How to reduce waste at school canteen? Post your comments here or propose a question.

Pasuwitran I Sampi lan I Lelasan

Sapi.jpg
Location
Bali
Main characters
Event
Dictionary words


    Add your comment
    BASAbaliWiki welcomes all comments. If you do not want to be anonymous, register or log in. It is free.

    Summary



    In English

    In Balinese

    Dugas pidan, jagat alase kawawa ban macan kabinawa madan Sangmong. Sangmong kawantu ban I Lutung ri kala ngadilin watek burone ane malaksana pelih, Kacerita ane jani, I Lutung lakar ngadilin I Tumisi, I Capung Bangkok, I Blatuk, I Kunang-kunang, I Beduda, muah I Sampi. Ane paling simalu lakar madilan tuah I Tumisi. Wih, iba Tumisi, makejang watek buron di alase makaengan sangkaning cai ileh-ileh setata ngaba umah. Ibi tusing demen jenek dini? keto I Lutung matakon. Masaut lantas I Tumisi, Aksamang icang Jero Lutung, ane makrana icang ileh-ileh ngaba umah, sawireh icang kaliwah jejeh napukin I Capung Bangkok ane setata mailehan ngaba tumbak poleng. Buin pidan jai ia suud ngaba tumbak poleng, kala ento icang lakar suud ngindeng ngaba umah. Sawir h keto sangkene I Tumisi, I Lutung nakonin I Capung Bangkok. Wih iba Capung Bangkok, kai mataken jani teken Iba, ngudiang ileh-ileh iba ngaba tumbak poleng? Apang cai nawang, ulian laksanakan caine ento, saisin alase dini dadi rug, I Tumisi kaliwat jejeh ngawinang ia ileh-ileh ngaba umahne. Nak kenken keneg caine mailehan ngaba tumbak? Aruh Jero Luting, tiang milehan ngaba tumbak sawireh tragia tekening awak. Jero Lutung ten mirengang, I Blatuk setata nepak kulkul bulus. Ento ciri jagare katiben pancabaya, wenang iraga tragia senjata, ten patut keto? Beneh dingeha pasaut I Capung bangkoke, yen ada kulkul bulus, patut pesu ngaba gegawan, pet ada pancabaya pang elah mapitulung. Sawireh buka keto ngencolang I Lutung ngalih tur nakonin I Blatuk. Wih iba Kedis Blatuk, nak ngudaing iba ngedig kulkul bulus? Kanti pesu I Capung Bangkok ngaba tumbak poleng. Nak kenken unduke? Naweg Jero Lutung, an makrana tiang nepak kulkul bulus, sawireh I Kunang-kunang ileh-ileh ngaba api. Icang jejeh yening umah tiange puun tan pagantulan kena api. Ento mawinan icang tragia apang nyama-nyamane dini milu masih waspada apang umahne tusing tunjela ban I Kunang-kunang. Pelih pelaksanan tiange keto? Ningeh pasaut I Blatuk buka keto, I Lutung lantas ngalih tur nakonin I Kunang-kunang. Ih iba Kunang-kunang, nak ngudiang iba indeng-indeng ngaba api? Iba ane makrana I Blatuk nepak kulkul . K n Jero Lutung. ane makrana Icang ileh-ileh ngaba api, sawireh I Beduda setata ngurek tanah di jalane. Yen sing icang ngaba api, ri kala majalan di petenge bisa-bisa beburonne nemu sengkala di rurunge. I Lutung lantas ngalih I Beduda. Wih iba Beduda, ngudiang cai nguwugang jalan kanti I Kunang-kunang ngaba sundih ngentasin jalane. Nak ngudiang cai milehan ngurek tanah? Naweg Jero Lutung, Yen