How to reduce waste at school canteen? Post your comments here or propose a question.

Tumpek

tumpek

tum æ)k/
  • Saturday (Saniscara Kajeng Kliwon) of the 12 Pawukon week, Kuningan en
  • ceremonies are usually performed on these days, several holy days that fall on Saniscara Kliwon and meetings of several wuku, among others: Tumpek Kandang / Uye; Tumpek Wariga / Bubuh / Pangatag; Tumpek Landep, Tumpek Wayang (Mider) (Noun) en
  • offerings are made to ancestors en
  • Saturday Kliwon; a meeting between Sapta Wara-Saniscara, and Panca Wara-Kliwon in the Wariga concept (Mider) (Noun) en
  • usually called simply Kuningan en
  • occurs 10 days after Galungan en
  • biasanya dilakukan upacara pada hari-hari ini, beberapa hari suci yang jatuh pada Saniscara Kliwon dan pertemuan beberapa wuku antara lain : Tumpek Kandang/Uye; Tumpek Wariga/Bubuh/Pangatag; Tumpek Landep,Tumpek Wayang (Mider) (Noun) id
  • Sabtu Kliwon; pertemuan antara Sapta Wara-Saniscara, dengan Panca Wara-Kliwon dalam konsep Wariga (Noun) id
Andap
-
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
-
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Tumpek pastika kamedalang ring rahina Saniscara.
Tumpek is certain to happen on Saturdays.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Pateh sakadi Tumpek, ring rahina Anggara kasih para krama Hindune ngaturang segehan (lelabaan sane pinih alit) ring lebuh lan natah paumahan.

In English:   About why the day of Anggara kliwon is celebrated is contained in various parts of the Vedic scriptures.

In Indonesian:   Anggara kasih juga disebut hari Anggara kliwon dan berulang setiap tia puluh lima hari sekali.

In Balinese:   Yening ring awuku wenten rahina Tumpek (cingakin entri “Tumpek Landep” utawi nem soroh Tumpek sane lianan), rahina Anggara Kliwon rauh ring wuku kaping kalih sawusan wuku matumpek.

In English:   In Vedic astronomy and astrology, Mars and Saturn are planets that have malevic influence with enormous strength.

In Indonesian:   Dalam astronomi dan astrologi Veda, Mars dan Saturnus adalah planet yang membawa pengaruh buruk dan kekuatannya sangat besar.

In Balinese:   Ida polih panugrahan dados ngajeng anak alit sane embas ring rahina Tumpek Wayang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Rahina Pegatwakan inggih punika rahina pinih untat ring raramyan Galungan lan Kuningan saking pangawitnyane ring Tumpek Wariga.

In English:   Pegatwakan day is the closing day of the entire Galungan and Kuningan holy weeks which starts on Tumpek Wariga day (see the entry on Ceremonies).

In Indonesian:   Hari Pegatwakan adalah hari penutup rangkaian hari raya Galungan yang dimulai dari Tumpek Wariga.

In Balinese:   Lian raosne rahina puniki wantah Tumpek Kuningan.

In English:   Another name for this sacred day Tumpek Kuningan.

In Indonesian:   Nama lain hari raya Kuningan adalah Tumpek Kuningan.

In Balinese:   Takutne manian sedekan tumpek kandang sing ade anak ane mantenin celeng terus yen manian ngelah upacara ane nganggon baktian be guling lakar dija ngalih?

