut pisan iraga sareng sami maprakanti mangda prasida ngemit kaluihan jagat Bali, nanging taler mangda sida ngardi masa depan sane becik majeng ring parajanane sami. Suksma antuk pamiarsa Sane sampun ngwacen Kantos Puput,Asapunika manten,tiang Puput Antuk paramasanthi ,Om Santhi,Santhi,Santhi,Om  +
OM SWASTYASTU Merdeka, sane wangiang titiang angga panureksa .Sapunika taler, para semeton yowana sarang sami sane tresna sihin titiang . Pinih ajeng ngiring ngaturan rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa ,duaning sangkaning pasuecan ida, titian ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara wikithon partisipasi Publik Bali Berorasi .Ring galahe mangkin lugrayang titian ngaturan pidarta utawi orasi sane mamurda” KIRANGNYANE KAPAL LOGISTIK SANE NYEBRANG KE NUSA PENIDA”. Para sameton yowana sarang sami, iraga sami uning warga Nusa Penida ngerereh lan numbas barang wantah ring Pulau Bali miwah Pulau tiosan . Nanging Klungkung wantah madue asiki kapal Roro sane ngangkut barang miwah logistik sane banget kaperluang olih warga Nusa Penida. Nanging pikobet ne mangkin sesai kapal Roro punika ngedok utawi usak, yening sampun asapunika pastika barang- barang utawi logistik sane kebakta ka Nusa Penida nenten presida kesebrangin. Yening wenten pikebet sekadi punika ngawinan kelangkaan barang ngantos harga barang lan harga kebutuhan pokok nyansan mael. Pengabtin titiang mangkin ring Pemimpin Bali sane kepilih ring warsa 2024 sida ngicenin anggaran, kebijakan lan ngewantu ngawewehin armada kapal mangda sida lancar pengiriman barang- barang lan logistik ka Nusa Penida. Yening punika prasida kauratiang olih pemimpin Bali sinah warga pulau Nusa Penida nenten malih sukil ngerereh barang. Ngiring semeton sareng sami, pada saguluk sagilik nyuarayang pikobet puniki, napi malih iraga meneng ring pulau cenik sane kantun ngereh barang ring Bali. Yening puniki presida keuratiang pikobet iraga dados warga Nusa Penida barang pastika dangan ngerereh lan barang pastika murah. Wantah sampunika sane prasida katur, kirang langkung titian nunas ampura tur puputan titian antuk parama santi. OM SHANTI,SHANTI,SHANTI OM  +
Om swastiastu, Ida dane para panureksa sane wangiang titiang taler para Semeton pamilet lomba sane asihin titiang, pinaka jadma sane nyinggihin lingsih Ida Sang Hyang Widhi Wasa, nenten lali titiang ngluhurang rasa pangayubagia ring pasuicenan Ida sane sampun ngicenin kerahajengan. Antuk galah sane mangkin titiang pacang ngaturan teks orasi sane mamurdan Korupsi nenten kabuat ring jagate. Ida dane para Semeton sami, mangkin panegara iraga sane sayang Republik Indonesia keni krisis akhlak lan parilaksana sane ngerusak panegara miwah rakyat Indonesia inggih punika korupsi. Mangda prasida ngicalang korupsi, KPK setata mautsaha ngejuk para tersangka ring tingkat daerah miwah pemerintah pusat. Kadi asapunika Parilaksana korupsi nenten patut katulad riantukan agung dosannyane. Korupsi pateh sekadi nyolong padruwen anak tiosan. Ring sajeroning agamane, iraga soang - soang pastika nenten kaicen. Punika mawinan titiang iriki ngelingan ring irage sareng sami utaminyane ring pemerintah sane mangkin, lan taler para pamiarsa mangda ngejohin raga saking parilaksana sane Korupsi. Dumogi irage sareng sami prasida nincapang pikayunan lan ngicen pemargi sane becik ring soang - soang kegiatan sane irage kelaksanayang. Inggih wantah asapunika sane prasida anturan titiang yening wenten iwawu nenten manut ring kayunan Semeton sareng sami titiang nunas pengampura. Puputan titiang antuk Parama Santhi " Om Santhi, Santhi, Santhi Om".  +
Assalamu'alaikum Wr. Wb. sane Shalom, Om Swastiastu, Namo Budaya, Salam Kebaikan. Dumogi iraga sareng sami ngemolihang kerahayuan. Iriki tiang jagi ngicenin penjelasan indik kasus Korupsi olih Rektor Universitas Udayana Bali. Réktor Universitas Udayana Bali, Profesor I Nyoman Gde Antara, katetepang pinaka tersangka olih Kejaksaan Tinggi Bali ring kasus dugaan tindak pidana korupsi dana sumbangan pangembangan institusi (SPI) mahasiswa anyar seleksi jalur mandiri warsa akademik 2018/2019 - 2022/2023. Penetapan tersangka terhadap orang nomor satu di Universitas Udayana tersebut berdasarkan hasil investigasi penyidik Pidana Khusus Kejati Bali sejak 24 Oktober 2022, menurut Kepala Seksi Penerangan Hukum Kejaksaan Tinggi Bali Agus Eka Sabana Putra sakadi sané kawedar olih kantor berita Antara. Eka maosang, sakadi sané kacingak saking bukti, saksi-saksi, miwah asil pamariksaan, parilaksana Antara ngerusak kauangan negara Rp105,39 miliar miwah Rp3,94 miliar sané akéhnyané Rp109,33 miliar. Asisten Pidana Khusus (Aspidsus) Kejati Bali, Agus Eko Purnomo, nlatarang yéning pawewehan pikobet negara puniki kaungkapin antuk panyelidikan sané nglantur. Ngicalang korupsi ngabutuhang kerjasama pantaraning parajanane miwah aparat penegak hukum, yening Indonesia jagi bebas saking korupsi. Punika mawinan ring Indonesia patut kapuputang tur keadilan patut katetepang, titiang percaya Indonesia pacang sayan maju lan kahuripan kramannyané kajamin, nénten wénten malih kraman sané marasa haknyané kaicalang. Yening korupsi nenten wenten, Indonesia pacang hidup aman, nyaman, tentrem, sejahtera lan makmur lan damai. Indonesia merluang anak sane jujur, sane bertanggung jawab ring napi sane kelaksanayang, iraga patut ngelaksanayang sane pinih becik majeng ring panegara puniki. 1) Ngukuhang Dewan Perwakilan Rakyat; 2) Ngukuhang Mahkamah Agung miwah undagan peradilan ring sornyané 3) Ngwangun kode etik ring sektor publik; 4) Ngwangun kode etik ring sektor Parpol, Organisasi Profesi miwah Asosiasi Bisnis. 5) Nguratiang napi sané ngawinang wénten korupsi. Punika mawinan titiang nunas geng rena sinampura yening wenten kaiwangan titiang. Assalamualikum Wr. Wb. Om santi santi santi santi om.  
Tiang Kadek Gita anak Bali sane ngoyong di Denpasar, makejang geginan tiange gaenin tiang di Denpasar. Denpasar sinalih tunggil kabupaten/kota ane ada Bali, suba tusing ngoon yen liu anake merantau ke kota Denpasar, jani kota Denpasar liu tongosinne teken tamiu uli dura Bali, ento awinan jani kota Denpasare padat penduduk lan liu gati kramane ane tusing rungu teken keresikan kotane. Pikobet utama ane ada di kota Denpasar inggih punika pikobet indik keresikan utawi kebersihan kotane. Seluwir TPA liu misi tumpukan luu utawi mis ane isine luu rumah tangga ane ngranayang krama ane ngoyong di sawewengkon TPAne ento tusing nyaman. Tiang meled ngaturin solusi utawi madue pengapti nampenin indik pikobet ane ada di Bali. Yen alih benehne pikobet keresikan kotane ento dados katawengin saking kesadaran kramane antuk ngebiasaang raga ngolah luu ento dadi soroh ane maguna, luu organik rumah tangga dadi daur ulang dadiang kompos anggon ngrabuk entik-entikanne jumah lan luu plastike bisa dadi barang ane lebih maguna utawi adep ke rongsokanne apang bisa medaur ulang. Manggala kelian lan soang-soang banjar masi bisa ngae awig-awig baru di daerahne soang-soang, care ngae unjuk rasa gotong royong rutin tiap 6 bulan cepok apang di sekitar lingkungan ento tusing ada luu ane makacakan utamanipun di tukad utawi pembuangan ane lenan. Boya ja ento dogen pikobet kotane, jani keamanan di Bali masi patut kauratiang. Sekat gumi Baline padat penduduk, liu ada tindak kejahatan ane ngranayang Bali utamanipun di kota Denpasar sube tusing aman. Sepatutne pemerintah daerah Bali ngae sistem tata kelola baru di soang-soang banjar apang selektif ngemaang tamiu uli dura Bali ngoyong di Bali. Soang-soang banjar harus rutin ngecek kramane ane ada di lingkungan ento, setiap tamiu uli dura bali harus terus kepantau olih pihak keamanan lingkungan sekitare termasuk wisatawan uli dura bali apang tusing ngae pikobet di Bali. Nyabran peteng pihak keamanan lan polisi di Bali mangda rutin nglaksanayang patroli ring wewidangan soang-soang, krane jani pihak keamanan harus melajah uli pikobet ane suba liwat, liu ada kasus pengeroyokan lan kejahatan sane lianan ri kala peteng, ento awinan jani pihak keamanan harus lebih memperketat keamanan ring wewidangan soang-soang.  
Para angga panureksa sane wangiang titiang, Sapunika taler para yowana sane tresne sihin titiang Pinih ajeng lugrayang titiang ngaturang puja pangastungkara "OM SWASTIYASTU" Rasa angayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,krane wantah sangkaning pasuecan ida, titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiange. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda "KRAMA WIKAN NGICEN SUARA RING CALON SANE PATUT" Pinaka krama sane wikan, iraga patut nyuksmayang calon sane pinih becik, sane prasida lan kayun mirengang aspirasi krama, mangda pembangunan sane pacang kamargiang nganutin pikayunan krama, tur nenten milih calon sane wantah mautama ring dewek utawi kelompoknyane kantos lali ring janjin sane sampun kawedar ring masa kampanye. Pinaka pamilet sajeroning pemilu iraga nenten dados ngaonang hak suara iraga wantah anggen nglimbakang pikayunan dumun sane mateges iraga patut ngicen suara ring sang sane patut. Santukan pamimpin inggih punika cerminan saking para kramannyane. Ngiring iraga sareng sami setata ngicenin dukungan majeng ring gerakan perubahan utawi arah sane lebih becik majeng ring negara miwah bangsa sane ageng puniki, silih sinunggilnyane antuk nenten dados warga negara sane nenten kayun nganggen hak pilihnyane. Ngiringja iraga mapikayun manut pepineh sane jujur. Inggih wantah asapunika sane prasida titiang atur, dumogi napi sane atur titiang i wawu mangda karesepang utawi kalaksanayang Puputang titiang antuk Parama Santhi "OM SANTHI SANTHI SANTHI"  +
Para angga panureksa sane wangiang titiang, Sapunika taler para yowana sane tresne sihin titiang Pinih ajeng lugrayang titiang ngaturang puja pangastungkara "OM SWASTIYASTU" Rasa angayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,krane wantah sangkaning pasuecan ida, titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiange. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda "KRAMA WIKAN NGICEN SUARA RING CALON SANE PATUT KAPILIH” Pinaka krama sane wikan, iraga patut nyuksmayang calon sane pinih becik, sane prasida lan kayun mirengang aspirasi krama, mangda pembangunan sane pacang kamargiang nganutin pikayunan krama, tur nenten milih calon sane wantah mautama ring dewek utawi kelompoknyane kantos lali ring janjin sane sampun kawedar ring masa kampanye. Pinaka pamilet sajeroning pemilu iraga nenten dados ngaonang hak suara iraga wantah anggen nglimbakang pikayunan dumun sane mateges iraga patut ngicen suara ring sang sane patut. Santukan pamimpin inggih punika cerminan saking para kramannyane. Ngiring iraga sareng sami setata ngicenin dukungan majeng ring gerakan perubahan utawi arah sane lebih becik majeng ring negara miwah bangsa sane ageng puniki, silih sinunggilnyane antuk nenten dados warga negara sane nenten kayun nganggen hak pilihnyane. Ngiringja iraga mapikayun manut pepineh sane jujur. Inggih wantah asapunika sane prasida titiang atur, dumogi napi sane atur titiang i wawu mangda karesepang utawi kalaksanayang Puputang titiang antuk Parama Santhi "OM SANTHI SANTHI SANTHI"  +
KRIMINALITAS RING JAGAT BALI PATUT KATEPASIN Dumun sayuwakti jagat Baline kasub tekening rasa aman tur nyaman. Nanging pakibeh jagat sane mangkin tur pikobet-pikobet indik perekonomian sane nibenin mangkin, ngawinang jagate puniki nenten aman malih. Napi ngawinang sapunika? Santukan ri tatkala perekonomian nenten becik, alih-alihan krama meweh, akeh wenten krama malaksana kaon nyopet utawi nyambret. Napi malih kantos memaling tur ngemademang sang sane nuwenang genah sane kapaling. Gumi sampun kali yuga sekadi mangkin. Akeh kriminalitas, minakadi nyambret, ngamaling, tur kriminalitas siosan nibenin jagate puniki. Punika awinan pemimpin Bali warsa 2024 mangda nertibang krama-krama sane malaksana kaon puniki. Pemimpin Bali warsa 2024 mangda ngwantu krama nepasin kriminalitas-kriminalitas sane wenten ring jagate puniki. Silih tunggil nyane nepasin kawentenan preman-preman jalanan sane nganggu katreptian jangat Baline puniki.  +
KRISIS MORAL Ring aab jagat sakadi mangkin kawentenan krisis moral sampun nenten dados iraga sareng sami pungkiri.Krisis moral puniki nenten wantah wenten ring kabupaten Bangli manten,puniki sampun wenten ring kahuripan krama Bali lan saluiring krama Indonesiane.Cihna kawentenan krisis moral puniki prasida kacingak ring alit-alite sane akeh sampun uning mabaos sane nenten patut baosang.malaksana sane nenten patut laksanayang.Ring yowanane akeh sane seneng mamunyah,matato,matindik, maparilaksana kaon,ngraos sane nenten becik,mabusana kebarat baratan,nenten mirengang raos anak tiosan, miwah selanturnyane. Ring tua tuane akeh sane ngajahin piyanaknyane mamunyah,matato, magosip,majudi, miwah sane lianan. Pinaka bukti kawentenan krisis moral puniki prasida kacingak ring orti sakadi Orti Pelecehan Seksual KaryawanHomestay Majeng Wisatawan Perancis, Anggara (30/5/2023), Orti Perangkat Desa ring Bali Cabuli Mahasiswi KKN ring Kantor Desa sane Wenten ring Kecamatan Kintamani, Kabupaten Bangli Bali Somo(28/8/2023), Orti Kalih Warga Kintamani Cekcok ring Wengi Galungan, 1 Luka Disabet Pedang Budha(29/2/2024) miwah sane tiosan. Krisis moral puniki yening iraga sareng sami depinin sinah sampun lakar ngawinang akeh semetone nenten peduli ring norma.ring hukum,ring ajahan agama,lan nenten eling sane becik miwah kaon.Pinaka solusi sakadi ring sor puniki: 1. Pendidikan Karakter: Pendidikan karakter puniki patut kalasanayang ngawit sektor keluarga ngantos sektor lembaga pendidikan: -Ring keluarga puniki pinaka dasar kawangunnyne karakter alit-alite sane kawangun mawit interaksi alit-alite saking meme lan bapaknyane.I meme lan bapa patut ngajahin alit- alitnyane mapikayun,ngraos,miwah maparilaksana sane patut lan nglarang sane nenten patut. -Ring masyarakat, Bali pinaka provinsi sane terkenal antuk kramanyane sane mayoritas beragama Hindu pastika ajahan-ajahan agama Hindu ne patut kasungkemin malih minakadi ngawentenang dharma wacana,dharma santhi,pasraman kilat miwah sane tiosan ring kahuripan sawai-wai mangda kramane eling ring ajahan-ajahan agama Hindune. -Ring lembaga pendidikan,driki peranan Guru Pengajian pinaka orang tua sisyane ring sekolah patut kantincapang minakadi ngajahin sisyane mabaos,mapikayun,malaksana sane patut,nincapang ajahan agama Hindu ring kelas,miwah ritatkala wenten rarahinan antuk ngemargiang dharma wacana miwah sane tiosan. Ring soang-soang sekolah mangda nincapang norma sane berlaku mangda wenten kesadaran lan keteraturan ring kahuripan sisya sekolahe. 2.Ring Media Internet Pinaka solusi nyaga moral alit-alite miwah remajane ritatkala ngakses internet sakadi: -Pihak orang tua lan guru harus ngawasin miwah nampingin alit-alitnyane ritatkala beraktivitas digital lan terlibat di dalamnya. Minakadi,orang tua dapat dados timpal ring akun jejaring sosial alit-alitnyane mangda prasida nyiptaang palemahan sane aman lan positif ring pertumbuhan miwah perkembangan alit-alitnyane ring jagat cyber. -Studi nemuang akeh alit-alite nenten terlindungi saking konten negatif,punika akehan sampai mawit pesan pop-up utawi link sane menyesatkan. Pihak-pihak sane bertanggung jawab ring keamanan isi internet (ISP lan pemerintah) patut ningkatang keamanan konten utawi proteksi mangda prasida dunia maya pinaka genah sane aman lan positif ring remaja miwah alit-alite. -Alit-alit lan remajane patut terus dimotivasi mangda memandang miwah menjadikan internet pinaka sumber informasi sane berharga ring pendidikan, peningkat pengetahuan lan pemberdayaan ipun ritatkala meraih kualitas kahuripan sane becik. -Orang tua mangda mautsaha menguasai media digital,mangda nenten katinggal malih sareng alit- alitnyane,ngamaang conto sane becik ritatka ngange medsos ,lan mangda mrasidayang ngawasin alit-alitnyane ritatkala beraktivitas digital.  