amone gede-geden tain sampine, kal depang keto mauyag di jalane? Icang ngurek jalane sawireh nulungin brayane apang tusing kanti ngenjekin tain sampi. Icang masih ngaenang jalane bersih, tan sadia Ida Sang Prabu macecingak ring wewidangan idane, jalane bersih tan patai. To makrana icang nurugang tain sampine. Nyrengseng pajalanne I Lutung ngalih I Sampi. Wih Sampi, sajan iba tusing ngelah pangrasa, setata meju di jalan-jalane. To makrana I Beduda ngurek jalane ngurugang tain cain . Kaliwat kumel caine, tusing buwungan cai kena kapidanda. I Sampi tusing ngelah pasaut. Ditu lantas I Sampi kasisipang, sawireh ia lempas teken kasukertan jagat, tusing nguratiang karesikan palemahan. Ne jani I Sampi wenang dadi tetadahan Sang Raja Sangmong. Ngeling I Sampi sleguk-sleguk mangenang ibane lakar katadah ban I Sangmong. Jani tepukina ia ngeling ban I Lelasan. Matakon kone I Lelasan, Ih iba Sampi, nak ngudiang iba ngeling cara anak cerik? Baas amonto geden caine buina siteng, dadi bisa ngeling sleguk-sleguk? Nak kenken unduke? Kene Lelasan, awanan kai ngeling buka jani, sawireh kai pelih tur kena kadanda pati, sangkaning kai meju di jalan-jalane, kai lakar tadaha teken Sang Prabu Sangmong. Bah yen tuah ento ane makarana Iba ngeling, eda sanget sebetanga. Kai bakal nyadia mapitulung, depang kai lakar nandingin I Sangmong. Kema enggalang, orahang pang kai ane tadaha Majalan I Sampi lakar matemu ngajak I Sangmong. Suba matemu, ngraos I Sampi. Ratu Sang Prabu, titiang sayuwakti iwang, nyadia dados yunan i ratu. Sakewanten wenten pabesen ipun I Lelasan mangda titiang tangkil meriki riantukan ipun jagi nandingin linggih cokor idewa. Yening pastika ipun kaon, wawu ja kocap titiang dados yunan palungguh cokor id wa. Kenken to Sampi, I Lelasan dot matanding wiriag ngajak gelah? Beh dadi tusing bisa matilesang awak, ia tusing nawang gelah? Gelah siteng, sakti, gigin gelahe rangap-rangap, kukun gelahe lanying-lanying, dong tusing madaya ia buron nista, cenik, ngrepe lakar bani ngarepin gelah. Nah yen saja keto, kema sambatin I Lelasan, dija ia dot matanding? Buin pidan? Lemah yata peteng, di alase yata di gunung? Masaut I Sampi buka kene, Ipun I Lelasan jagi ngiring kayun cokor id wa drika ring bungkil tiyinge, dinane benjang . Nah yen suba keto gelah misadia pesan. Kema orahin ia I Lelasan, majalan iba jani keto I Sangmong nimbal. Gelisang satua, buin manine, masiat I Sangmong ajaka I Lelasan di bungkil tiinge. Sambilanga dengak-dengok I Lelasan nyandenin I Sangmong ane ngranang ia kaliwat gedeg. Lantas jag dengeka bungkil tiinge ban I Sangmong kanti ocel gigine engsut di bungkil tiinge. Ditu I Sangmong kalah tanding nglawan I Lelasan. Tur I Sampi luput tekening danda pati. To makrana kayang ka jani pasuwitran I Sampi leket pesan ngajak I Lelasan. Yen ada Lelasan masiat ajaka Lelipi, maan I Lelasan makipu di tain sampine, sinah ia tusing kalah baana teken I Lelipi.