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nenten suud amonto dogen, sabilang rahina tumpek, sisyane masi tundena ngangge baju adat ka sekolah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pulau Bali inggih punika pulau sane maduwe keunikan peragaan mawit saking upacara agama sane dados mayoritas umat Hindu,busana adat,kearifan lokal,destinasi wisata,miwah sane lianan.Umpamiang sekadi rahinan mangkin para sisya sekolah setiap rahina wraspati utawi rahina tumpek sane rauh ring rahina saniscara mebusana adat ke pura.Awig-awig puniki kanikain olih bapak gubernur Bali sane mawasta Bapak I Wayan Koster mangde uninge para sisya sane mesekolah utawi kuliah.Nenten sane masekolah utawi sane kuliah manten sane mebusana adat ke pura ring rahina wraspati lan rahina tumpek,nangin sane maadolan,sane mekarya ring kantor sareng malih nganggen busana adat ke pura.Indik tetujon puniki mangde generasi muda sekadi mangkin nenten lali sareng kearifan lokal Bali lan nyarengin ngelestariang,ngajegang adat,agama,utawi ngajegang seni tradisi adat Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pulau Bali inggih punika pulau sane maduwe keunikan peragaan mawit saking upacara agama sane dados mayoritas umat Hindu,busana adat,kearifan lokal,destinasi wisata,miwah sane lianan.Umpamiang sekadi rahinan mangkin para sisya sekolah setiap rahina wraspati utawi rahina tumpek sane rauh ring rahina saniscara mebusana adat ke pura.Awig-awig puniki kanikain olih bapak gubernur Bali sane mawasta Bapak I Wayan Koster mangde uninge para sisya sane mesekolah utawi kuliah.Nenten sane masekolah utawi sane kuliah manten sane mebusane adat ke pura ring rahina wraspati lan rahina tumpek,nangin sane maadolan,sane mekarya ring kantor sareng malih nganggen busana adat ke pura.Indik tetujon puniki mangde generasi muda sekadi mangkin nenten lali sareng kearifan lokal Bali lan nyarengin ngelestariang,ngajegang adat,agama,utawi ngajegang seni tradisi adat Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tiang harap orang Bali di lebih menyayangi punyan- punyanane ne Ada di Bali uli cara rainan tumpek uye.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ri sajeroning pamargi upacara Tumpek Kandang utawi Tumpek Uye puniki, patut kasuksmayang sakadi sane sampun munggah ring Lontar Sundarigama inggih punika ngarastitiang sarwa sato taler nunas kaslametan majeng ring Sang HYang Rare Angon (astawakna ring sanggar, mangarcana ring Sang Hyang Rare Angon).

In English:  

In Indonesian:   Seperti yang termuat dalam Kakawin Nitisastra, singhā raksakaning halas halas ikāngrakṣakeng hari nityaśa/ singhā mwang wana tan patūt paḍa wirodhāngdoh tikang keśari/ rug brāṣṭa ng wana denikang jana tinor wrěkṣanya śirņāpadang/ singhānghöt ri jurang nikiang těgal ayūn sāmpun dinon durbala//(singa adalah penjaga hutan, akan tetapi selalu dijaga oleh hutan, hutannya akan dirusak oleh manusia, pohon-pohonnya semua ditebang, singa lari bersembunyi dalam jurang, di tengah-tengah ladang diserbu orang dan dibinasakan).

In Balinese:   Santukan punika, nyuksmayang rahina suci Tumpek Kandang ring galahe punika mautama taler mabuat pisan, pinaka utsaha anggen ngiket tali tresna pantaraning manusa kalawan sarwa buron, sane polih pasuecan saking Ida Sang Hyang Widhi.

In English:  

In Indonesian:   Kisah ular dalam petikan Adi Parwa di atas mengingatkan manusia mengenai betapa pentingnya menghargai dan menjaga hubungan baik setiap mahluk ciptaan-Nya.

In Balinese:   Yening sekadi dumun kanikayang Tumpek Landep punika rahinan Sang Hyang Pasupati utawi otonan prabot-prabot, senjata sekadi keris, tombak, pedang, miwah benda pusaka sane madue nilai historis miwah nilai magis utawi sacral.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening rerehang saking artinyane Landep artinyane lanying utawi mangan, nika mawinan ring rahina tumpek landep iraga patut mantenin prabot-prabot sane lanying miwah mangan utamanyane idep utawi pikiran iraga.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Rahina ayu sakadi Tumpek Wariga puniki patutne dados galah becik imanusa pacang mautsaha ngalanduhang jagat Baline sakala miwah niskala.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nemonin rahina Saniscara Kliwon Wariga, krama Hindune ring Bali ngamargiang upacara Tumpek Wariga, utawi ketah naler kabaos Tumpek Bubuh, Tumpek Uduh, miwah Tumpek Pangatag.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Utsaha ngawangun karaketen utawi pakilitan becik imanusa kapining palemahan (bhawana-bhuwana), sinah pisan ritatkala upacara Tumpek Wariga puniki kamargiang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tumpek Wariga: Maupacara ring Sakala miwah Niskala

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Anak sane embas ring rahina tenget, umpamine ring Tumpek Wayang, kakaryanang upacara bayuh oton pininget duaning ipun embas ring rahina sane makta bayu kaon.

