UPGRADE IN PROCESS - PLEASE COME BACK AT THE END OF MAY

Search by property

From BASAbaliWiki

This page provides a simple browsing interface for finding entities described by a property and a named value. Other available search interfaces include the page property search, and the ask query builder.

Search by property

A list of all pages that have property "Biography text ban" with value "I GUSTI AGUNG RAI DARMAYOGA Urati Ring Luwu Plastik Om swastyastu s". Since there have been only a few results, also nearby values are displayed.

Showing below up to 25 results starting with #1.

View (previous 50 | next 50) (20 | 50 | 100 | 250 | 500)


    

List of results

  • Gde Dharna  + (Gdé Dharna embas ring Sukasada, 27 OktoberGdé Dharna embas ring Sukasada, 27 Oktober 1931. Dané wantah pensiunan PNS ring kantor Perdagangan Buléléng. Ngawit warsa 1953 dané nyurat sajak miwah drama pentas, drama radio miwah télevisi sané mabasa Indonésia wiadin mabasa Bali. Lianan ring punika, dané taler makarya cerpén, tembang mabasa Indonésia wiadin basa Bali, lagu jangér, génjék, dolanan, geguritan, miwah paduan suara. Kakawian-kakawian dané sané sampun kawedar wiadin kadokuméntasiang minakadi:</br></br>Puisi mabasa Indonésia 75 sané kawedar ring koran Suluh Marhaén, Bali Post, Nusa Tenggara, lan kamuat ring cakepan pupulan puisi mamurda Pantai-Pantai; Kaki Langit; Penyair Aséan; lan Perang Jagaraga dalam puisi.</br>Puisi mabasa Bali 80, sané kawedar ring majalah Burat Wangi, Canang Sari, lan kapupulang manados cakepan sané mamurda Kobarang Apiné (drama lan puisi), Perang Bali, miwah Léak Mecolék Bunga.</br>Drama mabasa Indonésia wénten 20, marupa naskah sané kepentasang ring masyarakat, RRI Singaraja, miwah TVRI Dénpasar.</br>Skénario film sané mamurda Ngawit Saking Banjar (film PKB kaputer keliling Bali), Ki Bayan Suling (kaputer ring Bali lan Lombok), miwah Ni Jempiring (kaputer ring Bali lan Lombok).</br>Tembang-tembang pop wénten 50 sampun kapupulang manados cakepan olih Dinas Pengajaran Provinsi Bali pinaka tembang alit-alit SD (jilid I, II, III), lan taler sampun kapupulang manados cakepan olih Listibya Kabupatén Buléléng.</br>Gending Jangér wénten 50</br>Gending paduan suara mabasa Bali wénten 12, lan gending sané mamurda Dagang Tuak kagendingang olih duta Bali ka tingkat nasional.</br>Lagu pop daérah kategori déwasa wiadin alit-alit.</br>Tembang génjék wénten 30 lan naanin polih Juara I Lomba Génjék se-Bali.</br>Gegitan wénten 15, lan kakalih tembang punika sané mamurda Gili Menjangan lan I Pepaka polih penghargaan saking Gubernur Bali.</br>Tembang dolanan wénten 12, lan Mars miwah Hymne wénten 10 sekadi Mars TP 45, Singa Ambara Raja, Porda Bali, msl.</br>Kekalih pupulan satua bawak mabasa Bali sané mamurda Tusing Ada Apa Dé (2003), miwah Dasa Tali Dogén (2009).</br>Novél mabasa Indonésia mamurda Bintang Den Bukit (2015)</br>Makudang-kudang juara lan penghargaan taler sampun kapolihang luiré: Juara I Lomba Penulisan Puisi Kartini se-Nusa Tenggara, Juara Lomba Bintang Radio Se-Bali, Jenis Seriosa lan Keroncong (Juara II warsa 1956; Juara II warsa 1957, Juara I warsa 1958, Juara II warsa 1959, warsa 1960, lan warsa 1974), Juara I Lomba Penulisan Naskah Drama Mabasa Bali sané kalaksanayang olih Listibya Bali warsa 1986, Juara I Lomba Menulis Lagu Bali Anak-anak (warsa 1987; warsa 1988, lan warsa 1994), Juara I Menulis Lagu Pop Bali jenis déwasa warsa 1989, Juara II Menulis Lagu Pop Bali jenis remaja warsa 1994, penghargaan Wijaya Kusuma saking Bupati Buléléng warsa 1981, penghargaan Dharma Kusuma saking Gubernur Bali warsa 1989, Hadiah Sastra Rancagé saking Yayasan Rancagé Indonésia, lan penghargaan Widya Pataka saking Gubernur Bali antuk pupulan satua cutet Dasa Tali Dogén.</br>Lianan ring punika, Gdé Dharna taler aktif ring makudang-kudang organisasi minakadi dados Ketua Lembaga Kebudayaan Nasional (LKN) (1963-1971), Ketua Anak Cabang PNI kecamatan Sukasada (1963-1987), Ketua Bagian Seni Budaya lan Kerohanian DPD Kabupatén Buléléng lan dados anggota DPRD Buléléng kalih période (1975-1985), Ketua Markas Ranting LVRI kecamatan Sukasada ngawit warsa 1987, Sekretaris Markas Cabang LVRI Kabupatén Buléléng saking warsa 1986.</br>Dané nyujur genah suwung ring rahina Redité, 13 Séptémber 2015. Lan samian kakawian wiadin préstasindané pacang setata kakenang ring jagaté.indané pacang setata kakenang ring jagaté.)
  • GN Surya Hadinata  + (Gede Ngurah Surya Hadinata inggih punika kGede Ngurah Surya Hadinata inggih punika ketua Pekumpulan Filatelis Indonesia Pengurus Daerah Bali sapisanan dados angga pangremba Pusat Perkumpulan Filatelis Indonesia. Dane sampun langkungan saking kalih dasa warsa aktif ring jagat prangko miwah pos. Lianan saking dados silih tunggil filatelis pinih arep ring Bali, dane taler ngwangun sekolah menengah kejuruan ring desan dane ring Nusa Lembongan. Ring jagat pendidikan, dane taler aktif dados anggota pembina miwah pelatih Pramuka sane sampun katelebin saking alit. </br></br>Pak Surya, utawi Kak Surya, kenten pesengan alit dane ring jagat kapramukaan, neren ngelarin pameran filateli ring wewidangan lokal, regional, nasional nyantos internasional. regional, nasional nyantos internasional.)
  • Gede Prama  + (Gede Prama (Guruji Gede Prama) inggih puniGede Prama (Guruji Gede Prama) inggih punika silih tunggil pangawi buku rohani, pembicara, motivator miwah pemandu meditasi saking Bali. Ida embas ring Tajun Village, Buleleng, 2 Maret 1963. Ring warsa 1993, dané ngamolihang gelar Master of Arts ring ilmu parilaksana manusa saking Lancaster University, Inggris miwah nyarengin kursus manajemen utama ring INSEAD Fontainebleau, Prancis. Dané dados dosén ring MBA School of Management ring Universitas Prasetiya Mulya (1990-1993), makarya ring PT Air Mancur Solo pinaka anggota Dewan Komisaris, dados direktur SDM miwah dados CEO (diréktur presiden) sareng panyiuan karyawan (1997-2002). Ring warsa 2002 ida meneng saking dunia bisnis lan ngawitin pamargin rohani. Duk warsa 2008 dané lunga ka India tur malajah sareng Dalai Lama.</br></br>Dané sampun ngamedalang langkung saking satus cakepan, puluhan buku audio, miwah rébuan suratan sané kawedar ring média sané kasub ring Indonésia, minakadi Kompas, Media Indonésia. Ida sering kaundang dados motivator, ring dunia korporat, pendidikan miwah agama. Selami makudang-kudang warsa ida ngicénin tuntunan meditasi ring krama ring Brahma Vihara Arama, Buleleng, ngajahin tresna miwah nyebarang orti perdamaian. Saking genahnyané, sané kasengguh pinaka Ashram Avalokiteshvara, dané ngicénin jasa bimbingan meditasi nénten naur prabéya. Layanan liyanan sane sampun kamargiang selami akudang warsa ngeranjing ring pusat layanan telepon gratis salami 24 jam. Puniki minakadi P3A (Service and Care Center for Children with Special Needs), P3B (Suicide Prevention and Service Center), P3C (Divorce Prevention and Service Center).</br></br>Cakepan-cakepan sané kamedalang inggih punika Leadership Practices Based on Water (1997), Innovation or Death (2000), Leading with the Heart (2001), Love Makes Us Wings (2003), Rich Forever (2003), Full Streets Beauty (2004), Believe in Love Believe in Miracles (2004), Traces of Meaning (2004), House of Life Full of Luck (2005), Liberating Happiness (2006), Enlightenment on the Journey (2006), With Heart to the Highest Place (2007), Symphony Within (2009), Enlightenment on the Journey (2010), Compassion (2013), Songs of Peace (2015). Compassion (2013), Songs of Peace (2015).)
  • Gedong Bagoes Oka  + (Gedong Bagoes Oka embas ring Karangasem, BGedong Bagoes Oka embas ring Karangasem, Bali, 2 Oktober 1921. Ida inggih punika tokoh, intelektual, miwah cendekiawan ring revolusi Hindu miwah gerakan anti-kekerasan ring Indonésia. Ida embas antuk wastan Ni Wayan Gedong saking pasangan I Komang Layang miwah Ni Komang Pupuh. Gedong malajah ring Yogyakarta. Ring kota punika dane banget kasuecanin antuk nilai-nilai demokrasi miwah kapatutan. Raris dane masekolah ring sekolah menengah Kristen ring Bogor. Ring warsa 1941, Gedong mawali ka Bali tur ngajahin ring Sekolah Lanjutan Atas ring Singaraja. Ring warsa 1964, Gedong ngamolihang gelar sarjana muda saking Universitas Udayana, Bali. Ida raris ngajahin basa Inggris ring Fakultas Sastra Universitas Udayana ring warsa 1965-1992.</br></br></br>Gedong makurenan sareng I Gusti Bagoes Oka. Dané ngamolihang akéh pisan dukungan miwah dukungan rohani saking rabinnyané, sané sareng-sareng ngajiang tur ninutin ajah-ajahan Gandhi. Gedong sampun ajeg ngamargiang ajah-ajahan Mahatma Gandhi ring kauripannyané. Ida raris ngwangun Ashram Gandhi ring Denpasar miwah Candidasa, Karangasem, Bali. Gedong masawitra becik sareng Gus Dur miwah Romo Mangunwijaya sané sareng-sareng ngajuang nilai-nilai perdamaian miwah kemanusiaan. Gedong padem ring tanggal 14 November 2002. Wajahnyané kaunggahang ring cap sané kawedar ring Indonésia.hang ring cap sané kawedar ring Indonésia.)
  • CITRA NEGATIF GEN Z  + (Gen Z utawi Zoomers inggih punika anak sanGen Z utawi Zoomers inggih punika anak sane lahir ring tahun 1997-2012. Sawireh Gen Z lahir ring zaman modern gen z biase teken teknologi teknologi sane sampun maju handphone, laptop, vr(virtual reality),Ai. Nanging teknologi teknologi ento sane ngeranayang gen z polih citra sane negatif, wenten gen z sane terlalu berpatok ring teknologi teknologi ento ngeranayang gen z dadi generasi sane males, lianang ken ento akeh mase masyarakat ngorang gen z nike generasi sane sopan santunyane kurang. </br> Citra Citra Negatif Gen Z wenten sane lianan, inggih punika</br>1.GEN Z TERLALU AMBISIUS</br>-Ambisius nike becik nanging yen terlalu ambisius ambisi niki ngidang ngranayang gen z terpuruk</br>2.DEMEN HAL INSTAN</br>-Kebanyakan Gen Z demen hal hal sane instan, ento nyidang ngeranayang gen z engsap teken pentingnyane proses</br>3.MEDIA SOSIAL</br>-Gen z generaai sane sangat berpatok teken media sosial, di zaman jani pasti akeh anak sane ngelah media sosial post foto, video, lan status, sosial media patuh teken pedang bermata dua, sawireh baek pianak sane ngidang nepuk identitas pribadi anak. </br> Nike Beberapa Citra Negatif Gen Z selain sisi negatif nike Gen z mase polih sisi positif.Gen Z niki termasuk generasi sane kreatif,akeh anak sane dueg nganggen sosial media lan terkenal nganggen video videone.media lan terkenal nganggen video videone.)
