How to reduce plastic waste from religious ceremonies? Post your comments here or propose a question.

Betara

betara

v`or
  • philosophically Betara Guru is Siwa, but most people conceive of him as a separate deity that must witness important family ceremonies (Mider) (Noun) en
  • god (Mider) (Noun) en
  • ancestral holy spirit (Mider) (Noun) en
  • god who lives in the central section of the shrine in family temple called kemulan or kemulan taksu (Mider) (Noun) en
  • dewa (Mider) (Noun) id
  • roh suci leluhur (Mider) (Noun) id
Andap
-
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
-
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

petapakan betara ring desa abiansemal medal dibi sanja
No translation exists for this example.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Puniki sekar sane tan kapatut pacang kaatur ring Ida Betara, inggih punika : sekar sane uledan, sekar sane ulung sangkaning tan kalontek, sekar sane layu sane sampun sue kembang (sekar sane aas), sekar sane mentik ring setra, punika sami bacakan sekar sane tan kapatut angge aturan, olih sang sane wicaksana.

In English:   Agastya Parwa literally means "Maharsi Agastya's Chapter".

In Indonesian:   Agastya Parwa secara umum berarti "Buku Maharsi Agastya".

In Balinese:   Rauh ring alase, wenten bukit alit, irika ida nangun kerti, mangastawa ring Ida Betara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   ento apang krama ane sembahyang trepti,lan ritatkale rahina Nyepi Wenten mse pecalang sane mejage datkale wengi mangda rahina penyepian aman,tur yening Wenten anak sungkan anggandane pecalang pacang nganter ke rumah sakit,suksme majeng ring bapak pecalang,Ida betare sane mebeji ke kawal antuk anggandane pecalang,tur ngemit ida betara ring pura puseh,pura desa,pura dalem,tur ngamanang indikan krame sane ngelaksanayang catur Brata penyepian,diastun nenten polih pikolih utawi gaji,nyame Yening nyingakin bapak pecalang ngiring hormati,Nike gen sampun becik

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Suba paek lantas memene makaukan, “Cening Durmini nguda cening kimud cara sing ngelah meme bengil, dong antiang ja meme malu!”

Masaut lantas Durmini sambilanga majalan, “Ih megedi iba, kai lek pesan akuina pianak teken iba, kai tusing ngelah meme buka kene.”

Sedih pesan memene, tusing nyidayang naanang sakit atine lantas pastuna pianakne. “Ratu betara dados asapunika tiang maderbe pianak, moga wasta I Durmini mangda nenten ja mamuwah”.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bali kapanggil pulau dewata kerane budaya Hindu,care sesajen sane kesembuhan ring ida betara.

In English:   Bali is also called the island of the gods because of the thick Hindu culture, such as the many offerings dedicated to the guardian gods in various places in Bali.

In Indonesian:   Bali juga di sebut pulau dewata karna kentalnya budaya Hindu, seperti banyaknya sesaji yang dipersembahkan untuk dewata penjaga di berbagai tempat di Bali.

In Balinese:   Disubane maan kursi luung ditu

Jeg betara bakat uluk-uluk Sawireh punggawa jani liunang ne dueg nutur Duh ratu,,yen dadi ban orahang Nyak care munyin lato-lato, Tektektektektektekk jeg mekuus sing ade tindak Nah kudiang men,,, Nak ngetrend jani meplalianan lato-lato Kadi rasa sube dueg punggawane maluang lato-lato Kaden men maluang manusa gen bisane Nah jani tiang ngidih, tanggehang kitane, mekejang sube maan duman.

In English:  

In Indonesian:   Ketika sudah mendapatkan kursi yang bagus Tuhan pun dibohongi Dikarenakan banyak pemimpin sekarang yang hanya pintar bicara Seperti halnya lato-lato Tektektektektekk sangat ribut tanpa tindakan Yaaa bagaimana lagi Sekarang trendnya bermain lato-lato Jika dirasa-rasa pemerintah sekarang pada pintar memainkan lato-lato itu Yang dikira hanya pintar mengadu domba orang Iyaa,sekarang yang saya minta, kendalikan keinginan, karena semua sudah mendapat bagian Jangan serakah, karena serakah

Nanti kering bagaiaman??

In Balinese:   Matur I Patih saha bakti. “Mamitang lugra Ratu Sang Prabu, punapi awainan dados cokor I Ratu preragan tulak sakeng paburuan?” Masaut I Cicing Gudig. “Paman, mawinan nira tulak sakeng paburuan sawireh nira ngiringang sabdan Betara, tan kalugra nira malaksana mamati-mati.

In English:  

In Indonesian:   Sepanjang hari dipanggil ke istana.