Om Swastyastu Para panureksa sane dahat wangiang titiang. Tim BASA Bali Wiki sane kusumayang titiang, taler ida dane sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayubagia majeng Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning pasuecan Ida, titiang ping kalih ida dane sareng sami prasida masadu ajeng mapupul iriki gumantinipun ngemiletin utsawa orasi Basa Bali sane kelaksanayang olih BASA Bali Wiki. Ring galah sane becik puniki, titiang jagi ngaturang orasi sane sane mamurda KRISIS TOYA BERSIH RING BALI. Ring galah sane becik puniki, lugrayang titiang ngaturang pikobet sane wenten ring Bali mangkin, inggih punika pikobet indik kawentenan toya bersih. Toya sane bersih kantun dados pikobet ring makudang-kudang genah ring Bali minakadi Kabupaten Jembrana, Kabupaten Karangasem, Kabupaten Klungkung, Kabupaten Bangli miwah Kabupaten Gianyar. Indike puniki mamargi santukan kakirangan sumber toya miwah genah punika magenah ring tongos sane tegeh miwah tanah sane tuh. Ngrereh toya sane becik punika meweh tur sumbernyane doh pisan, punika ngawinang krama desa sane wenten ring genahe punika numbas toya sane mael pisan anggen ipun. Yadiastun ring makudang-kudang desa sampun polih wantuan, nanging wantuan punika durung prasida kaanggen jangka panjang. Pemimpin bali sane anyar patut mikayunin lan mautsaha mangda wenten toya bersih ring desa-desa, genah ring pegunungan, miwah ring genah-genah sane tuh. Saluiring krama Bali maduwe hak ring toya bersih kaanggen ring kahuripan nyabran rahina, inggih punika anggen mandus, nyiram, ngumbah, miara kesehatan, misah sane lianan. Inggih ida dane sareng sami, asapunika sane prasida aturang titiang. Mugi-mugi sane aturang titiang puniki prasida dados uratian olih calon pemimpin bali sane jagi kapilih ring warsa 2024. Puputang titiang antuk parama santih Om Santi, Santi, Santi Om  +
Om swastiastu,Merdeka sane wangiang titiang para angga panureksa,Sapunika taler,para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa,duaning sangkaning pasuecan ida,titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul i riki sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi,Ring galahe mangkin,lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda Krisis Toya Ening Ring Nusa Penida. Para semeton yowana sareng sami,napi mawinan titiang maosang toya ening sane sukil lan meweh ring nusa penida? sangkaning akidik klebutan toyane lan nenten sami genah ring nusa penida madue klebutan toya. Kawentenan klebutan toya magenah ring tebing sisin segarane, dados nyane kabuatang mesin pompa mangda prasida toyane punika kabakta ka soang-soang warga. Pengaptin titiange majeng para pemimpin Bali sane pacang terpilih ring warsa 2024, mangda nguratiang paindikan kahanan toya ening majeng warga Nusa Penida, duaning toya ening punika kabuatang pisan ring sajeroning kauripan warga Nusa Penida. Titiang ngaptiang pemimpin Bali sane jagi terpilih ngupapaya tur ngicenin solusi ngenenin indik pikobet pabuat toya ening ring nusa penida. Pemimpin Bali kaaptiang mangda nenten janji- janji kemanten ring sajeroning kompanye sakewanten mangda prasida muktiang napi sane kaaptiang krama Bali. Wantah asapunika sane prasida katur,kirang langkung titiang nunas ampura tur puputang titiang antuk parama santi.Om santhi,santhi,santhi,Om.  +
Kawentenan fasilitas umum ring Kabupaten Jembrana sampun cukup anggen kramannyane. Nanging, kewentenan fasilitas punika durung prasida kaoptimalang sareng masyarakat utamannyane ring Kabupaten Jembrana. Puniki ngawinang akeh fasilitas sane usak miwah kapah kaanggen. Tios ring punika, pemerintah ring Kabupaten Jembrana niki durung prasida menahin napi sane usak utawi sane patut kabenahin. Pemerintah nenten nguratiang fasilitas sane wenten ring Kabupaten Jembrana. Sakadi fasilitas ring Gor Krisna Jvra nenten medaging lampu ring toiletnyane lan sering nenten wenten toya. Tios ring punika, ring Gedung Kesenian Bung Karno taler ten medaging lampu lan sering nenten wenten toya. Dadosnyane toilet punika cemer tur maambu ten becik. Indike puniki sepatutnyane pemerintah utawi petugas kebersihan sane ngamongin irika state miara kawentenan fasilitas umum punika. Yening wenten sane usak mangda gelis kakebenahin, tur kasokong olih para krama sane ngagunayang fasilitas umum punika.  +
Om swastiastu. Yen jani Nike masa ne sube canggih, bek Nike jani alat- alat ane nganggo listrik, Kabel listrik di Tabanan nike sampun bek di bedur tiang e Nike kanti ngaenang konslet saget Yen pegat bise Kanti ke jalan kabel ne. Bek warga Ten wanen mentas ulian kabel Nike pegat.pesan tiang e untuk pemilu 2024 menam kabel di bawah tanah pang Sing bin Ten terjadi konslet lan Ten pertanda buruk bin. Nike antuk permasalahan tiang e kirang langkung tiang antuk Parama Shanti 🙏🙏🙏  +
Om swastyastu. Ida dane sana wangiang titiang para manggala, para guru, panuntun lan para sameton sareng sami sane dahat tresna sihin titiang. Ring galahe sane becik puniki nenten lali titiang ngaturang suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning ratu ida dane ping kalih titiang ngamolihang kerahayuan miwah karahajengan. Para sameton sareng sami, suksmaning manah ri woning galah kadi mangkin titiang jagi ngaturang orasi sane mamurda Kabersihan Jagat Baline Penting lan Genting. Kabersihan punika mabuat pisan. Sakéwanten, pikobet indik kabersihan ring Bali nyansan nglimbak. Ngawit Oktober 2020 ngantos panguntat warsa 2021 sampun kacatet 333 ton sampah plastik sané sampun dados polutan pinih ageng ring Pulo Bali. Manut data Kementerian Lingkungan Hidup lan Kehutanan (KLHK), Bali dados provinsi sane sampun ngasilang 915,5 tali ton sampah sapanjang warsa 2021 miwah nadosang Bali pinaka provinsi penghasil sampah ka-8 sane pinih ageng ring Indonesia. Puniki wantah pikobet sané mabuat pisan sané patut kauratiang olih pamerintah, santukan yéning nénten kauratiang, pastika pacang ngwetuang pikobet sané ageng pisan ring krama Bali. Yéning nénten kauratiang, punika ngawinang akéh pisan pikobet ring kahuripan, utaminnyané ring sampah plastik. Sampah-sampah punika prasida ngletehin tanah, toya, segara, miwah udara. Ekosistem buron miwah tetanduran pacang rusak sangkaning pikobet punika. Bencana alam sayan akéh mamargi. Taler kesehatan kramané nénten becik sangkaning sampah. Tiosan punika, Bali sane sampun kaloktah antuk pariwisatanyane taler pacang keni ius saking pikobet sampah puniki. Akeh pisan pamargi sane prasida kamargiang olih parajanane mangda prasida ngicalang sampah plastik punika, minakadi ngentosin kantong plastik anggen numbas antuk kantong ramah lingkungan sekadi kantong kain utawi totebag. Lianan ring punika, peran pemerintah taler mabuat pisan sajeroning nincapang uratian parajanane indik sampah plastik sane ngusak palemahan. Pamerintah utawi kepala lingkungan ring soang-soang daerah prasida negesang majeng ring parajanane mangda ngepah sampah plastik organik miwah non organik ring kantong sane mabinayan. Punika prasida ngawantu iraga antuk nentuang genah sampah sane prasida karesep miwah genah sampah sane nenten prasida karesep. Wenten makudang-kudang wewidangan sane sampun ngawigunayang sistem pemisahan sampah puniki, nanging nenten samian wewidangan pateh. Punika mawinan, titiang sareng sami ngaptiang mangda wenten utsaha sane prasida kamargiang olih pamerintah mangda prasida nincapang rasa uratian krama Bali indik pikobet polusi sampah plastik puniki. Ida dane, para pamiarsa sane wangiang titiang, asapunika sane prasida atur titiang, dumogi napi sane kebaktyang titiang wenten pikenohnyane majeng ring ida dane sareng sami, tur ngiring ngrajegang kelestarian lan keasrian lingkungan, orasi puniki puputang titang antuk parama santhi, om santhi santhi santhi om.  
