How to reduce waste at school canteen? Post your comments here or propose a question.

Bayu

bayu

byu
  • one of the gods of the Nawa Sanga, 18 directions, assigned to West-Northwest en
  • power, strength, energy, breath, wind, spiritual force en
  • kekuatan; tenaga id
Andap
bayu
Kasar
-
Alus sor
-
Alus mider
-
Alus madya
-
Alus singgih
-
Mider
-
Bali dataran dialect
-
Bali aga dialect
-

Usage Examples

Aruuuh, telah bayune kema-mai sing masi bakat alamtne.
[example 1]
Oh My God, I had looked for this address but I couldn’t find it:

...majalan becik ring angga sarirane, sane ngawinang anggane kenak , seger oger tur bayune gede.
[example 2]
...improve circulation in the body, which could maintain our stamina and keep our body fresh.

⚙ Usage examples pulled from the Community Spaces


In Balinese:   Tedun manumadi dados jadma pinaka rariptaan sane utama duaning iraga madue sane kabaos Tri Pramana, inggih punika Sabda, Bayu, lan Idep.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   I Gede Pasekan ngranasika, nunggalang bayu sabda idep.

In English:  

In Indonesian:   Setelahnya I Gede Pasekan segera bersemadi.

In Balinese:   Kaping kalih dohin punika sane mawasta miras sane makrana punyah, miwah narkoba sane makrana ngreredang bayu miwah tuuh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ring pangeling-eling kamahardikan RI sane kaping 77 warsa antuk unteng "Pulih Lebih Cepat Bangkit Lebih Kuat" , iraga pinaka yowana patut ngwangun pangragrag bayu kramane sumangdane prasida sareng-sareng bangkit turmaning mawantun kenak saking kaduratmakan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bayunggede mawit saking kruna "Bayung" sane mateges "bayu", yening kruna "Gede" mateges "kuat/angeng".

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tios saking lontar tattwa sane madaging ajah-ajahan tattwa agama, lontar kawisesan madaging tata cara nglaksanayang nyasa utawi ngolah bayu ring buana agung lan buana alit sane matetujon ngraksa raga tur wewidangan.

In English:   This knowledge was passed on to Bendesa Mas in the middle ages.

In Indonesian:   Seseorang harus memiliki penuntun yang dapat dipercaya sehingga dalam praktiknya dia tidak melakukan kesalahan yang bisa berakibat fatal.

In Balinese:   Daging ajian puniki inggih punika indik bayu sane wenten ring suang-suang aksara, miwah sapunapi ngolah bayu punika nuju tatujon sane kaaptiang.

In English:   Often, lontar kawisesan contains how to derive power from various combinations of sacred syllables that can generate protection for oneself and the environment.

In Indonesian:   Isi ilmu ini adalah mengenai kekuatan atau tenaga dalam yang terkandung dalam tiap-tiap aksara, dan bagaimana mengkombinasikan tenaga itu untuk tujuan-tujuan tertentu.

In Balinese:   Neked di pura, I Cicing Gudig lantas ngranasika nunggalang bayu sabda idepne.

In English:  

In Indonesian:   Sebaiknya aku ke Pura Dalem, memohon berkah Dewi Durga agar aku dijadikan manusia,” si anjing pun mengkhayal.

In Balinese:   Kala punika, Bhatara Bayu nedeng mangulayang ring ambara.

In English:   At that time, Bhatara Bayu was flying in the sky.

In Indonesian:   Saat itu, Bhatara Bayu sedang terbang di atas angkasa.

In Balinese:   Jani, uli semengan kanti peteng jumah dogén ngoyong suba cara siap kurungan, bayu gedé, munyiné samah, nanging tuah dijumah dogén.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Liunan nyumpuang lakar mamunyah, ngidupang salon mamunyi ngempengin, kanti ngedegang bayu gede napkala nyuriakang ogoh-ogoh ne pepesan ngundang ieg.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kadirasa tembang "Ngeling Sambil Manting" saking Bayu Cuaca sampun rasayang tiang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Punika durung amunapi ngae bayu kesyor-kesyor, sawetara sasih Maret-April akeh orti ring TV, koran, lan social media maosang indik gering agung Covid-19, uling indike pasien sane positif, anake sane sungkan rahat ulian panyakit puniki, akeh pasien mawali ke tanah wayah, nyantos orti kaluwarga ring dura negara sane mawali ke Bali nenten katerima olih masyarakat.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Buin mani semenganne, para gajahe magedi uling sisin danune ngalih tongos anyar. “Sing perlu nglawan beburon gede ngadokang bayu akas, naya upaya rincikang pastika selamat rahayu idupe!” keto pabesen I Lambakarna tekening timpal-timpalne.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   "Yen miara keséhatan, Da Ngengsapan ajeng-ajengan cening, Pilih lakaré né luung, Ané liu misi merta, wiréh ento ané pacang maang bayu, Sumber kekuatan raga, Satsat dadi dasar urip."

