UPGRADE IN PROCESS - PLEASE COME BACK MID JUNE

Property:Biography text ban

From BASAbaliWiki
Showing 20 pages using this property.
A
Alit S.Rini embas tur meneng ring Dénpasar antuk wastan Ida Ayu Putu Alit Susrini. Nulis puisi ngawit warsa 1980 miwah kawedar ring koran Bali Post sané raris dados genah ipun makarya ngawit warsa 1988, raris kapisarat nyungkemin desk budaya, agama, pendidikan, opini miwah warsa 1998 dados redaktur pelaksana, raris sané pinih untat nyungkemin desk opini miwah pensiun warsa 2015. "Karena Aku Perempuan Bali" (2003) inggih punika pupulan puisi tunggalnyané. Puisi-puisiné taler kaunggahang ring cakepan "Cinta Disucikan Kehidupan Dirayakan", "Bali Living In Two World" (2002), "Dendang Denpasar Nyiur Sanur" (2016), "klungkung: Tanah Tua Tanah Cinta" (2017). Ring sasih Séptémber 2017 pupulan puisi dané, Inferior, kamedalang duet sareng Nyoman Wirata sané mamurda "Pernikahan Puisi".  +
Silih sinunggil pangawi erotika istri kapertama, Anaïs Nin minab pinih kasub krana buku hariannyané sané nganyudang manah, romansa bohemiannyané sareng pangawi Henry Miller, miwah hubungan inces sareng bapannyané sané kawedar olih psikolognyané. Dané taler akéh nyarengin ring dunia psikoanalisis, miwah seneng pisan ngintegrasiang miwah nyumponin angga saking proses nyurat. Punika mawinan, nénten ja tios yéning dané ngidepang nusa Bali sané becik punika pinaka genah sané tenang, genah manusané maurip ring harmoni sareng alam semesta.... Ring warsa 1955, Anaïs kapertama nganggén LSD ring bimbingan Aldous Huxley miwah nyuratang deskripsi sané becik pisan indik panampén miwah lanskap bawah sadarnyané sané ngranjing ring gambar candi Jawa, musik Bali, gerakan tari simbolis sadurung kapuputang antuk pamuputnyané, "Ah, titiang nénten prasida ngamolihang rahasia kauripan antuk BAOSAN". Dané ngawitin nyihnayang napi sané kaaptiang olih jiwannyané. majeng ring Anaïs, utopia inggih punika kawéntenan pikayunan sané ngawinang sang seniman polih ngakses jagat sané ngimpi. Minab punika sané ngawinang dané seneng ring ilmu kebatinan miwah seni Bali. Ring jurnalnyané sané kaping untat (volume 7 saking buku hariannyané) dané muputang antuk pamineh-pamineh saking pamarginnyané ka nusa puniki, jangkep antuk deskripsi magis indik kremasi suci, taman mewah, tarian candi, wayang kulit, bungalow sané malakar antuk bahan alami sané kaanggén hotél, musik sané nganyudang, miwah tata cara krama Bali sané canggih miwah alus.  +
Anak Agung Bagus Sutedja (embas 1923 ⁇ - 27 Juli 1966) inggih punika Gubernur Bali sané sampun ping kalih dados Gubernur Bali. Ida kapertama ngajabat ring warsa 1950 ngantos 1958, kadadosang manut kaputusan Dewan Pemerintahan Daerah pinaka pemimpin badan eksekutif Bali, raris Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Sementara (DPRDS) ngentosin wewenang Paruman Agung sané kadiri antuk wakil-wakil kutus kerajaan ring Bali pinaka badan legislatif. Sasampun kagentosin olih I Gusti Bagus Oka dados Pejabat Sementara Kepala Daérah Bali ring warsa 1958 ngantos 1959, ida malih kapilih ring sasih Désémber 1959 dados Gubernur Bali. Masa jabatannyané sané kaping kalih puput makudang-kudang sasih risampuné G30S/PKI ring warsa 1965. Raris ida kagentosin olih I Gusti Putu Martha. Ida ical ring tanggal 29 Juli 1966 ring Jakarta, kasengguh pinaka korban penculikan politik ring masa punika.  +
Anak Agung Gede Ngurah Puspayoga embas ring Denpasar, 7 Juli 1965. Dané muputang S-1 ring Universitas Ngurah Rai, Denpasar, ring warsa 1991. Ida inggih punika Menteri Koperasi miwah Usaha Kecil miwah Menengah Indonésia ring Kabinet Kerja Présidén Joko Widodo. Ida ngajabat saking warsa 2014 ngantos 2019. Sadurung dados mantri, ida naenin dados Wali Kota Denpasar kalih periode, inggih punika saking warsa 1999-2004 miwah 2005-2010. Ring periode kaping kalih, ida kapilih dados Wakil Gubernur Bali periode 2008-2013.  +
1919-2007: Pangeran saking Karangasam sané mlajah ring Belanda selami Perang Dunia II sadurung mawali ka Indonésia dados dokter. Sasampun mawali ka Indonésia, dané kakirim ka makudang-kudang genah ring Indonésia Kangin, sané sering pisan doh pisan anggén nulungin krama irika. Dané miwah rabinnyané keni malaria ri tatkala irika, sakéwanten dané taler dados dokter malaria. Dr. sane Djelantik makarya ring Organisasi Kesehatan Dunia, sané ngirimang dané ka Irak, Somalia, miwah Afghanistan, sané mabukti maguna pisan. Sasampun punika, dané dados kepala perguruan tinggi utama Bali ring Sanglah miwah ngwantu ngwangun Fakultas Kedokteran ring Universitas Udayana ring Denpasar. Dr. Djelantik inggih punika tokoh Renaisans sané taler aktif ring widang kebudayaan Bali, inggih punika mlajahin miwah ngalimbakang. Dané dados ketua Walter Spies Society antuk Festival Walter Spies sané ngutamayang musik miwah tari. Sareng Fredrik de Boer, Hildred Geertz, miwah Heidi Hinzler dané ngwangun Perhimpunan Studi Bali utawi Lembaga Pengajian Kebudayaan Bali ring warsa 1985. Lembaga puniki ngelaksanayang konferensi tahunan ring Bali taler ring dura negara miwah manut Adrian Vickers Dr Djelantik inggih punika pamimpin alami organisasi punika. Majalaran antuk organisasi punika ida nyobyahang budaya Bali miwah paplajahannyané. Dr. Djelantik nyurat makalah indik budaya Bali miwah buku indik lukisan Bali sané madaging indik sejarah seni Bali miwah estetika Bali. Raris ngajahin Estetika ring Akademi Seni Rupa Bali utawi Akademi Seni Bali. Dané taler nyurat otobiografi sané mamurda Tanda Lahir, Memoar Seorang Pangeran Bali.  +
Anak Agung Pandji Tisna (11 Pébruari 1908 - 2 Juni 1978), taler kauningin antuk Anak Agung Nyoman Pandji Tisna, I Gusti Nyoman Pandji Tisna, utawi wantah Pandji Tisna, inggih punika katurunan ka-11 saking dinasti Pandji Sakti Buleleng, Singaraja, sané magenah ring pahan kalér Bali, Indonésia. Ida ngentosin ajinnyané, Anak Agung Putu Djelantik, ring warsa 1944. Ring halaman pungkuran buku Pandji Tisna, I Made Widiadi, sané kasurat ring warsa 1955, dané nyurat indik kahuripannyané manut urutan kronologis. Dané inggih punika pangawi miwah novelis. Dané nulak dados raja Buleleng, sakéwanten pinaka putra pinih duur, pasukan penjajah Jepang maksa dané dados "syucho" risampuné bapannyané séda ring warsa 1944. Ring masa pamerintahannya, ida dados pemimpin Dewan Raja ring sajebag Bali saking warsa 1946 ngantos 1947 (Paruman Agung) miwah Bupati Buleleng. Ring warsa 1947, santukan kapercayaan Kristennyané sané unik nénten anut ring agama Hindu sané dominan, Pandji Tisna nyerahang tahta ring adiknyané, Anak Agung Ngurah Ketut Djelantik utawi I Gusti Ketut Djelantik, taler kauningin pinaka Meester Djelantik, ngantos warsa 1949. Ida seda ring tanggal 2 Juni 1978 tur kapendem ring setra ring sisi kangin tanahnyané nampek kapel sané kawangun makudang-kudang warsa sadurungnyané. Wenten museum ring Lovina sane kadedikasiang majeng ring AA Pandji Tisna miwah kulawarganipun: https://www.facebook.com/pg/The-Little-Museum-Anak-Agung-Panji-Tanji-Tisna-KM-0-Lovina-Bali-1402058299856241/  +
Iraga ajak makejang suba nawang anak cerik ento tonggak penentu masa depan bangsa ene. Pemerintah harus ada tindakan tegas apang anak cerik ento seken maan paplajahan utawi kesehatan ane luung. Kemajuan teknologi cara janine suba ngae minat anak cerike ngangsan tuun tur tusing nyak bersosialiasi. Adene makanan cepat saji tur kuangan nutrisi dugase cerik masih ngranayang anake tusing maksimal pertumbuhan e. Krana anak cerik ane berkualitas nyiriang negara ento sukses tur maju  +
Para angga panureksa sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki sane kusumayang titiang Para sameton sareng sami sane tresna sihin titiang Pinih ajeng, lugrayang titiang ngaturang panganjali umat, om swastyastu. Bagia pisan manah titiang rahinane mangkin, sangkaning pasuecan Ida Hyang Widhi Wasa, titiang kaicen galah ngaturang sarin-sarin manah titiange ring lomba Wikithon puniki. Suksma aturang titiang majeng para angga panureksa miwah tim BASAbali Wiki sane sampun ngwacen tulisan titiange. Ring sajeroning nyalanang swadharman pinaka pamucuk Bali, pikobet sane pinih mabuat sane patut iraga tangar inggih punika pikobet sampah plastik. Tukad lan pasisi iraga sampun kacemar, ngancem kelestarian palemahan miwah karahayuan parajanane. Sang sané pacang dados pamucuk ring Bali, patut prasida ngamargiang kebijakan sané ketat miwah nyokong inovasi ramah lingkungan mangda prasida nyuciang Bali saking sampah plastik. Ngiring sareng-sareng ngwangun pulo sané lestari miwah asri antuk generasi sané jagi rauh. wantah asapunika sane prasida aturang titiang dumogi napi sane aturang titiang prasida kauratiang pinaka dasar program kerja sane kautamayang olih calon pemimpin sane kapilih ring warsa 2024  +
Om swastiastu.MERDEKA.Sane wangiang titiang para angga panureksa ,sapunika taler para semeton yowana sareng sami sane tresna sihin titiang. Pinih ajeng ngiring ngaturang rasa angayu bagia ring ida Sang Hyang widhi wasa .duaning sangakaning pasuecan ida irage sareng sami prasida mapupul iriki, sajroning acara WIKITHON PARTISIPASI PUPLIK BALI BERORASI. Ring galahe sane mangkin lugrayang titiang ngaturang pidarta utawi orasi sane mamurde ANGGE HAK MEMILIH SANE BECIK. PEMILU, sane kemargiang panegara Indonesia puniki kemargian 5 warsa apisan napkal pemilu punika jagi memilih anggota legislatif ring tingkat kabupaten, provinsi miwah ring dprri.Pemilu punika ketah sampun kasengguh utawi kebaos pesta rakyat nika mawinan ngiring ngawit sane mangkin metaki-taki sarengin pesta rakyat punika ,sampunang meneng ring jero ngiring rauh ke TPS anggen hak -hak suaran soang soang ,duwaning suaran duwene punika jagi menentukan nasib bangaaa Indonesia puniki. Kewanten titiang banget mapinunas majeng ring ratu ida dane sareng sami ,sampunang pisan kantos kayun keninine junah suaran ida dane puniki jagi ketumbah ,duwaning suara duwene puniki jagi ayahan 5 warsa ,nika mawinan titing matur ring ida dane sareng sami sapa sire sane jagi kacoblos sapusira sane sampun dipercaya,mersidayang jagi ngewakilin ratu ida ida dane sareng sami ngiring punika pilih. Inggih ratu ida dane sareng sami sane dados unteng utawi sane mabuat pisan ring pidarta punika nenten tios,pemilu rauh nyane 5 warsa apisan ,nika mawinan ngiring sareng sami anggen hak pilih duwene rauh ke TPS jagi nyoblos wakil duwene soang-soang sane sampun di percaya .Pilih nganggen hati duwene sampunang milih ulian jinah. Ratu ida dane sareng sami wantah akadi punika ORASI mebahasa bali sane jagi aturang titiang ring rahina sane mangkin.Nawita atur titiang sane nenten manut ring arse Ida dane sareng sami ,nenten lali titiang nunas geng rena sinam pura turmaning jagi puputang ty antuk parama santi Om santi,santi,santi om.  