In Balinese:   Sakadi ring kecap babadé kabaosang yéning Betari Danu wantah okan Ida Betara Pasupati sané maparhyangan ring Giri Mahameruné.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sinalih tunggilne katuturan kalaning Betara Katon (Anak Agung Oka Geg) enu nyeneng, kocap Ida sida ngrerenang amuk gering tuah aji pangucap.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ditu lantas wake nunas ica ring Betara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nah, apang tawang nyai, kai mula terehan bojog mawisesa, nyidayang ngabut gunung, Leluhur kaine kakaula baan Betara Rama.

In English:   Yes, to make you notice, I am indeed a descendant of the monkey who has supernatural power, able to uproot the mountain.

In Indonesian:   Saya dari SD 2 Petiga akan mempersembahkan cerita yang berjudul “I Sangsiah teken I Bojog”.

In Balinese:   Cakepan-cakepan dané sané sampun kawedar inggih punika:

Bali di Mata Somprét (Kartun, 1994), The dog of Bali Somprét Celotéh Anjing Bali (Kartun, 2008), Léak Pemoroan (Pupulan satua cutet, 2009), Paruman Betara (Pupulan satua cutet, 2014).

In English:   Author and cartoonist I Wayan Sadha was born in Jimbaran, on July 29, 1948.

In Indonesian:   Buku- bukunya yang sudah terbit adalah: Bali di Mata Somprét (Kartun, 1994), The dog of Bali Somprét Celotéh Anjing Bali (Kartun, 2008), Léak Pemoroan (kumpulan cerita Pendekt, 2009),

Paruman Betara (kumpulan cerita Pendek, 2014).

In Balinese:   Kene abetne nunas ica, “Inggih Ratu Betara sane melinggih driki.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manut Lontar "PURWA BUMI KEMULAN" Betara Siwa medue oka 5.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   kaping telu wenten pura teretorial inggih punika kepah dados telu punika, kapertama ida betara siwa, kaping kalih ida betara brahma, kaping telu ida betara wisnu.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ane kerauhan biasane panjak ida betara ane encegan, nanging jani liu anak ane kerauhan milu milu, dot dadi pusat perhatian pang ngenah keren padahal tengal, milu ngiggel kaik kaik padahal sujantine nak sing ade engkn.

In English:  

In Indonesian:   Orang yang kerasukan ini biasanya adalah bisa dibilang pengikut dari sesuunan atau Ida Batara yang dirasuki oleh energi, tapi sekarang di Bali banyak ada orang yang pura-pura kerasukan agar mereka menjadi pusat perhatian dan terlihat keren padahal sebenarnya sangat konyol, mereka ikut berteriak-teriak menari-nari padahal sebenarnya mereka tidak apa-apa.

In Balinese:   Mebaktine de joh-joh, kangguang jumah malu, Betara nak sampun uning keadaan gumine care jani.

In English:  

In Indonesian:   Agak lucu bukan?

In Balinese:   Dugas ibi tiang bangun semengan jam 7 dundun e tiang kin bapak orin e bangun.Bapak mangunen tiang krana orin e nulungan ngajang bias.Ngajang bias kanti jam 9,tiang kenjel sajan tumben ngajang bias selama tiang lekad 17 tiban .Suud mekajang bias tiang ,manting baju,ngumbah sepatu,Suud manting baju jeg ajak e tesennangkil ke pura samuan tiga nunas seger jak jin sugih ne dik.Brangkat jam 10 ngambin jalan ke ubud ratu betara kala mare semeng jam 10 be macet ape kaden alih e nake jam monto be macet sagetan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sinalih tunggilne katuturan kalaning Betara Katon (Anak Agung Oka Geg) enu nyeneng, kocap Ida sida ngrerenang amuk gering tuah aji pangucap.

In English:  

In Indonesian:   Keinginan yang kurang menyetujui pelaksanaan yadnya pada masa pandemik seperti saat ini mencirikan, bahwa banyaknya manusia Bali yang belum terbiasa menjalankan inti sari dari pelaksanaan yadnya.

