UPGRADE IN PROCESS - PLEASE COME BACK AT THE END OF MAY

Property:Description ban

From BASAbaliWiki
Showing 20 pages using this property.
B
⏤  +
⏤  +
⏤  +
C
COMA (Composting Around) inggih punika silih tunggil proyek ngaryanang kompos sane kalaksanayang olih para yowana majeng masyarakat. Proyek COMA puniki kalaksanayang antuk sosialisasi miwah praktek berkala ring para yowana utamannyane sisya SMA indik tata cara ngaryanang kompos. Sane kaaptiang malarapan antuk praktek punika wantah paplajahan indik ngolah luu organik dados pupuk kompos sida nglimbak tur kalaksanayang ngawit saking sekolah kantos ring jero soang-soang sisya. Punika ngawinang, proyek ngaryanang kompos prasida nglimbak kantos ring palemahan kramane sane pinih akeh ngamedalang luu organik. Ring lontar Sundarigama kasurat “Wariga, saniscara kliwon, ngaran tumpek panuduh, puja kreti ring sang hyang sangkara, apan sira amredyaken sarwa tumuwuh, kayu-kayu kunang” sane mateges, ring wuku Wariga, Sabtu Kliwon kawastanin Tumpek Panguduh, inggih punika rahinan sane katuju majeng Sang Hyang Sangkara, santukan ida sane ngawa entik-entikane makasami mangda sida lanus. Indike puniki adung pisan sareng proyek COMA, inggih punika ngaryanang kompos, pinaka pupuk alami entik-entikan sane ngawinang tanahe sida nglanus tur nyaga palemahan.  +
Tabuh Caru Wara karipta olih I Dewa Ketut Alit sane mawit sakeng Banjar Pengosekan, Desa Mas, Ubud. Dewa Alit embas sakeng kulawarga seniman. Dewa alit kauningin dados komposer sane nganggen pendekatan “avan garde” sakewanten setata eling ring uger-uger tradisi. Dewa alit sering polih uleman dados guru miwah makarya tabuh ring dura negara, sekadi : Boston, Massachusetts, New York, Munich, Frankfurt miwah sane lianan. Duk warsa 2007 dewa alit ngewangun sanggar sane mawasta Gamelan Salukat miwah sampun ngawentenan tour ke Amerika duk warsa 2009 miwah 2010. Tabuh Caru Wara karipta duk warsa 2005 sane madue kasuksman nyomyang sahananing sane maurip ring jagate. Ring gending puniki kasobyahan sapunapi harmoni dinamika sane kompleks, nilai-nilai, gesekan, benturan, konfilk miwah arah sane berlawanan, konsep sane saling dagingin sakeng siklus kalender Bali.  +
⏤  +
⏤  +
Saget angine nglinus di kamar 21. Buku ane bacana ajak Luh Ayu Manik ajak timpal-timpalne ento saget magejeran lan makeber. Uli buku ane daki buina usak brengbeng ento pesu raksasa-raksasa ane gobane aeng. Makejang makita malaib, kewala tuah nyidaang mamegeng cara togog tusing bisa nindakang batis. I Wayan ajak I Made makita mageluran ka sisi. Nanging, bibihne macaket sing nyidaang ngomong.  +
Sedek majalan mulih suud mabalih ogoh-ogoh, Luh Ayu Manik lan Putu Nita makesiab nepukin truna-trunane pati purug malaib, sada gelar-gelur jejeh tur ngidih tulung. Tulung-tulung , keto Wayan kraik-kraik. Ada ogoh-ogoh bisa majalan. Awakne gede ganggas lan malakar aji sarwa plastik lan gabus. Prajani Luh Ayu Manik inget teken solah I Wayan ajak I Made ane ngentungang luu sisan ngae ogoh-ogoh ke tlabahe tuni semengan.  +
Alase kagalgal. Punyan-punyanan kayune telah bah. Sedih Luh Ayu Manik lan timpal-timpalne nepukin alase usak. Ada pos polisi di tengah alase, nanging masih tetep ada duratmaka ngamaling kayu. Luh Ayu Manik lan timpal-timpalne cumpu pacang ngejuk malinge. Lacur, dayane ketara. Malinge ngepungin sambilanga nganggarang gergaji mesin. Kenken panadine Luh Ayu Manik lan timpal-timpalne?  +
D
⏤  +
⏤  +
F
G
Gong kebyar inggih punika silih sinunggil gamelan Bali sane nganggen laras pelog lima nada sane ngametuang gending tetabuhan kekebyaran. Gong kebyar maktayang tetabuhan kekebyaran antuk wangun komposisi sane nabuhang makasami piranti gamelane risajeroning aksentuasi sane poliritmik, dinamis miwah harmonis. Manut Sugiartha (2008: 51) maosang, gong kebyar inggih punika orkestra tradisional bali sane madue ceciren keras. Konstruksi harmonis ngametuang paiketan gamelan kebyar sane akehang medaging piranti perkusi, piranti sane kaupin, miwah piranti sane mekaradan. Pinaka gamelan sane kawigunannyane anggen tabuh pategak (instrumental), nabuhang tari-tarian taler anggen sarana melajah, gamelan gong kebyar gelis ngelimbak tur nudut kayun para yowanane miwah para jana ring sajebag jagate meled mlajahin gamelan gong kebyar puniki. Gong kebyar kakantenan metu sawatara duk warsa 1915, sampun ketah krama baline uning indik gamelan puniki, tur sampun akeh banjar, utawi desa miwah sanggar sane madue gamelan gong kebyar puniki, punika taler makueh anake nganggen gamelan gong kebyar ring makudang-kudang parikrama sakeng presentasi estetik murni ngantos kaanggen ritatkala ngiringan upacara Yadnya. I Wayan Rai (2008: 7-8) maosang ring Bali sawatara wenten 1600 (siu telung atak) barung gong kebyar. Wantah mangkin jumlahnyane nyantos bertambah. Gamelan puniki wenten sane druen banjar, desa, lembaga formal, miwah druen krama niri-niri. Kawentenan punika kantun kawewehin malih sakeng makuehne barungan gamelan gong kebyar ring makudang-kudang kota ring Indonesia taler nyantos ring dura negara. Ring dura Negara, gong kebyar kapertama kauningin sakeng literatur miwah rekaman. Silih sinunggil rekaman punika kaasilang olih Odeon lan Beka sane sampun ngerekam gending gong kebyar sekadi Kebyar Ding sempati ring Belaluan Badung, duk warsa 1931 (siu sangangatus telung dasa siki) sekaa gong kebyar Peliatan ngawentenang balih-balihan ring acara Colonial Exposition ring Paris. Raris kelanturang malih ring warsa 1952 (siu sangangatus seket kalih)-1953(siu sangangatus seket tiga) ring Amerika Serikat. Makalih tour kesenian puniki prasida nincapang malih kawentenan gong kebyar druene. Ngantos mangkin gamelan gong kebyar setata dados media diplomasi kebudayaan sakeng Negara Indonesia. Wentenne sekaa gong kebyar sane kautus miwah kagenahang ring kantor kedutaan Negara kaanggen nincapang miwah pasawitran ring paiketan sakeng Indonesia sareng panegara tiosan. Sane mangkinGamelan Gong Kebyar prasida gelis ngalimbak miwah polih apresiasi positif, santukan gamelan puniki praktis tur fleksibel. Gamelan gong kebyar ngicenin genah kreatifitas sane pinih jimbar majeng ring pengrawtine. Minakadi sekaa gong alit-alit, bajang-bajang, truna-truna, truna-truni, taler werdha prasida ngamijilang kreasine tur prasida matetabuhan sane atraktif tur metaksu. Piranti-piranti gamelan gong kebyar puniki jangkepne makueh metiosan. Yening gong kebyar sane pinih jangkep kawastanin gamelan gong kebyar barungan jangkep utawi barungan ageng sane kawangun antuk 21 (selikur) soroh pirantine. Soang-soang