  • Genah sané ageng mawit saking genah sané alit.  + (Genah sané ageng mawit saking genah sané aGenah sané ageng mawit saking genah sané alit.</br></br>indonesia inggih punika negara sane mabinayan baik suku, agama, ras, lan antar golongan keberagaman punika ngaryanin indonesia negara sane sugih ring sumber daya alamnyane saking akehnyane keberagaman sane kalintang indah pikobetnyane taler kalintang akeh, akeh pisan masyarakat sane kirang pendidikan saking dini, ring masa mangkin akeh pisan rerama sane mangkin nenten masekolah nyantos jenjang sekolah menengah atas utawi lulus sarjana taler wenten sane nenten masekolah mawinan rerama akeh nenten prasida mendidik sareng anak antuk becik santukan punika rerama mendidik antuk cara ipun padidi sakadi sering mamunyi pianak kantos ngecag anak antuk punika akeh siswa sane nyontoang lan nganutin parilaksana reramannyane punika miwah parilaksana punika taler nglaksanayang paindikan sane pateh ring sekolah punika sane ngawinang pendidikan indonesia merosot</br></br>Punika mawinan pendidikan punika mabuat pisan majeng ring makasami krama sané wénten ring Indonésia, akéhan makasami karakter sisia sané wénten ring sajebag Indonésia becik pantaraning sisia sareng guru utawi guru taler prasida pantaraning timpal-timpal karakter sisia puniki pacang ngwangun jati diri sisia becik ring ngwangun pakéling sisia nanging nénten makasami sisia nganutin uger-uger becik minab jati diri sisia karusak santukan suasana utawi pergaulan ring sekolah sané kirang becik akéh sisia sané kapanggihin ring sajebag Indonésia, manut data sané kamedalang olih worldtop20.org ngamedalang peringkat pendidikan ring Indonésia banget urati Indonésia magenah ring peringkat 67 saking 209 negara ring sajebag jagaté, antuk akéh pikobet sané kapanggihin patut kagaliang napi mawinan sisia kirang wicaksana miwah akéh sané nglawan guru miwah pamréntah napi mawinan patut urati indiké punika</br></br>antuk akéhnyané pikobet ring Indonésia sané mabinayan puniki iraga pinaka warga sekolah sadar yéning kalugra sekadi puniki maka iraga pinaka generasi muda patut nyujur program nasional inggih punika Indonésia emas 2045, nénten perlu antuk hal sané ageng iraga cukup antuk ngawit saking hal sané alit akéh program sané prasida kamargiang ngawit saking hal sané alit pisan sané sering katemuin ring jumah, sekolah, utawi ring masyarakat inggih punika sampah, sampah marupa sampah utawi barang sané nénten madué nilai fungsi utawi prasida kabaos barang sané nénten mawiguna akéh pisan siswa sané nénten madué akal anggén ngentungang sampah sembarangan ngawit saking ring sor méja, ring arep kelas, ring jamban, miwah genah sané nénten patut kaanggén ngentungang sampah, antuk akéhnyané siswa sané ngamargiang hal punika ngawinang lingkungan iraga nénten séhat, kotor, napi malih antuk akéhnyané siswa ring lingkungan sekolah sané ngawinang sampah makebul ring galahé sané sampun lintang, yadiastun sampun kaélingang mangda nénten ngentungang sampah sembarangan.</br></br>antuk pikobet sané akéh punika iraga pinaka warga SMA Negeri 3 Kuta Selatan ngambil tindakan antuk ngaryanin tim bebas sampah antuk cara nyortir sampah antuk antuk ngepah sampah manut jenisnyané, antuk puniki iraga ngaptiang mangda samian siswa sadar ngutang sampah ring genahnyané miwah manut kategori sampahnyané soang-soang, nanging sayangnyané santukan kirangnyané pendidikan sané becik miwah antuk sikap sané katampi ri tatkala siswa kantun kapelajahin ring jumah ngawinang program puniki nénten mamargi becik banyk siswa sané wantah ngutang sampah lan nénten nyortir ipun becik sekadi ngenahang sampah organik ring non-organik, antuk punika iraga pinaka tim ngundang miwah malaksana ring langsung ngolah sampah, antuk paripolah sané kamargiang iraga prasida ngempati siswa antuk nyortir sampah manut kategori antuk ngawujudin kabersihan ring sekitar lingkungan iraga warga SMA Negeri 3 Kuta Selatan makarya sareng plastic exchange kota kidul antuk ngwantu</br></br>antuk akéhnyané pikobet sané wénten ring Indonésia iraga sampun mresidayang muputang pikobet sampah yadiastun nénten sampurna, kantun akéh sampah sané kasebar nanging iraga antuk kesadaran antuk ngentungang sampah ngentungang sampah antuk nyortir dumun sadurung rauh ka tongos sampah miwah kaproses becik, iraga taler meled nyihnayang sekolah sané disiplin becik saking segi pendidikan miwah etika, utaminnyané ring ngentungang sampah antuk paripolah punika iraga meled nyihnayang indonesia emas 2045 santukan yéning nénten ngawit saking sané alit punika sané ageng nénten prasida mamargit punika sané ageng nénten prasida mamargi)
  • Panglalah saking krama sané kirang wikan ring pengelolaan sampah  + (Genah sané resik pacang ngawinang iraga raGenah sané resik pacang ngawinang iraga rahayu, nyaman, lan trepti. Yening iraga nguratiang tur nglimbakang indik sane kirang becik ring genah-genah punika, iraga marasa nenten becik nguratiang genahe punika. Nenten wantah punika, taler iraga nenten purun nampekin. Santukan ambunnyane tan becik.</br></br>Nenten nyaga palemahan minakadi ngutang sampah ngawag-ngawag prasida ngawinang tanahe cemer. Polusi ring tanah ngawinang entik-entikan miwah mikroorganisme padem, tanah nénten subur, utawi tanah sané madaging racun sané ngawinang tetanduran sané mentik nénten becik kaanggén olih manusa.</br></br>Kesadaran indik kabersihan ring krama kantun kirang. Yadiastun sampun prasida nyaga kebersihan ring angga sarira miwah ring kulawarga, sakéwanten akéh taler krama sané nénten nyaga kebersihan ring genah ipuné soang-soang. Pinaka imba, kramané ngutang plastik permen ring genah sané nénten patut. Dadosipun, laksana sane alit punika pacang ngawinang anake tiosan taler pacang nglaksanayang paindikan sane pateh. Indayang kayunin yéning ring margi utawi ring taman, wénten dasa utawi duang dasa diri anaké ngentungang plastik permen ngawag, punika ngawinang genahé punika cemer.</br> </br>Limbah punika madué dampak sané nénten prasida katepasin, ngawit saking dampak majeng ring i manusa pinaka sang sané ngawetuang limbah miwah ring palemahan sané prasida ngawinang bencana alam. Tan wenten anak sane andelin, mungguing manusane punika nyabran rahina ngardi paindikan sane tan patut. Limbah sane nenten kaicalang sekadi patut pacang ngawetuang pikenoh sane kaon majeng ring i manusa, i manusa pinaka penghasil sampah patut pisan ngatur sampah becik utawi paling nenten sane pinih sadarana nanging madue pikenoh sane ageng inggih punika ngutang sampah ring genahnyane. Ngiring ngawit mangkin jaga karesikan genah soang-soang antuk nenten ngutang luu ngawag-ngawag. Mangda jagate setata resik tur lestari.g. Mangda jagate setata resik tur lestari.)
  • Bali Matangi anggen Pariwisata Digital Berbasis NFT  + (Gering agung Covid-19 sane panglahlah tambGering agung Covid-19 sane panglahlah tambis gumine makasami rumasuk Bali ngicenin asil sane ageng, pamekas ring paletan pariwisata sane dados dwara sane mautama ring perekonomian Bali. Raos puniki kasokong olih pangindarat akeh wisatawan sane lunga ke Bali ring warsa 2020 saakeh 82,96% sane ngawinang industri pariwisata nenten mrasidayang nglimbakang bisnis pariwisatanyane. </br>Sakemaon, kasus puniki tenten sepatutnyane nyurudang manah sajebag parajana ring Bali antuk nangiang pariwisata Bali. Silih sinunggil alternatif sane dados kalaksanayang inngih punika adaptasi industri pariwisata olih teknologi sane mangkin rame karaosang, Non Fungible Token (NFT). NFT wenten anggen kasturiang majeng ring aset padruwenang pereragaan utawi kelompok sane madue abah unik, nenten prasida matukar, lan wenten nilainyane. Adaptasi ring teknologi puniki pangacepnyane dados sekadi pensaur ring rasa bungeng antuk wisatawan mangkin, sekadi aman lan aluh.</br>Model bisnis ring pariwisata nganggen platform NFT puniki tambis mirip sareng sistem voucher ring industri pariwisata. Nanging, mangda keamanan lan pengangge sane aluh, platform puniki jagi kadukung olih teknologi blockchain. Blockchain kaaptiang dados ngicenin rasa aman antuk konsep desentralisasi sane saratang majeng ring makudang pihak sane dados blockchain punika.</br>Pemerintah pamekas ring Dinas Pariwisata banget kaaptiang dados validator ring pengelola industri pariwisata sekadi pesanggrahan, akomodasi, kuliner, lan sane tiosan sane madue komitmen antuk ngawangun ekosistem pariwisata Bali madasar digital. Majeng ring wisatawan, NFT puniki dados katumbas sekadi kupon sane dados katukar utawi kaadol malih ring embad galah sane sampun katentuang olih pengelola industri pariwisata.</br>Sampun dawegnyane iraga sareng-sareng antuk ngawaliang kejayaan pariwisata Bali antuk leketing angga ring teknologi. Sawireh niki nenten ja malarapan antuk kebijakan pemerintah, kémaon tiang, ragane, lan iraga sareng sami!maon tiang, ragane, lan iraga sareng sami!)
  • Luhu Ten Luwih  + (Gianyar inggih punika silih sinunggil kabuGianyar inggih punika silih sinunggil kabupaten sane wenten ring pulo Bali. Gianyar kaloktah nyantos ring dura sangkaning keseniannyane. Nika mawinan Gianyar kaloktah nyantos ring dura negara ngantos mangkin. Gianyar akeh pesan madue adat miwah istiadatnyane. Minakadi, kesenian, tradisi, lan sane liananan. Sakawanten sane ngaenang mahan sebet sangkaning kabecikan Gianyar puniki. ring silih sinunggil genah-genah sane nenten wenten sane ngurusang sane ngeranayang genah punika romon nenten becik kapanggihin. Akehnyane wenten luhu ring margi utawi genah-genah tiyosan utawi tempat umum. Uling alit iraga sampun malajah ring puri suang-suang yening ngutang luhu, kutang ring genah luhu utawi temat sampah. Nyantos mangkin kari akeh anake sane ngutang luhu ngawag-ngawag. Yening orahang sube je aluh sakewanten yening laksanayang keweh pisan. Napi mawinan? Ritatkala irage lakar ngentungin luhu, nanging neten nepukin tongos luhu, aluh sajan liman irage ngawag ngentungan luhu punika, irage tusing mikir yening ngutang luhu ngawag-ngawag napi pikobetnyane. Akeh kari manggihin anake ngentungang luhu ring jlinjingane apang aluhang apang paekan. Wenten masih anake sane ngentungang luhu ring paumahan sane nenten wenten sane nongosin utawi umah kosong. Yening sesai kekene sinah kota Gianyar lakar panggihine ulian romon. TPA (Tempat Pembuangan Akhir), inggih punika tongos ngentungan luhu ane paling akhir, ring genah punika sinah sami luhune mapunduh dados siki, matumpuk-tumpuk nyantos cara gunung. Akeh pesan mobil-mobil sampah ane teke sewaine, kanti para buruhnyane keweh. Yening terus kene luhu-luhu punika lakar dados pikobet.Yening sekadi tityang, tityang madue pamargi sane becik utawi solusi, inggih punika ;</br></br>1. Ngenahang tongos luhu utawi tong sampah ring tongos-tongos sane akeh pengunjung, sakadi halte bis, peken, pasih miwah tongo-tongos sane tiyosan.</br>2. Ngelaksanayang program, milah luhu ring desa utawi banjar. Ring program niki sabilang umah sapatutnyane ngemilah sane encen sampah organik sane encen sampah an-norganik. Sampah an-organik sane dados ka daur ulang dados nika abe ke tongos daur ulang, miwah sampah organik, nika dados kaolah ados rabuk olih suang-suang desa pakraman.</br>3. Nyobiahang ring para sisya sami ring sekolah antuk ngabe tongos ngajeng miwah nginum sakeng jumah.</br>4. Nyalanang 3R, inggih punika Reuse Reduce Recycle, reuse inngih punika nganggen barang utawi luhu sane dados kaanggen malih. reduce inggih punika ngirangin luhu sane sekali pakai utawi limbah, miwah recycle inggih punika luhu sane dados kadaur ulang.</br>5. Ngalaksanayang karesikan palemahan sareng para yowana miwah para sisya ring sekolah sarahina. Ngalaksanayang karesikan punika ring genah-genah umum minakadi ring segara, tempat rekreasi sane tiosan. Mangda sakancaning genah-genah punika setata resik tur asri</br></br>Inggih kadi punika pemargi sane prasida aturang tityang antuk pikobet puniki. Sekancan pemargi puniki nenten prasida mamargi antar yening nenten wenten kesadaran ring dewek soang-soang. Yening nenten iraga, Sira malih sane lakar ngejaga lingkungan puniki?. Lingkungan sane kedas inggih punika lingkungan sane sehat kedas inggih punika lingkungan sane sehat)
  • NGIRING RESIKANG LAN LESTARIANG JAGAT GIANYAR  + (Gianyar pinaka sinalih tunggil kabupaten rGianyar pinaka sinalih tunggil kabupaten ring Bali. Ring Gianyar makeh wenten genah wisata sane sampun kaloktah ring manca negara rauhin ke dura negara umpamin ipun ring Ubud, para tamiu jagi malancaran ke tongos bojog sane kabaos Mongkey Forest, ring Tegalalang para tamiu sane rauh mrika jagi malancaran ke Cekingan irika wenten carik sane trepti matereg, ring Tampak Siring wenten pura Tirta Empul sane pinaka genah malukat lan ngrastiti bakti ring Ida Sang Hyang Widhi, ring Sukawati makeh wenten pragina taler pangrajin sane makarya kerajinan minakadi barong, togog, tapel miwah sane tiosan. Sami kecamatan sane wenten ring Gianyar madue kaluihan sane praside nudut manah wisatawane pacang rauh ke Bali.</br></br>Tiosan punika Kabupaten Gianyar sampun kaloktah ring Bali pinaka Kota Seni, akeh krama nyane sane meled mlajahin seni lan tradisi Bali sane pinaka warisan leluhur sane patut keajegang. Sakewanten kawentenan Seni lan budaya puniki nenten sida lempas ring keasrian lan karesikan palemahnnyane. Ring aab jagate sekadi mangkin karesikan puniki manados pikobet sane nenten prasida kalaliang, makeh krama sane ngawag ngutaang luu, ngawag munggel taru, sane ngawinang jagate romon. Duaning kadi asapunika kawentenan nyane, yening nenten gelis kauratiang kemanah antuk titiang pariwisata ring gianyar pacang sayan rered, pacang kemad manah para wisatawan mancanegara jagi rauh malih mriki ke Gianyar. Sane mangkin punapi antuk ngupapira jagat Gianyar mangda setata resik lan lestari ida dane?</br></br>Ida dane sareng sami, iraga pinaka preti sentanan jagat Bali patut setata ngupapira keasrian miwah kasucian palemahan, antuk nenten ngawag ngutang luu, iraga patut mekarya genah ngutang luu ring suang-suang pakarangan, luu punika mangda kapisahang sane organik lan anorganik. Luu organik mangda kadadosang kompos, luu anorganik patut kaolah malih, umpami ipun anggen prabot utawi kerajinan. Taler mangda nenten ngawang munggel taru, ngelaksanayang upacara sane matetujon ngupapira entik-entikan inggih punika ritatkala tumpek uduh.</br></br> Sujatinnyane guru wisesane ring Bali pamekasnyane ring gianyar sampun nguratiang indike punika, kemaon kantun akeh krama sane nenten uning utsaha napi sane patut kamargiang ritatkala jagi ngresikin palemahan. Kamanah antuk titiang, guru wisesane patut ngemargiang parikrama lan widya tula ngenenin indik utsaha ngolah luu lan kautaman nyaga palemahan majeng ring paiketan krama istri PKK saantukan luu punika makehang mawit saking paumahan, taler iraga sareng sami patut setata ngelingang kulawarga lan semeton mangda nyaga keasrian palemahan, mangda nenten jagat gianyar romon. Manut ring gatra ring DPUPKP sane kawedar olih KLHK pamargi sane prasida kamargiang sajeroning ngolah luu umpami ipun ring suang-suang Desa mangda kekaryanin genah ngolah sampah umpami ipun ngolah luu organik antuk uled maggot sane prasida ngolah sampah organik tur dados kaanggen kompos lan dados icen siap miwah kedis. Niki prasida ngicenin pabuat ring widang ekonomi. Tiosan ring punika sampunang taler ngawag nunjel luu, santukan prasida ngawinang udara cemer.</br></br>Iraga pinaka krama Bali patut pisan setata nguratiang karesikan palemahan sane pinaka Ibu pertiwi sane ngicenin iraga merta. Yening wewidangan iraga sampun resik tur asri sinah iraga sareng sami pacang kenak lan rahayu, turmaning prasida nyujur kehuripan sane shanti jagathita, jagat landuh, sukerta, miwah sutrepti.ta, jagat landuh, sukerta, miwah sutrepti.)