Covid 19. Sapasira sane tan uning virus puniki? Kawentenan virus corona ring makudang- kudang panegara janten sampun mademang angga akeh pisan. Sampun kalih warsa ngalintang, kawentenan virus corona sayan ngalimbak ngantos ring Bali.Ring Bali, virus puniki taler kabaos gering agung. Bali sane sane kaloktah ngantos ka dura negara, pinaka genah sane asri tur lestari, akeh pisan wisatawan sane rauh ke Bali sadurung covid 19 nglimbak ring Bali. Sasukat wenten virus corona puniki pemerintah Bali ngambil pemargi mangda pariwisata Bali katutup utawi ngamargiang PPKM, nika mawinan wisatawan nenten kadadosang rauh ke Bali mangda kawentenan virus corona nenten sayan ngalimbak. Suwe sampun kawentenan viruse ring Bali, pariwisata sekadi pejah kawentenan nyane, sane mangkin napi sane patut kamargiang olih pemerintah mangda prasida nangiang pariwisata Baline ngantos ka pungkur wekas? Bali sane sampun kaloktah kantos ring dura negara. Kebudayaan Bali pinaka pamikukuh pariwisata Bali mangda setata kelestariang, kawentenan adat, seni miwah tradisi sane kasenengin olih wisatawan sane rauh ke Bali, tiosan punika krama Bali janten akeh sane mekarya kerajinan, nika mawinan Krama Baline patut setata ngajegang adat, seni miwah tradisi ring bali utamannyane majeng ring yowana Bali. Pastika prasida nangiang pariwisata Baline yening krama Baline ngajegang kebudayaan, Sapunika taler pemerintah mangda prasida ngicenin pemargi sane patut kamargiang.  +
Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani. Oleh Para Calon Pemimpin Bali?" Om Swastiastu: Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Bali inggih punika provinsi sane sugih pisan mawit saking budaya tradisi,makanan, genah wisata muah sane lianan. Nike sane ngawinan para turis-turis saking dura negara rauh meriki ke Bali. Turis-turis, sane rauh punika ipun, nenten uning antuk kawentenan awig-awig. ring Bali. Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya. Pengaptin titiange majeng ring calon menggala Bali sane kapilih ring Remilu 2024 niki. Sumangdane memperketat aturan majeng ring wisatawan asing sane. rauh ke Bali. Utamanyane aturan majeng bule sane mewisata ke genah-genah suci lan aturan berkendara ring margi agung. Ainggih, wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang numas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Para panureksa sane wangiang titiang lan Tim baliwiki sane kusumayang titiang sadurung tiang ngelanturang orasi punika ngiring aturang panganjali umat, Om Swastiastu Suksma antuk galah sane kapica ring titiang. Ring Bali dwipane mangkin akeh pisan kecingakin budaya utawi tradisi sane sampun kaengsapan sekadi mabasa bali sane becik lan cara ngawi banten. Truna trunine mangkin akeh sane nenten prasida malajahin indik punika sawireh nika nenten nuutin jaman modern puniki. Sekadi punika pemerintah perlu ngawentenang pasraman kilat ring sekolahan secara rutin. Ainggih asapunika aturang titiang kirang langkung titiang nunas pengampura, Om Santhi Santhi Santhi Om  +
Om Swastyastu. Merdeka. Sane wangiang titiang para angga panureksa. Sapunika taler, para semeton sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pasuecan Ida, titiang ngiring ida dane sareng sami prasida mapupul iriki sajeroning acara wikithon partisipasi public Bali berorasi ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurda “Kahuripan parajana sane nenten mampu ring Bali. Para semeton sareng sami, Geginan utawi pakaryan pinaka anggen pangupajiwa pinih mabuat pisan kaanggen nyalanang kahuripan sabilang wai. Kadi asapunika pastika sami seneng yening sampun madue pakaryan mawinan saking pakaryan punika pacang metu sane mawasta gaji. Gaji punika kaaangen matetumbasan sane mawasta kebutuhan sabilang wai sakadi baas, ajeng nasi, lakar basa miwah sane lianan sane mabuat pisan. Yening selehin nenten sami parajana madue pakaryan sane tetep mawinan punika kawastanin akeh sane nenten mampu. Akeh taler parajana sane nenten madue pakaryan ring desa miwah kota. Punika taler sane sampun madue kulawarga ten prasida ngidupin kulawarganyane utawi nenten mampu ring segi material. Santukan lowongan pakaryan kidik pet prade wenten nenten manut antuk kabisannyane. Saking pikobet puniki. Titiang nunas pangaptian para pemimpin Bali sane pacang kapilih ring warsa 2024 mangda nguratiang indike puniki. Pakaryan napi sane pantes kaicen majeng ring parajana punika mangda polih pakaryan prasida kanggen ngalanturang kahuripan ngantos riwekasan sareng kulawarganyane. Punika taler pemimpin Bali mangda prasida ngirangin parajana sane nenten mampu miwah pengangguran ring Bali. Wantah asapunika orasi sane kabaktayang titiang iwawu. Pet prade wenten baos sane nenten manut titiang nunas geng rena sinampura. Puputang titiang antuk parama shanti. Om santi,santi,santi om  +
Om Swastiastu Matur suksma majeng ring Ibu Guru sane wangiang titiang miwah timpal-timpal sanetresna asihin titiang. Ngiring sareng-sareng ngaturang puja pangastuti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, santukan antuk asung kerta wara nugrahan Ida, iraga prasida mapupul iriki. Ring galahe sane becik puniki, titiang pacang ngaturang wacana deskripsi sane mamurda “Kajeng Kliwon”. Ida dane sane wangiang titiang sane sampun lumrah kauningin, rerainan niki kapingetring limolas dina. Dina niki tuah patemuan ring tri wara sane mewasta kajeng lan pancawarakliwon. Kajeng kliwon niki nampek ring dewa yadnya, krana kaatur ring Ida Sang Hyang WhidiWasa. Umat hindu percaya, rikala korban suci niki kelanturang antuk para dewa, yakti para dewa jagi ngelindungin umatnyane. Antuk sarana sane keanggen ring dina kajeng kliwon niki patehring dina kliwon sane lianan, nanging segehannyane misi segehan panca warna, inggih punika:warna putih, barak, selem, kuning, lan brumbun. Tetabuhannyanne arak utawi arak berem. Diambang lebuh nike keatur canang burat wangi lan canang yasa. Persembahan niki wantah antuk Durga dewi, nanging sane keatur ring tanah nike antuk Sang Bhuta Bucari, Sang Kala Bucari, lan Sang Durgha Bucari. Kajeng kliwon niki tenget, napi mawinan? Krane dina niki lumrah ringmasyarakat keanggen antuk melaksana aji ugig, napi nike leak, desti lan lianan. Inggih Ida dane sane wangiang titiang , wantah asapunika titiang prasida ngamargiang dharma wacana indik Kajeng Kliwon. Dumogi wenten pikenoh ipun majeng ring parajanane sareng sami mangda nenten kaucap, titiang nunas pangampura. Sineb titiang antuk Paramasanthi. Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Kakirangan Sarana Miwah Prasarana Fasilitas Sane Jangkep Ring Sekolah Om Swastyastu Pemerintah Bali sane wangiang titiang. Kapingarep pisan, ngiringja iraga ngaturang puji suksma ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, santukan malantaran kawisesan Idane, iraga prasida sareng-sareng ring rahinane puniki. Sekadi sane sampun kauningin, sekolah pinaka genah sane mabuat pisan ring panglimbak kawagedan anak alit. Punika mawinan, nyiptayang genah sane becik inggih punika silih sinunggil genah sane becik ring panglimbak kawagedan para sisia. Genah sane becik nenten wantah pinaka genah nyingakin, nanging taler pinaka genah ngamargiang soang-soang utsaha. Nguratiang kebersihan miwah kenyamanan lingkungan inggih punika pamargi sane becik pisan sajeroning nambakin makudang-kudang panyungkan mangda nenten medal. Nanging, mangkin kantun akeh sekolah sane kantun nenten nerapang indike puniki, akeh pisan sarana miwah prasana sekolah sane doh saking kruna becik. Upaminyane, WC sane kotor miwah ngamedalang ambu sane nenten becik, kadang-kadang toya keranyane taler nenten kayun kauripang. Yadiastun wc inggih punika silih tunggil fasilitas sekolah sané mabuat. upaminyane tiosan, kahanan kelas sane panes tanpa kipas utawi ac, prasida ngawinang rasa nénten nyaman sisia miwah guru ri tatkala aktivitas pembelajaran kakawitin, utaminnyane ri tatkala masan tuh sekadi mangkin, kelas marasa panes miwah sisia dados nenten fokus sareng materi sane kapidartayang guru. Miwah kantun akeh malih fasilitas sekolah sane patut katincapang. Kawentenan puniki prasida mamargi, santukan wenten kakirangan administrasi ring sekolah. Taler kakirangan koordinasi pantaraning pamrentah pusat miwah pamrentah daerah sane ngawinang kirangnyane komunikasi pantaraning soang-soang angga. Punika orasi sane prasida aturang titiang indik kakirangan sarana miwah prasarana ring sekolah. Tiang ngaptiang pemerintah Bali prasida ngawaliang pikobet puniki, mangda prasida nglimbakang pendidikan ring Indonesia, punika patut kakawitin antuk parindikan sané alit. Dumogi antuk pidarta puniki, Ampurayang yening wenten kaiwangan kruna utawi iwang, titiang matur suksma. Om Santih Santih Santih Om  
Murda: “Kaletuhan Leluu Plastik ring jagat Bali” Om Swastyastu, Sane wangiang tityang para angga panureksa, sapunika taler Ida Dane para sameton sareng sami sane gumanti dahat kusumayang tityang. Maka pamurwaning atur, lugrayang tityang ngaturang sesanti angayu bagia saha dreda subakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, majanten sampun sangkaning sih paswecan Ida, Ratu Ida Dane sareng sami ping kalih tityang sida mapadu wedana ri acara Wiki thon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring subadewasa sane becik puniki lugrayang tityang ngaturang orasi sane mamurda “Kaletuhan Leluu Plastik ring Jagat Bali” Ratu Ida Dane para sameton Bali sareng sami, kawentenan panglimbak sane marupa polusi leluu plastik ring jagat Bali dahating ngobetin pisan. Riantukan pamargi kauripan para janane nenten sida kapalasang antuk ngawigunayang piranti plastik. Parindikan leluu plastik makeh pisan ngawinang pikobet makadi kaletuhan ri sajeroning kawentenan ambara, toya maka miwah pertiwi. Majanten sampun sangkaning kaletuhanne punika presida ngawinang pinyungkan-pinyungkan sane rahat ring para kramane. Iriki gumanti patut pisan para pemimpin sane kapilih ring warsa 2024 nginggilang pisan pamargi-pamargi saha ilikita-ilikita parindikan pengolahan leluu sane manut sekadi tata titi ipun. Sekadi pengolahan ring suang-suang kulawarga, bebanjaran, desa adat make miwah sane siosan, mangda sida wicaksana ri sajeroning ngangge piranti plastik. Ngiring para jana Bali sareng sami, mangdane satata sayaga tur pariyatna pisan sajeroning kawentenan baya leluu utaminnyane leluu pastik. Mawastu raris Pulau Bali sane kaloktah ngantos ka dura nagara setata presida ngajegang kaasrian palemahannyane mangda taksu Baline sane katamiang prasida ajeg tur lestari. Inggih kadi sapunika sida antuk titiang matur, maka kakirangan ipun banget tityang nunas agung pangampura. Maka wasana, puputang tityang antuk ngaturang parama santi, “Om Santih, Santih, Santih, Om”  +
Ogoh- ogoh Kali Citta Pralaya inggih punika ogoh- ogoh sane wenten ring Banjar Dukuh Mertajati, Denpasar. Kali Citta Pralaya madue teges pralaya sangkaning pikayun sane nenten becik. Puniki dados kaanggen sesuluh ring pemerintah mangda setate eling ring ring raga, tegteg ring pikayun sane melah lan ten dados lali ring swadharma mangda jagatnyane sida kerta rahayu.  +
