How to reduce plastic waste from religious ceremonies? Post your comments here or propose a question.

Ngawe

ngawe

\ ew,
  • make en
  • membuat id
Andap
ngawe
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
-
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Raos Ida ngawe manah titiange becik.
[example 1]
His words made me feel good.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Wenten taler carita daweg Arjuna ngamademang raksasa Niwatakawaca sane ngusak-asik ring swargaloka tur ngawe para dewatane sami pada ngungsi.

In English:   This Kakawin, although in some parts does not correspond to its original history, is very popular among the Balinese.

In Indonesian:   Pada bagian awal kakawin ini terdapat kisah mengenai Arjuna yang melakukan pertapaan di Gunung Mahameru untuk mendapatkan berkat dari Dewa Indra.

In Balinese:   Bali inggih punika pulo sane kaloktah kasengguh pulo suarga, pulo siu pura, utawi surga terakhir. Akeh turis saking dura Bali utawi duranegara rauh ka Bali. Sane ngawe para turis kadaut mangda prasida rauh ka Bali nenten ja tios wantah sangkaning seni, adat, lan budaya Bali.Ring aab jagat sekadi mangkin, krama Bali kaaptiyang prasida nyaga karajegan basa, aksara wiadin sastra Bali. Nyujur parindikan inucap, kabuatang pangupaya-pangupaya sane nganutin panglimbak jaman.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nyantos wates Maharloka, jagate sami kapepekin antuk geni metu saking Hyang Rudra, ngawe jagat tigane (bhur, bhuwah swah) telas, tatas lebur.

In English:   Broadly speaking, this chronicle gives a glimpse about the situation when Majapahit collapsed—it had a major influence on the development of literacy in Java and Bali.

In Indonesian:   [ID] Kadang beberapa kalangan menyamakan Babad Brahmana Catur dengan Dwijendra Tattwa, namun kedua jenis teks lontar ini adalah dua kategori yang berbeda.

In Balinese:   Giwang cenik di kupingne ngawe ipun ngancan jegeg.

In English:  

In Indonesian:   Tidik kecil di telinganya membuat ia semakin cantik.

In Balinese:   I raga musti wenten anak sane nuntun tur kapercaya mangda ritatkala nglaksanayang ajah-ajahane puniki nenten malaksana iwang tur ngawe baya.

In English:   This knowledge was passed on to Bendesa Mas in the middle ages.

In Indonesian:   Seseorang harus memiliki penuntun yang dapat dipercaya sehingga dalam praktiknya dia tidak melakukan kesalahan yang bisa berakibat fatal.

In Balinese:   Konten sane ‘ngawe byuta’ video indik respon imun ADE. “Mejalaran hasil penelitian ngantos mangkin nenten kepanggihin duwaning pinungkan Virus Corona ring sajeroning manusa nenten madue atribut klinis, Epidemiologis, biologis utawi patologis saking pinungkan ADE,” kapetik saking bebaosang resmi satgas Covid-19, soma (8/3).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ajah-ajahan Hindu miwah Islam sane magabung ring Geguritan Sebun Bangkung puniki ngawe karya sastra puniki unik.

In English:   This geguritan consists of 463 stanzas and is divided into 16 types of stanzas and 9 chapters.

In Indonesian:   Geguritan Sebun Bangkung ditulis oleh Dang Hyang Nirartha di Desa Gading Wani (kini Desa Lalanglinggah di daerah Selemadeg, Tabanan).

In Balinese:   Nanging yen ada anak ngawe jele wiadin ngawe jengah teken ukudan ceninge, sadida-sidaan eda Walesa.

In English:  

In Indonesian:   Namun jika ada orang yang berbuat buruk sekalipun membuat dirimu merasa malu, sebisa mungkin jangan mebalasnya.

In Balinese:   Patutne anake luh camah, yatna ngutang camahne, pang da sing jalan-jalan manongos, ngawe punah di gumi.”

I Sigir matur, “Ratu titiang ngiring, mangkin titiang mapamit.”

Jani suud maadan I Sigir jani masa Truna Bagus.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Patutne anake luh camah, yatna ngutang camahne, pang da sing jalan-jalan manongos, ngawe punah di gumi.”

I Sigir matur, “Ratu titiang ngiring, mangkin titiang mapamit.”