pirantine punika madue pesengan tur kawigunan sane matiosan, minakadi : 1. Atungguh trompong, medaging 10 pencon 2. Atungguh reong, medaging 12 pencon 3. Ajangkepan Giying soang-soang nganggen 10bilah 4. Kalih jangkep Pemade, soang-soang nganggen 10 bilah 5. Kalih jangkep Kantioan, soang-soang nganggen 10 bilah 6. Ajangkepan Kenyur soang-soang nganggen 7 bilah 7. Ajangkepan Calung, soang-soang nganggen 5 bilah 8. Ajangkepan Jegog, soang-soang nganggen 5 bilah 9. Ajangkepan kendang cedugan 10. Ajangkepan kendang gupekan 11. Ajangkepan kendang krumpungan 12. Kajar asiki 13. Kempli asiki 14. Kempur asiki 15. Bende asiki 16. Kemong asikih 17. Gong lanang-wadon 18. Apangkon cengceng gecek 19. Kutus cakep cengceng kopyak 20. Kalih suling alit, tur akutus suling ageng. 21. Rebab asiki. Gamelan gong kebyar nganggen saih pelog 5 nada wastanne. Pateh sakadi saih pelog 5 nada gamelan bali sane tiosan, sakadi gamelan Gong Gede, miwah Gong Palegongan antuk jajaran suarane minakadi : Ding, Dong, Deng, Dung, Dang. Tiosan punika ring gamelan bali wenten sane kawastanin Ngumbang-ngisep. Ngumbang-Ngisep inggih punika kakalih suara sane pateh, sakemaon madue frekuensi utawi reng sane metiosan malih akidik. Yening makakalih suara ngumbang-ngisep nika tabuhang janten sampun ngawetuang reng suara sane mabinayan sakewanten kakantenan metu suara sane becik tur lengud kapirengan. Ring gong kebyar taler kauningin sane kawastanin “keseimbangan” inggih punika tatacara idup sane madasar antuk Rwa Bhineda, jele-melah, becik-kaon, pateh-matiosan. Indike puniki sering kacingak ring bantang Kesenian Bali sane ngutamayang rwa bhineda puniki ngantos mijil uger-uger miwah tata titi sane dados papalihan ring balih-balihan keseniane punika. Parindikan keseimbangan utawi papadan puniki ngametuang wangun-wangun sane simetris miwah asimetris, ngametuang suara sane harmonis utawi disharmonis, niki sampun sane kawastanin Rwa Bhineda. Rwa Bhineda puniki sane wenten ring gamelan Gong kebyar, sapunapi suara-suara sane mabinayan kawigunanyane, mabinayan suarane, sakewanten rikalaning nabuhang gamelane punika prasida metu tetabuhan sane becik, lengud, tur ngelangenin. Indike puniki prasida kapanggihin ring piranti gong kebyar sane wangunnyane mapasang-pasangan utawi mejangkepan. Lanang-wadon sane kaanggen ring ajangkepan kendang miwah gong. Ngumbang-ngisep, suarane pateh sakewanten frekuensine mabinayan, kaanggen ring suara2 sane mabilah tur mapencon. Ring wewidangan tatacara nabuhin gamelane punika metu raris istilah-istilah sane sering kangge ritatkala ngolah suarane minakadin ngotek, norot, cecandetan, ngoncang, ubit-ubitan. Tatacara ngotek utawi kotekan inggih punika nganggen uger-uger polos sane suarane nganutin kajar, sangsih suarane nenten nganutin kajar. Makasami ngawentenan ceciren-ceciren Rwa Bhinedane sakewantenan metu sane becik. Ketahnyane prasida kapanggihin wangun-wangun gending gong kebyar madue pah-pahan wangun minakadi, kawitan, pengawak, miwah pengecet. Kawitan nirgamayang sekadi sirah imanusane, pengawak nirgamayang sekadi awak i manusane, pengecet nirgamayang sekadi batis i manusane. Makasami pah-pahane punika mawit sakeng rwa bhineda sane nenten prasida kapasahang mangda prasida ngamijilang tetabuhan sane prasida ngelangonin.