Ring warsa sané jagi rauh, Indonésia pacang ngelaksanayang pemilihan umum (Pemilu) sané kakawitin saking Pemilu legislatif raris kalanturang antuk pemilihan Présidén miwah Wakil Présidén. Panglimbak teknologi informasi miwah komunikasi dados silih sinunggil sané prasida nyokong miwah nglahlahin pamargin Pemilu ring warsa-warsa selanturnyané. Akeh calon pemimpin sane sampun ngawigunayang TV, media sosial, miwah handphone pinaka komponen utama miwah strategi kampanye calon pemimpin antuk ngamolihang pikayunan kramane. Para pamilet pacang ngawigunayang makudang-kudang tata cara mangda kampanye ipun prasida ngamolihang suara sané akéh. Silih tunggil kampanye sané prasida kaanggén rikala pemilihan 2024 inggih punika black campaign. Black campaign mawit saking basa Inggris sané mateges 'kampanye hitam". Kampanye hitam ketahnyané nyihnayang parilaksana sané matetujon antuk ngaonang silih tunggil pihak ring pemilihan umum. Kampanye hitam inggih punika taktik politik sané kaanggén olih saingan utawi sekaa tertentu anggén ngusak citra miwah réputasi musuh politik ipun. Nyinggung calon utawi partai sané ngelawan antuk nyebar informasi sané iwang, fitnah, utawi ngambil tindakan manipulasi tiosan anggén ngusak kepercayaan publik majeng ring musuh politik inggih punika tatujon saking black campaign. Lianan ring ngawedarang bebaosan sané nénten patut indik musuh politik, kampanye puniki taler prasida kamargiang antuk ngawigunayang pikobet indik agama, ras, utawi soroh anggén nyokong pikobet miwah nyokong pabinayan sosial. Mangdané prasida mastikayang yéning orti sané kawedar punika marupa kampanye gelap utawi nénten. Patut kauningin ciri-ciri black campaign mangda nénten dados berita hoax: 1. Suratan puniki nenten patut. 2. Ngarah ka SARA. 3. Sampun sinah indike punika tan pacang sida mamargi. 4. Warta punika nénten ja adil. 5. Ring tengahing tarune. Gatra sane nenten becik puniki sering pisan munggah ring media sosial, minakadi Twitter, Facebook, Instagram, utawi Whatsapp. Indiké punika ketah pisan kapanggihin ring para jana. Silih sinunggil conto saking black campaign puniki inggih punika serangan Jokowi pinaka Calon Presiden ring warsa 2014. Jokowi nerima black campaign saking tabloid obor rakyat sané nampilang murda "Capres Boneka" kadukung antuk gambar karikatur Jokowi sané sedek ngambung tangan Megawati Soekarnoputri. Daweg punika, indik tabloid sané ngawinang pikobet ring parajanané punika digelis kapolihang ring polisi miwah makudang-kudang saksi taler kapangandikayang ngranjing, rumasuk Dewan Pers. Dampak black campaign sane karasayang olih masyarakat inggih punika 1. Punika ngawinang panampén sané matiosan ring soang-soang pihak sané prasida ngawinang pabinayan. 2. Kaciptan opini negatif miwah kawéntenan pengelompokan sané mapaiketan sareng kramané sané marasa opini punika patut miwah nénten patut. 3. Ring sajeroning bebaosan punika, wenten makudang-kudang bebaosan sane iwang. Nyingkahang berita black campaign sujatinyané nénten prasida, mawinan pamiarsa nénten prasida ngontrol anak sané nampek mangda nénten ngirimang pesan indik black campaign punika. Nanging para pangwacen taler prasida ngicalang pikobet punika antuk nyingkahang murda utawi daging sané ngawinang pikobet punika. Wénten taler sané patut urati yéning iwang ngwacén berita sané nyihnayang indik pemilihan umum. 1. Nguratiang pariindikan sané kawedar ring média. 2. Indayang cingakin sira sang sane nyurat artikel punika. 3. Ngamargiang verifikasi ring pihak sané mapaiketan. 4. Nénten nyambatang berita hoax ring sapasira jua. Pinaka jadma sané becik, iraga patut sayan waspada ring berita utaminnyané ri tatkala nuju pemilihan umum. #ngiringdadospemilihsanebijak  
Kantun wenten jaringan Internet Sane kaon ring Nusa Penida Om Swastyastu, Salam Gema Santhi Sane wangiang titiang para angga panureksa, calon pejabat utawi pemimpin ring Bali, sapunika taler semeton Bali sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning pesuecan Ida, titiang ngiring Ida dane sareng sami prasida mapupul I riki sajeroning acara Wikithan Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe mangkin, lugrayang titiang ngaturang orasi sane mamurda Kantun wenten jaringan Internet Sane kaon ring Nusa Penida. Para semeton Bali makesami, maosang indik pariwisata Nusa Penida Sampun kaloktah kantos ka dura negara, bilih-bilih Nusa Penida punika kasengguh taluh emas ne Bali. Parindikan Puniki nenten kesarengin antuk kemajuan Internet sakewanten wewengkon ring nusa sane durung polih akses jaringan Internet sane Stabil utama nnyane ring pelosok Nusa Penida ring wewengkon Desa Batumadeg, Tanglad, Batukandik lan Klumpu. Awinan Jaringan Internet sane kaon makeh para tamiyu utawi turis paling ritatkala ngakses Google Maps. taler para yowana sane saking irika mangdane tedun ke beten mangda polih signal. Pengaptin titiange pinaka sisya sane ngawigunayang Internet ring sajeroning paplajahan mangdane pemimpin sane kapilih ring warsa 2024 sane jagi rauh mangda prasida nguratiang Parindikan Jaringan Internet tur mangda prasida katincapang malih. Mangda danganan warga Nusa ngakses Internet. Wantah asapunika wacana orasi sane prasida aturan titiang, kirang langkung titiang nunas pengampura. Puputan titiang antuk Paramasanthi. Om Santhi, Santhi, Santhi Om  +
Sekadi sane terjadi ring Pante kuta Wenten beberapa sane meadolan memakse wisatawan antuk melinggih utawi numbas ajengan lan minuman olih ia. Sane membuat wisatawan nenten nyaman wantah terkesan memakse lan Apang beberapa wisatawan nyak ngangge jasa ia lan numbas ajengan LAN minuman ia. Lan beberapa wisatawan Wenten sane ngomong ring Twitter utawi Instragram Wenten sane beberapa media sosial sane lianan indik hal ini.Diolas dibenahin petaken punika Wenten sane beberapa wisatawan jejeh antuk berwisata ring iriki lan menggangap ring mekejang genah tongos wisata akan Wenten sane meadolan sekadi puniki. patut ngelimbatang pariwisata anyar sane prasida mapikolih untung sane makueh ring sajeroning genah wisata patut resik minakadi jempeng lan sane pisan  +
KARANG AWAK Om Swastyastu Bapak/Ibu sareng sami sane dahat wangiang titiang, dumogi ida dane sinareng sami nenten lali ring dija mangkin ida dane magenah?, inggih patut pisan puniki mawasta PULAU BALI, genah sane sampun ngicenin iraga sareng sami sekancan sane keaptiang, minekadi tanah, toya, palemahan sane asri miwah makeh sane tiosan malih sampun tunas iriki ring BALI. Mangkin raris metu pitaken sane dangan pisan. Pitaken punika boya wenten tios wantah, napi sane sampun iraga kaaturang ring jagat Bali puniki? Minab makeh pisan sampun parilaksana iraga sane sampun iwang tan manut sasuduk sasuluk sane becik, minekadi wawangunan gedung-gedung sane makeh pisan tan bina kadi entikang oong ngulah pesu ten uning ring genah sane becik, indik puniki panggih titiang ring CANGGU, minab durung langkung 10 warsa kawentenan Desa Canggu sampun mauwah rupan ipune. Raris napikeh iraga jagi bengong mapangenan??? Napikeh iraga pacang makarya Canggu-Canggu sane tiosan? Napi iraga sampu waneh kadi puniki?. Yening indik puniki malih mamargi sinah bangket-bangket (Jalur Hijau) mauwah dados hotel, villa, mall-mall, bungalow miwah sane tiosan sinah Bali jagi sayan rusak. Makeh polusi, luu, dangan wenten banjir, tanah emid, taler biuta sane tiosan. Rikala biuta punika sampun mamargi, napikeh iraga kantun bangga, maosang BALI pulau SUARGAN, BALI pulau PARA DEWATA, BALI pulau SERIBU PURA?, sinah lakar Bali madue julukan sane anyar inggih punika BALI SERIBU MASALAH. Ngiring ngawit mangkin iraga metaki-taki mangda Bali puniki nenten wenten akeh “KEBISINGAN, KEMACETAN, POLUSI” lan sekancan kakaonan-kakaonan mangda sida kauratiang ngawit mangkin. Yening nenten ngawit mangkin, pidan malih, yening nenten iraga sapasira malih?, puniki pinaka KARANG AWAK, puniki taler genah sane sutresnain, nika mawinan iraga taler patut nyaga mangda stata becik. Bapak/Ibu calon DPD sane pacang ngangganin Bali puniki sane wangiang titiang, niki boya indik padewekan titiang, boya indik kawentenan jrone, boya taler indik kawentenan ipune, sakemaon puniki wantah indik kawentenan iraga sareng sami, inggih iraga sareng sami!. Elingang taler BAPAK/IBU iraga madue pianak lan putu, napikeh indike puniki sane benjangan jagi tamiang? Napikeh ipun jagi icenin lan naanenang rasa pedih ring pulau Bali puniki? Napikeh nika sane iraga aptiang?. Pastika iraga sareng sami jagi nyawis “Nenten”, antuk suara keras lan lantang!, nika mawinan BAPAK/IBU calon DPD sane wangiang titiang pinaka pinunas titiang sane utama inggih punika mangdane benjangan Bapak/Ibu makarya awing-awing sane TEGAS mangda sida MEMINIMALISIR wangunan-wangunan sane sayan akeh puniki, taler makarya awig-awig ring dija manten dados ngawangun lan kuda akeh nyane sepatutne ngawangun sane becik. Bali sampun kosek, Bali sayan panas lan sayan nginguh. Ngiring! Mapikenoh lan maparilaksana sane becik mangda sida Bali kabaos AJEG nganutin desa kala patra sane mautama. Titiang madue manah, Bapak/Ibu sareng sami presida ngawangun napi sane kaaptiang iraga sareng sami puniki. Inggih akadi punika sane prasida aturang titiang, dumogi napi sane kaaptiang iraga sareng sami prasida kalaksanayang. Iraga mangda sida jengah, mautsaha gotong royong saguluk sagilik sabayan taka ngawangun napi sane kaaptiang, mangda Bali puniki sayan maju nanging nenten ngaonang palemahan ipun. Suksema antuk uratian ida dane sinareng sami, wantah wenten iwang atur utawi manah titiang sane nenten manut arsa kapiarsa nenten lali titiang nunas agung rna sinampura. Gunung agung, gunung lempuyang, gunung batur, kirang langkung ampurayang titiang matur. Suksema Om Santih, Santih, Santih Om #KarangAwak #Eling # SatyamEvaJayate … !!!  
Sugih undagi ring para panegara sane prasida nyaksiang, ring wewidangan puniki tiang prasida ngicenin cara ngicenin pamargining kemiskinan ring Bali, sane dados pradesa pangaweruh pinih kahuripan antuk para pemimpin sane kasarengin ring paragané. Pemimpin sane Inklusif puniki kautamayang ngicenin pamikayunan sane kadekal ring kalungguhan pamargining, kalanturang tatkala sane nenten sayaga undagi mangda pacang melaras ring wargané. Pradén tur nenten parahayu madué linggih tur kula pacang nyakinin pamargi sane mapupulang antuk. Pemimpin Bali pacang ngicenin pamargining ekonomi sane ngawinanang ring wewidangan pangembangan sane ngametut dados pumeluh antuk Bali. Pangaweruh puniki mamurda ring wawidangan pamargining ekonomi, sane pacang kabuktian olih pangelidikan pangemban ida sane mawi jagat pamargining sane ketah mapangapraga ring Bali. Parglanturan pndidikan sane setata mawasta puniki pamimpin sane maprakarsa pamargining Bali pacang ngicenin pamargi sane becik ring pendidikan sane senengin mawasta. Nyinahang undagi nyantosang wargané sadurung undagi ngicenin pamargining sane kedarmayan, nyinahang undagi pada iraga sareng kramane patut mapragara ring wewidangan pendidikan sane mawasta tur sane tetujon ring Bali. Pemberdayaan krama lokal inggih lunika pamimpin sane ngicenin pamargining Bali pacang nyinahang undagi ring wewidangan pemberdayaan krama lokal. Pradén iraga maaturnayang undagi ngamargi wargané, lan maaturnayang ring pariwisata sane kaemargiang nenten dados sampun suba. Pamimpin sane pacang undagi pambangunang undagi parglanturan sane setata mawasta ring wewidangan sane memargiang Bali ngalimbakang sampun. Pangaweruh sareng parga sareng atmane pamimpin Bali puniki pacang ngicenin pangaweruh sane parabakta sareng sane setata makaryan sareng wargané. Nenten dados wawangunan sane sami setata mamurda ring krama Baline sane mawasta sareng pacang nyujukang pamargining sane prasida ngapraga wargané sareng Bali. Dengan pangayun sane parabakti sareng dharma, Bali pacang maaturnayang ring wewidangan sane setata mawasta, pacang mapragara pangaweruh pamargining sane ketah dados tantangan mendesak ring jagat pamargining sané. Matur suksma.  
Sugih undagi ring para panegara sane prasida nyaksiang, ring wewidangan puniki tiang prasida ngicenin cara ngicenin pamargining kemiskinan ring Bali, sane dados pradesa pangaweruh pinih kahuripan antuk para pemimpin sane kasarengin ring paragané. Pemimpin sane Inklusif puniki kautamayang ngicenin pamikayunan sane kadekal ring kalungguhan pamargining, kalanturang tatkala sane nenten sayaga undagi mangda pacang melaras ring wargané. Pradén tur nenten parahayu madué linggih tur kula pacang nyakinin pamargi sane mapupulang antuk. Pemimpin Bali pacang ngicenin pamargining ekonomi sane ngawinanang ring wewidangan pangembangan sane ngametut dados pumeluh antuk Bali. Pangaweruh puniki mamurda ring wawidangan pamargining ekonomi, sane pacang kabuktian olih pangelidikan pangemban ida sane mawi jagat pamargining sane ketah mapangapraga ring Bali. Parglanturan pndidikan sane setata mawasta puniki pamimpin sane maprakarsa pamargining Bali pacang ngicenin pamargi sane becik ring pendidikan sane senengin mawasta. Nyinahang undagi nyantosang wargané sadurung undagi ngicenin pamargining sane kedarmayan, nyinahang undagi pada iraga sareng kramane patut mapragara ring wewidangan pendidikan sane mawasta tur sane tetujon ring Bali. Pemberdayaan krama lokal inggih lunika pamimpin sane ngicenin pamargining Bali pacang nyinahang undagi ring wewidangan pemberdayaan krama lokal. Pradén iraga maaturnayang undagi ngamargi wargané, lan maaturnayang ring pariwisata sane kaemargiang nenten dados sampun suba. Pamimpin sane pacang undagi pambangunang undagi parglanturan sane setata mawasta ring wewidangan sane memargiang Bali ngalimbakang sampun. Pangaweruh sareng parga sareng atmane pamimpin Bali puniki pacang ngicenin pangaweruh sane parabakta sareng sane setata makaryan sareng wargané. Nenten dados wawangunan sane sami setata mamurda ring krama Baline sane mawasta sareng pacang nyujukang pamargining sane prasida ngapraga wargané sareng Bali. Dengan pangayun sane parabakti sareng dharma, Bali pacang maaturnayang ring wewidangan sane setata mawasta, pacang mapragara pangaweruh pamargining sane ketah dados tantangan mendesak ring jagat pamargining sané. Matur suksma.  