  • Mangdane Ipian I Anak Nenten Padem  + (Gizi, inggih punika kruna sane sampun ketaGizi, inggih punika kruna sane sampun ketah kauningin lan sering kapiragi nanging , napike sami sampun nguningin artinyane? Manut KBBI, Gizi inggih punika ajeng-ajengan sané utama sané kaperluang anggén pertumbuhan miwah kesehatan angga. Genah nutrisi puniki banget kaperluang olih pianak sane mayusa GoldenAge inggih punika yusa 0-5 tiban kantos masa pertumbuhan anak alit.</br>Ajengan sané madaging nutrisi sakadi Vitamin A, Vitamin B, Vitamin C, Vitamin D, Vitamin E miwah nutrisi sané tiosan mabuat pisan ring anak alit sané kantun ring masa pertumbuhan. Nanging yening anak alit kantun ring yusa Golden egg, pastika anak alit during mresidayang milin ajengan sane madaging nutrisi. Punika mawinan guru rupaka patut praktiyaksa ring ajengan, alit-alite druwene.</br>Golden egg inggih punika masa sané pinih mabuat pisan sané patut kauratiang olih para guru rupaka, santukan ring masa puniki perkembangan puniki buat pisan ring i pianak. Wenten penelitian sane maosang yening 50% kawagedan manusa sampun kawangun ritatkala mayusa petang tiban. Ring masa puniki, perkembangan alit-alite kauratiang pisan, santukan rikala nutrisi nenten jangkep, alit-alite puniki pacang keni panyungkan sané mawasta Stunting.</br>Stunting inggih punika pikobet sané ageng pisan ring Indonésia, Utamanyane ring Kota Denpasar stunting ring warsa 2023 presentase anak alit sané keni stunting ngantos 20%. Stunting, silih sinunggil pikobet sané banget mabuat ring anak alit miwah reramannyané. Rikala alit-alite keni stunting, akeh pisan pikobet sane pacang nibenin ipun, taler ring genah ipun meneng. Ring kasuen suen, prasida madados penyakit ring otak, ngawinang otaknyané nénten prasida nglimbak, metabolisme awaknyané nénten mamargi becik, miwah fisiknyané ngreredang. Rikala alit-alit ring Kota Denpasar sayan akéh keni Stunting, sapunapi panglimbak pariwisata, pendidikan, miwah sané tiosan ring kota Denpasar prasida mamargi becik? Indiké punika pacang ngawinang akéh parindikan ring Dénpasar, taler ring Bali.</br>Akeh pisan pidabdab sane prasida kamargiang anggen ngicalang stunting, nanging yening iraga nyingakin ring kahuripan sarahina, sane pinih becik kalaksanayang inggih punika ngawerdiang rerama alit-alite indik nutrisi ngawit saking mobot nyantos embasnyane. Yening rerama sampun uning indik nutrisi, nincapang program posyandu ring makudang-kudang genah punika silih sinunggil sane patut kautsahayang santukan posyandu dados media sane raket ring Krama. Sasampun iraga nyingakin ring kauripan sarahina, iraga pacang prasida nyingakin ring widang teknologi.</br>Santukan alit-alite mangkin sampun canggih pisan ring teknologi, program pendidikan berbasis game dados silih tunggil sané banget ngwantu ngirangin stunting ring kota Denpasar. Dijake iraga ngaryanin game edukasi sane interaktif lan sane ngawinan anak alite seneng tur ngajahin indik nutrisi sane becik lan praktik kesehatan majeng ring alit alit lan rerama. Yening game puniki sida mikobetin parilaksanan alit alit druwene punika pacang kaicen wates galah miwah patut kauratiang olih rerama antuk pamargi verifikasi sané patut kamargiang olih reraman ipune. Aplikasi puniki nénten ja wantah ngicénin paplalianan kémanten, nanging taler ngicénin platform pendidikan indik nutrisi miwah kaperluan nutrisi anak alit sané prasida kawacén miwah ngicengin poin, poin punika yening katukar sida manados jinah olih reraman ipuneukar sida manados jinah olih reraman ipune)
  • Gong Legendaris Buleleng Buung Masolah  + (Gong Legendaris Buleleng Buung Masolah Gong Legendaris Buleleng Buung Masolah </br></br></br>Om Swastyastu,</br>Bali kalotah ring dura nagara santuka Bali madue seni lan budaya sane adhi luhung. Sinalih tungil ring Kabupaten Buleleng wenten naler seni tradisional sane pinih kuno sane sering kasengguh Gong Kebyar. </br>Daweg wanti warsa Kota Singaraja ring rahina Saniscara Tanggal 30 Maret 2024 magenah ring Lapangan Bhuana Patra Singaraja wenten kahanan pikobet rikalaning Sekaa Gong Kebyar Legendaris Eka Wakya Banjar Paketan lan Sekaa Gong Kebyar Legendaris Jaya Kusuma Desa Jagaraga nenten kayun jagi masolah santukan wenten pauwahan dudonan acara sane nadak sara kasobyahang olih prawantaka wanti warsa Kota Singaraja.</br>Saantukan pauwahan galah masolah sane lami lan nenten pastika ngawinang kobet ring kayun. Dadosnyane Sekaa lan Pregina punika budal lan nenten kayun masolah. Pauwahan galahe punika, kadi rasayang nenten ngutamayang kesenian tradisional lan ngincitang para pragina seni tradisional.</br>Nepasin indike puniki, tityang ngaptiang mangda sasolahan seni tradisional keincen galah lan genah masesolahan, miwah nenten kedadosang siki sareng seni modern. Sajabe punika pemerintah kabupaten Buleleng mengutamayang kesenian tradisional, ngicenin galah lan genah mesolah. Sinalih tunggil sane ngawinang Bali lan Buleleng utamanyane wantah seni budaya sane kadruenang sane prasida kalontah kedura Negara.</br>Pemerintah Kabupaten Buleleng mangda nenten surut-surut ngicenin galah lan genah miwah ngutamayang kesenian tradisional. Iraga sareng sami sumangdenya maderbe rasa banggi dados krama saantukan ring Kabupaten Buleleng akeh madue pragina lan seni tradisional sane adhi luhung. Pemerintah Kabupaten Buleleng naler ngicenin galah lan genah mesolah majeng ring seniman tradisional ring Buleleng miwah nabran warsa ngawentenang pecentokan-pecentokan seni tradisional mangda nudut kayun para yowana miwah para pragina ngrajegang lan ngawerdiang seni budaya sane wenten ring Kabupaten Buleleng.</br>Inggih wantah asapunika tityang prasida ngawedar kawentenan kahanan rikalaning wanti warsa Kota Singaraja. Kirang langkung antuk sasuratan tityang, tityang nunas ageng sinampura. </br>Om Santih Santih Santih Om.ng sinampura. Om Santih Santih Santih Om.)
  • Herman Neubronner van der Tuuk  + (H.N. Van der Tuuk inggih punika silih sinuH.N. Van der Tuuk inggih punika silih sinunggil panginkin Museum Gedong Kirtya, sareng Ida I Gusti Putu Djelantik. Dané mupulin akéh pisan tetamian lontar kuna tur dokumentasi sejarah Bali daweg jaman kolonial, sané raris kapiara tur kasalin ring aksara Latin nyantos mangkin. Sangkan utsahan dané nglestariang tetamian lontar punika, i raga nyantos mangkin prasida mikolihin pikayun luur sané kametuang olih para leluur Baliné dumunan.</br></br>Ngubu ring panepi Singaraja, Tuan Dertik (kénten dané kasambat), tresna pisan sareng kabudayaan Bali. Sujatiné, dané dados silih tunggil angga misionaris Belanda sané madué tetujon ngobah wargi Baliné dados umat Kristen. Raris, sasampun dané meneng ring Bali, dané ngon pisan sareng kaluihan kabudayaan tur kaluuran tetamian panglingsir Baliné. Irika raris dané nyesel. Dané ngirim surat ring manggala misionaris ring Belanda, mangda misionarisasi ring Bali nénten kalanturang.</br></br>Pikayun dané sané pinih ageng inggih punika ngaryanin kamus Kawi-Bali. Sakéwanten, dané gelisan séda ring warsa 1894 ring Surabaya. Penelitian tur pikayun dané ngajegang tetamian sastra Kawi-Bali punika raris kalanturang olih para sarjana sané lianan, minakadi Zoetmulder, Robson miwah sané tiosan, sané prasida ngaryanin kamus Jawa Kuna-Indonesia tur Jawa Kuna-Bali, ngajangkepin pangaptin dané Tuan Dertik.</br></br>Kaketus saking budaya.wordpress.comrtik. Kaketus saking budaya.wordpress.com)
  • Permasalahan mendesak yg harus di selesaikan pemimpin  + (Halo semeton-semeton, sapunapi kawentenan Halo semeton-semeton, sapunapi kawentenan semeton? Dumogi iraga sareng sami prasida nyarengin pemilu ring tanggal 14 Pébruari 2024 punapi semeton sareng sami sampun sedia jagi milih calon wakil presiden? Raris sapunapi pikobet sané pinih mabuat sané patut katangkepin olih pamucuk Bali sané jagi rauh?</br> </br> Mangda uning indiké punika, wénten makudang-kudang pikobet sané kajudi olih krama Indonésia pinaka pikobet sané mabuat pisan sané patut kapuputang olih pamimpin nasional ring limang warsa sané jagi rauh.</br> Pemimpin sané kasengguh prasida dados pamimpin pamréntahan sané kantun mamargi mangkin utawi sané pacang kapilih ring pemilihan 2024 sané jagi rauh.</br></br> Pikobet kapertama sané kajudi mabuat pisan antuk kapuputang inggih punika pengendalian pangargan kebutuhan pokok, sané kapilih 36,9% saking makasami responden.</br></br> Kaping kalih, ngrereh pakaryan utawi ngirangin kawéntenan pengangguran, sané kapilih olih 17,7% responden. Kaping tiga, korupsi sane sampun ical 7,1 persen. Puniki wantah tigang pikobet sané pinih utama sané kabaos indik uratian politik.</br></br> "Penyingkiran pangargan kebutuhan pokok pinaka pikobet sané pinih utama manut krama. Salanturnyane indik pengangguran, kemiskinan miwah pemberantasan korupsi", tulis Indikator Politik dalam laporannya.</br></br> Kaping pat, nincapang sektor pertanian 3,4% miwah kaping lima, nincapang pertumbuhan Usaha Mikro, Kecil, miwah Menengah (UMKM) 3,2%. Sisanyané, kagenahang ring grafik ring baduur miwah titik ring sor.</br></br> Para pamilet inggih punika samian wargi ring Indonésia sané madué hak milih ring pemilihan umum, inggih punika para pamilet sané sampun mayusa 17 warsa utawi langkung, utawi sampun makurenan ri tatkala survei kamargiang. Sampling nganggén metode multistage random sampling.</br></br> Puniki wantah dasa pikobet sané mabuat pisan sané patut kapuputang olih para pamimpin nasional ring limang warsa sané jagi rauh:</br></br>Ngaturang pangargan kebutuhan pokok 36,9% saking total responden</br>Ngripta pakaryan/Nyarangin pengangguran 17,7%</br>Ngurangan kakirangan pangan 10,6%</br>Pemberantasan Korupsi 7,1%</br>Nglimbakang sektor pertanian 3,4%</br>Nincapang panglimbak UMKM 3,2%</br>Pamargin pikolih 3,1%</br>Keamanan/ketertiban 2,7%</br>Ngamecikang kualitas pendidikan 2,3%</br>Ngicalang parilaksana sané nénten patut 1,4%icalang parilaksana sané nénten patut 1,4%)
  • "Masalah Kepemimpinan Di Bali"  + (Harepang ring para pawiyatan Bali, krama, Harepang ring para pawiyatan Bali, krama, lan para pemangku adat. Ane suba nyaksiang prasida, inggih punika masalah kapemimpinan waras nenten mapastiti ring Bali. Kekasihé, punika karena krisis kepercayaan ring pamimpin waras dados mungkur ring nglaksanayang diumumkanne. Dewek punika, kamargiang krama Bali suba sampun ngalamanin timpal-timpal ring pamerintah waras malali, waras inginah ngalih tunggil panglimbak ring pariwisata, budaya, lan lingkungan.</br> Titiang mateges, silih tunggil pemimpin Bali mamurda mara, mangda makarya ring pangawit waras utama. Nyidayang pemerintahan waras nglaksanayang tatujon waras sejaba-jabane, nganutin aturan-aturan waras pateh. Ngajeng-ajengin pamrentah waras mawali ané, makarya kaluwargané ring lingkungan sosial lan bantuan sosial dados tatujon waras musti ngenalinang.</br> Pangawit waras kaanggen, tetepin suba nenten dados timpal waras lingsir. Nika ngupaminin para pemimpin Bali keni masehehanga ngiringang pararemaja kaanggen waras terang marupa utawi pangawit waras keni. Ring ajengan pamimpin waras keni punika, titiang mapineh maturang paica, waras utama patut kaajengang dados panglimbak pariwisata, ngalaksanayang parajanane ring pamarentahan waras anggen makeh sakadi majeng ring dhatu lan lingkungan.</br> Nika, yening punika dados makarya waras sami, ring permasalahan punika ngatenin indik ring pemimpin Bali kaaptiang tityang dados silih tunggil para wewidangan waras prasida ngamolihang solusi waras becik ring masa depan Bali.g solusi waras becik ring masa depan Bali.)
