How to reduce waste at school canteen? Post your comments here or propose a question.

Literature Kawentenan Baligrafi Miwah Balisimbar Pinaka Sinalih Tunggil Utsaha Anggen Ngawerdiang Miwah Ngalimbakang Budaya Bali

Balihgrafi.jpg
Title (Other local language)
Photograph by
https://www.google.com/search?q=baligrafi&safe=strict&sxsrf=ALeKk01LufnP_lU0HkXj3DDzDKs0rYuP2g:1593357437000&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwjhi6GA56TqAhWBT30KHfdeB24Q_AUoAXoECAwQAw&biw=1366&bih=608#imgrc=lOj-loW6iGBmpM
Author(s)
Reference for photograph
Subject(s)
  • Baligrafi
  • Balisimbar
Reference
Related Places
Bali
Event
Related scholarly work
Reference


Add your comment
BASAbaliWiki welcomes all comments. If you do not want to be anonymous, register or log in. It is free.

Description

Youtube


In English

In Balinese

I.Kawentenan Aksara Bali

Nganutin kawentenan jagate, kala utawi waktu punika sida terus mamargi taler pacang wenten panglimbaknyane. Duaning asapunika patut pisan mangdane nincapang utsaha-utsaha sane satata pacang nyegjegang utawi ngawerdiang. Minakadi utsaha anggen nyegjegang kawentenan kelisanan sane ngamerluang utsaha marupa dokumentasi maruka keberaksaraan krana kawentenan informasi ring sekancan kelisanan punika sida katamiang. Aksara punika suksman ipun nenten prasida kaicalang, sane pinaka symbol utawi pralambang basa. Nganutin sakadi asapunika, Aksara punika madue kawigunan sane tanpa wates ri sajeroning kahuripan I manusa. Tiosan ring punika, aksara taler prasida dados sarana anggen ngelingin kawentenan peradaban I manusa ring jagate sane marupa lambang.

Para krama Bali ngelinggihang Aksara punika ring genah sane pinih utama ri sajeroning kebudayaan Bali. Indiki puniki taler pateh sakadi pikayunan silih sinunggil budayawan miwah sastrawan ring Bali, inggih punika Ida Wayan Oka Granoka Gong. Aksara kabaos Makuta Mandita, sane suksman nyane aksara pinaka mahkota budaya indike puniki sane sida dados sarana anggen mendokumentasikan tur maning ngawerdiang kebudayaan Bali.

Kawentenan kebudayaan sane utama punika kacihnayang antuk nruenang aksara. Sapunika santukan aksra Bali nenten ja wantah madue kawigunan ri sajeroning ilmu linguistik, suksman nyane wantah ring sajeroning symbol utawi lambang saking kawentenan basa lisan nanging aksara Bali taler madeu peranan Mistik sane madue pakilitan sareng kepercayaan miwah kawentenan upacara ring Bali minakadi kawentenan Kajang miwah Rajah. Ri sajeroning mistik punika, aksara Bali sampun kadadosang utawi terformulasi dados Kajang miwah Rajah sane kauripang nganggen mantra-mantra suci punika santukan madue urip tur maning magis. Makaklih kawentenan punika, sane sida ngembasang pah-pahan aksara Bali manados aksara biasa, inggih punika kabaos Wreastra miwah aksara Suci utawi modre miwah wijaksara. Punika manut pah-pahanbapak Prof. Dr. I Gusti Ngurah Bagus sane kaketus saking buku zprof. I Gst. Ngr. Nala 2006 .

II. Baligrafi : Utsaha Ngawerdiang Kawentenan Aksara Bali Aksara Bali sane nganutin panglimbak nyane setata madue genah miwah kawigunan sane utama ri sajeroning masyarakat Bali. Indike puniki mabukti ri sajeroning kawigunan aksara Bali sane nyansan mabinayan utawi mauwah. Panglimbake punika kakawinang olih minat utawi kebutuhan sane mabina-binayan. Ri sajeroning panglimbak nyane, aksara Bali madue kawigunan linguistic miwah mistik. Kawentenan Baligrafi sane kartiang dados seni menulis aksara Bali, puniki dados silih sinunggil inovasi sane sampun nyansan kasobyahang ri sajeroning pacentokan-pacentokan sane kamiletin olih para sisia, minakadi ngawit saking sisia SMP, SMA, miwah perguruan tinggi. Kawentenan Baligrafi, manadosang aksara Bali punika dados hasil karya sane madue nilai estetis. Sakewanten, kawentenan seni melukis aksara Bali puniki sane nganggen istilah indik Baligrafi durung kacumpuang. Wenten taler para krama Bali sane mapikayunan istilah Baligrafi punika pateh sakadi istilah Kaligrafi. Kaligrafi punika mawit saking basa Yunani, inggih punika kallos indah miwah graphein tulisan . Santukan punika kaligrafi mateges wangun tulisan sane ngulangunin utawi indah.