Suksma aturang titiang majeng ring panganter acara antuk galah sane kapaica ring pasikian titiang. Para panureksa lan Para Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang, lan Ida Dane sareng sami sane banget wangiang titiang. Sadurung acara punika kakawitin, titiang jagi ngaturang Panganjali umat mangkin " OM SWASTYASTU" Kaping ajeng ngiring irag sareng sami ngaturang pangayubagia ring Ida Sang Hyang Wdhi Wasa antuk asung kerta wara nugraha Idane iraga sinarang sami mrasidayang masikin ring galah sane becik puniki. Ring dina puniki titiang jagi ngaturang pidarta sane mamurda " Kasus Bunuh Diri Ulian Penyakit Mental" Ring zaman ne puniki, akeh pisan kejadian bunuh diri sane wenten ring Bali. Para sisya lan para yowana akeh korbannyane, kejadian punika sane wenten mawinan pikobet ring keluarga, ring linkungan sekolah, pikobet ekonomi lan pikobet sane lianan. Pikobet- pikobet puniki sane ngeranayang kasus bunuh diri ring Bali nyangsang negehang. Angka kasus bunuh diri ring provinsi Bali dados sane wantah rangkap ketelu ring Indonesia, sawetara saking 1 Januari 2023 ngantos 20 Juli 2023. Ring catatan Polri, wenten 61 korban kasus bunuh diri ring Bali tahun 2023 niki. Sane ngeranayang para sisya ngelaksanayang perilaksana bunuh diri nike kerana korban sesai ningeh omongan sane jele-jele utawi bullying. Bullying ring lingkungan sekolah akeh pisan mawinan, dampaknyane nidayang ngae mental korban tuun utawi usak, korban depresi, takut sareng omongan sane jele-jele punika, lantas si korban berpikiran sempit lan akhirnyane korban ngelaksanayang perilaksana sane nenten patut nike. Pikobet sane lianan masi ngeranayang kejadian bunuh diri nike terjadi, pikobet ring keluarga wantah pikobet saking ekonomi sane sesai ngeranayang bunuh diri punika. Kirangne pengertian lan komunikasi sareng keluarga ngeranayang korban mrasa iye idup ajaka pedidiane, korban mrasa ten wenten sane ngertiin, keluarga sabe wenten pikobet (sesai uyut) ento masi ngeranayang korban (anak) mentalnyane tuun. Lenan ento, pikobet saking ekonomi masi ngeranayang bunuh diri punika terjadi, iraga sareng sami idup di gumi niki pasti wenten ekonomi ne sane berkecukupan lan wenten sane ekonomi ne kirang mampu, korban punika mrasa iye ten wenten harta beranda, iye ngerase putus asa, apa ane iye tagih tere prasidayang tercapai. Kasus bunuh diri punika dados dicegah antuk ngicenin panyuluhan bahayane bullying antul mental, iraga ten dados saling membully, saling uratiang lan saling dukung. Iraga harus stata selektif ring pergaulan, stata maakang raga ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Nanging sane pinih rihin unteng sane harus iraga laksanayang inggih punika yening iraga wenten pikobet iraga sepatutnyane nutur utawi cerita teken orang ne iraga percayain, utawi yening ten orang iraga nidayang nuturang pikobet iraga teken Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Ten dados iraga mendem pikobet iraga terus menerus ajak pedidi. Ngiring sinarang saling dukung ten wenten saling bullying, iraga sepatutnyane saling peka lan peduli ring keluarga, teman, anak lan sane miwah sane lianan, apang korban bunuh diri ring Bali kirang utawi ten wenten ring Bali punika. Asapunika pidarta sane prasida aturang titiang, nunas sinampura yening wenten atur titiang sane iwang tur ten manus rung arsa. Dumogi punapi sane aturang titiang ring galahe puniki wenten pikenonhnyane mangda becik. Pinih riin titiang ngaturang "SUKSMA". "KLUNGKUNG SEMARAPURA* KIRANG LANGSUNG TITIANG NUNAS AMPURA", antuk panyinep titiang puput antuk Parama Shanti, "OM SHANTI SHANTI SHANTI OM".  
Kasus Narkoba Ring Bali Om Swastyastu Kapertama majeng ring para panureksa sane dahat wangiang titiang. Asapunika taler majeng ring para semeton yowana para pamilet wimbara Bali berorasi sane tresna asihin titiang. Sadurung ngelantur, pinih ajeng lugrayang titian ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Parama Kawi, sangkaning wara nugrahan Ida, titian sareng ida dane mapupul masadu ajeng ring parikrama Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik puniki, titian pacing ngawedar orasi sane mamurda NARKOBA. Ratu idadane sareg sami utamane para kawula muda sareng sami, saantukan kewentenan Era Globalisasi sane ngeranjing ring jagat Indonesia tanpa sangkan taler sang guru rupaka sane nenten gelis tanggap ring pari polah paak ipun tur kawentenan ring wewidangan soang – soang sane nenten becik, akeh kawula muda taruna tarunine sampun koni kabrebehan antuk Narkoba inggihan punika makawinan pamedalan generasi sane loyo, ten medue rasa tanggun jawab, manah maajah sampun ical, tata karma sane nenten becik, taler akeh sampun para mudane sane karanjingan ring balai rehabilitasi Narkoba, talerring makudang rumah sakit, taler akeh sampun para kawula mudane ngeranjing ring gui. Kawentenan punika banget pisan makta pikobes maring jagat Indonesiane. Sepatutne yening jaging pacing ngerereh kedik jayaan nenten nenten manut nganggen Narkoba. Nike mawihan akeh ngikairinin paridabdab sane nenten becik. Sampun manardi pakaryan iraga sareng sami ngemecikan para kawula mudane sane nganggen Narkoba punika akeh wenten paridabdab pamargi sane prasida kamargiang mangda kawula mudane prasida kabecikan malih, inggih punika. • Ngicenin pitutur saking yayasan social, sekolah, pari dabdab saking guru swadyaya taler ngeargiang seminar – seminar. • Ngicenin pendidikan Budi Pekerti, sastra Agama sane tetujone ngemecikin kawula mudane. Malarapan antuk paridapdap punika kaaptian ngamuihin ngamulihin pamargi sane becik tur nenten malih nganggen Narkoba. Inggih punika pidartan titiang kirang langkung titiang nunas pangampura mangda sane wedarang titiang punika kaanggen tur wenten kawi gunanye maka panguntap titiang ngaturang Parama Shanti. “Om Shanti Shanti Shanti Om”  
Ring masane mangkin, akeh sampun kasus pelecehan seksual. Ring media sosial utaminnyane ring Instagram akéh pisan orti-orti sane nyihnayang indik kekerasan seksual. Ring warsa sane sampun lintang, KBRN maosang indik kasus kekerasan marep anak alit sampun nincap kantos 48 kasus. Sane pinih ngaenan inggih punika, akeh pisan anake sane sampun ngamademang anak madue pasawitran ngajak anake sane keni danda. Nika mawinan ngawit mangkin pemerintah lan iraga dados remaja patut mautsaha nanganin parindikan punika, silih tunggilnyane antuk cara sane becik ngeninin indik pikobet sane pacang nibenin yening iraga ngelaksanayang seks pra-nikah, becik antuk makarya sareng dinas BKKBN (Badan Kependudukan dan Keluarga Berencana Nasional) sane ngawangun program GENRE (Generasi Berencana). Program punika pastika banget ngwantu ngirangin kasus puniki santukan ring GENRE para yowana kaundang mangda makarya rencana indik masa depannyane. Mogi-mogi para yowana sareng sami prasida ngamolihang genah sane becik lan genah sane becik anggen ngaruruh jati dirine. Taler antuk nglaksanayang sosialisasi utaminnyane ring genah-genah sane doh pisan indik baya saking punika, miwah ngawitin nglimbakang pikayunan indik para istri taler patut madue ilmu bela diri santukan kajahatan sekadi penculikan sane ngawinang kekerasan seksual. Yadiastun suaranne tabu lan tusing nyaman kapireng di arepan anake liu, iraga patut nyalanang lan ngubadin suaranne ento apang prasida nyaga generasi emas ane lakar teka.  +
Matur suksma aturang titiang majeng ring pangenter acara, santukan galahe sane becik puniki kapicang ring pasikian ttiange. Para panureksa sane wangiang titiang, Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang, lan ida dane sareng sami sane banget tresnasihin titiang. Sadurung titiang matur amantra, pinih riin ngiring sareng-sareng ngastiti bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, majalaran antuk ngucarang panganjali umat. Om Swastyastu, Mogi-mogi sangkaning pasuecan Ida lan asung kertha wara nugraha Ida, prasida titiang ngiring Ida dane sareng sami ngamangguhang karahayuan lan karahajengan jagat. Ring genah lan galahe sane becik puniki lugrayang titiang matur amantra sane mamurda "Kasus Rabies Ring Bali". Dinas kesehatan Provinsi Bali ngonfirmasi petang diri sane padem sangkaning keni infeksi rabies ring Bali ngawit warsa 2023. Dinas kesehatan Provinsi Bali teler maosang vaksin rabies kasedia ring fasilitas kesehatan miwah dinas kesehatan daerah ring Bali. Ring Januari kantos awal Juli 2023 Kacatet papat kasus padem. Ring periode sane pateh ring Warsa sane sampun lintang, wenten solas warsa jadma padem sangkaning rabies ring Bali? . Nedunang nyantos nem dasa papat persen? Baos anom, sane kahubungin ring rahina saniscara (1/7/2023). Papat kasus padem sangkaning infeksi rabies warsa puniki mamargi ring Kabupaten Jembrana akehnyane kalih kasus,ring Kabupaten Buleleng wenten asiki kasus, miwah ring kabupaten Badung akehnyane asiki kasus. Data Dinas Pertanian dan Ketahanan Pangan Provinsi Bali nyihnayang, populasi asu ring Bali ring warsa 2023 katarka akehnyane 599.719. Kasadiaan vaksin rabies ring Bali kantos Juni 2023 akehnyane 510.000 dosis. Ring pangawit sasih Juni 2023, program vaksinasi rabies ring Bali sampun ngeranjing ring 43,2 persen populasi buron, utaminyane asu. Nanging, penyebaran rabies saking asu ka buron tiosan sampun kapanggihin ring silih tunggil banjar ring Desa Pujungan, Kecamatan Pupuan, Kabupaten Tabanan. Sane mangkin, napi sane patut kalaksanayang mangda nenten malih wenten rabies ring Bali? Santukan Bali durung bebas saking kasus rabies, punika mawinan iraga patut setata waspada majeng ring buron liar sane wenten ring sekitar lingkungan iraga madue buron peliharaan utaminyane majeng ring buron asu. Ida dane sareng sami yan cutetang titiang daging pidartan titiang iwawu inggih punika iraga dados krama Bali patut waspada majeng ring buron-buron sane wenten ring sekitar iraga lan ngelaksanayang vaksinasi majeng ring buron piaraan iraga. Ida dane sareng sami sane banget kusumayang titiang kadi asapunika titiang prasida matur-atur ring galahe sane becik puniki, mogi-mogi wenten pikenoh ipun ring wesananing atur. Manawi ring sajeroning napi sane baosang titiang iwawu wenten iwang antuk titiang matur nunas pangampura. Matur suksma antuk uratian Ida dane sareng sami, pinaka panguntat, puputang titiang antuk parama santih Om Santih, Santih, Santih, Om  
Om swastiastu Sane wangiang tityang majeng para angga panureksa sareng sami sapunika taler majeng para semeton yowana Bali sinareng sami sane tresna asihin titiang. Pinih ajeng titiang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning paswecan Ida, titiang taler semeton yowana Bali prasida mapupul ring sajeroning acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Beorasi. Ring galahe sane becik puniki, titiang ngaturang orasi sane mamurda “Katun Wenten Kemiskinan Ring Wewidangan Bali”. Para semeton sareng sami utamanyane semeton yowana Bali, pulau Bali sayuwakti sampun kaloktah kantos ka dura negara ring sajeroning indik pariwisata Bali nyane, sakewanten lianan ring punika pulau Bali madue pikobet sane mabuat pisan inggih punika ngenenin indik pikobet kemiskinan. Wewidangan sane kebaosang kantun wenten warga miskin inggih punika ring wewidangan buleleng miwah Karangasem manut data Kompas.com sane titiang wacen. Saking pikobat punika, titiang ngaptiang mangdane sapasira ja pemimpin Bali sane kapilih ring warsa 2024, mangda nguratiang pikobet kemiskinan sane wenten ring Bali tur mangde prasida ngarerehin solusi utawi ngicenin solusi ngenenin indik pikobet punika, mangda kemiskinan ring Bali nyansan ngareredang gumentos ical kemiskinan punika ring Bali. Ngiring sareng sami utamanyane para yowana Bali eling tur nguratiang indik kahanan jagat Bali, duaning jagat Bali sampun kaloktah kedua negara. Inggih wantah asapunika orasi titiang ngenenin indik pikobet Kemiskinan Ring Wewidangan Bali kirang langkung titiang nunas pangampura. Puputan titian ngaturang parama santhi. Om Santhi, Santhi, Santhi Om.  +
Om Swastyastu Om swastiastu Inggih ida dane sareng sami. Ring galahe sane becik puniki, wenten pikobet sane dahat mabuat, sane ngabutuhang uratian sane dahat mautama saking panglingsir Bali sane jagi rauh. Silih sinunggil pikobet sané patut gelis kapuputang inggih punika indik pariwisata di Bali. Para wargi Bali, inggih punika timpal-timpal ring sawijining perayaan demokrasi sane pinih ageng, mawali sujatinayang pambela sami ngajeng masalah paling mendesak ane pacang nyusun ring sawijining calon pemimpin Bali. Ring pangaksama ring sami, masalah sane pacang dados pangawit majeng utawi titiang sane patut utamayang puniki inggih punika pabangkun pemerintahan sane ngamargiang pariwisata lan lingkungan Bali, sane sampun mrentah kaunggulan pulau. Masalah pangrancang punika taler kapolihang polah-polah sane kasil mapinunas ring pademokrasi sane sampun mapinunas ngalimbakang ragane. Dados pangubaya, titiang ngamargiang nglaksanayang program-program inovatif sane nglanjutang kesinambungan pariwisata, sané sampun ngusap kaunggulan Bali. Sané kapalihang ring masalah lingkungan puniki taler wantah aspek sane pacang patut kawastanin sareng pariwisata, mawali mangda Bali tetep tathag sareng ngusap pariwisata berkelanjutan. Kadadosan majeng rahina mangda Bali mapikayunan, titiang ngamargiang ane patut kawastanin pariwisata sane makarya manfaat tathag sareng lingkungan. Titiang ngamargiang pangaksama ring sami sareng titiang ngadukung paripurna, pangubaya, sareng nglaksanayang tata krama kaweruhan. Om Santi Santi Santi Om  +