Antonio Blanco embas warsa 15 September 1911 ring Manila, ibukota Filiphina. Makakalih reraman dané mawit saking Spanyol, nika mawinan Blanco sanget percaya yening dané kaiket antuk geografis lan spiritual ring Miro lan Salvador Dali. Bapannyané meneng ring Manila ritatkala kawéntenang siat Spanyol ngelawan Amerika, bapannyané madué among-amongan pinaka Dokter. Blanco masekolah ring American Central School ring Manila. Rikalaning masekolah dané kalintang seneng ring paplajahan kesenian, Sastra lan Basa nanging dané kalingtang meweh ngresepang sakancan paplajahan sains. Nika taler sané mawinan dané waged ring makudang-kudang basa minakadi: Spanyol, Prancis, Inggris, Talagog, Indonesia, lan basa Bali. Disampuné muputang sekolah SMA ring Manila, Blanco ngelanturang masekolah ring National Academy of Art di New York, ring sor Sidney Dickinson. Ritatkala nyumunin malajah, Blanco ngulengang kayun ring kawentenan angga sarira, utamannyané ring anggan anak istri. Raris dané ngalanturan pagenjahnyané tur nagingin manah malelana, dané malelana ngintar ring makudang-kudang panegara raris enceg ring Bali duk warsa 1952. Raja Ubud mapica tegak marupa tanah majeng ring Blanco kaanggen nyujukang umah tur studionyané magenah ring campuhan, Ubud, nepek ring campuhan tukad. Blanco madué kurenan juru igel kasub sane mapeséngan Ni Ronji, meneng irika (Campuhan). Sasampune ngawentenang pamargi ka Amerika tur akéh ngamolihang prakanti anyar, dané lan kurenannyané nénten pernah matilar saking Bali. Madué paumahan kalintang asri lan rasmi irika dané kasarengin olih okannyané petang diri, Tjempaka, Mario, Orchid lan Maha Devi, Blanco nyanyan tresna ring Bali. Dané banget angob ring kahanan kawibawan pulo Baline. Blanco meneng tur ngambar ring umahnyané sané magenah ring bukité nyantos dané lampus warsa 1999, dané akéh ngambar angga sarira anak istri ring kanvas. Kaiterin antuk entik-entikan sarwa kembang, carik lan taru bingin nayuhin sanggahnyané. Antonio Blanco madué pangrasa anyar ring paukudannyané. Saking genahnyané meneng dané prasida ngamedalang gegambaran sané banget kasenengin samaliha kabuatang pisan olih pengamat seni, koléktor lan Promotor seni. Raris nénten sué ring warsa salanturnyane, Blanco sayan kasub tur kaloktah dados artis sane meneng ring Bali. Dané kaloktah boya ring Indonesia kemanten nanging dané kaajiang taler ring dura negara antuk makudang-kudang penghargaan, samaliha gambarannyané katumbas antuk pangarga sane lintang ageng ring lelang-lelang Internasional. Nanjek rikala sampun lingsir, Blanco ngawitin makarya museum lukisan ring studio seninyane sane magenah ring Campuan. Rikala pacang mungkah museum lukisan, saget dané ngariinin lampus. Dane kakaryanin upacara pangabenan maka cihna dane sampun amor ring acintya. Okannyané sané mapesengan Mario, ngalanturang pidabdab bapannyané mungkah Museum tur ngalanturang seni ngambar sekadi selampah laku sang Maestro. Museum Renaissance kaanggén nyihnayang pakardin gambaran saking maestro Blanco lan Mario sane dados kacingakin oleh makasami parajanané.  
“Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani Oleh Para Calon Pemimpin Bali?” Om Swastiastu; Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang. Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Bali wantah silih tunggil destinasi wisata sané kasenengin olih wisatawan domestik miwah mancanegara. Nanging, kawéntenan krama lokal miwah wisatawan sané akéh ring propinsi puniki ngawinang akéh pisan sampah. Indiké punika ngawinang Bali dados ikon pariwisata Indonésia sané nénten kaunggahang ring peringkat pariwisata dunia. Limbah punika wantah silih tunggil pikobet sané patut kauratiang, ngawit saking kawéntenan sampah ring tukad sané ngungsi ka segara ngantos sampah sané ngusak margi-margi ring nusa déwa. Sané dados pikobet, akéhan sampah punika marupa plastik sané méweh pisan karusak. Pengaptin titiange majeng ring calon menggala Bali sane kapilih ring Pemilu 2024 niki, sumangdane memperketat aturan majeng ring wisatawan asing sane rauh ke Bali. Utamanyane aturan majeng bule sane mewisata ke genah-genah suci lan aturan berkendara ring margi agung. Ainggih, wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang nunas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Apa Masalah yang Paling Mendesak Untuk Ditangani. Oleh Para Calon Pemimpin Bali?" Om Swastiastu: Sane wangiang titiang: angga panureksa makesami, sane wangiang titiang Tim BASAbali Wiki, punika taler para atiti sareng sami sane tresnasihin titiang Rasa angayu bagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang prasida mesadu ajeng majeng ring Ida Dane sareng sami. Bali inggih punika provinsi sane sugih pisan mawit saking budaya tradisi,makanan, genah wisata muah sane lianan. Nike sane ngawinan para turis-turis saking dura negara rauh meriki ke Bali. Turis-turis, sane rauh punika ipun, nenten uning antuk kawentenan awig-awig. ring Bali. Conto sane pinih kongkret bule sane sane nenten nganggen busana munggah ring genah suci sane megenah ring sinalih tunggil pura ring Bali, wus kenten kasus bule ugal-ugalan makta sepeda motor ring jalan raya. Pengaptin titiange majeng ring calon menggala Bali sane kapilih ring Remilu 2024 niki. Sumangdane memperketat aturan majeng ring wisatawan asing sane. rauh ke Bali. Utamanyane aturan majeng bule sane mewisata ke genah-genah suci lan aturan berkendara ring margi agung. Ainggih, wantah asapunika prasida aturang titiang, yening wenteng iwang titiang matur majeng ring Ida Dane sareng sami, titiang numas geng rena sinampura. Sineb titiang antuk Paramashanti Om Shanti Shanti Shanti Om  +
Ring jaman modern cara Jani ne Liu pisan sampah di masarakat ane mabejug, lunan masarakate tonden nyidang ngelenang sampah organik muwah sampah anorganik. Ento ngaenang leluu ne mecampur lan mabejug. Tata cara ngolah lulu di Bali enu dadi pakeweh. Yen luu ne tusing melah Baan ngolah ngidang maprewesa jele, cara banjir ukian luu ane mabejug di jlinjinge. Polusi udara ulian nunjel Lulu ngawag-ngawag. Keto mase ada penyakit ulian buyunge Liu. Buyunge ane Liu ento pesu ulian sampah ane mabejug. Lenan teken ento, Liu sampah ane entungan ke segara ane ngae ekosistem ne usak. Muwah Liu sampah ane entungan ring Tempat Pembuangan Akhir (TPA), ane kondisi wewidangane tusing melah, ento awanan kramane merasa tusing Nau. Ento ngawinan para calon pemimpin Bali patut mesuang kebijakan tur ngenehang kenken carane ngolah luu ane melah di masarakat, Apang bin mani ngidang medikan luu Sane mabejug.  +
Punapi gatra semeton? Sampun maan malali ileh-ileh, magaé utawi mulih kampung rikala merainan? Punapi rasané, sampun aman lan mulus buka salju utawi ngaénang sirah uyeng-uyengan? Makudang-kudang krama ngorahang jalan di Bali sampun luung, nanging akéh sane ngorahang jalan di Bali nu usak. Denpasar dados ibukota provinsi Bali sai katingalin akeh jalan sané usak. Punapi sareng jalan ring désa lianan. Akéh wilayah sané margane ambruk, malubang lan jebol. Pemeliharaan lan perbaikan jalan punika sampun sai nanging ring makudang-kudang jalan manten. Akéh daerah sané kari usak kanti makudang-kudang tiban nanging durung polih wantuan. Makudang-kudang artikel lan media sosial sai ngabarin kemacetan, kecelakaan, lan pengiriman barang sané makelo pisan, nanging kidik sane uning faktorné inggih punika kerusakan jalan. Jalan sané usak ngaenang kramané keweh ngeliwatin lan pekerjaan, pengiriman barang lan perdagangan dados terganggu lan nganggu ekonomi masyarakat. Ring pemilu 2024 punika dados harapan krama Baliné antuk revitalisasi pemerintah sané anyar ring perbaikan lan pengembangan masyarakat sané kamulai ring permasalahan utama inggih punika permasalahan jalan. Pemerintah patut nyidaang ngalokasiang dana sané wénten anggén pembangunan jalan sané merata. Jalan punika sisi penting ring kahidupan masyarakat, apabuin akéh wisatawan luar negeri ring Bali. Sawiréh punika ngiring ngemargiang perbaikan awal inggih punika perbaikan jalan. Apang jalan sing putus Silih malu satus Ngiring nincapang pakaryan tulus Apang harapan nénten pupus  +
Om Swastiastu Suksma aturang titiang majeng ring pangenter acara antuk galah sane sampun kapaica ring pasikian titiang Sane wangiang titiang angga parwataka sane sampun prasida ngelaksanayang acara sane becik sekadi mangkin Bapak miwah ibu calon Dewan Perwakilan Daerah Dapil Provinsi Bali sane banget kusumayang titiang Taler para pamilet wimbakara orasi utawi pidarta sane banget tresnasihin titiang Sedurung nyane lugrayang titiang ngaturang rasa angayubagia miwah suksmaning manah majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa riantukan sangkaning asungkarta waranugraha Ida titiang ping kalih ida dane sareng sami prasida mapupul iriki jagi ngemiletin wimbakara orasi utami lumbrahnyane pidarta basa bali ring rahina sane becik sekadi mangkin. Munggguin asapunika orasi utami pidarta basa bali sane jagi aturan titiang memurda PASAR AMBARALAYA Inggih ida dane sareng sami, Ring galah sane mangkin titiang jadi ngaturang orasi nenten mabantang macet utawi sampah, idiki punika sang nayakapraja sampun sami madue solusi. Nanging orasi titiang puniki madue bantang peningkatan ekonomi lan UMKM Bali ring masa digitalisasi sane malarapan antuk aplikasi PASAR AMBARALAYA. Bali pinaka pulo sane alit nanging madue akeh sane kawastanin sumber daya alam miwah budaya sane adi luhung, antuk punika bali taler kabaos pulo dewata, pulo seribu pura, pulo budaya. Sane mangkin bali kabaos taler pulo pariwisata, riantukan manut CCN Indonesia maosang yening ring bulan juli 2023 wenten 3,1 juta wisatawan saking dura negara sane rauh ke bali, Badan Pusat Statistik malih negasan wenten 46,72% wisatawan dura negara sane rauh ke bali, miwah bali wenten ring peringkat kapertama ring Indonesia pinaka daerah tujuan wisata dunia. Kewantanan pariwisata ring bali akeh ngemolihang pikenoh minakadi akeh parajanane ngemolihang pekaryan, akeh kewangun hotel, restoran, miwah genah-genah obyek pariwisata, taler sane pilih utama pariwisata ngardinin ekonomi ring bali dadoh becik miwah landuh. Yening inargamayan titiang pariwisata lan ekonomi sekadi nyepeg yehe tuara ngidang pegat, nenten presida kapalasin, yening nenten wenten pariwisata, ekonomi ring bali tambis-tambis sayan ical, pinaka conto ritatkala wenten gering agung covid-19 ring bali, akeh pisan sene keni pikobet sekadi ekonomi taler pariwisata, manut databoks maosang yening ring masa gering agung covid 19 wenten 46,67% sane dados pengangguran, utawi akeh sane ke PHK. Riantukan sekadi punika akeh parajana sane ngewangun UMKM, sekadi ngadol ajengan ring pasar, madolan tisu ring sisin margi, maadolan sarwa papayasan utawi skincare nenten je punika kemanten akeh parajanane sane meadolan ring e-coommerce sekadi aplikasi-aplikasi online shop. Kawentenan e-coommerce puniki sekadi butik utawi tiuk, sane prasida taler ngemetuang pikobet sane ngeranayang UMKM ring Indonesia taler ring Bali merana/jerih, riantukan kawentenan oknum-oknum sane meadolan ring e-coommerce nenten ngangge sane kewastanin harga pasar, ipun meadolan mudah-mudah pisan, sinah ngawasanayang UMKM ring bali sepi bilih-bilih prasida bangkrut. Pinaka conto semeton titiang, dumun ipun ngadol sarwa papayasan utawi kebaos skincare ring e-coommerce miwah ring toko, ipun maadolan lais pisan, nanging sangkaning kawentenan e-commerce taler para oknum-oknum saking dura pulo utawi dura negara sane maadolan pada mudah-mudah sane nenten nginutin harga pasar, sekadi punika ngawianan ipun bangkrut. Sane mangkin ipun dados pengangguran utawi nenten medue pakaryan, punika wawu tuah asiki conto kemanten ida dane, napike para nayakapraja nenten wenten urati ring pikobet punika? Ida dane sareng sami sane wangiang titiang Ring rahina sane becik puniki titian jagi nguningayang siki solusi mangda UMKM ring bali prasida dados UMKM Bali Bangkit. taler prasida nyalanang pituduh guru wisese inggih punika Ekonomi Kreatif . nanging sane ngawinan e-coommerce rusak nanten je tios oknum-oknum sane meadolan nenten ngangge harga pasar melarapan antuk aplikasi puniki ngemetuang kerahayuan. Aplikasi utawi e-coommerce puniki kawastanin PASAR AMBARALAYA. Pasar ambaralaya medue kelebihan sekadi anak sane maadolan ring aplikasi puniki wantah krama bali kemanten, riang aplikasi puniki sampun wenten harga pasar sane nneten dados kelintangin, aplikasi puniki nenten wantah ngadol kebutuhan rumah tangga kemanten nanging prasida doados genah ngadol serana upakara sekadi tamas, ceper, miwah bebanten lianan. Kaping untuat ring aplikasi puniki wenten kawastanin jasa kurir, kurir puniki prasida dados titi pengancan mangda nenten wenten malih krama bali sane dados pengangguran. Santukan manut data bali.bps.go.id ring warsa 2023 wenten 72.421 krama sane nenten madue pakaryan utawi dados pengangguran. Pamicutet orasi titiang rahinanne mangkin inggih punika, kawentenan e-coommerce utawi aplikasi onile shop sekadi butik utawi tiuk. Sane prasida ngametuang piobet. Mejalaran antuk pikobet punika titiang medue 1 solusi mangda UMKM ring bali dados landuh inggih punika aplikasi PASAR AMBARALAYA Punika mawinan titiang banget mapinunas majeng ring guru wisese utawi sang nayakapraja mangda prasida nangingin pinunas titiang puniki. Wantah sekadi asapunika sane prasida aturan titiang, Sang Bima mentang gada, Barong Bangkung di Mangupura, Titiang jadma kalintang wimuda kirang langkung nunas pangampura puputan titiang antuk pramasanti Om Santhi, Santhi, Santhi Om  
Arif Bagus Prasetyo embas tanggal 30 Séptémber 1971, meneng ring Dénpasar saking warsa 1997. Dané kasub pinaka pangawi, kritikus sastra, kurator seni rupa, miwah penerjemah buku. Alumnus International Writing Program, Universitas Iowa, Iowa City, Amérika Serikat. Ngamolihang makudang-kudang penghargaan ring widang nulis, minakadi: Hadiah Kritik Sastra Dewan Kesenian Jakarta, Hadiah Kritik Seni Rupa Dewan Kesenian Jakarta, miwah Anugerah Widya Pataka Pemerintah Provinsi Bali. Cakepannyané inggih punika: Saksi Kata: 18 Esai Sastra (pasca medal), Memento: Poems (2015), Memento: Buku Puisi (2009), Epifenomenon: Telaah Sastra Terpilih (2005), Stephan Spicher: Eternal Line on Paper (2005), Melampaui Rupa: Sebangkai Wajah Seni Lukis Indonesia Mutakhir (2001), Mangu Putra: Nature, Culture, Tension (2000), miwah Mahasukka: Buku Puisi (2000).  +
Murda : Arsitektur Rumah Bali yang Hilang Penulis : Luh Ayu Wipra Dharmapatni Prabali Kategori : Masyarakat Umum Caka :2023/2024 Sekolah : SMA N 1 UBUD Genah : Peliatan, Ubud, Bali Sane Wangiang Titiang, Bapak Kepala Sekolah Miwah Guru-guru Ida dane para sisia sareng sami sane dahat asihin Om Swastyastu, Pinih kapertama ngiring iraga sareng sami nunas icamajeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, iraga prasida mapupul jagi ngebaosan nanginin indik "Arsitektur Rumah Bali yang Hilang". Ida-dane Sameton Sinamian sane Wangiang Titiang, Saking nguni para undagi Bali teleb pisan tur nganutin uger-uger utawi pakem rikala ngwangun wangunan, mawinan uger-uger pawangunan ring Bali sakadi sané kauningin ring rontal Asta Kosala Kosali utawi Asta Petali. Undagi jaman purwa nénten purun medal saking konsep sané sampun kagaris olih para leluhurnyané, kantos kauningin wénten konsep tata ruang Tri Loka utawi Tri Angga, inggih punika ngepah areal hunian manados tiga inggih punika nista, madya miwah utama utawi bhur, bwah miwah swah sané pamuputnyané manados konsep Tri Hita Karana miwah pamuputnyané ngembasang konsep orientasi kosmologi sané mawasta Nawa Sanga utawi Sanga Mandala, ngantos konsep keseimbangan kosmologi sané mawasta Manik Ring Cucupu. Ring galah sane mangkin karma punika ngangge sikut, mangda wangun punika prasida kawangun ngautin proporsi sane kaapiang, dados nyaman lan asri. Santukan satate nguratiang genah-genah sane mabuka sane kawastanin natah miwah kawentenan pangaturan galah ring penyediaan bahan bangunan, mangda kaseimbaangan miwa kelestarian alam teteap terjaga. Mangkin kramané akéh ngwangun wangunan bertingkat krana panglimbak jaman. Antuk ngalestariang tanah miwah naur pangargan tanah sané mael. Sane mangkin Bali tan bina ring kota-kota ageng tiosan tur pacang dados kota metropolitan. Sakéwanten sujatinnyané arsitektur Bali sané kantun wantah pura-pura. Inggih wantah asapunika sane prasida titiang aturan, kirang langkung nunas gengrene sinampura. Titiang sineb antuk pramasanti. “Om Shanti Shanti Shanti Om”  
Ida Bagus Arya Lawa Manuaba inggih punika pangawi buku mamurda “Alien Menurut Hindu” (2018) sané dados silih sinunggil buku Hindu pinih lais ring warsa 2018-2019. Novél dané sané kapertama mamurda “Putih Biru” (2019), nyaritayang indik palampah anak bajang-teruna desa ring Bali, tur ngamolihang peringkat silih sinunggil saking kutus novél pinilih ring pacéntokan UNNES International Novel Writing Contest 2017 ring Semarang. Novél dané kaping rwa mamurda “Haricatra” sané kapahpah dados tigang cakepan tur kantun ring prosés terbit. Tiosan saking buku nonfiksi lan novél, dané ngaripta makéh satua bawak lan reriptan lianan. Silih sinunggil satua bawak dané mamurda “Barong Brutuk” (2019), nyaritayang indik taksun pradesa Terunyan. Gus Arya, kénten dané kasambat, kauningin duaning reriptan dané. Sapasira uning ring ragané satata nyantélang ragané sareng reriptan, imajinasi, tur alien. Embas ring Denpasar, duk pinanggal 24 Desember 1988, dané jenek pisan ring jagat reriptan saking alit. Daweg kelas pat sekolah dasar, dané angripta satua masambung sane kawacén tur kapirengang olih timpal-timpal dané nyabran rahina. Budal saking sekolahan, dané angripta satua horor ring buku tulis, laut kadumang ring sawitran dané ring sekolah. Daweg SMP, dané akudang kala dados jayanti ring pacéntokan reriptan lan satua bawak. Daweg SMA, peséngan dané satata wénten ring nem jayanti satua bawak ring sayembara cerpen tahunan Balai Bahasa Provinsi Bali. Saking sami satua bawak sané naenin karipta olih dané, satua bawak mamurda “Orang-Orang Berbaju Hitam” (2011) inggih punika sané pinih ngulangunin. Satua bawak punika polih juara, tur jinahne kaanggén nulungin timpal dané sané nénten mrasidayang naur prabéa sekolah selami awarsa. Mangkin Gus Arya maswadharma dados dosén ring ITP Markandeya Bali, ngajahin indik gegancaran. Dané taler ngamargiang penerbitan lan layanan penulis swakarsa, kalih jenek ring ngalimbakang tur ngalestariang basa Bali ring BASAbali Wiki. Sasenengan dané wantah ngarereh angin ring margi desa sane sepi tur lunga ring muséum.  
BABAD ARYA DALEM BENCULUK TEGEHKORI Om Hyang Widhi dumogi nenten wenten halangan Kacaritayang ring masa sané sampun lintang wénten raja, Arya Dalem Bansuluk Tegehkori wastannyané, Suluk tegesnyané kenceng. Ida punika okan Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan ring Gelgel Klungkung. Ida madeg nata ring wewidangan Badeng. Badeng punika pateh sakadi Badung. Puniki indik pamargin danene sane sampun-sampun. Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan madué puri ring Puri Linggarsapura ring Samprangan wewidangan Gianyar. Puri punika wantah bekas posko perjuangan Mahapatih Gajahmada ngaonang Prabu Bedahulu. Ring rahina Purnama Kapat, Ida Dalem Shriaji Kresna Kepakisan, malinggih ring balairung kraton kasarengin olih para mantri miwah patih kraton. Ring pantaraning para jana punika Arya Kenceng putran Arya Damar sané kadadosang penguasa ring Tabanan, Arya Sentong ring Pacung, Arya Beleteng ring Pinatih, Arya Kutawaringin ring Kapal, Arya Binculu ring Tangkas, Arya Pakisan ring Abiansemal, Arya Belog ring Kaba-kaba, miwah tiga prajurit sané mawasta Tan Kober, Tan Kawur miwah Tan Mundur. Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan kadadosang Raja Bali ring warsa 1352 M olih Ratu Majapahit Tribhuana Tunggadewi. Ida mrentah nyantos warsa 1380 Masehi. Duk punika Arya Kenceng nganggen kembang cempaka ijo. Ida Dalem marasa liang pisan rikala ida nyingakin Arya Kenceng sedek nyunting bunga cempaka ijo. Duk punika ida rumasa duka pisan, duaning wenten makudang-kudang anak saking golongan Parisi sane sampun pracaya ring Ida Hyang Yesus, misadia nyengkalen Ida. Kacritayang Ida Sang Prabu Arya Kenceng ngenahang upakara-upakara ring ajeng ida sang prabu, mangda ida sang prabu ledang tur subakti ring ida. Duk punika taler Shri Raja ngukum Patih Arya Kenceng antuk kawajiban nyabran rahina nyaga balairung. Geger ring Balai Puri Dalem Samprangan punika katarka sampun mamargi duk warsa 1360. Ngawit saking daweg punika Arya Kenceng rumasa sedih pisan tur sering ngeling ritatkala eling ring pianaknyané sané kasayangang sané mawasta Ngurah Tabanan. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun ngamertanin Sang Putra, tur Ida Sang Putra ngamertanin Sang Putra. Shri Prabu Astasura Ratna Bumi Banten inggih punika wastan Raja Bedahulu. Ida taler kasengguh Dalem Bedahulu utawi Shri Tapolung. Sasampune sue, raris rauh masannya Ida Sang Prabu Arya pacang nampi sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa. Kaceritayang Ida Dalem madue putra lanang sane wawu mekedekan mayusa solas sasih. Anake alit punika gelis pisan nyusup. Sang pangempon mapesengan Ni Dasa Dasih. Putra Dalem taler sayan raket ring Arya Kenceng duaning sering pisan kairingin. Risedek rahina anu, ida sang prabu mapakayunan jaga ngluputang raga. Sedek rahina anu, rikala Ida Dalem malinggih ring ajeng para patih, tan dumade putrane punika kamedalang saking punggung Sang Prabu. Malih ida nguncarang mantra sane marupa mantra pangastawa, sane marupa: "Ida Sang Hyang Widi Wasa ngamertanin Sang sane rauh masrana kawisesan Idane". Raris katampekin olih Arya Kenceng ri tatkala ngangkat putrané punika tegeh saking punggung Ida Dalem ri tatkala nunas pangampura saking ungkur Raja. Rikala Sang Prabu Sriwijaya nyingak, ida ngaksi wenten gubug ring ungkur idane. Ida Dalem duka pisan, raris ngandika: ⁇ Beneh pisan ragane sampun nureksain, sane mangkin santukan okan tiange sampun malaksana iwang raris ngrangsuk bahu tiange, sakadi sane kasurat ring lontar Raja Nitisaloka Sang Mabiksu, daweg ida sang prabu sampun ngangge busana agung pinaka pamucuk panegara, nenten dados anake alit punika ngusud bahu raja, anake alit punika keni pinakit kusta. Nah, adi Arya Kenceng ajak pianak icange ene, anggon pianak icange ane lakar anggon cening pianak, anggon paican icange teken api ane misi tenggek bantenge, apang ia dadi nyama braya ajak pianak icange I Gusti Ngurah Tabanan. Sane mangkin titiang ngicen ida pesengan Arya Dalem Baansuluk Tegehkuri. Napi malih upacara Raja Putri punika patut ngangge ⁇ . Ri kala punika tan sida antuk antuk titiang nyaritayang rasa bagia atman I Gusti Agung Arya Kenceng antuk ngamolihang putra lanang sane bagus rupa tur wicaksana pisan. Malarapan antuk bakti, titiang mapinunas mangda iratu ngandikayang okan Dalem budal, kairingang antuk Ngurah Tabanan. Punika sané kasurat ring Rontal Prasasti Babad Dalem Tabanan Tegehkori. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica kamenangan ring tiang marep ring meseh-meseh tiange, tur sampun nyelik tiang saking pantaran meseh-meseh tiange. Darah sane membah ring Arya Dalem Bansuluk Tegehkori turun-temurun tetep dados rah Ida Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan, Mangkin sampun langkung saking nem abad sampun lintang, makasami katurunan genetis Ida mawali eling pacang setata rauh ngaturang sembah bakti ring Ida Bhatara Kawitan Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan ring Pedharman Besakih miwah Nunas Ica Kajang Kawitan ring Puri Agung Klungkung ritatkala ngelaksanayang pitra yadnya. Sasampuné makelo-kelo masemeton sareng Ngurah Tabanan, raris medal pikobet ring pantaran ipuné. Arya Tabanan ngelah kurenan, ia jeles dikira kurenanne demen teken Arya Dalem Baansuluk. Arya Dalem marasa sedih pisan, raris lunga ka Gunung Batur jagi ngamargiang tapa brata. Sasampun makudang-kudang masa magenah irika, Ida Batara ngicénin titiang panugrahan ring Gunung Batur marupa genah kapur sirih. Sang Arya Dalem sampun kasengguh waduk kapur. Yening Ida Sang Arya Dalem jagi ngranjing irika, anggan idane pacang sayan ngreredang. Yen ia suud ngigel, ia lakar buin ngenah buka ane suba-suba. Kadi asapunika kasaktian wadah kapur sirih anugerah Ida Bhatara Hyang Tolangkir, raris kadi puniki sabda Ida ring Arya Dalem Baansuluk: “Nah, puniki anugeruh titiang marupa clepaka sakti, ditu cening ka Desa Tonjayu - Tanah Badeng. I Bendesa sareng semeton-semetonnyané meneng ring wewidangan punika, sakadi I Pasek Bendesa, Pasek Kubayan, Dangka, Ngukuhin, Tangkas miwah malih ipun durung madue raja. Ida Sang Nata Ratu sedek nglaksanayang upacara ring genah idane ngaturang aturan, punika awinan iratu mrika. Cening lakar kadegang dadi raja di gumi Badeng. Ngiringja iraga dados pamrentah, mangda iraga muponin sutrepti rahayu “. Duaning asapunika Ida Batara Dewi Danu, raris Arya Dalem Baansuluk lunga nuju wewidangan Badeng utawi Badung. Sang sane jagi ngentosin Bali dados raja, patut polih panugrahan saking Ida Bhatara Dewi Danu Batur tur kasokong olih rakyate pinaka pengemban taksu jagat. Bhatara Kawitan Arya Dalem Bunculuk Tegehkuri sampun uning indik punika. Nanging napi mawinan ngawit saking Dinasti IV pastika wénten badai? Ri sampuné rauh ring wewidangan Badung sinah sampun wengi, raris ida ngranjing ka sanggah I Bendesa ring Tonja. Irika Ida ngenahang kakuasan ring ragan Idane, tur Ida ngastiti bakti, mangdane Ida prasida ngranjing ka guane sane kakardi antuk sesocan ring duur kori agunge punika. Dane mapinunas mangda kalugra ngrangsuk batu bata sane dalem punika. Benjang semengipun, rikala endag suryane, Ida Sang Nata Ratu nyingak wenten jembung ring duur kori agung idane. Wusan punika dane raris ngambil cakepane punika, tumuli kapejang. Raris wenten anak alit ngenahang sawane punika ring genah sane peteng dedet. Duk punika ugi, sang prabu kalintang angob manggihin katawahan sane kalintang ageng. Irika Sang Nata Ratu raris sumungkem ring ajeng idane, sarwi ngandika sapuniki: "Duh Ratu Sang Nata Ratu Sang Hyang Widi Wasa! Tan asue putrane lanang punika medal saking pameremane. Malih mawali ring kawéntenannyané sané riin. Cutetne ia anak jegeg, dueg, tur ngelah kuasa. In Balinese: Sayan makelo I Bendesa ngancan angob, ngaturang bakti teken sira Arya, lantas I Bendesa nakonin sira sujatine Ida Dalem Baansuluk lantas matemuang dewekne. Dané nlatarang indik ragané pinaka putra Ida Dalem Kresna Kepakisan ring Gelgel Swecapura. Ida masemeton sareng Arya Tabanan ring negara Tambangan (Tabanan). Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica dauh pangandika ring tiang ngeniang paindikan sane jaga margiang Ida. Ritatkala Sang Prabu mireng pangandikan Sang Arya kadi asapunika, ida rumasa sungsut ring kayun. Nah, yéning sampun kénten, Bapak Bupati jagi ngwentenang acara. Déwa sané ngicénin Ida punika marupa Selepa, boya marupa sanjata. Sawireh buat Ida Sang Hyang Widi Wasa sapakarsan Idane pasti kasidan. Sakancan katurunan Ida Sang Hyang Widi Wasa patut suka bungah ring kayun malantaran sih pasuecan Idane. Simbolis wangun selepa punika sampun kaukir ring puncak silih tunggil wangunan utama ring Pura Dalem Benculuk. Sasampun I Bendesa nglaksanayang upacara piodalan, digelis ida mapidarta sareng semeton-semeton ida, sakadi Pasek Gaduh, Kebayan, Dangka, Ngukuhin, Tangkas, indik kaperluan ngaryanin Ida puri miwah nyiapang penobatan Ida dados raja dados panguasa ring wewidangan Badeng utawi Badung, taler nglaporang ring ajeng Raja Bali Shriaji Kresna Kepakisan ring Gelgel Swecapura. Raja Gelgel taler setuju pisan. Ri tatkala kantun alit, Ida kawedalang saking kulawargannyané. Duk kantun anom, Ida Bhatara Ulun Danu Batur ngicénin panugrahan ring Ida Bhatara Ulun Danu Batur, raris Ida Bhatara Ulun Danu Batur nganikain Ida Bhatara Ulun Danu Batur dados Raja Badung I. Mangda Ida prasida dados raja sane dahat mautama ring Nagara Badung, I Bendesa raris mapikayun pacang ngwangun puri sane patut kanggen Ida. Istana punika kawangun ring muncuk désa utawi ring sisi kalér. Sasampun wangunan puri punika puput, Ida Arya Dalem Bansuluk raris jenek irika. Suluk maartos pinaka putra Dalem raris kaangkat dados anak alit olih Arya Kenceng. Sasampune ida mrentah makudang-kudang taun suenipun, raris wenten genah mabakti buat ngwangun palinggih-palinggih Ida Sang Hyang Widi Wasa kekalih. Genah mabakti ring Bhatara Gunung Agung kawangun ring sisi kangin pura. Genah mabakti ring Bhatara Dewi Danu Batur kakaryanin ring sisi kauh puri sané mawasta Pura Batursari. Sari mateges puncak, inggih punika puncak gunung. Sasampun makudang-kudang masa Ida Arya Dalem taler ngamargiang pawiwahan. Sasampune punika, ida raris ngwangun puri sane lianan ring genah idane, tur puri punika taler wenten ring wewidangan idane. Sasampun wangunan puri sané kaping kalih, dané kaaranin Puri Satria, pinaka cihna dané pinaka katurunan Ksatria, mawinan puri punika kaaranin Puri Satria. Istana Tegehkuri (Dinasti I) ring Tonja kawastanin Puri Dalem Benculuk. Ring puri sane wawu puput punika taler kawangun kalih gerbang puri sane tegeh pisan, nenten wenten sane pateh ring sajebag Bali. Yening sampun rusak sinah meweh pisan mecikang malih, minab sangkaning punika Ida Sang Prabu mapakayun ngwangun pamedal sane tegeh pisan ring Pura Satria, mangda manut ring parab Ida Sang Prabu sane mecikang ring Pura Tegehkori. Ri sampuné sué malinggih ring Satria, Ida (Tegehkori VII) madué oka kakalih inggih punika okan istri miwah okan lanang. Anake istri sane pinih duur mapesengan Ayu Genjot, sane ri tatkala punika kantun mayusa 15 tiban, salwiring asunipune kalintang ayu tur asri. Okan I Raden sane alitan mayusa 13 warsa. Ida Dalem marasa bagia tur liang pisan dados raja ring jagat Badung. Kawicaksanan ida sang prabu ring Puri Satria kalintang ageng. Kadi asapunika kawentenan I Gusti Tegehkori. Dinasti Arya Tegehkori nglimbak ring Badung salami limang tiban. Raja V inggih punika I Gusti Tegeh Tegal Kutha. Mangkin Arya Tabanan madeg nata ring Negeri Tambangan (Tabanan) tur madué putra mahkota sané mawasta Ngurah Rangong. Santukan ajinnyane, inggih punika Murah Tabanan keni pinakit ageng, raris ipun magingsir ka désa Kebon Tingguh. Pangapti Raja Rangong wantah nyantosang galahé pacang dados Raja Tambang. Arya Tabanan sué meneng ring Kebon Tingguh, kalayunin olih Luh Bendesa saking Désa Buahan. Duk punika Luh Bendesa kajepit olih Arya Tabanan tur raris mobot. Saking pasemetonan punika raris Luh Bendesa ngembasang putra lanang sané kawastanin I Gusti Pucangan. Pucang inggih punika jambe, jambe inggih punika woh, santukan ibunnyane saking Désa Buahan. Jero benduné sami pada liang, santukan putra mahkota sampun jumeneng nata ring Puri. Ri sampuné Arya Tabanan seda, sédané ngutang kulit sané tipis tur tuh (kules), mawinan sasampun sédané punika ida kasub antuk mur Makules. Sasampun Arya Tabanan matilar, Ngurah Rangong sebet pisan mikayunin semetonnyané sané mapesengan I Pucangan, mangda nénten dados raja ring Tambangan. Pangéran Rangong mautsaha mangda I Pucangan gelis padem. Ring jabaan Istana Minang, wénten wit wilangan sané becik pisan. Sang Prabu Ngurah Rangong raris ngandikayang semeton idane I Pucangan mangda ngetep carang-carang tarune punika. Nanging dane tan nyidayang nuturang indike punika ring sapasira jua, santukan dane sami jejeh ngetor. Ngawit saking punika I Gusti Pucangan kawastanin I Gusti Bagus Alit Notor Wandira. Sang Corah sayan maweweh-weweh kasedihannyane, santukan ipun tansah ngrereh jalaran buat niwakin pamarginipune sane corah. Sangsara punika nentenja mapikenoh. Yadiastun anaké punika ririh, sakéwanten ipun setata polih paplajahan. Kawicaksanan spiritual miwah kawicaksanan emosional, yening kawicaksanaan punika kajantenang becik, taler kawicaksanaan ring pamineh, prasida dados sarana sané mabuat pisan. Yéning kayun, pastika prasida, tur pamargi sané kapertama wantah pamargi sané becik utawi nénten becik. Duaning tan sida malih antuk ipun nanggehang, ipun raris malaib saking Puri Tambangan nuju Panerajon. Saking Panerajon nuju Gunung Batur. Ring sisin Danu Batur medal Ida Bhatari Tolangkir sané mabaos kadi asapuniki: “Duh Pucangan, napi awinan Palungguh IRatu rauh mriki saha sepi??”. I Gusti Pucangan menjawab : “Ratu, titiang rumasa kalintang sengkala. Iparekan titiange maderbe nyama muani asiki, sane kapisara madeg ratu antuk ajin titiange. Sakewanten titiang keni panyengkala saking semeton titiang I Gusti Rangong”. Ida Batari malih ngandika : “Yening cening satia teken bapa, tulunginja bapa apanga tiang nyidayang nglintangin tukade ane dalem, tur jalanangja tiang ka Gunung Batur. “. I Gusti Bagus Alit menjawab : “terbenamlah rasane diri hamba”. Kaputusan ida, Ida Bhatari kalugrain tur mamargi rahayu nglintangin danu nyujur Gunung Batur. Ida Bhatari maosang : “Duh Ratu, Palungguh IRatu sampun mapaica kamenangan ring titiang marep ring meseh-meseh titiange, tur Palungguh IRatu sampun mapaica kamenangan ring titiang marep ring meseh-meseh titiange. Kema cening ka Gelgel tur matiang musuh Ida Dalem marupa gagak, sawireh ia sering ngrusak ajengan Shri Raja. Antuk panah miwah tumbak puniki ragane jaga mademang bangkene punika. Yen sampun puput, Pucangan pacang dados raja ring Tanah Badeng.”. Kawéntenan punika mamargi rikala Kerajaan Bali sané magenah ring Klungkuug kapimpin olih Dalem Anom Sagening (1580-1665) sané madué puri ring Puri Swecapura. Raja Badung duk punika inggih punika I Gusti Tegehkori V (I Gst Tegeh Tegal Kutha). Suksman Ida Bhatara miwah pamutus saking Raja Bali inggih punika modal utama sané kapolihang olih Kiyayi Pucangan (Merik) sajeroning ngamolihang jayanti ngamolihang kuasa. Tan asue Ida Bhatari ical, raris I Gusti Pucangan nglanturang pamarginnyane, kasarengin antuk pangiring sane mawasta I Tambiak saking Gunung Batur nuju Puri Swecapura ring Gelgel. Ida Sang Hyang Widi Wasa raris masabda ring dane, sapuniki: "Kita tusing lakar maan duman cecatu". I Gusti Pucangan lantas matolihan tur ngaku sanggup ngamatiang gagak sané sering ngusak-asik ajeng-ajengan raja. Ida Dalem angob pisan, raris mataken: “Puniki semeton tiange saking dija, tur sira wastane?”. Pucangan menjawab : “Inggih ratu, titiang puniki I Pucangan saking Desa Buahan, pianak Arya Tabanan Mur Makules. Panjak anyar rauh saking Gunung Batur”, Dane raris nartayang indik kawentenan danene ngawit saking wau lekad kantos rauh mangkin. Daweg punika ugi Ida Dalem eling malih ring indik sane sampun-sampun tur ida rumasa liang pisan ring manah duaning wenten anak sane jagi nulungin ida ngebug manuk gagak punika. Benjangne rakyate sami pada mapunduh ring ajeng Ida Sang Prabu Dalem. Benjang semengipun wenten guak rauh sane pacang ngrusak ajeng-ajengan Ida Sang Prabu. I Gusti Pucung gelis ngaluncurang pianakne sane pinih keliha, tepat ring dasar kampid paksi punika kantos pegat. Ri sampuné katempuh antuk andus, Ida Sang Prabu raris nitahang mangda kamedalang antuk kuburané, mawinan manuk gagak punika raris padem. Manuk gagak ketah kaanggé pralambang peteng, piduka miwah pati. Wusan punika, sampunang malih madaya seneng ring Sang Raja. “Nah, sekarang oleh karena demikian besar baktimu Pucangan kepadaku” Sasampune punika wau semeton makta aturan wewalungan. Malih Ida ngandika: "Apa ane tunas cening?”. Inget I Pucangan teken raos Ida Bhatari Tolangkir dugas mapupul di Gunung Batur ane lakar maang wewidangan di Badung. Punika mawinan I Gusti Pucangan nunas mangda kapicayang genah ring wewidangan Badung. Ida Sang Prabu ledang pisan mapaica, raris ida ngandika: “Becik pisan pinunas ragane punika Pucangan, malih punika ring Tanah Badung paman ragane Arya Tegehkori ring Puri Satria mrentah. Becikan ragane lunga mrika. Kemaja majalan.”. Sambil ngaturang sembahyang I Pucangan nunas ica nuju daerah Badung tepatnya ring umah I Kaki Bendesa Lemintang ring Desa Lemintang. Hambatan adalah tantangan, tantangan adalah ujian, ujian adalah pintu keberhasilan. Ketabahan (cerdas emosional) dan ketenangan (cerdas spiritual) keduanya itu disenyawakan dengan cerdas berfikir (intelegensi), hasilnya adalah keberhasilan. Malih I Kaki Dewi Lintang matur ring Sang Prabu indik pangrauh I Gusti Pucangan. I Gusti Tegehkori (Dinasti IV) girang pisan nerima pangrauh anak alitné punika, I Gusti Pucangan kaicén hadiah rakyat 250 diri antuk ngwangun puri ring sisi kelod kauh Puri Satria. Istana sané anyar punika kawastanin Puri Jambe, duaning I Gusti Pucangan magenah irika. Teges kruna pucangan pateh sareng jambe inggih punika woh, santukan ibunnyane mawit saking Désa Buahan. Ri sampuné I Gusti Pucangan kadadosang Punggawa ring pemerintahan Tegehkori, raris putri raja sané mawasta Ratu Ayu Genjot kaambil olih (putra) I Gusti Pucangan. Duk punika Raja Mangui taler nganten sareng Ratu Ayu Genjot putri Arya Dalem Tegehkori (IV) ring Puri Satria (Tegal). Nanging duaning rumasa tan seneng ring Raja Mangui santukan kasub Kerajaan Mangui, raris Raja Mengwi kaicénin putri. Rikala Raja Mengui makta sarana upacara pinangan, raris kapiragi olih I Gusti Pucangan. Duk punika ida raris munduhang wadua balan idane buat jaga ngebug benteng kotane. Para Arya Pangalasan Mangui mautsaha pacang nyaga, sakéwanten para Puri Satria milih nilar puri. Saking gelis pisan sang nata ring Tegehkori V ngicalang santukan nenten prasida nahanin pidukan prajurit I Gusti Pucangan (Merik). Wantah limang diri ring wengi sane peteng punika Arya Dalem Tegehkori V (I Gusti Tegeh Tegal Kutha) ngluputang raga kasarengin olih permaisuri miwah makakalih putrannyané miwah sawitrannyané sané mawasta si Munang. Pangrauh ida nenten makta barang, wantah kotak prasasti sane marupa pusaka saking Puri Satria sane kaambil ida. Raja Badung sané wicaksana nyerah, nénten malih ngamedalang rah. Sang Prabu raris medal saking puri, tur ida nenten malih kabinawa, ida raris nilar rakyate, tur ida nenten malih kawastanin sang prabu. Ida wantah makta geginan asiki, inggih punika pepayasan. Puniki babad Dinasti VII sane ngungsi Denbukit (Buleleng) kantos dados Punggawa Pengastulan I. Tigang rahina suennya Ida Sang Hyang Widi Wasa makolem ring tengah alase ring pagunungan, tur okan danene punika sedekan seda, santukan dane nenten polih ajengan. Para rombongan kulawarga Raja Badung punika rauh ring Désa Mambal tur langsung lunga ka umah anaké sané maparab I Pengkoh. Kelian Pengkoh miwah kulawarganipun seneng pisan nampi tamiu sané kahormatin punika. Selami duang dasa rahina rombongan Raja meneng ring umah kepala desa Mambal. Duk punika masan endang pisan, tur gandume sampun ical. Sané kantun wantah kotoran bikul sané kacampur kulit itik, kurenané I Kelian Pengkoh wantah manggihin punika. I Kelian Pengkoh nyiapang panci di pawon anggona nganakin nasi. Irika raris wenten toya ngecor ring sisin semere, nanging daane punika nenten molih nasi. Irika dane sareng sami raris nginum toyane punika miwah marerasan sareng rabin danene. Sang Prabu Akab ngaksi paindikan sane kalintang tawah punika, tur ida rumasa kimud pisan ring kayun. Kadi asapunika ageng pikobet sane karasayang olih I Gusti Tegehkori (VII) ngawit nilar kaagungan ring Puri Satria. Sasampuné mapiguman sareng I Munang, mantan Raja sareng I Munang lunga ka gunung ngrereh padi. Risedek punika, kurenané miwah pianakné makakalih kantun magenah ring jeron I Kelian Mambal. Sesampun Arya Tegehkori (VII) lunga ka gunung, medal pikayunan I Kelian Pengkoh. Sang kalih raris nunas ica ring ibun danene, santukan ipun sareng kalih sedekan ngrereh nasi. Biang danene raris ngenken, tumuli dane mamargi. Dane sareng sami raris budal, Sesampune rauh ring Desa Kalianget makakalih putran idane kadol olih I Kelian Pengkoh ring Ngurah Kalianget antuk jinah 150 kepeng belong kasarengin antuk makudang-kudang kain. Sasampun tutug dasa rahina, sang kalih raris medal saking kota, tur mamargi nglintang ring gununge. Ritatkala sang kalih mawali, rabin danene mataken ring dane, indik kawentenan okan danene. Kaceritayang mungguing okan pamekel titiangé sampun kabakta ka gunung olih I Kelian Mambal. Sampun dasa rahina Ida nenten rauh. Riwau Ida Sang Prabu Tegehkori VII (I Gst Made Tegeh) mireng baos rabin idane kadi asapunika, ida rumasa angob tur eling ring kasengsaran sang kalih. Ritatkala ipun kapanggih ring Ida Hyang Yesus, ipun nylempoh nunas ica sapuniki: "Inggih Ratu, yen wantah IRatu ledang, janten IRatu mrasidayang nyegerang dewek titiange". Ida nyingak bukit-bukite punika. Wusan punika dane sareng sami raris pada sumingkin mamargi, tur sane lianan ngungsi ka Gunung Djati. Sasampuné nglintangin tanah Denbukit, Ida rauh ring Désa Ambengan. Saking désa punika pamarginé nuju Désa Sangket. Saking irika Ida magingsir nyliksik indik genah okan idane sane sampun padem. Ida kawastanin I Gusti Panji Sakti (I Gusti Panji Made) pinaka Raja Denbukit (kalih) sané madué puri ring Puri Sukasada. Ring dijaja Ida magingsir. Dumadakja wenten pikenohnyane, mungguing Sang Prabu Denbukit sedek nyaksiang sesolahan tari Gambuh. Nénten kacaritayang sapunapi pangawit kawéntenan kalih tokoh punika. Sasampuné ipun uning, Ida raris kaundang nyarengin ngajahin Gambuh. I Gusti Tegehkori (VII) kasub ring widang seni Gambuh. Rahina wengi maseneng-seneng maplalian Gambuh, punika mawinan puri raja kawastanin Puri Sukasada. Ki Barak embas ring Puri Gelgel warsa 1555 dados Anglurah (Raja) Denbukit ring yusa 12 warsa mabiseka I Gusti Panji Sakti mapuri ring Pamereman Panji. Pindah ka Puri Sukasada ring warsa 1584. Selami 10 warsa (1590-1600) ping tiga ngamargiang ekspedisi ngaonang Kerajaan Blambangan. Ri sampuné sué nyamar, Arya Dalem Benculuk I Gusti Tegehkori (VII) kasemaran pisan tur dados anak sané kapiandel olih Raja Denbukit. Ida madue sisia kalih atus diri, taler wenten petang dasa diri sisia truna-truni. Tan wenten sane wicaksana sakadi ida, tur tan wenten sane ngajiang ida sakadi parawadua balan idane. Tan wenten anak sane purun nglawan pituduh Idane. Punika sané prasida kabaosang indik kerajaan sané kawangun ring Puri Sukasada. Sane mangkin kaceritayang Ngurah Sindhuwedang (Kalianget) sane nyelapang putran idane. Ngurah Raden miwah Ayu Genjot. Raja Kalianget madue 1.450 diri. Ngurah Kalianget sané angkara manah tur iri ring Raja Panji Sakti maputusan pacang nglawan kerajaan Sukasada. Nanging lekasan kapireng olih Raja Panji Sakti, lan mrentahang Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) mangda ngawaliang ngaonang Ngurah Kalianget, sadurung ida polih mupulang kakuatannyane. Gelisang Sira Arya ngajak prajurit 200 diri, mamargi nuju Desa Kalianget. Kali-anget (Sindhu-wedang) manut sumber tiosan kawastanin Tebusalah miwah sang sané ngamong walayah punika (Denbukit Barat) mawasta Kiyayi Sasangka Adri. Pamrentah ring Denbukit Tengah Tengah mawasta Kiyayi Pungakan Gendis, ring Denbukit Timur mawasta Kiyayi Alit Mandala. Tan kacaritayang ring sajeroning pamarginé, ri tatkala pasukan Sukasada rauh ring Désa Kalianget, prajurit Ngurah Kalianget taler sampun sayaga pacang nyerang Sukasada. Pasukan Arya Dalem Bansuluk sané madaging 200 diri langsung nyerang. Serangan sané kalaksanayang tan dumade punika ngawinang rakyat Ngurah Kalianget kaget tur prajurité tan prasida maprakanti, sakadi rawuh rébuan meseh kasarengin olih makhluk halus, Prajurité Ngurah Kalianget kalah tur nyerah. Ngurah Kalianget kasep maka sami, sahananing kulawarga miwah para wargi lingsir-lingsir kaambil tur kabakta ka Puri Sukasada. Antuk titah raja, Ngurah Kalianget katiwakin pamidanda pati, tan lian wantah Arya Dalem Banculuk Tegehkuri (VII). Kasatiaan Raja Panji Sakti ring ekspedisi ngaonang Blambangan inggih punika bukti pasemetonan tunggal genetik (trah tunggal) Dalem Shri Aji Kresna Kepakisan. Kekalahan miwah kapademang Ngurah Kalianget miwah ngrebut sakancan arta brana, yadian punika marupa mas, permata miwah makasami kramannyané, rumasuk panjak, pangiring truna-truni miwah anak istri alit kantos sané kantun nyusu kaambil dados tawanan ring Puri Sukasada. Makasami tawanan punika kacampuh, rumasuk kalih pianaknyané sané sampun kaadol tur kaunggahang ring Kalianget. Ida Sang Hyang Widi Wasa sampun mapaica indik sane makewehin ragan Idane, inggih punika indik sane sampun kapastiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa. Ring wengi punika, akeh anake mapunduh ring Puri Sukasada jagi nyingakin acara Gambuh. Ri tatkala sampun tigang igelan, okan danene sane lanang, sane sedek malinggih ring natar griannyane, raris ngeling masesambatan tur masesambatan ring biang miwah ajin danene: “Wahai Satria Dalem Bansuluk Tegehkori, cingakinja titiang, sampun sué kadi asapunika ngantos mangkin titiang durung taler manggihin rerama miwah ibu, mogi-mogi Hyang Widhi mangda prasida kapanggih sesai”. Ida Sang Hyang Widi Wasa mireng sesambatan anake alit punika, raris Ida nganampekin sang kalih. Sujatiné, sané ngeling punika wantah pianaknyané Ayu Genjot lan Ngurah Raden. In Balinese: Kaceritayang istri lan mantu Ida sane sampun sue ngumbara ngrereh putra putrin Ida ring wewidangan Karangasem, raris miragi orti indik Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) sampun mapupul sareng putra putrin Ida ring genah pegonnyane ring Puri Sukasada. Dane sareng sami gelis-gelis rauh ring Gunung Danu, raris rauh ring puri Sukasada. Irika dane kapanggih ring anak sane lianan, sane sampun pada mapunduh irika, tur dane sami pada liang. Ri sampuné sami pada mapupul, raris medal pikayunan Ida Sang Prabu Arya Dalem mangda putran idane mawali ka Kerajaan Badung. Tur Ida lakar ngamanggehang prajanjian Idane ento kanti salawas-lawasne. Putran idane inggih punika Ngurah Raden sareng pamannyane I Munang kaprentahang mangda mawali ka Badung. Ida Sang Hyang Widi Wasa jaga nyinahang mungguing ipun tan paiwang. Ri sampuné rauh ring Badung, ring pura sané wénten ring Satria sampun kajangkepin olih I Gusti Pucangan alias Jambe Pule sané raris munggah ka singasanan dados Raja Badung Dinasti I (mabiseka Prabhu Bendana), ngarepin Ngurah Raden ka Puri, nyihnayang ragané kautus mawali olih sang aji Arya Dalem Bansuluk Tegehkori (VII). Santukan rumasa ring raga sampun matemu malih sareng semeton sepupu, I Gusti Pucangan saking liang ngicénin panjaknyané 200 diri miwah sawah 40 petak ring Ngurah Raden. Ida Sang Prabu Salomo mrentahang mangda ngamecikang Perhyangan Agunge punika ring sisi kauh tukade, ring tanah sane mawasta "Tanah alas". Sasampun puput, pura punika kawastanin Jro Kuta, pinaka éling okan Satria Tegehkuri sané mawit saking Bansuluk Tegehkuri. Punika awinanipun ngawit saking nguni tan wenten anak sane purun lali ngaturang aturan ring Bansuluk. Nanging yening semeton kicen lelugrahan buat merdeka, tampija lelugrahane punika. I Gusti Jambe Pule (Pucangan) dados raja ring Negara Badung, madue putra kakalih lanang. Anake sane lingsir-lingsir punika kicen genah malinggih ring sisi kangin tukade punika tur kicen gegaman purusa. Puri punika raris kawastanin Puri Denpasar (saantukan magenah ring kalér pasar). Sasampune punika, ida raris ngwangun benteng ring sisin tukade sane ring kiwa tengen kotane punika, tur sang prabu ngenahang benteng punika ring duur temboke. Ri sampuné I Gusti Pucangan jumeneng nata ring Kerajaan Badung séda, raris kagentosin olih kakalih putrannyané sané sareng-sareng mautsaha dados raja ngentosin bapannyané dados raja ring Negara Badung. I Gusti Pucangan inggih punika Arya Kenceng sane kaping nem. Puri Jambe Denpasar & Puri Pemecutan inggih punika generasi kaping pitu sané ngwarisin kalih senjata anugerah Déwata, tulup miwah pecut (cemeti). Kawéntenan bénténg puniki puput rikala puputan perang Badung nglawan agresi Belanda antuk runtuhnyané Raja Tjokorda Made Agung (Tjokorda Mantuk Ring Rana). Nénten kabaosang sapunapi riwayatnyané sasuen limang warsa selanturnyané, mangkin nika sané wénten wargi puri sané mawasta Agung Rai sané meneng ring sisi kelod puri, malaib ka Negara Sasak (Lombok). Sasampun mawali saking Sasak ka Badung, ida nunas tulung ring Brahmana ring Sanur, mangda Brahmana punika nunas tulung ring Gianyar anggén nyerang puri ring Satria. Tan uning sapunapi, sasampuné prasida ngamargiang serangan, ring sor wit cempaka ring Puri Jro Kuta kapanggihin korban padem. Sawatek anake sane wenten ring puri, ayam miwah asu, makasami padem. Sasampune punika ida sang prabu raris ngwedalang prentah, mangda anake sane ring kiwa tengen miwah sane ring kiwa tengen pada ngamademang panyiuan diri. Sasampuné payudan punika Désa Batubulan kaambil olih Raja Gianyar pinaka hadiahnyané, miwah ngawit saking punika dados pangawit permusuhan pantaraning Raja Badung miwah Raja Gianyar. Yéning payudan punika wantah pamargi sané utama, panglimbak kawagedan manusané pacang setata kacemerin antuk rah, dendam miwah pidukan. Suwe Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) meneng ring sekitar Istana Sukasada Denbukit. Ida mautsaha pisan nulungin raja ngamecikang panegara, mawinan banget kasayangang olih raja I Gusti Panji Sakti. Putrin Ida Ayu Genjot taler dados penari tur kaserahin olih anak agung saking Désa Patandakan. Sane mangkin I Gusti Agung Gede Mangui makayunan lunga ka Denbukit pacang matemu Raja Panji Sakti, duaning Ida pinaka putra mantu saking Raja Mangui. Santukan Raja Mangui sampun kasub antuk kepandaian lan kasaktiannyané, raris I Gusti Panji Sakti (II) mautsaha nyobak napi sané sujati sakadi kabaosang. Tan wenten tios wantah Ida Arya Dalem Bansuluk sane dados saksi. Ngiring sareng 40 prajurit, Ida mamargi sareng pasukan sané sami purun tur kuat, ngempon ring sor wit kepuh ring setra Banyuning. Raja Mangui (Mengwi) duk punika inggih punika I Gusti Made Agung. Ida taler kawastanin I Gusti Agung Gede Mangui utawi Dalem Mengwi. Ida kasub pisan antuk kawicaksanaan, kasaktian miwah kapinteran ida ngaonang Ki Balian Batur. Tan dumade raris rauh panemayannyane, Sang Prabu Mengwi I Gusti Agung Gede rawuh, Ida kairing antuk 200 diri wadua balan idane. Rikala sampun nampek raris Raja Mangui sane sedek kasungkemin antuk tandu punika katempuh tur katombak antuk tumbak kebawos-bawos olih Arya Dalem Bansuluk. Nanging Ida tan keni pinakit punapa-punapi. Punika