In Balinese:   Nunas panugrahan ida betara sami mangda jagaté mewali dedeg tur kerta raharja sakadi daging stawa sané munggah ring “stawa mrtyunjaya” (pujian kehadapan penakluk kematian).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yen anggon tetimbangan ppkm darurat ne ade jele melahne ,melahne memutus rantai penyebaran virus corona ane ngelah tujuan pang enggal hilang corona puniki dengan pembatasan segala kegiatan masyarakat nganti ngajak ida betara iraga mebates.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Dugas dina betara turun kabeh tiang sareng keluarga sembahyang ka Pura Besakih, wenten peraturan ten dados ngaba kantong plastik, makesami ngaba keben.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kepure tongos nak mebhakti ajak ide betara, sing ngedengang potongan pang tinggaline jak nake muani.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Metode irigasi punika ngamargiang konsep "Tri Hita Karana", kauripan sane adung ring pantaraning manusa sareng ida betara, manusa, miwah palemahan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Dadi mapan aketo bebaos Ida Betara Guru, dadi matur I Naga Basukih, “Inggih Aji Agung, yang wantah Aji nitah mangda nguluh Sinunggale, maliha yan bantas amonika pakantenan jagat Baline, yening Aji maicayang jagat Baline jaga uluh titiang.” Keto kone aturne I Naga Basukih kaliwat bergah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nah mapan keto kone aturne I Naga Basukih, men Ida Betara Guru jog kadi blengbengan kayunidane miragi atur putrane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Nah, ada buka jani gunuge tegeh-tegeh di Bali, ento kone mawiwit uli Gunung Mahameru ane katurunang di Bali olih Ida Betara Guru.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Men jani mapan aketo lantasan pakrengkenganne I Naga Basukih, ditu lantas Ida Betara Guru jog nyeleg di sampingne I Naga Basukih tumuli ngandika, “Uduh nanak Naga Basukih nganti suba pindo pireng Aji I Nanak nyampahang gumi Baline, I Nanak ngorahang gumi Baline totonan tuah amul taluhe.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mara keto kone patakon Ida Betara Gurune, emeh kaliwat kabilbilne madukan jengah kenehne I Naga Basukih.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ditu lantas I Naga Basukih matur ring Ajine, “Nawegang Aji Agung titiang kadi isenge ring sameton titiange sane wenten ring jagat Bali, makadi Betara Geni Jaya sane malinggih kocap ring Bukit Lempuyang, Betara Mahadewa kocap ring Gunung Agung, Betara Tumuwuh ring Gunung Batukaru, Betara Manik Umang ring Gunung Beratan, Betara Hyang Tugu di Gunung Andakasa, cutet ring sami sameton titiange sane wenten ring tanah Bali.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Malih Ida Betara Guru ngandika, “Cening Naga Basukih, nah ene titah Ajine ane abedik malu laksanaang!”

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Jani ada kone tutur-tuturan satua, Ida Betara Guru.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mangkin kenak Aji ngenenin upadarwa padewekan titiange baan titiang bregah!” Keto kone aturne I Naga Basukih, jegan pragat tinut teken sapatitah Ida Betara Guru.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Baan tumben buka semengane I Naga Basukih Tangkil, dadi matakon Ida Betara Guru ring putrane, “Uduh nanak Bagus, dadi tumben buka semengan I Nanak nangkilin Aji, men apa jenenga ada kabuatan I Nanak ring Aji, nah lautan I Nanak mabaos!” Keto kone pataken Ida Betara guru ring putrane I Naga Basukih.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Dadi tusing pesan kone ia rungu wiadin anen pakrengkengane di ati tatonan kapireng olih Ida Betara Guru.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Baan isenge teken sameton, mimbuh baan dote nawang gumi Bali sing ya keto jenenga, dadi buin ngawawanin I Naga Basukih matur ring Betara Guru, “Nunas lugra Aji Agung, yening kenten antuk Aji mabaos, minab Aji ngandapang saha nandruhin kawisesan titiange.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Beh, mara keto kone aturne I naga Basukih, dadi di gelis Ida Betara Guru ngandika, “Uduh nanak Bagus, nah yan dadi baan Aji sampunang ja I Nanak lunga ka Bali buate lakar ngalih pasemetonan I Dewane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Undukne I Naga Basukih buka keto kaaksi olih Ida Betara Guru, mawanan di gelis Ida ngandika, “Nanak Naga Basukih, men kenken nyidaang apa tuara I Nanak nguluh Gunung Sinunggale?”

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tan kacrita di purian, kacrita I Naga Kiles disubanne makutang di gunung Wiryadana, lantas mireng sabdan Betara Guru, kene pangandikanne, “Cai Naga Kiles, pagehang ibane dini miasa, makelonne abulan pitung dina,” keto pangandikan Betara Guru.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Da med-med nunas tekén Betara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Eni Masi ada Angung lenan, lantas Ida mapinunas ring Ida Sanghiang Widi, “Inggih Ratu Sanghiang Widi, mungpung palungguh Betara sueca ring titiang, mangda malih palungguh Betara nglinggihin pinunas titiange.

In English:   About what I wish is to defeat all kings so that I will rule over this realm from the sky to the earth.