Om Swastyastu, merdeka Para angga panureksa sane dahat wangiang titiang, punika taler para yohwana sareng sami sane tresna asihin titiang Pinih riin ngiring iraga ngaturang suksma ning manah, majeng ring Ida Sang Hyang widi wasa. Duaning sakaning asung kerta wara nugraha ida titiang punika taler ida dane sinareng sami prasida masadu ajeng ring galah sane becik puniki, melarapan antuk punika titiang jaga ngaturang pidarta orasi sane mamurda Kautaman Sang Maraga Guru Wisesa Inggih para yohwana, punika taler ida dane sinareng sami. Iraga maurip iriki ring panegara Indonesiane sane dahat wibuhing budaya sane adhiluhung, kaasrian jagat, miwah sumber daya sane nudut kayun sang sane ngatonang. Sakewanten ring sajeroning pemargiang makeh pikobet sane nibenin, ngawinang nenten prasida ngewetuang sang rumaga guru wisesa pamekasnyane pamimpin sane dados Panuntun tur pageh nabdabang pemargine punika, mangda sayuakti nindih kramane, gumanti prasida nemuang kasutertan ring jagate Tiosan ring punika yening sampun dados Angawa rat ring jagate, mejanten maakeh pikobet sane nibenin, bilih bilih makueh kramane sane sandang uratiang, mangda sayuakti satia wacana nindih kramane, icalang manah sane lempas ring sajeroning suwadarma minakadinyane korupsi napi malih lali ring semayane nindih kramane maka sami. Duaning parilaksana sekadi punika patut titen mangda sayuakti dados pamimpin sane urati ring kramane. Ngiring iraga sinareng sami, nyikiang pikayun mangdane prasida nemu sang rumaga guru wisesa sane pageh tur sayuakti nindihin kramane sami. Wantah kadi asapunika minakadi atur titiang, minab wenten iwang ring sajeroning nitiang maktayang pidarta Orasi puniki, titiang nunas angung rna pangampura, sineb titiang antuk parama santih, Om Santih santih santih Om  +
Inggih matur suksma antuk galah sane sampun kapica ring sikian tityang, sadurung nglantur ngiring sareng sareng ngrastiti bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa malarapan antuk Panganjali Umat, Om Swastyastu. Majeng ring angga panureksa sane dahat kusumayang tityang, majeng ring pamirsa sami sane wangiang tityang, taler majeng ring pamilet Wimbakara Orasi Wikithon sane tresna sihin tityang. Ring galahe sane becik puniki lugrayang tityang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Sang Hyang Widhi Wasa duaning sangkaning asung kerta wara nugaraha Ida, mawinan tityang ping kalih ida dane sareng sami prasida kapaica karahayuan lan prasida ngamiletin Wimbakara Orasi Wikithon puniki. Wastan tityang Ni Putu Ema Kurniawati saking SMA Negeri 1 Ubud jagi maktayang orasi sane mamurda, Kawentenan Aplikasi BALISARIKA Kaanggen Nglestariang Basa Sastra lan Aksara Bali. Bali sakadi sane sampun kauningin ring aab jagat era globalisasi sane mangkin sampun pasti nganggen sane mawasta teknologi. Teknologi sane wenten sampun akeh lan jangkep kaanggen ring kahuripan kramane makasami. Nanging ring jagat Bali sane mangkin, akeh krama Bali sane sampun lali ring kebudayaan aslinyane. Maka conto, wenten alit-alit mangkin sane lebih seneng makarya goyang TikTok kabanding alit-alit sane seneng mlajah ngigel Bali. Yening parilaksana sakadi puniki terus terusan kalaksanayang lakar ngardi budaya Bali iraga sayan ilang. Alit-alit sane mangkin khususnyane para sisya ring intansi sekolah akeh sane ngeluh sakadi, "basa bali keweh" , "sing ngerti basa bali" miwah keluhan sane lianan sane poinnyane inggih punika nenten bisa lancar mabasa bali. Pikobet puniki sampun makudang kudang warsa nenten guan nepukin titik terang sane patut. Malih malih yening wenten ulangan basa bali hampir atenga lebih ring jumlah sisya sane ngamiletin ulangan sami remidi. Sisya makasami nenten seneng malajah basa bali nanging malah seneng malajah bahasa Inggris. Napi mawinan sekadi asapunika? Nggih, sawireh yening sisya sami malajah bahasa Inggris lan nenten uning napi suksmannyane ring bahasa Indonesia, dados langsung search Google Translate anggen ngrereh arti bahasa Indonesianyane. Di lain sisi punika, yening sisya sami malajah basa bali lan nenten uning suksmannyane ring bahasa Indonesia nenten ngidang ngalih napi sawireh basa Bali kidik madue translate sane mule seken luung. Niki mawinan sisya sami akeh sane nenten seneng malajah basa bali sawireh nenten uning ring arti sujatine ring bahasa Indonesia. Ring galahe mangkin utamanipun era globalisasi sane sampun akeh wenten IPTEK, tityang ngaturang akidik saran majeng ring Bapak Pemerintah mangdane ngawi aplikasi sane di tengahne madaging translate Bahasa Indonesia ka Basa Bali Alus, Andap, Kasar, translate aksara Bali lan informasi sane ngenenin indik Kasusastraan miwah Paribasa Bali. Aplikasi puniki mawasta BALISARIKA (basa BALI, akSAra, paRIbasa miwah KAsusastraan). Mangdane kauningin tityang ngawi konsep puniki tuah terinspirasi saking aplikasi Wikithon Basa Bali sane sampun wenten ring Website. Maka kalih konsep puniki yening kagabung dadosnyane asiki aplikasi sane jangkep tur luwih kaanggen ngaluhang malajahin basa bali. Aplikasi sane dados kaprogram apanga ring tengahnyane madaging game sane seru, teka-teki utawi wacana sane madaging gambar apanga alit-alit lan sisya sami tertarik lan seneng ring aplikasi BALISARIKA puniki. Tityang nunas mangdane ring warsa riwekasan, Pemerintah prasida malih gencar ngaryanin konsep utawi solusi anggen pikobet krama bali utamanipun alit-alit sane nenten seneng malajah basa bali mangda kebudayaan Bali nenten sayan ilang. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang tityang ring galahe sane becik puniki. Suksma banget aturang tityang duaning Ida dane sampun miarsayang karya orasi puniki ring awal kantos puput. Yening wenten pikenohnyane utawi wenten atur-aturang tityang sane nenten manut ring manah Ida dane sareng sami tityang nunas geng rena pangampura. Puputang tityang antuk Parama Santih, Om Santih Santih Santih Om.  
Pateh sakadi sameton Baline tiosan, titiang mapangapti mangdane pariwisata Bali prasida matangi malih. Duaning sektor pariwisata puniki sane banget ngicen sangu pati majeng ring krama Bali. Yadiastun kasus Covid-19 mangkin sampun nguredang, sakewanten wenten kocap varian-varian virus anyar sane prasida nglahlah malih ring Bali. Punika mawinan, iraga patut mataki-taki tur ngrincikang pariwisata Bali sane sampun sayaga indik kahanan gering agung utawi sane siosan. Puniki sering kabaos ‘pariwisata berkelanjutan’ utawi sustainable tourism. Raris, indik utsaha napi sane prasida kamargiang anggen nangiang pariwisata Bali, titiang madue ide sakadi.  +
Om Swastyastu, Ida dané sane wangiang titiang, para manggala, para guru panuntun saha para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang. Ring galahé sané becik puniki nenten lali titiang ngaturang suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa duaning iraga sareng sami ngamolihang karahayuan miwah kerahajengan. Inggih sameton sareng sami, suksma antuk galah sane kapica ri sajeroning orasi sane mamurda “Kawentenan Subak di Bali”. Ida dane sareng sami sampun sauninga indik kawentenan subak. Subak ring Bali sekadi aab jagate sekadi mangkin sayan-sayan meweh. Sakadi sayan kidik kawentenan toya, pencemaran toyane, lan ngidikang anak muda sane urati magarapan dados petani. Pikobet-pikobet puniki titiang nunas mangda pemimpin di 2024 ngicenin solusi mangda nenten wenten malih pikobet sekadi punika, sayuwakti benjang pungkur kawentenang aliran toya setata becik tur lancar, nenten wenten pencemaran toya, lan petani setata seneng tur ajeg magarapan ring carike. Inggih kadi punika sida antuk titian matur, maka kirang langkung tityang nunas gung rena sinampura. Om Santih, Santih, Santih, Om  +
Kawentenan Tradisi Lan Budaya Bali Kawentenan tradisi lan budaya bali ring waneng sane mangkin puniki akeh sane cingakin titiang lempas saking kawigunan ipun, minakadi kawentenan pawai ogoh ogoh duk tilem kasanga sane sampun lintang, akeh para yowana ne ngangge sound sistem inggihan punika lempas saking fungsi saking sound sistem punika lan lempas saking seni lan budaya bali risajeronin ngamargiang tawur kasanga lan ngiderin ogoh ogoh sapatutne nginutin adat tradisi inggih punika ngangge gambelan baleganjur. Generasi muda sepatutne uning,eling,lan tresna ring kawentenan budaya bali punika lan para jana utawi para manggala ring sajeroning pemerintahan patut setate nitenin lan nuntun para angga yowana mangda setate ngelestariang adat,seni,lan budaya bali, sawireh iraga dados jatma meagama nenten pacang lempas saking kawentenan yadnya, punika taler yadnya nenten lempas saking kawentenan adat,tradisi,seni,lan budaya  +
Om swastyastu titiang I Gede Darma Yasa sane mangkin ngaturang orasi indik Kawigunan Pengolahan Limbah. Limbah inggih punika sisa-sisa sané prasida ngusak palemahan miwah ngawinang panyungkan. Punika wantah pikobet indik sampah sané akéh pisan ring makudang-kudang jadma sané nénten kayun malih mikayunin indiké punika. Pengolahan sampah sane becik lan patut ngamerluang ketegepan ati lan rasa sabar sajeroning nglaksanayang, mawinan prasida kakaryanin makudang-kudang produk sane prasida kaanggén malih saking sampah punika. Kawigunan pengolahan sampah sampun kamargiang olih makudang kabupaten/kota ring Bali. Malarapan antuk kerjasama saking makudang-kudang pihak, silih tunggil wewidangan prasida manggihin pamargi sané becik anggén ngolah sampah. Puniki dados orti sane becik majeng ring wargi. Punika mawinan pamargi pengolahan sampah punika patut kalanturang mangda prasida ngawetuang nilai guna saking sampah tur ngirangin polusi makadi sampah plastik sane prasida ngusak tanahe.  +
Nama: inyoman darma putra Absen :11 ORASI om Swastiastu, perkenalkan wastan titiang i Nyoman darma putra,titiang saking br,samu, mekar Bhuana, Abiansemal -badung masalah sane patut selesaiang teken pemerintah,masalah begal ring desa mekar Bhuana,ring jalan tingas ke sedang drike biasane Wenten ade begal lan trek trek an,krane jalane drike sepi lan lampu penerangan Ten akeh  +
ORASI om Swastiastu, perkenalkan wastan titiang i Nyoman darma putra,titiang saking br,samu, mekar Bhuana, Abiansemal -badung masalah sane patut selesaiang teken pemerintah,masalah begal ring desa mekar Bhuana,ring jalan tingas ke sedang drike biasane Wenten ade begal lan trek trek an,krane jalane drike sepi lan lampu penerangan Ten akeh  +
ORASI masalah sane patut selesaiang teken pemerintah,masalah begal ring desa mekar Bhuana,ring jalan tingas ke sedang drike biasane Wenten ade begal lan trek trek an,krane jalane drike sepi lan lampu penerangan Ten akeh  +
Akeh krama sane ngentungang luu ka tukade nenten rungu ring pikobet sane jagi rauh. Cingakinn tukade yening sampun kacemarin olih luu punika ngawinang toyane nglinggihin tur ngawinang wenten blabar ageng. Contonyane yening luu punika kagenahang ring tukade inggih punika lingkungan dados ngaryanin grubug. Manut ring padewekan titiang patut ngalaksanayang ring genah sosialisasi para warga. Mangda prasida nglestariang lingkungan raris ngajegang jagat Baline  +
Judul: “Kebakaran ring TPA Bali suwung: Bencana sane ngancem palemahan miwah parajanane Indik orientasi: Bali, silih tunggil pulo sané kasub antuk kaindahan alam miwah pariwisatanyané, ngarepin bencana sané ngancam lingkungan miwah para kramannyané. Ring galahé puniki, kebakaran sané nibenin TPA ring Bali, ngawinang akéh karusakan miwah ngancem kesehatan miwah kelestarian palemahan. Ring carita puniki, iraga pacang nyaksiang indik pikobet puniki miwah dampaknyane ring pulau Bali Paragraf kapertama: Bali, sane kasub antuk sunaran danunnyane sane asri miwah kabudayaannyane sane ngulangunin, katiben bencana sane nguugang parajanane. Ring rahina sane ening, wenten geni sane nglikub genah sampah ring Bali, genah sampah sane pinih untat ring sajebag pulo punika. Kebakaran puniki ngawinang karusakan sané ageng, saking segi lingkungan miwah kesehatan masyarakat. Kebakaran ngancam palemahan: TPA Bali, sane patut dados genah sane aman tur kaatur, mangkin dados genah kebakaran sane ngancem palemahan. Geni sané ngendih punika ngamedalang andus sané majemuk miwah majemuk, ngusak udara miwah ngancem kualitas udara sané karesmiang olih krama sané nampek irika. Lianan ring punika, genine taler ngancem ekosistem alami ring wewidangan TPA, rumasuk tanah, toya, miwah keanekaragaman hayati. Dampak ring Kesehatan Masyarakat: Kebakaran ring TPA ring Bali taler ngawinang pikobet ring kesehatan masyarakat. Kléng sané medal saking genine punika madaging zat-zat sané mayanin minakadi logam berat miwah kimia beracun, sané prasida ngawinang gangguan pernapasan, iritasi mata, miwah pikobet kesehatan tiosan. Krama sané meneng ring wewidangan genah sampah punika keni baya sané abot pisan santukan keni andus. Utsaha Ngungkulin miwah Panglalah Sosial: Para pamerintah miwah petugas pemadam kebakaran nyaurin antuk upaya sané ageng pisan. Nanging, kebakaran ring TPA ring Bali wantah pikobet sané sukil, santukan akéhnyané sampah sané mapupul miwah sifatnyané sané mudah terbakar. Lianan ring punika, kebakaran puniki taler madué dampak sosial sané signifikan, minakadi pengungsian krama ring wewidangan punika miwah kerugian ekonomi majeng ring sané ngandelang sektor pariwisata. Pamuput: Kebakaran ring TPA ring Bali wantah bencana sané ngancem palemahan miwah parajanané ring Pulo Bali. Panglalahnyané nyansan ngrusak palemahan, ngawinang pikobet ring kesehatan masyarakat, taler ngawinang pikobet ring sosial miwah ekonomi. Ring sajeroning ngarepin bencana puniki, kerjasama pantaraning pamerintah, krama, miwah pihak sané mapaiketan mabuat pisan anggén ngamecikang miwah nyaga Bali saking baya sané pateh ring masa sané jagi rauh.  