  • Gde Hariwangsa  + (Hartanto alias Gde Hariwangsa embas ring SHartanto alias Gde Hariwangsa embas ring Surakarta, warsa 1958. Sampun meneng ring Bali saking warsa 1980-an. Dané sampun nyurat puisi saking SD. Kakawiannyané kawedar ring Bali Post, Nusa Tenggara, Suara Karya, Suara Pembaharuan, Tempo, Hai, Ceria, Basis, Femina, Wanita Indonesia, miwah Jurnal Kebudayaan CAK. Buku puisi tunggalnyané mamurda Ladrang (1995). Puisinnyané taler kapupulang ring buku Dendang Denpasar, Nyiur Sanur (2012), Ibunda Tercinta (2021). Dané taler nyurat buku seni rupa, minakadi Arie Smit Memburu Cahaya Bali (2000), Siluhet Perempuan (2000), Tree of Life (2018). Sané dumun makarya dados wartawan ring majalah Matra. Raris ida dados petani ring Bali utara.a. Raris ida dados petani ring Bali utara.)
  • Orasi masalah banjir di kediri  + (Hello wastan tiang rama I’am from kediri tHello wastan tiang rama</br>I’am from kediri tabanan</br></br>In kediri wenten problem sane tingalin tiang,in kediri nike wenten banjir, because kapah wenten selokan utawi got in kediri, wenten selokan but selokan nike mampet utawi meempet</br></br>Solusi ne ngae luwih akeh selokan in kediri </br>So that ten wenten banjir malih</br></br>And harapan tiang pemerintah luwih peduli tekenin hal kecil care kene</br></br>So nike manten orasi tiang tiang tutup dengan sengkyu (suksma and tengkyu) tutup dengan sengkyu (suksma and tengkyu))
  • Naiknya Harga BBM  + (Hormat kami ring juri. Ring kala puniki, Hormat kami ring juri.</br></br>Ring kala puniki, kita pacang ngadepi kenaikan harga bahan bakar minyak. Kenaikan puniki pasti pacang nenten iraga, tur pacang mapupulangang dampak ring ekonomi lan pangidupan iraga ring sehari-hari. Kekalih iraga sane katebayan ring sisan kenaikan harga minyak, lan kita pacang kaicen ngrancang cara nglestariang dampak puniki.</br></br>Ring mawastaang parindikan puniki, iraga patut nganggenin nalar, nyusun rencana keuangan sane mapinunas, lan ngaturang cara nglaksanayang kenaikan harga minyak ring cara sane wénten. Nganggenin transportasi umum, carpool, utawi ngadepi pola pangidupan iraga puniki bisa dados langkah sane patut ring ngelaksanayang kenaikan harga minyak.</br></br>Nika sami pacang nyambut suksma ring silih tunggilang, iraga tetepa pacang bisa ngelaksanayang pangidupan iraga. Suksma.a ngelaksanayang pangidupan iraga. Suksma.)
  • BASA BALI PAMIKUKUH BUDAYA BALI  + (https://docs.google.com/file/d/1PCnslmhJA8KPcFtPoMCm-9SCfnB4U-QE/edit?usp=docslist_api&filetype=msword)
  • Masalah yang paling mendesak untuk ditangani oleh para calon pemimpin bali  + (I Dewa Agung Gd Andhika Wahyu Pradanha (13I Dewa Agung Gd Andhika Wahyu Pradanha (13/XI B1)</br> Kadek Dwi Pradhita (28/ XI B1)</br></br>"Apa Masalah Yang Paling Mendesak Untuk Ditangani Oleh Para Calon Pemimpin Bali?"</br>Om Swastiastu,</br> Majeng ring Ida Dane sareng sami sadurung titiang matur amatra, ngiring sareng-sareng nyihnayang rasa pangayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, sangkaning asung kerta wara nugraha ida, iraga prasida mapupul jagi ngabaosang nganinin indik "Pemerataan Pembangunan Bali Puniki".</br> </br> Pemerataan pembangunan dipengaruhi oleh beberapa faktor, sekadi kebutuhan ekonomi, sosial, miwah politik. Sekadi ring daerah Bali, dimana Bali bagian Utara miwah bagian Barat kari terpencil miwah kesenjangan dibidang ekonomi punika kari sagat jauh tertinggal dengan Bali bagian Selatan. Pangaptin titiang mangda ring manggala Bali sane kapilih ring pemilu 2024 puniki, sumangdane memeratakan pembangunan Bali mangda ekonomi masyarakat Bali meningkat.</br> Ainggih, Ida Dane sareng sami sane dahat wangiang titiang, asapunika manten sane prasida aturang titiang, yening wenten iwang titiang nunas geng rena sinampura majeng ring Ida dane sareng sami, sineb titiang antuk Paramashanti</br>Om Shanti Shanti Shanti Omuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om)
  • IDK Raka Kusuma  + (I Déwa Nyoman Raka Kusuma utawi sané ketahI Déwa Nyoman Raka Kusuma utawi sané ketah kauningin antuk parab IDK Raka Kusuma ring kakawiandané, embas ring Getakan, Klungkung, 21 Novémber 1957. IDK Raka Kusuma sampun seneng nyurat sastra saking ngawitin dados guru ring sekolah dasar. Dané wantah silih sinunggil pangawi sénior sastra Bali modéren (SBM). Dané nyurat makudang-kudang puisi mabasa Bali, satua bawak, esai basa Bali, miwah novélét mabasa Bali. Lianan ring punika, dané taler nyurat puisi, cerpén, lan ésai mabasa Indonésia. Kakawian-kakawian danéné sané mabasa Bali kawedar ring Bali Orti (Bali Post), Médiaswari (Pos Bali), Bali Aga, Jurnal Kawi, miwah Canang Sari. Lan kakawian dané sané mabasa Indonésia kawedar ring Bali Post, Nusa Tenggara, Karya Bakti, Warta Bali, Nafiri, Warta Hindu Dharma, Minggu Pagi, Kedaulatan Rakyat, Mimbar Indonésia, Suara Nusa, Pikiran Rakyat, Suara Karya, Sinar Harapan, Berita Buana, Républika, Singgalang, Analisa, Cak, Kolong, miwah Romansa.</br>Ring sajeroning ngawi sajak mabasa Indonésia dané malajah saking Umbu Landu Paranggi, lan nyurat carita mlajah saking Putu Arya Tirtawirya. Kakawian-kakawian dané sané sampun kacétak dados buku inggih punika:</br>Kidung I Lontar Rograg ( Prosa Liris Basa Bali, 1991,2001)</br>I Balar (2006)</br>Ngambar Bulan (Satua Cutet, 2006)</br>Sang Lelana (Prosa Liris, 2010)</br>Rasti (Novelet, 2010)</br>Bégal (Satua Cutet, 2012)</br>Ngantih Bulan (Puisi, 2013)</br>Batan Moning (Puisi, 2014)</br>Ring warsa 2002 dané ngamolihang Sastra Rancagé antuk baktin ipun ring pangembangan sastra Bali malarapan antuk Majalah Buratwangi lan taler 2011 antuk kakawiannyané sane mamurda “Sang Lelana”. Ngamolihang Penghargaan Widya Pataka saking Gubernur Bali warsa 2012 antuk cakepané sané mamurda “Bégal”. Sareng pangawi saking Karangasem dané ngwangun sanggar sané mawasta Sanggar Buratwangi, lan dané taler dados silih sinunggil pangremba ring sanggaré punika.</br>Sané mangkin dané meneng ring BTN Kecicang Amlapura lan serahina-rahina makarya dados guru ring SD Saraswati Amlapura.rya dados guru ring SD Saraswati Amlapura.)
  • I Dewa Putu Mokoh  + (I Dewa Putu Mokoh wantah oka kapertama masI Dewa Putu Mokoh wantah oka kapertama masemeton sareng nenem diri. Dané embas ring Pengosékan, Ubud, 1936. Ajinnyané, Dewa Rai Batuan pinaka undagi miwah pangrawit sané kajanaloka. Biangnyané, Gusti Niang Rai, waged makarya lamak. Dewa Mokoh wantah naenin ngranjing masekolah tigang warsa ring SR, pateh sekadi SD mangkin. </br></br>Dewa Mokoh ngawitin mauruk ngambar daweg mayusa 15 warsa. Nanging, sampun saking alit ngarsayang dados tukang gambar. Ajinnyané ngarsayang mangda Dewa Mokoh magarapan ring umané, ngangonang bébék lan banténg. Manut ring pikayun ajinnyané, ngambar wantah ngutang-ngutang galah turin nénten nekaang jinah.</br></br>Dewa mokoh rikala truna nénten kirangan wiweka. Ri tepengan nénten ibuk magarapan ring sawahé, dané pepes nyilib malali ka jeron uwannyané, I Gusti Ketut Kobot lan I Gusti Made Baret. Dané seneng nlektekang lan angob rikala Gusti Kobot lan Gusti Baret sedekan ngambar. Mawit saking Gusti Kobot dan Gusti Baret akéh mauruk ngambar nganggén teknik tradisional, makadin ipun nyekét, ngabur, ngasir, nyigar, ngontur miwah sané siosan.</br>Dewa Mokoh raris katemu ring Rudolf Bonnet (1895-1978), tukang gambar saking Belanda sané meneng ring Ubud ngawit 1929. Bonnet boya ja sios wantah pamucuk sané ngadegang Pita Maha (1936) dan Golongan pelukis Ubud (1951). Marep ring Bonnet, Dewa Mokoh ketah nyihnayang gegambaran sané muruk saking Gusti Kobot lan Gusti Baret.</br></br>Bonnet raris sane ngurukang Dewa Mokoh guat-guat gambaran modern. Makadin ipun, nguningang warna, nyampuh warna, komposisi, penggalian kreativitas lan prinsip kebebasan rikala ngambar. Bonnet setata nglémékin mangda Dewa mokoh ngarereh kreasi gambaran, néntén setata nulad pamargin Gusti Kobot lan Gusti Baret sané seneng ring tema tradisional.</br>Dewa Mokoh ngamolihang rasa jenar. Rasa sumeken ring manahnyané nyansan mentik. Dane nyansan éling, gegambaran sane becik nenten ja setata ngangén tema Mahabharata lan Ramayana sané ngebekin sahananing widang gambaranné. Dewa Mokoh ngarasayang, gegambaran kadi punika kaangen nyilibang rasa nenten sumeken tukang gambar rikalaning ngarap gegambaran.</br></br>Manut Dewa Mokoh, gegambaran sané becik prasida karuruh ring sakancan sané parek ring tukang gambar, utawi kagambar manut idep lan kayun, tur kawarnain saha kaolah manut widang sané dahat sadarhana. Yén dados tukang gambar rikala ngambar sepatutnyané lepas saking gaguat lan parindik sané mabinayan, taler patut wanen ngaruruh makudang-kudang gaguat anyar.</br>Gelisan enggal, tematik gambaran Dewa Mokoh ngalimbak tur akéh. Dané prasida ngambar indik gaginan ngarahina, taru lan buron, satua, para alit-alit, fantasi, semara, miwah indik sadarhana sane nudut kayunnyané.</br>Ring widang seni rupa di Bali, Dewa Mokoh punika tokoh sané lémpas ring guat utawi singsal. Naenin muruk ring Gusti Kobot lan Gusti Baret, sujatinnyane dané embas saking seni lukis tradisional. Nanging sangkaning, piteket-piteket saking Bonnet lan pasawitrannyané ring Mondo, nika sane mawinan dané ngalimbakang pagenjahnyané malajahang déwek ring seni rupa modern.</br>Parilaksanan Dewa Mokoh kacihnayang pisan ring sakancan gegambarannyané sané ketah kasengguh singsal. Dané nénten kadaut ngambar sarwa mambu dekoratif sane medal saking gambaran tradisional. Sakémaon, malarapan antuk usap-usapan alus, dane prasida nebek ring unteng gambaran (subyek matter) sané kadartayang malarapan antuk indik sané banyol, polos tur dikenkene ngawinang kagiat.</br>Dewa Mokoh sampun makardi panglimbak anyar ring stil gambaran Pangosékan utawi seni gegambaran tradisional sané sampun madué gaguat lan wangun. Madasar antuk kawagedannyané ring teknik tradisional, dané ngolah rarincikan lan tématik sané modérn samaliha sané kontémporer ring widang-widang kanvasnyané. Nanging, guat-guat seni gegambaran tradisional nénten malih kapanggihang ring gambarannyané. Dewa Mokoh maka innovator, pembaharu saha panglimbak seni ngambar ring Pangosékan.</br>Tiosan ring panegara Indonesia, gegambaran Dewa Mokoh taler sampun kapamerang ring dura negara makadin ipun ring Amerika, Australia, Denmark, Finlandia, Belanda, Jerman, Italia, lan Venesia. Warsa 1995, gambaran-gambaran Dewa Mokoh kapamérang nunggal ring Fukoaka Art Museum, Jepang.g nunggal ring Fukoaka Art Museum, Jepang.)