Kawentenan kaligrafi identik saking budaya isalam, santukan seni kaligrafi sering kaanggen ri sajeroning budaya arab. Sakewanten, kaligrafi taler ngalimbak ring negara Cina, Jepang, Amerika, taler ring panegara tiosan ring Benua Eropa. Ring Jepang istilah Kaligrafi taler kabaos Nihongo menulis dengan indah . Kawentenan istilah Baligrafi ring Bali minab durung ketah kauningin. Sakewanten silih sinungguil kawentenan Baligrafi utawi Kaligrafi Bali puniki mabuat pisan ri sajeroning utsaha utawi inovasi sane prasida pacang nincapang para krama Bali pacang nelebang aksara Bali sane ngawit bidang seni utawi estetis nyane.

Kawentenan jenis-jenis miwah bangun bentuk sane kabaos Baligrafi punika makeh rupan nyane. Seni nyurat aksara Bali puniki prasida ngicenin ruang utawi genah ngengkreasikan utawi mengekspolrasi aksara Bali. Nanging mangda tetep nganutin etika miwah uger-uger sesuratan aksara Bali. Minakadi ring acara pacentokan-pacentokan Baligrafi sane kamargiang olih Dinas Kebudayaan Kota Denpasar, sane ketah nyane nganutin tema-tema, minakadi Tri Hita Karana, Puputan Badung, miwah sane lianan. Baligrafi sane nganutin tema utawi pola gambar sane ngaranayang lukisan saking seni melukis aksara Bali puniki dados mabina-binayan variatif . Minakadi wangun keris, tokoh pawayangan sakadi Merdah, Sangut, muah sane lianan. Tiosan punika wenten taler wangun-wangun sane tiosan.

Kawentenan seni melukis aksara Bali puniki taler naanin kamargiang ring acara International Balinese Festival sane kalaksanyang olih Museum Gunarsa ring warsa 2013 sane sampun lintang. Acarane punika kamargiang ring kabupaten Kelungkung. Pamilet ri sajeroning lombane punika makeh pisan. Karya-karya Baligrafi utawi Kaligrafi Bali sane kamedalang irika makeh pisan. Lakar utawi bahan nyane wenten sane mawit saking kayu, wenten sane media kanfas lukis, wenten sane nganggen benang, plastik, daun lontar, muah sane lianan. Aksara Bali punika kasurat nganutin pola gambar miwah tema sane kabaktayang olih para pamilet. Kawentenan parikrama sakadi asapuniki, nyihnayang semangat para kramane sane sida satata ngawerdiang aksara Bali sane dados silih sinunggil kearifan lokal Bali.

III.Balisimbar: Utsaha Ngalimbakang Kawentenan Aksara Bali Kebudayaan Bali punika nentenja statis sakewanten satata dinamis. Indike puniki kacihnayang antuk inovasi saking kawentenan aksara Bali sareng kecanggihan teknologi sakadi aab jagate mangkin. Ring sajeroning era digital sakadi mangkin, aksara Bali sakadi matangi malih ri sajeroning program Komputerisasi aksara Bali sane ketah kabaosang Balisimbar. Kawentenan Balisimbar sida nangiang tur nincapang minat alit-alite ritatkala malajah aksara Bali. Ring kemajuan teknologi sakadi mangkin, masyarakat Baline sampun sida malajah aksara Bali ring Laptop, Komputer, miwah Handphone.

Ritatkala warsa 1996, Balisimbar utawi program pengetikan aksara Bali sane nganggen computer kasobyahang ring Krama Baline sami. Ngawit saking warsa punika nenten wenten sane mauwah malih. Salantur nyane ri sajeroning warsa 2005, aksara Bali kadaftarang ring sajeroning UNICODE utawi ISO 10646 tur ngalimbak nyanto swarsa 2006. SAlanturnyane pamargin aksara Bali kakaryanang program IME cara pengetikan anggen Microsoft windows. Punika ngawinang aksara Bali prasida dados Smart Font Huruf Pintar tur prasida kawigunayang. Naskah latin prasida caluh pisan kauwah dados aksara Bali, sane tata caran nyane wantah ngauwah font utawi tulisan nyane Suatjana, 2009 .

Program komputerisasi aksara Bali sane sampun kasobyahang ring masyarakat, minkadi Bali simbar B, Bali Simbar Dwijendra, miwah Bali Galang. Makatiga program komputerisasi aksara Bali punika prasida nulungin masyarakat Bali utamin nyane para alit-alite mangdane malajah tur nelebang aksara Baline sane nganggen sarana elektronik. Ring sekolah-sekolah materi Balisimbar puniki taler sampun kamargiang ring sekolah-sekolah. Sane ngawit saking sisia SMP, SMA, nyantos perguruan tinggi. Ring Dinas Kebudayaan Kota Denpasar taler sering ngalaksanayang pacentokan Balisimbar.

Kawentenan Baligrafi miwah Balisimbar prasida anggen sarana pembelajaran alternatif indik aksara Bali. Kakalih utsaha punika mangdane kaplajahin nganutin minat alit-alite makasami sane nganutin kawigunan nyane soang-soang. Makakalih utsaha puniki nyihnayang utsaha utawi upaya pacang ngawerdiang budaya Bali taler mangda terus ngalimbak aksara Bali nganutin aab jagat. Baligrafi miwah Balisimbar kabaosang utsaha sane sinergi ri sajeroning ngawerdiang miwah ngalimbakang, sane prasida ngajegang kawentenan aksara Bali tur nadosang aksara punika makuta mandita kebudayaan Bali.

In Indonesian