(Geguritan Keséhatan, Pupuh Pangkur)

Punggelan pupuh pangkur punika wantah silih tunggil kriya sastra sané kaketus saking Geguritan Keséhatan pinaka silih tunggil kriya sastra monuméntal sané karipta olih dr.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Bab kapertama maosin indik pawetuan soroh aksara wreastra, swalalita miwah modre, taler sapunapi soroh aksara puniki prasida kaanggen ngurip bayu ring anggan i manusa.

In English:   The first chapter discusses the birth of the types of wreastra, swalalita and modre letters, and how these types of letters can be used to generate power in humans.

In Indonesian:   Bab pertama membahas mengenai lahirnya jenis-jenis aksara wreastra, swalalita dan modre, dan bagaimana jenis-jenis aksara ini bisa digunakan untuk membangkitkan kekuatan dalam diri manusia.

In Balinese:   Sedek dina anu titiang nolih-nolih media sosial sane maadan instagram ditu titiang maan nolih yening wenten DM utawi pesan sane isinnyane yening titiang maan undian acak hadiah iphone XR , ditu lantas demen pesan hatin tiange manawi titiang maan hadiah iphone,sakewala titiang kirimnyane persyaratan minakadi nikangin tiang harus transfer pipis 250 ribu dumun,ditu lantas tiang meklebet bayu ,berpikir tiang “ah pasti lakar nipu niki” , iraga patut dueg utawi teliti mamaca informasi ring media sosial care ane jani,minab sakadi mangkin gumine lacur ulian gering agung puniki,sakancan makejang manusa oknum-oknum sane jail punika ngaleh gae sane tusing tusing.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Dumun ring wiracarita, kaloktah putra Ida Bhatara Bayu miwah Anjani sané kabaos Hanoman, ipun madué kesaktian sakadi nénten keni antuk sanjata tur prasida mutusang urip ipun antuk pikayunannyané.

In English:   Formerly in the story of the hero, now famous as the son of Ida Bhatata Bayu and Anjani named Hanuman, he has supernatural powers unbeatable by weapons and can decide his life according to what he thinks.

In Indonesian:   Dahulu di dalam cerita pahlawan, terkenal sekrang putra dari Ida Bhatata Bayu dan Anjani yang bernama Hanoman, ia memiliki kesaktian tidak terkalahkan oleh senjata dan bisa memutuskan hidupnya sesuai dengan apa yang dipikirkan.

In Balinese:   Sakadi sané sampun margiang titiang, iraga dados jatma sané madué pamineh, yening manut ring Agama Hindu kasengguh Tri Pramana, inggian punika wénten Sabda (Berbicara), Bayu (Bernafas), Idep (Berpikir).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Cakepan sané sampun kamedalang wiadin madaging kakawian dané luiré: Hujan Tengah Malam (1974), Kisah Sebuah Kota Pelangi (1976), Kabut Abadi (1979) sareng Diah Hadaning, Antologi Puisi Pendapa Taman Siswa Sebuah Episode (1982), Antologi Puisi Asean (1983), Antologi Puisi LIA (1979), Kalender Puisi (1981), Antologi Festival Puisi XI PPIA (1990), Spektrum (1988), Taksu (1991), Antologi Potret Pariwisata dalam Puisi (1991), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara I (1994), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara II (1995), Antologi Puisi Kidung Kawijayan (1995), Antologi Puisi Kebangkitan Nusantara III (1996), Antologi Puisi Pos Nusantara Lokantara (1999), Aab Jagat (2001), Perani Kanti (2002), Onyah (2002), Somya (2002), Sagung Wah (2002), Macan Radén (2002), Berkah Gusti (2002), Sang Bayu Telah Mengiringi Kepergiannya (2002), Puisi Modré Samar Gantang (2002), Antologi Puisi HP3N Nuansa Tatwarna Batin (2002), Bali sané Bali (Pupulan Durmanggala, 2004), Awengi ring Hotél Séntral (2004), Pakrabatan Puisi Tegal DIHA Tebawutu (2004), Kesaksian Tiga Kutub (puisi lan cerpén, 2004), Léak Raré (2004), Léak di Bukit Pecatu (2005), Léak Satak Dukuh (2006), Ketika Tuhan Menyapaku (2006), Dipuncakmu Aku Bertemu (2008), lan Jangkrik Maénci (2009).

In English:   His work mostly uses mystical themes like "léak" (a person/spirit who practices black magic), and this can be seen in his Balinese-language books such as in the book Léak Kota Pala, Puisi Modré Samar Gantang, Léak Bukit Pecatu, Jangkrik Maénci, and others.

In Indonesian:   Di bidang sastra Bali mendapatkan tanda kehormatan Satya Lencana Karya Satya, juara I menulis puisi; ésai; tembang macepat; se-Bali tahun 2000 dan 2001.

In Balinese:   Apabuin matanding masiat, kudang buron kaden suba ngemasin mati ulian macentok ajak I Macan Poleng.” “Ane mati to, I Kucit ane tusing ngelah bayu tur sing saja ririh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ngegarang bayu I Nyawan ngaukin I Semut sambilanga majalan, “Semut...

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ngegarang bayu I Nyawan ngaukin I Semut sambilanga majalan, “Semut...

In English:  

In Indonesian:   semut...!” Semut mendekati Lebah dan berkata, “Ada apa Lebah?

In Balinese:   Kacerita jani nuju ia negtegang bayu di sisin tukade, masemu sebet tur jengis inget teken ngelah beli tusing rugu teken geginane, tuah bisa nelahang pipis dogen.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   I manusa lekad ka mercapada suba mabekel Tri Pramana, sabda , bayu, idep.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ogoh - ogoh pinake ngangganin bhuta kala, bu mearthos bayu lan kala mearthos galah.

In English:   Ogoh-ogoh is a representation of Bhuta Kala, bhu means strength and kala means time.

In Indonesian:   Ogoh-ogoh merupakan representasi dari Bhuta Kala, bhu berarti kekuatan dan kala berarti waktu.

In Balinese:   Bayu punika minakadi bayu ring Buana Agung (jagat sami) lan bhuana alit (ring jadma soang2).

In English:   The leader is described as a giant without arms and legs, which means that without direct intervention they can make the war happen.

In Indonesian:   Pada pemimpin digambarkan sebagai raksasa tanpa tangan dan kaki, yang bermakna tanpa turun tangan secara langsungpun mereka bisa membuat perang itu terjadi.

In Balinese:   Krama sané magenah ring wewidangan TPA pacang keni pinungkan infeksi saluran pernapasan (ISPA)Indiké punika sangkaning ngisep bayu sané madaging asep sané mawit saking kebakaran sampah.

In English:  

In Indonesian:   Orang yang tinggal di daerah pembuangan sampah dapat terserang penyakit infeksi saluran pernapasan (ISPA) karena menghirup asap yang berasal dari pembakaran sampah.

In Balinese:   Madan gen nak bajang bayu siteng tusing nyak jumah anteng.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mencenung bayu tiange.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Anoman pinaka bayu, luas ngrereh tamba, tan obah sakadi utsaha nayaka praja sane sampun sakala niskala ngmargiang pangrancana nambakin gering, durung kauniningin napi sane pinih patut, mapuara sapepeking utsaha kamargiang.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Jani, uli semengan kanti peteng jumah dogén ngoyong suba cara siap kurungan, bayu gedé, munyiné samah, nanging tuah dijumah dogén.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Para jayanti punika, inggih punika Dharma (saking Denpasar), Bayu (saking Tabanan), Indah (saking Singaraja), Krismayanti (saking Badung), Weda (saking Singaraja), miwah Krisna (saking Denpasar).

In English:  

In Indonesian:   Para pemenang untuk kategori ini yaitu Dharma (saking Badung), Krismantara (saking Denpasar), Weda (saking Singaraja), Dharma (saking Badung), Ayumi (saking Denpasar), dan Jayanta (saking Singaraja).