Bali madué akéh kabecikan sané ngawinang dados pusat pariwisata. Lianan ring wisatawan lokal, akéh pisan kunjungan saking wisatawan mancanegara sané dot nelasang galah liburnyané ring Bali. Wisatawan mancanegara sané wénten ring Bali cukup bebas ring sajeroning nglaksanayang makudang-kudang parindikan. silih tunggilnyané numpak montor. nenten akidik wisatawan sane numpak sepeda motor secara ugal ugalan sane mana polih membahayakan dewekne lan taler pengendara sane lianan. puniki pastika patut polih perhatian lewih saking pemerintah ring bali antuk ngicalang wenten hal sane nenten kaaptiang ring jalan raya. Pamerintah sepatutnyane tegas sajeroning nanganin pikobet puniki. Pamerintah sepatutnyane urati ring pikobet puniki santukan pikobet puniki mapaiketan sareng kenyamanan miwah keamanan krama lokal ring bali. wisatawan sané nénten madué ijin nyopir ring indonesia sepatutnyané nénten dados nyopir kendaraan bermotor sewaan secara bebas, napi malih akéh wasatawan sané nénten nganggén helm ri kala nyopir. Para wisatawan dura negara patut nganggén jasa travel agent ritatkala jagi liburan ring Bali mangda prasida mastikayang kerahayuan ritatkala malancaran Ngiring sareng-sareng milih pamimpin sane madue visi lan misi sane jelas tur bertanggung jawab sajeroning nyaga kelestarian alam bali miwah kesejahteraan krama bali. iraga patut nyaga alam bali antuk milih pamimpin sane berkualitas  +
Om Swastiastu Semeton Ida dane sareng sami sane tiang hormati. Wastan tityang Luh Gede Natania Maheswari. Ngiring matur panyuksma ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, uli krana pasuecan Idane, duaning paindikan sane luih-luih sane sampun kardi Ida pabuat iraga. Mabuatnyane masyarakat sajeroning nyaga palemahan. Yening Ida dane nyingakin semetonnyane tusing nyaga lingkungan ento secara beneh, semeton dados maktayang tata cara nyaga lingkungan ane beneh. Yening kacingak daki raris kabersihin, iraga dados menegur utawi maktayang semetonnyane sane ngutang punika ten rungu utawi ngawantu ngusak palemahan. Ngiring sareng-sareng nyaga palemahan iraga majeng ring iraga sareng sami. Nyaga gumi iraga saking parindikan sane alit. Yening iraga ngajahin alit-alite mangda setata bersih, alit-alite pacang peduli ring lingkungan ring masa depan. Pinih untat, tiang ngaturang suksmaning manah ring semeton antuk uratian semetone. Tityang harap semeton ngidang nyaga lingkungan. Om Santih, santih, Santih, Om  +
Om Swastiastu, Semeton, Ida dane sareng sami sane prasida rauh ring genah puniki. Wastan tiang Ni Komang Nila Eka Wahyuni. Titiang merasa gargita pisan, duaning ratu ida dane prasida kacunduk, tur samiankapica karahuan seger-oger. Para pamiarsa sane wangiang titiang, palemahan iraga patut nyihnayang budaya iraga sane setata ngutamayang kenyamanan. Tan patut yening wenten genah sane nenten becik buat iraga. Napi malih ring sekolahan, ring genah iraga mlajahin nyabran rahina. Indike punika taler mapikenoh pisan pabuat iraga. Sakadi ngutang sampah ring genah ipuné, nénten ngutang sampah sané nénten becik. Duaning punika, ngiringja iraga sareng sami pada peduli ring palemahan iragane, tur nglaksanayang paindikan sane becik. Ngiringang mangda sekolah-sekolah iraga dados imba ring wewidangan sane becik. Ngiring iraga ngutang sampah ring tongosnyane lan setata nyaga kebersihan lingkungan sekolah, mangda prasida nyiptayang sekolah sane asri lan becik taler nyiptayang lingkungan belajar sane becik, duaning lingkungan taler dados faktor sane ngawantu proses belajar mengajar ring kelas, duaning kelancaran pembelajaran taler tergantung saking kebersihan lingkungan sekitar. Matur suksma antuk ring uratian ida dane sinamian, pinaka panguntat, puputang titiang antuk parama santih. Om Santih Santih Santih Om.  +
Om Swastiastu Parasemeton sane wangiang titiang, iraga sareng sami uning indik palemahan inggih punika warisan sane patut kauratiang antuk generasi sane pacang rauh. Iraga patut tanggung jawab ngajegan kebersihan lan kelestariannyane mangda prasida kaicen sentanan iragane. Ring galahe sane becik puniki, titiang ngaturang pidarta indih "palemahan", utaminnyane indik uratin sajeroning nglestariang palemahan. Sekadi sane sampun kauning, palemahan inggih punika genah iraga meneng tur maurip. Palemahan sane becik lan resik ngwangiang iraga bagia lan seger. Nanging, genah sane leteh miwah nenten becik punika ngwangiang iraga nenten seger, taler dengan kena penyakit. Wenten makudang - kudang pamargi mangde genah sane nampek nenten kena macan korosi. Silih tunggil pamargi sane pinih dangan inggih punika antuk ngentungang sampah ring genahnyane. Limbah - limbah sane lingkub genahnyane pacang ngwetuang makudang kudang masalah, makasi bencana banjir, polusi toya, miwah polusi udara. Tiosan ngentung sampah ring genahne, irage prasida ngajaga kebersihan lingkungan antuk cara ane lenan. Mikadi nanem pohon, ngirangin nganggen plastik, miwah iraga bise nganggen barang barang bekas, lan ngematiang lampu yening ten nenten kaangen. Ngiring sareng - sareng nyaga kebersihan lan lingkungan mangda iraga prasida hiduo nyaman lan sehat. Iraga patut ngawatin saking iraga, lan ngajak keluarga, timpal, lan masyarakat mangda nyarengin nyaga kebersihan lingkungan. Inggih wantah asapunika sane prasade titiang aturang. Titiang sineb antuk paramesanti. Om Santhi Santhi Santhi Om.  +
Masalah sane harus di tanggapi sareng calon pemimpin bali inggih punika kesejahteraan rakyat bali lan keamanan bagi seluruh daerah di bali sepatutnya dados calon pemimpin ring bali, mengajk warga masyarakat bali untuk memilah sampah, mangsa ten ngetungan samapah pngawag nenten di tempat samapah sane sampun sentence. Demi kebersihan lan keasrian wilayah bali puniki.  +
Om Swastyastu, sane dahat wangiang titiang para Angga Panureksa, sane wangiang titiang tim BASAbali Wiki, sane tresna asihin titiang sameton sami ring genahe puniki. Uningayang titiang Karnita saking ST Tirta Puspa Santhi. Lugrayang titiang pacang nlatarang indik pikobet sane menurut titiang puniki penting miwah genting pisan kapiarsayang. Inggih, Becikne sistem Demokrasi Negara dados sikut antuk proses kebebasan pendapat olih parajanane. Nanging, kantun akeh parajanane mrasa nenten bebas tur jerih jagi ngumpahang daging-daging pikayunan. Mangkin, UU No 11 tahun 2018 indik Informasi dan Traksasi Elektronik (UU ITE) pinaka UU sane ngatur jagat ambaralaya minakadi informasi digital, platform media sosial, tur kacorahan anak miwah serangan siber. Sakadi sane sampun kauningin sameton, UU ITE puniki sering pisane kanggen olih makudang-kudang jagi mengkriminalisasi utawi ngancem jagi mengkriminalisasi, sakadi makudang-kudang panampen utawi kritikan kapinining anak tiosan utawi pamerintah. Daweg warsa 2021, panampen indik revisi UU ITE sampun sering kasabat, nanging rancangan revisi durung puput kantos mangkin. Silih tunggilne mangda ngicalang pasal karet i wau dados faktor sane utama ring rencara revisi UU ITE puniki. Daweg warsa 2021 punika, pamerintah saking Kementrian Komunikasi dan Informatika (Kemenkominfo) sampun ngamedalang buku pedoman sane mresidayang ngartosin UU ITE puniki. Tetujone mangda nenten wenten penerapan pasal karet. Rencana puniki becik, nanging katureksain durung jangkep saking parajanane, raris buku puniki kantos mangkin durung mresidayang terbit. Tiosan punika, pikobet indik kebebasan mapenampen taler ngranjing ring rancangan kitab undang-undang hukum pidana (RKUHP). Yakti ja yening RKUHP puniki sampun ngranjingang pengecualian ngeninin indik informasi sane dados kepentingan publik nenten kabaosang pencemaran nama baik. Nanging, pasal ring RKUHP tetep dados potensi disalahgunakan miwah ngwatesin kebebasan berpendapat sane wenten ring pasal-pasal mengkritik presiden (pasal 218) utawi instusi pemerintah (pasal 240). Kebebasan mapanampen pinaka silih tunggil bentuk partisipasi publik ri kala nyalanang negara mangda sayan becik, nanging kantun wenten ancaman hukuman sane ngawatesin I raga. Nah ancaman punika marerodan kantos rauh ka pikobet-pikobet sane ageng. Kapertama, kawentenan parajana sane dados pengawas pemerintah punika pacang nguredang, utawi melemah. Raris, pengawasan publik sayan ngedikang, dadosne prilaku sewenang-wenang sane kasambat nganggoang cita padidi ring pejabat publik sayan ngagengang. Dadosne, kualitas pelayanan publik miwah proses makarya kebijakan ring Indonesia pacang kaon. Inggih, sameton sareng sami. Kenapi ja iraga harus rungu ring punika sami? mawinan parajana pamekas yowana pinaka kelompok sane paling aktif ring media sosial tur sering ngumpahang panampena irika. Ring galahe sane pateh taler, para yowana pacang ngrasayang dampak kantos kapungkur wekas antuk kawentenan kebijakan pemerintah. Pinunas titiang mangda, para calon pemimpin gelisang rungu tur cumpu pacang mumupatang pikobet puniki, sampunang kantos kelem ring danune tan mresidayang munggah tur nepasin arus. Asapunika atur titiang ring galahe sane becik puniki, yen pet prade wenten iwang atur, titiang nunas pangampura. Puputang titiang antuk parama santih. Om Santih Santih Santih om, suksma.  
Om swastiastu, ida dane para juri wikithon miwah para calon DPD bali sane sampun rawuh ring pacentokan Orasi warsa puniki, miwah bapak/ibu guru miwah pamilet pacentokan Orasi sane wangiang titiang. Kaping ajeng, ngiring iraga sareng sami ngaturang suksma ring Ida Hyang Widhi Wasa, sane sampun ngicenin iraga galah mapupul iriki ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi. Ring galahe sane becik puniki, titiang jagi ngaturang pidarta sane mamurda "Kebudayaan Bali Terancam". Parasemeton sane tresnain tiang, Bali, kaloktah antuk kebudayaan miwah adat istiadatnyané sané unik sané kantun kukuh kantos mangkin, kantun akéh krama sané nglestariang tradisi miwah ngukuhang adat istiadatnyané, mawinan sering dados objek wisata majeng para tamiu sané rauh ka Bali. Sakéwanten, sesampuné kawéntenan jagat Bali punika sayan nglimbak, kawéntenan budaya Bali punika sayan rered. Yadiastun ring dura negara sampun akéh sané ngajiang budaya Bali, sakéwanten ring tengahing jagaté kantun akéh pikobet sané patut katelebang. Silih sinunggilnyane inggih punika ngawangun wewidangan sane akeh madue tradisi miwah budaya. Ring sinalih tunggilnyané ngalestariang tradisi miwah budaya. Sakewanten, ipun taler patut nyalanang tetegenan ekonomi. Paindikan sané matiosan puniki nénten ja mamargi sinarengan. Sujatine, ekonomi sane kadasarin antuk tradisi miwah budaya sering pisan ngawinang tradisi miwah budaya punika padem. Kawéntenan alam, tradisi miwah budaya Bali sané unik punika ngawinang para pamilet modal seneng nginvestasi ring Bali. Ipun numbas tanah antuk ngwangun usaha, dadosne hotel, vila miwah sane lianan. Jinah turunan punika kabakta ka genah-genah sane sampun kapastikayang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. Ring sisi tiosan, parajanane sane kantun sibuk ring pakaryan adat, meled madue jinah akeh. Punika mawinan, ipun ngadol tanah sané kaadol olih investor. Yéning tanah punika nénten mapaiketan sareng tradisi miwah budaya, punika nénten dados pikobet. Sakéwanten, sering pisan tanah sané kaadol punika kadadosang genah umaté ngranjing ka pura, genah matimpal miwah sané lianan. Yening kramane nuntut, nenten dados. Santukan anake punika tan wenang protes. Santukan sajabaning kaluihannyané, parikrama upacara punika prasida kadadosang genah malancaran. Sang sane madue tanah sane nenten madue pendidikan prasida ngadol tanah ring wewidangan punika antuk tetujon mangda prasida dados anak sugih. Saking silih sinunggil penjual, biasané nyusup ka penjual sané lianan. Punika mawinan, genah sané rihin sepi miwah maguna puniki, mangkin dados genah pariwisata. Krama sané mamanah ngukuhang kawéntenan jagaté pacang manggihin pikobet. Antuk panglimbak pariwisata ring wawidangan punika, NJOP (NJOP) tegeh. Ring sinalih tunggilnyané, pikolih pajeg sané tegeh, sakéwanten tanahnyané nénten ngasilang punapa-punapi utawi pikolihnyané murah pisan. Indiké punika ngawinang para janané nénten malih madué pamargi tiosan ring ngadol tanah. Yéning terus sakadi puniki, minab ring makudang-kudang warsa sané jagi rauh parajanané pacang nunas ijin saking investor ri tatkala jagi ngranjing ka genah pesisir antuk melasti, genah béji antuk nunas pelacur miwah sané tiosan. Santukan pangresepannyane punika sampun kaambil antuk anak tios. Raris sapunapiang? Krama lan pamerintahe patut pisan madue pikayunan jagi ngajegang tradisi lan budaya Bali. Santukan mangkin, iraga kantun magenah ring genah, "ade demen ngarepin pang maan pis, ada demen ngalih komisi, ⁇". Sane pinih utama, puputang NJOP ring tanah perumahan utawi perkebunan sane nenten kawangun genah pariwisata. Inggih wantah asapunika sane prasida aturang titiang ring sajeroning orasi puniki, dumogi iraga sareng sami setata ngajegang tradisi lan budaya Bali! Tiang muputang antuk Om Santhi, Santhi, Santhi Om.  