  • I Gede Ardhika  + (I Gede Ardhika embas ring Singaraja, Bali,I Gede Ardhika embas ring Singaraja, Bali, 15 Pébruari 1945. Ida inggih punika Menteri Kebudayaan miwah Pariwisata Républik Indonésia ring Kabinet Gotong Royong (2001-2004). Dané inggih punika silih tunggil alummater STIA LAN, Bandung. Sadurung dados menteri, dane sampun makarya dados Direktur Akademik Perhotelan miwah Pariwisata Sahid (1988-1991), Sekretaris Ditjen Pariwisata (1996-1998), Dirjen Pariwisata, Departemen Pariwisata, Seni miwah Budaya (1998-2000), Wakil Ketua Badan Pengembangan Pariwisata miwah Kesenian (2000). Dané naanin ngamolihang Penghargaan Bintang Mahaputra Adipradana saking Pamaréntah Indonésia. Ida seda ring Bandung, 20 Pébruari 2021.. Ida seda ring Bandung, 20 Pébruari 2021.)
  • I Gedé Putra Ariawan  + (I Gedé Putra Ariawan embas ring Désa BanjaI Gedé Putra Ariawan embas ring Désa Banjar Anyar Kediri, Tabanan, tanggal 16 Juni 1988. Dané muputang studi S-1 né ring UNDIKSHA-Singaraja ngambil Jurusan Pendidikan Bahasa lan Sastra Indonesia warsa 2010 lan ring warsa 2014 dané muputang studi S-2 ring Pascasarjana UNDIKSHA. Sané mangkin dané makarya dados guru Bahasa Indonésia ring SMAN 1 Kediri.</br></br>Kakawiannyané sané marupa satua cutet, opini bawak, artikel lan puisi kamuat ring Bali Orti (Bali Post), Média Swari (Pos Bali), Majalah Éksprési, lan Majalah Satua. Dané sampun ngamedalang cakepan marupa pupulan satua cutet sané mamurda “Ngurug Pasih” warsa 2014 lan ngamolihang hadiah Sastra Rancagé 2015. Ring tanggal 30 Januari 2016 dané dados pembicara ring acara Sandyakala #49 sané kaadaang olih Bentara Budaya Bali.</br>Niki wantah kakawiannyané sané mamurda “Sanggulan” sané naanin kamuat ring rubrik Media Swari (Pos Bali) rahina Redite 10 Januari 2016. (Pos Bali) rahina Redite 10 Januari 2016.)
  • I Gede Robi Supriyanto  + (I Gede Robi Supriyanto embas ring Palu, SuI Gede Robi Supriyanto embas ring Palu, Sulawesi Tengah, 7 April 1979. Ida inggih punika musisi, aktivis sosial miwah lingkungan, miwah petani organik. Dané pinaka vokalis miwah silih tunggil pangadeg grup musik Navicula. Robi sampun ngawakilin Indonésia ring ajang Asia 21 Young Leader sané kaaturin olih Asia Society ring warsa 2016 antuk maosang indik kawéntenan ipun ring widang pertanian organik. Ring widang musik, dané ngamedalang makudang-kudang single, minakadi Kisah Secangkir Kopi (2014), Freedom Skies (2014), Kids (2016), Metamorfosa Kata (2016), Open Road (2018), Biarlah Terjadi (2018), Wujud Cinta (2021).iarlah Terjadi (2018), Wujud Cinta (2021).)
 (I GUSTI AGUNG RAI DARMAYOGA Urati Ring Luwu Plastik Om swastyastu s)
  • Luwu Plastik  + (I GUSTI AGUNG RAI DARMAYOGA Urati Ring LI GUSTI AGUNG RAI DARMAYOGA </br></br>Urati Ring Luwu Plastik </br></br>Om swastyastu </br>sane wangiang titiyang para angga panureksa, punika taler majeng ring semeton sane tresna sihin titiyang</br></br>pinih ajeng,lugrayang titiyang ngaturang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa sangkaning antuk paswecan Ida titiyang prasida ngaturang unek unek utawi sarin sarin manah titiang ring lomba wikhiton puniki</br></br>ring galah sane becik puniki lugrayang titiyang ngaturang pikobet sane patut kauratian majeng ring pemerintah sane jagi menjabat ring warsa 2024 benjang. Pikobet sane jagi kaaturang titiyang inggih punika ngenenin indik luu plastik sane prasida kaangen tuah apisan. Mangkin ring jagat bali puniki sampun ketah luwu luwu plastik sane mekacakan ring margine utawi ring celabah,tukad punika taler ring segara.apang nenten benjang pungkur pikobel luu plastik niki ngaenang penyakit utawi bencana sane tiosan minakadi banjir miwah kebakaran minakadi ring tpa suwung lan tpa mengwi.Titiyang nunas majeng ring pemerintah mangde jakti nguratian pikeboet luu niki,mangde ngerereh solusi sane becik.Baik marupa teknologi pengolahan sampah minakadi ring singapur utawi ngicen penyuluhan( sosialisasi ) pengolahan luu plastik dados kerajinan tradisional sane madue nilai jual tinggi.</br></br>Inggih punika manten titiyang prasida matur ring wikithon puniki,ritatkala wenten atur titiyang sane nenten manut ring kayun, titiyang nunas geng rena sinampura titiyang puput antuk parama santih </br>Om santih santih santih om parama santih Om santih santih santih om)
  • I Gusti Ayu Bintang Darmawati  + (I Gusti Ayu Bintang Darmawati utawi ketah I Gusti Ayu Bintang Darmawati utawi ketah kauningin Bintang Puspayoga, embas ring Denpasar, 24 November 1968. Ida inggih punika Menteri Empowerment Wanita miwah Perlindungan Anak ring Kabinet Indonésia sané kasengguh maju ring pimpinan Présidén Joko Widodo. Ida inggih punika anak istri kapertama saking Bali sané kapilih dados menteri.</br></br>Ida malajah ring SMA 3 Denpasar. Raris dané nglanturang masekolah ring Universitas Ngurah Rai, Dénpasar. Dané ngamolihang gelar Master ring Studi Budaya ring Universitas Udayana, Denpasar.</br></br>Sadurung dados menteri, dané ngawitin karirnyané antuk nyarengin acara Puteri Indonesia 1992 sané ngewakilin propinsi Bali tur ngamolihang jayanti ka-2. Ida taler kasub pinaka atlit tenis meja. Ida ngamolihang PB Perwosi Table Tennis Championship ring Oktober 2010 ring GOR Sumantri Brojonegoro, Jakarta. Dané kadadosang Ketua Umum Asosiasi Tenis Meja Indonésia (PTMSI) ring Provinsi Bali ring periode 2010-2014. Ida taler ngawentenang kejuaraan tenis meja pantaraning krama banjar PKK ring Kota Denpasar duk warsa 2002.jar PKK ring Kota Denpasar duk warsa 2002.)
  • I Gusti Ayu Agung Mas Triadnyani  + (I Gusti Ayu Mas Triadnyani, embas ring JakI Gusti Ayu Mas Triadnyani, embas ring Jakarta duk warsa, 2 Desémber 1967. Dané pinaka pangawi lan dados dosén ring Fakultas Ilmu Budaya Universitas Udayana. Dané ngamolihang gelar Magister lan Doktor ring widang ilmu Sastra ring Universitas Indonesia (UI). Tiosan ring nyurat puisi, dané taler pepes makarya kajian ngenénin indik sastra modern, mikadin ipun: “Perempuan Bali di Mata Oka Rusmini: Telaah terhadap Karya-Karya Kreatifnya” (penelitian Kajian Wanita, 2008) lan “Kolaborasi Budaya Masyarakat Tradisional dengan Budaya Modern dalam Drama Tuyul Anakku karya W.S.Rendra” (Penelitian Prodi Sastra Indonesia, 2012). Dané ketah kajudi dados panureksa makudang lomba indik Sastra, makadin ipun maka panuréksa Duta Bahasa Provinsi Bali, tur dados panuréksa ring lomba nyurat kakawian. Dané taler pernah nerbitang buku sane mamurda, “ Book Mencari Pura” (2011), “Book Aku Lihat Bali” (2015).ura” (2011), “Book Aku Lihat Bali” (2015).)
  • I Gusti Ayu Putu Mahindu Dewi Purbarini  + (I Gusti Ayu Putu Mahindu Déwi Purbarini, SI Gusti Ayu Putu Mahindu Déwi Purbarini, SS, embas ring Tabanan, 28 Oktober 1977. Ngeranjing Kuliah Sastra Indonésia ring Fakultas Sastra Universitas Udayana Dénpasar kantos puput tur polih gelar sarjana sastra (SS) Indonésia, 8 Méi 2004. Puisin-puisinnyané kamuat ring Tabloid Wiyata Mandala, Bali Post, Majalah Buratwangi, Canang Sari. dané naenin dados cover majalah Gumi Bali “Sarad” (édisi no.19, Juli 2001). Taler kamuat ring buku “Bali Tikam Bali” kakawian Gdé Aryanatha Soéthama ring kepik (halaman) 86 sané mamurda ‘Cuntaka’ Luwes Saja (hal.87). Mangkin dados dosén Sastra Indonésia ring IKIP PGRI Dénpasar muang FKIP Mahasaraswati Dénpasar. Risamping ngemong dados pangemban majalah sastra remaja “Akasa”, Sanggar Sastra Remaja Indonesia (SSRI) Bali ring Tabanan.</br></br>“Apang ja Bisa Masekolah” satua bawak (cerpén) ragané polih juara harapan I pacentokan nyurat satwa Bali sajebag Bali (1994). “Lombok Yang Bali” satua bawak indik papelesiran pacentokan saking Bali Post, polih juara II (1995).</br>“Dara Dalam Botol Perahu”, juara harapan I pacentokan nyurat puisi sawewengkon Bali ring ‘Pekan Orientasi Kelautan’ Dénpasar (1999). Puisin ragané “Bulan di Kamar Transparan” munggah ring “Antologi Puisi Getar II”, Kota Batu, Malang (1996). Lian ring punika pupulan puisi dané sané ngaenggahang murda “Bulan di Kamar Transparan” kamedalang olih Pusat Balai Bahasa Dénpasar (2006). Ngelantur pupulan Puisi Bali anyar mamurda “Taji”, sané kaarsayang olih majalah sastra Bali anyar “Buratwangi”</br></br>Ngawi Sastra Indonésia marupa puisi lan cerpén ngawit ring majalah Era SMP Negeri 2 Tabanan (1989-1991). Ketua Rédaksi majalah Widya, SMA Negeri 2 Tabanan (1994-1995). Dados Staf Rédaksi majalah Kanaka, Fakultas Sastra lan tabloid UKM Akademik Universitas Udayana Dénpasar (1996-1997). Nyarengin diklat Jurnalistik ring Dénpasar, Yogyakarta lan Malang (1995, 1996, 1997). Sejaba punika nanin sareng Sanggar Purbacaraka. Paling ngelangenin rikala masa TK lan SD (1982-1988) sering masolah ring TVRI Dénpasar sajeroning acara “Aneka Ria Safari Anak-anak Nusantara.”ra “Aneka Ria Safari Anak-anak Nusantara.”)
  • I Gusti Bagus Sugriwa  + (I Gusti Bagus Sugriwa embas ring BungkulanI Gusti Bagus Sugriwa embas ring Bungkulan, Buleleng, Bali, 4 Maret 1900. Ida inggih punika tokoh sané mautsaha ngajegang Agama Hindu ring Bali sané kauningin olih Pemerintah Republik Indonesia. Ida dados tokoh panutan miwah Bapak Peradaban Hindu. Antuk perjuangannyané, Agama Hindu ring Bali resmi kauningin olih pamerintah ring tanggal 5 Séptémber 1958 madasar Surat Keputusan Menteri Agama RI.</br></br>Dané taler urati ring panglimbak kawagedan masekolah. Dané naenin ngajahin ring Sekolah Rakyat ring Bungkulan, raris ngajahin ring Sekolah Rakyat ring Jinengdalem, Buleleng, 1921. Dané dados Kepala Sekolah Vervogcshool ring Kubutambahan warsa 1935. Dane taler naenin ngurukang basa Jepang ring makudang-kudang sekolah.</br></br>Ring warsa 1946 ida dados anggota Dewan Perjuangan Républik Indonésia. Kapedulian ida ring kemerdekaan Indonésia ngawinang ida kacepeng olih Belanda ring warsa 1948. Ring warsa 1950, ida kapilih dados anggota Dewan Pamaréntah Daérah Bali.</br></br>Dané naenin dados pemimpin redaksi Majalah Damai sané kamedalang olih Yayasan Kebhaktian Pejuang ring Denpasar. Ring warsa 1957, ida kaangkat olih Présidén Soekarno dados anggota Dewan Nasional sané kawangun pinaka lembaga penasihat kabinet présidén miwah anggota DPA perwakilan Hindu Bali.</br></br>Warsa 1970, dané ngajahin ring lembaga Pendidikan Dwijendra, Perguruan Rakyat Saraswati, Pendidikan Guru Agama Hindu Negeri (PGAHN) sané selanturnyané dados IHDN Denpasar. Lianan ring dados guru, dané taler nyurat makudang-kudang cakepan sané mapaiketan sareng Agama Hindu, sakadi Sutasoma, Dwijendra Tatwa, Pelajaran Agama Hindu Bali, Ilmu Pedalangan/Pewayangan.</br></br>Dané seda ring warsa 1973. Antuk éling ring jasa-jasa agengnyané, wastannyané kaabadikang dados kampus Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar (sadurungnyané IHDN Denpasar). Ida taler kaabadiang dados patung sané mangkin ngadeg ring arep kampus punika.né mangkin ngadeg ring arep kampus punika.)