In English:   Children born on certain sacred days, for example on Tumpek Wayang, are made special bayuh ceremonies because they are born on days that carry negative energy.

In Indonesian:   Kadang, utang ini menyebabkan sakit, nasib yang buruk atau sifat yang tidak baik pada anak.

In Balinese:   Kusus anak istri sane mobot, upacara malukat musti kalaksanayang ring rahina Tumpek Wayang (cingakin entri “Tumpek Wayang”) ngangge tirta wangsuhpada wayang.

In English:   Especially for pregnant women, the malukat ceremony must be performed on the day of Tumpek Wayang (see entry “Tumpek Wayang”) with the holy water of wayang washing.

In Indonesian:   Khusus ibu hamil, upacara malukat wajib dilakukan pada hari Tumpek Wayang (lihat entri “Tumpek Wayang”) dengan air suci basuhan wayang.

In Balinese:   Taler mangda nenten ngawang munggel taru, ngelaksanayang upacara sane matetujon ngupapira entik-entikan inggih punika ritatkala tumpek uduh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Taler mangda nenten ngawang munggel taru, ngelaksanayang upacara sane matetujon ngupapira entik-entikan inggih punika ritatkala tumpek uduh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sasampun upacara Namunang Pulpul puniki mamargi, tanine pacang terus maaturan ring palinggih Bhatari Sri punika nuju rahina suci minakadi Tumpek, Kajeng Kliwon miwah sane lianan laut masan manyi.

In English:   Pedawa Village is known for its gaga rice farming which has been revived since 2017.

In Indonesian:   Desa Pedawa dikenal dengan pertanian padi gaga yang mulai digiatkan kembali sejak tahun 2017 lalu.

In Balinese:   Nanging sakadi sane lumrah, rahina becik minakadi purnama, kajeng kliwon, tilem utawi tumpek kapilih pinaka rahina pangawit karya Ngodakin utawi Nebas punika.

In English:   However, usually good days such as full moon’s day, kajeng kliwon, new moon’s day or tumpek are chosen as the first day of work and repair of the pratima.

In Indonesian:   Perbaikan pratima ini biasanya dilangsungkan di pura itu sendiri, namun ada pula yang mengerjakannya di rumah sang undagi.

In Balinese:   Upacara punika kakawitin ring rahina sane becik, minakadi Tumpek, Buda Kliwon utawi Anggara Kasih (cingakin entri suang-suang).

In English:   The ceremony is performed on a good day, such as Tumpek, Buda Kliwon or Anggara Kasih (see entry).

In Indonesian:   Biasanya, orang suci ini mendapat petunjuk dari para dewata tentang pada hari apa piodalan harus dilakukan.

In Balinese:   Nika mawinan, wenten taler pura sane rahina piodalannyane nenten pateh sareng rahina suci jagat minakadi tumpek, purnama utawi tilem.

In English:   The piodalan ceremony is held every six months according to the Balinese Wuku calendar calculation, but some also use the Sasih (lunar calendar) system, so it is celebrated once a year.

In Indonesian:   Pada dasarnya, semua persembahan harus didasari oleh rasa bhakti dan ketulusan.

In Balinese:   Ring Bali wenten sane mawasta rahina Tumpek Wayang.

In English:   In Bali, they know the name Tumpek Wanyang Day.

In Indonesian:   Di Bali mengenal yang namanya hari Tumpek Wanyang.

In Balinese:   Piodalan Ratu Kokokan kalaksanayang ring rahina Tumpek Uye (cingak entri “Tumpek Uye”) ring palinggih mapesengan Palinggih Ratu Kokokan.

In English:   If you go to Kintamani from Ubud, you will pass through Petulu Village, a cool village with a view of the rice fields.

In Indonesian:   Jika Anda pergi ke Kintamani dari arah Ubud, Anda akan melewati Desa Petulu,—sebuah desa sejuk dengan pemandangan sawah nan lapang.

In Balinese:   Iraga dados krama sané maagama Hindu madué rahina sané becik antuk bersyukur ring tetanduran sané rauh ring rahina Saniscara Kliwon Wuku Wariga sané kawastanin Tumpek Uduh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Aran Tumpek Kandang kaambil saking kruna ‘tumpek’ sane maartos puncak, lan kandang, mateges bada utawi kandang.