In Balinese:   Sorene tityang makeneh olahraga ring lapangane apang bayu tityange seger,sakewale sirah tiyange nu sakit , lantas sekondene olahraga basang tiyange seduk ,ditu langsung tiyang makan apang misi tenaga pas olahraga.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tunas titiang mangda para pemimpin prasida sareng-sareng urati teken semeton sane keni disabilitas mangda sami semeton divable madue semangat lan bayu makarya sane becik.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Satonden pesu, nu lakar mukakin pintu gerbang, tepuklah bedik-bedik ada anak luh ibuk ibuk ngajak nak cerik tetelu, bih engken je dug dag dug dag bayu bane yen misalne ternyata to selingkuhan i bapa nagih tanggung jawab, buik jeg uug prajani keluarga ragene toh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Yening ring Ramayana, bacakan Astabratane wantah Indra, Yama, Agni, Bayu, Surya, Kuwera, Yama, miwah Candrabrata, sajroning Brata Nem Belas wenten sane mauwah miwah maweweh sakadi Giri, Indra, Mreta, Yama, Geni, Lawana, Mrega, Singa, tur brata-brata sane lianan.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Liunan nyumpuang lakar mamunyah, ngidupang salon mamunyi ngempengin, kanti ngedegang bayu gede napkala nyuriakang ogoh-ogoh ne pepesan ngundang ieg.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Mih,,, engken serune len suba ngae kaketo sane ten nelahang bayu liu utawi coba-coba polih hadiah.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Dugas hari Minggu, tengaine tiang meplalianan hp, mebalih tiktok, kesyab bayu ne nepuk berita di tiktok to.

In English:  

In Indonesian:   Waktu hari Minggu, siang harinya saya main hp, dan menonton tiktok, kaget saya melihat berita di tiktok itu.

In Balinese:   Kawentenan pertiwi, toya, geni, angin, miwah bayu punika wenten taler ring sajeroning angga sarira sane marupa daging, getih, panes sarira, angkihan, miwah aung-aungan untek.

In English:  

In Indonesian:   Untuk itu, sepertinyah tubuh juga memerlukan semacam taur yang diharapkan dapat menangkal penyakit seperti wabah.

In Balinese:   Anak sane embas ring rahina tenget, umpamine ring Tumpek Wayang, kakaryanang upacara bayuh oton pininget duaning ipun embas ring rahina sane makta bayu kaon.

In English:   Children born on certain sacred days, for example on Tumpek Wayang, are made special bayuh ceremonies because they are born on days that carry negative energy.

In Indonesian:   Kadang, utang ini menyebabkan sakit, nasib yang buruk atau sifat yang tidak baik pada anak.

In Balinese:   Pinaka yowana, dane madue akeh pesan bayu tur kreativitas.

In English:   People know him as a creative figure, always having a million creative ideas, especially since he is basically a designer.

In Indonesian:   Pria asal Desa Bungkulan, Kecamatan Sawan ini terhitung sebagai anak muda yang energinya berlebih.

In Balinese:   Para pandita HIndune nguncarang panunas ica mangda i rare ngamolihang bayu saking pertiwine, kapiara olih pertiwine, tur tinuwuh olih pertiwine.

In English:   The Hindu priests chant prayers for the baby to receive energy from the Earth, nurtured and grown by the Earth.

In Indonesian:   Upacara ini adalah rangkaian upacara untuk seorang bayi yang berusia genap tiga bulan menurut kalender pasaran Bali.

In Balinese:   Mapan kagedean lelipi sadah sambilanga maplengsagan mesuang bayu, dadi embid Gunung Sinunggale ane paek bena kelodne.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ditu I Naga Basukih ngentegang saha nuptupang bayu.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kaping kalih dohin punika sane mawasta miras sane makrana punyah, miwah narkoba sane makrana ngreredang bayu miwah tuuh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kaping kalih dohin punika sane mawasta miras sane makrana punyah, miwah narkoba sane makrana ngreredang bayu miwah tuuh.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Saget ada anak makita matakon kengken unduke dadi Pan Mangut bisa ngelah bayu gede amonto, apake mirib ada rahasiane.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ri kala katakonang teken ebene, I kedis cangak nyambatang mareren negtegang bayu.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tiang, Putu Bayu Yudha Oka Pratama saking SMAN 2 Sukawati pacang ngaturang Orasi sane mamurda "Pikenoh lahan ring bali ngawit masa ke masa" sane maosang indik pikobet sane sampun sue dados pikobet ring Bali.

In English:   I, Putu Bayu Yudha Oka Pratama from SMAN 2 Sukawati will deliver an oration entitled "Pikenoh lahan ring bali ngawit masa ke masa" which discusses an issue that has long been a problem in Bali.

In Indonesian:   Saya, Putu Bayu Yudha Oka Pratama dari SMAN 2 Sukawati akan menyampaikan Orasi yang berjudul “Perubahan lahan Bali dari masa ke masa” dimana membahas tentang isu yang sebenernya telah lama menjadi permasalahan di Bali.

In Balinese:   Tulung.....tulungin tyang Dewa Ratu

Ngejer ngetor dewek tyange Ilang, mekeber kenyem tyange Lumampah tanpa carita, bayu tyange Ketug pakebyor-byor runtag tangkahe

Tekep terus makebyor

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Genah Pura Gaduh puniki ring natah sisi kauh Pura Puseh miwah ring sisi kangin Kuru Bayu.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Kapertama, wantah wanten paragan Bhatara miwah Bhatari (Siwa miwah Saktinida, inggih punika Uma wyakti Parwati) pinaka kalih unteng bayu sane pinih mula.

In English:   Lord Shiva then came down to earth as Bhatara Kala (Bhairawa) because he was attracted by the power of Bhatari Durga's vision.

In Indonesian:   Brahmana, Bhujangga dan Rsi diberi tugas oleh Bhatara Kala menghaturkan sesaji kepada dirinya dan Bhatari Durga dan meruwat sepuluh jenis kekotoran (manusia).

In Balinese:   Reregepan pepineh, bayu miwah rasan ritatkala ngaryanin keris pusaka Bali.

In English:   Concentration of thought, energy and taste in making Balinese keris.

In Indonesian:   Pemusatan pikiran, tenaga dan rasa dalam pembuatan keris pusaka Bali.

In Balinese:   Stefanus Satake Bayu Setianto di Denpasar, Bali, Kamis (25/5/2023).

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Tusing dadi mamedih, ngadokang bayu akas.

In English:  

In Indonesian:   Tidak boleh marah apalagi brutal.

In Balinese:   [BA] Yaning wenten rahina rikala sami bayu niskalane magunjangan, Tumpek Wayang wantah rahina punika.

In English:   [EN] If there is a day where all subtle energies are said to be very fluctuative, Tumpek Wayang is that day.

In Indonesian:   [ID] Apabila ada hari di mana semua energi halus menjadi sangat fluktuatif, maka Tumpek Wayang adalah hari itu.
[[Word example text ban::[BA] Yaning wenten rahina rikala sami bayu niskalane magunjangan, Tumpek Wayang wantah rahina punika.| ]]

In Balinese:   Aksara-aksara puniki, yening kaobah, pacang ngametuang bayu sane maguna pisan ring urip i manusa.

In English:   By processing various types of letters, various types of energy will be obtained for human life.

In Indonesian:   Dengan mengolah berbagai jenis aksara akan didapatkan berbagai macam energi demi kehidupan manusia.

In Balinese:   Krama sareng sami dados asiki antuk nyatuang bayu, sabda, lan idep saking pasikian soang-soang mangda nyanggra kemerdekaan Indonesia.

In English:  

In Indonesian:   Melainkan, semua masyarakat saling bersatu menyatukan kekuatan, suara, dan pikiran masing-masing untuk meraih kemerdekaan Indonesia.

In Balinese:   Sanghyang Bayu, toya amertan jagat, magenah ring ati.

In English:  

In Indonesian:  

In Balinese:   Ajaran sane kapertama inggih punika Indra brata utawi kemakmuran rakyat, Yama brata yakni keadilan, Surya brata inggih punika kekuatan antuk masyarakat, Candra brata bisa dadi penerang rakyat, Bayu brata kesegaran rakyat utawi ngidang nongos di tengah-tengah rakyatne, Bumi brata megisiang pemikiran sane teguh antuk kesejahteraan rakyat, Baruna brata polih wawasan luas lan kebijaksanaan, sane kaping untat wenten Agni brata yakni polih sifat-sifat mulia.

In English:  

In Indonesian:  
  1. dari kolom ‘Bungklang Bungkling’, ‘Kota’, di harian Bali Post, Minggu, 17 April 2011, oleh I Wayan Juniartha. Diterjemahkan oleh Putu Semiada.
  2. BASAbali software