  • I Gusti Gde Raka  + (I Gusti Gde Raka inggih punika politikus II Gusti Gde Raka inggih punika politikus Indonésia saking Bali. Ring masa Jepang, dané makarya ring baga Kemakmuran miwah salanturnyané ring Perbendaharaan. Ring sasih Séptémber 1945, dané kadadosang Kepala Perbendaharaan Provinsi Sunda Kecil Pamaréntah Républik Indonésia. Saking Maret 1946 ngantos Juli 1949, dané kaambil olih tentara Belanda. Ring sasih Juli 1949, dané kamedalang, lunga ka Yogyakarta tur makarya dados ahli Kepala Keuangan ring Kementerian Keuangan RI. Saking Nopémber 1949 ngantos Pébruari 1950, dané kaangkat dados Inspektur Kepala Keuangan miwah anggota Badan Pengawasan Keuangan miwah Pembangunan wakil Golongan Sunda Kecil.ah Pembangunan wakil Golongan Sunda Kecil.)
  • I Gusti Gedé Djelantik Santha  + (I Gusti Gedé Djelantik Santha wantah silihI Gusti Gedé Djelantik Santha wantah silih sinunggil pangawi sénior sané nindihin sastra Bali Modéren. Dané embas ring Désa Selat Karangasem, tanggal 12 Agustus 1941. Sampun seneng ngripta sastra daweg kantun masekolah ring Sekolah Rakyat (1949). Djelantik Santha ngripta makudang-kudang puisi, satua cutet, miwah novél, lan sampun ngamedalang makudang-kudang cakepan marupa novél lan pupulan satua cutet. </br></br>Warsa 1979 satua cutet dané sané mamurda “Gamia Gamana” polih juara II mengarang cerpen rikala Pésta Kesenian Bali. Warsa 2001 dané ngamolihang penghargaan cakepan saking Majalah Sarad antuk dédikasiné ring sastra Bali modéren. Warsa 2002 dané ngamolihang hadiah Sastra Rancagé antuk novél sané mamurda “Sembalun Rinjani.” Lan warsa 2003 dané taler polih juara harapan II ring lomba penulisan novel sané kaselenggaraang olih Bali Post antuk novél sané maurda “Di Bawah Letusan Gunung Agung”. Cakepan-cakepan sané sampun kamedalang luiré:</br></br>Tresnané Lebur Ajur Setondén Kembang (Novél, 1981),</br>Sembalun Rinjani (Novél, 2000),</br>Gitaning Nusa Alit (Novél, 2002),</br>Di Bawah Letusan Gunung Agung (Novél mabasa Indonésia, 2003),</br>Suryak Suwung Mangmung (Novél, 2005),</br>Benang-Benang Samben (Novél, 2014),</br>Vonis Belahan Jiwa (Novél mabasa Indonésia, 2015),</br>Kacunduk ring Besakih (Pupulan Satua Cutet, 2015).</br></br>Niki wantah silih sinunggil kakawian dané sané marupa satua cutet mamurda “Majogjag.”ané marupa satua cutet mamurda “Majogjag.”)
  • I Gusti Ketut Jelantik  + (I Gusti Ketut Jelantik embas ring TukadmunI Gusti Ketut Jelantik embas ring Tukadmungga, Buleleng, warsa 1800. Ida mawit saking Karangasem, Bali. Ida dados patih ring Kerajaan Buleleng. Ida mimpin pasukan Buleleng nglawan penjajahan Belanda ring Perang Bali I, Perang Jagaraga, miwah Perang Bali III, sané mamargi ring warsa 1846 ⁇ 1849. Perang punika kakawitin santukan pamréntah kolonial Hindia Belanda meled ngicalang Hak Tawan Karang sané berlaku ring Bali, inggih punika hak antuk raja-raja sané berkuasa ring Bali antuk ngambil kapal sané kandas ring perairan nyané miwah makasami isinnyané.</br></br></br>I Gusti Ketut Jelantik gugur ring Perang Bali III. Ida seda ring Bukit Bale Pundak, Kintamani, Bali, warsa 1849. Antuk jasa-jasanyané nglawan penjajah Belanda, dané kanikayang dados Pahlawan Nasional Indonésia ring tanggal 14 Séptémber 1993l Indonésia ring tanggal 14 Séptémber 1993)
  • I Gusti Ketut Pudja  + (I Gusti Ketut Pudja (19 Méi 1908 ⁇ 4 MéiI Gusti Ketut Pudja (19 Méi 1908 ⁇ 4 Méi 1977) inggih punika pahlawan nasional Indonésia saking Bali. Ida nyarengin ring sajeroning ngarumusang negara Indonésia malarapan Panitia Persiapan Kemerdekaan Indonésia (PPKI) sané ngewakilin Sunda Kecil (mangkin Bali miwah Nusa Tenggara). Dané taler nyarengin ring pangrumusan naskah proklamasi ring umah Laksamana Maeda. Ida raris kaangkat Soekarno dados Gubernur Sunda Kecil ring tanggal 22 Agustus 1945.</br></br>Pudja embas ring tanggal 19 Mei 1908 ring Singaraja, Bali. Ring warsa 1934, dané lulus saking perkuliahan Rechtshoogeschool ring Batavia (Jakarta). Ring warsa 1935, dané ngawitin makarya ring Kantor Residen Bali miwah Lombok. Ring warsa sané salanturnyané, dané kagenahang ring Raad Van Kerta, sané duk punika kantor pengadilan ring Bali. Dané sareng maperang nglawan penjajah Jepang. Ida nitahang para truna-trunane mangda ngicalang sanjata Jepang sane daweg punika kantun wenten ring Bali. Ida sampun kaambil olih tentara Jepang ring panguntat warsa 1945.</br></br>Pudja seda ring tanggal 4 Mei 1977 ring Jakarta. Antuk jasa ida, Présidén Soeharto ngicénin Pudja penghargaan Bintang Mahaputra Utama. Ring warsa 2011, Pemerintah Républik Indonésia ngangkenin Pudja pinaka pahlawan nasional. Ring tanggal 19 Désémber 2016, antuk jasa-jasanyané, Pemerintah Républik Indonésia ngabadikan Pudja ring jinah logam pecahan siu rupiah.Pudja ring jinah logam pecahan siu rupiah.)
  • I Gusti Ngurah Made Agung  + (I Gusti Ngurah Made Agung embas 5 April 18I Gusti Ngurah Made Agung embas 5 April 1876 indik jagi Raja Bdung sane ke VII lan jagi tokoh pahlawan perjuangan sane nentang utawi tusing demen teke pemerintah hindia belanda ring bali I Gusti Ngurah Made Agung sampun keangkat dados pahlawan nasional infonesia olih Presiden Joko Widodo pinanggal 5 november 2015. Ida nentang penjajah dura negara hindia belanda saking karya-karya sastra nyane indik punika geguritan dharma sasana, niti raja sasana, nengah jimbaran, kidung loda, kekawin atlas miwah geguritan hredaya sastra.awin atlas miwah geguritan hredaya sastra.)
  • I Gusti Ngurah Putu Wijaya  + (I Gusti Ngurah Putu Wijaya utawi sane ketaI Gusti Ngurah Putu Wijaya utawi sane ketah kasengguh Putu Wijaya wantah silih tuggil budayawan sastra Indonesia sane sampun ngamedalang kirang langkung 30 novel, 40 naskah drama, sawatara panyiuan cerpen, panyatusan essai, artikel lepas lan kritik drama. Putu Wijaya taler ngawi scenario film lan sinetron.</br></br>Putu wantah oka kaping untat saking pasemetonane lelima sane mawit saking aji asiki lan masemeton sareng tiga saking Ibu. Dane meneng ring kompleks perumahan ageng, irika meneng wenten 200 warga, sane keluargane nampek yadian doh, taler madue kasenengan mamaca. Budayawan sane madue ciri nganggen capil pet putih kaaptiang prasida dados doktr olih ajinnyane, I Gusti Ngurah Raka, pensiunan punggawa sane gemes yening mretein oka. Nanging Putu seneng tur oneng ring sastra, basa lan asta bumi. Cerpennyane kapertama mamurda “ Etsa” kawedar ring harian suluh Indonesia, Bali.</br></br>Dane nyolahang drama kapertama rikala kari SMA. Ring dramane punika Putu sane maka sutradara lan dados pemainnyane kasarengin antuk sekaannyane sane kawangun ring Yogyakarta. Risampune tutug 7 warsa ring Yogyakarta, dane raris magingsir ka Jakarta lan majangkepan sareng teater kecil. Selanturnyane sareng teater Mandiri sane kajujukang ring warsa 1971, madasar antuk konsep “bertolak dari yang ada (matungkalik saking sane wenten)”.</br></br>Ceciren sasuratan novel Putu Wijaya nenten ja matiosan saking ceciren nyuratang drama. Sekadi ring pakardin dramanyane, ri sajeroning novel dane taler nganggen gaya objektif maka bantang satua lan akeh madaging punggelan-punggelan wicara, enteg ring ngimbayang, lan basannyane lengut. Putu dahat nuekang mapineh katimbang kahanannyane. </br></br>Penggemar gendingan dangdut, rock, klasik pakardin Bach utawi Vivaldi puniki teleb rikala manyurat, dados sutradara film lan sinetron miwah teater. Kasarengin teaterne punika, Putu sampun nyolahang lelampahan di Indonesia yadian ring dura negara. Bilih-bilih sampun ngamolihang makudang-kudang penghargaan antuk kakawian sastranyane.ng penghargaan antuk kakawian sastranyane.)
  • I Gusti Putu Bawa Samar Gantang  + (I Gusti Putu Bawa Samar Gantang embas ringI Gusti Putu Bawa Samar Gantang embas ring Tabanan, Tegal Belodan 27 Séptembér 1949. Ajin dané mawasta I Gusti Gedé Pegug lan biang dané Gusti Ayu Nyoman Rerep. Ajin dané wantah pregina lan ring jaman Belanda menados tentara Gajah Merah NICA. Samar Gantang ngeranjing ring SR (Sekolah Rakyat) warsa 1955 ring Pengabetan, Dauh Pala, Tabanan lan tamat warsa 1963. Nglanturang ring SMP 1 Tabanan, lan ngawit punika dané seneng ngwacén cakepan sastra. Ngawit nyurat sastra Bali modéren lan Indonésia, warsa 1968 daweg kantun ngeranjing ring SMA Tabanan (mangkin SMAN 1 Tabanan). Warsa 1973 dané dados guru honorér ring SMP Harapan, lan dané taler dados guru ring SMP TP 45 (sampun nénten wénten), SMPN 3, SMP Pemuda, SMP Dharma Bhakti, lan SMPN 2 Tabanan. Warsa 1974, dané dados guru tetep ring SMP Negeri 2 Tabanan lan ngajahin mata pelajaran seni lukis.</br></br>Kakawiannyané kawedar ring koran Bali Post, Nusa Tenggara, DenPost, Warta Minggu, Santan, Simponi, Swadesi, Suara Karya, Sinar Harapan, Media Indonesia, Karya Bhakti, Suara Nusa, Fajar, Zaman, Top, Aktuil, Sarwa Bharata Eka, Varianada, Canangsari, Buratwangi, Merdeka Minggu, Baliaga, Taksu, lan Majalah Éksprési.</br></br>Dasa warsa nagingin siaran ngwacén puisi ring RRI Studio Dénpasar, Menara Studio Broadcasting, Cassanova, Kini Jani Tabanan. Mamargi saking Tabanan ka Dénpasar setata ngalinggihin sepéda ontél. Tiosan ring punika taler polih uleman saking LIA Surabaya utawi PPIA, Museum Bali, IKIP Saraswati, Balai Budaya Dénpasar, STSI Surakarta, STSI Dénpasar, ISI Yogyakarta, Taman Izmail Marzuki, Gallery Nasional Jakarta, lan Yayasan Hari Puisi. Dané taler polih uleman ngwacén puisi ring Malaysia lan Singapura warsa 1986. Ring Tabanan dané ngwangun Sanggar Pelangi warsa 1976 lan sané mangkin magentos aran manados Sanggar Sastra Remaja Indonésia (SSRI) Bali sané nglimbakang sastra Bali modéren lan Indonésia ring para sisia SD, SMP, SMA/SMK lan anom-anomé sané oneng sastra.</br></br>Ngamolihang juara I nyurat puisi sa-Bali warsa 1979, juara pacentokan nyurat puisi nasional ring Yogyakarta warsa 1982, delapan besar pagelaran sastra ring Taman Ismail Marzuki warsa 1989, juara I nyurat puisi pariwisata sané kalaksanayang olih Yayasan Komindo Jakarta warsa 1991, ring sastra Bali ngamolihang piagam tanda kehormatan Satya Lencana Karya Satya, juara I nyurat puisi; ésai; tembang macepat; sa-Bali warsa 2000 lan 2001, penghargaan “CAKEPAN” warsa 2001 saking Majalah Sarad tur ngamedalang pupulan puisi sané mamurda “Aab Jagat”, lan Penghargaan Sastera Rancagé 2003.</br>Cakepan sané sampun kamedalang wiadin madaging kakawian dané luiré: Hujan Tengah Malam (1974), Kisah Sebuah Kota Pelangi (1976), Kabut Abadi (1979) sareng Diah Hadaning, Antologi Puisi Pendapa Taman Siswa Sebuah Episode (1982), Antologi Puisi Asean (1983), Antologi Puisi LIA (1979), Kalender Puisi (1981), Antologi Festival Puisi XI PPIA (1990), Spektrum (1988), Taksu (1991), Antologi Potret Pariwisata dalam Puisi (1991), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara I (1994), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara II (1995), Antologi Puisi Kidung Kawijayan (1995), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara III (1996), Antologi Puisi Pos Nusantara Lokantara (1999), Aab Jagat (2001), Perani Kanti (2002), Onyah (2002), Somya (2002), Sagung Wah (2002), Macan Radén (2002), Berkah Gusti (2002), Sang Bayu Telah Mengiringi Kepergiannya (2002), Puisi Modré Samar Gantang (2002), Antologi Puisi HP3N Nuansa Tatwarna Batin (2002), Bali sané Bali (Pupulan Durmanggala, 2004), Awengi ring Hotél Séntral (2004), Pakrabatan Puisi Tegal DIHA Tebawutu (2004), Kesaksian Tiga Kutub (puisi lan cerpén, 2004), Léak Raré (2004), Léak di Bukit Pecatu (2005), Léak Satak Dukuh (2006), Ketika Tuhan Menyapaku (2006), Dipuncakmu Aku Bertemu (2008), lan Jangkrik Maénci (2009).</br></br>Dané kasub antuk puisi modré, sané ngawinang sang sané nonton teleb jagi nyaksiang. Kakawian dané akéhan nganggén tema-tema mistik sakadi “léak”, lan indiké puniki prasida kapanggihin ring cakepan-cakepan dané sané mabasa Bali sekadi ring cakepan Léak Kota Pala, Puisi Modré Samar Gantang, Léak Bukit Pecatu, Jangkrik Maénci, miwah sané lianan.ecatu, Jangkrik Maénci, miwah sané lianan.)