In Indonesian:  

In Balinese:   Ritatkaal irika para siswa sareng sami sumuyuk ngaturang bakti melarapan antuk Canang suci lan wangi mangda Ida Betara suweca nedunang kaweruhan tur nuntun para siswa sami prasida ngmargiang anggah ungguh seperindikan Brahmacari sane kelaksanayang ring sekolah lan mangda ngicenin irage ilmu pengetahuan sane akeh gunane ring irage sinamian.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sawireh paningalan i ragane tusing nyidang nepukin Betara, Ida nedunang saktin Ida marupa guru-guru sekala.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ento awanan, guru-guru ento pinaka betara sekala ane patut baktinin tur tuutin.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ene madan corona

Makejang pada mulih Makejang ngoyong jumah Pada maca buku Pada maolahraga Lan ngae karya seni Pada melajah ane baru Pada ngoyong lan ningehang Mare inget teken dewek Anake sembahyang lanmaturan Mara inget teken ne baduuran Mare ningalin dewek pedidi Makejang makeneh len Ada ne sakit, ada ne seger Idup sing ada jelema liu Idup belog lan sing ada guna Matepuk dewek pedidi Ngeing ulian ada ne mati Makejang suba ilang Ne krana pikobet ne teka Ne krana iraga ngsap tur lali Bes ampah idup di gumi Ida betara sampun ngingetang Pang iraga de engsap

sembahyang lan maturan

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Pura Desa pinaka genah utama nglaksanayang upakara indik desa sakadi Ngusaba Desa, pasamuhan betara ri sampune nglaksanayang upacara melis sadurung Panyepian.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kacrita jani petengé, mara I Raréangon pules, ia ngipi katurunan Betara. "Cai Raréangon, da cai sedih, né rurungé ngaja kanginang tuut, jeg tepuk I Lubangkuri!" Tuah amonto pangandikan Betarané lantas ida malesat ngawang-awang di ambara.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Biasane sang hyang jaran to nganggo Pelawatan Ida Betara berupa jaran putih ling kayu.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Manut ring drestan anak Bali, cecek sane ngawinang manusane eling tur makaitan sareng ida betara.

In English:   But in order to get to knowledge, there is no free ride on her mystical swan's back.

In Indonesian:   Jaja saraswati berbentuk bundar dengan figure seekor cicak berwarna putih.

In Balinese:   Ri kala puncak upacara Usaba Dimel, kramane sareng-sareng ngaturang ayah tur bakti ring Pura Dalem, sapisanan ngaturang banten mejang Ida Betara Gunung Agung.

In English:   Usaba Dimel is a typical ritual performed by the people of Selat Village, Karangasem.

In Indonesian:   Dimel berarti sawah, sehingga Usaba Dimel berarti sebuah festival atau pesta hasil pertanian.

In Balinese:   Wenten makudang-kudang panta ring pamargin Usaba Dimel, ngawit saking Ngapitu (nunas lugra ring Pura Puseh sadurung dudonan upacarane kakawitin), Ngoncang (ngawentenang pentas seni tur gambelan olih para yowanane), Nyaga Nyungsung (mataki-taki), Nguit Toya (ngaturang aci majeng Betara Wisnu pinaka dewaning toya), Maboros tur Nagingin Pulu, Aci Patabuhan, nyantos puncak upacara Usaba Dimel.

In English:   In its implementation, Usaba Dimel consists of several stages of the ceremony, starting from Ngapitu (invocation at Puseh Temple before the ceremony begins), Ngoncang (offerings of traditional entertainment and gamelan by young people), Nyaga Nyungsung (ceremonial preparations), Ngui Toya (respect for Lord Visnu), Maboros and Nagingin Pulu, Aci Petabuhan, to the peak of Usaba Dimel.

In Indonesian:   Dalam pelaksanaannya, Usaba Dimel terdiri atas beberapa tahapan upacara, mulai dari Ngapitu (memohon karunia di Pura Puseh sebelum rangkaian upacara dimulai), Ngoncang (persembahan hiburan dan gambelan tradisional oleh para pemuda), Nyaga Nyungsung (persiapan upacara), Nguit Toya (penghormatan kepada Dewa Wisnu), Maboros dan Nagingin Pulu, Aci Petabuhan, hingga puncak Usaba Dimel.

In Balinese:   Ring galah sane becik punika taler, wenten kalaksanayang tradisi betara mabiasa.

In English:  

In Indonesian:   Abiantihing.

In Balinese:   Tangas inggih punika pralambang sakral sane malakar antuk bakung miwah sekar pinaka lambang Betara Putra Kembar sane malinggih ring desa punika.

In English:   This ceremony has various processions that express a sense of togetherness and gratitude to God Almighty.

In Indonesian:   Tangas adalah benda sakral yang terbuat dari bakung dan bunga-bungaan sebagai lambang Betara Putra Kembar yang berstana di desa tersebut.

In Balinese:   Betara Yamadipati: keras, tusing nyidang tawah

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Sakancan Betara tawanga.

In English:   because the money in his pocket can be moved (taken by Arok)

In Indonesian:   karena uang dikantong nya bisa pindah(diambil oleh si Arok)

In Balinese:   di margi titiyang nunas sica ring ida betara mangde presida ngemitin titiyang apang selamat.

In English:  

In Indonesian: