How to reduce plastic waste from religious ceremonies? Post your comments here or propose a question.

Sue

sue

sue w
  • long time, for a long time, slow en
  • lama (Alus madya) (Adjective) id
Andap
makelo
Kasar
-
Alus sor
sue
Alus mider
-
Alus madya
sue
Alus singgih
lami
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Ayu: Ragane sira pasengganne?

Wisnu: Wastan titiang Wisnu. Ayu mawit saking napi? Ayu: Tiang saking Karangasem.

Wisnu: Sampun sue driki?
[example 1]
Ayu: What's your name?

Wisnu: My name is Wisnu. Ayu, where are you from? Ayu: I am from Karangasem.

Wisnu: How long have you been here?

Sampun sue nyantos?
[example 2]
Have you been waiting long?

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Sakewale melenan teken tamiu saking dura negara,Tamiune sane nangkil ring pura antuk mawisata trepti tur prasida ngajinang anake sane sedek ngaturang bakti.Irage semeton bali sane sampun sue nongos ring bali nenten mresidayang ngajiang anake sedek ngaturang bakti, nanging tamiu mrasidayang ngajinan.Dumogi semeton bali sareng sami prasida ngastitiang tur trepti ngajinang tata krama ring pura.

In English:   When I prayed, when Jero Mangku was setting up a spell to pray for offerings, Mangku Yang's voice was lost to the sound of a small child's cellphone.

In Indonesian:   syaa harap kedepannya orng" di bali Semakin bisa menghargai orng yg beribadah dan kita bisa sopan dlam pura .

In Balinese:   Fotografi lanskap sida ngamedalang rasa seneng yening ragane nyelehin baga puniki, utamannyane ri kala ragane magenah ring genah wisata sane sida dangan tur nenten sue katuju sakewanten akeh madue pabinayan.

In English:   Landscape photography is very satisfying when you explore this genre.

In Indonesian:   Fotografi lanskap sangat memuaskan apabila Anda bereksplorasi dalam bidang ini, terutama jika Anda cukup beruntung tinggal di tempat yang punya destinasi menakjubkan yang bisa dijangkau dalam waktu singkat namun memiliki keberagaman.

In Balinese:   Puniki sekar sane tan kapatut pacang kaatur ring Ida Betara, inggih punika : sekar sane uledan, sekar sane ulung sangkaning tan kalontek, sekar sane layu sane sampun sue kembang (sekar sane aas), sekar sane mentik ring setra, punika sami bacakan sekar sane tan kapatut angge aturan, olih sang sane wicaksana.

In English:   Agastya Parwa literally means "Maharsi Agastya's Chapter".

In Indonesian:   Agastya Parwa secara umum berarti "Buku Maharsi Agastya".

In Balinese:   Virus corona sane mawit saking Tiongkok sampun sue nglalah ring jagat Bali.

In English:  

In Indonesian:   Virus corona yang berasal dari Tiongkok telah lama tersebar di Pulau Bali.

In Balinese:   Sasampune sue, raris rauh masannya Ida Sang Prabu Arya pacang nampi sih pasuecan Ida Sang Hyang Widi Wasa.

In English:   The king of mengwi then ask Gusti Made Tegeh who he really is.

In Indonesian:   Shri Prabu Astasura Ratna Bumi Banten adalah nama Raja Bedahulu.

In Balinese:   In Balinese: Kaceritayang istri lan mantu Ida sane sampun sue ngumbara ngrereh putra putrin Ida ring wewidangan Karangasem, raris miragi orti indik Arya Dalem Bansuluk Tegehkuri (VII) sampun mapupul sareng putra putrin Ida ring genah pegonnyane ring Puri Sukasada.

In English:   These days they have big ceremony, use this magic box there.

In Indonesian:   Saban siang Beliau menyembunyikan diri di lubang perlindungan yang ditutup dengan gedek.

In Balinese:   Sayan sue daya punika kauningin olih Bhatara Kala raris Dewa Siwa kauber pacang katadah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bali ring budayanyane lan pesona alamnyane sampun sue dados magnet ring wisatawan ,yadiastu domestik nenten taler manca negara.Bonus demografi bise ngicening dorongan ekonomi tambahan ring sejeroning pekaryan sane lebih ageng lan lebih energik sane wenten kawigunannyane anggen ngelimbakang industri pariwisata lan sane tiosan.Niki jagi ngewentenang peluang ngelimbakin ekonomi sane gelis lan ngemecikan kauripan iraga sareng sami ring Bali.Sakewanten pitakennyane mangkin Malih Pidan Bali jagi ngawit ngerasayang kawigunan ring Bonus Demografi punika?menawi akeh sane ngawikaning kewentanyane iraga ring galah punika.Duaning ring sejaroning kewentenan jadma wimuda sane ngakehang indik nincapin sekolahnyane lan pelatihan taler galah antuk kawigunanyane bonus sane sampun nampek.sakewaten penting antuk ngelingang bonus demografi punika,boya je jaminan jagi ngemajuang ekonomi.Niki perlu diimbangi sareng investasi sane pastika ring sejoroning pendidikan,kesehatan,lan infrastruktur,Kebijakan sane mempromosikan inovasi lan kewirausahaan.

In English:  

In Indonesian:   Maka dari itu kita butuh seorang pemimpin bijaksana untuk mencapai kesejahteraan masyarakat di Bali khususnya golongan bawah, dengan membuka lebih banyak lapangan pekerjaan di bidang industri, pendidikan, dan kesehatan.

In Balinese:   Tan sue ring genah Ki Pasek Gobleg, Luh Pasek ngembasang oka lanang, kawastanin I Gede Pasekan.

In English:  

In Indonesian:   Tak berapa lama anaknya lahir.

In Balinese:   Tan sue, Balian Sandi suba suud malajahin entale ento, lantas kulukne anggona conto palajahane.

In English:   Tan long, Balian Sandi had finished studying the lontar literature, then his dog was used as an example of the experimental results of his study, his dog was cut, his head was severed.

In Indonesian:   Tan lama, Balian Sandi sudah selesai mempelajari pustaka lontar itu, kemudian anjingnya dijadikan sebagai contoh percobaan hasil belajarnya, Anjingnya ditebas, kepalanya putus.

In Balinese:   Lawar nenten prasida bertahan sue, yening kaicalang ring udara terbuka wantah prasida bertahan atengah rahina.

In English:   Lawar cannot last long, if left in the open air it only lasts half a day.

In Indonesian:   Lawar tidak dapat bertahan lama, jika didiamkan di udara terbuka hanya bertahan setengah hari.

In Balinese:   Ri sampune sue patih ida padem, metu akeh pikobet ring keraton sakadi gering miwah rauh wadwa samar nuju desa.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Keindahan ring Bali prasida dados sumber ekonomi krama ring sekitarne, nanging yening nenten madue pemimpin sane prasida nuntun soang-soang masyarakat mangda bergerak, miara lan nglestariang kekayaan alam sane wenten pastika Bali nenten pacang bertahan sue tur nuju kapunahan Bali.

In English:  

In Indonesian:   Keindahan di bali dapat menjadi sumber ekonomi warga sekitarnya, namun jika tidak memiliki pemimpin yang dapat memandu setiap masyarakat untuk bergerak, menjaga dan melestarikan kekayaan alam yang ada tentu Bali tidak akan bertahan lama dan menuju kehancuran Bali.

In Balinese:   Tan sue sasampun tiang rauh iriki, tiang nawarin nyurat ring surat kabar sané nganggén basa Inggris kémanten, Bali Advertiser.

In English:   From Cat's website:

In Indonesian:   Tak lama setelah pindah ke sini, saya menawarkan diri untuk menulis kolom reguler di satu-satunya surat kabar berbahasa Inggris saat itu, Bali Advertiser.

In Balinese:   Media sosial Facebook punika salah sinunggil aplikasi sane sampun sue kaanggen olih kramane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Endek pinaka bukti warisan leluhur saking abad ka-8, kawentenannyane sane sampun sue nenten ngawinang punah napi malih kalaliang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manut Putu Sinarjaya, tradisi puniki sampun mamargi sue pisan.

In English:   According to Putu Sinarjaya, this tradition has been around for a long time.

In Indonesian:   Salah satu tradisi unik yang ada di Desa Sidatapa adalah Ngaturang Buah.

In Balinese:   Setata jagra mangda kenak , jeg sue pisan sampun sekadi puniki kawentenan jagate krana pandemi covid-19.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mawinan akehnyane panen padi sane nenten becik santukan kahanan sebeh sane sue.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Indik tunjangan utawi Gaji Tenaga Pendidik (Guru) pastika dados silih tunggil sane nentuang kualitas pendidikan ring negara, santukan sapunapi ja becik tenaga pendidik (guru) ring ngicenin pelayanan utawi ilmu ring peserta didik yening apresiasinyane endek pastika para tenaga pendidik sue jagi marasa lelah miwah kirang semangat ring ngicenin pelayanan utawi kirang semangat ring proses ngajahin, Yening kaucap "kuwang professional" pastika puniki nenten dangan antuk malikang telapak tangan, Minimal Apresiasi utawi Gaji Guru pastika nentuang sapunapi kinerja ipune, Buina Profesi Guru kacingak sebelah mata olih masyarakat santukan upah profesi puniki minim.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Satua puniki indik negara Islam, sareng-sareng Agama Bali (Hindu), sane sampun sue ngawit.