  • I Ketut Alon  + (I Ketut Alon (1932 - 1993) inggih punika sI Ketut Alon (1932 - 1993) inggih punika silih tunggil pematung sané embas ring Banjar Tarukan, Désa Mas, Ubud, Bali. Ida malajah ngukir ring Ida Bagus Nyana. Dané akéh makarya patung kayu sané madaging tema pewayangan (Mahabarata miwah Ramayana) miwah taler tema-tema kauripan sadina-dina sané sifatnyané humanis. Karya-karyané akéh kakoléksi olih wisatawan mancanegara. Dané sampun kaundang antuk pameran ring Jepang duk warsa 1981, 1982, miwah 1985.</br></br>Duk warsa 1968, dané ngwangun ( I Ketut Alon Balinese Art Shop & Wood Carver) sané selanturnyané magentos dados Galeri Alon duk warsa 1991. Galeri punika magenah ring Jalan Raya Mas, Ubud miwah kapimpin olih silih tunggil okannyané, I Kadek Ariasa. Ring galeri punika taler wénten Sanggar Githa Ariswara sané karintis ring warsa 2000 miwah bergerak ring widang seni tari miwah tabuh sané wénten ring sor Yayasan I Ketut Alon. Yayasan puniki taler ngwangun Taman Pendidikan Sarin Rare sané akéh ngamargiang widang pendidikan seni majeng alit-alité.iang widang pendidikan seni majeng alit-alité.)
  • I Ketut Aryawan Kenceng  + (I Ketut Aryawan Kenceng embas ring Banjar I Ketut Aryawan Kenceng embas ring Banjar Bendul, Klungkung pinanggal 22 Désémber 1959. Puput Masekolah saking SD kantos SMA ring Klungkung. Dané polih ngranjing ring Fakultas Sastra Inggris Universitas Udayana wantah limang seméster, lantas dané ngrereh pangupajiwa ring séktor pariwisata ring kota Dénpasar.</br>Dané nyurat puisi basa Bali wiadin basa Indonésia. Puisi basa Indonésiané kawedar ring Bali Post, Shymponi, lan Swadési. Puisi basa Bali dané kawedar ring Bali Orti (Bali Post), lan Médiaswari (Pos Bali). Dané sampun ngamedalang cakepan puisi basa Bali modéren, luir ipun:</br>Beruk (2014)</br>Bikul (2014)</br>Bubu (2015)</br>Rwa Bhinéda (2015)</br>Niki wantah silih sinunggil puisi kakawiannyané sané mamurda “Pis”, lan “Carik” sané kawedar ring cakepan pupulan puisi Bali anyar dané sané mamurda “Beruk (2014)”ali anyar dané sané mamurda “Beruk (2014)”)
  • I Ketut Eriadi Ariana  + (I Ketut Eriadi Ariana embas ring Bangli, wI Ketut Eriadi Ariana embas ring Bangli, warsa 1994. Mangkin dané muputang studi pascasarjana ring Prodi Magister Linguistik Konsentrasi Wacana Sastra, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Udayana. Kesehariannya inggih punika jurnalis miwah penyarikan ring Pura Ulun Danu Batur, Désa Adat Batur, Bangli (saking 8 Januari 2020). Makudang-kudang puisi mabasa Bali miwah ésai-ésayanyané kawedar ring média massa minakadi Tatkala.co, Media Bali, Pos Bali, Suara Saking Bali, miwah Majalah Nuansa Bali. Puisi mabasa Bali kawedar ring antologi tunggal Ulun Danu (2019). Sasuratannyané taler kawedar ring cakepan pupulan sesuratan sareng-sareng sakadi Prabhajnyana: Mozaik Kajian Pustaka Lontar Universitas Udayana (2020), Jurnal Sastra Gocara Prodi Sastra Jawa Kuno Universitas Udayana, miwah Sarasastra: Pusparagam Pemikiran Kebudayaan Bali (2020). Salanturnyané, cakepan esai tunggal kapertama sané mamurda Ekologisme Batur (2020). Ida naenin dados Sekretaris DPK Peradah Indonesia Badung (2016-2017), sadurungé kadadosang Ketua DPK Peradah Indonesia Bangli (2018-2021). DPK Peradah Indonesia Bangli (2018-2021).)
  • I Ketut Sadia  + (I Ketut Sadia, meneng ring br. Pekandelan,I Ketut Sadia, meneng ring br. Pekandelan, Batuan, Sukawati, Gianyar, Bali. Dané muruk ngambar ring I Wayan Taweng (bapa) lan I Wayan Béndi (bli). Dané pisarat ring paméran ring dura negara lan ring panegara Indonesia. Minakadinnyané ring Museum Arma, Museum Puri Lukisan, Museum N eka, Museum Nasional Jakarta, Singapore art Museum, Tempera Art Museum, Finlandia, Fukuoka Art Museum, lan KBRI Washington DC. Pernah taler penghargaan Jakarta Art Award 2008, Finalis Jakarta Art Award (2010, 2012), finalis UOB Painting Of The Year (2012, 2013, 2014).B Painting Of The Year (2012, 2013, 2014).)
  • I Ketut Sandika  + (I Ketut Sandika embas ring Désa Nyalian, KI Ketut Sandika embas ring Désa Nyalian, Klungkung, Bali 11 Pébruari 1988. Dané mlajah ring IHDN Denpasar. Dané nyurat buku indik kearifan lokal miwah budaya Nusantara, utaminnyané Bali. Dané seneng mlajahin ilmu mistik Bali malarapan antuk kajian-kajian ring naskah-naskah kuno, utaminnyané naskah-naskah mabasa Jawa Kuno. Asil paplajahannyané kasurat ring makudang-kudang buku, minakadi "Tantra, Ilmu Kuno Nusantara", "Siwa Tattwa, Ajaran Spiritual Leluhur Nusantara", "Sedulur Papat, Kalima Pancer, Ilmu Rahasia Kelahiran dan Kematian" , "Pendidikan Menurut Veda" .an Kematian" , "Pendidikan Menurut Veda" .)
  • I Ketut Tjekeg  + (I Ketut Tjekeg, embas ring Banjar Tarukan,I Ketut Tjekeg, embas ring Banjar Tarukan, Désa Mas, Ubud, 25 Januari 1942. Ida inggih punika silih sinunggil tokoh penting ring Désa Mas, Ubud, sané akéh ngicénin kontribusi majeng ring panglimbak désa. Saking alit dané sampun aktif ring widang seni, minakadi maplalian drama, makarya patung miwah ukiran, taler aktif ring makudang-kudang organisasi. Dané muputang sekolah PGAA Hindu Dwijendra ring warsa 1962. Sempat dados guru honorer Agama Hindu ring SMP Negeri Gianyar. Raris dané dados wartawan ring koran "Suara Indonesia" sané mangkin dados "Bali Post". Dané taler naenin makarya ring Hotel Bali Beach Sanur. Ring warsa 1960-an ida aktif dados pengurus PNI/Front Marhaenis Ranting Mas. Dané sareng ngwangun makudang-kudang organisasi ring Désa Mas, minakadi Persatuan Pelajar Mas (P.P.M.), sekaa teruna/karang taruna, organisasi kesenian Janger, miwah sané lianan. Dané ngamedalang buku Autobiography and Pembangunan Phisik & Mental Spiritual (2022) sané akéh madaging carita indik kahuripannyané miwah sejarah panglimbak miwah panglimbak Désa Mas, Ubud.ah panglimbak miwah panglimbak Désa Mas, Ubud.)
  • I Ketut Wiana  + (I Ketut Wiana, embas ring Dénpasar, 14 SépI Ketut Wiana, embas ring Dénpasar, 14 Séptémber 1945. Dané naenin dados dosén ring Institut Hindu Dharma Negeri (IHDN) Dénpasar. Dané taler aktif ring lembaga Hindu PHDI miwah sering kaundang ngicénin dharma wacana majeng umat Hindu ring makudang-kudang genah ring Indonésia. Lianan saking rajin ngisi rubrik Mimbar Agama Hindu ring Bali Post, dané akéh nerbitang buku sané mapaiketan sareng Agama Hindu, minakadi "Suksmaning Banten", "Melihara Tradisi Veda", "Beragama Pada Zaman Kali", "Tri Hita Karana Menurut Konsep Hindu", "Kasta dalam Hindu". Ida seda ring Denpasar ring tanggal 19 April 2023. ring Denpasar ring tanggal 19 April 2023.)
  • I Komang Alit Juliartha  + (I Komang Alit Juliartha utawi Alit Joule kI Komang Alit Juliartha utawi Alit Joule kémanten, embas ring Bekasi, 15 Juli 1991. Dané alumni saking program studi Pendidikan Bahasa Bali IHDN Dénpasar lan meneng ring Banjar Kubu, Kelurahan Kubu, Kabupatén Bangli. Kakawian-kakawiannyané marupa puisi, satua cutet, lan ésai kamuat ring surat kabar sakadi Bali Orti (Bali Post), lan Média Swari (Pos Bali). Cakepané sané sampun kawedar marupa pupulan satua cutet sané mamurda “Swécan Widhi” warsa 2015 lan ngamolihang hadiah Sastra Rancagé warsa 2016. Warsa 2016 dané ngamedalang cakepan marupa novél sané mamurda "Satyaning Ati". Dané taler prasida kahubungin ring émail: alitjoule@gmail.com. Kakawiannyané taler prasida kawacén ring blognyané alit joule prasida kawacén ring blognyané alit joule)
  • I Made Mangku Pastika  + (I Made Mangku Pastika embas ring Seririt, I Made Mangku Pastika embas ring Seririt, Buleleng, 22 Juni 1951. Ida inggih punika politikus miwah purnawirawan polisi Indonésia. Ida dados anggota Déwan Perwakilan Daérah Républik Indonésia (DPD RI) sané ngewakilin Propinsi Bali saking warsa 2019. Sadurungnyané, dané dados Gubernur Bali kalih periode saking 2008 ngantos 2018. Dané lulus saking Akademi Kepolisian ring warsa 1974. Sané pinih untat dados Komisaris Jéndral Polisi. Dané taler naenin dados Kapolda Bali (2003-2005).ler naenin dados Kapolda Bali (2003-2005).)
  • I Made Suartana  + (I Madé Suartana utawi sané ketah kauninginI Madé Suartana utawi sané ketah kauningin Madé Suar-Timuhun ring kakawian-kakawiannyané embas ring Banjar Tengah, Timuhun, Klungkung, 17 Juni 1987. Dané ngawit nyurat sastra Bali modéren rikala kantun kuliah lan aktif nyurat warsa 2013. Puisinnyané ngawit kawedar ring Bali Orti (Bali Post) bulan April warsa 2013 lan warsa 2014 sampun kawedar ring Médiaswari (Pos Bali). Dados narawakia ring Ubud Writers and Reader Festival 2016.</br></br>Cakepan kapertama sane kamedalang inggih punika buku pupulan puisi Bali sane mamurda "Mlajah", kamedalang olih Pustaka Ekspresi warsa 2014. Warsa 2015 olih penerbit sane pateh, prasida ngmedalang cakepan kaping kalih marupa buku pupulan satua bawak sane mamurda "Book Jaen Idup di Bali", madaging plekutus (18) satua bawak (cerpen).daging plekutus (18) satua bawak (cerpen).)