Jani suud maadan I Sigir jani masa Truna Bagus.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yaning kadirgamayang sakadi paumahan, jadma istri pinaka angkul-angkul sane prasida ngamedalang ring sahananing orti utawi warta ring kaluwarga miwah kramane sami sane pastika sida ngawe melah tur uwug.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Napi malih kawentenan orti ring media TV, media Cetak, muah ring media sosial sane setata ngawe jejeh para Janane sami.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Contohnya punika platform bahasa Bali wiki sane mengajak orang-orang ngerereh isu lan ngawe isu, dengan wenten platform ini membantu untuk peduli terhadap lingkungan sekitar.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   nanging panglimbak punika taler dados sarana sane ngawe receh yening nenten bijak ritatkala nganggen.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Wenten akeh tata cara ngicalang sebun buyung, makadi: jemet makedas-kedas sarahina-rahina; nenten dados mailehan ngutang bacin utawi warih; nudungin sakancan ajengan mangda nenten kaencegin buyung; nenten masiram ring jelinjingan; eling ngwajikin tangan sadurung ngajeng; yening ngawe semer paling akidik dalemnyane patut 10 meter; yening ngwangun griya, puri, utawi jero mangda eling nagingin jendela mangda nenten bekbekan taler mangda sering keni sunaran matan ai sane ngawinang legu, buyung, bikul, semut miwah tembuyukan nenten masebun irika.

In English:  

In Indonesian:   Agar hal seperti itu segera hilang, yang patut dilaksanakan adalah membasmi sarang lalat.

In Balinese:   Makasami waduaneraris ngawe wisia mangda Kumbakarna prasida matangi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kaberagaman karya mangkin pada sadurungnyane mapisah jeg semeng, kajang ragane mangkin pada ngawe ajeg sareng pararaton yaning lingsar nenten menjengkelin.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Di masan COVID buka jani, kondisi pawongan tur palemahane enggal sajanmaobah tur ngawe masyarakate bingung tur sukeh makeneh lakar malasang encen kabar luung, encen kabar beneh tur encen kabar ane hoaks.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nenten ngawe byuta ritatkala wenten agama lianan sane ngelaksanayang upacara agamannyane.

3.

In English:   Therefore, as Indonesian citizens, we must maintain inter-religious harmony by carrying out good activities, such as: 1) Help each other or help each other when someone is experiencing a disaster. 2) Do not disturb other religions when they are carrying out their religious ceremonies. 3) Sharing assistance between fellow religious communities in the form of property and food and inviting friends and neighbors of other religions to come to our homes during religious holidays or ceremonies, in order to strengthen and maintain harmony among fellow believers. 4) Mutual respect, love and respect among fellow religious people, so that they remain harmonious in religion.

5) Carry out the ngejot tradition, which is a tradition of giving each other food when there are holidays, which has been carried out for generations by the Balinese people.

In Indonesian:   Selain itu, khususnya di pulau Bali ini terdapat berbagai macam ajaran sastra agama Hindu, yang dapat dijadikan pedoman dalam menjaga kerukunan antar sesama umat beragama.

In Balinese:   Niki malih siki sane ngawe Desa Pedawane unik pinaka desa Bali Aga.

In English:   This is another uniqueness of Pedawa village as Bali Aga village.

In Indonesian:   Kapan pun pasangan suami istri telah siap melakukan upacara ini, maka upacara ini biasanya segera diselenggarakan.

In Balinese:   Ngawe pamutus sane mecikang siki calon.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Om swastyastu Jagat Baline kaloktah ring dura negara mawinan jagat Baline madue budaya sane akeh tur nenten wenten tandingan, jagat Baline madue tongos tongos melancaran sane becik, duaning sapunika bali harus mampu ngelestariang seni lan budaya sane akeh punika dengan cara mempertunjukan di setiap kegiatan, sampunang iraga lali teken adat budaya iraga mawinan punika sane ngawe torise pade kebali, saran tiang dumogi pemimpin tetap mendukung segala jenis kegiatan yang berkaitan dengan adat budaya desa kala patra soang², miwah wenten malih sane lakar ngawe pariwisata maju inghih punika demgan cara membangun infrastruktur yang memadai sane patut miwah becik, minakadi jalan sane becik.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Unteng upacara otonan puniki wantah ngelingang anake indike yusan ipun sampun negehang, ngawe patut ipun nincapang malih parisolah, pikenoh lan tereh raos sane becik.

In English:   The essence of an otonan ceremony is to remind someone that their age has increased and they should add more good deeds, thoughts and words.

In Indonesian:   Sebuah ‘wara’ mulai dari eka (satu) hingga dasa (sepuluh) adalah hitungan hari pasaran dalam kalender wuku.