Kekirangan Pemahaman utawi Sosialisasi Pemerintang indik Pisikologi para Sisya ring Sekolah-sekolah. Suksma atur titiang indik galah sane sampun prasida ketiba ring pasikian titiang. Para angga panureksa sane wangiang titian, tim BASAbali Wiki sane kusumayang titian sareng para semeton sareng sami sane banget tresna singgihin titiang. Pinih ajeng, lugrayang titian ngaturang panganjali umat Om Swastiastu Ring galah sane becik puniki titiang Ni Kadek Ari Purani saking SMA N 1 Ubud jagi ngaturang pikobet indik Kekirangan pemahaman utawi Sosialisasi Pemerintang indik Pisikologi para Sisya sekolah-sekolah. Sakadi sane sampun iraga uningayang, pemilu serentak jagi kalaksanayang ring sasih Februari 2024.  Sane mangkin titiang jagi ngaturang pikobet  indik psikologi murid utawi alit-alit jaman jani ne. Sekadi dina sane sampun lintang akeh alit-alit utawi murid sane melaksana iwang minakadi ring pinanggal 1 November 2023, wenten murid sane kadapetang bunuh diri ring jembatan sane megenah di gianyar, nenten nike manten, ring smp di sukawati wenten masi murid sane kadapetang jagi bunuh diri. Kacingak ring masalah punika, kemungkinan kirangnyane pemahaman utawi sosialisasi ring pemerintah ke sekolah- sekolah indik pisikologi para sisyanyane. Kirangnyane pendampingan saking guru-guru majeng ring sisyanyane ritatkala wenten sosialisasi pembullyan utawi sosialisasi sane lianan. Sane mangkin, ring masalah-masalah punika,mangdane kaanggen plajahan iraga sareng sami, pentingnyane sosialisasi saking pemerintah ke sekolah-sekolah indik psikologi ring para sisyanyane. Asapunika sane prasida aturin titiange, dumogi napi sane aturang titiang prasida karesepang lan maguna ring angga soang-soang. Ritatkala wenten keiwangan titiang ring ringkesan puniki titiang nunas sinampura. Puputang titiang antuk parama santih Om Santih, Santih, Santih Om  +
Senyuman sane setata ngamedalang pangajap-ajap, lan rahinane mangkin, iraga sareng sami mapupul antuk semangat jagi nyuksmayang Bali sane sayan becik. Pamilihan 2024 sampun nyihnayang genah majeng ring iraga sareng sami, genah iraga pacang nentuang arah miwah karakter pamimpin sane pacang nuntun pulau sane becik puniki. Sajabaning pangaksama, iraga prasida ngrasayang energi miwah semangat anggen ngamolihang pauwahan sane kaaptiang. Pitaken sane pinih utama sane patut kacawis inggih punika, "Napi pikobet sane pinih mabuat tur mabuat sane patut kapuputang olih sang sane jagi dados pamucuk ring Bali?" Ring rahinane mangkin, titiang jagi nyuksmayang indik pikobet sane sampun sue ngereh iraga: pikobet indik kakirangan. Kasengsaran, sakadi bayangan peteng sane nyusup ring pantaraning kabecikan Bali, sampun dados meseh sane ngusak-asik panglimbak miwah kabecikan parajanane. Iraga nenten dados lempas ring pikayunan indik akeh semeton iragane sane kantun ring garis kemiskinan sane ngutang hak-hak dasarnyane. Pendidikan sane nenten mamargi, kesehatan sane nenten kauratiang, miwah pangaptin sane kapendem ring tengahing pikobet ekonomi sane nenten prasida kapuputang. Duaning punika, rikala iraga minehin masa sane jagi rauh, iraga tan dados lempas saking pikobet ngenenin indik kawentenan jagate puniki. Pinaka pamilet sane wicaksana, iraga maduwe tanggung jawab milih pamimpin sane madue visi, nanging taler sane sampun mautsaha ngicalang pikobet. Iraga merluang pemimpin sane nenten wantah nyusun kebijakan makro, nanging taler turun  +
Kakirangan Sarana Miwah Prasarana Fasilitas Sane Jangkep Ring Sekolah Om Swastyastu Pemerintah Bali sane wangiang titiang. Kapingarep pisan, ngiringja iraga ngaturang puji suksma ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, santukan malantaran kawisesan Idane, iraga prasida sareng-sareng ring rahinane puniki. Sekadi sane sampun kauningin, sekolah pinaka genah sane mabuat pisan ring panglimbak kawagedan anak alit. Punika mawinan, nyiptayang genah sane becik inggih punika silih sinunggil genah sane becik ring panglimbak kawagedan para sisia. Genah sane becik nenten wantah pinaka genah nyingakin, nanging taler pinaka genah ngamargiang soang-soang utsaha. Nguratiang kebersihan miwah kenyamanan lingkungan inggih punika pamargi sane becik pisan sajeroning nambakin makudang-kudang panyungkan mangda nenten medal. Nanging, mangkin kantun akeh sekolah sane kantun nenten nerapang indike puniki, akeh pisan sarana miwah prasana sekolah sane doh saking kruna becik. Upaminyane, WC sane kotor miwah ngamedalang ambu sane nenten becik, kadang-kadang toya keranyane taler nenten kayun kauripang. Yadiastun wc inggih punika silih tunggil fasilitas sekolah sané mabuat. upaminyane tiosan, kahanan kelas sane panes tanpa kipas utawi ac, prasida ngawinang rasa nénten nyaman sisia miwah guru ri tatkala aktivitas pembelajaran kakawitin, utaminnyane ri tatkala masan tuh sekadi mangkin, kelas marasa panes miwah sisia dados nenten fokus sareng materi sane kapidartayang guru. Miwah kantun akeh malih fasilitas sekolah sane patut katincapang. Kawentenan puniki prasida mamargi, santukan wenten kakirangan administrasi ring sekolah. Taler kakirangan koordinasi pantaraning pamrentah pusat miwah pamrentah daerah sane ngawinang kirangnyane komunikasi pantaraning soang-soang angga. Punika orasi sane prasida aturang titiang indik kakirangan sarana miwah prasarana ring sekolah. Tiang ngaptiang pemerintah Bali prasida ngawaliang pikobet puniki, mangda prasida nglimbakang pendidikan ring Indonesia, punika patut kakawitin antuk parindikan sané alit. Dumogi antuk pidarta puniki, Ampurayang yening wenten kaiwangan kruna utawi iwang, titiang matur suksma. Om Santih Santih Santih Om  
Lingkungan inggih punika tempat hidup antuk onyangan makhluk hidup, olih punika iraga harus nyaga kelestarian lingkungan iraga pang dados iraga hidup nyaman. Cara sane dados kaanggen nyaga kelestarian lingkungan dados di mulai hal hal sane cenik. Jani kesadaran antuk nyaga kebersihan di lingkungan iraga masih kuangan lan masih banyak masyarakat irage sane tukang peduli teken lingkungan. Irage dados masyarakat harus bersihin lingkungan irage apang bersih lan lestari. hal sane ngidang iraga jemak antuk nyaga kelestarian lingkungan punika antuk bersihin got di jumah pang ten wenten sampah sane ngaenan got ne sampetan lan nanam punyan punyan apang tetep hijau lingkungan iraga. Lan iraga harus tetep nyaga lingkungan iraga niki biar tetep bali lestari lan ajeg Maka olih punika Calon pemimpin bali harus menerapkan kelestarian lingkungan iraga antuk menjaga bali tetep lestari lan ajeg bangyang iraga tetep hidup nyaman lan damai  +
Om Swastyastu.. Titiang iriki jagi nguningayang indik sinalih tunggil program pemucuk jagat bali inggih punika Bapak I Wayan Koster sane sampun cumpu ring program KB ring Bali. Indik program keluarga berencana krama bali puniki wantah nyihnayang krama bali dados maduwe putra lintangan kekalih wiadin papat inggih punika Wayan, Made, Nyoman lan Ketut. Sakeng program puniki ring wewilangan krama bali janten sampun jagi pacang ngeweweh ring bali. Janten sampun yening wewilangan krama serahina ngakehan, pastika sampun jagi ngranayang pakeweh krama pacang ngelantur, semalihe krama bali pacang rered. Gumantine program puniki wantah ngelestariyang budaya bali sane sampun kewarisin sakeng lingsir lingsir iraga sane dumun, Nanging kenapi dados program puniki malih memargi dwaning krama akeh janten sampun ngrereh pekaryan pacang meweh? Inggih iratu uleman sareng sami sane wangiyang titiang........ Indik program keluarga berencana puniki, yening sampun cumpu sane ngambel pemucuk ring jagat bali, taler mangda mapikayun indik program puniki sane jagi ngemargiyang pawiwahan polih wantuan sakeng pemucuk jagat bali mangda sdm krama bali ngelimbak. Dwaning asapunika iraga pinaka generasi penerus ring jagat bali mangda wikan ngrereh pemucuk jagat bali sane jagi pacang ngenter ring bali, mangdane ngayomin krama napi sane keaptiyang olih krama bali mangda kramane sukerta lan rahayu sareng sami. Inggih asapunika sane prasida titiang nguningayang indik program kb ring bali... Om Santi, Santi, Santi Om  +
Masalah sane ngerangsayang titiang Nika Pikobet sane pinih ageng sane karasayang ring wewidangan tiange inggih punika akehnyane sampah sane Kramane punika nglikub ring sisin margine sane sampun sering tiang liwat.Genah-genahe punika becik pisan, tur ambu mentik irika. Rasané punika kalintang kaon, kantos anake sane ngisep ipun nenten mrasidayang ngelingSantukan nénten prasida nanggehang ambu punika. Punika mawinan pamréntah patut nyarengin.Ngaturang sampah sane ngaenan. Pamerintah sepatutne bisa ngaturang sampah punika. Pinaka pamimpin Bali patut prasida mabaos ring kramané mangda nénten ngutang Pamimpin patut prasida nambakin pikobet sané jagi rauh.rauh ring genah sampah punika.  +
Pikobet sane pinih ageng sane karasayang ring wewidangan tiange inggih punika akehnyane sampah sane Kramane punika nglikub ring sisin margine sane sampun sering tiang liwat.Genah-genahe punika becik pisan, tur ambu mentik irika. Rasané punika kalintang kaon, kantos anake sane ngisep ipun nenten mrasidayang ngelingSantukan nénten prasida nanggehang ambu punika. Punika mawinan pamréntah patut nyarengin.Ngaturang sampah sane ngaenan. Pamerintah sepatutne bisa ngaturang sampah punika. Pinaka pamimpin Bali patut prasida mabaos ring kramané mangda nénten ngutang Pamimpin patut prasida nambakin pikobet sané jagi rauh.rauh ring genah sampah punika.  +
Wastan titiang Antonius Kadek dwi andika Mahendra titiang saking cemagi tiyang megenah masuk ring smk pgri 2 badung Di gunung agung masih wenten arus lalu lintas sane padat arah menuju monang maning uling semangan ngatep peteng ten surut surut macet Solusi:ngae jalur baru apang lebih memudahkan arus lalu lintas lebih lancar  +
Om Swastiastu Pinih ka pertama ngiring iraga sareng sami nunas ica majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, titiang sareng sami prasida mapupul ring acara Wikithon Partisipasi Publik Bali Berorasi, iraga prasida jagi ngebaosan indik "Kemacetan Ring Bali". Ida dane semeton sane wangiang titiang, Bali jani sube semakin ramai karena liu turis-turis asing ane teka ke Bali, ajak liu masih pendatang uli luar bali utawi warga Bali nike pedidi. Wenten permasalahan sane tiang bahas dini nggih, sane wenten kemacetan, Daerah daerah di Bali nike liu sajan mengalami kemacetan, contohne care di Bypass Ngurah Rai, jimbaran, sunset road, Kuta, Legian, Jalan Denpasar-Gilimanuk, lan sane lianan. Masalah kemacetan niki disebabkan karena liu kendaraan pribadi, lan semakin liu tamu-tamu WNA ajak domestik ane teka ke Bali. Mungkin solusi sane orahange ajak pemerintah nike bise kalaksanayang care membangun tol Denpasar-Gilimanuk, ajak pembangunan LRT ring Bandara Ngurah Rai-Seminyak-Canggu di Bali sane kalaksanayang ring tahun 2024 mangkin. Inggih nike manten pidato sane ucapin titiang, mawit saking ape sane baosang titiang wenten kajalanin olih pemerintah Bali. Puniki menawi tan wenten iwang atur titiang, titiang nunas pangampura, titiang sineb antuk parama santhi Om santhi, santhi, santhi om.  +