awinanipun anggan Idane tan keni pinakit. Ida Sang Prabu Mengwi raris ngandika ring paraprakanggen idane, sapuniki: "Ih sawatek prajurite, entungangja tiang!" Ida raris tedun saking genah danene makolem, tumuli ngastawa. Tan dumade raris magentos rupa, magentos rupa sakadi Bhuta Sungsang, matan matané nem, limané nem, batisé nem, miwah sirahnyané nem. Tan wenten anak ring jagate puniki sane mrasidayang matutang pamargin Idane sane patut. Irika wadua balan Ida Sang Prabu Arya Dalem sami pada ajerih tan sipi, tur sami pada malaib pablesat. Arya Dalem raris malaib nyujur kauh ring alas bukit Pedawa. Mangda prasida nglintangin pasukan Mangui miwah Sukasada, Ida masandekan ring sor wit jawa (jawawut). Rikala ipun nylempoh ring tengah alase, ipun ngeling masesambatan ring alase punika. Nanging yening anake sane mamanah ngamademang ipun punika, tan uning ring indike punika, ipun jaga mendep, samaliha jaga ngusud anake sane mamanah ngamademang ipun. Kembali pada I Gusti Agung Gede Mengwi, percobaan pembunuhan yang baru saja Beliau alami tidak menyurutkan langkahnya menuju Istana Sukasada. Setibanya di Puri Sukasada dengan tertawa terbahak-bahak Beliau menerima sambutan hangat Raja Denbukit. I Gusti Panji Sakti (II) lantas berujar mohon dimaafkan. I Gusti Agung Gede Mangui bersabda : “Baiklah anakda, tidak perlu hal itu diperpanjang karena Bapa sudah tahu bahwa anakda hanya ingin mencoba Bapa. Sekarang Bapa hanya minta agar anakda memerintahkan untuk mencari sampai dapat orang yang anakda suruh menyerung Bapak. Bapak amat heran atas keberanian orang itu dan pula kesetiaannya terhadap anakda amatlah menakjubkan. Belum pernah Bapak bertemu dengan orang seperti itu, tentu dia itu adalah seorang keturunan kesatria yang mahautama”. Lantas I Gusti Panji Sakti (II) ngicénin 20 jadma sané kapilih pacang ngaonang Arya Dalem. Nanging sasampune makudang-kudang rahina suennya, Ida nenten kapanggihin. Kacrita wénten sesarengan ring alas miwah taman jawawut genah Arya Dalem masayuban. Ipun taler uning, yening wenten anak ring sisin punyan kayune punika, sinah tan wenten paksi guak sane pacang menek irika. Anake punika raris mawali saha maduluran atur sapuniki: "Inggih Ratu Sang Prabu Sane Kajanjiang antuk Ida Sang Hyang Widi Wasa, ledang IRatu mapaica urip ring titiang". Irika Ida makolem ngantos pitung rahina suenipun. Ring awaknyané sané lemet, layon, miwah kotor, Ida alon-alon ninggalin sawah jawawut nuju kauh, ngungsi ring Désa Patemon. Rikala dane rauh ring genah anake paum punika, sampun endag suryane. Ida lunga ka jeroan dagang nasi, kurenan I Dalang Patemon. Dane raris ngajak Dane Yusup ngranjing ka jeroan danene, tur ngaturin dane pangan kinum. Rasa simpati kulawarga dalang majeng ring Arya Dalem, santukan Ida sampun nyritayang indik Ida sampun kauber olih prajurit kerajaan. Kulawargan danene sami pada sregep makarya semer ring genah danene makolem. Nyabran semeng Ida makolem ring genah sane peteng dedet. Rikala wengi, ipun raris kambil tur kabakta ka jabaan genahe ngungsi. Sampun kalih sasih sué Ida meneng ring jeroning kulawarga dalang, kalintang duka kayun Ida meneng irika. Ida nunas ica ring I Dalang tur raris lunga ka Désa Bunbunan. Ring kotane punika Ida madue makudang-kudang pangancang. Sawatara asasih suennyane ring Desa Bunbunan, Arya Dalem sayan-sayan inguh ring kayun. Daweg punika Ida ngutsahayang mangda munduhang makudang-kudang pengikut mangda kaundang tangkil ring Raja Panji Sakti (II) ring Puri Sukasada sareng Raja Mangui I Gusti Agung Gede, santukan Ida kantun ring Denbukit. Ri sampuné kawedar tetujon miwah tatujonnyané, raris wénten 10 pengikut sané pastika percaya tekén keberanian, keikhlasan miwah kesanggupannyané ngantar Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri. Ipun sampun sayaga jaga nglaksanayang pakarsan Ida Sang Hyang Widi Wasa, yadian ipun urip wiadin padem. Ritatkala ipun masandekan, ipun ngrangsuk busana kagungan sane sampun kapasang ring kawaca epode. Dasa diri sane mabusana putih sampun sedia nyarengin Arya Dalem Bansuluk Tegehkori VII mamargi nuju Puri Sukasada. Sane kakarsayang antuk anake sane sampun padem, inggih punika: anake sane satinut ring pamrentah miwah anake sane nampi pasisip sakadi patutipun. Nénten kauningin sapunapi pamarginé doh saking Désa Bubunan (Bangsingkayu/Bunbunan) nuju puri Raja Denbukit. Ida rauh ring Puri Sukasada duk ida sang prabu sareng kalih sedek masandekan ring puri antuk para prajurite. Dane tengkejut pisan manggihin anak sane anyar rauh, sane mabusana sarwa putih. Warna putih pinaka cihna ipun pacang misadia padem yéning wénten sané nénten becik. Ida Sang Prabu Daud miwah parapamimpin idane raris medal, tumuli ngastawa nunas pangampura ring Ida Sang Hyang Widi Wasa. Sang prabu raris ngandika ring Dane Artahsasta sapuniki: "Titiang tan pisan maderbe iwang pamantuka ring iratu. Titiang mitaenang, Arya wantah ngamargiang dharma kasatiaan paduka ring pianak titiang puniki, Panji Sakti II, inggih punika ngamargiang titah mangda nyerang. Nah anakda Panji Sakti (II), ngawit saking mangkin sampunang pisan-pisan anakda lali ring kasatiaan lan ketulusan pengorbanan sane sampun kaicen olih Arya salami-laminnya ⁇ . Sasampune punika Ida Sang Prabu Gede Mengwi raris ngandikain parekan idane, tur kapangandikain mangda ngambil tumbak miwah sanjata sane wenten ring genah pamorboran aturane. Ri sampune rauh irika Sang Prabu I Gusti Made Agung Mangui, maka samian panjak idane sane lanang-lanang wenten dasa diri punika, digelis ngrasayang rasa jejeh tur ajerih pisan. Ipun pada mitaenang dewek sampun nandang sangsara uli krana sangsarane sane nibenin ipun. Tan wenten anak sane mrasidayang nyumbungang dewek uli krana pakaryan sane kalaksanayang antuk anak tios ring jabaning wewidangannyane. Ring Babad Mengwi, Raja Mengwi kawastanin I Gusti Made Agung, Ida naenin ngaonang Ki Balian Batur sané sakti mandraguna. Ipun raris ngaturang sanjata miwah tumbak ring Ida Sang Prabu Manoah. Ida Sang Prabu Manoah raris nrima sanjata miwah tumbak punika, sarwi ngandika sapuniki: "Duh Ratu Sang Prabu Dalem, puniki panugrahan sanjata miwah tumbak titiange. Keris puniki kawastanin Carita Belebang, kawigunannyané antuk nyaga katreptian miwah nénten purun kacingak olih meseh. Tumpeng puniki mawasta Lelemon, madué daya tarik sané ageng. Punika wantah cihna, mangda ngawit saking mangkin ngantos turun-temurun, saking urip ngantos padem sampunang lali ring anak lanang Panji Sakti, miwah taler anak lanang Panji Sakti (II) sampunang pisan lali Sira Arya salami-laminipun ngantos turun-temurun ngwangun candi pemujaan mangda setata pateh eling, sapasiraja sane lali ring karahayuan puniki mangda manggihin sengkala sedih hati, nenten manggihin napi sane kabuatang. Ida Sang Prabu Menku ngandika sapuniki: "Ane jani, ih Arya, tegarang orahang teken tiang, gumi apa ane tunas kita. Risedek Ida Sang Prabu Dalem Bansuluk mireng pangandikan Ida Sang Prabu Mangui, raris Ida ngandika: "Yening dados, titiang nunas Desa Bubunan, santukan ipun satia ring titiang rikala titiang manggihin kamewehan". Kadi asapunika, Desa Bubunan, Sulanyah, Tanguwisia kaicénin Arya Dalem Bensuluk Tegehkori VII. Sang prabu taler ngicen anak istri bangsawan saking Desa Padangbulia mangda dados rabin Ida Arya Dalem, santukan rabin Ida saking Badung sampun lingsir. Ida Sang Prabu Arya miwah wadua balan idane kalugra mawali ka Desa Bubunan. Salami sawatara 3 warsa ida meneng ring Désa Bunbunan, santukan tanah irika kirang rata. Saking irika Ida magingsir ka Désa Muntis (Pengastulan). Ring Pengastulan I Gusti Tegehkori (VII) dados Punggawa. Ring sisi kauh jeroan idane Ida ngwangun pura pemujaan leluhur sane kaparabin Pura Badung pinaka pangeling-eling Ida dados Raja Badung. Ring pura punika kawangun pelinggih Dalem Duwure antuk puja Raja Panji Sakti.  
Aryadimas Ngurah Hendratno embas ring Dénpasar, 13 Séptémber 1975. Nulis puisi ngawit masa remaja, naanin nyarengin Teater Angin (SMAN 1 Denpasar), miwah masawitra sareng Sanggar Minum Kopi. Makudang-kudang kakawian dané kawedar ring Bali Post miwah buku antologi Ensiklopedi Pejalan Sunyi (2015), Klungkung: Tanah Tua, Tanah Cinta (2016). Dané dados ⁇ lurah ⁇ Jatijagat Kampung Puisi, ngajahin sastra miwah téater ring Teater Tahkta SMK Saraswati 1 Denpasar, taler ngawasin Rumah Belajar Seni ring Denpasar.  +