    In Indonesian

    Dahulu kala, kawasan hutan dikuasai oleh macan hebat yang bernama Sangmong. Sangmong dibantu oleh I Lutung saat mengadili para binatang yang berbuat salah. Dikisahkan saat ini, I Lutung akan mengadili I tumisi, I Capung Bangkok, I Blatuk , I Kunang-kunang , I Beduda serta I Sampi. Yang paling pertama kali akan diadili ialah I tumisi. “Hey, kamu tumisi, semua binatang yang ada di hutan ini mengeluh karena kamu kemana-mana selalu membawa rumah. Kamu tidak suka tinggal di sini?” Demikian tanya I Lutung. Kemudian I tumisi menyahuti, “Maafkan saya Tuan Lutung, yang menyebabkan saya kemana-mana membawa rumah, karena saya sangat takut melihat I Capung Bangkok yang selalu kemana-mana membawa tombak belang. Kapan pun ia menyudahi membawa tombak belang, saat itulah saya akan berhenti berkelana membawa rumah. Karena demikian perkataan I Tumisi, I Lutung bertanya kepada I Capung Bangkok. “Eh kamu Capung Bangkok, sekarang aku bertanya kepadamu, mengapa kamu kesana-kemari membawa tombak belang? Agar kamu tahu, karena perbuatanmu itu, seisi hutan ini menjadi rusak, I Tumisi sangat takut yang menyebabkan ia kesana-kemari membawa rumahnya. Apa maksudmu kesana kemari membawa tombak?”. “Aduh tuan Lutung, saya kesana kemari membawa tombak karena waspada terhadap diri sendiri. Tuan Lutung tidak mendengar, I Blatuk selalu memukul kentongan dengan cepat. Itu pertanda dunia tertimpa mara bahaya, kita harus siap sedia senjata, bukankah benar demikian?” Benar didengarnya jawaban I Capung Bangkok, jika ada kentongan yang dipukul dengan cepat, harus keluar membawa senjata, jikalau ada marabahaya agar gampang saling bantu. Karena demikian bergegas I Lutung mencari dan menanyakan I Blatuk. “Eh kamu Kedis Blatuk, mengapa kamu memukul kentongan dengan cepat? Hingga keluar I Capung Bangkok membawa tombak belangnya. Ada apa gerangan?”. “Mohon maaf Tuan Lutung, yang menyebabkan saya memukul kentongan dengan cepat, karena I Kunang-kunang kesana kemari membawa api. Saya takut jika rumah saya hangus tanpa sisa kena api. Itulah sebabnya saya bersiap-siap agar saudara-saudara di sini juga ikut waspada agar rumahnya tidak dibakar oleh I Kunang-kunang. Apakah salah perbuatan saya seperti itu?”. Mendengar jawaban I Blatuk seperti itu, I Lutung kemudian mencari dan menanyakan I Kunang-kunang. “Eh kamu Kunang-kunang, mengapa kamu pergi kesana kemari membawa api? Kamu yang menyebabkan I Blatuk memukul kentongan. “Begini Tuan Lutung, yang menyebabkan saya kesana kemari membawa api, karena I Beduda selalu melubangi tanah di jalanan. Jika bukan saya yang membawa api, pada saat berjalan pada malam hari mungkin saja para binatang mendapat bahaya di jalan. Kemudian I Lutung mencari I Beduda. “Eh kamu Beduda, mengapa kamu merusak jalan hingga I Kunang-kunang membawa penerang melewati jalan ini. Mengapa kamu di sana di sini mengeruk tanah?”. “Maaf Tuan Lutung, jika begini besar-besarnya kotoran sapi, mau dibiarkan seperti itu berserakan di jalan ini? Saya mengeruk jalan ini karena membantu warga agar tidak sampai menginjak kotoran sapi. Saya juga membuat jalanan bersih tanpa tai. Itulah sebabnya saya mengubur kotoran sapi ini”. Bergegas jalannya I Lutung mencari I Sapi. “Eh Sampi, meman benar kamu tidak punya hati, selalu berak di jalanan. Itu menyebabkan I Beduda mengeruk jalan mengubur kotoranmu. Teramat sangat joroknya kamu, tidak urung kamu kena denda”. I Sampi tidak punya jawaban. Di situ kemudian I Sampi disalahkan, karena ia ingkar dengan keamanan dunia, tidak memperhatikan kebersihan lingkungan. Sekarang I Sampi patut menjadi mangsa Sang Raja Sangmong. I Sampi menangis sesegukan memikirkan dirinya akan dimangsa oleh I Sangmong. Sekarang dilihatlah ia manangis oleh I Lelasan. Konon bertanya I Lelasan, “Eh kamu Sampi, mengapa kamu menangis seperti anak kecil? Sebegitu besar dan kuatnya kamu, kenapa bias menangis sesegukan? Ada apa gerangan?” “Begini Lelasan, yang menyebabkan saya menangis seperti sekarang ini, karena saya salah dan kena hukuman mati, karena saya berak di jalanan, saya akan dimangsa oleh Sang Prabu Sangmong”. “Walah jika hanya karena hal itu yang menyebabkan kamu menangis, jangan teralalu dipikirkan. Aku akan bersedia membantumu, biarkan aku yang akan melawan I Sangmong. Cepatlah ke sana, katakana agar aku yang dimangsa”. Berjalanlah I Sampi akan bertemu dengan I Sangmong. Setelah bertemu, berkata I Sampi. Tuanku Raja, hamba benar-benar bersalah, bersedia menjadi makanan Tuanku. Namun ada pesannya I Lelasan agar hamba menghadap kemari dikarenakan ia akan melawan Paduka. Jika sudah pasti ia kalah, baru katanya hamba menjadi makanan Paduka”. “Apa maksudmu Sampi, I Lelasan ingin melawanku bertarung? Wah kok tidak tahu diri, ia tidak tahu aku? Aku kuat, sakti, gigiku tajam-tajam, kukuku lancip-lancip, sungguh tidak sadar ia binatang jalang, kecil, merayap akan berani menghadapi aku?. Baiklah jika benar seperti itu, ke sana katakan kepada I Lelasan, di mana ia ingin bertarung? Kapan? Siang atau malam, di hutan atau di gunung?”. I Sampi menjawab seperti ini, “Ia I Lelasan akan mengajak Paduka di sana di tunas bambu itu, esok hari”. “Baiklah jika sudah seperti itu aku sangat bersedia. Ke sana beritahu ia I Lelasan, berjalan kamu sekarang, begitu I Sangmong mengganti. Singkat cerita, keesokan harinya, bertarung I Sangmong dengan I Lelasan di tunas pohon bambu. Sembari tengak-tengok I Lelasan menggoda I Sangmong yang membuatmya merasa sangat kesal. Kemudian dimakan tunas bambu itu oleh I sangmong hingga giginya goyang dan menyangkut di tunas bambu itu. Di sanalah I Sangmong kalah bertanding melawan I Lelasan. Dan I Sampi terhindar dari hukuman mati. Itulah sebabnya hingga saat ini persahabatan I Sampi sangat erat dengan I Lelasan. Jika ada kadal bertarung dengan ular, dapat I Lelasan bekubang di kotoran sapi, pasti ia tidak dikalahhkan oleh ular.
    Nothing was added yet.