  • I Made Sujaya  + (I Made Sujaya wantah silih tunggil dosen tI Made Sujaya wantah silih tunggil dosen tetap ring Prodi Pendidikan Bahasa Indonesia dan Daerah (PBID), Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni (FPBS), IKIP PGRI Bali. Pendidikan S1-nyane kapuputang ring Jurusan Sastra Indonesia, Fakultas Sastra Universitas Udayana, raris ngalanturang pendidikan ring S2 Magister Ilmu Linguistik, Konsentrasi Wacana Sastra, Program Pascasarjana Universitas Udayana. ngawit Agustus 2016 dane ngalanturang malih pendidikannyane ring S3 Program Studi Doktor Ilmu Linguistik, Konsentrasi Wacana Sastra, Fakultas Ilmu Budaya, Universitas Udayana.</br></br>Dane pernah nerbitang kakalih buku inggih punika, “Sepotong Nurani Kuta: Catatan Atas Sikap Warga Kuta dalam Tragedi 12 Oktober 2002” (warsa 2004) lan “Perkawinan Terlarang: Pantangan Berpoligami di Desa-Desa Bali Kuno” (warsa 2007). Sangkaning buku sane kaping kalih dane ngamolihang penghargaan “Widya Pataka” saking Gubernur Bali. ring warsa 2013 dane lan dosen Unud ngamijilang buku sane mamurda “Dinamika Bahasa Media Televisi, Internet lan Surat Kabar.</br></br>Tiosan ring ngamicayang ajah-ajah, dane taler pinaka wartawan miwah editor lepas ring harian Denpost sane mijil ring Denpasar daweg warsa 1999. Dane kasukserahang ngaremba lepihan Sastra lan Budaya ngawit warsa 2005 nyantos mangkin. Taler naenin dados koresponden tabloid pelajar Wiyata Mandala (1996-1999). Dane taler pernah dados kontributor The Jakarta Post samaliha sareng ngaremba lepihan mabasa Bali “Bali Orti” ring Balipost nyabran redite. Sane mangkin taler sareng ngaremba blog “balisaja.com” sane wantah maosang indik Balilisaja.com” sane wantah maosang indik Bali)
  • Nyoman Manda  + (I Nyoman Manda wantah oka saking I Wayan DI Nyoman Manda wantah oka saking I Wayan Dadi lan Ni Ketut Puri (makekalih sampun seda). I Nyoman Manda embas ring Banjar Pasdalem, Gianyar pinanggal 14 April 1938. Bapannyane, I Wayan Dadi dugas kantun nyeneng dados polisi Belanda lan memennyane Ni Ketut Puri maasal saking Cemenggaon, Gianyar. I Nyoman Manda manyama sareng kutus lan dane wantah pianak sane kaping tiga. Nanging belinnyane sane paling Wayan lan Made sampun seda rikala dane kantun alit, punika taler arinnyane I Ketut Sada.</br>Rikala kantun alit I Nyoman Manda meneng sareng kaluwargane ring desa palekadane Pasdalem. Daweg punika dane seneng maplalian ring carike sareng sawitrane. Punika taler dane seneng kayeh ka tukade, ngruruh capung, lan ngangonang bebek. Pajalan idupne rikala cerik dane surat ring novel sane mamurda “I Kentung Uling Lodtungkang”. </br>Lantas, I Nyoman Manda masekolah ring SR II Cangkir Tegal Tugu Gianyar warsa 1946 kantos warsa 1952. Risampune tamat, dane ngelanturang masekolah ring SMN Gianyar (mangkin SMP Negeri 1 Gianyar) kantos warsa 1955. Sausan punika dane ngelanturang masekolah ring SMA Negeri Singaraja, nyarengin bapannyane sane pindah tugas ka Singaraja. Tamat SMA Singaraja dane ngelanturang ka B1 Bahasa Indonesia di Singaraja lan tamat warsa 1961 lan langsung dados guru ring SGA Negeri di Selong, Lombok Timur kantos warsa 1964. Warsa 1990 I Nyoman Manda polih gelar sarjana S1 saking Universitas Terbuka.</br>Tigang warsa ngabdi dados guru ring Lombok, I Nyoman Manda mawali ka Bali lan marabian sareng Made Seruti sane makarya dados TK di Gianyar. Risampune makeluwarga dane meneng ring Jalan Majapahit Gang Gunung Agung IV, Banjar Teges Gianyar. Dane maduwe pianak tetiga inggih punika Gede Palgunadi, Kadek Pramesti Dewi, lan Ni Komang Tri Anggreni.</br>Warsa 1964 I Nyoman Manda dados guru ring SMA 1 Gianyar kantos warsa 1986, lan kedadosang kepala sekolah ring SMA 3 Sukawati. Warsa 1995 dane mawali ka SMA 1 Gianyar dados kepala sekolah, lan dane pensiun warsa 1998 risampune dados guru 38 tiban.</br>Warsa 1966 kantos warsa 1977 I Nyoman Manda naanin dados anggota DPRD tingkat II Gianyar, punika taler warsa 1971 kantos warsa 1977 dane dados ketua KNPI Gianyar. Warsa 1974 I Nyoman Manda naanin makarya dados koresponden surat kabar Suara Karya lan nyurat ring Surat Kabar Merdeka, Angkatan Bersenjata, Bali Post miwah Simponi. Rikala pensiun, I Nyoman Manda kantun nyurat lan sareng pangawi lianan sekadi Djelantik Santha, Made Suarsa, Samar Gantang, Made Sanggra (almarhum) miwah sane lianan dados redaktur majalah Canang Sari. Lianan ring punika I Nyoman Manda taler dados silih sinunggil editor lan pangawi ring Bali Post (Bali Orti) dados pangremba Majalah Satua sane ngawedar satua cutet mabasa Bali.</br>I Nyoman Manda wantah pangawi sastra Bali moderen sane produktif. Dane ngawedar kirang lebih kalih kantos limang cakepan sane a warsa napike pupulan satua cutet, novel, wiadin puisi. Bakat dane nyurat embas saking SMA, lan rikala punika akeh kakawiane kawedar ring majalah dinding sekolah. Rikala dados guru SGA Negeri Selong Lombok Timur, I Nyoman Manda mentasang drama kakawiane ring sekolah lan rikala wanti warsa kabupaten Lombok Timur.</br>Rikala pindah ka SMA Negeri 1 Gianyar sasuratan dane nyansan nglimbak. Dane ngawit nyurat cerpen mabasa Indonesia ring majalah wiadin surat kabar sekadi Simponi, Bali Post, Harian Nusa Tenggara, Media Muda Balai Pustaka. Dane taler aktif nyurat artikel budaya ring Mingguan Merdeka Zaman, Suluh Marhaen, lan Suara Karya.</br>I Nyoman Manda taler pepes nglaksanayang pementasan seni ring Balai Seni Toya Bungkah Danau Batur duwen sastrawan Sultan Takdir Alisyahbana. Ngawit warsa 1974 malarapan antuk embasne TVRI I Nyoman Manda mentasang kakawiannyane sareng Sanggar Purnama lan Sanggar Malini.</br>Ring PKB warsa 1995 satua cutetne sane mamurda “Guru Made” polih juara kapertama lomba penulisan cerpen mabasa Bali. Satua cutetne sane mamurda “Togog” polih juara kalih rikala sayembara mengarang cerpen Bali sane kelaksanayang olih Balai Bahasa Singaraja warsa 1977. Naskah drama nyane sane mamurda “Masan Cengkehe Mabunga” polih juara kapertama rikala sayembara penulisan drama sane kaadaang olih Listibiya Bali warsa 1978, miwah novel “Lan Jani” polih juara kalih rikala sayembara sane kelaksanayang olih Lembaga Bahasa Singaraja warsa 1974, lan kawedar marupa cakepan warsa 2002. Lianan ring punika, I Nyoman Manda taler nerjemahang makudang-kudang kakawian sastrawan Indonesia ka basa Bali.</br>Dane taler nyurat autobiografi sane mamurda “Geliat Sastra Nyoman Manda” indik pajalan kepengarangannyane, kakawian-kakawianne, lan penghargaan sane sampun kapanggih. </br>Penghargaan lianan sane sampun naanin kapanggih minakadi juara harapan ring sayembara penulisan naskah drama modern mabasa Bali sane kelaksanayang warsa 1981, dados juara harapan rikala sayembara penulisan naskah drama mabasa Indonesia warsa 1991. Punika taler dane polih penghargaan dados guru teladan warsa 1984, penghargaan Wijaya Kusuma warsa 1994 saking Pemerintah Tingkat II Kabupaten Gianyar sangkaning pengabdiannyane membina lan mengembangkan sastra daerah, warsa 1999 polih kalih penghargaan inggih punika Sastra Rancage lan penghargaan saking Yayasan Saba sastra Bali, warsa 2003 dane malih polih penghargaan sastra Rancage antuk novelne sane mamurda “Bungan Gadung Ulung Abancang” , lan warsa 2008 dane malih ngemolihang penghargaan sastra Rancage antuk novelne “Depang Tiang Bajang Kayang-Kayang”.</br>Kakawian-kakawian sane sampun kawedar olih I Nyoman Manda inggih punika:</br>a. Kakawian marupa novel</br>Kasih Bersemi di Danau Batur (1981)</br>Sayong (1999)</br>Kenang Indah di Toya Bungkah (2002)</br>Manah Bungah di Toya Bungkah (2006)</br>Bunga Gadung Ulung Abancang I, II, lan III (2001)</br>I Kentung Uling Lodtungkang (2002)</br>Gending Pengalu (2007)</br>Nembangang Sayang (2007).</br>Depang Tiang Bajang Kayang-Kayang (2007)</br>Ngabih Kasih ring Pasisi Lebih (2008)</br>Sawang-sawang Gamang (2008)</br>Tresnane Leket-Leket ring Danu Batur (2015)</br>Biyar Biyur ring Pesisi Sanur (2010)</br>Kulkul Bulus (2010)</br>Tyaga Wani Mati (2010)</br>Gending Pengalu (2010)</br>Suara Saking Batukaru (2010)</br>Gusti Ayu Kedangan (2010)</br>Dr. Ratini (2012) </br>Ngrestiti Ati (2012)</br></br>b. Kakawian marupa drama</br>Brantakan (1978)</br>Masan Cengkehe Nedeng Mabunga (1978)</br>Kuuk (1978)</br>Lelakut (1999)</br>Dukana Pujangga (2002)</br>Saat Terakhir (2002)</br>Demo (2003)</br>Sepasrah Kisah di Goa Gajah (2004)</br>Kirana (2005)</br>Dewi Sakuntala</br>Nembang Girang di Bukit Gersang (2008)</br>Mabela Pati (2013)</br>Kuuk (2013)</br>Jepun Putih Akatih (2013)</br>Mulih (2013)</br>Dukana Pujangga (2013)</br>Penggak(2013)</br>Dadi Ati (2013)</br>Jayaprana Layonsari (2013)</br></br>c. Kakawian marupa satua cutet</br>Togog (1977)</br>Hilang (2001)</br>Tali Rapiah (2002)</br>I Kentung Uling Lodtungkang (2002)</br>Memedi (2004)</br>Helikopter (2004)</br>Alikan Gumi (2004)</br>Kenangan Indah di Toyabungkah (2004)</br>Laraning Carita ring Kuta (2002)</br>Pongah (2005)</br>Sepeda Baru (2005)</br>Sang Nandaka (2007)</br></br> d. Kakawian marupa puisi</br>Ganda Sari (1973, sareng Made Sanggra)</br>Joged Bumbung (1975)</br>Pantai (1978)</br>Mara-mara (1994) </br>Tiang (1995)</br>Kalangen ring Batur</br>SAB (Singgah di Bencingah Wayah) (2000)</br>Puputan Badung (2000)</br>Niti Titi Puttaparthi (2000)</br>Suung Luung (2003)</br>Tiang (2004)</br>Yen (2004)</br>Nyongkok di Bucu (2006)</br>Kuuk (2006)</br>Kabar-kabar Surat Kabar (2006)</br>Swara Cakra Kurushetra (2006)</br>Puisi ring majalah Canang Sari No. 24 minakadi Topeng Keras, Ada Sinar Galang, Setata Megonjakan ring Angin, Ampurayang Titiang dan Manahe Mabesikan (2006)</br>Gerip Maurip Gridip Makedip</br>Ngintip</br></br>e. Kakawian sastra terjemahan ka basa Bali</br>Di Tengah Keluarga, cerpen Ajip Rosidi (1999)</br>Sukreni Gadis Bali, novel A.A. Pandji Tisna (1999)</br>Deru Campur Debu, pupulan puisi Chairil Anwar (2000)</br>Bawuk, pupulan cerpen pilihan majalah Horison (2002)</br>Kuli Kontrak, pupulan cerpen Mochtar Lubis (2002)</br>Jalur-jalur Membenam, pupulan cerpen Wildam Yatim (2002)</br>Gauhati, cerpen Budi darma (2002)</br>Tirani dan Benteng, pupulan puisi Taufik Ismail (2002)</br>Di Bawah Lindungan Ka’bah, novel Hamka (2004)</br>Kota Harmoni, cerpen-cerpen pangawi Indonesia sakadi Idrus lan YB Mangunwijaya (2013)</br></br>f. Kakawian Lianan</br>Jantraning Tirta Yatra, catatan rikala Tirta Yatra (1998)</br>Padi Buung, pupulan fragmen drama pertunjukan TV (2000)</br>Jantra Tirta Yatra, catetan rikala Tirta Yatra (2002)</br>Perani Kanti, cakepan ngenenin indik dedikasi sastrawan Bali (2002)</br>Tirta Yatra ka India, catetan Tirta Yatra ka India (2005)</br>Riwayat Geliat Sastra Nyoman Manda, autobiografi (2005)</br>Mengenang Bayang-bayang Ilalang, biografi perbankan saking Ubung, Penebel Tabanan (2006)</br>Ngonang, pupulan catetan ringkes (2006)</br>Basa lan Sastra Bali, Kisah-kisah Jumah, pupulan esai basa lan sastra Bali (2006)</br>Majalah Canang Sari</br>Majalah Satua</br></br>Pajalan idup pangawi I Nyoman Manda Puniki ambil titiang saking blog nyane DRS Nyoman Manda lan Pondok Tebawutu lan sumber lianan sane terjemahang tiang nganggen basa Bali.</br>Niki wantah silih sinunggil satua cutet kakawian dane sane mamurda “Saksi” sane ambil tiang saking blog-nyane Pondok Tebawutu.l tiang saking blog-nyane Pondok Tebawutu.)
  • I Nyoman Suprapta  + (I Nyoman Suprapta embas 11 Novémber 1962. I Nyoman Suprapta embas 11 Novémber 1962. Dané sampun nyurat gaguritan duk warsa 2000, lan kantos mangkin sampun ngamedalang 219 judul geguritan. Sangkaning sutindih ring sastra Bali, dané polih Hadiah Sastera Rancagé warsa 2013 saking Yayasan Kebudayaan Rancagé, Bandung ring widang jasa. Anggara, 9 April 2019 sané sampun lintang.Anggara, 9 April 2019 sané sampun lintang.)