In English:   One version of this geguritan chant belongs to Gedong Kirtya Singaraja, registration number 6345 IIIb.

In Indonesian:   Ciri latar geguritan ini adalah Hindusime, tetapi kontennya adalah ajaran-ajaran dasar Islam seperti salat lima waktu, wudu, nabi, dan filsafat ketuhanan.

In Balinese:   Sewai-wai, margi ring utama sane magemah ring pulau puniki sampun akeh wenten kendaraan sepeda motor sane rapet, punika ngranayang margine sane sue, polusi udara sane akeh, miwah sane lianan.puniki boya ja ngranayang cemer ring para jana sewai-wai, nanging prasida ngerusak wisata sane rauh ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ratu Kalinyamat ring jaman Islam, Cut Nya Dien,Christana Martha Tiahahu lan Nyi Ageng Serang rikala panedeng kajajah,Dewi Sartika lan Kartini ring pamuntating panegarane kajajah rauhing Megawati Soekarno Putri sasampun merdeka.Gumanti sue sampun para istrine sareng ring politik inggihan marupa formal wiadin informal.Punika pinaka bukti inggihan para istri ring Indonesia madua arsa lan pikedeh majalaran politik ritepengan mapikelatang pangaptin prajanane.

In English:   Long before his presence Three signs of masculinity are present in

Indonesia, namely patriarchy, theology, and hegemony in the 15th century, women's political

participation actually colored many important narratives political leadership in Indonesia.

In Indonesian:   Jauh sebelum kehadirannya, ada tiga tanda kejantanan yang hadir di dalamnya Indonesia yaitu patriarki, teologi, dan hegemoni pada abad ke-15, politik perempuan Partisipasi justru mewarnai banyak narasi penting kepemimpinan politik di Indonesia.

In Balinese:   Ida sampun sue ngwanaprasta.

In English:  

In Indonesian:   Hidupnya tenang dan berbahagia.

In Balinese:   Perundungan punike pemargi sane ten dados katrime ring kantune maurip sawai-wai,sekantune ring sekolah.Pemargi punike kasengguh parilaksane sane nenten becik lan madue dampak sane sue tur sane nenten becik ring kesehatan mental lan emosional korban.Ten Wenten alasan antuk jagi ngelaksanayang perundungan.Ritatkale perundungan kelaksanayang,irage ngentenang jagat e sane Ten becik lan ten ramah antuk korban.Nike taler sane mekade korban merase kajohin lan merase dewek ne ten wenten genah ring sekolah puniki.Antuk punike,ngiring sareng sami mekarye sareng sareng jagi muputang perundungan ring sekolah irage.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Apang pateh marginyane ring desa lan kota, taler apang becik bahannyane mangde prasida dane sue ngemargi ring drika lan masyarakatnyane prasida ngerereh pangupajiwa ring margine.

In English:   And for the 2024 Leader Candidates to be honest about the road and development assistance, so that it doesn't happen that the funds are disbursed but the roads and construction are not completed, let alone non-existent?

In Indonesian:   Dan Calon Pemimpin 2024 supaya bisa jujur dengan adanya bantuan jalan dan pembangunan, supaya tidak kejadian dananya cair tapi jalan dan pembangunannya tidak selesai apalagi tidak ada?

In Balinese:   Asah, asih, asuh inggih punika ajahan sane sampun wenten sue pisan tur katamiang olih para panglingsir sane medaging nilai adiluhung.

In English:   The concept of Asah, Asah, Asuh is a concept that has existed for a long time and was passed down by the ancestors and has very noble values.

In Indonesian:   Konsep Asah, asih, asuh merupakan konsep yang sudah ada dari sejak lama dan diwariskan oleh leluhur dan memiliki nilai yang sangat luhur.

In Balinese:   Mawinan minabang kantun sue kawentenan puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pitaken sane pinih utama sane patut kacawis inggih punika, "Napi pikobet sane pinih mabuat tur mabuat sane patut kapuputang olih sang sane jagi dados pamucuk ring Bali?" Ring rahinane mangkin, titiang jagi nyuksmayang indik pikobet sane sampun sue ngereh iraga: pikobet indik kakirangan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Isu punika sampun saking sue, sane sering kaundur nyantos mangkin.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Puniki krana krama Bali lempas teken kawentenan warisan budaya punika, mahawinan sesai iraga ngantenan akeh tradisi lan budaya Baline ngancan sue ngancan ical.

In English:  

In Indonesian:   hal ini karena ketidakperdulian masyarakat akan hal itu, maka sering kita jumpai banyak tradisi dan budaya yang punah seiring berjalannya waktu.

In Balinese:   Sing sarat galah sane sue virus niki malancaran ka pulau-pulau ring Indonesia.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakewanten sira sanè sengguh akeh sane nènten ilmu hitam punika patut wènten conto nyane, anak sekadi antuk inisial "N" ring tuduh nganggèn ilmu hitam olih timpalnè, raris "N" nènten sanè mamurug lan mamargi cekcok nenten wenten galah sue raris rauh timpal sang sanè keni "K", nènten wantah korban sanè ngiring ring ngicalang prabèa ngubadin pianakne sane ring sampun janten santet olih korban.

In English:  

In Indonesian:   Kisah ini juga sering dibawakan dalam pertunjukan drama atau kesenian di Bali.

In Balinese:   Makudang-kudang genah wisata sane keni polusi santukang anake sane satinut ring awig-awignyane.Nenten sue, wenten jadma dura negara sane malaksana nenten patut ring muncuk gunung Batur.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Masa puniki pacang nguripang pariwisata Bali lan mikayunin sapunapi mangda iraga nenten kantun sue ring kesunyian sane ngawinang makasami sangsara.

In English:  

In Indonesian:   Era ini akan menghidupkan kembali pariwisata Bali dan memikirkan bagaimana supaya kita tidak terlalu lama berada dalam kesunyian yang membuat semua orang menderita.

In Balinese:   Sane ngeranayang banjir puniki inggih punika sabeh sane sue tur ageng.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sayan sue sayan ngakehang pasien virus COVID-19 puniki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring kelas sami sisiane malajah, nenten sue raris rauh Pak Gung Aji

In English:  

In Indonesian:   “Nyen sing bias nyawab soal ulangane mara? “.

In Balinese:   Nenten sue rauh Guru ngranjing ka kelas “Om Swastyastu”.

In English:  

In Indonesian:   Andi nimpalin “Oke, yen keto jam 3 kaantosang jumah Janae”.

In Balinese:   Duaning kadi asapunika irage patut memargi lebih awal apang irage nenten mengalami kemacetan lan ten mekade gedeg kerana sue ring perjalanan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nyansan sue titiang ngurus surat-surat sakadi punika.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring tengahin kamewehane punika Virus Corona sayan sue sayan akeh sayan meweh rered mawinan punika saking MENDAGRI ngemedalang surat sane daging ipun indik Pemberlakuan Pembatasan Kegiatan Masyarakat sane kasingkat PPKM.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mpu Tanakung ring kriya sasran idane inggih punika Kakawin Wrettasancaya maosang indik sungsut kayun Sang Dewi sane katinggalin olih jiwatmannyane inggih punika Sang Kawi (mango): mas ningwang toh diwasa tekaping mangwalanglang kalangwan/ tolih ranten rasika kari tibrangarang kandehan kung/ sokagring ring taman agulingan ring hebing nagapuspa/ mandakranta bhramara manangis ring ruhur darpa manghreng// “Uduh jiwatman titiange, sampun sue dados pangawi (mango) ngumbara alanglang kalangwan/ cingakin titiang sane ngajap-ajap/ sungsut, lara ring telenging taman, nylempang ring soring taru nagasari/ ring duhure makebertiosan sinambi nangis ngrieng// Parikan kakawin ring teks baduur punika muatang kruna mango taler lango.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nenten karasa sampun sue virus corona ngusak asik jagate.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Krana yening nenten asapunika sayan sue Basa Baline sayan kapah kaangge yening nenten kelestarian turun temurun.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manut ring orti-orti ring internet sane wénten, perang kalih negara punika kawéntenan santukan Rusia madué dendam utawi gedeg majeng ring Ukraina sane sampun sue kasimpen.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kadung ja mael numbas alat, sane penting dados anggen sue, efektif, tur nenten korupsi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Lantas nenten sue suryane engsel, tiang sareng keluarga tiange milih meli lumpia sambil nyingakin keindahan suryane engsel.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Makarya saking jro sampun sue kamargiang, kawentenan puniki pastika pacang ngawinang dampak sane kirang becik ring sajeroroning perkaryan sapunika taler ring kawentenan perekonomian.

In English:  

In Indonesian:   Namun peran dari masing masing individu yang sadar agar tidak terjadi penularan dan penyebaran virus Covid-19 di tengah masyarakat.

In Balinese:   Asapunika mawinan, yening upacara taur puniki prasida becik miwah patut pamargine, sinah pandemi sane sue taler akeh ngawinang manusane padem, prasida ical raris mawali ka segara (sasab marana pada mantuk maring samudra).

In English:  

In Indonesian:   Apalagi setelah upacara taur masyasrakat Hindu melaksanakan hari suci Nyepi yang diyakini sebagai hari penjernihan batin melalui Catur Brata Penyepian.

In Balinese:   Sampun sue negara Rusiane maperang sareng negara Ukrainane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nenten karasa sampun sue virus covide wenten ring jagate.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Basa Bali sampun sue nenten prasida adung teken panglimbak jagat 2.0 utamanyane ring panglimbak kosakata anyar sane nenten prasida kawewehin ring kamus basa Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ri sampune sue ring puri, Luh Semi mobot tur ngawinang panjake makesiab santukan dane durung marabian.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sasampun sue tan kamargiang, ring warsa 2019 sane sampun nglintang tradisi puniki malih katangiang tur mangkin dados budaya klasik sane tan sida kapalasang sareng wargi Paksebali, Klungkung, ritatkala nyambut warsa anyar Saka.

In English:   After a long absence, in 2019 this tradition began to be reactivated and became an inseparable part of the classic Paksebali culture, Klungkung in order to welcome the Saka new year.

In Indonesian:   Setelah sekian lama tidak dilakukan, pada 2019 lalu tradisi ini mulai diaktifkan kembali dan menjadi bagian tak terpisahkan dari budaya klasik Paksebali, Klungkung dalam rangka menyambut tahun baru Saka.

In Balinese:   Jayanti pacentokan puniki manut saking gangsing sane pinih sue maputer.

In English:   The main temple they take care of is Pura Dalem Tamblingan, which is believed to be the residence of Dalem Tamblingan, their ancestor.

In Indonesian:   Sejak sekurang-kurangnya abad kesebelas telah ada peradaban Bali kuno di daerah ini.

In Balinese:   Manut sekadi pepineh titiang, platform basa Bali Wiki puniki becik pisan keangge saking dampak positif lam perhatian saking isu-isu sipil ring lingkungan.platfrom Niki sampun sue kewikanin olih warge bali.pepineh sane becik angge warge basabli Wiki kelanturang antuk tetujon kebudayaan sane patut kelaksanayang sedina-dina lan sami Wikan basabali wiki.lan keanggen sebecik-becik ne dumogi basabali Wiki puniki patut angge ganjegang kebudayaan pulau Dewata.

In English:   I think the Bali Wiki base platform is very good to use and use for positive impact and attention on civic issues in the environment.

In Indonesian:   Menurut saya platform basa Bali Wiki ini bagus sekali digunakan dan dipakai untuk dampak positif dan perhatian dari isu-isu sipil dilingkungan.platform ini sudah banyak diketahui oleh masyarakat bali.pemikiran yang bagus untuk masyarakat basabali Wiki dilanjutkan dengan tujuan kebudayaan yang patut dilaksanakan setiap hari dan semua bisa memakai basabali Wiki.dan menggunakan nya secara baik dan benar dan semoga basabli Wiki ini bisa memajukan kebudayaan pulau Dewata.

In Balinese:   Tradisi puniki kamargiang sampun sue saking dumun daweg para petanine malila cita ritatkala galah masandekan.

In English:   This tradition was carried out a long time ago when farmers spent their spare time.

In Indonesian:   Di luar negeri, ada istilah ‘bull race’ yang populer.

In Balinese:   Desa Batubulan magenah ring Kecamatan Sukawati, Gianyar, tur sampun sue kaloktah antuk karajinan paras.

In English:   Batubulan is also famous for its barong dance performances.

In Indonesian:   Batubulan juga terkenal dengan pementasan tari barongnya.

In Balinese:   Sakadi sane sampun kauningin, Bali inggih punika silih sinunggil surga tropis ring Indonesia sane sampun sue dados destinasi wisata utama ring sajebag jagat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Silih sinunggil tradisi sane sampun sue kalaksanayang irika kabaos Masaudan Kamulan Nganten.

In English:   It is just carried out based on the instructions of parents and saints.

In Indonesian:   Di Pedawa, uniknya, ada banyak sekali rong, bahkan hingga 11.

In Balinese:   Nanging sayan sue Pulo Baline sane resik tur asri prasida magentos dadi Pulo sane dados usak ulian mis lan pawangunan tanpa ijin saking pemerintah.Pikobet sane akeh indik mis lan pawangunan sane patut uratiang olih pamerintah ring Bali.Nenten wantah lingkungan kemanten nanging krama Baline taler keni pinungkan,akeh penyakit-penyakit sane ngendag krana lingkungan sane sampun cemer.Ento sane ngranayang calon pangamong jagat ring Bali sepatutnyane nglaksanayan parilaksana sane sujati nenten ja mantah raos manten.Antuk pikobet sane wenten ring ajeng punika indik mis lan pawangunan wenten solusi sane becik inggih punika pamerintah ring Bali patut ngatalang ijin pawangunan utawi IMB (ijin mendirikan bangunan) apang pawangunan sane kalaksanayang nenten elah aluh lan mis KA uratiang mangda nenten ngawinang lingkungan nyane cemer.Ring pikobet lan solusi punika iraga sepatutnyane milih calon pangamong jagat sane bertanggung jawab antuk ngamong jagat mangda prasida kaciptayang Pulo Bali sane hijau,resik,asri tur lestari.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Upacara Ngaga puniki sampun sue nenten kalaksanayang, kirang langsung petang dasawarsa.

In English:   Because in their village there are no more people who plant gaga rice, the implementation of this sacred ceremony has experienced some hindrance.

In Indonesian:   Karena di desa mereka tidak ada lagi masyarakat yang menanam padi gaga, pelaksanaan upacara sakral ini sempat mengalami hembatan.

In Balinese:   Semalih nyane ring Bali tradisi puniki sampun kemargiang duk saking sue.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakewentan parilaksana sakadi asapunika nenten manut pisan, santukan nyansan sue parilaksana punika pacang ngawinang kawentenan penumpukan luu plastik ring TPA sekadi sane sampun kauningin akeh penumpukan sampah ring silihsinunggil TPA ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Luu plastik punika meweh pisan berek utawi terurai, sue pisan yening nyantosang luu plastik punika berek utawi terurai secara alami olih dekomposer ( bakteri utawi jamur).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bule sane rauh ke Bali ngancan sue ngancan mekarya sungsut ring Kayun wargi Bali turmaning ngerebeda .

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Saluiring sane wenten ring galah punika nenten pacang sue manggeh, duaning sajeroning nglestariang utsaha utawi pakaryan punika ngabutuhang kawagedan.Janten anak sané nénten madué pakaryan wantah anak sané madué pendidikan tinggi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Resiko sekadi karusakan lingkungan santukan butuh galah sane sue pisan antuk sampah plastik kaurai.

In English:  

In Indonesian:   Sekian pendapat yang dapta saya sampaikan pada kesempatan kali ini.

In Balinese:   Gering COVID-19 puniki nenten je ngepah utawi sue wenten ring gumi yening irage ajak mekejang mepineh nuju normal baru manawi pinaka tatanan anyar ritatkala nambakin COVID-19.

In English:  

In Indonesian:   sudah berapa bulan bekerja dari rumah?

In Balinese:   Anake nunas baos yening madue pikobet utawi kawentenan sane meweh katlatarang antuk logika, minakadi sungkan sue, kawentenan sane tan manut ring akal, kauripan alaki-rabi sane tan adung, nyantos indik pikobet karang paumahan.

In English:   If someone wants to perform nunas baos ritual, they should go to a psychic.

In Indonesian:   Bagi masyarakat Bali tradisional yang selalu mengaitkan kehidupan sehari-hari dengan kepercayaan, Nunas Baos adalah jalan keluar suatu masalah yang tidak menemui solusi.

In Balinese:   Indike puniki santukan yening nyansan sue torise makarantina, galah torise jagi malila-cita nyingakin kaluwihan Pulau Dewatane pacang nguredang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kawentenane punika mangda nenten kelantur sue pisan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nenten sue raris mrana punika ical saking Subak Sampalan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Punika ngawinang sue pisan para sang maraga suci matembung rasa indik wastan pura.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tan sue, titiang matemu sareng anak lingsir, lantas iraga ngawitin wawancara sareng ipun.

In English:   Not long after, we met an elderly man whom we were going to have an interview with.

In Indonesian:   Tidak lama, saya bertemu dengan sesepuh, lalu kami memulai wawancara dengan beliau.

In Balinese:   Tiang, Putu Bayu Yudha Oka Pratama saking SMAN 2 Sukawati pacang ngaturang Orasi sane mamurda "Pikenoh lahan ring bali ngawit masa ke masa" sane maosang indik pikobet sane sampun sue dados pikobet ring Bali.

In English:   I, Putu Bayu Yudha Oka Pratama from SMAN 2 Sukawati will deliver an oration entitled "Pikenoh lahan ring bali ngawit masa ke masa" which discusses an issue that has long been a problem in Bali.

In Indonesian:   Saya, Putu Bayu Yudha Oka Pratama dari SMAN 2 Sukawati akan menyampaikan Orasi yang berjudul “Perubahan lahan Bali dari masa ke masa” dimana membahas tentang isu yang sebenernya telah lama menjadi permasalahan di Bali.

In Balinese:   Kadung ja mael numbas alat, sane penting dados anggen sue, efektif, tur nenten korupsi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Para pemimpin Bali mangda sayage ngemolihang solusi indik pikobet punika, yening nenten polih, nyansan sue perekonomian parajana lan pangan jagat ring Bali pacang nedunang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Perekonomian Guru Wisesa lan parajana ring jagat Bali nyansan sue nyansan becik lan ngemunggahang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sane kaping tiga inggih punika, yening para manca negarane sue ring Bali pastika para manca negarane pacang makte kabudayaan sane baru utawi modern ring jagat Baline.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Indik puniki ngeranayang pengelolaan sampah ring TPA dados sue.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pemimpin Baline kaaptiang prasida ngicenin titiang solusi mangda ten sue wenten permasalahan Pisolah Para Yowanene Nyansan Nincapang puniki ring Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tan sida malih nyingakin petenge

Sane sampun sue mameluk dewek Bungane makejang layu Kaampehang angin Nyalempoh nongos di tanah Pelih tindak payu pejah Tan sah ngindeng sai-sai Sawireh iraga pada-pada mayuda Mangda gelis ipun magingsir Ne madan sasab merana Upayane patut gisi Saling tulung Saling abih Sinah becik Jagate degdeg landuh

Kerta raharja mawali

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Jagat sampun sue nangis

Manusa nenten rungu sareng tangisan ibu pertiwi Manusa tan madue rasa pelih

Niki sane mawasta jaman kaliyuga

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pluralisme agama ring Indonesia sampun sue riinan yening imbangang ring panegara sane lianan.

In English:   Religious harmony is a condition between religions based on a sense of tolerance.

In Indonesian:   Pluralisme agama di Indonesia sudah lama lebih dulu ada apabila dibandingkan dengan negara lain.

In Balinese:   Sepatutne irage dados krama Indonesia bangga antuk paiketan antar umat beragama dwaning kemajemukan agama ring Indonesia sampun sue pisan lan sadurungnyane bandingang ring negara-negara ring jagat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manados pahan saking krama praja Indonesia, sampunang iraga jenek tur bungkem tekening kawentenan sekadi punika mangda pikobet niki nenten sue makrana tur prasida ngardi aag encah pasikian bangsa Indonesia.

In English:  

In Indonesian:   Hal yang bisa dilakukan adalah mengambil solusi jalan tengah dalam kehidupan beragama yang disebut dengan moderasi beragama.

In Balinese:   Sue sampun makudang wulan,

iriki titiang naenan mapangenan, naenan rindu sane tan sida katuju, I Covid mangkin sampun sayan saru, ngranjing ring jagat sane mawasta normal baru, mangkin titiang sareng i beli sampun sida matemu, sarasa liang manahe sangkaning sida numpahang rindu.

In English:   When a pandemic of Covid, this feeling as dragged down (abandoned), with a boyfriend far away on the island across because the separate of the sea, close in heart, in the eyes of the far away, his good looks always imagined.

In Indonesian:   Saat terjadi pandemi Covid, rasa ini seperti terseret (terbengkalai), dengan kekasih jauh di pulau seberang yang terpisahkan laut, dekat di hati, di mata jauh sekali,

ketampanannya selalu terbayang.

In Balinese:   Sampun saking sue lulu dados wicara sane nenten puput pragat,ngawinang dugdugan luu ne punika ngeranayang gumine kaon.

In English:   WASTE PROBLEMS IN BALI

In Indonesian:   Dari dulu, sampah menjadi masalah yang tak kunjung selesai,dan tumpukan sampah tersebut berdampak pada lingkungan Sampah plastik termasuk sampah yang jumlahnya sangat banyak.

In Balinese:   Napi malih, ring Bali musim kemarau sana sue, ngawinang para petanine nenten molihang panen.

In English:   This is what causes Bali to become fertile because of the subak system, which means that the rice fields in Bali do not lack water.

In Indonesian:   Hal ini yang menyebabkan pula Di Bali menjadi subur karena adanya sistem subak ini, yang membuat sawah-sawah di Bali tidak kekurangan air.

In Balinese:   Ngancan sue lan ngancan nincap kawigunan kendaraan pribadi, iraga lakar nganteg ring kondisi sane nenten becik minakadi kirangnyane genah parkir sane melah.

In English:   Therefore, we propose a system that can be used to overcome parking lot management problems, namely SIRBATA.

In Indonesian:   Oleh sebab itu, kami mengusulkan sebuah sistem yang dapat digunakan untuk mengatasi permasalahan penataan lahan parkir, yaitu SIRBATA.

In Balinese:   Ngancan sue, penggunaan kendaraan pribadi olih krama Bali ngancan ngakehan.

In English:   Parking lots are facilities used to support the parking needs of vehicle users.

In Indonesian:   Melalui kerja sama berbagai pihak, kita pasti dapat merealisasikan sistem parkir bawah tanah.

In Balinese:   Asah, Asih, lan Asuh inggih punika kaangen maparilaksana utawi kaangen landasan moral ritatkala iraga berinteraksi lan bersosialisasi ring masyarakat. 3A puniki sampun sue katerapan umat Hindu khususnyane ring Pulau Dewata Bali, nike sampun dados kebiasaan sane rauh saking leluhur nyantos kadi mangkin.Wenten sane ngartiang Asah, Asih lan Asuh inggih punika ungkapan ring zaman dumun lan prasida kaanggen ngantos mangkin.Sakemawon yening dicermati makna ungkapan punika nenten ja lempas utawi bersumber saking Veda inggih punika Tat Twam Asi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sane kaping kalih, lingkungan, macet yening mamargi antuk galah sane sue pacang ngawetuang polusi ring udara sangkaning asep kendaraan sane kaanggen pengendara motor utawi mobil.

In English:   Well, to the readers I thank you for reading my speech.

In Indonesian:   Yang kedua lingkungan, kemacetan jika terjadi dengan kurun waktu yang lama akan menyebabkan pencemaran polusi di udara akibat asap kendaraan yang digunakan pengendara baik motor maupun mobil.

In Balinese:   Nanging kawéntenan indik ramené punika nenten ja sue duaning ring 2 warsa puniki wenten sane nyantulin kawéntenan para pedagang inggih punika wentennyané gering agung sané nibénin makesami panegarané ring jagaté sane ketah kabaos gering agung sané kawitin olih virus covid 19.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Apa buin, ring rahina sani mangkin Bali keiacalang antuk kamarau sana sue, ngawinang para petanine nenten molihang panen.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sue sampun "lockdown" nika kalaksanayang.

In English:   When April was over, the world was shocked by the corona virus that caused COVID-19.

In Indonesian:   Sudah lama “lockdown” dilaksanakan.

In Balinese:   Yening rerehang tur ngwacen informasi Sane Wenten kantun guru ring Jaba Sane kirang kaselehin utaminnyane ring sajeroning pikolih ,Akeh guru Sane sampun sue makarya ring sekolah nanging durung prasida ngamolihang pangupa jiwa .

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manut ring artikel https://www.uii.ac.id/konflik-ukraina-rusia-bagian-dari-sisa-sisa-perang-dingin/ nguningayang yening "Rebat ring Eropa Timur antara Ukraina miwah Rusia ento nenten ja konflik baru nanging ento rebat saking sisan-sisan perang dingin sane bertahan kantos mangkin duaning wenten pihak nguningayang yening perang dingin ento sampun sue puput sekat runtuhne tembok Berlin dan bubarnya Uni Soviet." Paindikan punika katuturin olih Dosen Studi Keamanan Internasional Program Studi Hubungan Internasional (HI) UII, Irawan Jati, S.IP., M.Hum., MSS., Ph.D (Cand.) ring International Relations In Conversation saha tema Russia-Ukraine Updates: What Happens Next, Kamis (24/2) petang, nganggen Zoom Metting.

In English:   The article https://www.uii.ac.id/konflik-ukraina-russia-part-dari-sis-isah-war-dingin/, said that "The current conflict in Eastern Europe between Ukraine and Russia is not a new conflict and is part of the remnants of the cold war that still persists to this day, although some say the war is long over, the Berlin wall fell and the Soviet Union dissolved." This was conveyed by the Lecturer of International Security Studies at UII's International Relations (HI) Study Program, Irawan Jati, S.IP., M.Hum., MSS., Ph.D (Cand.) in International Relations In Conversation with the theme Russia-Ukraine Updates. : What Happens Next, Thursday (24/2) evening, via Zoom Meeting.

In Indonesian:   Pandangan yang berupa masukan buat langkah RI dalam memberikan kontribusi bagi solusi konflik Rusia vs Ukraina itu diuraikan dalam artikel ini.
  1. BASAbali software
  2. I Gusti Made Sutjaja, Concise Balinese Dictionary, Tuttle (2009)