In Balinese:   Virus puniki nenten ja wantah ngalimbak ring sajeroning kerahayuan krama Bali kemanten, sakemaon ngawe baga ekonomi ring Bali utamanyane ring sektor pariwisata.

In English:   Airports will be staffed to handle emergency flights and transit/technical stops.

In Indonesian:   Langkah ini dilalukan untuk mengurangi penyebaran COVID-19 dengan membatasi pergerakan orang yang hendak melakukan pertemuan dan liburan.

In Balinese:   Patibaya Bom Bali I ngawe wewengkon Kuta uwug benyah.

In English:   Therefore, to restore the balance and sanctity of a place, a ritual is performed.

In Indonesian:   Bali sekali lagi dilirik dunia sebagai tempat di mana orang-orangnya senantiasa menjaga kedamaian.

In Balinese:   Pelanggaran puniki sane janten ngawinang margi punika macet, taler menganggu jalur lalu lintas lan ngawe pakeweh ring pengendara sane lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ginane, niki punika ngalih mawinan Bali musti ngawe program-program sane ngancan lestarin budaya Bali, ngajengang ring anak-anak Bali, lan ngarih malih rasa kagungan lan ajeng-ajengan Bali ring krama Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kalintang seneng gek ngungsi jagat,

Aluh pesan pejalane makeber tanpa tiket, Pati grape pati sangket,

Ngawe uyang ngawe sebet tan pegat pegat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kalintang seneng gek ngungsi jagat,

Aluh pesan pejalane makeber tanpa tiket, Pati grape pati sangket,

Ngawe uyang ngawe sebet tan pegat pegat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pantaraning orti pandemi (grubug) sangkaning virus sané ngranayang inguh lan utsaha ngawe manah kramané lascarya sajeroning nglawan sané kabaos covid 19 puniki wit saking media sosial.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   pamungkah Pandemi (grubug) virus corona puniki ngawe kobet kramané ring kota-kota sané gedé, nanging né mangkin sampun nyangsan ngrauhin ring désa-désa .

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Banggiang titiang manten serahang ring I Detya Baka, mangda titiang molihang kadharman, titiang misadia ngawe karahajengan rabi.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nanging akeh turis sane matingkah jele ngawe biuta jagat Baline sekadi : makta motor nganggen plat nomber palsu, ring desa Unggasan para warga manggihin turis sane mabuk kanti nenten sadarkan diri, kalih WNA sane mamaling barang tiga panumpang ring Bandara Ngurah Rai.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Anake sane kaicen wiweka sapatutnyane ngedohang raga ring sarwa sane ngawe cemer.

In English:   In verse 2.12 of the scripture it has been warned:

hawya mamukti sang sujana kaṣṭa piṣita tilaren kaṣmalaning śarīra ripu wahya ri dalem aparek lwir nika kaṣṭa mangsa musika sregala wiyung ula

krimi kawat makadin ika pāpahara hilangaken

In Indonesian:   Kakawin Nitisastra ditulis oleh Dang Hyang Nirartha pada abad keenam belas Masehi.

In Balinese:   Iraga taler sering manggihin lan miragiang yowane sane kaejuk polisi sangkaning ngawe uruwara lan ngisep narkoba.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Balaning kroda sane ngawe karma tur ngranayang parilaksana sane nenten becik.

In English:   Illusion means to think that he is a gross body and think that this material nature is his eternal abode.

In Indonesian:   Ilusi yang dimaksud adalah berpikir bahwa dia adalah badan kasar dan berpikir bahwa alam material ini adalah tempat tinggalnya yang kekal.

In Balinese:   Yaning langkungan saking awarsa nenten kaaturang upacara atiwa-tiwa, atman ipun nyerod dados preta utawi bhuta sane nongos ring setra, nakut-nakutin para wargine tur ngawe grubug.

In English:   The most unfortunate thing is that it was suicide.

In Indonesian:   Yang paling disayangkan adalah karena bunuh diri.

In Balinese:   Taler pemerintah patut negesang majeng ring Krama Bali ne ngenenin indik baya luwu plastik punika dening nenten keuratiang yakti pancang ngawe sane kocap global warming ( utawi pemanasan global) sane ngawinang gumine punika pancang kekeringan turmaning yening Wenten akeh Luwu ring Pasih Pastika pancang ngusak sekancan ekosistem sane Wenten ring Pasih punika .

In English:  

In Indonesian:  
  1. Partami, Ni Luh, dkk. 2016. Kamus Bali-Indonesia Edisi ke-3. Denpasar: Balai Bahasa Bali.