In English:   Cows in Bali receive better treatment than other animals because they assist farmers when ploughing the rice field.

In Indonesian:   Sapi mendapatkan perlakukan lebih khusus dibandingkan ternak lain karena sapi membantu petani membajak di sawah.

In Balinese:   [BA] Tumpek kandang inggih punika rahina ritatkala kramane ngulati tresnaasih ring ubuh-ubuhan.

In English:   [EN] Tumpek Kandang is a day to honour household animals.

In Indonesian:   [ID] Tumpek Kadang adalah hari penghormatan kepada binatang peliharaan.
[[Word example text ban::[BA] Tumpek kandang inggih punika rahina ritatkala kramane ngulati tresnaasih ring ubuh-ubuhan.| ]]

In Balinese:   Tumpek Krulut gumanti rahina wewalin seni, asih, warna, laras miwah tembang.

In English:   Tumpek Krulut is a Balinese traditional celebration to commemorate the day of art, affection, colors, tones and music.

In Indonesian:   Tumpek Krulut adalah perayaan tradisional untuk memperingati hari seni, cinta kasih, warna, nada dan musik.

In Balinese:   Ring Tumpek Landep, krama Baline nyinggihin sakancan perabot, sanjata, miwah sarwa sane malakar aji wesi.

In English:   In Tumpek Landep day, the Balinese offer respects to any kinds of weapons, cutlery, engines and other metal products.

In Indonesian:   Pada hari Tumpek Landep, masyarakat Bali menghormati segala jenis senjata dan barang-barang logam.

In Balinese:   [BA] Ring kalender Bali sane madasar antuk pawukon, wenten nem Tumpek.

In English:   Landep means sharp.

In Indonesian:   [ID] Dalam kalender Bali yang berulang setiap enam bulan, ada enam kali hari Tumpek.
[[Word example text ban::[BA] Ring kalender Bali sane madasar antuk pawukon, wenten nem Tumpek.| ]]

In Balinese:   Rauh nyabran sawetara nem wulan manut ketekan pawukon Bali, Tumpek Wariga wantah rahina ngaturang suksma majeng ring sekancan entik-entikan, sarwa lata, miwah punyan-punyanan.

In English:   Held every six months of Balinese 30-week calendar, Tumpek Wariga is the Balinese thanksgiving day to plants, herbs and trees.

In Indonesian:   Dirayakan setiap enam bulan menurut kalender wuku Bali, tumpek Wariga adalah hari terima kasih warga Bali kepada tumbuh-tumbuhan, tanaman herbal dan pepohonan.

In Balinese:   Niki mawinan tumpek puniki kabawos Tumpek Bubuh, utawi Tumpek Pengatag.

In English:   That is why this celebration is also caled Tumpek Bubuh (Poridge Tumpek) and Tumpek Pengatag (Tree-marking Tumpek).

In Indonesian:   Karena itulah hari ini dinamakan Tumpek Bubuh (Tumpek Bubur) dan Tumpek Pengatag (Tumpek Penanda).

In Balinese:   Manut krama Baline, Tumpek Wayang wantah Tumpek sane pinih pingit saking sami rahina tumpek sane lianan salangkung nem sasih pawukon (wenten nem rahina Tumpek, nggih).

In English:   For the Balinese, Tumpek Wayang is the most sacred of all Tumpeks in a six-month period of Pawukon calendar system (there are six Tumpek days, by the way).

In Indonesian:   Menurut orang Bali, Tumpek Wayang adalah hari yang paling sakral di antara semua Tumpek yang ada selama enam bulan putaran Wuku (jadi, ada enam Tumpek).

In Balinese:   [BA] Yaning wenten rahina rikala sami bayu niskalane magunjangan, Tumpek Wayang wantah rahina punika.

In English:   [EN] If there is a day where all subtle energies are said to be very fluctuative, Tumpek Wayang is that day.

In Indonesian:   [ID] Apabila ada hari di mana semua energi halus menjadi sangat fluktuatif, maka Tumpek Wayang adalah hari itu.
[[Word example text ban::[BA] Yaning wenten rahina rikala sami bayu niskalane magunjangan, Tumpek Wayang wantah rahina punika.| ]]